–

għal Thelen Technopark Berlin GmbH, minn M. Schultz, Rechtsanwalt,

–

għal MN, minn V. Vorwerk u H. Piorreck, sussegwentement minn V. Vorwerk, Rechtsanwälte,

–

għall-Gvern tal-Pajjiżi l-Baxxi, minn K. Bulterman, L. Noort, M. H. S. Gijzen u J. Langer, bħala aġenti,

–

għall-Kummissjoni Ewropea, minn L. Armati, L. Malferrari, W. Mölls u M. Kellerbauer, bħala aġenti,

1

It-talba għal deċiżjoni preliminari tirrigwarda l-interpretazzjoni tal‑Artikolu 49 TFUE, kif ukoll tal-Artikolu 15(1), (2)(g), u (3) tad‑Direttiva 2006/123/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-12 ta’ Diċembru 2006 dwar is-servizzi fis-suq intern (ĠU 2006, L 376, p. 36).

2

Din it-talba tressqet fil-kuntest ta’ kawża bejn Thelen Technopark Berlin GmbH (iktar ’il quddiem “Thelen”) u MN dwar il-ħlas ta’ onorarji lil dan tal-aħħar.

3

Il-premessa 6 tad-Direttiva 2006/123 tipprovdi:

“[L-ostakoli għal-libertà ta’ stabbiliment tal-fornituri fl-Istati Membri u l-libertà ta’ moviment tas-servizzi bejn l-Istati Membri] ma jistgħux jitneħħew biss billi jserrħu fuq l-applikazzjoni diretta ta’ l-Artikoli [49 u 56 TFUE], peress, li minn naħa, jekk jiġu indirizzati fuq bażi individwali permezz ta’ proċeduri ta’ ksur kontra l-Istati Membri kkonċernati, speċjalment wara t-tkabbir, ikunu tassew kumplikat għall-istituzzjonijiet nazzjonali u [tal-Unjoni], u minn naħa l-oħra, it‑tneħħija ta’ bosta ostakoli titlob koordinazzjoni minn qabel ta’ l-iskemi legali nazzjonali, inkluż l-ħolqien ta’ kooperazzjoni amministrattiva. Kif il-Parlament Ewropew u l-Kunsill [tal-Unjoni Ewropea] stess irrikonoxxew, strument [leġiżlattiv tal-Unjoni] jagħmilha possibbli li jintlaħaq suq ġenwin intern għas‑servizzi.”

4

L-Artikolu 2(1) ta’ din id-direttiva jipprovdi:

“Din id-Direttiva għandha tapplika għal servizzi pprovduti mill-fornituri stabbiliti fi Stat Membru.”

5

L-Artikolu 15 tal-imsemmija direttiva jipprovdi:

“1.   L-Istati Membri għandhom jeżaminaw jekk, taħt is-sistema legali tagħhom, kwalunkwe mir-rekwiżiti elenkati fil-paragafu 2 huma imposti u għandhom jiżguraw li tali rekwiżiti huma kompatibbli mal-kondizzjonijiet stabbiliti fil‑paragrafu 3. L-Istati Membri għandhom jaddattaw il-liġijiet, ir-regolamenti jew id-dispożizzjonijiet amministrattivi tagħhom sabiex jagħmluhom kompatibbli ma’ dawk il-kondizzjonijiet.

2.   L-Istati Membri għandhom jeżaminaw jekk is-sistema legali tagħhom tagħmilx l-aċċess għal attività ta’ servizz jew l-eżerċizzju tagħha soġġetta għal konformità ma’ kwalunkwe minn dawn ir-rekwiżiti mhux-diskriminatorji:

[…]

[…]

3.   L-Istati Membri għandhom jivverifikaw li r-rekwiżiti msemmija fil‑paragrafu 2 jissodisfaw il-kondizzjonijiet li ġejjin:

[…]”

6

It-tariffi tal-periti u tal-inġiniera huma rregolati permezz tal-Verordnung über die Honorare für Architekten‑ und Ingenieurleistungen (Honorarordnung für Architekten und Ingenieure – HOAI) (ir-Regolament li jistabbilixxi l-Iskala Uffiċjali tal-Onorarji tal-Periti u tal-Inġiniera – HOAI), tal-10 ta’ Lulju 2013 (BGBl. 2013 I, p. 2276, iktar ’il quddiem il-“HOAI”).

7

L-Artikolu 1 tal-HOAI huwa fformulat b’dan il-mod:

“Dan ir-regolament jirregola l-metodu ta’ kalkolu tal-onorarji għas-servizzi bażiċi tal-periti u tal-inġiniera (mandatarji) li għandhom l-uffiċċju rreġistrat tagħhom fil‑Ġermanja, sa fejn l-imsemmija servizzi bażiċi jaqgħu taħt dan ir-regolament u huma pprovduti fit-territorju Ġermaniż.”

8

L-Artikolu 7(1), (3) u (5) ta’ din il-liġi jipprevedi:

“1.   L-onorarji huma rregolati abbażi tal-ftehim bil-miktub adottat mill-partijiet kontraenti meta jkun ingħata l-mandat u għandhom jaqgħu bejn l-ammonti minimi u massimi stabbiliti minn dan ir-regolament.

[…]

3.   L-ammonti minimi stabbiliti f’dan ir-regolament jistgħu jiġu mnaqqsa f’każijiet eċċezzjonali permezz ta’ ftehim bil-miktub.

[…]

5.   Fin-nuqqas ta’ kuntratt bil-miktub ieħor konkluż hekk kif jingħata l-mandat, għandhom jitqiesu li ġew stabbiliti rati minimi skont id-dispożizzjonijiet tal‑paragrafu 1.

[…]”

9

Fit-2 ta’ Ġunju 2016, Thelen, kumpannija immobiljari, u MN, inġinier, ikkonkludew kuntratt ta’ studju li fil-kuntest tiegħu dan tal-aħħar impenja ruħu li jwettaq ċerti servizzi msemmija fil-HOAI, għall-finijiet tat-twettiq ta’ sit ta’ kostruzzjoni ppjanat f’Berlin (il-Ġermanja), għall-ħlas ta’ onorarji fil-forma ta’ somma f’daqqa li l-ammont tagħhom kien jammonta għal EUR 55025.

10

Wara li xolja dan il-kuntratt permezz ta’ ittra tat-2 ta’ Ġunju 2017, MN iffattura s‑servizzi mwettqa f’fattura finali ta’ onorarji stabbilita fix-xahar ta’ Lulju 2017 abbażi tal-ammonti minimi msemmija fl-Artikolu 7 tal-HOAI. Għal dan il-għan, dan, filwaqt li ħa inkunsiderazzjoni l-ammont tal-ħlasijiet li kienu diġà saru minn Thelen, adixxa lil-Landgericht Essen (il-Qorti Reġjonali ta’ Essen, il-Ġermanja) sabiex jitlob il-ħlas tas-somma li kienet għadha dovuta ta’ EUR 102 934.59, flimkien mal-interessi u l-ispejjeż tal-proċedura.

11

Permezz ta’ sentenza tat-28 ta’ Diċembru 2017, dik il-qorti kkundannat lil Thelen tħallas is-somma ta’ EUR 100 108.34, flimkien mal-interessi.

12

Thelen appellat minn dik is-sentenza quddiem l-Oberlandesgericht Hamm (il‑Qorti Reġjonali Superjuri ta’ Hamm, il-Ġermanja), li, permezz ta’ sentenza tat‑23 ta’ Lulju 2019, bidlet parzjalment l-imsemmija sentenza billi kkundannat lil Thelen għall-ħlas tas-somma ta’ EUR 96 768.03, flimkien mal-interessi.

13

Thelen ippreżentat appell għal reviżjoni kontra dik is-sentenza quddiem il‑Bundesgerichtshof (il-Qorti Federali tal-Ġustizzja, il-Ġermanja), li hija l-qorti tar-rinviju f’din il-kawża, fejn talbet li t-talba ta’ MN tiġi miċħuda kollha kemm hi.

14

Il-qorti tar-rinviju tfakkar li l-Qorti tal-Ġustizzja kkonstatat fis-sentenza tal-4 ta’ Lulju 2019, Il-Kummissjoni vs Il-Ġermanja (C‑377/17, EU:C:2019:562), u kkonfermat fid-digriet tas-6 ta’ Frar 2020, hapeg dresden (C‑137/18, mhux ippubblikat, EU:C:2020:84), l-inkompatibbiltà tal-HOAI mal-Artikolu 15(1), (2)(g) u (3) tad-Direttiva 2006/123, mingħajr, madankollu, ma ddeċidiet dwar il‑kompatibbiltà tal-HOAI mal-Artikolu 49 TFUE.

15

Issa, skont dik il-qorti, l-eżitu tal-appell għal reviżjoni jiddependi mill-kwistjoni dwar jekk l-Artikolu 15(1), (2)(g) u (3) tad-Direttiva 2006/123 għandux effett dirett fil-kuntest ta’ tilwima esklużivament bejn individwi, b’tali mod li l-Artikolu 7 tal‑HOAI ma għandux jiġi applikat sabiex tiġi deċiża din it-tilwima.

16

Il-qorti tar-rinviju tenfasizza, minn naħa, li mill-Artikolu 4(3) TUE u mit-tielet paragrafu tal-Artikolu 288 TFUE jirriżulta li l-Istati Membri huma obbligati jilħqu r-riżultat previst minn direttiva u, min-naħa l-oħra, li dan l-obbligu jaqa’ fuq l‑awtoritajiet kollha tal-Istati Membri, inklużi l-awtoritajiet ġudizzjarji, fejn dan l‑obbligu jimplika b’mod partikolari li dawn l-aħħar awtoritajiet huma obbligati, sa fejn ikun possibbli, li jinterpretaw id-dritt intern tagħhom b’mod konformi mad-dritt tal-Unjoni. Madankollu, dik il-qorti tippreċiża li l-prinċipju ta’ interpretazzjoni konformi ma jistax iservi bħala bażi għal interpretazzjoni contra legem tad-dritt nazzjonali.

17

F’dan ir-rigward, il-qorti tar-rinviju tirrileva li interpretazzjoni konformi tal-HOAI mad-Direttiva 2006/123 ma hijiex possibbli f’dan il-każ. L-Artikolu 7 tal-HOAI ma jistax jiġi interpretat fis-sens li ma japplikax għal ftehim ta’ onorarji li jipprevedi onorarji ta’ ammont inqas mill-ammonti minimi previsti fil-HOAI. Mill-HOAI jirriżulta li tali ftehim huwa null, ħlief f’ċerti każijiet eċċezzjonali li ma jikkorrispondux għas-sitwazzjoni inkwistjoni fil-kawża prinċipali. Għalhekk, il-qorti tar-rinviju tqis li interpretazzjoni tal-HOAI li tgħid li huwa permess li ssir deroga mill-ammonti minimi previsti minn din il-leġiżlazzjoni tikkostitwixxi interpretazzjoni contra legem tad-dritt nazzjonali.

18

Dik il-qorti tippreċiża li l-awturi tal-aħħar verżjoni tal-HOAI kienu konxji tal‑eventwali inkompatibbiltà tal-iskali stabbiliti fiha mad-Direttiva 2006/123, iżda li huma qiesu, b’mod żbaljat, li jistgħu jirrimedjaw għaliha billi jillimitaw, fl‑Artikolu 1 tal-HOAI, il-kamp ta’ applikazzjoni ta’ din il-leġiżlazzjoni għal sitwazzjonijiet purament interni.

19

Il-qorti tar-rinviju tqis għalhekk li r-riżultat tal-appel għal reviżjoni essenzjalment jiddependi mill-kwistjoni jekk l-Artikolu 15(1), (2)(g) u (3) tad‑Direttiva 2006/123 għandux effett dirett fil-kuntest ta’ tilwima esklużivament bejn individwi, sa fejn l-applikazzjoni tal-Artikolu 7 tal-HOAI jkollha, f’każ ta’ risposta fl-affermattiv għal din id-domanda mill-Qorti tal-Ġustizzja, tiġi injorata u l-appell għal reviżjoni ikollu jintlaqa’. Issa, il-qorti tar-rinviju tosserva li l‑kwistjoni msemmija tħalliet espressament miftuħa fid-digriet tas-6 ta’ Frar 2020, hapeg dresden (C‑137/18, mhux ippubblikat, EU:C:2020:84), b’tali mod li r‑rinviju għal deċiżjoni preliminari huwa neċessarju.

20

Il-qorti tar-rinviju tindika li, għalkemm diġà ġie kkonstatat mill-Qorti tal‑Ġustizzja li l-Artikolu 15 tad-Direttiva 2006/123 għandu effett dirett u japplika anki f’sitwazzjonijiet purament interni, xorta jibqgħu dubji fir-rigward tal‑kwistjoni dwar jekk l-Artikolu 15 tad-Direttiva 2006/123 għandux effett dirett fil-kuntest ta’ tilwima esklużivament bejn individwi. F’dan ir-rigward, dik il-qorti tikkwota l-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja li tgħid li d-dispożizzjonijiet ta’ direttiva ma jistgħux jiġu invokati bejn individwi anki meta l-Istati Membri, bħal f’dan il-każ ir-Repubblika Federali tal-Ġermanja, ikunu naqsu milli jittrasponu din id-direttiva jew ittrasponewha b’mod mhux korrett. Issa, fil-kawża prinċipali, iż‑żewġ partijiet fil-kawża huma preċiżament individwi.

21

Il-qorti tar-rinviju tqis li mill-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja jirriżulta li direttiva ma tistax toħloq obbligi fir-rigward tal-individwi, b’tali mod li ma tistax, bħala prinċipju, tiġi invokata fil-kuntest ta’ tilwima esklużivament bejn individwi sabiex tiġi eskluża l-applikazzjoni tal-leġiżlazzjoni ta’ Stat Membru li tmur kontra din id-direttiva. Skont il-qorti tar-rinviju, ma jistax ikun hemm differenza skont jekk direttiva tistax timponi obbligi diretti fuq l-individwi jew tistax iċċaħħadhom direttament minn drittijiet suġġettivi mogħtija lilhom mid-dritt nazzjonali, bħal, f’dan il-każ, il-fatt li inġinier jew perit jiġi mċaħħad mill-ammonti minimi previsti mid-dritt nazzjonali. Barra minn hekk, il-qorti tar-rinviju tqis li l-kawża prinċipali ma taqax taħt il-każijiet eċċezzjonali li fihom il-Qorti tal-Ġustizzja rrikonoxxiet effett dirett tad-direttivi fil-kuntest ta’ tilwimiet esklużivament bejn individwi.

22

Barra minn hekk, il-qorti tar-rinviju tqis li, anki jekk il-HOAI jirreferi biss għal sitwazzjonijiet purament interni, il-kwistjoni dwar jekk din il-leġiżlazzjoni tiksirx l-Artikolu 49 TFUE, li ma ġietx deċiża mill-Qorti tal-Ġustizzja, tista’ tkun rilevanti għas-soluzzjoni tat-tilwima fil-kawża prinċipali. F’dan ir-rigward, dik il‑qorti tfakkar li, skont il-prinċipju ta’ supremazija tad-dritt tal-Unjoni, id‑dispożizzjonijiet tat-Trattati u l-atti tal-istituzzjonijiet direttament applikabbli għandhom l-effett li jrendu ipso jure inapplikabbli kull dispożizzjoni nazzjonali kuntrarja, anki fil-kuntest ta’ tilwima esklużivament bejn individwi.

23

F’dawn iċ-ċirkustanzi, il-Bundesgerichtshof (il-Qorti Federali tal-Ġustizzja) iddeċidiet li tissospendi l-proċeduri quddiemha u li tagħmel lill-Qorti tal-Ġustizzja d-domandi preliminari li ġejjin:

24

Permezz tal-ewwel domanda tagħha, il-qorti tar-rinviju tistaqsi, essenzjalment, jekk id-dritt tal-Unjoni għandux jiġi interpretat fis-sens li qorti nazzjonali, adita b’tilwima esklużivament bejn individwi, għandhiex l-obbligu li ma tapplikax leġiżlazzjoni nazzjonali li tistabbilixxi, bi ksur tal-Artikolu 15(1), (2)(g) u (3) tad‑Direttiva 2006/123, ammonti minimi ta’ onorarji għas-servizzi tal-periti u tal‑inġiniera u li tannulla l-ftehimiet li jidderogaw minn din il-leġiżlazzjoni.

25

Sabiex tingħata risposta għall-ewwel domanda, għandu, fl-ewwel lok, jitfakkar li l-prinċipju ta’ supremazija tad-dritt tal-Unjoni jistabbilixxi l-preeminenza tad-dritt tal-Unjoni fuq id-dritt tal-Istati Membri u jimponi fuq il-qrati kollha tal-Istati Membri li jagħtu effett sħiħ lid-diversi normi tal-Unjoni Ewropea, peress li d-dritt tal-Istati Membri ma jistax jippreġudika l-effett irrikonoxxut lil dawn id-diversi normi fit-territorju tal-imsemmija Stati (sentenza tal-24 ta’ Ġunju 2019, Popławski, C‑573/17, EU:C:2019:530, punti 53 u 54, kif ukoll il-ġurisprudenza ċċitata).

26

B’mod partikolari, dan il-prinċipju jimponi fuq il-qrati nazzjonali, sabiex tiġi ggarantita l-effettività tad-dispożizzjonijiet kollha tad-dritt tal-Unjoni, li jinterpretaw, sa fejn ikun possibbli, id-dritt intern tagħhom b’mod konformi mad‑dritt tal-Unjoni u li jirrikonoxxu lill-individwi l-possibbiltà li jiksbu kumpens meta d-drittijiet tagħhom ikunu miksura bi ksur tad-dritt tal-Unjoni imputabbli lil Stat Membru (sentenza tal-24 ta’ Ġunju 2019, Popławski, C‑573/17, EU:C:2019:530, punt 57).

27

Iktar preċiżament, il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet kemm‑il darba li qorti nazzjonali, meta tkun adita b’kawża esklużivament bejn individwi, hija marbuta, fl-applikazzjoni tad-dispożizzjonijiet tad-dritt intern adottati sabiex jiġu trasposti l-obbligi previsti minn direttiva, li tieħu inkunsiderazzjoni r-regoli kollha tad-dritt nazzjonali u li tinterpretahom, sa fejn ikun possibbli, fid-dawl tat-test kif ukoll fid‑dawl tal-għan finali ta’ din id-direttiva sabiex twassal għal soluzzjoni konformi mal-għan tagħha (sentenza tal-15 ta’ Jannar 2014, Association de médiation sociale, C‑176/12, EU:C:2014:2, punt 38 u l-ġurisprudenza ċċitata, kif ukoll tal-4 ta’ Ġunju 2015, Faber, C‑497/13, EU:C:2015:357, punt 33).

28

Madankollu, il-prinċipju ta’ interpretazzjoni konformi tad-dritt nazzjonali huwa suġġett għal ċerti limiti. Għalhekk, l-obbligu għall-qorti nazzjonali li tirreferi għall-kontenut ta’ direttiva meta tinterpreta u tapplika r-regoli rilevanti tad-dritt intern huwa limitat mill-prinċipji ġenerali tad-dritt u ma jistax iservi ta’ bażi għal interpretazzjoni contra legem tad-dritt nazzjonali (ara, f’dan is-sens, is-sentenzi tal-15 ta’ Jannar 2014, Association de médiation sociale, C‑176/12, EU:C:2014:2, punt 39 u l-ġurisprudenza ċċitata, kif ukoll tat-13 ta’ Diċembru 2018, Hein, C‑385/17, EU:C:2018:1018, punt 51).

29

F’dan il-każ, kif ġie rrilevat fil-punt 17 ta’ din is-sentenza, il-qorti tar-rinviju tqis li tkun contra legem interpretazzjoni tal-leġiżlazzjoni nazzjonali inkwistjoni fil‑kawża prinċipali, kif tirriżulta mill-Artikolu 7 tal-HOAI, konformi mar‑rekwiżiti tal-Artikolu 15(1), (2)(g), u (3) tad-Direttiva 2006/123.

30

Issa, fit-tieni lok, għandu jiġi rrilevat li, fin-nuqqas ta’ interpretazzjoni tal‑leġiżlazzjoni nazzjonali konformi mar-rekwiżiti tad-dritt tal-Unjoni, il‑prinċipju ta’ supremazija tad-dritt tal-Unjoni jeħtieġ li l-qorti nazzjonali adita biex tapplika, fil-kuntest tal-kompetenza tagħha, id-dispożizzjonijiet tal-imsemmi dritt għandha tiżgura l-effett sħiħ tagħhom billi, jekk ikun hemm bżonn, ma tapplikax, ex officio, kull dispożizzjoni kuntrarja tal-leġiżlazzjoni nazzjonali, anki jekk sussegwenti, mingħajr ma jkollha għalfejn titlob jew tistenna t-tħassir minn qabel tagħha permezz ta’ leġiżlazzjoni jew permezz ta’ kull proċedura kostituzzjonali oħra (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tal-24 ta’ Ġunju 2019, Popławski, C‑573/17, EU:C:2019:530, punt 58 u l-ġurisprudenza ċċitata).

31

Madankollu, għandhom jittieħdu inkunsiderazzjoni wkoll il-karatteristiċi essenzjali l-oħra tad-dritt tal-Unjoni u, b’mod partikolari, in-natura u l-effetti legali tad-direttivi (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tal-24 ta’ Ġunju 2019, Popławski, C‑573/17, EU:C:2019:530, punt 59).

32

B’hekk, direttiva ma tistax, minnha nnifisha, toħloq obbligi fil-konfront ta’ individwu, u għalhekk ma tistax tiġi invokata bħala tali kontrih quddiem qorti nazzjonali. Fil-fatt, skont it-tielet paragrafu tal-Artikolu 288 TFUE, in-natura vinkolanti ta’ direttiva, li fuqha hija bbażata l-possibbiltà li din tiġi invokata, teżisti biss fil-konfront ta’ “kull Stat Membru destinatarju” peress li l-Unjoni għandha s-setgħa li tistabbilixxi, b’mod ġenerali u astratt, b’effett immedjat obbligi għal individwi fil-każijiet biss fejn għandha s-setgħa tadotta regolamenti. Għaldaqstant, anki jekk tkun ċara, preċiża u inkundizzjonata, dispożizzjoni ta’ direttiva ma tippermettix lill-qorti nazzjonali li twarrab dispożizzjoni tad-dritt intern tagħha li tmur kontriha, jekk, b’dan il-mod, ikun hemm obbligu addizzjonali li jiġi impost fuq individwu (sentenza tal-24 ta’ Ġunju 2019, Popławski, C‑573/17, EU:C:2019:530, punti 65 sa 67 kif ukoll il-ġurisprudenza ċċitata).

33

Minn dan isegwi li qorti nazzjonali ma hijiex obbligata, abbażi biss tad-dritt tal‑Unjoni, li ma tapplikax dispożizzjoni tad-dritt nazzjonali tagħha li tmur kontra dispożizzjoni tad-dritt tal-Unjoni jekk din l-aħħar dispożizzjoni ma jkollhiex effett dirett (sentenza tal-24 ta’ Ġunju 2019, Popławski, C‑573/17, EU:C:2019:530, punt 68), mingħajr preġudizzju madankollu għall-possibbiltà, għal dik il-qorti, kif ukoll għal kull awtorità amministrattiva nazzjonali kompetenti, li teskludi, abbażi tad-dritt intern, kull dispożizzjoni tad-dritt nazzjonali li tmur kontra dispożizzjoni tad-dritt tal-Unjoni li tkun nieqsa minn tali effett.

34

F’dan il-każ, il-Qorti tal-Ġustizzja ċertament diġà ddeċidiet li l-paragrafu 1 tal‑Artikolu 15 tad-Direttiva 2006/123 jista’ joħloq effett dirett sa fejn, fit-tieni sentenza ta’ dan il-paragrafu, dan l-artikolu jimponi fuq l-Istati Membri obbligu inkundizzjonat u suffiċjentement preċiż li jadattaw id-dispożizzjonijiet leġiżlattivi, regolamentari u amministrattivi tagħhom sabiex jagħmluhom kompatibbli mal‑kundizzjonijiet imsemmija fil-paragrafu 3 tiegħu (ara, f’dan is-sens, is‑sentenza tat-30 ta’ Jannar 2018, X u Visser, C‑360/15 u C‑31/16, EU:C:2018:44, punt 130).

35

Madankollu, din id-dispożizzjoni hija invokata f’dan il-każ, bħala tali, f’tilwima bejn individwi, sabiex tiġi evitata leġiżlazzjoni nazzjonali li tmur kontriha.

36

Issa, jekk l-Artikolu 15(1), (2)(g) u (3) tad-Direttiva 2006/123 jiġi applikat fil-kuntest tal-kawża prinċipali, MN ikun imċaħħad, skont din id-dispożizzjoni, mid-dritt tiegħu, ibbażat fuq l-Artikolu 7 tal-HOAI, li jitlob l-ammonti msemmija fih u, għaldaqstant, ikun obbligat jaċċetta l-ammont iffissat fil-kuntratt inkwistjoni fil‑kawża prinċipali. Il-ġurisprudenza mfakkra fil-punti 32 u 33 ta’ din is-sentenza teskludi madankollu li tali effett jista’ jiġi rrikonoxxut lil din id-dispożizzjoni, abbażi biss tad-dritt tal-Unjoni.

37

Għaldaqstant, il-qorti tar-rinviju ma hijiex obbligata, abbażi biss ta’ dan id-dritt, li ma tapplikax l-Artikolu 7 tal-HOAI, anki jekk dan tal-aħħar imur kontra l‑Artikolu 15(1), (2)(g) u (3) tad-Direttiva 2006/123.

38

Dawn il-kunsiderazzjonijiet ma jistgħux jitpoġġew indiskussjoni mis-sentenza tal‑4 ta’ Lulju 2019, Il-Kummissjoni vs Il-Ġermanja (C‑377/17, EU:C:2019:562), li permezz tagħha l-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li, biż-żamma tat-tariffi obbligatorji għas-servizzi ta’ ppjanar tal-periti u tal-inġiniera stabbiliti fl‑Artikolu 7 tal-HOAI, ir-Repubblika Federali tal-Ġermanja kienet naqset milli twettaq l-obbligi tagħha skont l-Artikolu 15(1), (2)(g), u (3) tad‑Direttiva 2006/123.

39

Ċertament, skont l-Artikolu 260(1) TFUE, jekk il-Qorti tal-Ġustizzja tirrikonoxxi li Stat Membru jkun naqas milli jwettaq wieħed mill-obbligi tiegħu taħt it-Trattati, dan l-Istat Membru huwa obbligat li jieħu l-miżuri neċessarji għall-eżekuzzjoni tas-sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja. Barra minn hekk, minn ġurisprudenza stabbilita jirriżulta li l-qrati u l-awtoritajiet amministrattivi nazzjonali kompetenti huma marbuta li jadottaw il-miżuri kollha sabiex jiffaċilitaw it-twettiq tal-effett sħiħ tad-dritt tal-Unjoni u għalhekk, jekk ikun il-każ, li ma japplikawx dispożizzjoni nazzjonali li tmur kontra d-dritt tal-Unjoni (ara, f’dan is-sens, is‑sentenzi tat-13 ta’ Lulju 1972, Il-Kummissjoni vs L-Italja, 48/71, EU:C:1972:65, punt 7, u tas-16 ta’ Diċembru 2010, Seydaland Vereinigte Agrarbetriebe, C‑239/09, EU:C:2010:778, punti 52 u 53 kif ukoll il-ġurisprudenza ċċitata).

40

Madankollu, il-Qorti tal-Ġustizzja diġà ddeċidiet li s-sentenzi mogħtija abbażi tal‑Artikoli 258 sa 260 TFUE għandhom qabel kollox bħala għan li jiddefinixxu d-dmirijiet tal-Istati Membri fil-każ ta’ nuqqas ta’ twettiq tal-obbligi tagħhom u mhux li jagħtu drittijiet lill-individwi, fis-sens li dawn id-drittijiet jirriżultaw mhux mill-imsemmija sentenzi, iżda mid-dispożizzjonijiet stess tad-dritt tal‑Unjoni (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tal-14 ta’ Diċembru 1982, Waterkeyn et, 314/81 sa 316/81 u 83/82, EU:C:1982:430, punti 15 u 16). Minn dan isegwi li l-qrati u l-awtoritajiet amministrattivi nazzjonali kompetenti ma humiex obbligati, abbażi biss ta’ tali sentenzi, li fil-kuntest ta’ kawża bejn individwi ma japplikawx leġiżlazzjoni nazzjonali li tmur kontra dispożizzjoni ta’ direttiva.

41

Madankollu, fit-tielet lok, għandu jitfakkar li l-parti ppreġudikata min-nuqqas ta’ konformità tad-dritt nazzjonali mad-dritt tal-Unjoni tista’ tuża l-ġurisprudenza li tirriżulta mis-sentenza tad-19 ta’ Novembru 1991, Francovich et (C‑6/90 u C‑9/90, EU:C:1991:428), sabiex tikseb, skont il-każ, ħlas għad-dannu li tkun sofriet (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tal-15 ta’ Jannar 2014, Association de médiation sociale, C‑176/12, EU:C:2014:2, punt 50 u l-ġurisprudenza ċċitata).

42

F’dan ir-rigward, għandu jitfakkar li, skont ġurisprudenza stabbilita, il-prinċipju ta’ responsabbiltà tal-Istat għal danni kkawżati lill-individwi minħabba ksur tad‑dritt tal-Unjoni imputabbli lilu huwa inerenti għas-sistema tat-trattati li fuqhom din tal-aħħar hija bbażata (sentenza tal-4 ta’ Ottubru 2018, Kantarev, C‑571/16, EU:C:2018:807, punt 92 u l-ġurisprudenza ċċitata).

43

B’hekk, kull wieħed mill-Istati Membri għandu jiżgura li l-individwi jiksbu kumpens għad-dannu li n-nuqqas ta’ osservanza tad-dritt tal-Unjoni jikkawżalhom, tkun xi tkun l-awtorità pubblika awtriċi ta’ dan in-nuqqas u tkun xi tkun dik li għandha, bħala prinċipju, skont id-dritt tal-Istat Membru kkonċernat, l‑obbligu li tipprovdi dan il-kumpens (sentenza tal-4 ta’ Ottubru 2018, Kantarev, C‑571/16, EU:C:2018:807, punt 93 u l-ġurisprudenza ċċitata).

44

Barra minn hekk, il-Qorti tal-Ġustizzja kemm‑il darba ddeċidiet, fir-rigward tal‑kundizzjonijiet għall-istabbiliment tar-responsabbiltà tal-Istat għal danni kkawżati lill-individwi minħabba ksur tad-dritt tal-Unjoni imputabbli lilu, li l‑individwi li sofrew danni għandhom dritt għal kumpens ladarba jkunu ssodisfatti tliet kundizzjonijiet, li huma li r-regola tad-dritt tal-Unjoni miksura jkollha l-għan li tagħtihom drittijiet, li l-ksur ta’ din ir-regola jkun suffiċjentement serju u li jkun hemm rabta kawżali diretta bejn dan il-ksur u d-danni mġarrba minn dawn l‑individwi (sentenza tal-4 ta’ Ottubru 2018, Kantarev, C‑571/16, EU:C:2018:807, punt 94 u l-ġurisprudenza ċċitata).

45

Minn ġurisprudenza stabbilita jirriżulta wkoll li l-implimentazzjoni ta’ dawn il‑kundizzjonijiet li jippermettu li tiġi stabbilita r-responsabbiltà tal-Istati Membri għad-danni kkawżati lill-individwi minħabba ksur tad-dritt tal-Unjoni għandha, bħala prinċipju, titwettaq mill-qrati nazzjonali, skont il-linji gwida mogħtija mill‑Qorti tal-Ġustizzja sabiex titwettaq tali implimentazzjoni (sentenza tal-4 ta’ Ottubru 2018, Kantarev, C‑571/16, EU:C:2018:807, punt 95 u l-ġurisprudenza ċċitata).

46

F’dan il-każ, għandu jitfakkar li l-Qorti tal-Ġustizzja diġà ddeċidiet li, billi żammet fis-seħħ tariffi obbligatorji għas-servizzi ta’ ppjanar ipprovduti minn periti u minn inġiniera previsti fl-Artikolu 7 tal-HOAI, ir-Repubblika Federali tal‑Ġermanja naqset milli twettaq l-obbligi tagħha taħt l-Artikolu 15(1), (2)(g) u (3) tad-Direttiva 2006/123 (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tal-4 ta’ Lulju 2019, Il-Kummissjoni vs Il-Ġermanja, C‑377/17, EU:C:2019:562), u li din id‑dispożizzjoni tipprekludi tali leġiżlazzjoni nazzjonali, sa fejn tipprojbixxi li jiġu miftiehma, f’kuntratti konklużi ma’ periti jew ma’ inġiniera, tariffi inferjuri għall‑ammonti minimi ddeterminati skont l-imsemmija tariffi (ara, f’dan is-sens, id-digriet tas-6 ta’ Frar 2020, hapeg dresden, C‑137/18, mhux ippubblikat, EU:C:2020:84, punt 21).

47

Issa, mill-ġurisprudenza stabbilita tal-Qorti tal-Ġustizzja jirriżulta li ksur tad-dritt tal-Unjoni ikun manifestament serju meta jibqa’ jeżisti minkejja li tkun ingħatat sentenza li tikkonstata n-nuqqas ikkritikat, sentenza preliminari jew ġurisprudenza stabbilita sew tal-Qorti tal-Ġustizzja fil-qasam, li minnhom jirriżulta li l-aġir inkwistjoni jikkostitwixxi ksur (sentenzi tal-5 ta’ Marzu 1996, Brasserie du pêcheur u Factortame, C‑46/93 u C‑48/93, EU:C:1996:79, punt 57, kif ukoll tat-30 ta’ Mejju 2017, Safa Nicu Sepahan vs Il-Kunsill, C‑45/15 P, EU:C:2017:402, punt 31).

48

Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet kollha preċedenti, ir-risposta għall-ewwel domanda għandha tkun li d-dritt tal-Unjoni għandu jiġi interpretat fis-sens li qorti nazzjonali, adita b’tilwima esklużivament bejn individwi, ma hijiex obbligata, abbażi biss tal-imsemmi dritt, li ma tapplikax leġiżlazzjoni nazzjonali li tistabbilixxi, bi ksur tal-Artikolu 15(1), (2)(g) u (3) tad-Direttiva 2006/123, ammonti minimi ta’ onorarji għas-servizzi tal-periti u tal-inġiniera u li tannulla l‑ftehimiet li jidderogaw minn din il-leġiżlazzjoni, u dan, madankollu, mingħajr preġudizzju, minn naħa, għall-possibbiltà għal dik il-qorti li ma tapplikax il-leġiżlazzjoni msemmija abbażi tad-dritt intern fil-kuntest ta’ tali tilwima, u, min-naħa l-oħra, għad-dritt tal-persuna li sofriet dannu minħabba n-nuqqas ta’ konformità tad-dritt nazzjonali mad-dritt tal-Unjoni li titlob kumpens għad-dannu li rriżulta min-nuqqas għaliha.

49

Permezz tat-tieni domanda tagħha, il-qorti tar-rinviju tistaqsi, essenzjalment, jekk l-Artikolu 49 TFUE għandux jiġi interpretat fis-sens li jipprekludi leġiżlazzjoni nazzjonali li tistabbilixxi l-ammonti minimi għas-servizzi tal-periti u tal-inġiniera u li tannulla ftehimiet li jidderogaw minn din il-leġiżlazzjoni.

50

F’dan ir-rigward, għandu jitfakkar li d-dispożizzjonijiet tat-Trattat FUE fil-qasam tal-libertà ta’ stabbiliment, tal-libertà li jiġu pprovduti servizzi u tal-moviment liberu tal-kapital ma japplikawx, bħala prinċipju, għal sitwazzjoni li fiha l‑elementi kollha tagħha huma limitati ġewwa Stat Membru wieħed biss (sentenza tal-15 ta’ Novembru 2016, Ullens de Schooten, C‑268/15, EU:C:2016:874, punt 47 u l-ġurisprudenza ċċitata).

51

Issa, kif jirriżulta mid-deċiżjoni tar-rinviju, il-kawża prinċipali hija kkaratterizzata minn elementi li huma limitati kollha ġewwa r-Repubblika Federali tal-Ġermanja. Fil-fatt, xejn fil-proċess ippreżentat lill-Qorti tal-Ġustizzja ma jindika li parti fil‑kawża prinċipali hija stabbilita barra mit-territorju tar-Repubblika Federali tal‑Ġermanja jew li s-servizzi inkwistjoni fil-kawża prinċipali twettqu barra minn dan it-territorju.

52

F’dan ir-rigward, għandu jiġi rrilevat li l-Qorti tal-Ġustizzja, adita minn qorti nazzjonali fil-kuntest ta’ sitwazzjoni li fiha l-elementi kollha huma limitati ġewwa Stat Membru wieħed, ma tistax, mingħajr indikazzjoni minn dik il-qorti f’dan is‑sens, tqis li t-talba għal interpretazzjoni preliminari li tirrigwarda d‑dispożizzjonijiet tat-Trattat FUE dwar il-libertajiet fundamentali hija neċessarja għas-soluzzjoni tat-tilwima pendenti quddiem il-qorti msemmija. Fil-fatt, l‑elementi konkreti li jippermettu li tiġi stabbilita rabta bejn is-suġġett jew iċ‑ċirkustanzi ta’ tilwima, li l-elementi kollha tagħha huma limitati ġewwa l-Istat Membru kkonċernat, u l-Artikoli 49, 56 jew 63 TFUE għandhom jirriżultaw mid‑deċiżjoni tar-rinviju (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tal-15 ta’ Novembru 2016, Ullens de Schooten, C‑268/15, EU:C:2016:874, punt 54).

53

Konsegwentement, f’sitwazzjoni bħal dik inkwistjoni fil-kawża prinċipali, hija l‑qorti tar-rinviju li għandha tindika lill-Qorti tal-Ġustizzja, konformement mar‑rekwiżit tal-Artikolu 94 tar-Regoli tal-Proċedura tal-Qorti tal-Ġustizzja, kif, minkejja n-natura purament interna tagħha, it-tilwima pendenti quddiemha għandha element ta’ konnessjoni mad-dispożizzjonijiet tad-dritt tal-Unjoni dwar il-libertajiet fundamentali li jrendi l-interpretazzjoni preliminari mitluba neċessarja għas-soluzzjoni ta’ din it-tilwima (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tal-15 ta’ Novembru 2016, Ullens de Schooten, C‑268/15, EU:C:2016:874, punt 55).

54

Issa, peress li ma hemm ebda indikazzjoni f’dan is-sens fid-deċiżjoni tar-rinviju, din id-domanda ma tistax titqies li hija ammissibbli (ara, f’dan is-sens, is-sentenzi tal-20 ta’ Settembru 2018, Fremoluc, C‑343/17, EU:C:2018:754, punt 33; tal-14 ta’ Novembru 2018, Memoria u Dall’Antonia, C‑342/17, EU:C:2018:906, punt 21; kif ukoll tal-24 ta’ Ottubru 2019, Belgische Staat, C‑469/18 u C‑470/18, EU:C:2019:895, punt 26).

55

Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet kollha preċedenti, għandu jiġi kkonstatat li t-tieni domanda hija inammissibbli.

56

Peress li l-proċedura għandha, fir-rigward tal-partijiet fil-kawża prinċipali, in‑natura ta’ kwistjoni mqajma quddiem il-qorti tar-rinviju, hija dik il-qorti li tiddeċiedi fuq l-ispejjeż. L-ispejjeż sostnuti għas-sottomissjoni tal‑osservazzjonijiet lill-Qorti tal-Ġustizzja, barra dawk tal-imsemmija partijiet, ma jistgħux jitħallsu lura.

Għal dawn il-motivi, Il-Qorti tal-Ġustizzja (Awla Manja) taqta’ u tiddeċiedi:

Id-dritt tal-Unjoni għandu jiġi interpretat fis-sens li qorti nazzjonali, adita b’tilwima esklużivament bejn individwi, ma hijiex obbligata, abbażi biss tal‑imsemmi dritt, li ma tapplikax leġiżlazzjoni nazzjonali li tistabbilixxi, bi ksur tal-Artikolu 15(1), (2)(g) u (3) tad-Direttiva 2006/123/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-12 ta’ Diċembru 2006 dwar is-servizzi fis-suq intern, ammonti minimi ta’ onorarji għas-servizzi tal-periti u tal-inġiniera u li tannulla l-ftehimiet li jidderogaw minn din il-leġiżlazzjoni, u dan mingħajr preġudizzju, minn naħa, għall-possibbiltà għal dik il-qorti li ma tapplikax il‑leġiżlazzjoni msemmija abbażi tad-dritt intern fil-kuntest ta’ tali tilwima, u, min-naħa l-oħra, għad-dritt tal-persuna li sofriet dannu minħabba n‑nuqqas ta’ konformità tad-dritt nazzjonali mad-dritt tal-Unjoni li titlob kumpens għad-dannu li rriżulta min‑nuqqas għaliha.