IL-KUMMISSJONI EWROPEA
Strasburgu, 16.1.2018
COM(2018) 28 final
KOMUNIKAZZJONI TAL-KUMMISSJONI LILL-PARLAMENT EWROPEW, LILL-KUNSILL, LILL-KUMITAT EKONOMIKU U SOĊJALI EWROPEW U LILL-KUMITAT TAR-REĠJUNI
Strateġija Ewropea għall-Plastiks f'Ekonomija Ċirkolari
{SWD(2018) 16 final}
1.Introduzzjoni
Il-plastik huwa materjal importanti u jinsab kullimkien fl-ekonomija u fil-ħajja tagħna ta’ kuljum. Għandu funzjonijiet multipli li jgħinu biex jiġu indirizzati għadd ta’ sfidi li qed tħabbat wiċċha magħhom is-soċjetà tagħna. Materjali ħfief u innovattivi fil-karozzi jew l-ajruplani jiffrankaw il-fjuwil u jnaqqsu l-emissjonijiet tas-CO2. Materjali iżolanti ta’ prestazzjoni għolja jgħinuna niffrankaw fuq il-kontijiet tal-enerġija. Fl-ippakkeġġjar il-plastik jgħin fl-iżgurar tas-sikurezza tal-ikel, u biex titnaqqas il-ħela tal-ikel. Meta abbinati mal-istampar 3D, il-materjali tal-plastik bijokompatibbli jistgħu jsalvaw il-ħajjiet tal-bnedmin billi jippermettu l-innovazzjoni medika.
Madankollu, ħafna drabi l-mod li bihom huma attwalment prodotti, użati u mormija l-plastiks jonqos milli jirrifletti l-benefiċċji ekonomiċi ta’ approċċ aktar “ċirkolari” u jagħmel ħsara lill-ambjent. Hemm bżonn urġenti li jiġu indirizzati l-problemi ambjentali li llum jitfgħu dell ikrah fuq il-produzzjoni, l-użu u l-konsum tal-plastiks. Il-miljuni ta’ tunnellati ta’ skart tal-plastik li jispiċċaw fl-oċeani kull sena huma wieħed mill-aktar sinjali viżibbli u allarmanti ta’ dawn il-problemi li qed jikkawżaw tħassib pubbliku dejjem jikber.
Reviżjoni u titjib tal-funzjonament ta’ katina tal-valur daqshekk kumplessa jirrikjedi sforzi u kooperazzjoni akbar mill-atturi ewlenin kollha, minn produtturi tal-plastiks sar-riċiklaturi, il-bejjiegħa bl-imnut u l-konsumaturi. Hemm bżonn ukoll ta’ innovazzjoni u viżjoni kondiviża biex nidderieġu l-investiment fid-direzzjoni t-tajba. L-industrija tal-plastik hija importanti ħafna għall-ekonomija Ewropea, u ż-żieda fis-sostenibbiltà tagħha tista’ ġġib opportunitajiet ġodda għall-innovazzjoni, il-kompetittività u l-ħolqien tal-impjiegi, f’konformità mal-għanijiet tal-Istrateġija mġedda tal-UE dwar il-Politika Industrijali.
F’Diċembru 2015, il-Kummissjoni adottat Pjan ta’ Azzjoni tal-UE għal ekonomija ċirkolari. Hemmhekk, hija identifikat il-plastiks bħala prijorità ewlenija u impenjat ruħha li “tħejji strateġija li tindirizza l-isfidi li jirriżultaw mill-plastik matul il-katina kollha tal-valur filwaqt li tieħu inkonsiderazzjoni ċ-ċiklu tal-ħajja kollu tagħhom”. Fl-2017, il-Kummissjoni kkonfermat li se tiffoka fuq l-użu u l-produzzjoni tal-plastik u taħdem lejn l-objettiv li jiġi żgurat li l-imballaġġ tal-plastik kollu jkun riċiklabbli sal-2030.
L-UE tinsab fl-aħjar pożizzjoni biex tmexxi t-tranżizzjoni lejn il-plastiks tal-ġejjieni. Din l-istrateġija tistabbilixxi l-pedamenti għal ekonomija ta’ plastiks ġdida, fejn id-disinn u l-produzzjoni tal-plastiks u l-prodotti tagħhom jirrispettaw bis-sħiħ l-użu mill-ġdid, it-tiswija u l-ħtiġijiet ta’ riċiklaġġ u jiġu żviluppati u promossi materjali aktar sostenibbli. Dan se jagħti valur miżjud akbar u jġib aktar prosperità fl-Ewropa u jagħti spinta lill-innovazzjoni. Se jrażżan l-iskart tal-plastik u l-impatt negattiv tiegħu fuq ħajjitna u l-ambjent. Billi ssegwi dawn l-għanijiet, l-istrateġija ser tgħin ukoll biex tinkiseb il-prijorità stabbilita minn din il-Kummissjoni għall-Unjoni tal-Enerġija b’ekonomija moderna, b’karbonju baxx, u effiċjenti fl-użu tar-riżorsi u l-enerġija u se tagħmel kontribut tanġibbli biex tilħaq l-Għanijiet ta’ Żvilupp Sostenibbli għall-2030 u l-Ftehim ta’ Pariġi.
L-istrateġija tippreżenta impenji ewlenin għal azzjoni fil-livell tal-UE. Madankollu, is-settur privat, flimkien mal-awtoritajiet nazzjonali u reġjonali, il-bliet u ċ-ċittadini, jeħtieġ ukoll li jiġu mobilizzati. Bl-istess mod, ser ikun meħtieġ l-involviment Internazzjonali biex jixpruna l-bidla barra mill-fruntieri tal-Ewropa. Permezz ta’ sforzi deċiżivi u kkonċertati, l-Ewropa tista’ tibdel l-isfidi f’opportunitajiet u tagħti eżempju għal azzjoni determinata fil-livell globali.
2.Il-plastiks illum: Sfidi Ewlenin
Matul l-aħħar 50 sena, ir-rwol u l-importanza tal-plastiks fl-ekonomija tagħna kibru b’mod kostanti. Il-produzzjoni globali tal-plastiks żdiedet b’għoxrin darba mill-1960s u laħqet 322 miljun tunnellata fl-2015. Hija mistennija li tirdoppja mill-ġdid fl-20 sena li ġejjin.
Fl-UE, is-settur tal-plastik jimpjega 1.5 miljun persuna u ġġenera fatturat ta’ EUR 340 biljun fl-2015. Għalkemm il-produzzjoni tal-plastik fl-UE kienet stabbli fis-snin riċenti, is-sehem tal-UE tas-suq globali qed jonqos hekk kif il-produzzjoni qed tiżdied f’partijiet oħra tad-dinja.
Fl-UE, il-potenzjal tar-riċiklaġġ tal-iskart tal-plastik għadu fil-biċċa l-kbira mhux sfruttat. L-użu mill-ġdid u r-riċiklaġġ fi tmiem il-ħajja tal-plastiks għadu baxxa ħafna, b’mod partikolari meta mqabbel ma’ materjali oħrajn bħall-karta, il-ħġieġ jew il-metalli.
Madwar 25.8 miljun tunnellata ta’ skart tal-plastik qed jiġu ġġenerati fl-Ewropa kull sena. Inqas minn 30 % ta’ dan l-iskart jinġabar għar-riċiklaġġ. Minn dan l-ammont, sehem sinifikanti joħroġ mill-UE biex jiġi ttrattat f’pajjiżi terzi, fejn jistgħu japplikaw standards ambjentali differenti.
Fl-istess ħin, ir-rati ta’ rimi fil-miżbliet u inċinerazzjoni tal-iskart tal-plastik għadu għoli − 31 % u 39 % − rispettivament, u filwaqt li l-użu tal-miżbliet naqas matul l-aħħar għaxar snin, l-inċinerazzjoni kibret. Skont l-istimi, 95 % tal-valur tal-materjal tal-imballaġġ tal-plastik, jiġifieri bejn EUR 70 u 105 biljun kull sena, jintilef mill-ekonomija wara ċiklu tal-ewwel użu qasir ħafna.
Id-domanda għall-plastiks riċiklati illum tirrappreżenta biss madwar 6 % tad-domanda tal-plastik fl-Ewropa. F’dawn l-aħħar snin, is-settur tar-riċiklaġġ tal-plastik tal-UE sofra minn livell baxx ta’ prezzijiet tal-prodotti bażiċi u inċertezzi dwar bejgħ fis-suq. Investimenti f’kapaċità ta’ riċiklaġġ tal-plastik ġew miżmuma minħabba prospetti ta’ profittabbiltà baxxa għas-settur.
Ġie stmat li l-produzzjoni tal-plastiks u l-inċinerazzjoni tal-iskart tal-plastik iwasslu globalment għal madwar 400 miljun tunnellata ta’ CO2 fis-sena. L-użu ta’ aktar plastik riċiklat jista’ jnaqqas id-dipendenza fuq l-estrazzjoni ta’ karburanti fossili fil-produzzjoni tal-plastik u jitnaqqsu l-emissjonijiet tad-CO2. Skont l-istimi, il-potenzjal tal-iffrankar ta’ kull sena tal-enerġija li jista’ jinkiseb permezz tar-riċiklaġġ tal-iskart tal-plastik globali huwa ekwivalenti għal 3.5 biljun barmil żejt fis-sena.
It-tipi ta’ materja prima alternattiva (eż. plastiks b’bażi bijo jew plastiks magħmulin minn diossidu tal-karbonju jew metan), li joffru l-istess funzjonalitajiet ta’ plastiks tradizzjonali b’impatti ambjentali potenzjalment aktar baxxi, qed jiġu żviluppati wkoll, iżda bħalissa jirrappreżentaw proporzjon żgħir ħafna tas-suq. Użu akbar ta’ alternattivi li, skont evidenza solida jkunu iktar sostenibbli jista’ wkoll jgħin biex titnaqqas id-dipendenza tagħna fuq il-karburanti fossili.
Kwantitajiet kbar ħafna ta’ skart tal-plastik jnixxu fl-ambjent minn sorsi kemm fuq l-art kif ukoll fuq il-baħar, u jiġġeneraw ħsara ekonomika u ambjentali sinifikanti. Globalment, 5 sa 13-il miljun tunnellata ta’ plastik — 1.5 sa 4 % — tal-produzzjoni globali tal-plastik jispiċċaw fl-oċeani kull sena. Huwa stmat li l-plastik jammonta għal aktar minn 80 % tal-iskart fil-baħar. Il-fdalijiet tal-plastik imbagħad jiġu ttrasportati mill-kurrenti tal-baħar, xi kultant fuq distanzi twal ħafna. Dawn jistgħu jerġgħu jispiċċaw fuq l-art, jiddegradaw f’mikroplastiċi jew jiffurmaw żoni densi ta’ skart tal-baħar maqbuda f’kurrenti ċirkolari tal-oċean. L-UNEP tistma li dan id-dannu għall-ambjenti tal-baħar huwa mill-inqas ta’ USD 8 biljun fis-sena globalment.
Fl-UE, 150 000 sa 500 000 tunnellata ta’ skart tal-plastik jidħlu fl-oċeani kull sena. Dan jirrappreżenta proporzjon żgħir tal-iskart globali fil-baħar. Madankollu, l-iskart tal-plastik minn sorsi Ewropej jispiċċa f’żoni tal-baħar li huma partikolarment vulnerabbli, bħal partijiet tal-Baħar Mediterran u l-Oċean Artiku. Studji reċenti juru li l-plastik jakkumula fil-Mediterran f’densità komparabbli għal dawk l-oqsma bl-akbar akkumulazzjoni tal-plastik fl-oċeani. L-iskart tal-plastik jaffettwa wkoll oqsma fiż-Żona Ekonomika Esklussiva Ewropea, fir-reġjuni l-aktar imbiegħda tal-Baħar tal-Karibew, l-Ocean Paċifiku, Indjan, u Atlantiku. Minbarra l-ħsara lill-ambjent, l-iskart tal-baħar jikkawża dannu ekonomiku għal attivitajiet bħat-turiżmu, is-sajd u t-tbaħħir. Pereżempju, l-ispiża tal-iskart għas-sajd tal-UE kienet stmata għal madwar 1 % tad-dħul totali minn qabdiet mill-flotta tal-UE.
Dan il-fenomenu qed jiggrava minħabba l-ammont dejjem jiżdied ta’ skart tal-plastik iġġenerat kull sena, u huwa xprunat ukoll minn żieda fil-konsum ta’ plastika li ‘jintuża darba’, jiġifieri l-ippakkjar jew prodotti oħra tal-konsumaturi li jintremew wara użu qasir wieħed, rarament jiġu riċiklati u huma suxxettibbli li jintremew barra. Dawn jinkludu imballaġġ żgħir, basktijiet, tazzi li jintremew, għotjien, straws u pożati tal-plastik, li għalihom huwa użat ħafna l-plastik minħabba l-ispiża baxxa tiegħu, il-leġġerezza u l-karatteristiċi prattiċi tiegħu.
Sorsi ġodda ta’ tnixxija tal-plastik ukoll qegħdin jiżdiedu, u qed joħolqu aktar theddid potenzjali kemm għall-ambjent kif ukoll għas-saħħa tal-bniedem. Il-mikroplastiċi, frammenti tal-plastik żgħar ħafna ta’ inqas minn 5mm fid-daqs, jakkumulaw fil-baħar, fejn id-daqs żgħir tagħhom jagħmilha iktar faċli li jinbelgħu minn ħlejjaq tal-baħar. Dawn jistgħu wkoll jidħlu fil-katina alimentari. Studji riċenti sabu wkoll il-mikroplastiċi fl-arja, fl-ilma tax-xorb u f’ikel bħall-melħ jew għasel fejn għadhom mhux magħrufa l-impatti fuq is-saħħa tal-bniedem.
B’kollox, huwa stmat li bejn 75 000 u 300 000 tunnellata ta’ mikroplastiċi huma rilaxxati fl-ambjent kull sena fl-UE. Filwaqt li ammont kbir ta’ mikroplastiċi jirriżultaw mill-frammentazzjoni ta’ biċċiet ikbar ta’ skart tal-plastik, kwantitajiet sinifikanti wkoll jidħlu fl-ambjent direttament, u dan jagħmilha aktar diffiċli li jiġu traċċati u evitati.
Barra minn hekk, iż-żieda fl-ishma tas-suq ta’ plastiks b’karatteristiċi bijodegradabbli ġġib magħha opportunitajiet kif ukoll riskji ġodda. Fin-nuqqas ta’ tikkettar jew immarkar ċar għall-konsumaturi, u mingħajr eżaminazzjoni suffiċjenti ta’ ġbir u ta’ trattament tal-iskart, hija tista’ tkompli tiggrava t-tnixxija tal-plastik u toħloq problemi għar-riċiklaġġ mekkaniku. Min-naħa l-oħra, il-plastiks bijodegradabbli jistgħu ċertament ikollhom rwol f’xi applikazzjonijiet u l-isforzi ta’ innovazzjoni f’dan il-qasam huma milqugħa.
Il-katini ta’ valur tal-plastik huma dejjem aktar transkonfinali, u l-problemi u l-opportunitajiet assoċjati mal-plastik għandhom jidhru fid-dawl ta’ żviluppi internazzjonali, inkluż id-deċiżjoni riċenti taċ-Ċina biex tirrestrinġi l-importazzjonijiet ta’ ċerti tipi ta’ skart tal-plastik. Qed tikber il-kuxjenza tan-natura globali ta’ dawn l-isfidi, kif muri mill-inizjattivi internazzjonali dwar l-iskart fil-baħar, bħas-Sħubija Globali tan-NU dwar l-Iskart fil-Baħar u l-pjanijiet ta’ azzjoni mressqa mill-G7 u l-G20. It-tniġġis mill-plastik ġie identifikat ukoll bħala wieħed mill-pressjonijiet ewlenin fuq l-oċeani b’saħħithom fil-Konferenza internazzjonali “L-Oċeani Tagħna”, organizzata mill-UE f’Ottubru 2017. iFl-Assemblea Ambjentali tan-Nazzjonijiet Uniti f’Diċembru 2017 ġiet adottata riżoluzzjoni dwar l-iskart fil-baħar u l-mikroplastiks.
3. Nibdlu l-Isfidi f'opportunitajiet: Viżjoni għal ekonomija ċirkolari tal-plastik
Il-pass lejn ekonomija tal-plastiks aktar sostenibbli jista jġib benefiċċji konsiderevoli. Sabiex jinkisbu dawn il-benefiċċji, l-Ewropa teħtieġ viżjoni strateġika, billi tistipula kif tista’ tkun ekonomija “ċirkolari” tal-plastiks fl-għexieren ta’ snin li ġejjin. Din il-viżjoni għandha tippromwovi l-investiment f’soluzzjonijiet innovattivi u tibdel l-isfidi tal-lum f’opportunitajiet. Filwaqt li l-UE se tipproponi miżuri konkreti biex tinkiseb din il-viżjoni, biex din issir realtà se tkun meħtieġa azzjoni mill-atturi kollha fil-katina tal-valur tal-plastik, mill-produtturi u d-disinjaturi tal-plastik, għad-ditti u bejjiegħa bl-imnut, sar-riċiklaturi. Bl-istess mod, is-soċjetà ċivili, il-komunità xjentifika, in-negozji u l-awtoritajiet lokali ser jaqdu rwol deċiżiv biex jagħmlu differenza, fejn se jaħdmu flimkien ma’ gvernijiet reġjonali u nazzjonali biex iwasslu bidla pożittiva.
“Viżjoni għal ekonomija tal-plastik ġdida għall-Ewropa”
Industrija tal-plastik intelliġenti, innovattiva u sostenibbli, fejn id-disinn u l-produzzjoni jirrispettaw bis-sħiħ il-ħtiġijiet tal-użu mill-ġdid, it-tiswija u r-riċiklaġġ, twassal għal tkabbir u impjiegi fl-Ewropa u tgħin lill-UE tnaqqas l-emissjonijiet tal-gassijiet b’effett ta’ serra u d-dipendenza fuq il-karburanti fossili importati.
−Il-plastiks u l-prodotti li fihom il-plastik huma maħsuba biex jippermettu għal durabilità akbar, l-użu mill-ġdid u r-riċiklaġġ ta’ kwalità għolja. Sal-2030, l-imballaġġ tal-plastik kollu fis-suq tal-UE jrid ikun jew jista’ jerġa’ jintuża jew jista’ jiġi rriċiklat b’mod kosteffettiv.
−Bidliet fil-produzzjoni u d-disinn jippermettu rati ogħla ta’ riċiklaġġ tal-plastik għall-applikazzjonijiet ewlenin kollha. Sal-2030, aktar minn nofs l-iskart tal-plastik ġenerat fl-Ewropa jrid jiġi riċiklat. Il-ġbir separat tal-iskart tal-plastik jilħaq livelli għoljin ħafna. Ir-riċiklaġġ tal-iskart mill-imballaġġ tal-plastik jilħaq livelli komparabbli ma’ dawk ta’ materjali oħra ta’ ppakkjar.
−Il-kapaċità għar-riċiklaġġ tal-plastiks tal-UE hija ferm estiża u modernizzata. Sal-2030, il-kapaċità ta’ separazzjoni u riċiklaġġ tkun kibret b’erba’ darbiet mill-2015, li jwassal għall-ħolqien ta’ 200 000 impjieg ġdid, mifrux madwar l-Ewropa kollha.
−Bis-saħħa ta’ titjib fil-ġbir separat u l-investiment fl-innovazzjoni, ħiliet u tisħiħ tal-kapaċità, l-esportazzjoni ta’ skart tal-plastik imqassam ħażin ġiet eliminata gradwalment. Il-plastiks riċiklati saru materja prima dejjem aktar importanti għall-industriji, kemm f’pajjiżhom kif ukoll barra.
−Il-katina ta’ valur tal-plastiks hija ferm aktar integrata, u l-industrija tal-kimika taħdem mill-qrib mar-riċiklaturi tal-plastik biex tgħinhom isibu applikazzjonijiet usa’ u valur ogħla għall-prodott tagħhom. Sustanzi li jfixklu l-proċess ta’ riċiklaġġ ġew sostitwiti jew imwaqqfa b’mod gradwali.
−Is-suq għal plastiks riċiklati u innovattivi huwa stabbilit b’suċċess, b’perspettivi ta’ tkabbir ċari hekk kif aktar prodotti jinkorporaw kontenut riċiklat. Id-domanda għall-plastik riċiklat fl-Ewropa żdiedet b’erba’ darbiet, u tipprovdi fluss ta’ introjtu stabbli għas-settur tar-riċiklaġġ u sigurtà tax-xogħol għal forza tax-xogħol dejjem tikber tiegħu.
−Aktar riċiklaġġ tal-plastik jgħin biex inaqqas id-dipendenza tal-Ewropa fuq l-importazzjoni ta’ fjuwils fossili u jitnaqqsu l-emissjonijiet tas-CO2, b’mod konformi ma’ l-impenji taħt il-Ftehim ta’ Pariġi.
−Materjali innovattivi u alternattivi ta’ materja prima għall-produzzjoni tal-plastik huma żviluppati u użati fejn l-evidenza turi b’mod ċar li jkunu aktar sostenibbli meta mqabbla ma’ alternattivi mhux rinnovabbli. Dan jappoġġa l-isforzi ta’ dekarbonizzazzjoni u li jinħolqu aktar opportunitajiet għal tkabbir.
−L-Ewropa tikkonferma t-tmexxija tagħha fit-tagħmir u t-teknoloġiji tal-għażla u r-riċiklaġġ. L-esportazzjonijiet jiżdiedu bl-istess pass tad-domanda globali għal modi aktar sostenibbli ta’ pproċessar tal-plastik li ma għadhomx jintużaw.
Fl-Ewropa, iċ-ċittadini, il-gvern u l-industrija jappoġġaw xejriet ta’ konsum u produzzjoni aktar sostenibbli u aktar siguri għall-plastiks. Dan jipprovdi art għammiela għall-innovazzjoni soċjali u l-intraprenditorija, li jipprovdu għadd kbir ta’ opportunitajiet għall-Ewropej kollha.
−Il-ġenerazzjoni tal-iskart tal-plastik mhix marbuta aktar mat-tkabbir. Iċ-ċittadini huma konxji mill-ħtieġa li jiġi evitat l-iskart, u jagħmlu l-għażliet tagħhom skont dan. Il-konsumaturi bħala atturi ewlenin, jingħataw inċentivi, isiru konxji mill-benefiċċji ewlenin u b’hekk jistgħu jikkontribwixxu b’mod attiv għat-tranżizzjoni. Tfassil aħjar, mudelli ġodda ta’ negozju u prodotti innovattivi li jitfaċċaw li joffru mudelli ta’ konsum aktar sostenibbli.
−Ħafna intraprendituri jaraw il-ħtieġa għal aktar azzjoni determinata dwar il-prevenzjoni tal-iskart tal-plastik bħala opportunità ta’ negozju. Kulma jmur, jitfaċċaw kumpaniji ġodda li jipprovdu soluzzjonijiet ċirkolari, bħal loġistika inversa għall-ippakkjar jew alternattivi għall-plastiks li jintremew, u dawn jibbenefikaw mill-iżvilupp ta’ diġitizzazzjoni.
−It-tnixxija tal-plastik fl-ambjent jonqos drastikament. Sistemi effettivi ta’ ġbir tal-iskart, flimkien ma’ tnaqqis tal-ġenerazzjoni tal-iskart u b’għarfien akbar mill-konsumatur, iwasslu biex jiġi evitat ir-rimi barra u jiżguraw li l-iskart jiġi mmaniġġat b’mod xieraq. L-iskart marittimu minn sorsi bbażati fuq il-baħar bħall-vapuri, is-sajd u l-akkwakultura huma mnaqqsa b’mod sinifikanti. Ibħra u bajjiet aktar nodfa jrawmu attivitajiet bħat-turiżmu u s-sajd, u jippreservaw l-ekosistemi fraġli. L-ibliet Ewropej ewlenin kollha huwa ħafna aktar indaf.
−Soluzzjonijiet innovattivi huma żviluppati biex jipprevjenu l-mikroplastiċi milli jispiċċaw fil-baħar. L-oriġini, ir-rotot ta’ vjaġġar, u l-effetti tagħhom fuq is-saħħa tal-bniedem huma mifhuma aħjar, u l-industrija u l-awtoritajiet pubbliċi jaħdmu flimkien biex jiġi evitat li dawn jispiċċaw fl-oċeani tagħna u fl-arja, l-ilma tax-xorb jew fil-platti tagħna.
−L-UE qed tieħu rwol ta’ tmexxija f’dinamika globali, b’pajjiżi li jaħdmu u jikkooperaw biex iwaqqfu l-fluss tal-plastiks fl-oċeani u jieħdu azzjoni ta’ rimedju kontra l-iskart tal-plastik diġà akkumulat. L-aħjar prattiki huma mxerrda b’mod wiesa’, l-għarfien xjentifiku jitjieb, iċ-ċittadini jimmobilizzaw, ix-xjentisti u l-innovaturi jiżviluppaw soluzzjonijiet li jistgħu jiġu applikati madwar id-dinja.
4.It-triq ‘il quddiem: il-viżjoni tinbidel f’realtà
Biex nimxu lejn din il-viżjoni, din l-istrateġija tipproponi sett ambizzjuż ta’ miżuri tal-UE. Dawn se jiġu ppreżentati f’konformità mal-prinċipji ta’ Regolamentazzjoni Aħjar. B’mod partikolari, kull miżura li x’aktarx ikollha impatt soċjoekonomiku sinifikanti se tkun akkumpanjata minn valutazzjoni tal-impatt. Filwaqt li tirrikonoxxi l-importanza u l-ħtieġa ta’ sforzi komuni, l-istrateġija tidentifika wkoll azzjonijiet ewlenin għall-awtoritajiet nazzjonali u reġjonali u l-industrija.
4.1 Titjib tal-ekonomija u l-kwalità tar-riċiklaġġ tal-plastik
Iż-żieda tar-riċiklaġġ tal-plastik jista’ jġib benefiċċji ekonomiċi u ambjentali sinifikanti. Livelli ogħla ta’ riċiklaġġ tal-plastik, komparabbli ma’ dawk ta’ materjal ieħor, jistgħu jinkisbu biss billi jittejjeb il-mod li bih huma manifatturati u mfassla l-plastiks u oġġetti tal-plastiks. Dan se jeħtieġ ukoll kooperazzjoni akbar fil-katina tal-valur: mill-industrija, il-fabbrikanti tal-plastiks u l-konvertituri sal-kumpaniji pubbliċi u privati tal-immaniġġjar tal-iskart. B’mod partikolari, atturi ewlenin għandhom jaħdmu flimkien biex:
−itejbu d-disinn u jingħata appoġġ lill-innovazzjoni biex ikun eħfef li l-plastik u l-prodotti tal-plastik jiġu riċiklati;
−jitwessa’ u jitjieb il-ġbir separat tal-iskart tal-plastik, li jiżgura l-kwalità tal-inputs lill-industrija tar-riċiklaġġ;
−titwessa’ u tiġi modernizzata l-kapaċità għas-separazzjoni u r-riċiklaġġ tal-iskart tal-UE;
−jinħolqu swieq vijabbli għall-plastiks riċiklati u rinnovabbli.
Tul dawn l-aħħar xhur, il-Kummissjoni ffaċilitat djalogu bejn l-industriji u issa tistieden lill-industriji involuti biex malajr iressqqu sett ta’ impenji volontarji ambizzjużi u konkreti li jappoġġjaw din l-istrateġija u l-viżjoni tagħha għall-2030.
Biex tappoġġja dawn l-iżviluppi, il-Kummissjoni diġà pproponiet regoli ġodda dwar il-ġestjoni tal-iskart. Dawn jinkludu obbligi aktar ċari għall-awtoritajiet nazzjonali biex jiżdied il-ġbir separat, miri biex jinkoraġġixxu l-investiment fil-kapaċità tar-riċiklaġġ u tiġi evitata kapaċità żejda għall-ipproċessar ta’ skart imħallat (eż. l-inċinerazzjoni), u regoli armonizzati aktar mill-qrib dwar l-użu ta’ responsabbiltà estiża tal-produttur. Il-Kummissjoni talbet b’mod konsistenti lill-koleġiżlaturi biex jaqblu malajr dwar dawn ir-regoli l-ġodda. Ladarba tiġi adottata u implimentata, din il-leġiżlazzjoni Ewropea ġdida għandha tagħmel ħafna biex ittejjeb is-sitwazzjoni attwali, u tmexxi l-investiment pubbliku u privat fid-direzzjoni t-tajba. Madankollu, aktar u aktar azzjoni mmirata hija meħtieġa biex tikkomplementa l-liġijiet dwar l-iskart u jitneħħew l-ostakli li huma speċifiċi għas-settur tal-plastik.
Diżinn biex oġġett ikun riċiklabbli
Illum, il-produtturi ta’ oġġetti tal-plastik u tal-imballaġġ għandhom ftit jew l-ebda inċentiv biex iqisu l-ħtiġijiet ta’ riċiklaġġ jew użu mill-ġdid meta jiddiżinjaw il-prodotti tagħhom. Il-plastiks huma magħmula minn firxa ta’ polimeri u ta’ spiss jiġu adattati, b’addittivi speċifiċi biex jindirizzaw ir-rekwiżiti funzjonali u/jew estetiċi ta’ kull manifattur. Din id-diversità tista’ tikkomplika l-proċess ta’ riċiklaġġ, tagħmlu aktar għali, u taffettwa l-kwalità u l-valur tal-plastik riċiklat. Għażliet speċifiċi tad-diżinn, li wħud minnhom huma mmexxija minn kunsiderazzjonijiet kummerċjali (eż. l-użu ta’ kuluri skuri ħafna) jistgħu jaffettwaw b’mod negattiv ukoll il-valur tal-materjali riċiklati.
L-imballaġġ tal-plastik huwa qasam ta’ prijorità meta niġu għat-tfassil biex oġġett ikun riċiklabbli. Illum dan jammonta għal madwar 60 % tal-iskart tal-plastik wara li jintuża fl-UE, u d-disinn tal-prodott huwa wieħed mill-elementi ewlenin biex jitjiebu l-livelli ta’ riċiklaġġ. Ġie kkalkulat li titjib fid-disinn jista’ jnaqqas bin-nofs l-ispejjeż għar-riċiklaġġ tal-iskart mill-imballaġġ tal-plastik.
Fl-2015, il-Kummissjoni kienet diġà pproponiet li sal-2025 tal-anqas 55 % tal-imballaġġ tal-plastik kollu fl-UE għandu jiġi riċiklat. Jekk irridu nilħqu livelli ogħla ta’ riċiklaġġ ta’ kwalità għolja, kwistjonijiet ta’ diżinn għandhom jiġu indirizzati b’mod aktar sistematiku.
Sabiex tappoġġa disinn imtejjeb filwaqt li tippreserva s-suq intern, l-azzjoni tal-UE hija essenzjali. Il-Kummissjoni se taħdem fuq reviżjoni tar-rekwiżiti essenzjali għat-tqegħid tal-imballaġġ fis-suq. L-għan se jkun li jiġi żgurat li, sal-2030, l-imballaġġ tal-plastik kollu mqiegħed fis-suq tal-UE jkun jista’ jerġa’ jintuża jew jiġi riċiklat faċilment. F’dan il-kuntest, il-Kummissjoni se tħares ukoll lejn modi biex timmassimizza l-impatt ta’ regoli ġodda dwar ir-Responsabbiltà Estiża tal-Produttur (EPR), u tappoġġja l-iżvilupp ta’ inċentivi ekonomiċi sabiex tippremja l-iktar għażliet ta’ disinn sostenibbli. Hija se tivvaluta wkoll il-potenzjal għall-iffissar ta’ mira għar-riċiklaġġ tal-imballaġġ tal-plastik ġdida, simili għal dawk imressqa fl-2015 għal materjali oħra ta’ ppakkjar.
Is-setturi tal-kostruzzjoni u tal-karozzi, tal-għamara u dawk elettroniċi huma wkoll applikazzjonijiet importanti għall-użu tal-pastiks u huma sors sinifikanti ta’ skart li jista’ jiġi riċiklat tal-plastik. Għal dawn l-applikazzjonijiet, in-nuqqas ta’ informazzjoni dwar il-preżenza possibbli ta’ sustanzi kimiċi ta’ tħassib (eż. ritardanti tal-fjammi) toħloq ostaklu sinifikanti biex jintlaħqu rati ogħla ta’ riċiklaġġ. Bħala parti mill-ħidma tagħha dwar l-interfaċċa bejn il-kimiki, l-iskart u l-politiki tal-prodott, il-Kummissjoni qed tipproponi li tħaffef ir-ritmu tax-xogħol sabiex tidentifika modi possibbli biex il-kimiċi jkunu aktar faċli biex jiġu rintraċċati fil-flussi tar-riċiklaġġ. L-għan se jkun sabiex ikun faċilitat l-ipproċessar jew jitneħħew dawn is-sustanzi waqt ir-riċiklaġġ, biex b’hekk jiġi żgurat livell għoli ta’ protezzjoni tas-saħħa u tal-ambjent.
Il-Kummissjoni tibqa’ impenjata li tiżviluppa, fejn xieraq, ir-rekwiżiti tal-prodotti skont id-Direttiva dwar l-Ekodisinn, filwaqt li jqisu aspetti tal-ekonomija ċirkolari, fosthom ir-riċiklaġġ. Dan se jagħmilha aktar faċli biex jiġu riċiklati l-plastiks li jintużaw f’varjetà wiesgħa ta’ apparat elettriku u oġġetti elettroniċi. Il-Kummissjoni diġà pproponiet rekwiżiti obbligatorji tad-disinn u l-immarkar tal-prodotti li jagħmluha aktar faċli u sigur biex skrins elettroniċi jiżżarmaw u jintużaw mill-ġdid (eż. skrins ċatti tal-kompjuter jew tat-televiżjoni). Hija żviluppat ukoll kriterji biex titjieb il-possibilità tar-riċiklaġġ tal-plastik fil-kriterji tagħha tal-Ekotikketta u l-Akkwist Pubbliku Ekoloġiku (eż. l-immarkar tal-partijiet tal-plastik kbar sabiex jiġi ffaċilitat l-isseparar, id-disinn tal-imballaġġ tal-plastik għar-riċiklaġġ, u t-tfassil ta’ oġġetti biex jiżżarmaw faċilment fl-għamara u l-kompjuters).
Spinta għad-domanda għall-plastik riċiklat
Id-domanda dgħajfa għall-plastik riċiklat hija ostaklu kbir ieħor biex tiġi trasformata l-katina tal-valur tal-plastiks. Fl-UE, l-użu ta’ plastik riċiklat fi prodotti ġodda huwa baxx u ħafna drabi jibqa’ limitat għal applikazzjonijiet b’valur baxx jew speċjalizzati. L-inċertezzi fir-rigward ta’ post fis-suq u l-profittabbiltà qed iżommu lura l-investiment meħtieġ biex tiġi modernizzata u tiżdied il-kapaċità ta’ riċiklaġġ tal-plastik tal-UE u tingħata spinta lill-innovazzjoni. Żviluppi reċenti fil-kummerċ internazzjonali, jillimitaw rotot ewlenin tal-esportazzjoni għall-iskart tal-plastiks miġbur għar-riċiklaġġ, li jagħmilha aktar urġenti li jiġi żviluppat suq Ewropew għall-plastiks riċiklati.
Waħda mir-raġunijiet għal użu baxx ta’ plastik riċiklat huwa tħassib ta’ bosta kumpaniji u produtturi tal-plastik, li jibżgħu li l-plastik riċiklat ma jissodisfax il-ħtiġijiet tagħhom għal provvista affidabbli, volum għoli ta’ materjali bi speċifikazzjonijiet ta’ kwalità kostanti. Il-plastiks ħafna drabi huma riċiklati minn faċilitajiet reġjonali żgħar, u skala akbar u standardizzazzjoni jappoġġaw l-operazzjoni bla intoppi tas-suq. B’dan f’moħħha, il-Kummissjoni hija impenjata li taħdem mal-Kumitat Ewropew għall-Istandardizzazzjoni u mal-industrija biex tiżviluppa standards ta’ kwalità għall-iskart tal-plastik separat u l-plastik riċiklat.
Integrazzjoni akbar tal-attivitajiet ta’ riċiklaġġ fil-katina tal-valur tal-plastik hija essenzjali u tista’ tiġi ffaċilitata mill-produtturi tal-plastik fis-settur kimiku. L-esperjenza tagħhom u l-għarfien espert teknoloġiku tagħhom jistgħu jgħinu sabiex jintlaħqu standards ta’ kwalità ogħla (eż. għal applikazzjonijiet fil-grad tal-ikel) u jaggregaw l-offerta ta’ materja prima riċiklata.
Il-kompożizzjoni kimika ta’ plastiks riċiklati u l-adattabilità tagħhom għal użi maħsuba tista’ taġixxi wkoll bħala ostaklu f’xi każijiet. Kontaminazzjoni inċidentali jew in-nuqqas ta’ informazzjoni dwar il-preżenza possibbli ta’ sustanzi kimiċi ta’ tħassib hija problema għal diversi flussi ta’ skart tal-plastik. Dawn l-inċertezzi jistgħu wkoll jiskoraġġixxu d-domanda għal plastiks riċiklati f’għadd ta’ prodotti ġodda b’rekwiżiti speċifiċi ta’ sikurezza. Il-ħidma tal-Kummissjoni fuq l-interfaċċa bejn il-kimiki, l-iskart u l-politika tal-prodott hija intenzjonata biex tindirizza xi wħud minn dawn il-kwistjonijiet u għalhekk se tikkontribwixxi direttament biex jiżdied l-użu ta’ plastik riċiklat. L-UE se tiffinanzja wkoll proġetti ta’ riċerka u innovazzjoni fuq identifikazzjoni aħjar ta’ kontaminanti u d-dekontaminazzjoni tal-iskart tal-plastik permezz ta’ Orizzont 2020.
Rigward l-użu ta’ plastiks riċiklati f’applikazzjonijiet li għandhom kuntatt mal-ikel (eż. fliexken tax-xorb), l-għan huwa li tingħata prijorità lil standards għoljin ta’ sikurezza tal-ikel, filwaqt li jiġi provdut ukoll qafas ċar u affidabbli għall-investiment u l-innovazzjoni f’soluzzjonijiet tal-ekonomija ċirkolari. B’dan f’moħħha, il-Kummissjoni hija impenjata biex tiffinalizza malajr il-proċeduri ta’ awtorizzazzjoni għal aktar minn mitt proċess ta’ riċiklaġġ sikur. F’kooperazzjoni mal-Aġenzija Ewropea għas-Sikurezza tal-Ikel, il-Kummissjoni se tivvaluta wkoll jekk l-użu sikur ta’ materjali oħra tal-plastik riċiklat jistgħux jiġu previsti, pereżempju permezz ta’ karatterizzazzjoni aħjar tal-kontaminanti.
Il-volumi u l-kwalità biss, madankollu, ma jispjegawx bis-sħiħ is-sehem mis-suq żgħir tal-plastik riċiklat fil-preżent. Ir-reżistenza għall-bidla fost il-manifatturi tal-prodott u nuqqas ta’ għarfien dwar il-benefiċċji addizzjonali tal-plastik riċiklat f’ċiklu magħluq irriżultaw li huma wkoll ostakli għal aktar użu ta’ kontenut riċiklat.
L-Ewropa għandha eżempji ta’ sħubiji kummerċjali b’suċċess bejn il-produtturi u r-riċiklaturi tal-prodotti tal-plastik (eż. fis-setturi tal-karozzi), li juri li kwistjonijiet ta’ kwantità u kwalità jistgħu jingħelbu jekk isiru l-investimenti meħtieġa. Sabiex tgħin biex jingħelbu dawn l-ostakli, u qabel ma tiġi kkunsidrata azzjoni regolatorja, il-Kummissjoni qed tniedi kampanja ta’ wegħdiet madwar l-UE kollha biex tiżgura li, sas-sena 2025, għaxar miljun tunnellata ta’ plastik riċiklat isibu ruħhom fi prodotti ġodda fis-suq tal-UE. Biex jinkisbu riżultati tanġibbli u fil-pront, dan l-eżerċizzju huwa indirizzat lill-atturi privati u pubbliċi, u huma mistiedna biex jagħmlu wegħdiet sostantivi sa Ġunju 2018. Id-dettallji huma ppreżentati fl-Anness III.
Sabiex tkompli tappoġġja l-integrazzjoni ta’ materjali tal-plastik riċiklat fis-suq, il-Kummissjoni se tesplora wkoll interventi settorjali aktar immirati. Pereżempju, ċerti applikazzjonijiet fis-setturi tal-kostruzzjoni u dak awtomobilistiku jidher li għandhom potenzjal tajjeb għat-tixrid tal-użu ta’ kontenut riċiklat (pereż. materjali tal-insulazzjoni, pajpijiet, għamara ta’ barra jew pannelli tal-istrumenti). Fil-kuntest tal-evalwazzjonijiet attwali u futuri tar-regoli tal-UE dwar il-prodotti tal-kostruzzjoni u dwar vetturi li ma għadhomx jintużaw, il-Kummissjoni se tikkunsidra metodi speċifiċi biex tippromwovi dan. Fil-kuntest tal-ħidma futura f’dak li għandu x’jaqsam mad-Direttiva dwar l-Imballaġġ u l-Iskart mill-Imballaġġ, se jiġi kkunsidrat ukoll l-użu ta’ strumenti ekonomiċi biex l-użu tal-kontenut riċiklat fis-settur tal-imballaġġ jingħata inċentiv. Fl-aħħar nett, il-Kummissjoni se taħdem biex tintegra l-kontenut riċiklat fil-kriterji tal-Akkwist Pubbliku Ekoloġiku.
Il-gvernijiet nazzjonali jistgħu jiksbu ħafna wkoll, permezz ta’ inċentivi ekonomiċi u akkwist pubbliku. Is-sistema Franċiża “ORPLAST” jew ir-regoli l-ġodda tal-Italja dwar l-akkwist pubbliku huma żewġ eżempji tajbin ta’ x’jista’ jsir fil-livell nazzjonali. Bl-istess mod, l-awtoritajiet lokali jistgħu jappoġġjaw l-objettiv ta’ din l-istrateġija fl-akkwist ta’ xogħol, prodotti jew servizzi.
Ġbir separat u separazzjoni aħjar u aktar armonizzati
Aktar riċiklaġġ tal-plastik u t-tijib tiegħu qed jinżammu lura wkoll minħabba l-volumi insuffiċjenti u l-kwalità tal-ġbir separat u s-separazzjoni. Din tal-aħħar hija essenzjali wkoll biex tiġi evitata l-introduzzjoni ta’ kontaminanti fil-flussi tar-riċiklaġġ u jinżammu standards għoljin ħafna ta’ sikurezza għall-materjali riċiklati. L-awtoritajiet nazzjonali, reġjonali u lokali, f’kooperazzjoni ma’ operaturi tal-ġestjoni tal-iskart, għandhom rwol ewlieni x’jaqdu biex joħolqu kuxjenza pubblika u jiżguraw kwalità għolja ta’ ġbir separat. Ir-riżorsi finanzjarji miġburin permezz tal-iskemi ta’ Responsabbiltà Estiża tal-Produttur jistgħu jagħmlu ħafna biex isaħħu aktar dawn l-isforzi. Bl-istess mod, is-sistemi ta’ depożiti jistgħu jikkontribwixxu sabiex jinkisbu livelli għoljin ħafna ta’ riċiklaġġ.
It-tnaqqis tal-frammentazzjoni u d-differenzi bejn is-sistemi ta’ ġbir u separazzjoni jista’ jagħmel ir-riċiklaġġ tal-materjali tal-plastik ħafna aktar ekonomiku, u b’hekk jiġu ffrankati madwar mitt euro għal kull tunnellata miġbura. Biex tinkoraġġixxi prattiki aktar standardizzati u effettivi madwar l-UE, il-Kummissjoni se toħroġ linji gwida ġodda dwar il-ġbir separat u s-separazzjoni tal-iskart. Aktar importanti minn hekk, il-Kummissjoni tappoġġja bis-sħiħ lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill fl-isforzi attwali tagħhom biex jemendaw ir-regoli dwar l-iskart biex tiġi żgurata implimentazzjoni aħjar tal-obbligi eżistenti f’dak li għandu x’jaqsam ma’ ġbir separat ta’ materjali tal-plastik.
4.2 Trażżin tat-tixrid tal-iskart tal-plastik u r-rimi tal-iskart
Jekk irridu niksbu verament ċiklu tal-ħajja ċirkolari għall-materjali tal-plastik, il-produzzjoni tal-iskart tal-plastik li dejjem qed tikber u r-rimi tiegħu fl-ambjent tagħna fejn ngħixu għandhom jiġu indirizzati.. Illum, ir-rimi tal-iskart u l-produzzjoni ta’ skart tal-plastik jagħmlu ħsara lill-ambjent, jikkawżaw ħsara ekonomika fl-attivitajiet bħat-turiżmu, is-sajd u t-trasport marittimu, u jistgħu jaffettwaw is-saħħa tal-bniedem permezz tal-katina alimentari.
Prevenzjoni tal-iskart tal-plastik fl-ambjent tagħna
L-użu li dejjem qed jikber ta’ materjali tal-plastik għal firxa wiesgħa ta’ applikazzjonijiet b’ħajja qasira jagħti lok għal kwantitajiet kbar ta’ skart tal-plastik. L-oġġetti ta’ materjali tal-plastik li jintużaw darba biss huma sors ewlieni ta’ produzzjoni ta’ plastik fl-ambjent, peress li dawn jistgħu jkunu diffiċli biex jiġu riċiklati, u ta’ spiss jintużaw barra mid-dar u jintremew. Dawn huma fost l-oġġetti l-aktar komuni li jinstabu fil-bajjiet, u jirrappreżentaw madwar 50 % mill-iskart fil-baħar.
Iż-żieda fil-konsum tal-ikel u x-xorb li jiġu kkunsmati barra qiegħda tixpruna t-tkabbir tal-“materjali tal-plastik li jintużaw darba biss” u għaldaqstant il-problema hija mistennija li tikber. Fejn il-ġestjoni tal-iskart mhijiex daqstant ta’ kwalità għolja, anki l-iskart tal-plastik li jkun inġabar jista’ jsib ruħu fl-ambjent. Aktar riċiklaġġ ta’ materjali tal-plastik użati fl-agrikoltura (bħall-kisi protettiv jew serer tal-plastik) jista’ jikkontribwixxi biex jitnaqqas ir-rimi tagħhom fl-ambjent. Biex dan jinkiseb, instab li l-iskemi ta’ Responsabbiltà Estiża tal-Produttur kienu effettivi f’diversi pajjiżi.
Ir-rimi ta’ skart fil-baħar minn sorsi bbażati fuq il-baħar huwa sinifikanti wkoll. Rkaptu tas-sajd abbandunat fil-baħar jista’ jkollu impatt partikolarment ta’ ħsara minħabba tħabbil mal-annimali tal-baħar.
It-trażżin tal-iskart u t-tniġġis tal-plastik huwa problema kumplessa, minħabba n-natura mifruxa tiegħu u r-rabta ma’ xejriet soċjali u mġiba individwali. Ma hemm ebda inċentiv ċar għall-konsumaturi u għall-produtturi biex jaqilbu għal soluzzjonijiet li jipproduċu anqas skart jew rimi ta’ skart.
L-UE diġà ħadet passi billi stabbiliet rekwiżiti għall-Istati Membri biex jadottaw miżuri li jnaqqsu l-konsum tal-basktijiet tal-plastik u biex jimmonitorjaw u jnaqqsu l-iskart fil-baħar. Il-fondi tal-UE qed jintużaw ukoll għall-fehim u l-ġlieda kontra ż-żieda tal-iskart fil-baħar, kif ukoll biex tiġi appoġġjata l-azzjoni globali, nazzjonali u reġjonali. Ir-regoli tal-UE li jappoġġjaw rati ogħla ta’ riċiklaġġ u sistemi aħjar ta’ ġbir tal-iskart huma importanti wkoll biex jgħinu biex jiġi evitat id-dħul ta’ dan l-iskart fl-ambjent. Barra minn hekk, permezz tal-proposta leġiżlattiva li jmiss għal reviżjoni tad-Direttiva dwar l-Ilma tax-Xorb, il-Kummissjoni se tippromwovi aċċess għall-ilma tal-vit għaċ-ċittadini tal-UE, u b’hekk titnaqqas il-ħtieġa ta’ ppakkjar tal-ilma fil-fliexken. Il-kriterji għall-Ekotikketta u l-Akkwist Pubbliku Ekoloġiku jippromwovu wkoll oġġetti u imballaġġ li jistgħu jerġgħu jintużaw.
Jistgħu jiġu żviluppati miżuri addizzjonali fil-livell tal-UE u dak nazzjonali, sabiex titnaqqas il-produzzjoni mhux meħtieġa ta’ skart tal-plastik, speċjalment skart minn oġġetti li jintużaw darba biss jew imballaġġ żejjed, u biex jiġi inkoraġġut l-użu mill-ġdid ta’ imballaġġ. Diġà bdiet ħidma analitika, inkluża t-tnedija ta’ konsultazzjoni pubblika, biex jiġi stabbilit il-kamp ta’ applikazzjoni ta’ inizjattiva leġiżlattiva dwar plastik li jintuża darba biss fil-livell tal-UE, li għandha titressaq minn din il-Kummissjoni, wara l-approċċ użat għal basktijiet tal-plastik ħfief u l-analiżi tal-evidenza rilevanti mix-xjenza komportamentali. Barra minn hekk, il-Kummissjoni se tesplora l-possibbiltà li tintroduċi miżuri ta’ natura fiskali fil-livell tal-UE. Fl-aħħar nett, il-Kummissjoni se tagħti ħarsa wkoll lejn il-kwistjoni ta’ imballaġġ żejjed bħala parti mill-analiżi futura tar-rekwiżiti essenzjali għall-imballaġġ.
L-iskemi tar-Responsabilità Estiża tal-Produttur fil-livell nazzjonali jistgħu wkoll jgħinu biex tiġi ffinanzjata azzjoni biex jitrażżan ir-rimi ta’ skart tal-plastik. L-iskemi ta’ depożitu mmirati jistgħu jgħinu biex jitnaqqas ir-rimi ta’ skart u r-riċiklaġġ jingħata spinta, fil-fatt diġà għenu lil diversi pajjiżi biex jilħqu rati għoljin ta’ ġbir ta’ kontenituri tax-xorb.
L-awtoritajiet pubbliċi jistgħu jistabbilixxu kampanji ta’ sensibilizzazzjoni, jadottaw miżuri biex jiġi evitat ir-rimi ta’ skart u jwettqu proġetti biex jitnaddfu x-xtajtiet, billi jirċievu appoġġ mill-fondi tal-UE, pereżempju permezz tal-Korp Ewropew ta’ Solidarjetà. Fit-30 ta’ Mejju, 2017, il-Kummissjoni ppreżentat proposta biex tkabbar u ssaħħaħ il-Korp Ewropew ta’ Solidarjetà, b’baġit ta’ EUR 341.5 miljun għas-snin mill-2018 sal-2020. Dan ifisser li fil-futur qrib se jkun hemm aktar opportunitajiet għan-nies madwar l-UE biex jinvolvu ruħhom u jappoġġjaw l-objettiv ta’ din l-istrateġija.
Flimkien ma’ din l-istrateġija, sabiex jitnaqqsu l-iskariki mill-vapuri, il-Kummissjoni qed tippreżenta proposta leġiżlattiva rigward il-faċilitajiet ta’ akkoljenza fil-portijiet. Din tippreżenta miżuri li jiżguraw li l-iskart iġġenerat fuq il-vapuri jew miġbur mill-baħar jinġieb fuq l-art u jiġi ttrattat b’mod adegwat. Waqt li tibni fuq dan, il-Kummissjoni se tiżviluppa wkoll miżuri mmirati biex jitnaqqas l-irkaptu tas-sajd li jintilef jew jiġi abbandunat fil-baħar. Għażliet possibbli li għandhom jiġu eżaminati jinkludu skemi ta’ depożitu, Skemi ta’ Responsabbiltà Estiża tal-Produtturi u miri ta’ riċiklaġġ. Il-Kummissjoni se tkompli tanalizza l-kontribut tal-akkwakultura għar-rimi tal-iskart fil-baħar u teżamina firxa ta’ miżuri biex jiġi minimizzat ir-rimi tal-plastik mill-akkwakultura. Fl-aħħar nett, hija se tkompli l-ħidma tagħha biex ittejjeb il-fehim u l-volum tar-rimi tal-iskart fil-baħar, mod essenzjali iżda ta’ spiss traskurat biex jiġu appoġġjati l-miżuri effettivi ta’ prevenzjoni u rkupru.
Sabiex dawn il-miżuri preventivi jiġu integrati, l-azzjoni biex jinġabar xi ftit mill-materjali tal-plastik fil-wiċċ tal-oċeani u t-teknoloġiji innovattivi għall-ġbir huma appoġġjati mill-fondi tal-UE. Fl-aħħar nett, kif spjegat fit-Taqsima 4.4, l-azzjoni internazzjonali se tibqa’ kruċjali biex jiġu indirizzati l-aktar sorsi sinifikanti ta’ rimi ta’ skart ta’ materjali tal-plastik fl-oċeani, jiġifieri infrastruttura insuffiċjenti ta’ ġestjoni ta’ skart f’pajjiżi li qed jiżviluppaw u f’ekonomiji emerġenti.
Stabbiliment ta’ qafas regolatorju ċar għall-materjali tal-plastik b’karatteristiċi bijodegradabbli
Bi tweġiba għar-rata għolja ta’ rimi ta’ plastik fl-ambjent tagħna u l-effetti ta’ ħsara tiegħu, saret ħidma biex jinstabu soluzzjonijiet biex jitfasslu materjali ta’ plastik bijodegradabbli u kompostabbli. L-applikazzjonijiet fil-mira, bħal pereżempju l-użu tal-basktijiet tal-plastik kompostabbli għall-ġbir separat tal-iskart organiku, kellu riżultati pożittivi; u l-istandards jeżistu jew qed jiġu żviluppati għal applikazzjonijiet speċifiċi.
Madankollu, il-biċċa l-kbira tal-materjali tal-plastik attwalment disponibbli ttikkettjati bħala bijodegradabbli b’mod ġenerali jiddegradaw taħt kundizzjonijiet speċifiċi li mhux dejjem ikunu jidhru fl-ambjent naturali, u għaldaqstant jistgħu xorta waħda jikkawżaw ħsara lill-ekosistemi. Il-bijodegradazzjoni fl-ambjent marittimu joħloq diffikultajiet partikolari. Barra minn hekk, il-materjali tal-plastik li huma ttikkettjati bħala “kompostabbli” mhumiex neċessarjament adatti għall-kompost domestiku. Jekk il-materjali tal-plastik kompostabbli u konvenzjonali jitħalltu fil-proċess tar-riċiklaġġ, dan jista’ jaffettwa l-kwalità tal-materjali riċiklabbli finali. F’dak li jirrigwarda l-konsumaturi, l-eżistenza ta’ sistema ta’ ġbir separat għall-iskart organiku li tiffunzjona tajjeb hija essenzjali.
Huwa importanti li jkun żgurat li l-konsumaturi jiġu pprovduti b’informazzjoni ċara u korretta, u li jiġi żgurat li l-materjali tal-plastik bijodegradabbli ma jiġux ippreżentati bħala soluzzjoni għall-problema tar-rimi ta’ skart. Dan jista’ jinkiseb billi jiġi ċċarat liema materjali ta’ plastik jista’ jiġi ttikkettat “kompostabbli” jew “bijodegradabbli” u kif dawn għandhom jiġu indirizzati wara l-użu. Għandhom jiġu identifikati l-applikazzjonijiet li għandhom benefiċċji ambjentali ċari u f’dawn il-każijiet, il-Kummissjoni se tikkunsidra miżuri biex l-innovazzjoni tingħata spinta u biex l-iżviluppi tas-suq jimxu fid-direzzjoni t-tajba. Sabiex issir separazzjoni xierqa u jiġu evitati allegazzjonijiet ambjentali foloz, il-Kummissjoni se tipproponi regoli armonizzati għad-definizzjoni u t-tikkettar tal-materjali tal-plastik bijodegradabbli u kompostabbli. Hija se tiżviluppa wkoll valutazzjoni taċ-ċiklu tal-ħajja biex jiġu identifikati l-kundizzjonijiet li fihom l-użu tal-materjali tal-plastik bijodegradabbli jew kompostabbli jkun ta’ benefiċċju, u l-kriterji għal dawn l-applikazzjonijiet.
Fl-aħħar nett, instab li ċerti materjali alternattivi li allegatament għandhom karatteristiċi bijodegradibbli, bħal “materjali ta’plastik ossodegradabbli” ma joffru l-ebda vantaġġ ambjentali ppruvat fuq materjali ta’ plastik konvenzjonali, filwaqt li l-frammentazzjoni rapida tagħhom f’mikroplastiċi toħloq tħassib. Għaldaqstant, il-Kummissjoni bdiet taħdem bl-intenzjoni li jiġi llimitat l-użu ta’ materjali ta’ ossoplastika fl-UE.
Il-problema li qed tikber tal-mikroplastiċi
Il-mikroplastiċi jiġu miżjuda intenzjonalment ma’ ċerti kategoriji ta’ prodotti (pereżempju prodotti kożmetiċi, deterġenti, żebgħa), jinxterdu waqt il-produzzjoni, it-trasport u l-użu ta’ gerbub tal-plastik, jew jiġu ġġenerati permezz ta’ tkagħbir bl-użu ta’ prodotti bħal tajers, żebgħa u ħwejjeġ sintetiċi.
Il-mikroplastiċi miżjuda intenzjonalment ma’ prodotti jirrappreżentaw proporzjon relattivament żgħir ta’ dawk kollha li jinsabu fil-baħar. Madankollu, peress li huwa relattivament faċli li dawn jiġu evitati u minħabba t-tħassib pubbliku, diversi pajjiżi diġà ħadu azzjoni biex jillimitaw l-użu tagħhom, filwaqt li l-industrija tal-kożmetika ħadet ukoll azzjoni volontarja. Qed jiġu kkunsidrati jew ippjanati projbizzjonijiet f’bosta Stati Membri, u dan jista’ jwassal għal frammentazzjoni fis-suq uniku. F’konformità mal-proċeduri tar-REACH għar-restrizzjoni ta’ sustanzi li jistgħu jkunu ta’ riskju għall-ambjent jew għas-saħħa, il-Kummissjoni għalhekk bdiet il-proċess li jiġi llimitat l-użu ta’ mikroplastiċi miżjuda b’mod intenzjonat, billi titlob lill-Aġenzija Ewropea għas-Sustanzi Kimiċi biex tagħmel rieżami tal-bażi xjentifika biex tittieħed azzjoni regolatorja fil-livell tal-UE.
Hemm bżonn ta’ aktar riċerka biex nifhmu aktar is-sorsi u l-impatti tal-mikroplastiċi, inklużi l-effetti tagħhom fuq l-ambjent u s-saħħa, u li jiġu żviluppati soluzzjonijiet innovattivi biex jiġi evitat it-tixrid tagħhom (ara t-Taqsima 4.3). Dan jista’ jinkludi modi biex jitjieb il-qbid ta’ mikroplastiċi f’impjanti tat-trattament tal-ilma mormi, kif ukoll miżuri mmirati għal kull sors. Fl-2018, Ftehim Trasversali tal-Industrija
għall-prevenzjoni ta’ ħruġ ta’ mikroplastiċi fl-ambjent akkwatiku waqt il-ħasil ta’ tessuti sintetiċi għandu jwassal għall-ewwel proposti rigward il-metodi ta’ ttestjar. Min-naħa tagħha, il-Kummissjoni se tikkunsidra miżuri bħal tikkettar u rekwiżiti speċifiċi għat-tajers, informazzjoni aħjar u rekwiżiti minimi fuq il-ħruġ ta’ mikrofibri mit-tessuti, kif ukoll miżuri biex jitnaqqas ir-rimi kkawżat minn gerbub tal-pastik. Skemi tar-Responsabbiltà Estiża tal-Produttur jistgħu wkoll jiġu previsti, fejn ikun rilevanti, biex tiġi koperta l-ispiża ta’ azzjoni ta’ rimedju. Jeħtieġ ukoll li tiġi ssorveljata l-preżenza ta’ mikroplastiċi fl-ilma tax-xorb, fejn l-impatt tagħhom fuq is-saħħa tal-bniedem għadu mhux magħruf.
4.3 L-investiment u l-innovazzjoni jingħataw spinta lejn soluzzjonijiet ċirkolari
Biex jintlaħqu l-objettivi stabbiliti f’din l-istrateġija se jkunu jenħtieġu investimenti kbar, kemm fl-infrastruttura kif ukoll l-innovazzjoni. It-twettiq tal-miri ambizzjużi tar-riċiklaġġ ta’ materjali tal-plastik waħdu se jenħtieġ investiment addizzjonali stmat ta’ bejn EUR 8.4 u 16.6 biljun. Għalhekk, il-ħolqien ta’ qafas favorevoli għall-investiment u l-innovazzjoni huwa essenzjali għall-implimentazzjoni ta’ din l-istrateġija.
L-innovazzjoni hija fattur ewlieni għat-trasformazzjoni tal-plastiċi fil-katina tal-valur: din tista’ tgħin biex jitnaqqsu l-ispejjeż tas-soluzzjonijiet eżistenti, jiġu pprovduti oħrajn ġodda u jissaħħu l-benefiċċji potenzjali lil hinn mill-fruntieri tal-Ewropa. Filwaqt li l-UE għandha rwol ta’ faċilitatur, in-negozji Ewropej jenħtieġ li jinvestu fil-futur u jaffermaw it-tmexxija tagħhom fil-modernizzazzjoni tal-materjali tal-plastik fil-katina tal-valur.
Soluzzjonijiet innovattivi għal separazzjoni avvanzata, riċiklaġġ kimiku u tfassil ta’ polimeri metjba jista’ jkollhom effetti qawwijin. Pereżempju, it-tkabbir ta’ soluzzjonijiet teknoloġiċi ġodda bħall-watermarking diġitali jista’ jippermetti separazzjoni u traċċabilità ħafna aħjar ta’ materjali, u bi ftit spejjeż ta’ modifiki. Ir-riċerka u l-innovazzjoni jistgħu jagħmlu differenza wkoll fil-prevenzjoni tal-iskart tal-plastik u t-tniġġis minn mikroplastiċi. Il-Kummissjoni hija partikolarment attenta għall-innovazzjoni li tikkonċerna l-materjali li jkunu kompletament bijodegradabbli fl-ilma baħar u l-ilma ħelu u li ma jagħmlux ħsara lill-ambjent u lill-ekosistemi. Approċċi ġodda − pereżempju l-iżvilupp ta’ mudelli ta’ negozju innovattivi, il-loġistika inversa jew it-tfassil tas-sostenibbiltà, − jistgħu jgħinu ħafna biex jitnaqqas l-iskart tal-plastik fis-sors, filwaqt li jinkisbu aktar benefiċċji ekonomiċi, ambjentali u soċjali. Fl-aħħar nett, jeħtieġ li ssir aktar riċerka xjentifika biex jitkejlu l-impatti potenzjali tal-mikroplastiċi fuq is-saħħa u jiġu żviluppati għodod ta’ monitoraġġ aħjar.
Materja prima alternattiva, inkluż materja prima b’bażi bijoloġika u effluwenti gassużi (pereż. diossidu tal-karbonju jew metan) tista’tiġi żviluppata wkoll, sabiex jiġi evitat l-użu ta’ riżorsi fossili. Bħalissa, din il-materja prima tirrappreżenta parti żgħira iżda dejjem akbar mis-suq. L-ispiża tagħha tista’ tkun ta’ xkiel għal użu usa’; fil-każ ta’ materjali ta’ plastik b’bażi bijoloġika, huwa wkoll importanti li jiġi żgurat li dawn iwasslu għal benefiċċji ambjentali ġenwini meta mqabbla ma’ alternattivi mhux rinnovabbli. Għal dan il-għan, il-Kummissjoni bdiet ħidma biex ikun hemm aktar fehim rigward l-impatti taċ-ċiklu tal-ħajja ta’ materja prima alternattiva użata fil-produzzjoni ta’ materjali tal-plastik, inkluża l-bijomassa. Abbażi tal-informazzjoni xjentifika disponibbli, il-Kummissjoni se tikkunsidra l-opportunitajiet biex tappoġġja l-iżvilupp ta’ materja prima alternattiva fil-produzzjoni tal-plastik.
Il-finanzjament tar-riċerka tal-UE se tappoġġja dawn l-isforzi kollha. Sa issa, l-Orizzont 2020 ipprovda aktar minn EUR 250 miljun għall-finanzjament tar-riċerka u l-iżvilupp f’oqsma li huma ta’ rilevanza diretta għall-istrateġija. Madwar nofshom ġew użati biex jgħinu l-iżvilupp ta’ materja prima alternattiva. Dan ġie kkumplimentat minn appoġġ tal-politika ta’ koeżjoni tal-UE, fil-kuntest ta’ strateġiji ta’ speċjalizzazzjoni intelliġenti. Għadd kbir ta’ dawn l-istrateġiji jinkludu prijoritajiet ta’ innovazzjoni marbutin ma’ materjali tal-plastik.
Fit-tħejjija għall-2020, ammont addizzjonali ta’ EUR 100 miljun se jkun iddedikat għall-finanzjament ta’ miżuri ta’ prijorità, inkluż l-iżvilupp ta’ materjali tal-plastik aktar intelliġenti u riċiklabbli, proċessi ta’ riċiklaġġ aktar effiċjenti, u t-traċċar u t-tneħħija ta’ sustanzi u kontaminanti minn materjali tal-plastik riċiklati. Fl-aħħar nett, il-Kummissjoni se tiżviluppa Aġenda Strateġika ta’ Riċerka u Innovazzjoni dwar il-materjali tal-plastik sabiex tiġi pprovduta gwida għal aktar finanzjament għar-riċerka u l-innovazzjoni wara l-2020.
Sabiex jintlaħqu l-objettivi ta’ din l-istrateġija, l-ammont tal-investiment privat u pubbliku jrid jiżdied b’mod sinifikanti, mhux biss fir-rigward tal-innovazzjoni. Bħalissa, l-investiment privat f’impjanti għas-separazzjoni u r-riċiklaġġ qed jinżamm lura minħabba l-inċertezzi rigward il-profittabilità (minħabba l-prezzijiet baxxi taż-żejt, nuqqas ta’ swieq disponibbli, eċċ.). Pereżemepju, illum il-ġurnata madwar żewġ terzi biss tan-negozji tar-riċiklaġġ ta’ materjali tal-plastik fi Franza jagħmlu profitt.
Kif turi s-sitwazzjoni f’pajjiżi oħra tal-UE
, huwa importanti li l-impjanti ta’ riċiklaġġ jiġu mmodernizzati u estiżi, biex ir-riċiklaġġ tal-plastik ikun ekonomikament vijabbli. Ħafna mill-miżuri proposti fit-Taqsima 4.1 huma speċifikament maħsuba biex isaħħu l-fiduċja tal-investituri.
Jeħtieġ li l-awtoritajiet pubbliċi jinvestu fi ġbir separat akbar u aħjar. Skemi tar-Responsabbiltà Estiża tal-Produttur (Extended Producer Responsibility, EPR) imfasslin tajjeb jista’ jkollhom rwol ewlieni biex jipprovdu l-finanzjament meħtieġ. Pereżempju, f’xi pajjiżi li għandhom rati ta’ riċiklaġġ għolja ħafna, il-biċċa l-kbira tal-ispejjeż tal-ġbir u t-trattament separat għall-iskart mill-imballaġġ jiġu ffinanzjati permezz ta’ kontribuzzjonijiet imħallsa mill-produtturi.
Barra li hija sors ta’ finanzjament, ir-Responsabbiltà Estiża tal-Produttur tista’ tipprovdi inċentivi ekonomiċi għan-negozji biex jiġu żviluppati prodotti tal-plastik aktar sostenibbli. Jekk ikunu mfassla tajjeb u implimentati madwar l-Ewropa kollha, is-sistema tar-Responsabbiltà Estiża tal-Produttur jistgħu jgħinu biex titjieb l-effiċjenza tal-proċess tar-riċiklaġġ, jiġi nkoraġġut tfassil għar-riċiklaġġ, jitnaqqas l-iskart u r-rimi tal-iskart u jiġi promoss djalogu akbar bejn il-produtturi, l-awtoritajiet lokali u r-riċiklaturi. Fil-proposta tagħha ta’ rieżami tal-leġiżlazzjoni dwar l-iskart, il-Kummissjoni għandha l-għan li tippromwovi dan il-mudell u tagħmlu aktar effikaċi permezz ta’ rekwiżiti minimi komuni, ibbażati fuq l-aħjar prassi eżistenti. Biex ikun żgurat li l-iskemi tar-Responsabbiltà Estiża tal-Produttur jimxu kif suppost u jappoġġjaw l-investiment għar-riċiklaġġ, il-Kummissjoni se tipprovdi gwida dwar kif tiġi żgurata modulazzjoni ta’ tariffi mħallsa mill-produtturi, b’mod partikolari għall-imballaġġ. Pereżempju, l-“eko-modulazzjoni” ta’ tali tariffi tista’ tipproduċi riżultati biss jekk tipprovdi gwadann finanzjarju sinifikanti għal għażliet ta’ tfassil ta’ prodotti aktar sostenibbli.
Il-prinċipju ta’ responsabbiltà estiża tal-produttur jista’ jiġi applikat ukoll biex jinħolqu fondi mis-settur privat għall-finanzjament ta’ investimenti f’soluzzjonijiet innovattivi u teknoloġiji ġodda li għandhom l-għan li jnaqqsu l-impatt ambjentali tal-produzzjoni primarja tal-plastik. Dan jista’, pereżempju, jappoġġja l-użu ta’ materjali tal-plastik riċiklat. Sa nofs l-2019, il-Kummissjoni, f’kooperazzjoni mal-partijiet ikkonċernati, se tanalizza l-karatteristiċi ta’ tfassil potenzjali ta’ tali fond, inkluż fir-rigward tan-newtralità teknoloġika u materjali u l-komplementarjetà ma’ strumenti eżistenti, u se teżamina mill-qrib il-vijabbiltà teknika, ekonomika u legali tiegħu.
Id-deċiżjonijiet tal-Istati Membri dwar it-tassazzjoni u l-akkwist pubbliku se jkollhom ukoll rwol kruċjali fl-appoġġ għat-tranżizzjoni u l-investimenti li jidderieġu. Fir-rieżami ta’ skart propost tagħha, il-Kummissjoni enfasizzat l-użu ta’ strumenti ekonomiċi biex tipprijoritizza l-prevenzjoni u r-riċiklaġġ tal-iskart fil-livell nazzjonali. L-internalizzazzjoni tal-ispejjeż ambjentali tar-rimi fil-miżbliet u l-inċinerazzjoni permezz ta’ tariffi jew taxxi għolja jew li jiżdiedu gradwalment tista’ ttejjeb l-ekonomiji ta’ riċiklaġġ tal-plastik.
Il-Fondi Ewropej Strutturali u ta’ Investiment, b’mod partikolari l-fondi għall-politika ta’ koeżjoni, jagħtu wkoll kontribut ewlieni biex tiġi żviluppata kapaċità għar-riċiklaġġ tal-UE, inkluż ir-riċiklaġġ ta’ materjali tal-plastik. Bejn l-2014 u l-2020, aktar minn EUR 5.5 biljun ġew allokati għat-titjib tal-ġestjoni tal-iskart. Dan huwa mistenni b’mod partikolari li jwassal għal żieda ta’ 5.8 miljun tunnellata kull sena ta’ kapaċità għar-riċiklaġġ tal-iskart. Il-Fond Ewropew għall-Investimenti Strateġiċi (FEIS) jista’ jkollu rwol importanti wkoll, pereżempju billi jappoġġja integrazzjoni akbar tal-katina tal-valur u l-proġetti ta’ riċiklaġġ ta’ materjali tal-plastik f’ċiklu magħluq. Il-“Pjattaforma ta’ Appoġġ Finanzjarju għall-Ekonomija Ċirkolari” se tgħin biex ikun hemm aktar sensibilizzazzjoni fost l-investituri u jiġi ffaċilitat l-aċċess biex jiġu finanzjati proġetti tal-ekonomija ċirkolari.
4.4 Sfruttar tal-azzjoni globali
L-opportunitajiet u l-isfidi marbutin ma’ materjali tal-plastik qed isiru dejjem aktar globali u l-indirizzar tagħhom se jikkontribwixxi b’mod sinifikanti biex jinkisbu l-Għanijiet ta’ Żvilupp Sostenibbli għall-2030. Barra l-Ewropa, il-konsum tal-plastik per capita qed jikber b’rata mgħaġġla, l-aktar fl-Ażja. Il-ktajjen tal-valur tal-materjali tal-plastik jiġu żviluppati f'kontinenti differenti u l-iskart tal-plastik jiġi nnegozjat internazzjonalment: fl-UE madwar nofs l-iskart tal-plastik miġbur jintbagħat barra mill-pajjiż, u f’dan il-każ tibqa’ l-inċertezza rigward it-trattament tiegħu. Aktar minn 85 % tal-iskart tal-plastik bħalissa qed jiġi esportat lejn iċ-Ċina, sitwazzjoni li se tinbidel dalwaqt wara d-deċiżjoni taċ-Ċina li tipprojbixxi l-importazzjoni ta’ ċerti tipi ta’ skart tal-plastik, u b’hekk jinħolqu opportunitajiet għar-riċiklaturi tal-UE.
Prevenzjoni adegwata tal-iskart tal-plastik, ġbir u sistemi ta’ riċiklaġġ huma meħtieġa f’bosta partijiet tad-dinja. Ir-rimi ta’ skart tal-baħar minn pajjiż wieħed jista’ jispiċċa fuq il-bajjiet ta’ oħra, u frammenti tal-plastik minn madwar id-dinja kollha, li jinġarru mal-kurrenti tal-baħar, jakkumulaw maż-żmien fl-oċeani u l-ibħra. Il-kooperazzjoni internazzjonali hija kruċjali biex tiġi indirizzata din il-kwistjoni. L-ibħra u l-oċeani huma ġid globali u wirt komuni, u jekk din ix-xejra ma tinqalibx, il-ġenerazzjonijiet futuri jirtu d-degradazzjoni tal-ekosistemi tal-baħar u theddid għas-saħħa tal-bniedem. L-istabbiliment ta’ sistemi xierqa ta’ ġestjoni u prevenzjoni tal-iskart, partikolarment f’ekonomiji emerġenti, huwa essenzjali biex il-plastik ma jispiċċax fil-baħar. Tnedew bosta inizjattivi f’fora internazzjonali (pereżempju l-G7 u l-G20, in-Nazzjonijiet Uniti, u fil-kuntest tal-Konvenzjoni MARPOL) u l-konvenzjonijiet reġjonali tal-baħar; azzjonijiet kontra r-rimi ta’ skart tal-baħar huma inklużi wkoll fl-Aġenda għall-Governanza Internazzjonali għall-futur tal-oċeani tagħna.
L-UE se tkompli tappoġġja l-azzjoni internazzjonali, tippromwovi l-aħjar prattiki fid-dinja, u l-użu ta’ strumenti ta’ finanzjament esterni tagħha biex tappoġġja l-prevenzjoni u l-ġestjoni mtejba tal-iskart madwar id-dinja. B’mod partikolari, il-Kummissjoni se tkompli tuża d-djalogi ta’ politika dwar l-ambjent u l-industrija u djalogi skont il-ftehimiet ta’ kummerċ ħieles, u tikkoopera b’mod attiv f’Konvenzjonijiet dwar l-Ibħra Reġjonali. Il-Kummissjoni se tieħu wkoll sehem attiv fil-grupp ta’ ħidma stabbilit permezz tal-Assemblea tan-Nazzjonijiet Uniti għall-Ambjent f’Diċembru 2017 biex jaħdem fuq ir-rispons internazzjonali għall-ġlieda kontra r-rimi ta’ skart tal-plastik fil-baħar u mikroplastiċi. Fl-2018, il-Kummissjoni se tniedi proġett dedikat biex jitnaqqas l-iskart tal-plastik u r-rimi ta’ skart fil-baħar fil-Lvant u fix-Xlokk tal-Asja, fejn il-problema qed tikber b’rata mgħaġġla. Hija se teżamina modi possibbli biex tittieħed azzjoni sabiex jitnaqqas it-tniġġis tal-plastik fil-Mediterran, b’appoġġ tal-Konvenzjoni ta’ Barċellona, u f’baċiri tax-xmara dinjin ewlenin, minħabba li parti konsiderevoli ta’ skart tal-plastik jinġarr mix-xmajjar qabel ma jasal fl-ibħra. Fl-aħħar nett, il-Kummissjoni se tiffaċilita l-kooperazzjoni tar-reġjuni ultraperiferiċi tal-UE, mal-ġirien tagħhom flimkien tal-Baħar tal-Karibew, l-Oċean Indjan, il-Paċifiku, u l-Atlantiku f’oqsma differenti, inklużi l-ġestjoni tal-iskart u r-riċiklaġġ.
Fit-triq ’il quddiem, hemm ukoll prospetti sinifikanti għall-iżvilupp ta' industrija tal-materjali tal-plastik ċirkolari u innovattiva madwar id-dinja. L-UE diġà għandha l-ogħla rata ta’ riċiklaġġ tal-plastik. Bl-objettivi tagħha rigward riċiklabilità mtejba tal-imballaġġ u rati aktar għoljin ta’ riċiklaġġ, hija f’pożizzjoni tajba sabiex tmexxi l-iżviluppi l-ġodda billi tappoġġja, b’mod partikolari, l-investiment f’teknoloġiji moderni tar-riċiklaġġ, materjali ġodda aktar adatti għar-riċiklaġġ, u s-soluzzjonijiet biex jitnaqqas ir-rimi ta’ skart fil-baħar.
Jenħtieġu miżuri li jżidu l-fiduċja tal-operaturi u l-awtoritajiet pubbliċi biex ir-riċiklaġġ tal-materjali tal-plastik jiġi integrat b’mod globali, u b’hekk tinħoloq katina tal-valur ċirkolari bejn il-fruntieri. Pereżempju, il-Kummissjoni se tippromwovi l-iżvilupp ta’ standards internazzjonali biex tingħata spinta lill-fiduċja tal-industrija fil-kwalità tal-materjali ta’ skart riċiklabbli jew riċiklati. Se jkun ukoll importanti li jiġi żgurat li kwalunkwe materjali tal-plastik mibgħuta barra mill-pajjiż għal riċiklaġġ ikunu ttrattati u pproċessati taħt kundizzjonijiet simili għal dawk applikabbli fl-UE, skont il-leġiżlazzjoni tal-UE dwar il-vjeġġi ta’ skart, li tappoġġja azzjoni dwar il-ġestjoni tal-iskart skont il-Konvenzjoni ta’ Basel, u tiżviluppa skema ta’ ċertifikazzjoni tal-UE għal impjanti tar-riċiklaġġ. Huwa meħtieġ ukoll sforz mill-industrija fuq livell globali biex jiġi promoss użu mifrux ta’ materjali tal-plastik riċiklabbli u riċiklat.
5 Konklużjonijiet
L-isfidi marbutin mal-produzzjoni, il-konsum u t-tmiem tal-ħajja tal-materjali tal-plastik jistgħu jinbidlu f’opportunità għall-UE u l-kompetittività tal-industrija Ewropea. L-indirizzar tagħhom permezz ta’ viżjoni strateġika ambizzjuża, b’mod li jkopri l-katina tal-valur kollha, jista’ jixpruna t-tkabbir, l-impjiegi u l-innovazzjoni. Jista’ wkoll jerġa’ jafferma mill-ġdid ir-rwol tat-tmexxija Ewropea fis-soluzzjonijiet globali u jgħinna nagħmlu t-tranżizzjoni lejn ekonomija ċirkolari u b’livell baxx tal-karbonju, filwaqt li ċ-ċittadini jiġu pprovduti b’ambjent aktar nadif, u aktar sikur.
Din l-istrateġija tipproponi azzjonijiet konkreti mfassla sabiex il-viżjoni tal-materjali tal-plastik għal ekonomija aktar ċirkolari ssir realtà. Il-Kummissjoni se tikkonċentra biex isir progress deċiżiv fil-mandat attwali tagħha, filwaqt li twitti t-triq għal azzjoni aktar fit-tul. Se jkun essenzjali li atturi ewlenin oħra jagħmlu l-parti tagħhom ukoll. Il-Kummissjoni għalhekk tistieden lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill biex japprovaw din l-istrateġija u l-objettivi tagħha, u tistieden lill-awtoritajiet nazzjonali u reġjonali, il-bliet, il-katina kollha tal-valur tal-materjali tal-plastik, u l-partijiet ikkonċernati rilevanti kollha, biex jimpenjaw ruħhom għal azzjoni determinata u konkreta.