15.1.2016   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 13/176

Relaturi:

Stefan BACK u Raymond HENCKS

1.1.

Il-KESE jtenni l-appoġġ tiegħu għall-objettiv tal-Kummissjoni Juncker biex jiġi miġġieled id-dumping soċjali kif espress fl-opinjoni tiegħu tal-2015 dwar Pjan direzzjonali għal Żona Unika Ewropea tat-Trasport, kif ukoll l-istedina tiegħu lill-Kummissjoni sabiex tipproponi miżuri preventivi (1).

1.2.

Il-KESE jinnota b’sodisfazzjon l-appoġġ tal-Presidenza Lussemburgiża tal-Kunsill għall-inizjattivi tal-Kummissjoni għall-ġlieda kontra l-forom kollha ta’ dumping soċjali, bħal dawk relatati ma’ xogħol mhux iddikjarat (2).

1.3.

Il-KESE jiddispjaċih li l-kunċett ta’ dumping soċjali filwaqt li jintuża estensivament mhuwiex definit. Għall-fini ta’ din l-Opinjoni l-KESE jikkunsidra bħala dumping soċjali l-prattiki li għandhom l-għan li jevitaw jew li huma bi ksur tar-regolamenti soċjali jew tal-aċċess tas-suq (kumpaniji “letterbox”) sabiex jiksbu vantaġġi kompetittivi. Din l-opinjoni se tiffoka fuq modi biex jittrattaw ma’ dan it-tip ta’ azzjoni.

1.4.

Il-KESE jilqa’ l-pjanijiet tal-Kummissjoni biex:

1.5.

Il-KESE jtenni l-appoġġ tiegħu għall-proposta tal-Kummissjoni għal Pjattaforma Ewropea biex tissaħħaħ il-kooperazzjoni fil-prevenzjoni u l-iskoraġġiment ta’ xogħol mhux iddikjarat u jitlob lill-Kunsill u lill-Parlament Ewropew sabiex jadottaw din il-proposta malajr (3).

1.6.

Il-KESE jemmen li hemm bżonn urġenti għal azzjoni fil-livell tal-UE biex jiġi evitat ir-riskju ta’ frammentazzjoni tas-suq intern fit-trasport bit-triq permezz ta’ miżuri nazzjonali unilaterali fil-ġlieda kontra d-dumping soċjali. Azzjoni ta’ suċċess tal-UE tista’ toħloq kundizzjonijiet favorevoli għal aktar ftuħ fis-suq (4).

1.7.

Il-KESE jitlob lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri, li huma primarjament responsabbli għall-infurzar kemm tal-leġislazzjoni tat-trasport bit-triq kif ukoll il-leġislazzjoni soċjali, biex jagħtu prijorità għal dan li ġej:

1.8.

Il-KESE jenfasizza li l-kontroll tal-konformità rinfurzat m’għandux ifisser rekwiżiti mhux proporzjonati li jfixklu kompetizzjoni normali bejn il-kumpaniji Ewropej tat-trasport u t-tlestija tas-suq intern fis-settur tat-trasport bit-triq.

1.9.

Il-KESE jinnota wkoll li meta tiġi proposta s-simplifikazzjoni tad-dispożizzjonijiet tal-aċċess tas-suq, inkluż il-kabotaġġ, il-Kummissjoni tista’ tikkunsidra l-għażla tal-allinjament tar-regoli dwar it-trasport tal-merkanzija bit-triq ma’ dawk applikabbli għall-forniment temporanju tas-servizzi b’mod ġenerali, filwaqt li jitqies il-karattru speċifiku tas-settur tat-trasport. Is-simplifikazzjoni tar-regoli ta’ aċċess għas-suq għandha tipprovdi bażi għal infurzar aktar koerenti u kultura msaħħa ta’ konformità li tillimita l-possibbiltajiet għal dumping soċjali. Is-simplifikazzjoni għandha tkun marbuta mill-qrib mal-infurzar b’saħħtu ta’ miżuri deċiżi sabiex jiġi evitat id-dumping soċjali.

1.10.

Il-KESE jitlob lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri biex jinkoraġġixxu l-iskambju ta’ informazzjoni u tal-aħjar prattika dwar infurzar effettiv sabiex jiġu miġġielda l-abbużi u d-dumping soċjali. Għal dan il-għan, ser tiġi organizzata konferenza tal-UE ta’ livell għoli biex tiġi ppreżentata u kondiviża l-aħjar prattika.

1.11.

Il-KESE jitlob lill-Kummissjoni tistieden lill-Istati Membri biex jinvolvu ruħhom fi proġetti li jinkoraġġixxu u jistimolaw impriżi konformi permezz ta’ sistemi ta’ klassifikazzjoni tar-riskju effettivi u operattivi.

2.1.

It-trasport tal-merkanzija bit-triq huwa l-mutur tal-ekonomija Ewropea. Dan jammonta għal 73 % tat-trasport intern tal-merkanzija. Il-merkanzija tirrappreżenta kważi 2 % tal-PDG Ewropew. Is-sehem tat-trasport internazzjonali żdied b’mod moderat bejn l-2004 u l-2012 minn 30 % għal 33 %. In-numru ta’ operazzjonijiet ta’ kabotaġġ żdiedu b’50 %, iżda s-sehem tas-suq tagħhom għadu baxx (5 % biss). Mill-2005 sal-2012 l-operazzjonijiet nazzjonali ta’ trasport ta’ merkanzija naqsu b’9,1 %, filwaqt li l-kummerċ transkonfinali kien il-parti tas-suq tat-trasport tal-merkanzija li kiber bl-ikbar rata: iktar minn 80 % bejn l-2004 u l-2012 (10).

2.2.

Fl-2013 biss, l-operazzjonijiet ta’ kabotaġġ żdiedu b’20 %. L-Ewropa tal-Punent għandha l-ogħla perċentwali ta’ operazzjonijiet ta’ kabotaġġ. B’hekk, 86 % tat-total ta’ kabotaġġ isir fil-Ġermanja, Franza, l-Italja, ir-Renju Unit, il-Belġju u l-Isvezja (11). Skont studju (12) għall-Kummissjoni Ewropea, il-maġġoranza tat-trasport nazzjonali jitwettaq minn trasportaturi domestiċi bbażati f’dak l-Istat Membru.

2.3.

Rapport tal-Kummissjoni Ewropea dwar l-istat tas-suq ippubblikat fl-2014 jiddikjara li, kollox ma’ kollox, il-pagi, il-livelli assoluti tal-ispejjeż tax-xogħol u elementi oħra ta’ remunerazzjoni, qed jikkonverġu madwar l-UE (13). Diverġenzi persistenti jingħad li jikkorrispondu għad-differenza ġenerali fil-livelli tal-pagi bejn l-UE-12 (UE-13) u l-UE-15 (UE-15 ifisser Stati Membri li ssieħbu fl-UE qabel l-2004 u UE-12 jew UE-13 huma l-istati li ssieħbu fl-UE fl-2004 u wara).

2.4.

Dawn id-differenzi għandhom jiġu kkunsidrati fil-kuntest speċifiku tas-settur tat-trasport tal-merkanzija bit-triq, li huwa kkaratterizzat minn livell għoli ta’ mobilità tal-forza tax-xogħol u minn attività transkonfinali qawwija. Filwaqt li dawn id-differenzjali tal-pagi huma inevitabbli u aċċettabbli għas-suq intern kollu, jekk jiġu sfruttati b’mod li jevitaw jew huma kontra l-liġi, jista’ jkollhom impatt fuq il-kundizzjonijiet tal-kompetizzjoni fis-settur, u s-sitwazzjoni tas-sewwieqa, kif tidher f’din is-sottotaqsima (14).

2.5.

Huwa rikonoxxut li s-settur tat-trasport tal-merkanzija bit-triq qed jiffaċċja għadd ta’ sfidi oħra. Barra minn nuqqas ta’ sewwieqa b’ħiliet ta’ livell għoli, is-settur għadu mhux attraenti għaż-żgħażagħ u n-nisa, l-iżjed minħabba kundizzjonijiet tax-xogħol ħżiena, remunerazzjoni baxxa, nuqqas ta’ prospetti għall-karriera u rekord fqir ta’ bilanċ bejn ix-xogħol u l-ħajja (15). Filwaqt li din l-Opinjoni tiffoka fuq il-ħtieġa li jiġi indirizzat id-dumping soċjali fis-settur, huwa rikonoxxut li jekk isir progress biex jintlaħqu l-isfidi msemmija hawn fuq, jista’ jsir kontribut pożittiv għall-mitigazzjoni tad-dumping soċjali.

3.1.

Il-leġislazzjoni u l-ġurisprudenza tal-UE hawn taħt huma partikolarment rilevanti għal din l-opinjoni.

3.2.

Id-Direttiva dwar l-Istazzjonar tal-Ħaddiema u d-Direttiva tal-Infurzar tagħha japplikaw kull meta l-kundizzjonijiet kollha stabbiliti fid-Direttiva dwar l-Istazzjonar tal-Ħaddiema jkunu sodisfatti. Għalhekk, id-Direttivi japplikaw biss rigward stazzjonar temporanju ‘l barra mill-pajjiż fejn is-sewwieq normalment jaħdem. Fejn applikabbli d-Direttiva dwar l-Istazzjonar tal-Ħaddiema tagħti l-paga minima u ċerti provvedimenti soċjali oħra tal-Istat Membru fejn isir ix-xogħol. Alternattivament, il-liġi applikabbli ser tkun irregolata b’kuntratt u r-Regolament Ruma I dwar il-liġi applikabbli għall-kuntratti (Regolament (KE) Nru 593/2008). Ir-Regolament Ruma I se jagħti preferenza għar-regoli obbligatorji tal-impjieg applikabbli fil-pajjiż fejn, jew li minnu, isir ix-xogħol abitwalment, irrispettivament mill-bażi ta’ residenza tal-impjegat jew mil-liġi magħżula fil-kuntratt tal-impjieg. Issir referenza għad-deċiżjonijiet tal-Qorti Ewropea tal-Ġustizzja kkwotati hawn fuq taħt 3.1.

3.3.

F’għadd ta’ sitwazzjonijiet se jkun diffiċli li wieħed juri li r-Regolament Ruma I jew id-Direttiva dwar l-istazzjonar tal-ħaddiema se jagħtu preċedenza għal dispożizzjonijiet minbarra l-liġi tal-pajjiż li huwa l-bażi tar-residenza jew il-liġi miftiehma kuntrattwalment. Meta jsiru deċiżjonijiet dwar il-liġi applikabbli, l-entitajiet ta’ infurzar imbagħad jikkunsidraw l-elementi rilevanti kollha, inkluż ir-rekwiżit għal rabta reali mal-pajjiż li huwa l-bażi tar-residenza sabiex tkun tapplika dik il-liġi.

3.4.

Il-KESE jirrimarka li d-Direttiva 96/71/KE dwar l-istazzjonar tal-ħaddiema ġiet applikata b’modi differenti fir-rigward tas-settur tat-trasport bit-triq. Għaldaqstant huwa importanti li jiġu skrutinizzati l-implimentazzjoni ta’ dik id-Direttiva u tad-Direttiva ta’ infurzar 2014/67/UE fil-kuntest tal-pakkett tal-mobbiltà tal-ħaddiema ppjanat li jiżgura infurzar koerenti u effiċjenti.

3.5.

Kif diġà ġie indikat f’regoli partikolari dwar l-aċċess tas-suq fis-settur tat-trasport bit-triq, flimkien mal-kabotaġġ, dawn mhumiex ċari u huma kumplessi u interpretati u implimentati fi Stati Membri differenti. Dan joħloq inċertezza legali għal dawk kollha kkonċernati u jagħmilha diffiċli li tiġi verifikata l-konformità.

3.6.

Il-problemi tal-implimentazzjoni t’hawn fuq, flimkien ma xewqa biex jittrattaw b’mod urġenti l-kwistjoni tad-dumping soċjali wasslu għal sitwazzjoni fejn numru ta’ Stati Membri adottaw leġislazzjoni nazzjonali biex jittrattaw il-problema tal-pagi u tal-istandards soċjali. Miżuri bħal dawn diġà qed jikkawżaw problemi għall-funzjonament xieraq tas-suq intern. Pereżempju, fir-rigward ta’ pagi minimi nazzjonali u r-regolamenti dwar il-ħin tas-sewqan u tal-mistrieħ (20).

4.1.

Din l-opinjoni esploratorja tittratta d-dumping soċjali u l-kabotaġġ fit-trasport tal-merkanzija bit-triq. Għat-trasportaturi mill-Punent tal-Ewropa, il-forza tax-xogħol tirrappreżenta bil-bosta l-akbar parti mill-ispejjeż operattivi tagħhom. B’kuntrast ma’ dan, għall-operaturi bbażati fl-Ewropa Ċentrali u tal-Lvant, l-ogħla spiża medja hija l-fjuwil. Struttura tal-ispejjeż differenti tista’ wkoll tippermetti aktar investiment. F’dan l-isfond, ċerti trasportaturi tal-UE-15 jesperjenzaw żvantaġġ kompetittiv u jfittxu li jużaw forza tax-xogħol b’paga baxxa. Dan xi drabi jsir minn trasportaturi fl-UE-15 kif ukoll fl-UE-13 permezz ta’ skemi li jevadu jew jiksru l-leġislazzjoni tal-UE jew nazzjonali (jiġifieri r-Regolament (KE) Nru 1071/2009, id-Direttiva 96/71/KE, l-hekk imsejħa sistemi tal-kumpaniji “letterbox”, eċċ.). Lakuni fil-leġislazzjoni u n-natura mobbli tal-attivitajiet tat-trasport jistgħu jagħmluha diffiċli li jiġu skoperti skemi illegali. Kif jintwera fil-punt 4.6 hawn isfel, l-ispejjeż tax-xogħol jistgħu jitnaqqsu wkoll b’mod perfettament legali. Madankollu, fi kwalunkwe każ, ħafna drabi dan joħloq tensjonijiet.

4.2.

Il-partijiet affettwati b’mod negattiv minn prattiki ta’ dumping soċjali huma, b’mod partikolari, impriżi tat-trasport tal-merkanzija bit-triq li ma jirrikorrux għal tali prattiki u sewwieqa professjonali, tal-inqas fl-UE-15. Barra minn hekk atturi serji jsofru ħsara għall-immaġni tagħhom u huma esposti għal effetti negattivi ta’ tali miżuri unilaterali bħal kif evokat hawn fuq fil-punt 3.6. Din hija r-raġuni għaliex il-Kummissjoni Ewropea qed tippjana proposti fl-2016 biex tindirizza l-problema ta’ dumping soċjali fit-trasport bit-triq. Madankollu, mingħajr analiżi soda u kompleta tas-suq tat-trasport tal-merkanzija bit-triq wieħed ma tantx jista’ jistenna proposta rilevanti. Diġà teżisti data fil-livell nazzjonali permezz tar-reġistri elettroniċi nazzjonali (NERs) għal impriżi ta’ trasport bit-triq. Fil-livell tal-UE, id-data kellha tkun disponibbli bħala regola permezz tar-Reġistru Ewropew tal-Impriżi tat-Trasport bit-Triq (ERRU), li kellhom jagħqdu n-NERs u jiffaċilitaw l-iskambju ta’ data dwar ir-reputazzjoni ta’ impriżi sa Diċembru 2012, kif previst fir-Regolament (KE) Nru 1071/2009. L-ERRU għadu ma ġiex implimentat. Il-KESE jiddispjaċih ta’ dan u jqis li dan in-nuqqas għandu effetti negattivi fuq il-kontroll tal-konformità.

4.3.

Fir-rigward ta’ sewwieqa professjonali prattiki illegali prinċipalment jikkonċernaw:

4.4.

Numru ta’ impriżi żviluppaw skemi ta’ impjieg kumplessi u ambigwi, billi jieħdu vantaġġ tan-natura transkonfinali u l-mobbiltà għolja tas-settur, u b’hekk jirrikorru lill-aġenziji, il-kumpaniji tal-ekwipaġġar jew kumpaniji fittizji (is-sistema “letterbox”) ibbażati fi Stati Membri b’livell baxx ta’ protezzjoni u standards tax-xogħol u soċjali baxxi. Skont iċ-ċirkostanzi dawn l-arranġamenti jistgħu jkunu marġinali jew illegali, b’mod partikolari fejn ir-rabtiet tal-kuntratti tal-impjieg għal pajjiż b’pagi baxxi u standards soċjali baxxi huma fittizji.

4.5.

L-iskemi ta’ impjieg kumplessi tat-trasport bit-triq jagħmluha aktar diffiċli biex tiġi intraċċata l-impriża u biex tiġi ddikjarata responsabbli, pereżempju, f’każ ta’ talbiet relatati ma’ pagi jew sigurtà soċjali mhux imħallsa. B’mod invers, dawn il-prattiki illeċiti tal-impjieg jagħmluha ħafna aktar diffiċli biex sewwieqa mhux residenti – aħseb u ara minn pajjiż terz – biex jifhmu, jimmaniġġjaw u jaċċessaw id-drittijiet u l-benefiċċji tagħhom.

4.6.

Eżempji ta’ prattiki li jistgħu jkunu ta’ ksur il-liġi huma:

4.7.

Il-kabotaġġ huwa definit bħala t-trasport nazzjonali ta’ merkanzija mwettaq minn trasportaturi mhux residenti, fuq bażi temporanja, fi Stat Membru ospitanti. “Temporanju” huwa definit bir-Regolament (KE) Nru 1072/2009 bħala tliet operazzjonijiet ta’ kabotaġġ fi żmien perjodu ta’ mhux aktar minn sebat ijiem wara vjaġġ internazzjonali għal stat ospitanti. L-infurzar u l-kontroll tal-kabotaġġ huma diffiċli minħabba li r-regolament tal-aċċess tas-suq ma jagħmilx l-infurzar faċli. Dan jipprevjeni lill-infurzaturi milli jitolbu dokumenti addizzjonali sabiex jivverifikaw il-konformità mar-regoli tal-kabotaġġ. Barra minn hekk, ir-regoli nfushom mhumiex ċari fuq numru ta’ punti u jinftehmu b’modi differenti fi Stati Membri differenti. Dan pereżempju huwa l-każ rigward id-definizzjoni ta’ vjaġġ. Dan wassal għal rata baxxa ta’ kontrolli, kemm fit-triq kif ukoll fis-sede tal-kumpanija.

4.8.

Il-KESE jikkunsidra li struttura tal-ispejjeż differenti fl-UE-13 se tattira l-kumpaniji. Mill-aspett tas-suq intern din mhijiex problema. Madankollu, għandu jiġi nnotat li sakemm l-attivitajiet li jingħad li huma bbażati fi stati tal-UE-13 huma fil-fatt stabbiliti fil-forma ta’ kumpaniji “letterbox”, b’ebda attività reali fl-UE-13, jista’ jkun hemm każ ta’ dumping soċjali. Fl-2013, iffaċċjati bil-pjanijiet tal-Kummissjoni Ewropea biex tilliberizza r-regoli dwar il-kabotaġġ, l-Imsieħba Soċjali Ewropej mis-settur tat-trasport bit-triq, l-ETF u l-IRU, ikkomunikaw li s-suq ma kienx lest għall-ftuħ sħiħ tas-settur tat-trasportazzjoni domestiku għall-kompetizzjoni, preċiżament minħabba d-differenzi soċjali u fiskali madwar l-UE (21). L-IRU u l-ETF appellaw biex ir-regoli ma jinbidlux iżda biex minflok jiġu infurzati b’mod iżjed effettiv.

4.9.

Il-KESE jiġbed ukoll l-attenzjoni għall-ħtieġa li jiġi żgurat li sewwieqa ta’ pajjiżi terzi impjegati minn kumpaniji tal-UE jiġu reklutati b’rispett sħiħ għar-regoli tal-immigrazzjoni applikabbli, li jaħdmu taħt kundizzjonijiet li jirrispettaw id-dispożizzjonijiet legali obbligatorji u li jinħarġilhom ċertifikat tas-sewqan kif meħtieġ mil-leġislazzjoni tal-UE.

4.10.

Huwa f’dan l-isfond li wieħed għandu jara l-enfasi attwali tal-Kummissjoni fuq id-dumping soċjali, kif ġie ddikjarat fil-prijoritajiet politiċi tal-President Juncker u l-programm ta’ ħidma tal-2015 u li l-Kunsill esprima, inter alia, fil-programm tal-Presidenza Lussemburgiża tal-Kunsill.

—

Reviżjoni tal-leġislazzjoni dwar it-trasport bit-triq sabiex jiġu ċċarati r-regoli dwar stabbilimenti u l-kabotaġġ u jiġu ffaċilitati l-kontrolli.

—

Pakkett dwar il-mobbiltà tal-ħaddiema sabiex jiġu evitati l-evażjoni u l-abbuż.

4.11.

Il-KESE jista’ jressaq l-għażla tas-simplifikazzjoni tar-regoli tal-aċċess tas-suq fuq il-kabotaġġ billi jintroduċi regola simili għal dik li tapplika fir-rigward tal-forniment tas-servizz transkonfinali b’mod ġenerali. Dan ifisser rabta ċara tad-dritt li jipprovdu servizzi ta’ kabotaġġ mal-karattru temporanju tagħhom. Dan jevita l-għadd bla tmiem u sistematiku ta’ kabotaġġ ta’ perjodu ta’ sebat ijiem li bħalissa jidher possibbli, u jagħmel iktar ċar fejn jidher obbligu li jinħoloq stabbilment fil-pajjiż ospitanti. Dan jevita wkoll id-diverġenzi attwali dwar l-interpretazzjoni tad-dispożizzjonijiet pjuttost dettaljati iżda mhux ċari fir-regoli preżenti.