19.9.2013   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 271/8

1.1

Il-KESE jqis li t-twelid tal-euro u l-UEM (Unjoni Ekonomika u Monetarja) kien l-aktar stadju importanti fil-mixja tal-Ewropa. Kien parti minn pjan strateġiku tal-Unjoni li kien jifforma parti mill-viżjoni li kienet ispirat il-KEFA u t-Trattat ta’ Ruma. Kien pass kbir u kuraġġuż, imħatra għall-futur, li kienet ġabet magħha ħafna tama, tant li kulħadd kien konvint li s-saħħa tal-munita unika kienet ser tegħleb ir-reżistenza li kien għad hemm u li kienet qed iżżomm lura t-tkomplija ta’ UEM u unjoni politika sħiħa, kif kien ser ikun meħtieġ. Madankollu l-euro tibqa’ l-bażi għal dan kollu.

1.2

Iżda, wara għoxrin sena twal, irridu naqblu li dan ma kienx il-każ, forsi għaliex l-euro ma għaddiex minn skossi qawwija la minn ġewwa u lanqas minn barra matul dan il-perjodu, jew forsi minħabba fin-nuqqas ta’ fiduċja li tippersisti fl-Ewropa bejn il-pajjiżi kredituri u l-pajjiżi debituri, li jfisser nuqqas ta’ koeżjoni u ta’ fiduċja f’min jiggvernana. B’hekk kulħadd ipprefera li jistrieħ fuq il-baħar kalm u fuq il-ġid li kien hemm. Kollox kien jidher li kien sejjer tajjeb, iżda l-kalma kienet biss fid-dehra. Fil-fatt, il-wasla tal-kriżi ekonomika u finanzjarja internazzjonali, li laqtet lill-UE, daqqet l-allarm u ħarget ċar il-limiti u l-kontradizzjonijiet li kien hemm fl-istruttura tal-UEM, u b’hekk l-euro tilef il-potenzjal tiegħu li jkun attraenti. Fil-bidu, konna naħsbu li biex is-sistema taħdem kull ma kien hemm bżonn kienu diversi “regoli ta’ kontabilità”, bħall-Patt ta’ Stabbiltà, filwaqt li l-verità kienet li l-problema ma kinitx teknika iżda ekonomika u politika.

1.3

Il-KESE jirrikonoxxi l-importanza tal-istabbiltà. Iżda, l-istabbiltà tikkonċerna mhux biss il-prezzijiet jew l-istituzzjonijiet ekonomiċi u finanzjarji iżda wkoll il-politika u l-kundizzjonijiet soċjali. Iċ-ċittadini għandhom raġun ikollhom l-impressjoni li huma qed iħallsu l-ogħla prezz tad-dejn minflok il-banek li kellhom rwol deċiżiv fil-kriżi, u dan mhuwiex ġust. Il-KESE jinsab konvint li s-sostenibbiltà politika tal-awsterità ma tistax iddum ħafna. Għall-kuntrarju f’xi pajjiżi diġà nqabżu l-limiti.

1.4

Għaldaqstant, il-KESE jaħseb li munita unika tkun sostenibbli biss jekk ikun hemm konverġenza tal-kapaċitajiet ekonomiċi tal-pajjiżi taż-żona tal-euro u jekk titjieb il-kompetittività kollha kemm hi: dawn l-objettivi jeħtieġu impenn ekonomiku kif ukoll politiku. Ftit manutenzjoni temporanja mhijiex biżżejjed. Trid issir qabża kwalitattiva, biex ngħaqqdu flimkien mhux biss il-munita u l-ekonomija, iżda wkoll il-politika, is-sovranità, in-nies u l-kapaċità għal djalogu bejn il-popli Ewropej. Għandna bżonn ta’ iktar integrazzjoni politika u inqas konroll mill-gvernijiet u ekonomija soċjali tas-suq għat-tixrid tat-tkabbir u l-impjiegi u biex l-euro jidher mill-ġdid bħala vantaġġ u mhux il-kuntrarju.

1.5

Jidher ċar li fl-Opinjoni tagħna l-proposti tal-KESE huma proattivi filwaqt li r-reazzjonijiet tal-Kummissjoni u tal-Kunsill għall-kriżi kienu u għadhom fil-biċċa l-kbira tagħhom reattivi. Infakkru, pereżempju, li t-Trattat dwar l-Istabbiltà, il-Koordinazzjoni u l-Governanza jenfasizza l-istabbiltà mingħajr ma jipproponi strumenti finanzjarji konġunti għall-irkupru u l-impjiegi, għalkemm il-ftehim dwar mekkaniżmu superviżorju uniku (MSU) huwa pass importanti ’l quddiem minkejja n-nuqqas ta’ pjan direzzjonali kredibbli u konkret għall-unjoni politika. Jeħtieġ li l-Ewropa terġa’ tibda tipproduċi l-ġid biex tkun tista’ tqassmu b’mod ġust. Dan huwa l-aħjar mod biex jonqsu l-protesti. Ma nistgħux nimponu biss l-awsterità.

1.6

Il-KESE jitlob kif għamel kemm-il darba li jsir eżerċizzju biex nifhmu x’inhu għaddej fir-realtà fir-rigward tal-euro u l-Ewropa biex insalvawhom, kif ukoll fir-rigward tal-limiti politiċi u ekonomiċi tagħhom, il-profitti u t-telf u dwar min hu responsabbli għas-sitwazzjoni attwali. Hemm bżonn li jittieħdu azzjonijiet malajr. M’hemmx ħin għar-retorika, għall-inganni u għall-ħrejjef. Huwa l-uniku mod kif tiġi evitata d-diżintegrazzjoni tal-Ewropa, li ilha xi żmien sejra lura. Għal dan il-għan ikun aħjar li jiġi evitat li nakkużaw b’popoliżmu lil dawk li qed jipprotestaw minħabba fis-sagrifiċċji imposti fuqhom. L-Ewropa trid titgħallem tisma’ mingħajr arroganza. Ma tistax tibqa’ truxa.

1.7

Il-KESE jaħseb li l-aħjar mod kif tiġi kkompletata l-UEM, tiġi evitata reċessjoni, jitnaqqas id-dejn nazzjonali u jiġu stabilizzati l-baġits huwa li jinbidel il-prinċipju li bħalissa fuqu hija msejsa l-kultura ekonomika tal-UE (stabbiltà għal tkabbir), u b’hekk jiġi promoss patt ġdid għall-promozzjoni (mutwalizzazzjoni) tat-tkabbir, l-impjiegi u l-istabbiltà, anke permezz tal-parteċipazzjoni tal-imsieħba soċjali (tkabbir għall-istabbiltà). Il-KESE jinsab konvint li:

1.8

għandhom jiġu implimentati politiki simmetriċi sabiex l-euro jkun sostenibbli u jitnaqqsu d-differenzi bejn l-ekonomiji tal-pajjiżi differenti, permezz ta’ pjan imsejjes fuq is-solidarjetà li jittrasferixxi riżorsi ta’ investiment lejn pajjiżi b’ekonomiji iżjed dgħajfa, permezz ta’ proġetti mmirati, bl-użu ta’ spostamenti fiskali, jekk inkun hemm bżonn, u bl-integrazzjoni tas-suq tax-xogħol u tal-politika soċjali. Dan ifisser azzjonijiet li jittieħdu permezz ta’ aġġustamenti simmetriċi: fondi komuni biex jiġu salvati banek li qed ifallu, assigurazzjoni Ewropea fuq id-dipożiti, Union bonds, eurobonds, politiki komuni għat-tnaqqis tad-defiċit estern tal-UE, eċċ.(il-ħolqien ta’ fond komuni ta’ kumpens u ta’ aġġustament);

1.9

għandu jitwaqqaf korp governattiv ekonomiku tal-UE, li jissupera l-metodu attwali ta’ koordinazzjoni tal-politiki li ma tax riżultati tajbin, u jittrasforma l-Grupp tal-euro f’entità li tiddeċiedi skont il-maġġoranza u jsir l-interlokutur f’isem l-euro; m’għadux sostenibbli li jkollna l-Unjoni Monetarja u l-Unjoni Bankarja filwaqt li l-politiki ekonomiċi jinżammu separati. Għall-kuntrarju, governanza komuni (bħalma ġara fil-każ tal-patt fiskali) fil-livell makro u mikro (tnedija tal-Patt Industrijali) tista’ tagħti żvolta lill-politika ekonomika u fiskali li tippromovi t-tkabbir, l-impjiegi u l-inklużjoni soċjali;

1.10

għandna noqorbu lejn baġit komuni għaż-żona tal-euro, li ovvjament ikollu regoli komuni u jintegra l-politika tal-kummerċ u l-bilanċ tal-pagamenti, li llum għandhom differenzi sostanzjali. Il-konsolidazzjoni fiskali trid tiġi kkompletata billi tittieħed azzjoni fir-rigward tal-istruttura tal-multiplikaturi, sabiex jiġu lliberati riżorsi favur it-tkabbir u l-impjiegi, u permezz ta’ riformi li kapaċi jżidu l-produttività tal-pajjiżi iktar dgħajfa (2)

1.10.1

Madankollu dak li hemm bżonn hu li jonqsu jew jillaxxkaw il-miżuri attwali ta’ awsterità, għall-pajjiżi bl-akbar djun, u l-promozzjoni tal-espansjoni tad-domanda fil-pajjiżi kredituri. Hemm bżonn ta’ azzjoni kuntestwalizzata fuq id-dejn u r-riformi strutturali min-naħa tal-Istati Membri, u fuq it-tkabbir permezz ta’ pjan solidali u konkret min-naħa tal-UE biex jiżdiedu l-okkupazzjoni u l-ġustizzja soċjali. Ma nistgħux inżidu l-awsterità mar-reċessjoni, kif qed tagħmel l-UE; barra minn hekk, iż-żieda tat-tnaqqis tad-dejn man-nuqqas ta’ kreditu għandha effetti katastrofiċi fuq l-ekonomija.

1.11

Għaldaqstant hemm bżonn ta’ sistema li kapaċi tassorbi mill-ġdid l-iżbalji u l-punti dgħajfin tal-pajjiżi individwali, u li takkumpanja il-proċess ta’ riforma u tnaqqas id-differenza ekonomika u l-iżbilanċi bejn il-pajjiżi fiż-żona tal-euro, anke permezz tal-politika monetarja.

1.12

L-istess BĊE sofra minħabba fil-limiti tal-UEM. B’konformità mat-Trattat kellu japplika politika monetarja unika, kważi federali, anke jekk l-ekonomiji tal-pajjiżi kienu u għadhom differenti, bi żbilanċi kbar bejniethom. Għaldaqstant, kif intqal dawn kienu jeħtieġu, u għadhom jeħtieġu, miżuri korrettivi min-naħa tal-UE. Dan jevita esponiment żejjed u jippermetti lill-BĊE jieħu azzjonijiet aktar effettivi u iktar bilanċjati mmirati lejn l-istabbiltà tal-prezzijiet, sabiex inaqqas id-distorsjonijiet u l-iżbilanċi li jeżistu, u li jistgħu joħolqu dubji dwar l-istess eżistenza tal-munita unika, kif rajna fil-fażi l-iżjed reċenti tal-kriżi tad-dejn sovran li ġiet evitata biss minn intervent determinat tal-Gvernatur tal-BĊE. Dan huwa neċessarju biex tiġi promossa l-integrazzjoni ekonomika, li qed taqa’ lura meta mqabbla ma’ dik monetarja, tal-inqas sakemm jingħelbu l-problemi tan-nuqqas attwali ta’ mandat għall-BĊE u d-defiċit politiku tal-UE.

1.12.1

Il-BĊE llum għandu rwol espost wisq. Biex ikun jista’ jaqdi r-rwol tiegħu aħjar u jaħdem taħt l-istess kundizzjonijiet, għandu jkollu l-istess funzjonijiet u l-istess mandat bħar-Riżerva Federali, inkluż dak ta’ mutwanti tal-aħħar istanza, biex tonqos id-differenza fuq ir-rati tal-interessi. Għalhekk għandu jkun mandat komplut li jippermetti lill-BĊE li jaġixxi biex jistimola t-tkabbir meta jkun hemm bżonn.

1.12.2

F’dan il-perjodu hemm dibattitu kbir dwar dan is-suġġett bejn il-banek ċentrali: liema strateġiji għandhom jiġu adottati biex jiġi rilanċjat it-tkabbir. Din tittratta l-kwistjoni antika tar-relazzjoni bejn l-awsterità u t-tkabbir, jiġifieri l-inflazzjoni u t-tkabbir u t-tkabbir u l-okkupazzjoni. Biżżejjed li wieħed jaħseb li r-Riżerva Federali, biex tirrispetta l-mandat tagħha li tnaqqas ir-rata tal-qgħad għal 6 % toħroġ USD 85 biljun kull xahar fis-suq (il-Bank tal-Ingilterra qed jikkonsidra politika simili). Din hijasitwazzjoni li ddgħajjef il-BĊE, li ma għandux gvern u baġit meta mqabbel ma banek ċentrali oħra. Din il-kundizzjoni tirrigwarda wkoll il-kontroll tar-relazzjoni bejn il-muniti. Il-BĊE għandu jkun responsabbli wkoll għall-politika tar-rata tal-kambju, li skont it-Trattat hija fil-kontroll tal-Kunsill biss, biex jilħaq ftehimiet formali dwar sistema tar-rata tal-kambju għall-euro f’relazzjoni mal-muniti ta’ pajjiżi terzi.

1.12.3

Id-dejn: dan huwa element ieħor importanti tal-UEM. F’dan ir-rigward, il-KESE diġà ressaq proposta preċiża biex jitneħħa 60 % tad-dejn tal-pajjiżi mis-suq biex b’hekk jiġu evitati l-effetti tal-ispekulazzjoni tas-suq fuq iż-żona tal-euro (3). Huwa ċar li b’UEM kompluta u baġit komuni taż-żona tal-euro jkunu jistgħu jiġu previsti wkoll forom ta’ ħruġ ta’ bonds komuni, (naturalment dan irid iseħħ fil-qafas ta’ baġit komuni taż-żona tal-euro).

1.13

F’dak li jirrigwarda s-sistema finanzjarja u bankarja b’mod globali, il-KESE jqis li hemm bżonn li l-aspetti kollha tad-dispożizzjonijiet imnedija mill-UE (4) jiġu implimentati fl-inqas żmien possibbli u malajr. Dawn huma fost l-aktar strumenti effikaċi u importanti biex tiġi kkompletata l-UEM, l-istabbiltà tagħha u s-suq intern.

1.14

Il-KESE jqis li l-futur tal-UE u tal-istituzzjonijiet tagħha jrid joħroġ mill-iskemi li jirreferu għall-“mudell ideoloġiku”, anke jekk dak “federali” jidhrilna l-aħjar wieħed, u jikkunsidra l-aspetti funzjonali u ta’ sustanza, biex tkun tista’ ssalva l-idea stess tal-Ewropa. Trid tkun Ewropa li terġa’ tpoġġi n-nies u s-solidarjetà fiċ-ċentru tal-għan ewlieni tagħha, li madwaru ddur l-ekonomija u mhux bil-maqlub. Wasal iż-żmien li nibdew naħdmu għal unjoni politika, soċjali u ekonomika. Iżda l-isforz tal-Kunsill, minkejja li għandu jiġi apprezzat, mhuwiex sforz determinat u adegwat, u jidhrilna li jista’ jkun ferm akbar. L-egoiżmu jrid jispiċċa flimkien mal-“utopjaniżmu tal-interessi” li jidher li ħakem l-Ewropa, biex tieħu posthom is-solidarjetà. Il-politiki ta’ awsterità jridu jitwaqqfu jew jittaffew sabiex titnaqqas is-sofferenza, u x-xogħol u t-tkabbir jerġgħu jitqiegħdu fil-qalba tal-inizjattivi tagħha.

1.15

Għaldaqstant irridu noqorbu lejn unjoni politika u soċjali biex tiġi kkompletata l-UEM fid-dawl tal-proposti li qed isiru hawn fuq. Il-proċess tat-teħid tad-deċiżjonijiet irid isir iżjed demokratiku (votazzjoni b’maġġoranza) u trasparenti, biex b’hekk tinkiseb integrazzjoni pożittiva, inqas żbilanċata, u s-sovranità tiġi ġestita b’mod konġunt u b’hekk jitnaqqsu d-differenzi fil-proċess ta’ integrazzjoni. Dan jagħti vuċi waħda lill-UE fil-korpi internazzjonali wkoll.

1.16

Trattat ġdid: il-KESE jqis li l-parti l-kbira tal-proposti ta’ natura ekonomika imsemmija fl-Opinjoni jistgħu jissolvew bla ma jinbidel it-Trattat. Fejn hemm bżonn, wieħed jista’ jaġixxi permezz tal-kooperazzjoni msaħħa bejn il-pajjiżi li jaqblu mal-proposti (kif ġara fil-każ tal-patt fiskali), biex b’hekk ir-ritmu jkun aktar mgħaġġel u jiġi evitat ir-riskju tad-diżintegrazzjoni potenzjali tal-UE minħabba attakki ġodda minn barra u ż-żamma tal-politiki tal-awsterità. Alternattiva oħra, għal integrazzjoni aktar fil-fond tista’ tkun dik li l-Parlament Ewropew li jmiss jingħata mandat kostitwenti. Din il-proposta tista’ tkun soġġetta għal referendum popolari, fl-istess waqt, fil-pajjiżi kollha kkonċernati.

1.17

L-avvenimenti fl-Ewropa qed ikollhom konsegwenzi anke fil-livell internazzjonali u viċi versa. Għaldaqstant hemm il-bżonn ta’ entitajiet internazzjonali iktar effiċjenti u b’kapaċità ikbar li jieħdu deċiżjonijiet sabiex jassiguraw governanza globali iktar b’saħħitha. L-UE, f’dan il-qasam, għandu jkollha rappreżentazzjoni unika, almenu taż-żona tal-euro. B’mod partikolari l-G20 għandu jkun jista’ jaħtar “Kumitat Ekonomiku u Soċjali” għall-iżvilupp dinji, biex jieħu azzjoni permezz ta’ stimolu fiskali.

1.18

Iżda huwa biss qafas politiku differenti, aktar koerenti u demokratiku, li jista’ joffri lill-UE governanza esterna aktar effikaċi, flimkien ma’ governanza interna aħjar, billi jkollha vuċi waħda fil-livell internazzjonali. B’mod partikolari, dan jirrigwarda r-relazzjonijiet bejn il-muniti, biex tiġi evitata l-ħsara għall-ekonomija tal-UE, u r-relazzjoni bejn l-ekonomiji fuq livell dinji, speċjalment mal-pajjiżi li qed jiżviluppaw.

1.19

Fil-qosor dawn huma l-erba proposti biex jiġi kkompletat il-qafas għall-euro.

2.1

Bħalissa l-UE għaddejja minn żmien partikolarment diffiċli u perikoluż li qed jhedded li jġib miegħu konsegwenzi negattivi lijmorru ferm lil hinn minn dawk ekonomiċi u soċjali li diġà qed niffaċċjaw. Din l-Opinjoni fuq inizjattiva proprja tindirizza sensiela ta’ kwistjonijiet, fosthom il-bżonn li jiġu rispettati l-impenji tat-Trattat favur il-koeżjoni ekonomika u soċjali, il-promozzjoni ta’ politika ekonomika u monetarja ġdida għat-tkabbir u l-impjieg, politiki tal-innovazzjoni iżjed proattivi, Fond ta’ Kapital ta’ Riskju Ewropew għall-SMEs, u fl-aħħar nett ħidma favur il-futur tal-UE (5).

2.2

Qed nittrattaw interessi ekonomiċi ewlenin, anke fl-UE, li minflok ma jikkonverġu, qed jidħlu f’kunflitt kontra xulxin. L-euro ma għandu l-ebda responsabbiltà għal dak li qed jiġri (6). L-euro huwa munita li għal żmien twil tħalliet tieħu ħsieb lilha nnifisha u għadha qed tistenna li l-“kontendenti” (il-gvernijiet) jiddeċiedu x’se jagħmlu.

2.3

Il-KESE huwa fid-dmir li jwieġeb għal dawn l-isfidi b’lingwaġġ dirett u ċar, u b’sens tal-ġejjieni, billi jaf x’inhuma r-riskji u l-livell ta’ konfrontazzjoni, mingħajr ma jaħbi l-fatti. F’din l-Opinjoni l-KESE jixtieq jikkontribwixxi b’mod attiv, u mingħajr riżervi, sabiex tiġi kkompletata l-UEM u tingħeleb il-kriżi, fl-interessi tal-ħaddiema, in-negozji u ċ-ċittadini fl-UE, b’mod speċjali ż-żona tal-euro, li l-aktar li qed issoffri mill-kriżi attwali.

3.1.1

L-adozzjoni ta’ munita unika kienet tkun l-aħjar għal pajjiżi li qed jiffaċċjaw skossi simmetriċi jew li għandhom mekkaniżmu biex jassorbu skossi asimmetriċi. Studji empiriċi wrew li l-probabbiltà ta’ skossi asimmetriċi hija ogħla fl-Ewropa milli fl-Istati Uniti. Il-politika tal-BĊE dwar munita unika, li l-għan primarju tagħha huwa l-istabbiltà tal-prezzijiet fl-unjoni monetarja, naturalment, ma tistax tirreaġixxi għal skossi asimmetriċi f’pajjiżi individwali taż-żona tal-euro. Għalhekk, jeħtieġ mekkaniżmu ieħor li jkun effettiv biżżejjed biex jindirizza dawn l-iskossi. Il-politika tal-BĊE dwar munita unika se tkun anqas u anqas adatta għall-membri taż-żona tal-euro aktar ma jonqsu l-mobbiltà tal-fatturi ta’ manifattura, it-trasparenza tal-ekonomiji, is-sinkronizzazzjoni taċ-ċikli ekonomiċi, id-diversifikazzjoni fil-produzzjoni, l-integrazzjoni finanzjarja u l-estent tal-kummerċ reċiproku, u aktar ma jiżdiedu ir-riġidità tas-suq tax-xogħol u d-differenzi fl-inflazzjoni bejn l-ekonomiji tal-pajjiżi membri. Inqas ma jaħdmu b’mod effettiv il-miżuri ta’ adattament biex inaqqsu l-effetti tal-iskossi asimmetriċi (flessibiltà fil-prezzijiet u fis-salarji, mobbiltà tal-forza tax-xogħol u kapital bejn pajjiżi membri, u federaliżmu fiskali), il-pajjiż ikampa agħar bit-telf tal-politika monetarja tiegħu.

3.1.2

L-UEM aktarx tirrappreżenta l-pilastru prinċipali tat-Trattat ta’ Maastricht, iżda mhijiex l-uniku. L-ispirazzjoni warajha, barra minn dik ekonomika, wara li waqa’ l-Ħajt ta’ Berlin, kienet fil-biċċa l-kbira tagħha politika. Ħafna pajjiżi baqgħu spettaturi sorpriżi u indifferenti fil-konfront tax-xenarju l-ġdid kif ukoll tal-inklużjoni kważi istantanja tal-Ġermanja tal-Lvant u l-ugwaljanza taż-żewġ “marki” (1 = 1), iggarantita mid-Deutsche Bundesbank L-għażla kienet li tiġi posposta d-deċiżjoni li tiġi kkompletata l-UEM, u b’hekk tqajmu aspettattivi komuni, iżda fl-aħħar mill-aħħar sfaw fix-xejn, li unjoni monetarja ġġib magħha unjoni politika u li l-euro tagħti l-imbottatura għal Ewropa federali; iżda mhux hekk ġara.

3.1.3

L-unjoni, minbarra li tat lill-euro kopertura u leħen wieħed, kellha tipprovdi kull ma kien nieqes mill-euro. Madankollu, il-fehma kienet li ftit “regoli”, bħall-Patt ta’ Stabbiltà, b’parametri arbitrarji, ikunu biżżejjed biex taħdem, u l-awtoreferenzjalità tqieset infallibbli, iżda ma ħadmitx kif kien mistenni. Anke l-mandat tal-BĊE jimxi f’direzzjoni waħda biss, u hu iżjed limitat minn dak ta’ banek ċentrali oħra. Dawn il-kontradizzjonijiet ħarġu fid-dieher għalkollox minħabba l-kriżi finanzjarja, li l-UE damet ħafna biex tagħrafha, imbagħad minħabba d-dejn sovran, li ċaħħad lill-euro dik l-awra u l-idea li kellha poteri mirakolużi, kif kienet ġiet irrappreżentata meta ġiet stabbilita. B’hekk dan naqas il-propensità tagħha li tkun attraenti, sal-punt li issa titqies bħala theddida, jew bħala ġustifikazzjoni insidjuża tal-politiki ta’ awsterità.

4.1.1

Sal-2008 l-UEM ħadmet pjuttost tajjeb minn perspettiva monetarja għall-Istati Membri taż-żona tal-euro: issemplifikat il-kummerċ, eliminat ir-riskji li jinqalgħu minħabba r-rati tal-kambju u l-iżvalutazzjonijiet kompetittivi, żgurat l-istabbiltà tal-prezzijiet (inflazzjoni annwali fuq medja ta’ 2,03 % ħlief għal skossi eċċessivi f’xi pajjiżi fil-mument tal-bidla mis-sistema l-qadima għal dik ġdida), wasslet għat-tnaqqis u l-konverġenza tar-rati tad-dejn (sal-2009!), iġġenerat it-tkabbir u l-impjieg (14,5 miljun impjieg ġdid) (7), żammet il-kontijiet kurrenti kollha bbilanċjati, u l-proporzjon tad-dejn għall-PDG inqas minn tal-Ġappun u tal-Istati Uniti, u żammet taħt kontroll ir-rata tal-kambju mad-dollaru Amerikan (madwar 30 % ogħla), minħabba l-ekonomiji iżjed dgħajfa.

4.1.2

Din hi s-sitwazzjoni ġenerali. Jekk tħares lejn pajjiż pajjiż, is-sitwazzjoni hija differenti. Il-vantaġġi ewlenin ibbenefikaw minnhom l-iżjed il-pajjiżi li l-ekonomiji tagħhom kienu l-bażi tal-parametri oriġinali tal-euro, u b’hekk it-tkabbir u l-produttività tagħhom żdiedu u l-esportazzjoni żdiedet b’mod drammatiku (madwar USD 2 000 biljun bejn l-2000 u l-preżent fil-Ġermanja biss) u l-bilanċ tal-pagamenti korrispondenti (8), filwaqt li pajjiżi oħra bbenefikaw biss parzjalment u/jew soffrew żvantaġġi reali, l-iżjed minħabba l-asimmetrija tas-sistema assoċjata mal-munita unika, sal-punt li l-pajjiżi b’defiċit huma obbligati li jagħmlu korrezzjonijiet, waqt li dawk li rreġistraw eċċessi ma kellhomx. Għandhom jiġu kkunsidrati wkoll ir-reazzjonijiet differenti tal-pajjiżi għas-sitwazzjoni li ħolqot l-euro.

4.2.1

L-ispejjeż li għandhom jiġu kkunsidrati huma dawk marbuta mad-differenzi fil-kompetittività tal-pajjiżi, it-telf tas-sovranità tagħhom fil-politika makroekonomika, ir-rata tal-kambju, u l-iżvalutazzjonijiet kompetittivi, eċċ.

4.2.2

Bil-kriżi, fin-nuqqas ta’ UEM adegwata u kompleta, ġew spejjeż oħra, bħat-trasferiment tal-obbligazzjonijiet tal-banek lejn il-baġits nazzjonali, iż-żieda fid-dejn, b’aktar diffikultajiet għall-pajjiżi li diġà għandhom dejn ikbar. Dan il-fatt qasam l-UE fi tnejn: minn naħa pajjiżi kredituri, min-naħa l-oħra dawk debituri, u, barra minn hekk, li iżjed u iżjed qed isiru jixbhu lil pajjiżi tat-tielet dinja. Fil-fatt, il-pajjiżi kredituri qed joħolqu iżjed faqar fin-Nofsinhar, u anke nħawi oħra, u iktar ġid fit-Tramuntana. Biżżejjed wieħed jaħseb fl-eċċessi akkumulati fil-Ġermanja, mhux permezz ta’ kontabilità interna fiż-żona tal-euro (f’dan il-każ il-baġit tal-UE kien ikun ibbilanċjat!) iżda permezz tal-eċċess tiegħu fir-rigward ta’ pajjiżi terzi, li tant huwa sostanzjali li fuq medda twila ta’ żmien jista’ jesponi ’l-Ġermanja stess għal riskju finanzjarju li jista’ jagħmel ħsara lill-ekonomija tagħha.

4.3.1

Il-politika monetarja hija affettwata minn diversi problemi u dgħufijiet strutturali fil-governanza tal-munita: il-limitazzjonijiet tal-Patt ta’ Stabbiltà u Tkabbir, li xi pajjiżi pprovaw ineħħu meta ħoloq problemi għalihom (il-Ġermanja, Franza u l-Italja); in-nuqqas ta’ monitoraġġ tal-indikaturi ta’ produttività; in-nuqqas ta’ strumenti għall-ġestjoni tal-kriżijiet; l-ispejjeż taż-żamma tal-euro; riskju sistemiku; żbilanċi ekonomiċi bejn il-pajjiżi; iż-żamma tas-sovranità fiskali u baġitarja tal-Istati nazzjonali.

4.3.2

Madankollu ma tneħħewx ir-riskju tar-rati tal-kambju u l-iżvalutazzjonijiet kompetittivi bejn l-Istati Membri ġewwa u barra mill-euro, partikolarment ir-Renju Unit, u jista’ jkun hemm deprezzament qawwi fir-rata tal-kambju euro-sterlina fi ftit żmien u b’hekk issir ħsara lill-kundizzjonijiet ugwali li esuppost jeżistu fis-Suq Uniku.

4.3.3

Mil-lat ekonomiku, l-ikbar problema hija dik tal-iżbilanċi ekonomiċi li jmorru lura għal qabel is-sena 2000. Din hija sitwazzjoni li ppenalizzat il-pajjiżi l-iktar dgħajfa, u ħolqot “xokkijiet asimmetriċi”, li ġew iġġenerati wkoll minħabba flussi enormi ta’ kapital lejn il-Ġermanja. Bħalissa l-BĊE m’għandux l-għodod biex jindirizza dawn ix-xokkijiet asimmetriċi. Problema oħra hija l-kuntest internazzjonali u dan ħareġ fid-dieher biss wara l-kriżi finanzjarja (9).

4.3.4

Iżda l-ikbar żball kien li nemmnu li jista’ jkollok munita unika mingħajr ma tillimita s-sovranità tal-Istati Membri, u mhux biss il-baġit iżda l-ġestjoni separata tad-dejn b’mod partikolari, sistema bankarja u finanzjarja li tibqa’ nazzjonali, flimkien mas-sistema superviżorja.

4.3.5

Fl-aħħar nett, l-ikbar żball politiku kien li nħoloq l-euro mingħajr “dar” komuni u leħen wieħed, minkejja l-isforzi sporadiċi tal-BĊE biex jimla dan il-vojt. B’hekk il-BĊE nbidel mill-awtonomija mħaddna fit-Trattat għal rwol ta’ sostituzzjoni politika, sabiex jiġi evitat li ssir ħsara lill-munita unika u lill-UE (10), bl-istess mod kif it-tkabbir wera r-rwol tal-iżjed pajjiż b’saħħtu.

4.3.6

Minkejja dan, il-KESE jaħseb li l-euro jista’ jkun sostenibbli biss permezz tal-konverġenza tal-prestazzjonijiet ekonomiċi tal-pajjiżi taż-żona tal-euro, sabiex jitħeġġu tkabbir iżjed uniformi u unjoni politika li jippermettu li dawn id-differenzi jkunu iżjed aċċettabbli għaliex il-problema mhijiex ta’ kontabilità, iżda waħda politika, inkluża l-kwistjoni tad-demokrazija u b’hekk ta’ peżar aktar ġust tal-voti fid-diversi korpi responsabbli għat-teħid tad-deċiżjonijiet. Ma nistgħux nibqgħu iktar nintrabtu mal-illużjoni u l-iżball li ninsistu biss fuq l-ekonomija u l-kontabilità.

5.1

L-avvenimenti fl-Ewropa għandhom konsegwenzi internazzjonali u viċi versa; hemm rabtiet b’saħħithom bejn l-ekonomiji, id-dejn, il-finanzi, il-kummerċ, ir-relazzjonijiet bejn il-muniti, eċċ. B’mod partikolari, qed naħsbu fir-rabtiet dejjem iżjed stretti bejn l-ekonomiji fuq iż-żewġ naħat tal-Atlantiku; tal-inqas dik kienet is-sitwazzjoni sal-2009. Iżda llum il-ġurnata, l-ekonomija tal-Istati Uniti qed tirkupra filwaqt li dik Ewropea qiegħda f’reċessjoni, parzjalment minħabba li hemm żewġ skejjel ekonomiċi u minħabba d-differenzi bejn ir-rwol tar-Riżerva Federali u r-rwol tal-BĊE.

5.2

Fir-rigward tal-ekonomija dinjija, madankollu, hemm bżonn ta’ entitajiet internazzjonali iktar effiċjenti b’iktar poteri għat-teħid tad-deċiżjonijiet sabiex tiġi żgurata governanza dinjija iktar b’saħħitha (FMI, Bank Dinji, ILO u WTO). Fl-istess ħin, il-G20 irid ikun iżjed strutturat sabiex ikun jista’ jieħu deċiżjonijiet impenjattivi. Pereżempju, għandu jaħtar “Kumitat Ekonomiku u Soċjali” għall-iżvilupp internazzjonali, jieħu azzjonijiet permezz ta’ stimolu fiskali, u jirregola r-relazzjonijiet bejn il-muniti, biex inaqqas id-diskriminazzjoni fil-qasam kummerċjali, anke permezz ta’ kapaċità akbar ta’ intervent tal-BĊE.

5.3

Eċċess ta’ tfaddil fil-livell dinji Fil-fatt, it-tkabbir huwa essenzjali anke għall-bqija tal-ekonomija dinjija. It-twissija tal-FMI li l-Ewropa trid tgħaqqad il-miżuri għat-tnaqqis tad-dejn u tad-defiċit ma’ miżuri li jistimolaw it-tkabbir hija f’waqtha u ġustifikata. Hemm eċċess ta’ tfaddil fil-livell dinji li mhux qed isib opportunitajiet ta’ -investiment. Fil-fatt, fondi ta’ kapital privat ta’ valur ta’ madwar USD 2 triljun ma sabux fejn jiġu investiti (11). Il-fond ta’ investiment sovran ewlieni tan-Norveġja qed inaqqas il-proporzjon ta’ investimenti Ewropej minn iżjed minn ħamsin fil-mija għal erbgħin fil-mija (12). Fl-2011, il-fond ta’ investiment sovran ewlieni tal-Asja, iċ-China Investment Corporation, għamel telf fuq l-investimenti ta’ekwità privata, u naqqas minn nofs għal kwart is-sehem tal-portafoll tiegħu ta’ titoli privati, u qed ifittex opportunitajiet ta’ investiment fuq medda ta’ żmien itwal fis-settur pubbliku minflok fis-settur privat (13).

6.5.1

L-objettiv tal-BĊE huwa li tinżamm l-istabbiltà tal-prezzijiet, u sabiex dan iseħħ irid iżomm l-indipendenza politika tiegħu, jiġifieri ma jistax jitlob jew jieħu struzzjonijiet minn gvernijiet jew mill-UE. Dan l-istatus huwa korrett, anke jekk skont it-Trattat il-Kunsill għandu l-kompitu li “jikkonkludi ftehim formali dwar sistema ta’ rati tal-kambju għall-euro fir-rigward tal-valuti ta’ Stati terzi” (15). Fl-assenza ta’ dawn il-ftehimiet jew fil-perjodi intermedji, il-BĊE għandu jqis il-politika tar-rati tal-kambju bħala parti mill-kompetenzi tiegħu. Il-BĊE għandu wkoll objettivi sekondarji, bħal pereżempju li jikkontribwixxi għall-istabbiltà finanzjarja, anke jekk il-miżuri tiegħu matul il-kriżi kienu jikkonċernaw l-objettiv ewlieni billi kienu msejsa fuq il-ħtieġa li jiġi stabbilit mill-ġdid mekkaniżmu ta’ trażmissjoni effettiv għall-politika monetarja sabiex tinżamm l-istabbiltà finanzjarja tal-pajjiżi kollha tal-euro.

6.5.2

Fir-rigward tax-xejriet tal-prezzijiet, hemm bżonn li jkun imfakkar li tqum il-kwistjoni dwar jekk hux tajjeb li l-kriterji ta’ Maastricht dwar l-inflazzjoni jkunu bbażati fuq il-medja tal-inflazzjoni tat-tliet pajjiżi li jkollhom l-iktar suċċess fl-UE pjuttost milli fiż-żona tal-euro

6.5.3

B’mod ġenerali l-mandat tal-BĊE huwa iżjed limitat meta mqabbel ma’ banek ċentrali oħrajn. L-ewwel nett, il-BĊE m’għandux mandat biex jappoġġja t-tkabbir u l-impjiegi, kif għandha r-Riżerva Federali, għalkemm il-politiki monetarji jixxiebhu. Iżda hemm differenzi fundamentali bejn l-Istati Uniti (sistema fiskali ċentralizzata) u l-UE fl-implimentazzjoni tal-politika baġitarja. Barra minn hekk, attwalment, ir-rwol tal-BĊE bħala mutwanti tal-aħħar istanza huwa limitat għas-sistema bankarja u ma jestendix għal gvernijiet (il-gvern tal-UE) kif implikat f’kuntesti “nazzjonali”, ħaġa li għandha tkun possibbli fil-kuntest ta’ UEM kompleta. Barra minn hekk, il-politika monetarja unika tal-BĊE ssir iżjed diffiċli minħabba d-differenzi u l-iżbilanċi bejn l-ekonomiji tal-pajjiżi differenti taż-żona tal-euro, fin-nuqqas ta’ miżuri korrettivi mill-UE.

6.5.4

Madankollu, huwa punt pożittiv li l-prinċipju tal-“uniċità” taż-żona tal-euro wassal lill-BĊE biex jiddikjara li l-euro hija “irreversibbli” u li, kif rajna, ippermettielu, wara sforz kbir, jadotta miżuri biex inaqqas il-firxa tar-rati tal-interess fuq id-dejn pubbliku tal-pajjiżi differenti permezz tal-akkwist ta’ bonds fis-suq sekondarju. Dan il-proċess jesiġi, b’mod parallel ma’ ritorn għat-tkabbir, pjan “Ewropew” għall-ħruġ mid-dejn li jakkumpanja lil dawk tal-pajjiżi individwali (16).

6.5.5

Tal-inqas dan iservi biex inaqqas id-distorsjoni tal-kompetizzjoni permezz tar-rati ta’ finanzjament tad-dejn u tal-investiment: anke llum il-ġurnata din hija diverġenza finanzjarja vera u proprja li żżid l-iżbilanċi li diġà jeżistu, fosthom l-iżbilanċi fil-pagamenti.

6.5.6

Barra minn hekk, il-KESE jaħseb li huwa neċessarju li tiġi kkundisdrata mill-ġdid anke l-kwistjoni tal-kundizzjonijiet stipulati mill-BĊE u l-UE. Mhux aċċettabbli li l-banek jingħataw likwidità b’rati baxxi ħafna mingħajr ma jitpoġġew kundizzjonijiet, pereżempju, f’dak li jirrigwarda l-użu ta’ dawn il-fondi. Filfatt, tal-inqas parti mill-fondi għandha tmur fl-investimenti, filwaqt li għax-xiri ta’ bonds tad-dejn sovran mill-BĊE (OMT), anke jekk din hija kwistjoni separata, għandhom jiġu imposti kundizzjonijiet ibsin ħafna fuq il-pajjiżi. Dawn il-kundizzjonijiet huma ġustifikati l-iżjed minħabba l-fatt li hemm bżonn li jkun hemm reazzjoni għar-regoli ta’ “suq” mibdul u bla skrupli, anonimu u li jopera b’ħeffa kbira u li fir-realtà ftit li xejn jixbah lil suq (17). L-UE ma tistax tilgħab din il-logħba: awsterità estrema u regoli stretti għaċ-ċittadini u n-negozji fi żmien ta’ kriżi, u n-newtralità għall-investituri u l-ispekulaturi, li jinħbew wara l-banek kummerċjali u l-fondi ta’ investiment internazzjonali, ħlief għad-difiża stinata tal-euro mill-President tal-BĊE fil-mumenti l-iżjed kritiċi tal-attakk.

6.5.7

Minflok, għandu jkun neċessarju, li l-azzjoni tal-BĊE tappoġġja b’mod bilanċjat l-ekonomiji tal-pajjiżi differenti sabiex jitnaqqsu d-distorsjonijiet u l-iżbilanċi li jeżistu, bl-istrumenti attwali, sabiex jagħmlu tajjeb sakemm jintemm il-mandat attwali u d-defiċit politiku tal-UE. Pereżempju, is-suq interbankarju jista’ jingħata ħajja ġdida f’xi pajjiżi taż-żona tal-euro permezz ta’ rati negattivi fuq id-depożiti overnight mal-BĊE.

6.5.8

Barra minn hekk, il-KESE jibqa’ konvint li hemm bżonn li tiġi solvuta immedjatament il-kwistjoni tad-dejn  (18), fuq il-bażi tal-proposta tiegħu, u biex jintlaħaq dan il-għan hija essenzjali l-azzjoni tal-BĊE u tal-Kunsill.

6.5.9

Il-Kumitat jaħseb li għandha tingħata iktar trasparenza lid-deċiżjonijiet tal-BCE. Pereżempju jistgħu jkunu ppubblikati r-riżultati tal-votazzjoni fil-laqgħat tal-Kunsill Governattiv tal-BĊE bil-għan li tiżdied ir-responsabbiltà tal-gvernaturi tal-banek ċentrali nazzjonali fiż-żona tal-euro. Dan iwassal biex jieħdu deċiżjonijiet abbażi tal-kondizzjonijiet ekonomiċi globali fiż-żona tal-euro u mhux abbażi tal-żvilupp tal-ekonomiji nazzjonali tagħhom stess.

6.5.10

Problema oħra li tajjeb tissemma hija dwar is-sistema tal-votazzjoni tal-Kunsill Governattiv tal-BĊE (19), b’mod partikolari fir-rigward tad-differenza bejn id-dritt għall-vot u l-kontribuzzjoni finanzjarja tal-pajjiżi membri. Din hija problema li diġa sseħħ fis-sistema ta’ pagamenti fil-mekkaniżmu Ewropew ta’ Stabbiltà (MES) u tista’ tirrepeti ruħha pereżempju fi ħdan l-Unjoni Bankarja.

7.1

Il-KESE huwa tal-fehma li hemm bżonn ta’ rkupru mmexxi mill-investiment ekoloġiku u soċjali  (20), peress li huwa konvint li l-istabbiltà waħedha ma tistax tiżgura l-irkupru, li jiddipendi mill-fiduċja tan-negozji u tal-konsumaturi. Fid-dawl tal-fatt li l-aspettattivi tas-settur privat huma baxxi u l-kapaċità mhux użata huma kbar, in-negozji ma jistgħux iserrħu rashom li ħa jkun hemm profitti fil-futur mill-investiment attwali. U, jekk min-naħa tagħhom, iċ-ċittadini m’għandhomx iċ-ċertezza li se jkunu jistgħu jżommu jew isibu post tax-xogħol, jippreferu jfaddlu jew inaqqsu d-dejn personali minflok jonfqu. Livell ta’ qgħad ogħla jfisser li n-nies huma dejjem inqas f’pożizzjoni li jonfqu.

7.2

Għaldaqstant, sabiex tiġi promossa l-fiduċja fost in-negozji u ċ-ċittadini, bħalma ġara pereżempju meta ġiet proposta n-New Deal fl-Istati Uniti, l-irkupru għandu jitmexxa mill-investiment (21). Għal dan il-għan, il-kriterji fundamentali huma dawk adottati mill-BEI li jmorru lura sal-Programm ta’ Azzjoni Speċjali ta’ Amsterdam fl-1997, b’mandat li jippromovi l-koeżjoni u l-konverġenza fis-saħħa, fl-edukazzjoni, fit-tiġdid urban u fl-ambjent, barra min-netwerks trans-Ewropej.

7.3

Dan huwa għan li jista’ jiġi segwit, u jpoġġi fiċ-ċirkolazzjoni t-tfaddil eċċessiv fil-livell dinji kif intqal fil-punt 5.3. Fil-fatt xi fondi ta’ investiment qed ifittxu opportunitajiet fuq medda twila ta’ żmien għal tfaddil eċċessiv globali ġġenerat f’partijiet oħra tad-dinja. Dan jippreżenta vantaġġi reċiproċi għall-investituri ta’ pajjiżi terzi u għall-ekonomija Ewropea. F’dan il-kuntest rwol ewlieni jista’ jkun dak taż-żewġ istituzzjonijiet “aħwa” tal-BEI u l-FEI (Fond Ewropew tal-Investiment) fil-Grupp tal-Bank Ewropew tal-Investiment.

7.4

B’hekk, għandha tintlaqa’ b’sodisfazzjon iż-żieda fil-kapital sottoskritt tal-BEI. Anke l-bonds tal-proġetti jistgħu jaqdu rwol importanti fl-irkupru. Iżda “eurobonds” huwa isem adatt għar-riċiklar tal-eċċessi globali fl-investimenti, anke jekk is-swieq aktarx se jirreferu għalihom fil-qosor bħala “€ bonds”. Hija magħrufa r-reżistenza ta’ xi gvernijiet għall-eurobonds, iżda dan huwa minħabba suppożizzjoni żbaljata, peress li qed ifixxklu l-eurobonds meħtieġa għat-tkabbir mal-Union bonds li huma mmirati għad-dejn (22).

7.5

Il-FEI mill-bidu saħaq dwar il-fatt li jista’ joħroġ bonds Ewropej għal investimenti soċjali fit-tul (23), permezz ta’ żieda fil-kapital tiegħu sottoskritt meta mqabbel mal-livell attwali – li huwa pjuttost baxx, EUR 3 biljun, iżda mingħajr ma hemm bżonn ta’ reviżjoni tat-Trattat (24). L-ebda wieħed mill-Istati Membri ewlenin, bħall-oħrajn taż-żona tal-euro, ma jinkludi d-dejn tiegħu fil-finanzjament mill-BEI u l-istess għandu japplika għall-finanzjament tal-FEI. Il-bonds tal-FEI, bħall-bonds tal-BEI, jistgħu jiġu ggarantiti mid-dħul mill-finanzjament ta’ proġetti.

7.6

L-innovazzjoni tal-prodotti u l-ħolqien ta’ swieq: barra minn hekk naħsbu li l-Unjoni trid tkun inqas newtrali fir-rigward tal-politika ta’ innovazzjoni tagħha. Fis-snin sebgħin, il-politiki industrijali ma baqgħux moda minħabba li l-gvernijiet ma setgħux jipprivileġġaw “operaturi speċifiċi” jew “kampjuni nazzjonali”. Iżda naħsbu li hemm raġunijiet validi għalfejn dan l-approċċ għandu jinbidel (25).

7.7

Barra minn hekk, l-ewwel nett, mhuwiex minnu li l-politiki “li ma jiffavorixxux l-indħil” huma dejjem virtwużi. Fil-passat dawn wasslu għal investimenti żbaljati fis-settur finanzjarju. It-tieni, irid ikun hemm azzjoni iktar deċiżiva rigward il-ġlieda kontra t-tibdil fil-klima. It-tielet, ammont eċċessiv ta’ proġetti tat-teknoloġija mressqa taħt il-Programmi Qafas huma rrifjutati mhux minħabba n-nuqqas ta’ mertu tagħhom iżda minħabba nuqqas ta’ riżorsi proprji, problema li tista’ tiġi solvuta permezz ta’ Fond Ewropew ta’ Kapital ta’ Riskju ffinanzjat minn bonds. Ir-raba’, l-ekonomiji emerġenti kienu kapaċi jippromovu firxa ta’ “kampjuni” nazzjonali b’suċċess konsiderevoli (26).

7.8

Il-finanzjament tal-investimenti permezz tat-trasferiment l-eċċessi lejn il-eurobonds għandu jkun disponibbli għall-Istati Membri kollha u għandu joħloq vantaġġi kumulattivi fil-livell makroekonomiku, soċjali, tal-impjieg u dak politiku, fatt li jsaħħaħ il-każ favur “aktar Ewropa”, idwaru l-elettorati u xi gvernijiet qed isiru dejjem iżjed xettiċi.

7.9

It-tkabbir jista’ anke jsaħħaħ l-istabbiltà. Abbażi tal-prinċipju tal-BEI li l-finanzjament tal-bonds m’għandux jitqies bħala dejn nazzjonali, il-finanzjament tal-eurobonds għall-irkupru għandu jippermetti li t-tnaqqis tad-dejn nazzjonali ikun iżjed fattibbli u jillibera dħul fiskali nazzjonali sabiex jitnaqqsu d-defiċits jew jinżammu baxxi, filwaqt li fl-istess ħin titħares ukoll in-nefqa soċjali bażika. F’dan ir-rigward, ikun hemm bżonn li jiġu definiti parametri u kriterji komuni mill-pajjiżi u mill-Eurostat biex id-data tiġi vvalutata b’mod aktar ġust u aħjar.

7.10

Barra minn hekk, ġie injorat il-fatt li l-ipoteżi ta’ “crowding out” tassumi impjieg sħiħ. Fid-dawl tal-fatt li, attwalment, hemm livelli għoljin ta’ qgħad f’ħafna mill-Istati Membri, il-finanzjament – separat jew konġunt – tal-bonds tal-proġetti bejn il-BEI u l-FEI, jista’ jiddetermina akkumulazzjoni (crowding in) ta’ investiment fis-settur privat, dħul u impjiegi b’effett multiplikatur fuq l-investimenti sa tliet darbiet, u multiplikaturi fiskali pożittivi fis-sens tal-ħolqien ta’ dħul mit-taxxi dirett u indirett (27).

7.11

Fid-dawl tad-diffikultajiet li qed jiffaċċjaw ċerti pajjiżi, u b’mod partikolari l-Greċja u Ċipru, il-KESE jissuġġerixxi li jiġi kkunsidrat mill-ġdid l-aġġustament strutturali fuq medda qasira ta’ żmien, kif mitlub mit-trojka, mil-lat tal-prospettivi iżjed fit-tul għal dawn il-pajjiżi wara l-iskoperta li l-Lvant tal-Mediterran għandu riżervi kbar u essenzjalment mhux sfruttati ta’ żejt u gass (28).

8.1

Għaldaqstant, il-KESE huwa konvint li mhuwiex biżżejjed li l-UE twettaq xogħol sporadiku ta’ “manutenzjoni”. L-UE ma tistax tipperpetwa l-vakum li ilu jeżisti minn żmien Maastricht, mingħajr ma tirrispondi għall-isfidi li tippreżenta l-euro, u li l-kriżi aggravat, biex b’hekk ħarġu fid-dieher defiċits kbar, l-ewwel fosthom dak demokratiku (29), u l-integrazzjoni Ewropea terġa’ tingħata raġuni sabiex l-idea tal-Ewropa tibqa’ ħajja.

8.2

Il-KESE jemmen li l-munita unika se tkun sostenibbli jekk niksbu konverġenza bejn il-kapaċitajiet ekonomiċi (prestazzjonijiet) tal-pajjiżi taż-żona tal-euro. Dan il-għan jirrikjedi impenn ekonomiku u politiku. Jiġifieri għandna bżonn ta’ unjoni politika li tippermetti li d-differenzi jkunu aċċettabbli u li jkun possibbli li parti mill-ġid tal-pajjiżi b’saħħithom jiġi trasferit għal dawk dgħajfa permezz ta’ proċess trasparenti għat-teħid tad-deċiżjonijiet u forma ġdida ta’ solidarjetà bejn il-pajjiżi (30).

8.3

Minħabba din il-kriżi qed jerġgħu joħorġu fil-beraħ id-“differenzi l-antiki” bejn l-Ewropej. Qed nerġgħu naraw id-difett li wieħed iħares lura, u jqumu l-fantażmi tal-passat jew ideat żbaljati li ħsibna li kienu għebu għalkollox, bħallikieku l-awsterità u d-dejn kienu r-riżultat ta’ kondotta ħażina minflok żbalji ta’ gvernijiet miż-żewġ “naħat”. Bl-istess mod kif il-pajjiżi li jinsabu f’sitwazzjoni diffiċli ma jistgħux jitfgħu r-responsabbiltajiet tagħhom fuq spallejn l-UE (jew il-Ġermanja), il-pajjiżi iktar għonja ma jistgħux jinjoraw il-benefiċċji ikbar li l-euro ġabilhom, parzjalment aspejjeż ta’ oħrajn, minħabba l-iżbilanċi ekonomiċi attwali. Għaldaqstant, għandna bżonn ta’ kapaċità ġdida għal azzjoni politika u kulturali u djalogu bejn l-Ewropej, b’vantaġġi ċari reċiproċi, kif qal darba ħafna snin ilu l-poeta Ġermaniż Hölderlin (31), ispirat miċ-ċivilizzazzjoni Griega.

8.4

Jeħtieġ li nagħmlu qabża fil-kwalità. Irridu nagħqdu flimkien mhux biss l-ekonomija iżda wkoll il-politika u s-SOVRANITÀ ta’ kull wieħed u waħda minna. Mhuwiex il-punt li wieħed jiddiskuti liema “mudell” Ewropew għandu jiġi żviluppat, iżda pjuttost liema istrumenti neħtieġu: strumenti effiċjenti, demokratiċi u trasparenti għat-teħid tad-deċiżjonijiett u għall-ksib tal-ġid komuni, u sabiex l-Ewropej ikunu magħquda u mhux mifrudin.

8.5

Għall-istess raġunijiet, il-KESE jaħseb li mhux f’waqtha l-kwistjoni dwar jekk it-Trattat għandux jiġi emendat jew le. Ovvjament minn dan jiddependi dak li hemm bżonn li jsir biex l-UEM tiġi kkompletata. Iżda l-parti l-kbira tal-proposti tagħna jistgħu jsiru mingħajr emendi għat-Trattat (tkabbir, dejn eċċ.), filwaqt li għal oħrajn il-kooperazzjoni msaħħa hija biżżejjed. Madankollu, l-importanti huwa l-għan li jrid jintlaħaq għall-ġid tal-ekonomija, l-euro u ċ-ċittadini tal-UE. It-Trattat huwa biss l-istrument. Dan għandu jiġi spjegat liċ-ċittadini bl-aktar mod korrett, bil-parteċipazzjoni diretta tagħhom fit-teħid tad-deċiżjonijiet u/jew permezz tal-Parlament Ewropew u l-parlamenti nazzjonali.

8.6

Il-KESE jaħseb li ż-żona tal-euro għandha r-riżorsi biex tippjana l-futur tagħha: iktar integrazzjoni politika, inqas kontroll mill-gvernijiet, u ekonomija soċjali tas-suq biex jerġa’ jibda t-tkabbir u l-impjiegi u tintlaħaq Unjoni politika, ekonomika u soċjali.

9.1

Mingħajr dan il-pass addizzjonali, il-kriżi, kif qed tiġi ffaċċjata s’issa, tista’ twassal għad-diżintegrazzjoni taż-żona tal-euro u għaldaqstant tal-UE. Il-politika tal-awsterità u tat-tnaqqis, bħat-tnaqqis tad-dejn, ma tistax tiġi applikata waħedha anke meta huma meħtieġa. Hemm bżonn li jintużaw strumenti oħra wkoll (żieda fit-talba tal-pajjiżi kredituri) fi ħdan qafas ta’ solidarjetà. Irridu nfiehmu liċ-ċittadini tal-pajjiżi kkonċernati li l-eċċessi tagħhom joriġinaw mid-dejn tal-oħrajn, u li l-attakki fuq l-euro m’għandhom xejn x’jaqsmu mal-livell tad-dejn (32), anke jekk dan irid jitnaqqas. Fl-istess waqt iċ-ċittadini tal-pajjiżi tan-Nofsinhar iridu jagħmlu pressjoni fuq il-gvernijiet tagħhom biex jikkonsolidaw id-dejn, jamministraw il-baġits ta’ pajjiżhom b’iktar kawtela, jeliminaw l-infiq żejjed u l-evażjoni tat-taxxa, inaqqsu t-taxxi u jżidu t-tkabbir, l-impjiegi, il-produttività u l-kompetittività tas-sistemi tagħhom, mhux biss permezz ta’ xi riformi iżda wkoll permezz ta’ aktar solidarjetà u politika ekonomika differenti tal-UE u tal-BĊE (33).

9.2

Inkella l-ebda pajjiż ma jkun jista’ jnaqqas id-dejn u jikkonsolida l-baġit tiegħu. Għalhekk, il-miżuri ta’ awsterità jridu jonqsu u tinbidel il-politika ekonomika. Jekk jiġri bil-kontra r-riskji aktarx se jiżdiedu. Hawnhekk l-istorja tista’ tgħinna (34). Jeħtieġ li naffermaw perspettiva ġdida għall-integrazzjoni, jiġifieri integrazzjoni pożittiva, mhux negattiva, li tagħmel ħsara jew li hija sforzata.

9.3

Irridu nqisu li fil-preżent ħadd fl-Ewropa mhuwa sigur, u ma jistax jilħqu l-periklu, anke jekk inħolqot sitwazzjoni anomala. Fil-fatt it-tkabbir ekonomiku ta’ wħud mill-pajjiżi, imsħħaħ mill-euro, u d-dgħufijiet tal-istituzzjonijiet tal-UE, ġiegħlu lill-Ġermanja, il-pajjiż l-iżjed b’saħħtu, biex tieħu rwol ċentrali fl-Ewropa, ta’ sikwit f’oppożizzjoni mal-“periferiji”, b’mod speċjali, iżda mhux biss, in-Nofsinhar. “Dan iżid l-ansjetà tal-oħrajn” (H. Schmidt), b’mod partikolari minħabba l-mod kif inhu perċeput dan ir-rwol. Għalhekk ikun neċessarju li tittieħed azzjoni li tgiddeb din il-perċezzjoni (35).

9.4

Fil-fehma tal-KESE, illum fl-Ewropa jidher li qed jiddominaw kemm l-egoiżmu kif ukoll l-interessi nazzjonali, daqslikieku qed niffaċċjaw “utopijaniżmu ta’ interessi”. L-approċċ ekonomistiku ħa s-sopravvent u rrelega għat-tieni post il-valuri li fuqhom issejset l-Ewropa u li huma l-bażi tal-eżistenza tagħha. L-Ewropa toħroġ minn dan kollu bħala egoista u nieqsa mis-solidarjetà. It-tensjonijiet ta’ dan l-aħħar jixhdu l-periklu ta’ “dissoluzzjoni psikoloġika” perikoluża tal-UE, li tolqot liċ-ċittadini u lill-gvernijiet. Dawn iridu jingħataw rimedju billi jiġu mismugħa bla arroganza u jingħataw tweġibiet konkreti.

9.5

Ninsabu f’salib it-toroq: il-KESE jistaqsi kif it-tnikkir u d-dubji tal-Ewropa, l-ewwel ekonomija fid-dinja, jistgħu jħallu ’l-Greċja, l-omm tal-prinċipji li tħaddan u entità minuri ħafna mil-lat ekonomiku (36), tinqered, u titlob sagrifiċji miċ-ċittadini u min-negozji mingħajr ma takkompanjahom bi pjan ta’ għajnuna għat-tkabbir, li huwa l-uniku mod biex jitħallsu d-djun, u pjan biex tittaffa t-tbatija soċjali ta’ parti mill-popolazzjoni Griega u Ewropea. Wieħed jistaqsi: Din x’Ewropa hi?