(1)

Il-Ftehim dwar l-Istabbiliment tal-Organizzazzjoni Internazzjonali għall-Enerġija mill-Fużjoni ITER għall-Implimentazzjoni Konġunta tal-Proġett ITER (1) (Il-“Ftehim ITER”) ġie ffirmat f’Novembru 2006 mill-Euratom, iċ-Ċina, l-Indja, il-Ġappun, il-Korea t’Isfel, il-Federazzjoni Russa u l-Istati Uniti. Il-Euratom, li huwa l-Parti Ospitanti skont il-Ftehim ITER, ħa t-tmexxija ta’ dan il-proġett.

(2)

Permezz tad-Deċiżjoni 2007/198/Euratom (2), il-Kunsill stabbilixxa l-Impriża Konġunta Ewropea għall-ITER u għall-Iżvilupp tal-Enerġija mill-Fużjoni (Fużjoni għall-Enerġija) (“l-Impriża Konġunta”) biex tipprovdi għall-kontribuzzjoni tal-Euratom għall-Organizzazzjoni Internazzjonali għall-Enerġija mill-Fużjoni ITER u għall-Attivitajiet ta’ Approċċ Usa’ mal-Ġappun u biex tħejji u tikkoordina programm ta’ attivitajiet bi tħejjija għall-kostruzzjoni ta’ reattur dimostrattiv tal-enerġija mill-fużjoni u faċilitajiet relatati.

(3)

L-Artikolu 5 tad-Deċiżjoni 2007/198/Euratom jipprevedi li l-Impriża Konġunta għandu jkollha regolament finanzjarju distint ibbażat fuq il-prinċipji tar-Regolament ta’ Delega tal-Kummissjoni (UE) Nru 1271/2013 (3) u li jista’ jiżvija minn dak ir-Regolament ta’ Delega meta l-ħtiġijiet operazzjonali speċifiċi tal-Impriża Konġunta jirrikjedu dan, soġġett għal konsultazzjoni minn qabel mal-Kummissjoni. It-Titolu IV tar-regolament finanzjarju tal-Impriża Konġunta jirregola l-implimentazzjoni tal-baġit.

(4)

Id-Deċiżjoni 2007/198/Euratom ipprovdiet ammont ta’ referenza finanzjarju li tqies bħala neċessarju għall-Impriża Konġunta, flimkien mal-kontribuzzjoni totali indikattiva tal-Euratom għal dak l-ammont, li għandu jkun disponibbli permezz tal-programmi Komunitarji ta’ riċerka u taħriġ li ġew adottati skont l-Artikolu 7 tat-Trattat jew permezz ta’ kwalunkwe deċiżjoni oħra adottata mill-Kunsill.

(5)

Id-Deċiżjoni 2007/198/Euratom ġiet emendata bid-Deċiżjoni tal-Kunsill 2013/791/Euratom (4) biex tippermetti l-finanzjament tal-attivitajiet tal-Impriża Konġunta għall-perijodu tal-qafas finanzjarju pluriennali għas-snin 2014-2020 stipulati fir-Regolament tal-Kunsill (UE, Euratom) Nru 1311/2013 (5).

(6)

Linja bażi ġdida tal-proġett ITER, li tħejjiet bħala parti mit-titjib fil-ġestjoni tal-proġett, kisbet l-appoġġ tal-Kunsill ITER fl-2016 u l-2017. Sussegwentement intużat biex jiġu stmati l-ħtiġijiet ta’ finanzjament tal-Impriża Konġunta. L-iskeda aġġornata tal-linja bażi l-ġdida tipprevedi li l-Ewwel Plażma ser tinkiseb f’Diċembru 2025 u operazzjoni bi prestazzjoni sħiħa, bl-użu ta’ fjuwil tad-dewterju-tritju, fl-2035. Dik l-iskeda ma tinkludix il-kontinġenzi u għalhekk tassumi li r-riskji maġġuri kollha għandhom jiġu mitigati.

(7)

Fit-12 ta’ April 2018, il-Kunsill afferma mill-ġdid l-impenn kontinwu tal-Euratom għat-tlestija b’suċċess tal-proġett ITER u ta mandat lill-Kummissjoni biex tapprova l-linja bażi l-ġdida tal-proġett ITER f’isem l-Euratom f’laqgħa tal-Kunsill ITER fil-livell Ministerjali. Fl-istess ħin, il-Kunsill talab li l-Impriża Konġunta tkompli twettaq id-dmirijiet tagħha ta’ rapportar u rieżami skont il-konklużjonijiet tal-Kunsill tat-12 ta’ Lulju 2010 u twettaq valutazzjonijiet indipendenti regolari tal-progress tal-ITER b’enfasi fuq il-prestazzjoni u l-ġestjoni tal-proġetti, inkluż it-trażżin tal-kostijiet, il-kontroll tal-iskeda tal-proġetti kif ukoll il-ġestjoni tar-riskji.

(8)

Din id-Deċiżjoni ser tippermetti sinerġiji u komplementaritajiet mal-attivitajiet ta’ riċerka dwar il-fużjoni ffinanzjati permezz tal-Programm ta’ Riċerka u Taħriġ tal-Euratom. Il-kostruzzjoni u l-operazzjoni b’suċċess tal-ITER jinsabu fuq il-perkors kritiku tal-pjan direzzjonali Ewropew dwar il-fużjoni approvat mill-partijiet ikkonċernati kollha involuti fir-riċerka dwar il-fużjoni fl-Ewropa.

(9)

Il-Parlament Ewropew u l-Kunsill stabbilixxew il-livell massimu tal-impenji tal-Euratom għall-ITER fil-qafas finanzjarju pluriennali għas-snin 2021-2027 stipulati fir-Regolament tal-Kunsill (UE, Euratom) 2020/2093 (6) (il-“QFP 2021-2027”) għal EUR 5 614 000 000 fi prezzijiet kurrenti.

(10)

B’rispett sħiħ tad-dritt tal-Istati Membri li jiddeċiedu dwar it-taħlita tal-enerġija tagħhom, l-azzjonijiet skont din id-Deċiżjoni jistgħu jikkontribwixxu għat-twettiq tal-objettivi tal-pjan direzzjonali Ewropew dwar il-fużjoni.

(11)

Skont il-paragrafi 22 u 23 tal-Ftehim Interistituzzjonali tat-13 ta’ April 2016 dwar it-Tfassil Aħjar tal-Liġijiet (7), jenħtieġ li l-ITER jiġi evalwat abbażi tal-informazzjoni miġbura permezz ta’ rekwiżiti speċifiċi tal-monitoraġġ, filwaqt li jiġu evitati r-regolamentazzjoni eċċessiva u l-piżijiet amministrattivi. Fejn ikun xieraq, dawk ir-rekwiżiti jistgħu jinkludu indikaturi kwantifikabbli, bħala bażi tal-evalwazzjoni tal-effetti tal-ITER. Il-konklużjonijiet tal-evalwazzjonijiet imwettqa mill-Kummissjoni ser jiġu komunikati lill-Parlament Ewropew, lill-Kunsill, lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew u lill-Kumitat tar-Reġjuni. Jekk il-perijodi tal-evalwazzjonijiet ex post u interim ikunu qrib xulxin, jenħtieġ li jkun possibbli li ż-żewġ evalwazzjonijiet jingħaqdu f’evalwazzjoni waħda li tkopri perijodu kkombinat.

(12)

F’konformità mar-Regolament (UE, Euratom) 2018/1046 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (8) (ir-‘Regolament Finanzjarju’), ir-Regolament (UE, Euratom) Nru 883/2013 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (9) u r-Regolamenti tal-Kunsill (KE, Euratom) Nru 2988/95 (10), (Euratom, KE) Nru 2185/96 (11) u (UE) 2017/1939 (12), l-interessi finanzjarji tal-Unjoni jridu jiġu protetti permezz ta’ miżuri proporzjonati, inkluż miżuri relatati mal-prevenzjoni, is-sejbien, il-korrezzjoni u l-investigazzjoni ta’ irregolaritajiet, inkluż frodi, mal-irkupru ta’ fondi mitlufa, imħallsa bi żball jew użati b’mod mhux korrett, u, fejn xieraq, mal-impożizzjoni ta’ penali amministrattivi.

B’mod partikolari, f’konformità mar-Regolamenti (Euratom, KE) Nru 2185/96 u (UE, Euratom) Nru 883/2013, l-Uffiċċju Ewropew Kontra l-Frodi (OLAF) għandu s-setgħa li jwettaq investigazzjonijiet amministrattivi, inkluż kontrolli u spezzjonijiet fuq il-post, bil-għan li jiġi stabbilit jekk kienx hemm frodi, korruzzjoni jew kwalunkwe attività illegali oħra li taffettwa l-interessi finanzjarji tal-Unjoni. L-Uffiċċju tal-Prosekutur Pubbliku Ewropew (UPPE) għandu s-setgħa, skont ir-Regolament (UE) 2017/1939, li jinvestiga u jressaq għall-prosekuzzjoni reati kriminali li jaffettwaw l-interessi finanzjarji tal-Unjoni kif previst fid-Direttiva (UE) 2017/1371 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (13). F’konformità mar-Regolament Finanzjarju, kwalunkwe persuna jew entità li tirċievi fondi mill-Unjoni trid tikkoopera bis-sħiħ fil-protezzjoni tal-interessi finanzjarji tal-Unjoni, tagħti d-drittijiet u l-aċċess neċessarji lill-Kummissjoni, lill-OLAF, lill-Qorti tal-Awdituri u, fir-rigward ta’ dawk l-Istati Membri li jipparteċipaw fil-kooperazzjoni msaħħa skont ir-Regolament (UE) 2017/1939, lill-UPPE, u tiżgura li kwalunkwe parti terza involuta fl-implimentazzjoni ta’ fondi tal-Unjoni tagħti drittijiet ekwivalenti.

(13)

Din id-Deċiżjoni jenħtieġ li tiżgura l-viżibbiltà tal-finanzjament tal-Komunità permezz tal-għoti ta’ informazzjoni mmirata koerenti, effettiva u proporzjonata lil diversi udjenzi, fosthom il-media u l-pubbliku.

(14)

Jenħtieġ li d-Deċiżjoni 2007/198/Euratom tiġi emendata biex tippermetti l-finanzjament tal-attivitajiet tal-Impriża Konġunta u l-attivitajiet relatati tal-Kummissjoni għall-perijodu 2021-2027 mill-baġit ġenerali tal-Unjoni Ewropea.

(15)

Sabiex tiġi żgurata t-tlestija b’suċċess tal-proġett ITER u l-kontinwità fl-għoti ta’ appoġġ fil-qasam ta’ politika rilevanti mill-bidu tal-QFP 2021-2027 din id-Deċiżjoni jenħtieġ li tapplika, b’effett retroeffettiv, mill-1 ta’ Jannar 2021 u jenħtieġ li tidħol fis-seħħ b’mod urġenti.

(16)

Għalhekk, id-Deċiżjoni 2007/198/Euratom jenħtieġ li tiġi emendata skont dan,

(1)

l-Artikolu 4 huwa emendat kif ġej:

(2)

Jitħassar l-Artikolu 5b;

(3)

Jiddaħħal l-Artikolu li ġej:

(4)

jiddaħħal l-Artikolu li ġej: