29.12.2010   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

L 343/10

(1)

L-Unjoni Ewropea għandha l-għan li żżomm u tiżviluppa spazju ta’ libertà, sigurtà u ġustizzja li fih jiġi żgurat il-moviment liberu tal-persuni. Għall-istabbiliment gradwali ta’ tali spazju, l-Unjoni għandha tadotta miżuri relatati mal-kooperazzjoni ġudizzjarja f’materji ċivili li jkollhom implikazzjonijiet transkonfinali, partikolarment meta meħtieġa għall-funzjonament korrett tas-suq intern.

(2)

Taħt l-Artikolu 81 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea, dawn il-miżuri għandhom jinkludu miżuri li għandhom l-għan li jiżguraw il-kompatibbiltà tar-regoli applikabbli fl-Istati Membri fir-rigward ta’ konflitt ta’ liġijiet.

(3)

Fl-14 ta’ Marzu 2005, il-Kummissjoni addottat Green Paper dwar il-liġi applikabbli u l-ġurisdizzjoni f’materji ta’ divorzju. Il-Green Paper nediet konsultazzjoni pubblika wiesgħa dwar is-soluzzjonijiet possibbli għall-problemi li jistgħu jinħolqu fis-sitwazzjoni attwali.

(4)

Fis-17 ta’ Lulju 2006, il-Kummissjoni pproponiet Regolament tal-Kunsill li jemenda r-Regolament (KE) Nru 2201/2003 (2) dwar il-ġurisdizzjoni u li jintroduċi regoli dwar il-liġi applikabbli f’materji matrimonjali.

(5)

Fil-laqgħa tiegħu tal-5 u s-6 ta’ Ġunju 2008 fil-Lussemburgu, il-Kunsill ikkonkluda li ma kienx hemm unanimità dwar il-proposta u li kien hemm diffikultajiet insormontabbli li għamlu l-unanimità impossibbli kemm dak iż-żmien kemm fil-futur qrib. Huwa stabbilixxa li l-għanijiet tal-proposta ma setgħux jinkisbu f’perijodu ta’ żmien raġonevoli bl-applikazzjoni tad-dispożizzjonijiet rilevanti tat-Trattati.

(6)

Il-Belġju, il-Bulgarija, il-Ġermanja, il-Greċja, Spanja, Franza, l-Italja, il-Latvja, il-Lussemburgu, l-Ungerija, Malta, l-Awstrija, il-Portugall, ir-Rumanija u s-Slovenja sussegwentement indirizzaw talba lill-Kummissjoni fejn indikaw li kellhom l-intenzjoni li jistabbilixxu bejniethom kooperazzjoni msaħħa fil-qasam tal-liġi applikabbli f’materji matrimonjali. Fit-3 ta’ Marzu 2010, il-Greċja rtirat it-talba tagħha.

(7)

Fit-12 ta’ Lulju 2010, il-Kunsill adotta d-Deċiżjoni 2010/405/UE li tawtorizza kooperazzjoni msaħħa fil-qasam tal-liġi applikabbli għad-divorzju u għas-separazzjoni legali.

(8)

Taħt l-Artikolu 328(1) tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea, meta tkun qed tiġi stabbilita kooperazzjoni msaħħa, din għandha tkun miftuħa għall-Istati Membri kollha, suġġett għall-konformità ma’ kwalunkwe kondizzjoni ta’ parteċipazzjoni stabbilita bid-deċiżjoni ta’ awtorizzazzjoni. Hija għandha tkun ukoll miftuħa għalihom fi kwalunkwe mument ieħor, suġġett għal konformità mal-atti diġà adottati f’dak il-qafas, flimkien ma’ dawk il-kondizzjonijiet. Il-Kummissjoni u l-Istati Membri parteċipanti f’kooperazzjoni msaħħa għandhom jiżguraw li jippromwovu l-parteċipazzjoni mill-akbar għadd possibbli ta’ Stati Membri. Dan ir-Regolament għandu jorbot fl-intier tiegħu u japplika direttament biss fl-Istati Membri parteċipanti skont it-Trattati.

(9)

Dan ir-Regolament għandu jipprovdi qafas legali ċar u komprensiv fil-qasam tal-liġi applikabbli għad-divorzju u għas-separazzjoni legali fl-Istati Membri parteċipanti, għandu jipprovdi soluzzjonijiet xierqa għaċ-ċittadini f’termini ta’ ċertezza legali, prevedibbiltà u flessibbiltà u jipprevjeni sitwazzjoni li fiha wieħed mill-konjuġi jitlob divorzju qabel l-ieħor sabiex jiżgura li l-proċediment ikun suġġett għal liġi partikolari li hu jkun iqis bħala li l-aktar tiffavorixxi l-interessi tiegħu.

(10)

Il-kamp ta’ applikazzjoni sostantiv u t-termini preskrittivi ta’ dan ir-Regolament għandhom ikunu konsistenti mar-Regolament (KE) Nru 2201/2003. Madankollu, huwa ma għandux japplika għall-annullament taż-żwieġ.

Dan ir-Regolament għandu japplika biss għax-xoljiment jew għat-taħlil ta’ rbit taż-żwieġ. Il-liġi ddeterminata bir-regoli dwar il-konflitt ta’ liġijiet ta’ dan ir-Regolament għandha tapplika għar-raġunijiet għad-divorzju u s-separazzjoni legali.

Kwistjonijiet preliminari bħall-kapaċità ġuridika u l-validità taż-żwieġ, u kwistjonijiet bħall-effetti tad-divorzju jew tas-separazzjoni legali fuq il-proprjetà, l-isem, ir-responsabbiltà tal-ġenituri, l-obbligi ta’ manteniment jew kwalunkwe miżura anċillari oħra għandhom ikunu ddeterminati bir-regoli dwar il-konflitt ta’ liġijiet applikabbli fl-Istat Membru parteċipanti kkonċernat.

(11)

Sabiex jiġi definit b’mod ċar il-kamp ta’ applikazzjoni territorjali ta’ dan ir-Regolament, għandhom jiġu speċifikati l-Istati Membri li jipparteċipaw fil-kooperazzjoni msaħħa.

(12)

Dan ir-Regolament għandu jkun universali, jiġifieri li r-regoli uniformi tiegħu dwar il-konflitt ta’ liġijiet għandhom ikunu jistgħu jiddeterminaw il-liġi ta’ Stat Membru parteċipanti, il-liġi ta’ Stat Membru mhux parteċipanti jew il-liġi ta’ Stat li mhuwiex membru tal-Unjoni Ewropea.

(13)

Dan ir-Regolament għandu japplika irrispettivament min-natura tal-qorti jew tat-tribunal li quddiemu jinġieb il-każ. Fejn applikabbli, qorti għandha titqies bħala qorti li quddiemha nġieb il-każ skont ir-Regolament (KE) Nru 2201/2003.

(14)

Sabiex il-konjuġi jkunu jistgħu jagħżlu liġi applikabbli li magħha jkollhom rabta mill-qrib, jew, fin-nuqqas ta’ tali għażla, sabiex dik il-liġi tkun tista’ tapplika għad-divorzju jew għas-separazzjoni legali tagħhom, il-liġi inkwistjoni għandha tapplika anki jekk ma tkunx dik ta’ Stat Membru parteċipanti. Fejn tintgħażel liġi ta’ Stat Membru ieħor, in-netwerk stabbilit permezz tad-Deċiżjoni tal-Kunsill 2001/470/KE tat-28 ta’ Mejju 2001 li tistabbilixxi Netwerk Ġudizzjarju Ewropew fil-materji ċivili u kummerċjali (3) jista’ jkollu rwol fl-assistenza lill-qrati fir-rigward tal-kontenut tal-liġi barranija.

(15)

Sabiex tiżdied il-mobbiltà taċ-ċittadini huma meħtieġa aktar flessibbiltà u aktar ċertezza legali. Sabiex jinkiseb dak l-għan, dan ir-Regolament għandu jsaħħaħ l-awtonomija tal-partijiet fl-oqsma tad-divorzju u tas-separazzjoni legali billi tingħatalhom possibbiltà limitata li jagħżlu l-liġi applikabbli għad-divorzju jew għas-separazzjoni legali tagħhom.

(16)

Il-konjuġi għandhom ikunu jistgħu jagħżlu l-liġi ta’ pajjiż li magħhom ikollhom rabtiet partikolari jew il-liġi tal-forum bħala l-liġi applikabbli għad-divorzju jew għas-separazzjoni legali. Il-liġi magħżula mill-konjuġi għandha tkun konformi mad-drittijiet fundamentali rikonoxxuti mit-Trattati u l-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea.

(17)

Huwa importanti li, qabel ma jagħżlu l-liġi applikabbli, il-konjuġi jkollhom aċċess għal informazzjoni aġġornata dwar l-aspetti essenzjali tal-liġi nazzjonali u dik tal-Unjoni u dwar il-proċedimenti li jirregolaw id-divorzju u s-separazzjoni legali. Sabiex tiggarantixxi dan l-aċċess għal informazzjoni adatta u ta’ kwalità tajba, il-Kummissjoni taġġornaha regolarment fis-sistema pubblika ta’ informazzjoni bbażata fuq l-Internet stabbilita bid-Deċiżjoni tal-Kunsill 2001/470/KE.

(18)

L-għażla infurmata taż-żewġ konjuġi hija prinċipju bażiku ta’ dan ir-Regolament. Kull wieħed mill-konjuġi għandu jkun jaf bl-eżatt liema huma l-konsegwenzi legali u soċjali tal-għażla tal-liġi applikabbli. Il-possibiltà li l-liġi applikabbli tintgħażel bi qbil komuni ma għandhiex tippreġudika d-drittijiet ta’ u l-opportunitajiet indaqs għaż-żewġ konjuġi. Għal din ir-raġuni, imħallfin fl-Istati Membri parteċipanti għandhom ikunu konxji tal-importanza ta’ għażla infurmata min-naħa taż-żewġ konjuġi rigward l-implikazzjonijiet legali tal-ftehim dwar l-għażla tal-liġi li jkun intlaħaq.

(19)

Ir-regoli dwar validità materjali u formali għandhom ikunu definiti sabiex l-għażla infurmata tal-konjuġi tkun iffaċilitata u l-kunsens tagħhom ikun irrispettat bil-ħsieb li tkun żgurata ċertezza legali kif ukoll aċċess aħjar għall-ġustizzja. Sa fejn hija kkonċernata l-validità formali, għandhom jiġu introdotti ċerti salvagwardji sabiex jiġi żgurat li l-konjuġi jkunu konxji tal-implikazzjonijiet tal-għażla tagħhom. Il-ftehim dwar l-għażla tal-liġi applikabbli għandu minn tal-anqas ikun bil-miktub, datat u ffirmat miż-żewġ partijiet. Madankollu, jekk il-liġi tal-Istat Membru parteċipanti li fih iż-żewġ konjuġi jkollhom ir-residenza abitwali tagħhom fiż-żmien tal-konklużjoni tal-ftehim tistabbilixxi regoli formali addizzjonali, dawn ir-regoli għandhom jiġu rrispettati. Pereżempju, tali regoli formali addizzjonali jistgħu jkunu jeżistu fi Stat Membru parteċipanti fejn il-ftehim ikun inserit f’kuntratt taż-żwieġ. Jekk, fiż-żmien tal-konklużjoni tal-ftehim, il-konjuġi huma residenti abitwali fi Stati Membri parteċipanti differenti li jistabbilixxu regoli formali differenti, ikun biżżejjed li jiġu rrispettati r-regoli formali ta’ wieħed minn dawn l-Istati. Jekk, fiż-żmien tal-konklużjoni tal-ftehim, konjuġi wieħed biss ikollu r-residenza abitwali tiegħu fi Stat Membru parteċipanti li jistabbilixxi regoli formali addizzjonali, dawn ir-regoli għandhom jiġu rrispettati.

(20)

Ftehim li jagħżel il-liġi applikabbli għandu jkun jista’ jiġi konkluż u modifikat l-aktar tard fiż-żmien meta jinġieb il-każ quddiem il-qorti, u anki matul il-proċediment, jekk dan ikun previst mil-liġi tal-forum. F’dak il-każ, għandu jkun suffiċjenti li tali għażla tkun reġistrata fil-qorti taħt il-liġi tal-forum.

(21)

Fejn ma tintgħażilx liġi applikabbli, u bil-ħsieb li jiġu ggarantiti ċ-ċertezza legali u l-prevedibbiltà u biex tiġi prevenuta sitwazzjoni li fiha wieħed mill-konjuġi jitlob id-divorzju qabel l-ieħor biex jiżgura li l-proċediment ikun regolat minn liġi partikolari li hu jkun iqis bħala li l-aktar tiffavorixxi l-interessi tiegħu, dan ir-Regolament għandu jintroduċi regoli armonizzati dwar il-konflitt ta’ liġijiet abbażi ta’ skala ta’ fatturi suċċessivi ta’ konnessjoni bbażati fuq l-eżistenza ta’ rabta mill-qrib bejn il-konjuġi u l-liġi kkonċernata. Tali fatturi ta’ konnessjoni għandhom jintgħażlu sabiex ikun żgurat li l-proċedimenti relatati ma’ divorzju u separazzjoni legali jkunu regolati b’liġi li magħha l-konjuġi jkollhom konnessjoni mill-qrib.

(22)

Fejn dan ir-Regolament jirriferi għaċ-ċittadinanza bħala fattur ta’ konnessjoni għall-applikazzjoni tal-liġi ta’ Stat, il-kwistjoni dwar kif jiġu trattati każijiet ta’ ċittadinanzi multipli għandha titħalla f’idejn il-liġi nazzjonali, b’rispett sħiħ lejn il-prinċipji ġenerali tal-Unjoni Ewropea.

(23)

Jekk il-każ miġjub quddiem il-qorti jkun jikkonsisti minn talba sabiex din tikkonverti separazzjoni legali f’divorzju, u fin-nuqqas ta’ għażla tal-liġi applikabbli mill-partijiet, il-liġi li kienet tapplika għas-separazzjoni legali għandha tapplika wkoll għad-divorzju. Tali kontinwità tippromwovi l-prevedibbiltà għall-partijiet u ssaħħaħ iċ-ċertezza legali. Jekk il-liġi applikata għas-separazzjoni legali ma tipprevedix il-konverzjoni tas-separazzjoni legali f’divorzju, id-divorzju għandu jkun regolat mir-regoli dwar il-konflitt ta’ liġijiet li japplikaw fin-nuqqas ta’ għażla min-naħa tal-konjuġi. Dan m’għandux jipprevjeni lill-konjuġi milli jfittxu d-divorzju abbażi ta’ regoli oħra f’dan ir-Regolament.

(24)

F’ċerti sitwazzjonijiet, bħal fejn il-liġi applikabbli ma tipprevedix id-divorzju jew fejn ma tagħtix lil wieħed mill-konjuġi aċċess indaqs għad-divorzju jew għas-separazzjoni legali minħabba is-sess tagħhom, il-liġi tal-qorti li quddiemha jinġieb il-każ għandha madankollu tapplika. Madankollu, dan ma għandux jippreġudika l-klawsola tal-ordni pubbliku.

(25)

F’ċirkustanzi eċċezzjonali, xi konsiderazzjonijiet ta’ interess pubbliku għandhom jagħtu lill-qrati tal-Istati Membri l-possibilità li jwarrbu l-applikazzjoni ta’ dispożizzjoni tal-liġi barranija f’każ partikolari fejn hi tmur manifestament kontra l-politika pubblika tal-forum. Madankollu, il-qrati ma għandhomx ikunu jistgħu japplikaw l-eċċezzjoni tal-politika pubblika sabiex iwarrbu dispożizzjoni tal-liġi ta’ Stat ieħor meta dan ikun kontra l-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea, u b’mod partikolari l-Artikolu 21 tagħha, li jipprojbixxi kull forma ta’ diskriminazzjoni.

(26)

Fejn dan ir-Regolament jirriferi għall-fatt li l-liġi tal-Istat Membru parteċipanti, li quddiem il-Qorti tiegħu jinġieb il-każ, ma tipprevedix id-divorzju, dan għandu jiġi interpretat li jfisser li l-liġi ta’ dan l-Istat Membru m’għandhiex l-istituzzjoni tad-divorzju. F’tali każ, il-qorti m’għandhiex tkun obbligata li tippronunċja divorzju permezz tal-applikazzjoni ta’ dan ir-Regolament.

Fejn dan ir-Regolament jirriferi għall-fatt li l-liġi tal-Istat Membru parteċipanti, li quddiem il-Qorti tiegħu jinġieb il-każ, ma tikkunsidrax iż-żwieġ inkwistjoni bħala validu għall-finijiet tal-proċedimenti tad-divorzju, dan għandu jkun interpretat li jfisser inter alia li tali żwieġ ma jeżistix fil-liġi ta’ dak l-Istat Membru. F’tali każ, il-qorti m’għandhiex tkun obbligata li tippronunċja divorzju jew separazzjoni legali permezz tal-applikazzjoni ta’ dan ir-Regolament.

(27)

Minħabba li hemm Stati u Stati Membri parteċipanti li fihom jeżistu flimkien żewġ sistemi legali jew settijiet ta’ regoli jew aktar li jikkonċernaw materji rregolati minn dan ir-Regolament, hija meħtieġa dispożizzjoni li tirregola sa fejn id-dispożizzjonijiet ta’ dan ir-Regolament japplikaw fl-unitajiet territorjali differenti ta’ dawk l-Istati u Stati Membri parteċipanti, jew sa fejn dan ir-Regolament japplika għal kategoriji differenti ta’ nies ta’ dawk l-Istati u Stati Membri parteċipanti.

(28)

Fin-nuqqas ta’ regoli li jagħżlu l-liġi applikabbli, il-partijiet li jagħżlu l-liġi tal-Istat taċ-ċittadinanza ta’ wieħed minnhom għandhom simultanjament jindikaw liema liġi tal-unità territorjali qablu dwarha fil-każ li l-Istat li l-liġi tiegħu tintgħażel tkun tinkludi diversi unitajiet territorjali li kull waħda minnhom għandha s-sistema ta’ liġijiet tagħha jew sett ta’ regoli rigward id-divorzju.

(29)

Ladarba l-għanijiet ta’ dan ir-Regolament, jiġifieri t-tisħiħ taċ-ċertezza legali, il-prevedibbiltà u l-flessibbiltà fil-proċedimenti matrimonjali internazzjonali u b’hekk il-faċilitazzjoni tal-moviment liberu tal-persuni fl-Unjoni Ewropea, ma jistgħux jinkisbu b’mod suffiċjenti mill-Istati Membri u jistgħu għalhekk, minħabba l-iskala u l-effetti ta’ dan ir-Regolament, jinkisbu aħjar fil-livell tal-Unjoni, l-Unjoni tista’ tadotta miżuri, permezz tal-kooperazzjoni msaħħa fejn ikun il-każ, konformement mal-prinċipju tas-sussidjarjetà stabbilit fl-Artikolu 5 tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea. Konformement mal-prinċipju ta’ proporzjonalità, kif stabbilit f’dak l-Artikolu, dan ir-Regolament ma jmurx lil hinn minn dak li huwa meħtieġ sabiex jinkisbu dawk l-għanijiet.

(30)

Dan ir-Regolament jirrispetta d-drittijiet fundamentali u josserva l-prinċipji rikonoxxuti fil-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea, u b’mod partikolari mill-Artikolu 21 tagħha, li jafferma li kull diskriminazzjoni bbażata fuq is-sess, ir-razza, il-kulur, l-oriġini etnika jew soċjali, il-karatteristiċi ġenetiċi, il-lingwa, ir-reliġjon jew it-twemmin, l-opinjoni politika jew xi opinjoni oħra, l-appartenenza għal minoranza nazzjonali, il-proprjetà, it-twelid, id-diżabbiltà, l-età, jew l-orjentazzjoni sesswali għandha tiġi pprojbita. Dan ir-Regolament għandu jiġi applikat mill-qrati tal-Istati Membri parteċipanti fl-osservanza ta’ dawk id-drittijiet u l-prinċipji,

(a)

il-kapaċità ġuridika ta’ persuni fiżiċi;

(b)

l-eżistenza, il-validità jew ir-rikonoxximent ta’ żwieġ;

(c)

l-annullament ta’ żwieġ;

(d)

l-isem tal-konjuġi;

(e)

il-konsegwenzi taż-żwieġ fuq il-proprjetà;

(f)

ir-responsabbiltà tal-ġenituri;

(e)

l-obbligi ta’ manteniment;

(h)

trusts u suċċessjonijiet.

1.

“Stat Membru parteċipanti” tfisser Stat Membru li jipparteċipa f’kooperazzjoni msaħħa dwar il-liġi applikabbli għad-divorzju u għas-separazzjoni legali permezz tad-Deċiżjoni 2010/405/UE, jew permezz ta’ deċiżjoni adottata taħt it-tieni jew it-tielet subparagrafu tal-Artikolu 331(1) tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea.

2.

“qorti” tkopri l-awtoritajiet kollha fl-Istati Membri parteċipanti b’ġurisdizzjoni fil-materji li jaqgħu fil-kamp ta’ applikazzjoni ta’ dan ir-Regolament.

(a)

il-liġi tal-Istat fejn il-konjuġi ikunu abitwalment residenti fil-mument tal-konklużjoni tal-ftehim, jew

(b)

il-liġi tal-Istat fejn il-konjuġi kienu abitwalment residenti l-aħħar, sa fejn wieħed minnhom ikun għadu residenti hemm fil-mument tal-konklużjoni tal-ftehim, jew

(c)

il-liġi tal-Istat taċ-ċittadinanza ta’ xi wieħed mill-konjuġi fil-mument tal-konklużjoni tal-ftehim, jew

(d)

il-liġi tal-forum.

(a)

fejn il-konjuġi jkunu residenti abitwali fiż-żmien li jinġieb il-każ quddiem il-Qorti; jew, fin-nuqqas ta’ dan,

(b)

fejn il-konjuġi kienu residenti abitwali l-aħħar, sakemm il-perijodu ta’ residenza ma ntemmx aktar minn sena qabel li nġieb il-każ quddiem il-Qorti, sa fejn wieħed mill-konjuġi jkun għadu jirrisjedi f’dak l-Istat fiż-żmien meta jinġieb il-każ quddiem il-qorti; jew, fin-nuqqas ta’ dan,

(c)

li tiegħu ż-żewġ konjuġi jkunu ċittadini fiż-żmien li jinġieb il-każ quddiem il-Qorti; jew, fin-nuqqas ta’ dan,

(d)

fejn jinġieb il-każ quddiem il-Qorti.

(a)

kwalunkwe referenza għal-liġi ta’ dak l-Istat għandha titqies, għall-finijiet tad-determinazzjoni tal-liġi applikabbli taħt dan ir-Regolament, bħala li tirriferi għal-liġi fis-seħħ fl-unità territorjali rilevanti;

(b)

kwalunkwe referenza għar-residenza abitwali f’dak l-Istat għandu jitqies bħala r-residenza abitwali f’unità territorjali;

(c)

kwalunkwe referenza għaċ-ċittadinanza għandha tirriferi għall-unità territorjali magħżula mil-liġi ta’ dak l-Istat, jew, fin-nuqqas ta’ regoli rilevanti, għall-unità territorjali magħżula mill-partijiet jew, fin-nuqqas ta’ għażla, għall-unità territorjali li magħha l-konjuġi għandu jew għandhom il-konnessjoni l-aktar mill-qrib.

(a)

ir-rekwiżiti formali applikabbli għall-ftehimiet dwar l-għażla tal-liġi applikabbli taħt l-Artikolu 7(2) u (4); u

(b)

il-possibbiltà li tintagħżel il-liġi applikabbli taħt l-Artikolu 5(3).