(1)

Il-Kummissjoni tal-Komunitajiet Ewropej (minn hawn 'il quddiem il-‘Kummissjoni Ewropea’ jew il-‘Kummissjoni’) ħarġet komunikazzjoni dwar il-finanzjament ta' l-ajruporti u l-għajnuna tal-bidu lil-linji ta' l-ajru li jitilqu minn ajruporti reġjonali li jiffurmaw parti mill-pjan ġenerali biex jinħoloq spazju ta' l-ajru wieħed Ewropew. Is-sett ta' miżuri ta' liberalizzazzjoni magħrufa bħala t-“tielet pakkett ta' l-ajru” li huma fis-seħħ fl-Unjoni Ewropea sa mill-1993 u fiż-ŻEE sa mill-1994, għenu lill-operaturi kollha tat-trasport bl-ajru li għandhom il-liċenzja tal-KEE li jkollhom aċċess bla restrizzjoni fiż-żona koperta mill-Ftehim taż-ŻEE, li hija ħielsa mit-tariffi sa minn April 1997 (1). Bħala riżultat,ta' dan biex iċ-ċittadin ikun iggarantit servizz ta' kwalità kontinwa bi prezzijiet li jistgħu jintlaħqu fit-territorju kollu tagħhom, dawk l-Istati taż-ŻEE li jixtiequ jagħmlu dan stabbilixxew obbligazzjonijiet tas-servizz pubbliku konnessi mal-puntwalità tas-servizzi frekwenti, id-disponibilità tal-postijiet u r-rati preferenzjali għal ċerti kategoriji ta' dawk li jużawhom fi ħdan qafas legali ċar. Dawn l-obbligazzjonijiet tas-servizz pubbliku għenu biex it-trasport bl-ajru jkollu kontribut sinifikattiv għall-koeżjoni ekonomika u soċjali u għal żvilupp ibbilanċjat fir-reġjuni.

(2)

Kif ukoll, ittieħdu numru ta' miżuri f'oqsma bħalma huma l-allokazzjoni ta' l-ispazji u l-ħinijiet (2), is-servizzi ta' assistenza fuq l-art (3) u s-sistemi ta' riżervazzjoni komputerizzata (4), sabiex isaħħu din il-liberalizzazzjoni tas-suq u jħallu n-negozju jikkompeti f'ambjent ġust u ugwali.

(3)

L-Awtorità ta' Sorveljanza ta' l-EFTA (minn hawn 'il quddiem l-“Awtorità”) tqis il-linji gwida tal-Kummissjoni Ewropea bħala rilevanti għaż-ZEE u għaldaqstant tadotta linji gwida korrispondenti skond is-setgħa mogħtija lilha minn Artikolu 5(2)(b) tal-Ftehim bejn l-Istati ta' l-EFTA dwar it-Twaqqif ta' Awtorità ta' Sorveljanza u l-Qorti tal-Ġustizzja (minn hawn 'il quddiem il-‘Ftehim dwar Sorveljanza u l-Qorti’) (5).

(4)

L-Awtorità tqis li l-ajruporti jista' jkollhom impatt fuq is-suċċess ta' l-ekonomiji lokali u fiż-żamma tas-servizzi lokali bħalma huma l-edukazzjoni u s-saħħa. Is-servizzi ghall-passiġġieri u t-tagħbija jistgħu jkunu kruċjali għall-kompettitività u l-iżvilupp f'xi reġjuni. L-ajruporti li jipprovdu s-servizzi għall-oġġetti jistgħu jservu bħal kalamita għal-linji ta’ l-ajru u b'hekk jippromovu attività kummerċjali kif ukoll koeżjoni ekonomika, soċjali u reġjonali fiż-żona koperta mill-Ftehim taż-ŻEE.

(5)

Barra minn hekk, l-Awtorità tilqa' l-iżvilupp u tapprezza l-kontribut magħmul mil-linji ta' l-ajru low cost għat-tnaqqis ġenerali fil-prezz ta' l-ivvjaġġar bl-ajru fl-Ewropa, għall-firxa aktar wiesgħa tas-servizzi eżistenti, u għall-aċċessibilità għall-ivvjaġġar bl-ajru għall-pubbliku akbar. Madanakollu, l-Awtorità għandha tassigura li jiġi osservat il-Ftehim taż-ŻEE, b'mod partikolari r-regoli dwar il-kompetizzjoni, speċjalment dawk li jikkonċernaw l-għajnuna mill-istat.

(6)

Fil-preżent, fl-industrija ta' l-ajruporti hemm diversi livelli ta' kompetizzjoni bejn id-diversi tipi ta' ajruporti. Dan hu fattur ewlieni meta tiġi nvestigata l-għajnuna mill-Istat, u jagħmilha meħtieġa li teżamina il-miżura li biha tista' tiġi mxekkla l-kompetizzjoni u l-funzjoni tal-Ftehim taż-ŻEE. Ix-xenarji kompetittivi jiġu eżminati każ b'każ, skond is-swieq kkonċernati. Madanakollu, ir-riċerka (6) uriet li, ġeneralment, il-hubs internazzjonali prinċipali qed jikkompetu ma' ajruporti simili fis-swieq kollha tat-trasport ikkonċernat, bil-livell ta' kompetizzjoni jiddependi minn fatturi bħalma huma l-konġestjoni u l-eżistenza ta' trasport alternattiv, jew, f'certi każi (ara taħt), ma' ajruporti reġjonali kbar. Ajruporti reġjonali kbar jistgħu mhux biss ikunu qed jikkompetu ma' ajruporti reġjonali kbar oħra iżda wkoll mal-hubs ewlenin u t-trasport fuq l-art taż-ZEE, speċjalment jekk hemm kwalità għolja ta' aċċess mill-art għall-ajruport. Din ir-riċerka wriet ukoll li l-ajruporti ż-żgħar ġeneralment ma jikkompetux ma' ajruporti oħra ħlief, f'xi każijiet rari, ma' ajruporti ġirien ta' daqs simili fejn is-swieq jidħlu f'xulxin.

(7)

Għall-fini ta' dawn il-linji gwida, l-Awtorità idefinixxiet l-erba' kategoriji ta' ajruporti li ġejjin;

(8)

Kapitolu 30 tal-Linji gwida dwar l-Għajnuna mill-Istat ta' l-Awtorità ta' Sorveljanza ta' l-EFTA jirreferi ghal-Linji gwida ta' l-1994 tal-Kummissjoni Ewropea dwar l-applikazzjoni ta' l-Artikoli 92 (issa 87) u 93 (issa 88) tat-Trattat tal-KE u l-Artikolu 61 tal-Ftehim taż-ZEE dwar l-għajnuna mill-Istat lis-settur ta' l-avjazzjoni (7) minn hawn 'il quddiem (”linji gwida għas-settur ta' l-avjazzjoni”). Il-linji gwida għas-settur ta' l-avjazzjoni ma jkoprux l-aspetti ġodda kollha marbuta mal-finanzjament ta' l-ajruporti u l-għajnuna tal-bidu għal rotot ġodda.

(9)

Il-linji gwida tal-Kummissjoni ta' l-1994 għandhom x'jaqsmu kważi esklussivament mal-kundizzjonijiet għall-għoti ta' l-għajnuna mill-istat lil-linji ta' l-ajru, billi jillimitaw l-għajnuna operattiva diretta lil-linji ta' l-ajru għall-obbligazzjonijiet tas-servizz pubbliku u għal għajnuna ta' natura soċjali. Parti II.3 tal-linji gwida tal-Kummissjoni ta' l-1994 tittratta l-investiment pubbliku fl-infrastuttura ta' l-ajruporti. Tistipula li ‘l-bini tal-proġetti infrastrutturali (ta' l-ajruport) jirrapreżenta miżura ġenerali tal-politika ekonomika li ma tistax tiġi kkontrollata mill-Kummissjoni skond ir-regoli tat-Trattat dwar l-għajnuna mill-istat. Dan il-prinċipju ġenerali japplika biss għall-bini ta' l-infrastutturi mill-Istati Membri, u ma japplikax għall-għajnuna li ġejja minn trattament preferenzjali ta' ċerti kumpaniji għall-użu ta' l-infrastrutturi.’

Għalhekk il-linji gwidi preżenti jiżdiedu, aktar milli jieħdu post, dawk tal-1994 billi jispeċifikaw kif ir-regoli tal-kompetizzjoni għandhom jiġu applikati għad-diversi mezzi ta' finanzjament għall-ajruporti (ara Sezzjoni 30A.4), u għajnuna tal-bidu lil-linji ta' l-ajru li jitilqu minn ajruporti reġjonali (ara Sezzjoni 30A.5).

(10)

Għal dan il-għan, l-Awtorità tqis il-kontribut li jagħtu l-ajruporti reġjonali li qed jiżviluppaw. Għalhekk:

Madanakollu, l-ajruporti reġjonali ta' spiss iħabbtu wiċċhom ma' sitwazzjoni inqas favorevoli minn hubs prinċipali Ewropej bħal Londra, Pariġi jew Frankfurt meta jiżviluppaw is-servizzi tagħhom. Ma jkollomx linja ta' l-ajru ta' riferenza kbira li tiffoka l-operat tagħha fuq dak l-ajruport sabiex toffri lill-passiġġieri l-iżjed konnessjonijiet possibli u biex tieħu vantaġġ mill-ekonomiji sinifikattivi fil-kobor li tippermetti struttura bħal din. Jista' jkun li ma jkunux għadhom laħqu d-daqs kritiku meħtieġ biex ikunu suffiċjentement attraenti. Barra minn hekk, l-ajruporti reġjonali ta' spiss iridu jegħlbu l-impressjoni ħażina u l-profil baxx minħabba l-okazzjoni tagħhom f'żoni li huma effettwati minn diffikultajiet ekonomiċi.

(11)

Huwa għalhekk li f'dawn il-linji gwida l-Awtorità ħadet approċċ pożittiv fl-iżvilupp ta' ajruporti reġjonali, filwaqt li fl-istess ħin żgurat li jkun hemm konformità stretta mal-prinċipji tat-trasparenza, mingħajr diskriminazzjoni u proporzjonalità sabiex ma tħallix li jkun hemm tfixkil fil-kompetizzjoni li ma jkunx fl-interess komuni fejn jidħol il-finanzjament pubbliku lill-ajruporti reġjonali u l-għajnuna mill-istat lil-linji ta' l-ajru.

(12)

Din l-istrateġija trid tkun taqbel ukoll ma' l-għanijiet ġenerali dwar il-politika dwar it-trasport, b'mod partikolari l-intermodalità mal-linji tal-ferroviji. Fi snin riċenti kien hemm kontribut sinifikattiv, kemm mil-lat ta' politika u finanzjament, sa l-insegwiment ta' programmi ambizzjużi biex jiġi żviluppat netwerk ta' ferroviji b'veloċità qawwija. Ferroviji b'veloċità qawwija joffru alternattivi attraenti għall-ivvjaġġar bl-ajru f'dak li għandu x'jaqsam ma' ħin, prezz, kumdità u żvilupp sostenibbli. Minkejja x-xogħol li baqagħlu jsir biex in-netwerk ta' ferroviji b'veloċità qawwija jiġi estiż għaż-żona kollha koperta mill-Ftehim taż-ŻEE, għandu madanakollu jfittex li jgawdi mill-kapaċità ta' ivvjaġġar b'ferroviji b'veloċità qawwija biex jipprovdi konnessjonijiet effiċjenti u ta' kwalità għolja, u jinkoraġġixxi operaturi tal-ferroviji u ta' l-ajruplani sabiex skond l-Artikolu 53 tal-Ftehim taż-ŻEE ż-żewġ modi ta' ivvjaġġar ikunu jikkumplimentaw lil xulxin fl-interess ta min jużahom.

(13)

Safejn dawn il-linji gwida jieħdu deċiżjoni dwar kwistjonijiet bħalma huma n-nuqqas jew il-preżenza ta' l-għajnuna, huma stipulaw, għal skopijiet ta' informazzjoni, l-interpretazzjoni ġenerali ta' l-awtorità dwar dawn il-kwistjonijiet fi żmien li tfasslu. Dan hu purament indikattiv, u bla preġudizzju għall-interpretazzjoni ta' dan il-kunċettt mill-Qorti ta' l-EFTA jew mill-Qrati tal-Komunità.

(14)

Dan il-qafas jispeċifika sa fejn u kif jiġi vvalutat mill-Awtorità il-finanzjament pubbliku ta' l-ajruporti u l-għajnuna mill-Istat biex jibdew joperaw rotot ta' l-ajru fid-dawl tar-regoli u l-proċeduri dwar l-għajnuna mill-istat. L-Awtorità għandha tibbaża l-valutazzjoni tagħha fuq l-Artikolu 59(2) jew l-Artikolu 61(3), (b) jew (ċ) tal-Ftehim taż-ŻEE.

(15)

L-Artikolu 59(2) tal-Ftehim taż-ŻEE jippermetti lill-Istati ta' l-EFTA li jidderogaw mir-regoli dwar l-għajnuna mill-Istat rigward l-impriżi li jkunu fdati bl-operat ta' servizzi ta' interess ġenerali ekonomiku jekk l-applikazzjoni ta' regoli bħal dawn bil-liġi jew bil-fatti tfixkel l-operat tax-xogħol partikolari li jkun assenjat lilhom u bil-patt li l-iżvilupp tal-kummerċ ma jkunx affettwat b'tali mod li jmur kontra l-interessi tal-Partijiet Kontraenti.

(16)

Artikolu 61(3) tal-Ftehim taż-ŻEE jelenka l-għajnuna li tista' tiġi ddikjarata bħala kompatibbli mal-funżjoni tal-Ftehim taż-ŻEE. L-Artikolu 61(3)(a) u (ċ) jipprovdi għal derogi għal għajnuna mogħtija biex tippromwovi jew tiffaċilita l-iżvilupp ta' ċerti oqsma u/jew ċerti attivitajiet ekonomiċi.

(17)

F'Kapitolu 25 tal-Linji gwida għall-Għajnuna mill-Istat dwar l-għajnuna nazzjonali reġjonali (minn hawn 'il quddiem il-linji gwida dwar l-għajnuna nazzjonali reġjonali), l-Awtorità indikat il-kundizzjonijiet li dwarhom tkun meqjusa bħala kompattibli l-għajnuna reġjonali mal-funzjonijiet tal-Ftehim taż-ZEE skond l-Artikolu 61(3)(a) u (ċ). L-għajnuna għall-operat (9) mogħtija lill-ajruporti jew lil-linji ta' l-ajru (bħalma hi l-għajnuna tal-bidu) jistgħu jiġu dikjarati kompatibbli taħt ċirkostanzi stretti f'reġjuni sotto privileġġati, jiġifieri reġjuni koperti mid-deroga stabbilita mill-Artikolu 61(3)(a) tal-Ftehim taż-ŻEE, u għal żoni li m'għandhomx wisq popolazzjoni (10).

(18)

Skond l-Artikolu 61(3)(b), l-għajnuna biex tippromwovi l-eżekuzzjoni ta' xi proġett importanti ta' interess komuni Ewropew tista' titqies bħala kompatibbli mal-funzjoni tal-Ftehim taż-ŻEE. Issir riferenza partikolari għall-proġetti relatati man-netwerks trans-Ewropej, li jistgħu jinkludu proġetti għall-ajruporti.

(19)

Meta d-dispożizzjonijiet t'hawn fuq ma jkunux applikabbli, l-Awtorità tivvaluta l-kompatibilità ta' l-għajnuna mogħtija lill-ajruporti u għall-għajnuna tal-bidu skond l-Artikolu 61(3)(c) tal-Ftehim taż-ŻEE. Id-dispożizzjonijiet li ġejjin ifasslu l-prinċipji li l-Awtorità trid timxi fuqhom meta tagħmel il-valutazzjoni tagħha.

(20)

IL-Ftehim taż-ŻEE jadotta pożizzjoni newtrali fil-kwistjoni dwar jekk stat jagħżilx li jkollu sidien ta' l-ajruporti pubbliċi jew privati. Fir-rigward ta' l-eżistenza ta' l-għajnuna mill-Istat, il-punt essenzjali hu jekk il-benefiċjarju hux qed iwettaq attività ekonomika (11). Ma jista' jkun hemm l-ebda dubju li l-linji ta' l-ajru huma involuti f'attività ekonomika. Bl-istess mod, ladarba ajruport ikun involut f'attività ekonomika, ikun xi jkun l-istatus legali tiegħu jew il-mod li jkun iffinanzjat, dan jikkostitwixxi intrapriża skond l-Artikolu 61(1) tal-Ftehim taż-ŻEE, u għalhekk japplikaw ir-regoli dwar l-għajnuna mill-istat (12).

(21)

Fil-każ ‘Aéroports de Paris’ (13), Il-Qorti Ewropea tal-Ġustizzja (minn hawn 'il quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja) iddeċidiet li l-ġestjoni ta' l-ajruport u l-attivitajiet operattivi li jikkonsistu fil-forniment tas-servizzi ta' l-ajruporti lil-linji ta' l-ajru u lid-diversi fornituri tas-servizzi fl-ajruporti huma attivitajiet ekonomiċi għax jikkonsistu fil-forniment tal-faċilitajiet ta' l-ajruporti lil-linji ta' l-ajru lid-diversi fornituri tas-servizzi, għal ħlas b'rata ffissata b'mod liberu mill-maniġer, u ma taqax taħt l-eżerċizzju tas-setgħat uffiċjali tagħha bħala awtorità pubblika u huma separabbli mill-attivitajiet tagħha fit-twettiq ta' setgħat bħal dawn. Għalhekk, fil-prinċipju, l-operatur ta' l-ajruport, hu mdaħħal f'attività ekonomika skond it-tifsira ta' l-Artikolu 61(1) tal-Ftehim taż-ŻEE, li għalihom japplikaw r-regoli dwar l-għajnuna mill-istat.

(22)

Madanakollu, mhux l-attivitajiet kollha ta' operatur ta' l-ajruport huma neċessarjament ta' natura ekonomika. Hu meħtieġ li ssir distinzjoni bejn l-attivitajiet ekonomiċi tiegħu u li jiġi stabbilit safejn l-attivitajiet tiegħu huma ta' natura ekonomika (14).

(23)

Il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li l-attivitajiet li normalment jaqgħu taħt ir-responsabbiltà ta' l-istat fl-eżerżizzju tas-setgħat uffiċjali tiegħu bħala awtorità pubblika mhumiex ta' natura ekonomika u ma jaqgħux taħt l-iskop tar-regoli għall-għajnuna mill-istat. Attivitajiet bħal dawn jinkludu s-sigurtà, il-kontroll tat-traffiku ta' l-ajru, il-pulizija, id-dwana, eċċ. B'mod ġenerali il-finanzjament ta' dawn l-attivitajiet irid ikun strettament ristrett għall-kumpens ta' l-ispejjeż li jinqalgħu u ma jistax minflok jintuża biex jiffinanzja attivitajiet ekonomiċi oħra (15). Wara l-attakki tal-11 ta' Settembru 2001, kif kien spjegat mill-Kummissjoni Ewropea fil-Komunikazzjoni tagħha ta' l-10 ta' Ottubru 2001, ‘M'hemmx għalfejn ngħidu li, jekk ċerti miżuri jiġu mposti direttament fuq il-linji ta' l-ajru u l-operaturi l-oħra fis-settur bħal ma huma l-ajruporti, il-fornituri tas-servizzi fuq l-art u dawk li jipprovdu s-servizzi tan-navigazzjoni bl-ajru, il-finanzjament ta’ miżuri bħal dawn mill-awtoritajiet pubbliċi ma jridux iwasslu biex għajnuna għall-operat tkun inkompatibbli mat-Trattat.’

(24)

Ċerti attivitajiet ekonomiċi li jsiru mill-ajruporti jistgħu jitqiesu mill-awtoritajiet pubbliċi bħala li jikkostitwixxu servizz ta' interess ġenerali ekonomiku. F'dan il-każ, l-awtorità timponi fuq l-operatur ta' l-ajruport ċerti obbligazzjonijiet ta' servizz pubbliku sabiex tassigura li l-interess pubbliku ġenerali qed jiġi moqdi kif inhu xieraq. F'dawn iċ-ċirkostanzi, l-operatur ta' l-ajruport jista' jiġi kumpensat mill-awtoritajiet pubbliċi għall-ispejjeż addizzjonali li jinqalgħu mill-obbligazzjoni għas-servizz pubbliku. Mhux impossibli li f'każijiet eċċezzjonali, il-ġestjoni totali ta' l-ajruport titqies bħala servizz ta' interess ġenerali ekonomiku. F'dan il-każ, l-awtorità pubblika tista' timponi obbligazzjoni għas-servizz pubbliku fuq ajruport - per eżempju, ajruport li jinsab f'reġjun iżolat - u tista' tiddeċiedi li tagħti kumpens għal dawn l-obbligazzjonijiet. Madanakollu, għandu jiġi nnotat li l-ġestjoni totali ta' ajruport bħala servizz ta' interess ġenerali ekonomiku m'għandux ikopri attivitajiet li mhumiex direttament marbuta ma' l-attivitajiet bażiċi tiegħu u mniżżel f'paragrafu 43(iv).

(25)

Dwar dan, l-Awtorità tiġbed l-attenzjoni għas-sentenza mill-Qorti tal-Ġustizzja fil-każ Altmark (16), li stabbilixxiet każistika f'dan ir-rigward. Il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li kumpens għal servizz pubbliku ma jikkostitwixxix għajnuna mill-istat skond it-tifsira ta' l-Artikolu 87 tat-Trattat tal-KE kemm-il darba jinżammu dawn l-erba' kriterji:

(26)

Meta tkun konformi mal-kundizzjonijiet stabbiliti mis-sentenza ta' Altmark, il-kumpens għall-obbligazzjoni tas-servizz pubbliku imposti fuq operatur ta' l-ajruport ma jikkostitwixxix għajnuna mill-Istat.

(27)

Il-finanzjament pubbliku ta' l-ajruporti minbarra dawk imsemmija aktar 'il fuq jista' jikkostitwixxi għajnuna mill-istat skond it-tifsira ta l-Artikolu 61(1) tal-Ftehim taż-ŻEE jekk jaffettwa l-kompetizzjoni u l-kummerċ bejn il-Partijiet Kontraenti għall-Ftehim taż-ŻEE.

(28)

Il-kompetizzjoni bejn l-ajruporti tista' tiġi evalwata fid-dawl tal-kriterji ta' l-għażla tal-linji ta' l-ajru, u b'mod partikolari billi tqabbel fatturi bħalma huma t-tipi ta' servizzi ta' l-ajruporti pprovduti u l-klijenti kkonċernati, il-popolazzjoni jew l-attività ekonomika, il-konġestjoni, jekk hemmx aċċess għall-art kif ukoll il-livell ta' talbiet għall-ħlas għall-użu ta' l-infrastruttura u s-servizzi ta' l-ajruport. L-ammont tal-prezz mitlub hu fattur prinċipali, minħabba li l-fondi pubbliċi mogħtija lill-ajruport jistgħu jintużaw biex l-prezzijijiet ta' l-ajruporti jinżamu baxxi sabiex jiġbdu lejhom aktar traffiku u b'hekk jistgħu jxekklu l-kompetizzjoni b'mod sinifikanti.

(29)

Madanakollu, abbażi ta' dawn il-linji gwida, l-Awtorità tikkunsidra li l-kategoriji identifikati f'punt 7 jistgħu jagħtu indikazzjoni tal-livell li bihom l-ajruporti qed jikkompetu ma' xulxin u għalhekk anke l-ammont tal-finanzjament pubbliku mogħti jista' jxekkel il-kompetizzjoni.

Għalhekk, il-finanzjament pubbliku mogħti lill-ajruporti nazzjonali jew taż-ŻEE (kategoriji A u B) normalment jiġi kkonsidrat li jxekkel jew jhedded li jxekkel il-kompetizzjoni u li jwettaq il-kummerċ bejn il-Partijiet Kontraenti għall-Ftehim taż-ZEE. Għall-kuntrarju, il-finanzjament mogħti lill-ajruporti reġjonali żgħar (kategorija D) m'għandux ixekkel il-kompetizzjoni jew jaffettwa il-kummerċ kuntrarjament għall-interess komuni.

(30)

Madanakollu, lilhinn minn dawn l-indikazzjonijiet ġenerali, mhux possibli li tistabbilixxi regoli li jkopru kull każ possibbli, b'mod partikolari għall-ajruporti f'kategoriji Ċ u D.

Għal din ir-raġuni kull miżura li tista' tikkostitwixxi għajnuna mill-Istat lill-ajruport trid tiġi notifikata sabiex l-impatt tagħha fuq il-kompetizzjoni u l-kummerċ bejn il-Partijiet Kontraenti għall-Ftehim taż-ŻEE jista' jiġi eżaminat, u fejn meħtieġ, tiġi eżaminat l-kompatibilità mal-funzjoni tal-Ftehim taż-ŻEE.

(31)

Id-Deċiżjoni tal-Kummissjoni tat-13 ta' Lulju 2005 dwar l-applikazzjoni ta' l-Artikolu 86 tat-Trattat tal-KE dwar l-għajnuna mill-Istat fil-forma ta' kumpens tas-servizz pubbliku tapplika meta l-ajruporti f'kategorija D jiġu fdati b'missjoni ta' interess ġenerali ekonomiku. Il-kumpens għas-servizz pubbliku li jikkostitwixxi għajnuna mill-istat madanakollu hu eżentat mill-ħtieġa ta' avviż minn qabel, sakemm il-kumpens ikun konformi ma' ċerti kundizzjonijiet imniżżla fid-Deċiżjoni (17). Id-Deċiżjoni tal-Kummissjoni għadha ma ġietx inkorporata fil-Ftehim taż-ŻEE.

(32)

L-Artikolu 125 tal-Ftehim taż-ŻEE jgħid li l-Ftehim bl-ebda mod ma jippreġudika r-regoli tal-Partijiet Kontraenti dwar is-sistema tal-pussess tal-proprjetà. Il-Partijiet Kontraenti jista' jkollhom u jamministraw intrapriżi, u jistgħu jixtru ishma jew interessi oħra f'inrapriżi pubbliċi jew privati.

(33)

Dan il-prinċipju jfisser li l-azzjoni ta' l-Awtorità ma tistax tippenaliżża jew tagħti trattament aktar favorevoli lill-awtoritajiet pubbliċi li jikkontribwixxu għall-kapital ta' ċerti kumpaniji. Bl-istess mod, mhux f'idejn l-Awtorità li tgħaddi ġudizzju dwar l-għażliet bejn tipi differenti ta' finanzjament magħmula mill-intraprizi.

(34)

Konsegwentement, dawn il-linji gwida ma jagħmlux distinzjoni bejn it-tipi differenti ta' benefiċjarji fir-rigward ta' l-strutturi legali tagħhom jew jekk humiex tas-settur pubbliku jew privat, u r-riferenzi kollha għall-ajruporti jew il-kumpaniji li jamministrawhom jinkludu kull tip ta' entità legali.

(35)

Barra minn hekk, dawn il-prinċipji ta' ugwaljanza u mingħajr diskriminazzjoni ma jeżentawx lill-awtoritajiet pubbliċi milli japplikaw ir-regoli tal-kompetizzjoni.

(36)

B'mod ġenerali. kemm jekk il-finanzjament pubbliku ikunx ta' benefiċċju għall-ajruporti jew jekk jingħatax direttament jew indirettament mill-awtoritajiet pubbliċi, l-Awtorità teżamina jekk tikkostwixxix għajnuna billi jitqies jekk ‘f'ċikostanzi simili azzjonist privat, wara li tkun ikkunsidrata previżjoni tal-ksib tal-profitt u wara li tkun tħalliet fil-ġenb kull politika reġjonali u soċjali, u l-konsiderazzjonijiet settorjali, tissottoskrivix għall-kapital ikkonċernat’ (18).

(37)

Il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li ‘il-prinċipju ta' l-ugwaljanza, li għalih jirreferu l-gvernijiet b'konnessjoni mar-relazzjoni bejn l-intrapriżi pubbliċi u privati, b'mod ġenerali, jippresuppon li t-tnejn qegħdin f'sitwazzjoni komparabbli. […] intrapriżi privati jiddeterminaw l-strateġija industrijali u kummerċjali tagħhom billi b'mod partikolari jqisu il-ħtiġijiet tal-profittabilità. Mill-banda l-oħra deċiżjonijiet ta' intrapriżi privati, jistgħu jiġu affettwati minn fatturi ta' tipi differenti fi ħdan il-qafas ta' l-għanijiet ta' l-interess pubbliku mill-awtoritajiet pubbliċi li jistgħu jeżerċitaw influenza fuq dawk id-deċiżjonijiet.’ (19). Għalhekk il-kunċett ta' qligħ previst għall-operatur li effettivament jipprovdi l-fondi bħala kompetitur fis-suq hi ta' importanza kbira.

(38)

Il-Qrati tal-Komunità ddeċidew ukoll li l-imġiba ta' investitur pubbliku għandha tkun imqabbla ma' dik ta' investitur privat li jsegwi politika strutturali – kemm jekk ġenerali kif ukoll settorjali – u għandha tkun iggwidata mill-prospetti ta' qligħ fuq medda itwal taż-żmien (20). Dawn il-kunsiderazzjonijiet huma partikolarment rilevanti għall-investiment fl-infrastruttura.

(39)

Ir-riżorsi kollha ta' l-istat użati mill-Istati ta' l-EFTA jew l-awtoritajiet pubbliċi biex jagħtu vantaġġ lill-operaturi ta' l-ajruporti jew lil-linji ta' l-ajru għandhom għalhekk jiġu eżaminati fir-rigward ta' dawn il-prinċipji. F'każijiet fejn l-istati ta' l-EFTA jew awtoritajiet pubbliċi jaġixxu bħalma jaġixxu operaturi ekonomiċi privati, dawn il-vantaġġi ma jikkostitwixxux għajnuna mill-Istat.

(40)

Jekk, mill-banda l-oħra, ir-riżorsi pubbliċi jitqiegħdu għad-dispożizzjoni ta' kumpanija b'kondizzjonijiet aktar favorevoli (jiġifieri f'termini ekonomiċi, bi prezz irħas) milli jista' joffri operatur ekonomiku privat lill-kumpanija li tkun f'sitwazzjoni finanzjarja komparabbli u li tkun qed tiffaċċja kompetizzjoni simili, dik il-kumpanija tkun qed tirċievi assistenza lt tikkostitwixxi għajnuna mill-Istat.

(41)

Fejn tidħol l-għajnuna tal-bidu, hu possibbli li ajruport pubbliku jagħti vantaġġi finanzjarji lil xi linja ta' l-ajru mir-riżorsi tiegħu stess iġġenerati mill-attività kummerċjali tiegħu, li ma jkunx jikkostitwixxi għajnuna mill-istat jekk jagħti prova li qed jaġixxi bħala investitur privat, pereżempju billi jipprovdi pjan ta' ħidma li jipprevedi l-qligħ mill-attività ekonomika ta' l-ajruporti tiegħu. Għall-kuntrarju, jekk ajruport privat jagħti finanzjament li fil-fatt ma jkunx ħlief ridistribuzzjoni tar-riżorsi pubbliċi mogħtija lilu għal dan l-iskop minn korp pubbliku, dawn is-sussidji jridu jitqiesu bħala għajnuna mill-Istat jekk id-deċiżjoni biex issir ridistribuzzjoni tar-riżorsi pubbliċi tittieħed mill-awtoritajiet pubbliċi.

(42)

L-applikazzjoni tal-prinċipji ta' investitur privat, u għalhekk li ma hemm l-ebda għajnuna, tippresupponi l-affidabilità tal-mudell ekonomiku sħiħ ta' l-operatur li jaġixxi bħala investitur. Ajruport li ma jiffinanzjax l-investiment tiegħu jew li ma jħallasx il-miżati korrispondenti, jew jekk l-ispejjeż operattivi tiegħu huma parzjalment koperti minn fondi pubbliċi, lilhinn mix-xogħol li jsir fl-interess ġenerali, ġeneralment ma jistax jiġi kkunsidrat bħala operatur privat f'ekonomija tas-suq, suġett li kull każ jiġi eżaminat; għalhekk hu ferm diffiċli li tapplika dan it-tip ta' raġunar għal operatur bħal dan.

(43)

L-attivitajiet ta' l-ajruporti jistgħu jiġu kklassifikati kif ġej:

(44)

Dawn il-linji gwida japplikaw għall-attivitajiet kollha ta' l-ajruport bl-eċċezzjoni tas-sigurtà, il-kontroll tat-traffiku ta' l-ajru u xi attivitajiet oħra li għalihom hu responsabbli xi Stat ta' l-EFTA bħala parti mis-setghat uffiċjali bħala awtorità pubblika (21).

(45)

Din is-sezzjoni tikkonċerna l-għajnuna għall-bini ta' l-infrastruttura ta' l-ajruporti u għall-apparat u l-faċilitajiet li jsostnuhom direttament kif inhuma definiti fil-paragrafi 43(i) u 44 msemmija aktar 'il fuq.

(46)

L-infrastruttura hija l-bażi tal-ħidma ekonomika magħmula mill-operatur ta' l-ajruport. Madanakollu, tirrappreżenta wkoll waħda mill-modi li fihom l-istat jista' jaffettwa l-iżvilupp ekonomiku reġjonali, il-politika dwar l-ippjanar għall-użu ta' l-art, il-politika dwar it-trasport, eċċ.

(47)

Kull operatur ta' l-ajruport li hu mdaħħal f'attività ekonomika kif imfissra fis-sentenza msemmija f'paragrafu 21 għandu jiffinanzja l-ispejjeż għall-użu jew il-bini ta' l-infrastruttura li jamministra mir-riżorsi tiegħu stess. Konsegwentament, il-provvista ta' l-infrastruttura ta' l-ajruport lill-operatur minn stat ta' l-EFTA (inklużi awtoritajiet reġjonali jew lokali) li mhux jaġixxu bħala investitur privat minghajr konsiderazzjoni finanzjarja adegwata jew l-għotja ta' sussidji pubbliċi lill-operatur ta' l-ajruport bil-ħsieb li jiffinanzjaw l-infrastruttura jistgħu jagħtu vantaġġ ekonomiku lil dak l-operatur ta' l-ajruport fuq il-kompetituri tiegħu u għalhekk iridu jiġu notifikati u eżaminati fid-dawl tar-regoli dwar l-għajnuna mill-Istat.

(48)

Il-Kummissjoni Ewropea u l-Awtorità diġà kellhom l-okkażjoni li jagħmlu l-kondizzjonijiet li bihom l-operat bħalma hu l-bejgħ ta' l-art jew il-bini (22) jew il-privatiżżazzjoni ta' xi impriża (23) li fl-opinjoni tiegħu ma jinvolvix il-possibiltà ta' għajnuna mill-Istat. Ġeneralment dan ikun l-każ jekk dan l-operat isir bil-prezzijiet tas-suq, b'mod partikolari fejn il-prezz hu r-riżultat ta' proċedura ta' offerta li tkun suffiċjentement reklamata tajjeb, miftuħa, bla kondizzjoni u mhux diskriminatorja li tassigura li l-applikanti potenzjali huma ttrattati indaqs. Bla preġudizzju għall-obbligazzjonijiet li ġejjin minn regoli u prinċipji applikabbli għall-ksib pubbliku u konċessjonijiet, meta dawn ikunu applikabbli, fil-prinċipju l-istess mod ta' raġonament japplika mutatis mutandis, għall-bejgħ jew il-provvista ta' l-infrastruttura mill-awtoritajiet pubbliċi.

(49)

Fi kwalunkwe każ, mhux possibbli li twarrab il-possibbiltà li każijiet partikolari jista' jkollhom element ta' għajnuna. Pereżempju, tista' tingħata l-għajnuna jekk l-infrastruttura kkonċernata kellha tingħata lil maniġer predeterminat li ħa vantaġġ mhux mistħoqq minnha, jew jekk id-differenza mhux ġustifikata bejn il-prezz tal-bejgħ u l-prezz riċenti tal-bini kellha tagħti vantaġġ mhux mistħoqq lix-xerrej.

(50)

B'mod partikolari, meta l-infrastruttura addizzjonali tqiegħdet għad-dispożizzjoni ta' l-operatur ta' l-ajruport, l-operatur irid iħallas il-kera bil-valur tas-suq ipproporzjonat ma' l-ispejjeż ta' l-infrastruttura l-ġdida u t-tul ta' żmien għall-użu tagħha. Aktar minn hekk, jekk fil-kuntratt oriġinali ma jkunx maħsub l-iżvilupp ta' l-infrastruttura, l-infrastruttura addizzjonali trid tkun marbuta mill-qrib ma' l-infrastruttura eżistenti u s-suġġett tal-kuntratt inizjali jrid jibqa' l-istess.

(51)

Jekk ma jkunx possibbli li tiġi eliminata l-possibilità ta' għajnuna mill-Istat, il-miżura kkonċernata għandha tiġi notifikata. Jekk tiġi kkonfermata li l-miżura tinvolvi għajnuna, din għandha tiġi ddikjarata kompatibbli, b'mod partikolari skond l-Artikoli 61(3)(a), (b) jew (ċ) jew 59(2) tal-Ftehim taż-ZEE u, fejn ikun applikabbli, id-dispożizzjonijiet li jimplimentawha. Għal dan il-għan, l-Awtorità b'mod partikolari għandha teżamina jekk:

(52)

Bħala regola, l-Awtorità tqis li operatur ta' l-ajruport, bħal kull negozju ieħor, għandu jilqa' għall-ispejjez normali biex titħaddem u tiġi miżmuma l-infrastruttura ta' l-ajruport mir-riżorsi tagħha stess. Kull finanzjament pubbliku għal dawn is-servizzi jnaqqas l-ispejjeż li normalment ikollu l-operatur ta' l-ajruport waqt li jwettaq il-ħidma kurrenti tiegħu.

(53)

Finanzjament bħal dan ma jikkostitwixxix f'għajnuna mill-Istat jekk ikun kumpens għal servizzi pubbliċi li jkunu allokati għall-ġestjoni ta' l-ajruport skond il-kondizzjonijiet stabbiliti mis-sentenza ta' Altmark (24). F'każijiet oħra, sussidji operattivi huma għajnuna operattiva. Kif issemma' f'Parti 30A.3.1 ta' dawn il-linji gwida, f'reġjuni żvantaġġati, għajnuna bħal din tista' titqies li hi kompatibbli mal-funzjoni tal-Ftehim taż-ŻEE abbażi biss ta' l-Artikoli 61(3)(a) jew (ċ), taħt ċerti kondizzjonijiet, jew abbażi ta' l-Artikolu 59(2) jekk tosserva ċerti kondizzjonijiet li jassiguraw li huma neċessarji għall-operat ta' servizz ta' interess ġenerali ekonomiku u ma jaffettwax il-kummerċ li jmur kontra l-interessi tal-Partijiet Kontraenti.

(54)

Fir-rigward ta' l-applikazzjoni ta' l-Artikolu 59(2) tal-Ftehim taż-ŻEE, kif stipulat f'punt 31 ta' dawn il-linji gwida, id-Deċiżjoni tal-Kummissjoni tat-13 ta' Lulju 2005 dwar l-applikazzjoni ta' l-Artikolu 86 tat-Trattat għall-ghajnuna Statali fil-forma ta' kumpens għas-servizz pubbliku tikkonsidra l-għajnuna mill-istat mogħtija lill-ajruporti ta' kategorija D li hija kompatibbli, suġġetti għal ċerti kondizzjonijiet (25).

(55)

Għal dan il-għan, l-Awtorità għandha tivverifika li l-ajruport verament kien fdat bl-operat ta' servizz b'interess ġenerali u li l-kumpens ma jeċċedix dak li hu meħtieġ biex ikopri l-ispejjeż fit-twettiq ta' l-obbligazzjonijiet tas-servizz pubbliku, meta jitqiesu l-irċevuti rilevanti bi qligħ raġonevoli.

(56)

L-għoti ta' missjonijiet għas-servizz pubbliku lill-ajruporti għandhom jiġu rikordjati f'dokument uffiċjali jew f'aktar minn wieħed, bil-format tiegħu jista' jiġi ddeterminat minn kull Stat ta' l-EFTA. Dawn id-dokumenti għandhom ikollhom l-informazzjoni meħtieġa biex jiġu identifikati l-ispejjeż speċifiċi tas-servizz pubbliku, u għandu b'mod partikolari jispeċifika:

(57)

Meta jiġi kkalkulat l-ammont tal-kumpens, l-ispejjeż u t-taxxi li jridu jiġu kkonsidrati jridu jinkludu l-ispejjeż u t-taxxi kollha marbuta ma' l-operat tas-servizz ta' interess ġenerali ekonomiku. jekk l-operatur ta' l-ajruport ikkonċernat għandu xi drittijiet oħra speċjali jew esklussivi assoċjati ma' dan is-servizz ta' interess ekonomiku ġenerali, għandhom jitqiesu wkoll it-taxxi assoċjati. Konsegwentement, għandu jkun hemm sistema trasparenti taż-żamma tal-kotba u s-separazzjoni tal-kontijiet ta' l-attivitajiet differenti ta' l-operatur (26).

(58)

Is-servizzi fuq l-art huma attività kummerċjali miftuħa għall-kompetizzjoni għal aktar minn żewġ miljun passiġġier fis-sena skond id-Direttiva 96/67/KE (27). Operatur ta' l-ajruport li jaġixxi bħala fornitur għas-servizz fuq l-art jista' jitlob ħlas b'rati differenti għall-ħlas tas-servizz fuq l-art li jintbagħtu lil-linji ta' l-ajru jekk dawn ir-rati ta' l-ajru jirriflettu prezz differenti marbut man-natura jew l-iskala tas-servizz ipprovdut (28).

(59)

Sal-limitu ta' żewġ miljun passiġġier, l-operatur ta' l-ajruport li jaġixxi bħala fornitur tas-servizz jista' jibbilanċja d-diversi sorsi ta' dħul u tat-telf minn attivitajiet purament kummerċjali (bħalma huma l-attivitajiet tiegħu fuq l-art jew l-ġestjoni ta' xi post għall-parkeġġ), bl-esklużjoni tar-riżorsi pubbliċi mogħtija lilu bħala awtorità ta' l-ajruport jew operatur ta' servizz ta' interess ekonomiku ġenerali. Madanakollu, fin-nuqqas ta' kompetizzjoni fil-forniment tas-servizz fuq l-art, irid jagħti każ b'mod partikolari biex ma jiksirx dispożizzjoniet nazzjonali jew dispożizzjonijiet tal-Ftehim taż-ŻEE, b'mod partikolari biex ma jabbużax mill-pożizzjoni dominanti fis-suq, u b'hekk jikser l-Artikolu 54 tal-Fterhim taż-ZEE (li jipprojbixxi l-intrapriż b'pożizzjoni dominanti fiż-żona koperta mill-Ftehim taż-ZEE jew f'parti sostanzjali tagħha milli japplikaw kondizzjonijiet mhux simili għal tranżazzjonijiet ekwivalenti ma' linji ta' l-ajru differenti, b'hekk iqiegħduhom f'pożizzjoni ta' kompetizzjoni żvantaġġjata).

(60)

'Il fuq mil-limitu ta' żewġ miljun passsiġġier, is-servizzi fuq l-art iridu jkunu ffinanzjati minnhom infushom u ma jridux jiġu ssussidjati minn dħul ieħor kummerċjali ta' l-ajruport jew minn riżorsi pubbliċi mogħtija lilu bħala awtorità ta' l-ajruport jew operatur tas-servizz ta' interess ġenerali ekonomiku.

(61)

Ħafna drabi ajruporti żgħar ma jkollhomx il-volum ta' passiġġieri meħtieġ għalihom biex jilħqu l-massa kritika u l-punt ta' bilanċ bejn id-dħul u l-ħruġ.

(62)

Ma hemm l-ebda ċifri assoluti fir-rigward tal-punt ta' bilanċ bejn id-dħul u l-ħruġ. Il-Kumitat Ewropew tar-Reġjuni vvalutah għall-1.5 miljun passiġġier fis-sena, filwaqt li l-istudju ta' Università ta' Cranfield li ssemma aktar qabel, li jagħti żewġ ċifri differenti (500 000 u miljun passiġġier fis-sena), juri li hemm varjazzjonijiet skond il-pajjiż u l-mod li bihom huma organiżżati l-ajruporti (29).

(63)

Filwaqt li ċert ajruporti reġjonali jistgħu jaħdmu sew meta jkun hemm għadd suffiċjenti ta' passiġġieri li jinġiebu minn linji ta' l-ajru li jkunu qed iġorru l-obbligazzjonijiet għas-servizz pubbliku, jew meta skemi għall-għajnuna soċjali jiġu stabbiliti mill-awtoritajiet pubbliċi (30), il-linji ta' l-ajru jippreferu hubs li tista' tafdahom f'lokalitajiet tajba li joffru konnessjonijiet veloċi, li jkollhom bażi ta' passiġġieri stabbilita, u li jkollhom titjiriet li ma jkunux jixtiequ jitilfuhom. Kif ukoll, għal ħafna snin f'ħafna każijiet, elementi ta' politika dwar l-ajruporti u t-traffiku ta' l-ajru u l-investiment, ikkonċentrat it-traffiku fl-ibliet nazzjonali prinċipali.

(64)

B'riżultat ta' dan, il-linji ta' l-ajru mingħajr ma jingħataw inċentivi xierqa, mhux dejjem ikunu ppreparati li jieħdu r-riskju li jiftħu rotot minn ajruporti li ma jkunux magħrufa u ppruvati. Dan hu għaliex l-Awtorità tista' taċċetta li l-għajnuna pubblika imħallsa temporanjament taħt ċerti kondizzjonijiet lil-linji ta' l-ajru, jekk din toffrilhom l-inċentivi neċessarji biex joħolqu rotot ġodda jew skedi ġodda għall-ajruporti reġjonali u li jattiraw numru ta' passiġġieri li jgħinuhom biex ikollhom bilanċ finanzjarju f'perjodu limitat. L-Awtorità tassigura li għajnuna bħal din ma tagħtix xi vantaġġ lill-ajruporti l-kbar li huma diġà miftuħa għat-traffiku internazzjonali u għall-kompetizzjoni.

(65)

Madanakollu, fid-dawl ta' l-għan ġenerali ta' intermodalità u li tagħmel l-aħjar użu mill-infrastruttura li kienet deskritta aktar 'il fuq, ma tkunx aċċettabbli li tagħti l-għajnuna tal-bidu għal xi rotta ta' l-ajru ġdida li tikkorrispondi ma' konnessjoniji ta' ferrovija b' veloċità qawwija.

(66)

Kif ukoll, il-Kummissjoni Ewropea fasslet linji gwidi għall-iżvilupp armonjuż tar-reġjuni l-aktar imbiegħda (31). L-istrateġija ta' l-żvilupp tagħhom hi bbażata fuq tliet prinċipji ewlenin: li tgħin biex ir-reġjuni jsiru aktar aċċessibbli, li żżid il-kompetittività u li ssostni l-integrazzjoni reġjonali tagħhom sabiex tnaqqas l-impatt minħabba d-distanza mbiegħda tagħhom mill-ekonomija Ewropea.

(67)

Għal dawn ir-raġunijiet il-Kummissjoni Ewropea taċċetta li l-għajnuna tal-bidu għar-rotot mir-reġjuni l-aktar imbiegħda hi suġġett għall-kriterji ta' kompatibilità aktar flessibbli, b'mod partikolari f'termini ta' intensità u tul ta' żmien, u mhux ser tqajjem l-ebda oġġezzjoni għal għajnuna bħal din għal servizzi lil pajjiżi ġirien li mhumiex membri.

L-Awtorità tikkonsidra li dispożizzjonijiet simili f'termini ta' intensità u tul ta' żmien ikunu aċċettati għar-reġjuni imsemmija fl-Artikolu 61(3) tal-Ftehim taż-ŻEE u għal reġjuni b'popolazzjoni żgħira.

(68)

Inċentivi għall-finanzjament tal-bidu, ħlief f'każijiet fejn l-awtoritajiet pubbliċi jaġixxu bħala investitur privat li jaħdem f'ekonomija tas-suq (ara sezzjoni 30A.3.2.4), jaġevolaw intrapriżi benefiċjarji u għalhekk jistgħu joħolqu tfixkil bejn kumpaniji minħabba li jnaqqsu l-ispejjeż operattivi tal-benefiċjarju.

(69)

Jistgħu wkoll indirettament jaffettwaw il-kompetizzjoni bejn l-ajruporti billi jgħinu lill-ajruporti jiżviluppaw jew billi jinkoraġġixxu kumpanija biex ”tiċċaqlaq” minn ajruport għall-ieħor jew tittrasferixxi rotta minn ajruport ta' l-EFTA għal wieħed reġjonali. Minħabba dawn ir-raġunijiet ħafna drabi dawn jikkostitwixxu għajnuna mill-Istat u għandhom jiġu notifikati lill-Awtorità.

(70)

Minħabba l-għanijiet t'hawn fuq u minħabba d-diffikultajiet sinifikattivi li jistgħu jirriżultaw mit-tnedija ta' xi rotta ġdida, l-Awtorità tista' tapprova għajnuna bħal din jekk tissodisfa dawn il-kondizzjonijiet li ġejjin:

(71)

Akkumulazzjoni: l-għajnuna tal-bidu ma tistax tiġi magħquda ma' tipi oħra ta' għajnuna mogħtija għall-operat ta' xi rotta, bħalma hi għajnuna ta' natura soċjali mogħtija lil ċerti kategoriji ta' passiġġieri u l-kumpens biex ittemm servizzi pubbliċi. Kif ukoll, għajnuna bħal din ma tistax tingħata meta aċċess għal xi rotta jkun riservat għal trasportatur wieħed skond l-Artikolu 4 tar-Regolament (KEE) Nru 2408/92 (37), u b'mod partikolari paragrafu 1(d) ta' dak l-Artikolu. Kif ukoll, skond ir-regoli tal-proporzjonalità, għajnuna bħal din ma tistax tiġi magħquda ma' għajnuniet oħra biex ikopru l-istess spejjeż, inkluża l-għajnuna mħallsa f'xi stat ieħor.

(72)

L-għajnuna tal-bidu għandha tiġi notifikata lill-Awtorità. L-Awtorità titlob lill-Istati ta' l-EFTA biex jinnotifikaw l-iskemi għall-għajnuna tal-bidu aktar milli minn każijiet individwali minħabba li din tirriżulta f'koerenza akbar fiż-żoni koperti mill-Ftehim taż-ŻEE. L-Awtorità tista' tagħmel valutazzjoni ta' l-għajnuna għal kull każ jew skema li tonqos milli tkun konformi totalment ma' dawn il-kriterji, iżda li r-riżultat aħħari jkun jista' jitqabbel.

(73)

Meta għajnuna illegali, li dwarha l-Awtorità tkun adottat deċiżjoni negattiva li tkun tinvolvi ordni ta' rkupru, tkun ingħatat lill-kumpanija u l-għajnuna ma tkunx għadha ġiet irkuprata skond l-Artikolu 14 f'Parti II tal-Protokoll 3 tal-Ftehim dwar is-Sorveljanza u l-Qorti, l-evalwazzjoni ta' l-għajnuna għall-infrastruttura ta' l-ajruport għandha tqis kemm l-effett kumulattiv għall-għajnuna l-ġdida u dik preċedenti u kemm il-fatt li l-għajnuna preċedenti tkun għadha ma reġgħetx tħallset lura (38).

(74)

Skond l-Artikolu 1(1) f'Parti I tal-Protokoll 3 tal-Ftehim dwar is-Sorveljanza u l-Qorti, l-Awtorità tipproponi li l-Istati ta' l-EFTA jemendaw l-iskemi eżistenti marbuta ma' l-għajnuna mill-Istat koperta minn dawn il-linji gwida sa mhux aktar tard mill-1 ta' Ġunju 2007. L-Istati ta' L-EFTA huma mitluba li jikkonfermaw bil-miktub li huma jaċċettaw dawn il-proposti sa mhux aktar tard mill-1 ta' Ġunju 2006.

(75)

Jekk xi Stat ta' l-EFTA jonqos milli jaċċetta bil-miktub qabel dik id-data, l-Awtorità għandha tapplika l-Artikolu 19(2) f'Parti II tal-Protokoll 3 tal-Ftehim dwar is-Sorveljanza u l-Qorti u jekk ikun meħtieġ, tibda l-proċeduri li huma maħsuba f'dak l-Artikolu.

(76)

Dawn il-linji gwida għandhom japplikaw hekk kif jiġu adottati mill-Awtorità. Notifiki reġistrati mill-Awtorità qabel dik id-data jiġu eżaminati fid-dawl tar-regoli li jkunu fis-seħħ fi żmien tan-notifika.

L-Awtorità għandha tevalwa l-kompatibiltà ta' l-għajnuna kollha biex tiffinanzja l-infrastruttura ta' l-ajruport, jew l-għajnuna tal-bidu mogħtija mingħajr il-permess tagħha u li għalhekk tonqos milli tosserva l-Artikolu 1(3) f'Parti I ta' Protokoll 3 tal-Ftehin dwar is-Sorveljanza u l-Qorti, abbażi ta' dawn il-linji gwida jekk il-ħlas għall-għajnuna tal-bidu jkun sar wara li ġew adottati l-linji gwida. F'każijiet oħra, l-Awtorità għandha tagħmel valutazzjoni bbażata fuq ir-regoli applikabbli meta l-għajnuna bdiet titħallas.

(77)

L-Awtorità tinforma lill-Istati ta' l-EFTA u lill-partijiet interessati li hi bi ħsiebha tagħmel valutazzjoni dettaljata dwar l-applikazzjoni ta' dawn il-linji gwida erba' snin wara d-data ta' l-implimentazzjoni tagħhom. Ir-riżultat ta' dak l-istudju jista' jwassal lill-Awtorità biex tirrevedi dawn il-linji gwida.