6.3.2014   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 67/153

1.1

Il-KESE jilqa' l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni dwar l-infrastruttura ekoloġika (IE) u l-għan tagħha li tippromovi l-proġetti tal-IE permezz ta' għadd ta' miżuri.

1.2

Il-Kumitat jirrakkomanda li l-esperjenzi bl-implimentazzjoni ta' dan il-pakkett ta' miżuri jintużaw biex tiġi żviluppata l-istrateġija għall-IE mħabbra fl-Istrateġija għall-Bijodiversità sal-2020.

1.3

Il-KESE jappoġġja l-għan li fil-proġetti tal-IE l-benefiċċju ekoloġiku jintrabat ma' dak ekonomiku u soċjali. L-għan hu li tinħoloq infrastruttura bi strutturi tal-pajsaġġ naturali, seminaturali, użati jew urbani li tikkontribwixxi għall-konservazzjoni tal-bijodiversità u fatturi ambjentali oħra u fl-istess ħin tipprovdi servizzi rħas u sostenibbli għas-soċjetà. B'kuntrast man-netwerk Natura 2000, il-promozzjoni tal-IE ma timplikax strument legali; l-għan tal-inizjattiva tal-IE mhux li toħloq netwerk ieħor ta' protezzjoni tan-natura lil hinn min-netwerk Natura 2000.

1.4

Il-KESE jinnota li r-responsabbiltà ewlenija għall-proġetti tal-IE hi f'idejn l-Istati Membri, l-aktar l-awtoritajiet tal-ippjanar reġjonali u lokali. Ir-rwol tal-UE hu l-ewwel u qabel kollox li tappoġġja l-promozzjoni tal-IE. Il-kunċett tal-IE għandu jiġi integrat minnufih u b'mod effettiv partikolarment f'oqsma ta' politika bħall-agrikoltura u l-forestrija, il-ħarsien tan-natura, il-politika tal-ilma, marittima, tas-sajd, reġjonali u ta' koeżjoni, l-ippjanar urban, il-politika dwar it-tibdil fil-klima, il-politika tat-trasport u tal-enerġija, il-protezzjoni ċivili u l-użu tal-art kif ukoll fl-istrumenti finanzjarji korrispondenti tal-UE.

1.5

L-UE għandha terfa' r-responsabbiltà diretta għall-proġetti tal-IE ta' importanza Ewropea. Il-KESE jappoġġja l-proposta li, bl-istess mod bħan-netwerks trans-Ewropej tat-trasport, tal-enerġija u tat-telekomunikazzjoni, jiġi introdott TEN-G għall-finanzjament tal-infrastruttura ekoloġika, b'lista kartografika tal-proġetti tal-IE ta' importanza Ewropea.

1.6

Fil-proġetti tal-IE fil-livell reġjonali u lokali, l-atturi ewlenin huma dawk responsabbli għall-ippjanar reġjonali u lokali, il-bliet u l-muniċipalitajiet, dawk responsabbli għall-proġetti infrastrutturali f'oqsma bħall-bini tat-toroq, tal-ferroviji, tal-istrutturi idrawliċi u tal-protezzjoni mill-għargħar, il-bdiewa u l-forestiera, l-intrapriżi u l-bennejja, l-organizzazzjonijiet ambjentali tas-soċjetà ċivili u t-trejdjunjins. Dawn l-atturi għandhom jiġu msaħħa, għaliex is-suċċess tal-proġetti tal-IE jiddependi b'mod kruċjali minn jekk huma jkunux mibdija, aċċettati u appoġġjati minn dawn l-atturi.

1.7

Il-KESE jemmen li hu indispensabbli li tingħata ferm aktar attenzjoni lill-parteċipazzjoni bikrija tas-soċjetà ċivili fil-proġetti tal-IE minn kif inhu l-każ fil-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni. Il-proċessi parteċipattivi tal-ippjanar bil-parteċipazzjoni bikrija taċ-ċittadini u l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili huma importanti immens.

1.8

Hawnhekk wieħed irid jikkunsidra li l-proġetti tal-IE jistgħu joħolqu wkoll kunflitti bejn l-interessi leġittimi tad-diversi parteċipanti, u għalhekk iridu jiġu previsti mekkaniżmi adatti għas-soluzzjoni tal-kunflitti, għall-ibbilanċjar tal-interessi u għat-titjib tal-proġetti. Jekk tiġi mmaniġġjata b'mod tajjeb, l-IE tista' tgħin biex tnaqqas jew tegħleb il-kunflitti tradizzjonali bejn il-ħarsien u l-użu tan-natura. Il-KESE jenfasizza li għandhom jinħolqu biżżejjed inċentivi sabiex jinkoraġġixxu l-investiment privat meħtieġ.

2.1

Fid-dawl tal-valur intrinsiku tal-bijodiversità u tas-servizzi li din tipprovdi bħala kapital naturali, il-preservazzjoni u l-irkupru tad-diversità bijoloġika huma ta' importanza fundamentali għall-benesseri tal-bniedem, il-prosperità ekonomika u l-kundizzjonijiet tal-għajxien umani. Għaldaqstant, fl-Istrateġija għall-Bijodiversità sal-2020 (1) il-Kummissjoni Ewropea stabbiliet l-għan li sal-2020 twaqqaf it-telf tad-diversità bijoloġika u d-deterjorazzjoni tas-servizzi tal-ekosistemi fl-UE u li tirkupra kemm jista' jkun minnhom. L-istrateġija Ewropea għall-IE għandha, b'mod partikolari, tippromovi l-infrastrutturi ekoloġiċi.

2.2

Il-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni tas-6 ta' Mejju 2013 "L-Infrastruttura Ekoloġika (IE) – Insaħħu l-Kapital Naturali tal-Ewropa" tinkludi l-punti ewlenin li ġejjin:

2.3

Fl-Opinjoni tiegħu dwar l-Istrateġija għall-Bijodiversità tas-26 ta' Ottubru 2011 (2), il-KESE laqa' fil-prinċipju l-Istrateġija għall-Bijodiversità iżda kkritika n-nuqqas ta' analiżi tal-fatturi li wasslu biex l-għanijiet tal-bijodiversità ma jintlaħqux. Kien partikolarment in-nuqqas ta' rieda politika fl-Istati Membri li xekkel l-implimentazzjoni effettiva tagħhom.

3.1

David Rose, fi Green Infrastructure. A Landscape Approach, ifisser tajjeb ferm x'inhi l-IE: l-infrastruttura ekoloġika tirreferi għall-elementi li jgħaqqdu l-ambjenti naturali u mibnija u jagħmlu l-bliet aktar abitabbli, bħal pereżempju parks, mogħdijiet, soqfa ekoloġiċi, toroq ekoloġiċi u s-siġar imħawlin fil-bliet (urban tree canopy). Fil-livell reġjonali, l-infrastruttura ekoloġika tinkludi n-netwerk ta' żoni naturali, spazji ekoloġiċi, mogħdijiet ekoloġiċi, art maħduma (agrikola u tal-foresti), u elementi oħra li jipprovdu diversi benefiċċji għas-saħħa u l-benesseri tal-bniedem u l-ekosistemi.

3.2

Xi eżempji ta' IE huma:

3.3

82 % tal-art fl-UE tinsab barra min-netwerk Natura 2000. Għalhekk, huwa ċar li l-preservazzjoni u l-irkupru tad-diversità bijoloġika permezz tal-promozzjoni tal-infrastruttura ekoloġika anke lil hinn min-netwerk Natura 2000 huma b'mod ġenerali indispensabbli sew għall-effiċjenza tan-netwerk ta' żoni protetti u sew għall-provvista ta' servizzi tal-ekosistemi. B'kuntrast man-netwerk Natura 2000, il-promozzjoni tal-IE ma timplikax strument legali. Għalhekk hi ma tistax tieħu post l-implimentazzjoni tan-netwerk Natura 2000, iżda tikkomplementaha permezz ta' komponenti addizzjonali. Mill-banda l-oħra, l-għan tal-inizjattiva tal-IE mhux li toħloq netwerk ieħor ta' protezzjoni tan-natura lil hinn min-netwerk Natura 2000. Il-KESE jisħaq li l-inizjattiva tal-IE għandha sservi wkoll biex tinkoraġġixxi l-protezzjoni kooperattiva tan-natura u l-ambjent u tippromoviha fl-Istati Membri kollha.

3.4

Il-KESE jenfasizza l-bżonn urġenti li s-soċjetà ċivili tipparteċipa minn kmieni u b'mod attiv fil-proġetti tal-IE, kif inhuwa previst ukoll fil-Konvenzjoni ta' Aarhus dwar il-parteċipazzjoni tal-pubbliku fl-affarijiet ambjentali. Bosta eżempji juru kif is-suċċess tal-proġetti jiddependi ħafna minn jekk is-soċjetà ċivili tapprovahomx jew le. Għalhekk, l-approċċ minn isfel għal fuq (bottom up) u l-iżvilupp ta' sħubijiet mal-partijiet ikkonċernati fil-muniċipalitajiet, dawk responsabbli għall-proġetti infrastrutturali, l-ekonomija u t-trejdjunjins, l-agrikoltura u l-forestrija, il-politika tal-ilma u l-protezzjoni tal-kosti kif ukoll l-NGOs ambjentali għandhom ikunu ħafna aktar ċari fl-istrateġija tal-Kummissjoni Ewropea.

3.5

Il-KESE b'dispjaċir jinnota li l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni dwar l-IE mhijiex l-istrateġija Ewropea għall-IE mħabbra fl-Istrateġija għall-Bijodiversità sal-2020. Il-KESE jilqa' madankollu l-azzjonijiet imħabbra fil-Komunikazzjoni u jqishom bħala passi fid-direzzjoni t-tajba. L-esperjenzi bl-implimentazzjoni ta' dawn il-miżuri għandhom jintużaw biex tkompli tiġi żviluppata strateġija għall-IE.

3.6

Il-KESE jemmen li hemm bżonn li jiġu stabbiliti l-prijoritajiet tal-implimentazzjoni tal-IE aktar milli jsir fil-Komunikazzjoni. Bħal fil-każ tal-Istrateġija għall-Bijodiversità, il-Komunikazzjoni ma tippreżentax analiżi ċara ta' għaliex l-infrastruttura ekoloġika ma tintużax biżżejjed. Il-gwida teknika prevista u t-titjib tal-bażi tal-informazzjoni u l-għarfien waħedhom mhux ser jeliminaw in-nuqqas ta' rieda politika f'ċerti Stati Membri rigward l-użu ta' dawn il-kunċetti. Fil-fehma tal-KESE, strateġija effikaċi tal-IE tirrikjedi monitoraġġ strett, analiżi kritika tal-miżuri fl-Istati Membri kif ukoll, jekk ikun hemm bżonn, miżuri ta' segwitu li jappoġġjaw lill-Istati Membri jew ir-reġjuni b'nuqqasijiet ċari.

4.1.1

Ir-responsabbiltà ewlenija għall-proġetti tal-IE hi f'idejn l-Istati Membri, l-aktar l-awtoritajiet tal-ippjanar reġjonali u lokali. Ir-rwol tal-UE hawnhekk hu l-ewwel u qabel kollox wieħed ta' appoġġ billi xxandar b'mod pubbliku l-kunċett tal-IE u, kif previst fil-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni, billi tipprovdi bażijiet adatti u aċċessibbli tal-informazzjoni u l-għarfien. Barra minn dan, l-istrumenti ta' finanzjament tal-UE għandhom influwenza qawwija fuq l-ippjanar reġjonali u lokali, u għalhekk l-integrazzjoni tal-kunċett tal-IE f'dawn l-istrumenti ta' finanzjament għandha tingħata prijorità għolja.

4.1.2

L-UE għandha terfa' r-responsabbiltà diretta għal ċerti proġetti tal-IE ta' importanza Ewropea. Il-proġetti ta' dan it-tip normalment ikunu jikkonċernaw żoni transkonfinali bħall-ktajjen ta' muntanji, ix-xmajjar jew il-foresti. Il-Komunikazzjoni ssemmi l-inizjattiva Ewropea "Green Belt" bħala eżempju li rnexxa. Il-widien tax-xmajjar transkonfinali wkoll għandhom jingħataw attenzjoni speċjali bħala bażi għal IE Ewropea. Fil-każ ta' xmajjar bħad-Danubju jew l-Elbe, b'mod partikolari, li din is-sena reġgħu ġarrbu ħsarat serji minħabba l-għargħar, it-titjib tal-protezzjoni mill-għargħar permezz tal-kunċetti tal-IE jista' jwassal għall-konservazzjoni ta' żoni tal-ilma sensittivi u importanti għall-bijodiversità Ewropea kif ukoll għall-iżvilupp ekonomiku u turistiku.

4.1.3

Il-KESE jappoġġja l-promozzjoni ta' netwerk Ewropew ta' proġetti tal-IE b'importanza Ewropea li jkun ippjanat b'mod strateġiku permezz ta' lista kartografika tal-proġetti inklużi. Fil-qafas tal-inizjattiva TEN-G, dan għandu jingħata l-istess importanza bħalma jingħataw l-inizjattivi infrastrutturali Ewropej fl-oqsma tat-trasport, l-enerġija u t-telekomunikazzjoni.

4.3.1

Id-disponibbiltà ta' żoni seminaturali jew urbani fi stat naturali tvarja ħafna bejn l-Istati Membri u r-reġjuni individwali. Filwaqt li f'xi reġjuni u bliet b'densità għolja ħafna mill-art hi okkupata minn "infrastruttura griża", reġjuni oħrajn għandhom żoni kbar fi stat naturali. Fil-miżuri Ewropej għall-promozzjoni tal-IE għandha ssir distinzjoni bejn ir-reġjuni fejn trid tinħoloq IE ġdida u żoni oħra fejn l-importanti hu pjuttost li jżommu u jieħdu ħsieb tal-pajsaġġi.

4.4.1

Il-Komunikazzjoni ġustament tagħti l-akbar prijorità lill-integrazzjoni effettiva tal-aspetti tal-IE f'firxa wiesgħa ta' oqsma ta' politika.

4.4.2

Il-KESE jilqa' t-tħejjija ta' gwida teknika bi prinċipji u kundizzjonijiet qafas għall-inklużjoni tal-aspetti tal-IE fil-politika reġjonali u ta' koeżjoni, il-politika dwar it-tibdil fil-klima u ambjentali, il-politika tas-saħħa u tal-konsumatur kif ukoll il-Politika Agrikola Komuni, inklużi l-mekkaniżmi ta' finanzjament tagħhom. Din il-gwida għandha titlesta malajr sabiex l-Istati Membri li diġà qed jaħdmu fuq il-pjani operattivi jkunu jistgħu jużawha għall-perjodu ta' programmazzjoni 2014-2020.

4.4.3

L-IE ma tiddependix biss mill-investimenti pubbliċi, iżda wkoll minn dawk privati. Il-KESE jenfasizza li hemm bżonn ta' inċentivi suffiċjenti għall-investimenti privati fl-IE. Il-KESE jilqa' l-proposta li tiġi stabbilita faċilità speċifika ta' finanzjament mill-UE flimkien mal-BEI.

4.5.1

Minkejja li l-Komunikazzjoni tirrikonoxxi l-ħtieġa li l-IE tiġi integrata fil-ġestjoni tat-territorju reġjonali u l-ippjanar lokali, il-KESE jinnota n-nuqqas ta' miżuri konkreti fil-pjan ta' azzjoni f'dan ir-rigward. Il-ġestjoni tat-territorju, tal-pajsaġġi u tal-bini fil-livell lokali għandha impatt konsiderevoli fuq l-implimentazzjoni tal-IE, iżda minħabba l-prinċipju tas-sussidjarjetà hemm limitu fuq kemm tista' tiġi influwenzata mil-livell Ewropew.

4.5.2

Il-KESE jitlob li tiġi garantita b'mod partikolari l-parteċipazzjoni bikrija tal-atturi reġjonali u lokali tas-soċjetà ċivili, li mingħajrhom il-proġetti tal-IE ma jkunux jistgħu jitwettqu jew inkella ma jirnexxux jekk ma jiġux aċċettati minnhom. Jinħtieġu proċessi tal-ippjanar parteċipattivi li jagħtu lil dawn l-atturi rwol attiv fit-tfassil. Ta' min jinnota li fil-qasam tal-IE mhux dejjem jittieħdu deċiżjonijiet li minnhom jirbaħ kulħadd, iżda kultant ċerti partijiet interessati jkollhom ibatu wkoll xi żvantaġġi (pereżempju meta l-preservazzjoni tal-IE fix-xtut tax-xmajjar jew tal-ibħra twassal għall-projbizzjoni tal-bini). L-għanijiet konfliġġenti li jirriżultaw mill-kompetizzjoni bejn it-talbiet differenti għall-użu tal-art (eż. produzzjoni tal-ikel, żoni residenzjali u infrastruttura, konnettività tal-bijotopi, bijodiversità) għandhom jiġu indirizzati b'mod ċar u jinsabu soluzzjonijiet għalihom.

4.6.1

Il-KESE jara potenzjal enormi għall-miżuri tal-IE fiż-żoni urbani. Hawnhekk dawn il-miżuri joħolqu vantaġġi relatati mas-saħħa, itejbu l-klima tal-bliet, joħolqu l-impjiegi u jżidu l-attraenza tal-bliet. Fil-bliet, b'mod partikolari, għandu jittejjeb l-għarfien – sa mill-iskejjel – dwar is-soluzzjonijiet tal-IE, u għandha tissaħħaħ il-parteċipazzjoni attiva tas-soċjetà ċivili. Il-KESE jemmen li l-interess kbir attwali fl-ortikoltura u l-agrikoltura urbani huwa sinjal ċar li ħafna ċittadini huma lesti jikkontribwixxu għal ekosistemi intatti u jipprovaw forom ġodda ta' komunitajiet u spirtu ta' komunità.

4.7.1

Hawnhekk it-tip u l-firxa tal-integrazzjoni tal-IE jiddependu ħafna mir-riżultati tal-Politika Agrikola Komuni (PAK) u tal-qafas finanzjarju pluriennali (QFP) tal-UE għall-2014-2020. Fiż-żewġ oqsma ntlaħqu ftehimiet politiċi. Il-KESE kemm-il darba tkellem favur agrikoltura multifunzjonali u pagamenti diretti funzjonali. Sabiex l-agrikoltura Ewropea ssir aktar ekoloġika, fir-riforma agrikola li qed issir bħalissa l-pagamenti diretti ġew pereżempju marbuta ma' standards ambjentali ogħla u l-esklużjoni ta' żoni bi prijorità ekoloġika. Il-KESE ser jeżamina fil-fond id-deċiżjonijiet dwar ir-riforma tal-PAK u jikkomparahom mal-pożizzjonijiet tiegħu.

4.7.2

Il-KESE jistenna li jkun hemm aktar servizzi għall-konnettività ekoloġika fil-qafas tal-Fond Agrikolu Ewropew għall-Iżvilupp Rurali u b'mod partikolari fil-qafas tal-miżuri ambjentali agrikoli. Il-KESE kemm-il darba ġibed l-attenzjoni għall-fatt li ħafna mill-bdiewa u l-forestiera għandhom livell għoli u pożittiv ta' affinità fejn jidħol il-ħarsien tan-natura u l-bijotopi. Ħafna proġetti pilota juru b'mod impressjonanti li bil-ħidma fi sħubija jistgħu jinkisbu riżultati pożittivi. Il-KESE jħeġġeġ li l-proġetti tal-IE jinkludu kemm iż-żoni agrikoli użati b'mod estensiv kif ukoll dawk użati b'mod intensiv li jiġu ġestiti b'użu effiċjenti tar-riżorsi. Hawnhekk għandha tingħata preferenza lill-miżuri volontarji u integrati fil-produzzjoni. Għandu jiġi sfruttat ukoll il-potenzjal tal-IE għall-iżvilupp rurali f'perspettiva soċjali u demografika.

4.8.1

Il-ġestjoni integrata tal-ilmijiet u l-kosti għandha tuża b'mod kemm jista' jkun effettiv il-potenzjal tal-IE (4).

4.8.2

L-ekosistemi qegħdin dejjem jeħżienu fl-UE, l-aktar għaliex qed tittieħed aktar art, qed tiġi frammentata l-art u qed jiżdied l-użu intensiv tal-art. L-IE tista' taħdem kontra dan l-iżvilupp. Hi għandha tiġi appoġġjata permezz ta' miżuri msaħħa fil-politika Ewropea dwar il-ħarsien tal-ħamrija sabiex jonqos l-użu tal-art, liema miżuri għandhom jinkludu wkoll azzjonijiet leġislattivi (5).

4.8.3

L-IE sservi ta' bir tal-karbonju, l-aktar permezz tal-protezzjoni tal-ħamrija naturali. Fid-dawl tal-għan ġenerali tal-politika dwar it-tibdil fil-klima li l-ekonomija Ewropea ssir ekonomija b'livell baxx ta' emissjonijiet ta' karbonju u b'bażi bijoloġika, huwa aktar importanti li l-ekosistemi jaħdmu sew. L-istrateġiji tal-Istati Membri dwar l-adattament għat-tibdil fil-klima għandhom jikkunsidraw b'mod partikolari l-bosta użi differenti tal-IE.