PRILOG

ZAHTJEV ZA REGISTRACIJU ZTS-a

Uredba (EZ) br. 509/2006 o poljoprivrednim i prehrambenim proizvodima kao garantirano tradicionalnim specijalitetima (*1)

„SUIKERSTROOP”

EZ br.: NL-TSG-0007-01203 – 27.1.2014.

1.   NAZIV I ADRESA SKUPINE KOJA PODNOSI ZAHTJEV

Naziv	:	Kenniscentrum suiker & voeding
Adresa	:	Amsterdamsestraatweg 39a, 3744 MA BAARN
Telefon	:	+31 355433455
Telefaks	:	+31 355426626
E-pošta	:	info@kenniscentrumsuiker.nl

2.   DRŽAVA ČLANICA ILI TREĆA ZEMLJA

Nizozemska

3.   SPECIFIKACIJA PROIZVODA

3.1.   Naziv (nazivi) za registraciju (članak 2. Uredbe Komisije (EZ) br. 1216/2007)  (1)

„Suikerstroop”

Uz naziv se navodi tvrdnja „proizvedeno prema nizozemskoj tradiciji”.

3.2.   Naziv

☒	koji je sam po sebi specifičan

☐	koji označava specifična svojstva poljoprivrednog ili prehrambenog proizvoda

Naziv se tradicionalno upotrebljava za označivanje proizvoda. Sirup „Suikerstroop” dobiva se pri proizvodnji šećera. Člankom 12. Uredbe o šećeru i sirupu (Warenwet) iz 1977. utvrđeno je da „Oznaku 'Suikerstroop', kojoj prethodi ili ne prethodi naziv biljke od koje je proizvod proizveden, smije nositi samo sirupasta tekućina dobivena od soka nastalog kuhanjem biljke koja služi izradi proizvoda, a nakon uklanjanja kristala šećera…”.

3.3.   Zahtjev za rezervaciju naziva u skladu s člankom 13. stavkom 2. Uredbe (EZ) br. 509/2006

☒	Registracija s rezervacijom naziva

☐	Registracija bez rezervacije naziva

3.4.   Vrsta proizvoda

Razred 2.3.: Kruh, fino pecivo, kolači, slastice, keksi i drugi pekarski proizvodi

3.5.   Opis poljoprivrednog ili prehrambenog proizvoda na koji se odnosi naziv iz točke 3.1. (članak 3. stavak 1. Uredbe (EZ) br. 1216/2007)

„Suikerstroop” je sirupasta tekućina dobivena od soka nastalog kuhanjem šećerne repe ili šećerne trske od koje se proizvod proizvodi, a nakon uklanjanja kristala šećera. Tekućina ima najmanji udio ekstrakta 80 %, najveći udio pepela 4,0 % i vidljivi faktor čistoće od najmanje 73 %. Proizvod ima dug rok trajanja zahvaljujući velikom udjelu suhe tvari i šećera (više od 60 g na 100 g). „Slobodna” je voda zbog šećera slabo prisutna tako da se u proizvodu ne mogu razviti nikakvi mikroorganizmi.

Posebna svojstva proizvoda navedena su u nastavku.

	Boja	Stupanj Brixa (2)	Ukupni šećeri
„Suikerstroop”	2 000 – 30 000 IU (3)	najmanje 79 °	najmanje 70 %

Fizička svojstva

Sirup „Suikerstroop” ljepljiva je, gusta i ne suviše tekuća tamnosmeđa tekućina sirupaste teksture. Udio šećera vrlo je velik, odnosno najmanje 70 %.

Kemijska svojstva

Proizvod „Suikerstroop” ima vidljivi faktor čistoće od najmanje 73 %. Najmanji udio ekstrakta mora biti 80 %. Najveći udio pepela u proizvodu „Suikerstroop” ne smije biti veći od 4 %.

Organoleptička svojstva

Sirup „Suikerstroop” slatko-slanog je i gorkastog okusa. Sladak okus dolazi od velikog udjela šećera, a slani okus od minerala i drugih (topivih) sastojaka šećerne repe ili šećerne trske sadržanih u sirupu za vrijeme postupka proizvodnje.

3.6.   Opis metode proizvodnje proizvoda na koji se odnosi naziv iz točke 3.1.

Sirovina od koje se dobiva sirup „Suikerstroop” preostala je sirupasta tekućina dobivena pri proizvodnji šećera od šećerne repe ili šećerne trske, a nakon uklanjanja kristala šećera.

U proizvodnji kristalnog šećera, u fazi ekstrakcije, šećeri repe ili šećerne trske otapaju se u vodi. Ostali se sastojci („ne-šećeri”) šećerne repe i šećerne trske isto otapaju u vodi.

Ekstrakt se pročišćava, zgušnjava i kristalizira. Nakon kristalizacije šećerne otopine dobivene na ovaj način odstranjuju se kristali šećera. „Ne-šećeri” očuvani su u preostaloj slatkoj otopini koja se naziva i „matičnom vodom” (= sirup, ocijeđeni sirup). Ova matična voda još uvijek sadržava mnogo otopljenih šećera (oko 85 %). Kako bi se oni mogli kristalizirati, matična voda opet se zgušnjava sve dok ne nastanu novi kristali šećera. Kristali se ponovno odvajaju od sirupa. Ovaj preostali sirup naziva se sirupom B. Sadržava oko 75 % šećera (na temelju suhe tvari) i nešto više ne-šećera. Upravo se sirup B upotrebljava kao sirovina za proizvodnju sirupa „Suikerstroop”.

Sirup B stavlja se u miješalicu kako bi se uklonile nečistoće. Sirovina se obrađuje aktivnim ugljenom koji upija nečistoće. One se zatim uklanjanju filtriranjem zajedno s ugljenom. Tada se dobiva pročišćeni sirup B koji je glavni sastojak sirupa „Suikerstroop”. Sirupu B dodaje se otopina šećera (otopljenog u vodi) i/ili (sirup) invertnoga šećera kako bi se dobila svojstva iz točke 3.5. Invertni šećer (sirup) je sirup dobiven razdvajanjem šećera (saharoze) na glukozu i fruktozu. Pročišćeni sirup B, otopina šećera i/ili invertni šećer miješaju se dok se ne dobije ujednačena smjesa.

Kako bi proizvod „Suikerstroop” imao sastav sukladan sastavu opisanom u točki 3.5., ova ujednačena sirupasta smjesa isparava se u vakuumu sve dok se ne dobije željeni stupanj Brixa (najmanje 79° Brixa).

Sirup se stavlja u spremnike iz kojih se pakira u različitim oblicima.

3.7.   Posebna svojstva poljoprivrednog ili prehrambenog proizvoda

Posebnost proizvoda „Suikerstroop” proizlazi iz činjenice da se po pitanju kvalitete jasno razlikuje od drugih vrsta sirupa, poput sirupa od jabuka ili krušaka, ali i od melase jer ima sljedeće karakteristike:

Sirovine

Sirup „Suikerstroop” odlikuje se činjenicom da se dobiva 100 % od šećerne repe ili šećerne trske.

Sastav šećera

Budući da se sirup 100 % proizvodi od šećerne repe ili šećerne trske, ugljikohidrati koje sadržava gotovo su isključivo saharoza i invertni šećer. Najmanji udio šećera je 70 % (vidjeti i karakteristike u točki 3.5.). I po tome se razlikuje od melase čiji je udio šećera manji od 68 %.

Okus

Svoj slan okus, popraćen gorkastom notom, sirup „Suikerstroop” duguje „ne-šećerima” koji se nalaze u sirovini upotrijebljenoj za proizvodnju. Oni uz veliki udio šećera ovom sirupu daju slatko-slani okus po kojem se razlikuje od drugih vrsta sirupa.

3.8.   Tradicionalna svojstva poljoprivrednog ili prehrambenog proizvoda

Zahtjev za registraciju temelji se na činjenici da se proizvod odlikuje tradicionalnom metodom proizvodnje i tradicionalnim sastavom.

Tradicionalna metoda proizvodnje

Vrlo davno (početkom 17. stoljeća) sirup „Suikerstroop” proizvodio se ručno, no od 1908. proizvodi se tvornički. Tvornička metoda proizvodnje nije se promijenila, ali postupak proizvodnje poboljšao se, racionalizirao i mehanizirao. Tvornice (osnovane početkom 20. stoljeća, oko 1910.) još uvijek rade; postrojenja su im modernizirana kako je napredovala tehnologija.

U 17., 18. i 19. stoljeću

Sirup „Suikerstroop” tradicionalan je nusproizvod rafiniranja šećera. U svojem djelu naziva „De Suikerraffinadeur” (osoba koja rafinira šećer) iz 1783. J. H. Reisig opisao je način na koji se sirup prikupljao u posude za otjecanje pri proizvodnji šećernih glava. Tijekom postupka kristalizacije pročišćeni šećerni sirup (guste tekuće konzistencije) ulijevao se u kalupe za šećerne glave. Kalupi bi nekoliko dana ostajali na posudama za cijeđenje. Tako prikupljeni sirup zvao se otkrivenim sirupom. Šećerne glave zatim bi se pokrivale vlažnom kaolinskom glinom (pogoduje postupku kristalizacije i sprečava rastapanje), a onda opet stavljale na posude. Na glave se polako izlijevala voda koja je postupno u njih prodirala. Tako odvojen sirup zvao se pokrivenim sirupom. Zatim bi se gornji sloj (osušena zemlja) uklanjao, a šećerne bi glave nekoliko dana odstajale. Nakon toga pokrivalo bi ih se tanjim slojem kaolinske gline i opet stavljalo na posude za sirup te vlažilo vodom. Tako prikupljeni sirup nazivao se iscijeđenim sirupom (najčišći sirup).

Od 20. stoljeća do danas

Zahvaljujući unaprjeđenju tehnike (industrijalizacija), postupkom proizvodnje omogućeno je dobivanje više kristalnog šećera nego prije. Tako melasa/melado (= sirup) sadržava više „ne-šećera” i manje šećera (udio šećera manji od 68 %, vidljivi faktor čistoće manji od 73 %). Razlikuje se i okusom zbog taloženja nečistoća (zahvaljujući učinkovitosti postupka tvorničke proizvodnje) i osjetno je slaniji od nekadašnjih iscijeđenih sirupa (posljednji sirup dobiven na kraju ručnog postupka proizvodnje). Međutim, s obzirom na to da se potražnja za sirupom „Suikerstroop” održala, odlučeno je da ga se proizvodi kao proizvod za potrošnju. Postupak proizvodnje nastao je oko 1900. (vidjeti opis u točki 3.6.), a od 1908. počela je proizvodnja kakvu poznajemo danas.

Prikaz metode proizvodnje 1908. i danas:

Metoda proizvodnje (kako je opisano u točki 3.6.)	1908.	danas
Sirovina (sirup B) koja nastaje proizvodnjom šećera od šećerne trske ili šećerne repe	X	X
Pročišćavanje sirupa B aktivnim ugljenom	X	X
Dodavanje otopine šećera i/ili sirupa invertnog šećera prema receptu	X	X
Miješanje za dobivanje ujednačene smjese	X	X
Isparavanje termičkom obradom do dobivanja željene suhe tvari	X	X

Tradicionalni sastav

Sirup „Suikerstroop” tradicionalno se sastoji od saharoze i invertnog šećera (ugljikohidrati) dobivenih iz šećerne repe ili šećerne trske.

Sadašnji sastav sirupa „Suikerstroop”, čiji su zahtjevi opisani u točki 3.9., identičan je sastavu određenom u Uredbi o šećeru i sirupu (Warenwet) iz 1977.

U Uredbi o šećeru i sirupu iz 1977. sastav je opisan kako slijedi: sirupasta tekućina dobivena od soka nastalog kuhanjem biljke od koje se proizvod proizvodi, a nakon uklanjanja kristala šećera. Osim toga, najmanji udio ekstrakta mora biti 80 %, a vidljivi faktor čistoće 73 %. Udio pepela ne smije biti veći od 4 %. Glavne karakteristike sastava nisu se promijenile i identične su zahtjevima o sadašnjem sastavu sirupa „Suikerstroop”, kako su opisani u točki 3.5.

Tradicionalna upotreba

Sirup „Suikerstroop” sastojak je koji se naširoko upotrebljava u tradicionalnoj kuhinji. U popisu koji je sastavio Jo Van Lamoen u zbirci „Streekgerechten en wetenswaardigheden” (Regionalna jela i zanimljivosti) iz 1987. – 1988. navedeno je da se sirup „Suikerstroop” upotrebljava u brojnim regionalnim jelima kao što su kruh sa začinima iz Groningena, smeđi grah s jabukama, limburški „zoervleisj” (kiselo meso), „proemenkreuze” (pripravak sa suhim šljivama) iz Drenthea i karamele iz Zelanda. Kuharica škole domaćinstva iz Amsterdama, autora C.J. Wannéea, u 6. izdanju iz 1910., sadržava i brojne recepte sa sirupom „Suikerstroop”. Navedimo kao primjer peciva nazvana „bolus”, „stroopmoppen” i mnoga druga jela koja se preporučuje poslužiti s preljevom od sirupa (na bazi sirupa „Suikerstroop”) jer „tradicionalni” recepti nekadašnje Nizozemske nisu uvijek bili najukusniji.

3.9.   Minimalni zahtjevi i postupci za provjeru posebnih svojstava

Posebna svojstva sirupa „Suikerstroop” mogu se nadzirati vodeći računa o minimalnim mjerljivim propisima o karakteristikama navedenima u točki 3.5. (boja, stupanj Brixa i udio ukupnih šećera). Proizvođač provjerava poštuju li se ti propisi u svakoj proizvedenoj seriji (tijekom svakog proizvodnog postupka).

Nizozemsko nadležno tijelo za sigurnost hrane i proizvoda široke potrošnje (Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit – NVWA) provjerava te podatke nadziranjem. NVWA najmanje jednom godišnje provodi administrativnu kontrolu anketiranjem proizvođača kako bi provjerio zabilježene podatke o boji, stupnju Brixa i udjelu ukupnih šećera (s obzirom na to da proizvođač provodi mjerenja za svaku proizvedenu seriju i digitalno ih pohranjuje).

4.   NADLEŽNA TIJELA KOJA PROVJERAVAJU USKLAĐENOST SA SPECIFIKACIJOM PROIZVODA

4.1.   Naziv i adresa

Naziv	:	Nederlandse Voedsel en Waren Autoriteit
Adresa	:	Catharijnesingel 59, 3511 GG UTRECHT
Telefon	:	+31 882233333
E-pošta	:	info@vwa.nl

☒

Javno

☐

Privatno

4.2.   Posebne zadaće nadležnog tijela

Nizozemsko tijelo za sigurnost hrane i proizvoda široke potrošnje nadležno je za provjeru usklađenosti sa zahtjevima utvrđenima u specifikaciji proizvoda „Suikerstroop”.

---

(*1)  Zamijenjena Uredbom (EU) br. 1151/2012 o sustavima kvalitete za poljoprivredne i prehrambene proizvode.

(1)  Uredba Komisije (EZ) br. 1216/2007 od 18. listopada 2007. o utvrđivanju detaljnih pravila za provedbu Uredbe Vijeća (EZ) br. 509/2006 o poljoprivrednim i prehrambenim proizvodima kao garantirano tradicionalnim specijalitetima (SL L 275, 19.10.2007., str. 3.).

(2)  Mjera za određivanje količine suhe tvari, u ovom slučaju šećera, otopljene u vodenoj otopini, a koja se utvrđuje refraktometrom.

(3)  Jedinice ICUMSA (International Commission for Uniform Methods of Sugar Analysis – Međunarodna komisija za jedinstvene metode analize šećera). Što je jedinica ICUMSA veća, boja je tamnija.

Riječ je o neizravnom mjerenju stupnja čistoće.