Gníomhaireachtaí rátála creidmheasa

 

ACHOIMRE AR:

Rialachán (CE) Uimh. 1060/2009 maidir le gníomhaireachtaí rátála creidmheasa

CAD IS AIDHM LEIS AN RIALACHÁN?

• Féachtar le Rialachán (CE) Uimh. 1060/2009 le gníomhaíochtaí na ngníomhaireachtaí rátála creidmheasa a rialú d’fhonn infheisteoirí agus margaí airgeadais an Aontais Eorpaigh (AE) a chosaint ar riosca an mhíchleachtais.
• Is é is cuspóir leis neamhspleáchas agus sláine an phróisis rátála creidmheasa a áirithiú agus cáilíocht na rátálacha arna n–eisiúint a fheabhsú.
• Leagtar síos leis na coinníollacha chun rátálacha creidmheasa a eisiúint agus na rialacha a bhaineann le heagrú agus le hiompar gníomhaireachtaí rátála creidmheasa, lena n-áirítear a bpáirtithe leasmhara agus a mbaill, chun na nithe seo a leanas a chur chun cinn:
  • neamhspleáchas na ngníomhaireachtaí rátála creidmheasa;
  • seachaint coinbhleachtaí leasa; agus
  • cosaint níos fearr do chustaiméirí agus d’infheisteoirí.
• Cuimsítear sa rialachán rialacha comhchoiteanna lena leagtar síos oibleagáidí d’eisitheoirí agus do tríú páirtithe gaolmhara arna mbunú san Aontas, i ndáil le hionstraimí um urrúsú*.

PRÍOMHPHOINTÍ

Clárú, rialacha iompair agus maoirseachta

Le bheith cláraithe in AE, ní mór do ghníomhaireachtaí rátála creidmheasa::

• coinbhleachtaí leasa a sheachaint: mar shampla, ní dhéanfaidh anailísithe rátála creidmheasa eagraíocht ina bhfuil sealúchas acu a rátáil;
• cáilíocht a rátálacha agus a modhanna rátála a áirithiú;
• leibhéal ard trédhearcachta a áirithiú: mar shampla, trí thuarascáil bhliantúil ar thrédhearcacht a fhoilsiú.

Ó Iúil 2011 i leith, is é an tÚdarás Eorpach um Urrúis agus Margaí (ESMA) atá freagrach as gníomhaireachtaí rátála creidmheasa a chlárú agus tá cumhachtaí maoirseachta eisiacha i ndáil le gníomhaireachtaí den sórt sin aige.

Róbhrath ar rátálacha creidmheasa

• Leasaíodh an rialachán le Treoir 2013/14/AE faoina lena éileamh ar institiúidí airgeadais agus ar infheisteoirí a meastóireacht féin ar rioscaí creidmheasa a dhéanamh, agus gan a bheith ag brath go heisiach ná go huathoibríoch ar rátálacha seachtracha d’fhonn meastóireacht a dhéanamh ar acmhainneacht creidmheasa eagraíochta nó ionstraime airgeadais.

Rátálacha maidir le fiachas ceannasach Bhallstáit an Aontais Eorpaigh

• Ní mór do ghníomhaireachtaí rátála creidmheasa sceideal dátaí a shocrú ar a ndéanfaidh siad na Ballstáit a rátáil; Déanfar na Ballstáit a rátáil gach 6 mhí ar a laghad.
• D’fhonn míshocraíocht sa mhargadh a sheachaint, ní fhéadfar rátálacha a fhoilsiú go dtí go ndúnfar stocmhalartáin AE, agus 1 uair an chloig ar a laghad roimh athoscailt na stocmhalartán.
• Ní mór na fíricí agus na toimhdí a bhaineann le gach rátáil a chur in iúl d’infheisteoirí agus do na Ballstáit.

Freagracht na ngníomhaireachtaí rátála creidmheasa

• Féadfar gníomhaireacht rátála creidmheasa a chur faoi dhliteanas má sháraíonn an ghníomhaireacht an rialachán, bíodh sin d’aon ghnó nó le mórfhaillí, rud a dhéanann díobháil d’infheisteoir nó d’eisitheoir.

Neamhspleáchas agus coinbhleachtaí leasa a sheachaint

• Le riail rothlúcháin, ceanglaítear ar eisitheoirí ionstraimí casta um urrúsúchán gníomhaireachtaí a mhalartú gach 4 bliana.
• Ní mór do ghníomhaireachtaí rátála creidmheasa cásanna a nochtadh ina bhfuil 5% nó níos mó de chaipiteal nó de chearta vótála na gníomhaireachta ag scairshealbhóir mar aon le 5% nó níos mó d’eagraíocht atá á rátáil ag an ngníomhaireacht sin. I gcás ina bhfuil an dá shealúchas sin cothrom le 10% nó os a chionn, ní fhéadfaidh an ghníomhaireacht rátála creidmheasa an t–eintiteas sin a rátáil.
• Ní féidir 5% nó níos mó de chaipiteal nó de chearta vótála a shealbhú i mbreis agus gníomhaireacht rátála creidmheasa amháin, ach amháin sa chás ina mbaineann na gníomhaireachtaí sin leis an ngrúpa céanna.

Pointe rochtana aonair Eorpach

Le Rialachán leasaitheach (AE) Uimh. 2023/2869, ionchorpraítear airteagal nua i Rialachán leasaitheach (AE) Uimh. 1060/2009 maidir le hinrochtaineacht faisnéise faoin bpointe rochtana aonair Eorpach, arna bhunú faoi Rialachán (AE) 2023/2859 — féach an achoimre. Soláthrófar leis an bpointe rochtana aonair Eorpach rochtain ar fhaisnéis phoiblí airgeadais agus faisnéis inbhuanaitheachta faoi chuideachtaí AE agus faoi tháirgí infheistíochta AE. Ón 10 Eanáir 2028, agus faisnéis áirithe á cur ar fáil don phobal, mar a cheanglaítear faoi Rialachán (CE) Uimh. 1060/2009, go háirithe an fhaisnéis a bhaineann leis na rátálacha agus leis na modheolaíochtaí, samhlacha agus príomhthoimhdí a úsáidtear sna gníomhaíochtaí creidmheasa, beidh ar ghníomhaireachtaí rátála creidmheasa an fhaisnéis sin a chur faoi bhráid an chomhlachta bailiúcháin ábhartha ag an am céanna chun go mbeidh rochtain uirthi ar an bpointe rochtana aonair Eorpach. Leagtar amach leis an rialachán leasaitheach chomh maith na coinníollacha (i gcomhthéacs dhigitiú na faisnéise) nach mór don doiciméad um fhaisnéis a chomhlíonadh ina leith.

Foilsíonn an tÚdarás Eorpach um Urrúis agus Margaí na rátálacha uile atá ar fáil ar an Ardán rátála Eorpach.

Sonraítear sa rialachán maidir leis an bpointe rochtana aonair Eorpach, go bhféadfadh an pointe rochtana aonair Eorpach feidhmeanna an Ardáin Rátála Eorpaigh a chomhlíonadh amach anseo.

CÉN UAIR ATÁ TOSACH FEIDHME AN RIALACHÁIN?

Tá feidhm leis ón 7 Nollaig 2009 seachas rialacha a bhaineann leis an méid seo a leanas:

• tagairtí do rátálacha creidmheasa i réamheolairí (Airteagal 4(1)) a bhfuil feidhm leo ón 7 Nollaig 2010; agus
• gníomhaireachtaí rátála creidmheasa a bunaíodh i dtíortha nach tíortha den Aontas Eorpaigh aid (Airteagal 4(3)(f), (g) agus (h), a bhfuil feidhm leo ón 7 Meitheamh 2011.

CÚLRA

Tá rialachán AE maidir le gníomhaireachtaí rátála creidmheasa ar cheann de na tionscnaimh ar ghlac AE leo mar fhreagairt do na gealltanais a rinneadh ag Cruinniú Mullaigh G20 in Washington i Samhain 2008.

Le haghaidh tuilleadh faisnéise, féach:

• Gníomhaireachtaí rátála creidmheasa (An tÚdarás Eorpach um Urrúis agus Margaí)
• Gníomhaireachtaí rátála creidmheasa a rialáil (An Coimisiún Eorpach).

PRÍOMHTHÉARMAÍ

PRÍOMHDHOICIMÉAD

Rialachán (CE) Uimh. 1060/2009 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 16 Meán Fómhair 2009 maidir le gníomhaireachtaí rátála creidmheasa (IO L 302, 17.11.2009, lgh. 1–31).

Rinneadh leasuithe comhleanúnacha ar Rialachán (CE) Uimh. 1060/2009 a chorprú sa bhundoiciméad. Níl de luach ar an leagan comhdhlúite seo ach luach doiciméadach amháin.

DOICIMÉID GHAOLMHARA

Rialachán (AE) 2023/2859 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 13 Nollaig 2023 lena mbunaítear pointe rochtana aonair Eorpach lena soláthraítear rochtain láraithe ar fhaisnéis atá ar fáil don phobal agus atá ábhartha do sheirbhísí airgeadais, do mhargaí caipitil agus don inbhuanaitheacht (IO L, 2023/2859, 20.12.2023).

Féach an leagan comhdhlúite.

Tuarascáil ón gCoimisiún chuig Parlaimint na hEorpa agus chuig an gComhairle maidir le huirlisí malartacha ar rátálacha creidmheasa seachtracha, staid mhargadh na rátálacha creidmheasa, iomaíocht agus rialú in earnáil na rátálacha creidmheasa, staid mhargadh na n–ionstraimí airgeadais struchtúrtha agus maidir leis an bhféidearthacht a bhaineann le Gníomhaireacht Rátála Creidmheasa Eorpach a bhunú (COM(2016) 664 final, 19.10.2016).

Rialachán Tarmligthe (CE) 2015/1 ón gCoimisiún an 30 Meán Fómhair 2014 lena bhforlíontar Rialachán (AE) Uimh. 1060/2009 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle maidir le caighdeáin theicniúla rialála don tuairisciú tréimhsiúil ar tháillí arna ngearradh ag gníomhaireachtaí rátála creidmheasa ar mhaithe le maoirseoireacht leanúnach ag an Údarás Eorpach um Urrúis agus Margaí (IO L 2, 6.1.2015, lgh. 1–23).

Rialachán Tarmligthe (AE) 2015/2 ón gCoimisiún an 30 Meán Fómhair 2014 lena bhforlíontar Rialachán (CE) Uimh. 1060/2009 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle maidir le caighdeáin theicniúla rialála le haghaidh chur i láthair na faisnéise a chuirfidh gníomhaireachtaí rátála creidmheasa ar fáil don Údarás Eorpach um Urrúis agus Margaí (IO L 2, 6.1.2015, lgh. 24–56).

Tuarascáil ón gCoimisiún chuig an gComhairle agus chuig Parlaimint na hEorpa maidir leis an bhféidearthacht maidir le líonra gníomhaireachtaí rátála creidmheasa níos lú (COM(2014), 248 final, 5.5.2014).

Treoir 2013/14/AE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 21 Bealtaine 2013 lena leasaítear Treoir 2003/41/CE maidir le gníomhaíochtaí agus maoirseacht institiúidí um chóir ar scor gairme, Treoir 2009/65/CE maidir le comhordú dlíthe, rialachán agus forálacha riaracháin a bhaineann le gnóthais le haghaidh comhinfheistíochta in urrúis inaistrithe (GCUInna) agus Treoir 2011/61/AE maidir le Bainisteoirí Cistí Infheistíochta Malartacha i ndáil le róbhrath ar rátálacha creidmheasa (IO L 145, 31.05.2013, lgh. 1–3).

Féach an leagan comhdhlúite.

Rialachán Tarmligthe (AE) Uimh. 272/2012 ón gCoimisiún an 7 Feabhra 2012 lena bhforlíontar Rialachán (CE) Uimh. 1060/2009 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle maidir leis na táillí arna ngearradh ag an Údarás Eorpach um Urrúis agus Margaí ar ghníomhaireachtaí rátála creidmheasa (IO L 90, 28.3.2012, lgh. 6–10).

Rialachán Tarmligthe (AE) Uimh. 447/2012 ón gCoimisiún an 21 Márta 2012 lena bhforlíontar Rialachán (CE) Uimh. 1060/2009 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle maidir le gníomhaireachtaí rátála creidmheasa trí chaighdeáin theicniúla rialála a leagan síos chun comhlíonadh modheolaíochtaí rátála creidmheasa a mheas (IO L 140, 30.5.2012, lgh. 14–16).

Rialachán Tarmligthe (AE) Uimh. 449/2012 ón gCoimisiún an 21 Márta 2012 lena bhforlíontar Rialachán (CE) Uimh. 1060/2009 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle maidir le caighdeáin theicniúla rialála i ndáil le faisnéis chun gníomhaireachtaí rátála creidmheasa a chlárú agus a dheimhniú (IO L 140, 30.5.2012, lgh. 32–52).

Rialachán Tarmligthe (AE) Uimh. 946/2012 ón gCoimisiún an 12 Iúil 2012 lena bhforlíontar Rialachán (CE) Uimh. 1060/2009 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle maidir le rialacha nós imeachta i ndáil le fíneálacha arna ngearradh ag an Údarás Eorpach um Urrúis agus Margaí ar ghníomhaireachtaí rátála creidmheasa, lena n-áirítear rialacha maidir le cearta na cosanta agus le forálacha ama (IO L 282, 16.10.2012, lgh. 23–26).

Nuashonraithe 25.09.2024