Prionsabal an réamhchúraim

 

ACHOIMRE AR:

Teachtaireacht (COM(2000) 1final) maidir le prionsabal an réamhchúraim

CAD IS AIDHM LEIS AN TEACHTAIREACHT?

• Tugtar míniú inti ar phrionsabal an réamhchúraim lenar féidir freagairt thapa a thabhairt nuair a d’fhéadfadh sláinte duine, ainmhithe nó plandaí a bheith i mbaol, nó chun an comhshaol a chosaint.
• Go háirithe, nuair nach féidir meastóireacht iomlán ar an riosca a dhéanamh leis na sonraí eolaíocha, d’fhéadfaí dul i muinín an phrionsabail seo, mar shampla, chun dáileadh a stopadh nó ordú a thabhairt táirgí, ar dócha iad a bheith contúirteach, a tharraingt siar ón margadh.
• Bunaítear léi treoirlínte comhchoiteanna maidir le cur chun feidhme phrionsabal an réamhchúraim.

PRÍOMHPHOINTÍ

Tá prionsabal an réamhchúraim sonraithe in Airteagal 191 den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh. Tá sé mar aidhm leis leibhéal níos airde de chosaint an chomhshaoil a chinntiú trí chinnteoireacht choisctheach i gcás riosca. Is leithne go mór i gcleachtas áfach, scóip an phrionsabail seo agus folaíonn sé chomh maith beartas tomhaltóirí, reachtaíocht an Aontais Eorpaigh (AE) maidir le bia agus sláinte an duine, ainmhithe agus plandaí.

Beidh tionchar dearfach freisin ag sainmhíniú an phrionsabail ar an leibhéal idirnáisiúnta, lena chinntiú go mbeidh leibhéal iomchuí cosanta an chomhshaoil agus sláinte i gcaibidlíochtaí idirnáisiúnta. Aithníodh i gcomhaontuithe idirnáisiúnta éagsúla, go háirithe sa Chomhaontú maidir le Bearta Sláintíochta agus Fíteashláintíochta (SPS) arna thabhairt chun críche i gcomhthéacs na hEagraíochta Trádála Domhanda (EDT).

Cúlárach i leith phrionsabal an réamhchúraim

De réir an Choimisiúin Eorpaigh is féidir prionsabal an réamhchúraim a agairt nuair a d’fhéadfadh éifeacht dhainséarach a bheith ag feiniméan, táirge nó próiseas, arna haithint i meastóireacht oibiachtúil, mura gceadaíonn sa mheastóireacht seo an riosca a dheimhniú go leibhéal cinnteachta sásúil.

Baineann dul i muinín an phrionsabail le comhthéacs ginearálta anailíse riosca (a fholaíonn, mar aon le meastóireacht riosca, bainistiú riosca agus cur in iúl riosca), agus go háirithe i gcomhthéacs bainistithe riosca a chomhfhreagraíonn don chéim chinnteoireachta.

Cuireann an Coimisiún in iúl go láidir freisin nach féidir prionsabal an réamhchúraim a agairt ach amháin i gcás riosca a bheith ann agus nach féidir ar chor ar bith cinntí treallacha a dhlisteanú leis.

Ní féidir prionsabal an réamhchúraim a agairt ach amháin nuair a chomhlíontar na trí réamhchoinníoll:

• tionchair dhiúltacha a d’fhéadfadh a bheith ann a aithint;
• meastóireacht ar shonraí eolaíocha a bheith ar fáil;
• méid na neamhchinnteachta eolaíche.

Bearta réamhchúraim

Féadfaidh na húdaráis atá freagrach as bainistiú riosca cinneadh a dhéanamh gníomhú nó gan gníomhú, ag brath ar an leibhéal riosca. Má tá riosca ard ann, is féidir roinnt catagóirí beart a ghlacadh. D’fhéadfadh gníomhartha dlíthiúla comhréireacha, cláir thaighde a mhaoiniú, bearta faisnéise poiblí, etc. a bheith i gceist leis sin.

Treoirlínte comhchoiteanna

Beidh prionsabal an réamhchúraim treoraithe ag trí phrionsabal shonracha:

• an mheastóireacht eolaíoch is iomláine dar féidir, cinneadh chomh fada agus is féidir ar leibhéal na neamhchinnteachta eolaíche.
• meastóireacht riosca agus meastóireacht ar na hiarmhairtí a d’fhéadfadh a eascairt as easpa gníomhaithe;
• rannpháirtíocht na bpáirtithe leasmhara ar fad sa staidéar ar bhearta réamhchúraim, a luaithe is atá torthaí na meastóireachta eolaíche agus/nó na meastóireachta riosca ar fáil.

Anuas ar an méid sin, beidh feidhm fós le prionsabail réamhchúraim an bhainistithe riosca nuair a dhéantar prionsabal an réamhchúraim a agairt. Seo a leanas na cúig phrionsabal:

• comhréireacht idir na bearta a ghlactar agus an leibhéal cosanta a roghnaítear;
• neamh-idirdhealú i gcur i bhfeidhm na mbeart;
• comhsheasmhacht na mbeart le bearta eile dá saghas a glacadh cheana i gcásanna comhchosúla nó inar úsáideadh cineálacha cur chuige comhchosúla.
• iniúchadh ar leasa agus ar chostais ghníomhaithe nó easpa gníomhaithe;
• athbhreithniú ar na bearta i bhfianaise forbairtí eolaíochta.

An dualgas cruthúnais

I bhformhór na gcásanna, caithfidh tomhaltóirí Eorpacha agus comhlachais a dhéanann ionadaíocht dóibh léiriú a thabhairt ar an dainséar a bhaineann le nós imeachta nó le táirge a chuirtear ar an margadh, seachas i gcás cógas leighis, lotnaidicídí agus breiseán bia.

I gcás caingne a thionscnaítear faoi phrionsabal an réamhchúraim áfach, d’fhéadfadh iallach a bheith ar an déantóir nó ar an iompórtálaí an easpa dainséir a chruthú. Ní mór an fhéidearthacht seo a iniúchadh de réir an cháis. Ní féidir é a leathnú go ginearálta chuig gach táirge agus próiseas a chuirtear ar an margadh.

CÚLRA

Chun tuilleadh faisnéise a fháil, féach:

• Preaseisiúint ar shuíomh gréasáin an Choimisiúin Eorpaigh.

PRÍOMHDHOICIMÉAD

Teachtaireacht ón gCoimisiún maidir le prionsabal an réamhchúraim (COM(2000) 1 final an 2 Feabhra 2000)

Nuashonraithe 30.11.2016