Astaíochtaí CO2 do ghluaisteáin nua paisinéirí agus d’fheithiclí tráchtála éadroma nua a laghdú

 

ACHOIMRE AR:

Rialachán (AE) 2019/631 — lena socraítear na caighdeáin feidhmíochta maidir le hastaíochtaí CO2 do ghluaisteáin nua paisinéirí agus d’fheithiclí tráchtála éadroma nua

CAD IS AIDHM LEIS AN RIALACHÁN?

Tá sé mar aidhm leis iompar de bhóthar a dhéanamh níos glaine, chun spriocanna laghdaithe astaíochtaí gás ceaptha teasa an Aontais Eorpaigh (féach an achoimre) le haghaidh 2030 a bhaint amach agus cur le haidhmeanna Chomhaontú Pháras.

PRÍOMHPHOINTÍ

• Leagtar amach leis an rialachán ceanglais feidhmíochta maidir le hastaíochtaí CO₂ do ghluaisteáin nua paisinéirí agus d’fheithiclí tráchtála éadroma (i.e. veaineanna).
• Le Rialachán (AE) Uimh. 2023/851 leasaítear Rialachán (AE) 2019/631, lena ndéantar spriocanna AE maidir le laghdú astaíochtaí CO₂ do ghluaisteáin agus do veaineanna nua a ailíniú le cuspóirí athbhreithnithe aeráide an Aontais Eorpaigh, arna leagan amach sa Dlí Aeráide Eorpach (Rialachán (AE) 2021/1119), trínar chuir an tAontas Eorpach de cheangal air féin sprioc laghdaithe intíre le haghaidh glanastaíochtaí gás ceaptha teasa de 55% ar a laghad i gcomparáid le leibhéil 1990 a bhaint amach faoi 2030 agus aeráidneodracht a bhaint amach faoi 2050.
• Beidh na ceanglais sin ina gcuidiú freisin leis an sprioc a bhaint amach maidir le hastaíochtaí gás ceaptha teasa a laghdú 40% i gcomparáid le 2005 faoi 2030 sna hearnálacha nach gcumhdaítear sa chóras trádála astaíochtaí.

Spriocanna laghdaithe astaíochtaí

• I gcomparáid le 2021, ceanglaítear leis an rialachán go laghdófar meánastaíochtaí bliantúla CO₂ ar fud fhlít an Aontais ó ghluaisteáin nua agus ó veaineanna nua:
  • 15% don tréimhse 2025-2029;
  • 55% do ghluaisteáin nua agus 50% do veaineanna nua, don tréimhse 2030-2034.
  • 100% faoin 1 Eanáir 2035 ar aghaidh.
• Gach bliain, bunaíonn an Coimisiún Eorpach sprioc astaíochtaí sonracha CO₂ do gach monaróir i ngníomh cur chun feidhme. Cinneann sé freisin a meánastaíochtaí ón mbliain roimhe sin d’fhonn a bhfeidhmíocht a mheas maidir leis na spriocanna sin a chomhlíonadh (le haghaidh 2020, féach Cinneadh Cur Chun Feidhme (AE) 2022/2087).
• Beidh ar mhonaróirí a sháróidh a sprioc astaíochtaí sonracha préimh astaíochtaí iomarcacha €95 in aghaidh an g/km a íoc le haghaidh gach feithicle nua atá cláraithe.

Dreasachtaí chun feithiclí astaíochtaí ísle agus astaíochtaí nialasacha a ghlacadh

• Ón 1 Eanáir 2025 go dtí an 31 Nollaig 2029, beidh feidhm ag tagarmharc astaíochtaí ísle agus astaíochtaí nialasacha (BAT), trína ndéanfar an sprioc astaíochtaí sonracha CO₂ do mhonaróir a mhaolú má sháraíonn a sciar de SLEVanna (feithiclí ag a bhfuil astaíochtaí ó 0 suas go dtí 50 g/km) atá cláraithe i mbliain ar leith na leibhéil seo a leanas: 25% i gcás gluaisteán agus 17% i gcás fadhbanna tromchúiseacha.
• Chun an sciar ZLEV i bhflít an mhonaróra a ríomh, tá riail chuntasaíochta i bhfeidhm. Tugtar leis sin meáchan níos mó do ZLEVanna lena mbaineann astaíochtaí CO₂ níos ísle.

Comhthiomsú, maoluithe agus éicea–nuálaíochtaí

• Is bearta iad sin a dhéanann níos éasca do mhonaróirí é a gcuid spriocanna a bhaint amach.
• Féadfaidh monaróirí linn a chruthú, agus sa chás sin bainfidh comhsprioc leis an linn iomlán.
• Tá monaróirí a chláraíonn níos lú ná 1,000 gluaisteán nó veain nua ar bhonn bliantúil díolmhaithe ó spriocanna astaíochtaí sonracha a bhaint amach, ach amháin má bhaineann siad le maolú.
• Is féidir le monaróirí a chláraíonn níos lú ná 10,000 gluaisteán nó 22,000 veain iarratas a dhéanamh ar mhaolú do “mhonaróirí ísealtáirgeachta”. Ní bheidh sin maolú sin ann a thuilleadh ó lár 2036 ar aghaidh.
• Is féidir le monaróirí a chláraíonn idir 10,000 agus 300,000 gluaisteán iarratas a dhéanamh ar “mhaolú nideoige”. Ní bheidh an maolú sin ann a thuilleadh ó lár 2029 ar aghaidh.
• Féadfaidh monaróirí creidmheasanna “éicea–nuálaíochta” a fháil le haghaidh teicneolaíochtaí nuálacha freisin. Déanfar an uasteorainn le haghaidh creidmheasanna den sórt sin a chéimniú amach ó 2025 ar aghaidh.

Sonraí stóinseacha maidir le hastaíochtaí

Tá rialacha i bhfeidhm lena bhféachtar le stóinseacht agus ionadaíochas réadúil na sonraí astaíochtaí a thaifeadtar a áirithiú trína cheangal:

• ar údaráis chun a dheimhniú go gcomhfhreagraíonn luachanna na n–astaíochtaí CO₂ agus luachanna ídithe breosla arna dtaifeadadh ag na monaróirí sna deimhnithe comhréireachta do luachanna na bhfeithiclí sin agus iad i seirbhís;
• ar an gCoimisiún chun faireachán a dhéanamh ar fhíorastaíochtaí CO₂ agus sonraí maidir le hídiú breosla nó fuinnimh feithiclí (féach Rialachán Cur Chun Feidhme (AE) 2021/392).

Astaíochtaí saolré CO₂

• Cuirfidh an Coimisiún modheolaíocht i láthair faoi 2025 chun sonraí maidir le hastaíochtaí CO₂ a mheasúnú agus a thuairisciú le linn shaolré iomlán na bhfeithiclí agus na veaineanna a dhíoltar ar mhargadh AE.
• Ón 1 Meitheamh 2026 ar aghaidh, féadfaidh monaróirí tús a chur le tuairisciú ar bhonn na modheolaíochta comhchoiteanna AE sin le haghaidh astaíochtaí saolré CO₂.

Tuarascáil maidir le dul chun cinn

Faoin 31 Nollaig 2025, agus gach 2 bhliain ina dhiaidh sin, ní mór don Choimisiún tuarascáil a chur faoi bhráid Pharlaimint na hEorpa agus Chomhairle an Aontais Eorpaigh maidir leis an dul chun cinn i dtreo na soghluaiseachta astaíochtaí nialasacha de bhóthar. Ní mór go ndéanfar faireachán agus measúnú go háirithe sa tuarascáil ar an ngá atá le bearta breise féideartha chun aistriú cóir a éascú, lena n–áirítear trí mhodhanna airgeadais. Sa tuarascáil, breithneoidh an Coimisiún na tosca uile a chuireann le dul chun cinn costéifeachtach i dtreo na haeráidneodreachta faoi 2050.

In éineacht leis an gcéad tuarascáil maidir le dul chun cinn, ní mór don Choimisiún anailís a chur isteach chun bearnaí maoinithe ar bith a shainaithint chun aistriú cóir sa slabhra soláthair gluaisteán a áirithiú, agus aird ar leith á tabhairt ar fhiontair bheaga agus mheánmhéide agus ar na réigiúin is mó a mbaineann an t–aistriú leo. Beidh tograí le haghaidh bearta airgeadais leordhóthanacha ag gabháil leis sin, nuair is cuí, chun aghaidh a thabhairt ar na riachtanais a sainaithníodh.

Athbhreithniú

In 2026, déanfaidh an Coimisiún athbhreithniú ar éifeachtúlacht agus ar thionchar an rialacháin agus cuirfidh sé tuarascáil isteach chuig an bParlaimint agus chuig an gComhairle.

CÉN UAIR ATÁ TOSACH FEIDHME AN RIALACHÁIN?

Tá sé i bhfeidhm ón 01 Eanáir 2020.

Le Rialachán (AE) 2019/631 rinneadh leasú ar Rialachán (CEE) Uimh. 443/2009 agus Rialachán (CE) Uimh. 510/2011 (agus a leasuithe ina dhiaidh sin) agus cuireadh in ionad na Rialachán sin (agus a leasuithe ina dhiaidh sin) é.

CÚLRA

Le haghaidh tuilleadh faisnéise, féach:

• Caighdeáin feidhmíochta maidir le hastaíochtaí CO₂ do ghluaisteáin agus do veaineanna (An Coimisiún Eorpach).

PRÍOMHDHOICIMÉAD

Rialachán (AE) 2019/631 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 17 Aibreán 2019 lena socraítear caighdeáin feidhmíochta maidir le hastaíochtaí CO₂ do ghluaisteáin nua paisinéirí agus d’fheithiclí tráchtála éadroma nua, agus lena n–aisghairtear Rialachán (CE) Uimh. 443/2009 agus (AE) Uimh. 510/2011 (IO L 111, 25.4.2019, lgh. 13–53).

Ionchorpraíodh sa bhuntéacs leasuithe i ndiaidh a chéile ar Rialachán (AE) 2019/631. Níl de luach ar an leagan comhdhlúite seo ach luach doiciméadach amháin.

DOICIMÉID GHAOLMHARA

Rialachán (AE) 2021/1119 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 30 Meitheamh 2021 lena mbunaítear an creat chun aeráidneodracht a bhaint amach agus lena leasaítear Rialacháin (CE) Uimh. 401/2009 agus (AE) 2018/1999 (“An Dlí Aeráide Eorpach”) (IO L 243, 9.7.2021, lgh. 1–17).

Rialachán Cur Chun Feidhme (AE) 2021/392 ón gCoimisiún an 4 Márta 2021 maidir le faireachán agus tuairisciú a dhéanamh ar shonraí a bhaineann le hastaíochtaí CO₂ ó ghluaisteáin paisinéirí agus ó fheithiclí tráchtála éadroma de bhun Rialachán (AE) 2019/631 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle agus lena n–aisghairtear Rialacháin Cur Chun Feidhme (AE) Uimh. 1014/2010, (AE) Uimh. 293/2012, (AE) 2017/1152 agus (AE) 2017/1153 (IO L 77, 5.3.2021, lgh. 8–25).

Rialachán (AE) 2018/842 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 30 Bealtaine 2018 maidir le laghduithe bliantúla ceangailteacha ar astaíochtaí gás ceaptha teasa ag na Ballstáit ó 2021 go 2030 lena rannchuidítear leis an ngníomhú ar son na haeráide agus chun gealltanais a tugadh faoi Chomhaontú Pháras a chomhlíonadh, agus lena leasaítear Rialachán (AE) Uimh. 525/2013 (IO L 156, 19.6.2018, lgh. 26–42).

Féach an leagan comhdhlúite.

Rialachán (AE) 2018/858 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 30 Bealtaine 2018 maidir le ceadú mótarfheithiclí agus a leantóirí, agus córas, comhpháirteanna agus aonad teicniúil ar leithligh atá ceaptha le haghaidh feithiclí den sórt sin, agus faireachas margaidh orthu, lena leasaítear Rialachán (CE) Uimh. 715/2007 agus Rialachán (CE) Uimh. 595/2009 agus lena aisghairtear Treoir 2007/46/CE (IO L 151, 14.6.2018, lgh. 1–218).

Féach an leagan comhdhlúite.

Treoir 2014/94/AE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 22 Deireadh Fómhair 2014 maidir le bonneagar breoslaí malartacha a úsáid (IO L 307, 28.10.2014, lgh. 1–20).

Féach an leagan comhdhlúite.

Rialachán (CE) Uimh. 715/2007 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 20 Meitheamh 2007 maidir le cineálcheadú mótarfheithiclí i dtaca le hastaíochtaí ó fheithiclí éadroma paisinéirí agus tráchtála (Euro 5 agus Euro 6) agus maidir le rochtain ar fhaisnéis faoi dheisiú agus faoi chothabháil feithiclí (IO L 171, 29.6.2007, lgh. 1–16).

Féach an leagan comhdhlúite.

Nuashonraithe 23.04.2023