(1)

I gcomhthéacs athruithe a bheith ag teacht ar dhúshláin na himirce amhail an riachtanas tacú le córais dhaingne sna Ballstáit maidir le glacadh, tearmann, lánpháirtíocht agus imirce, cosc a chur ar chásanna brú agus iad a láimhseáil ar bhealach sásúil, i ndlúthpháirtíocht, agus bealaí imirce dleathacha sábháilte a bhunú in áit daoine a bheith ag teacht ar bhealaí neamhrialta agus contúirteacha, tá sé ríthábhachtach infheistiú i mbainistiú éifeachtúil agus comhordaithe ar an imirce san Aontas d’fhonn a chuspóir a bhaint amach, mar atá, go mbeadh an tAontas ina limistéar saoirse, slándála agus ceartais i gcomhréir le Airteagal 67(2) den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh (CFAE).

(2)

Tugtar léiriú ar a thábhachtaí atá cur chuige comhordaithe a bheith ag an Aontas agus ag na Ballstáit sa Chlár Oibre Eorpach maidir le hImirce an 13 Bealtaine 2015, inar leagadh béim ar an ngá le comhbheartas comhsheasmhach agus soiléir ionas go gcuirfí muinín i réim an athuair i gcumas an Aontais iarrachtaí na hEorpa agus na mBallstát a thabhairt le chéile chun aghaidh a thabhairt ar an imirce agus a bheith ag comhoibriú le chéile ar bhealach éifeachtach, i gcomhréir le prionsabal na dlúthpháirtíochta agus chomhroinnt chóir na freagrachta idir na Ballstáit mar a leagtar amach in Airteagal 80 CFAE; dearbhaíodh é seo san athbhreithniú meántéarma an 27 Meán Fómhair 2017 agus sna tuarascálacha ar dhul chun cinn an 14 Márta 2018 agus an 16 Bealtaine 2018.

(3)

Dhearbhaigh an Chomhairle Eorpach an athuair, sna conclúidí uaithi an 19 Deireadh Fómhair 2017, an gá cur chuige cuimsitheach, pragmatach agus daingean a shaothrú maidir le bainistiú imirce a mbeidh sé mar aidhm leis smacht a áirithiú ar theorainneacha seachtracha agus líon na ndaoine atá ag teacht go neamhrialta agus líon na ndaoine atá ag fáil bháis ar muir a laghdú;. ba cheart an cur chuige sin a bheith bunaithe ar úsáid sholúbtha chomhordaithe a bhaint as na hionstraimí uile de chuid an Aontais agus na mBallstát a bhfuil fáil orthu. Thairis sin, d’iarr an Chomhairle Eorpach go n-áiritheofaí go méadófaí go mór ar an bhfilleadh trí ghníomhaíochtaí ar leibhéal an Aontais agus ar leibhéal an Bhallstáit araon, amhail comhaontuithe éifeachtacha agus socruithe éifeachtacha um athligean isteach.

(4)

Chun tacú le hiarrachtaí cur chuige cuimsitheach a áirithiú i leith bhainistiú na himirce a mbeadh muinín fhrithpháirteach, dlúthpháirtíocht agus comhroinnt chóir na freagrachta idir na Ballstáit agus institiúidí an Aontais mar bhunús leis, agus é mar chuspóir a áirithiú go mbeidh comhbheartas inbhuanaithe ag an Aontas maidir le tearmann agus imirce, ba cheart tacaíocht a chur ar fáil do na Ballstáit le hacmhainní leordhóthanacha airgeadais i bhfoirm an Chiste um Thearmann, Imirce agus Lánpháirtíocht (“an Ciste”).

(5)

Gach gníomhaíocht a chistítear faoin gCiste, lena n-áirítear gníomhaíochtaí a dhéantar i dtríú tíortha, ba cheart iad a chur chun feidhme i gcomhréir iomlán leis na cearta agus na prionsabail a chumhdaítear in acquis an Aontais agus Cairt um Chearta Bunúsacha an Aontais Eorpaigh (“an Chairt”), agus ba cheart go mbeidís ag teacht le hoibleagáidí idirnáisiúnta an Aontais agus na mBallstát a eascraíonn as na hionstraimí dlí idirnáisiúnta ina bhfuil siad ina bpáirtithe iontu, go háirithe trí chomhlíonadh phrionsabail an chomhionannais inscne, an neamh-idirdhealaithe agus leas an linbh a áirithiú.

(6)

Ba cheart tús áite a thabhairt do leas an linbh i ngach gníomhaíocht agus cinneadh a bhaineann le leanaí i mbun imirce, lena n-áirítear filleadh, agus lán aird á tabhairt ar cheart an linbh a thuairimí nó a tuairimí féin a chur in iúl.

(7)

Leis an gCiste, ba cheart tógáil ar na torthaí a baineadh amach agus na hinfheistíochtaí a dhearnadh le tacaíocht na n-ionstraimí a tháinig roimhe: an Ciste Eorpach um Dhídeanaithe a bunaíodh le Cinneadh Uimh. 573/2007/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (4) don tréimhse 2008-2013, an Ciste Eorpach Lánpháirtíochta a bunaíodh le Cinneadh 2007/435/CE ón gComhairle (5) don tréimhse 2007-2013, an Ciste Eorpach um Fhilleadh a bunaíodh le Cinneadh Uimh. 575/2007/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (6) don tréimhse 2008-2013 agus an Ciste um Thearmann, Imirce agus Lánpháirtíocht don tréimhse 2014-2020, a bunaíodh le Rialachán (AE) Uimh. 516/2014 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (7) don tréimhse 2014-2020. Ag an am céanna, ba cheart na forbairtí ábhartha nua ar fad a chur san áireamh leis.

(8)

Ba cheart don Chiste tacú le dlúthpháirtíocht agus comhroinnt chóir na freagrachta idir na Ballstáit agus le bainistiú éifeachtúil ar shreabha imirce, inter alia trí bhearta coiteanna a chur chun cinn i réimse an tearmainn, lena n-áirítear iarrachtaí na mBallstát maidir le daoine a ghlacadh a bhfuil cosaint idirnáisiúnta de dhíth orthu trí athlonnú agus ligean isteach ar fhoras daonnúil agus maidir le hiarratasóirí ar chosaint idirnáisiúnta nó tairbhithe de chosaint idirnáisiúnta a aistriú idir Ballstáit, trí chosaint fheabhsaithe d’iarrthóirí tearmainn leochaileacha amhail leanaí, trí thacú le straitéisí lánpháirtíochta agus tríd an mbeartas maidir leis an imirce dhleathach a fhorbairt agus a neartú, trí bhealaí sábháilte agus dlíthiúla chun an Aontais a chruthú, mar shampla, rud a chuideodh freisin chun iomaíochas fadtéarmach an Aontais agus todhchaí a shamhla sóisialta a áirithiú agus chun laghdú ar na dreasachtaí don imirce neamhrialta, le beartas inbhuanaithe um fhilleadh agus um athligean isteach.

(9)

I bhfianaise gur Ciste inmheánach é, agus gurb é an Ciste an phríomhionstraim chistiúcháin é le haghaidh tearmainn agus imirce ar leibhéal an Aontais, ba cheart an Ciste a bheith ag tacú go príomha le gníomhaíochtaí a fhónann do Bheartas inmheánach an Aontais maidir le tearmann agus imirce, i gcomhréir le cuspóirí an Chiste. Mar sin féin, ós rud é go rannchuidíonn gníomhaíochtaí áirithe a rinneadh lasmuigh den Aontas le cuspóirí an Chiste a bhaint amach agus go mbeadh breisluach Aontais i gceist leo i gcásanna áirithe, ba cheart an Ciste a bheith ag tacú le comhar agus comhpháirtíocht le tríú tíortha a neartú chun críche imirce a bhainistiú chun an imirce dhlíthiúil a dhaingniú agus filleadh agus athligean isteach a bheidh éifeachtach, sábháilte agus díniteach a fheabhsú agus an t-ath-lánpháirtiú tosaigh i dtríú tíortha a chur chun cinn. Bheadh an tacaíocht a chuirfear ar fáil faoin gCiste ar fáil gan dochar don athlonnú agus athshocrú a dhéantar ar bhonn deonach faoi láthair i gcás iarratasóirí ar chosaint idirnáisiúnta agus tairbhithe den chosaint sin faoi chuimse chreat dlíthiúil an Chomhchórais Eorpaigh Tearmainn a mbeidh feidhm aige tráth a ghlacfar an Rialachán seo.

(10)

D’fhonn tairbhiú de shaineolas na ngníomhaireachtaí ábhartha, ba cheart don Choimisiún a áirithiú go gcuirfear a gcuid eolais agus taithí san áireamh agus cláir na mBallstát á bhforbairt, a mhéid a bhaineann le réimsí a n-inniúlachtaí. Thairis sin, ba cheart go bhféadfadh an Ciste na gníomhaíochtaí seo a leanas a fhaigheann tacaíocht ón Oifig Tacaíochta Eorpach do Chúrsaí Tearmainn (“EASO”) a bunaíodh le Rialachán (AE) Uimh. 439/2010 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (8) a chomhlánú, d’fhonn feidhmiú an Chomhchórais Eorpaigh Tearmainn a éascú agus a fheabhsú: an comhar praiticiúil a neartú, go háirithe malartú faisnéise maidir le tearmann agus dea-chleachtais; dlí an Aontais agus an dlí idirnáisiúnta a chur chun cinn agus rannchuidiú chun dlí an Aontais maidir le tearmann a chur chun feidhme ar bhonn aonfhoirmeach, ar bhonn ardchaighdeáin maidir le nósanna imeachta cosanta idirnáisiúnta, maidir le dálaí glactha agus maidir le measúnú ar riachtanais chosanta ar fud an Aontais; dáileadh inbhuanaithe cothrom a chumasú maidir le hiarratais ar chosaint idirnáisiúnta; an cóineasú a éascú maidir le measúnú iarratas ar chosaint idirnáisiúnta ar fud an Aontais; acú le hiarrachtaí na mBallstát maidir leis an athlonnú; agus cúnamh breise oibríochtúil agus teicniúil a thabhairt do na Ballstáit chun a gcórais tearmainn agus glactha a bhainistiú, dóibh siúd a mbíonn a gcórais faoi bhrú díréireach go háirithe.

(11)

Ba cheart don Chiste tacú le hiarrachtaí an Aontais agus na mBallstát feabhas a chur ar chumas na mBallstát forbairt, faireachán agus meastóireacht a dhéanamh ar a mbeartais tearmainn i bhfianaise a gcuid oibleagáidí faoi dhlí an Aontais.

(12)

Ba cheart don Chiste tacú le hiarrachtaí na mBallstát agus an Aontais an Comhchóras Eorpach Tearmainn a chur chun feidhme go hiomlán agus a fhorbairt a thuilleadh, gné sheachtrach an chomhchórais san áireamh.

(13)

Is cuid riachtanach de bheartas an Aontais i mbainistiú na himirce iad comhpháirtíochtaí agus comhar le tríú tíortha. Ba cheart go rannchuideodh an Ciste chun bealaí dlíthiúla agus sábháilte le haghaidh náisiúnaigh tríú tír agus daoine gan stát a mbíonn cosaint idirnáisiúnta de dhíth orthu a bheith ag teacht isteach i gcríoch na mBallstát a chur in ionad a dteacht ar bhealaí neamhshábháilte agus neamhrialta, agus dlúthpháirtíocht a léiriú le tíortha i réigiúin ar aslonnaíodh líon mór daoine chucu a bhfuil cosaint idirnáisiúnta de dhíth orthu nó a bhfuil líon mór daoine aslonnaithe iontu trí chuidiú chun an brú ar na tíortha sin a mhaolú, agus ba cheart go rannchuideodh sé go héifeachtach le tionscnaimh athlonnaithe dhomhanda leis an Aontas agus na Ballstáit a bheith ag labhairt d’aon ghuth i bhfóraim idirnáisiúnta agus le tríú tíortha. Ba cheart don Chiste tacaíocht i bhfoirm dreasachtaí airgeadais a chur ar fáil d’iarrachtaí atá déanta ag na Ballstáit cosaint idirnáisiúnta agus réiteach buan a chur ar fáil do dhídeanaithe agus do dhaoine easáitithe a ligeadh isteach faoi chláir athlonnaithe nó faoi chláir um ligean isteach ar fhoras daonnúil.

(14)

I bhfianaise na sreabh imirce chuig an Aontas agus a thábhachtaí a bheidh sé lánpháirtíocht agus cuimsiú a áirithiú maidir le daoine a thagann chun na hEorpa, ar son ár bpobal áitiúil agus ar son fholláine fhadtéarmach ár sochaithe agus chobhsaíocht ár ngeilleagar, tá sé ríthábhachtach tacú le beartais na mBallstát maidir le lánpháirtiú náisiúnach tríú tír a bheidh ag fanacht go dleathach, lena n-áirítear sna réimsí tosaíochta a sainaithníodh sa Phlean Gníomhaíochta um Lánpháirtiú agus um Chuimsiú 2021-2027. Ba cheart don Chiste tacú le bearta lánpháirtíochta atá saincheaptha do riachtanais náisiúnach tríú tír agus le bearta cothrománacha a bhfuil d’aidhm leo cur le hacmhainneacht na mBallstát straitéisí lánpháirtíochta a fhorbairt, malartú agus comhar a neartú, agus teagmháil, idirphlé cuiditheach agus glacacht idir náisiúnaigh tríú tír agus an tsochaí ghlactha a chur chun cinn.

(15)

Chun cur leis an éifeachtúlacht, chun an breisluach Eorpach is mó is féidir a bhaint amach agus chun comhleanúnachas fhreagairt an Aontais a áirithiú maidir le lánpháirtíocht na náisiúnach tríú tír a chothú, ba cheart na gníomhaíochtaí arna maoiniú faoin gCiste a bheith comhsheasmhach le gníomhaíochtaí arna maoiniú faoi ionstraimí eile de chuid an Aontais agus a bheith comhlántach leo, ionstraimí seachtracha go háirithe, Ciste Sóisialta na hEorpa Plus (CSE+), arna bhunú le Rialachán (AE) 2021/1057 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (9), agus Ciste Forbraíochta Réigiúnaí na hEorpa (CFRE) arna bhunú le Rialachán (AE) 2021/1058 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (10). Ba cheart don Chiste tacú le bearta atá saincheaptha le haghaidh riachtanais náisiúnach tríú tír a chuirtear chun feidhme de ghnáth le linn chéimeanna luatha na lánpháirtíochta, mar aon le bearta cothrománacha a thacóidh le hacmhainneachtaí na mBallstát i réimse na lánpháirtíochta, ach ba cheart gur faoi CSE+ agus CFRE a mhaoineofaí na hidirghabhálacha sin le haghaidh na náisiúnach tríú tír a mbeidh tionchar níos fadtéarmaí acu. Sa chomhthéacs sin, ba cheart go gceanglófaí ar na húdaráis de chuid na mBallstát a bheidh freagrach as an gCiste a chur chun feidhme comhar agus comhordú a dhéanamh leis na húdaráis arna sainaithint ag Ballstáit chun críche idirghabhálacha CSE+ agus CFRE a bhainistiú agus, nuair is gá, comhoibriú agus comhordú lena n-údaráis bhainistíochta agus le húdaráis bhainistíochta chistí eile de chuid an Aontais a rannchuidíonn le lánpháirtiú na náisiúnach tríú tír.

(16)

Ba cheart a chlúdach i raon feidhme na mbeart maidir le lánpháirtiú, tairbhithe de chosaint idirnáisiúnta chun cur chuige cuimsitheach maidir le lánpháirtiú a áirithiú, agus sainiúlachtaí an spriocghrúpa sin á gcur san áireamh. I gcás ina ndéantar bearta maidir le lánpháirtiú i gcomhcheangal le glacadh, ba cheart, i gcás inarb iomchuí, iarrthóirí tearmainn a áireamh freisin.

(17)

Ba cheart cur chun feidhme an Chiste sa réimse lánpháirtíochta sin a bheith comhsheasmhach le bunphrionsabail choiteanna an Aontais maidir le lánpháirtíocht, mar a shainítear i bPlean Gníomhaíochta maidir le Lánpháirtíocht agus Uilechuimsitheacht 2021-2027 iad.

(18)

Ba cheart go bhféadfadh na Ballstáit sin ar mian leo é foráil ina gcláir go bhféadfaí garghaolta náisiúnach tríú tír a bheith san áireamh i mbearta lánpháirtíochta agus tacú le haontacht teaghlaigh ar an gcaoi sin, a mhéid a bhfuil sé riachtanach chun na bearta sin a chur chun feidhme go héifeachtach. Tuigtear go gciallóidh “garghaol” céile, páirtí agus aon duine ag a bhfuil nasc díreach teaghlaigh sa líne shliochtach nó sa líne shinsearach leis an náisiúnach tríú tír ar a bhfuil an beart maidir le lánpháirtíocht dírithe agus nach gclúdófaí an té sin seachas sin faoi raon feidhme an Chiste.

(19)

I bhfianaise ról ríthábhachtach údaráis na mBallstát agus eagraíochtaí na sochaí sibhialta i réimse na lánpháirtíochta agus chun rochtain na n-eintiteas sin ar chistiú ar leibhéal an Aontais a éascú, ba cheart don Chiste éascaíocht a dhéanamh d’údaráis náisiúnta, réigiúnacha agus áitiúla agus eagraíochtaí na sochaí sibhialta chun gníomhaíochtaí i réimse na lánpháirtíochta a chur chun feidhme, lena n-áirítear tríd an tsaoráid théamach agus trí ráta cómhaoinithe níos airde do na gníomhaíochtaí sin. I ndáil leis sin, ba cheart íosmhéid 5 % den leithdháileadh tosaigh ar an tsaoráid théamach a dhíriú ar chur chun feidhme na mbearta lánpháirtíochta ag údaráis áitiúla agus réigiúnacha.

(20)

Sa bhreis ar an ráta cómhaoinithe dá bhforáiltear leis an gCiste le haghaidh tionscadal, moltar do na Ballstáit maoiniú ó bhuiséid a n-údarás poiblí a chur ar fáil i gcás ina mbeidh an cistiú sin riachtanach chun tionscadal a chur i gcrích, go háirithe nuair is ag eagraíocht sa tsochaí shibhialta atá an tionscadal á chur chun feidhme.

(21)

I bhfianaise na ndúshlán eacnamaíoch agus déimeagrafach atá roimh an Aontas san fhadtéarma agus i bhfianaise dhomhandú breise na himirce, tá sé ríthábhachtach bealaí dea-fheidhmiúla imirce dleathaí chuig an Aontas a bhunú ionas go mbeidh an tAontas ina cheann scríbe tarraingteach don imirce dhleathach i gcónaí, i gcomhréir le riachtanais eacnamaíocha agus shóisialta na mBallstát, agus chun inbhuanaitheacht na gcóras leasa shóisialta agus forbairt gheilleagar an Aontais a áirithiú, agus cosaint ar dhúshaothrú a thabhairt ag an am céanna d’oibrithe imirceacha.

(22)

Ba cheart don Chiste tacú leis na Ballstáit straitéisí a chur ar bun don imirce dhleathach agus beartais don imirce dhleathach a neartú agus a fhorbairt, agus chun a n-acmhainneacht a fheabhsú maidir le forbairt, cur chun feidhme, faireachán agus meastóireacht a dhéanamh ar straitéisí, beartas agus bearta inimirce agus lánpháirtíochta maidir le náisiúnaigh tríú tír a bheidh ag fanacht go dleathach, ionstraimí de chuid an Aontais maidir le himirce dhleathach go háirithe. Ba cheart don Chiste tacú le malartú faisnéise, na gcleachtas is fearr agus comhair idir ranna éagsúla riaracháin agus idir leibhéil éagsúla rialtais, agus idir na Ballstáit.

(23)

Tá beartas éifeachtúil agus díniteach maidir le filleadh ina dhlúthchuid den chur chuige cuimsitheach atá á shaothrú ag an Aontas agus ag na Ballstáit maidir leis an imirce. Ba cheart don Chiste tacaíocht agus spreagadh a thabhairt d’iarrachtaí na mBallstát d’fhonn caighdeáin choiteanna maidir le filleadh a chur chun feidhme go héifeachtach agus a fhorbairt a thuilleadh, go háirithe mar a leagtar amach i dTreoir 2008/115/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (11), agus béim a leagan ar an bhfilleadh deonach, agus cur chuige comhtháite comhordaithe i leith bainistiú ar fhilleadh a chur chun feidhme go héifeachtach agus a fhorbairt a thuilleadh. Ar mhaithe le beartais inbhuanaithe i leith filleadh, ba cheart an Ciste a bheith ag tabhairt tacaíocht chomhionann do bhearta gaolmhara i dtríú tíortha, amhail bearta chun filleadh agus athligean isteach sábháilte agus díniteach a éascú agus a ráthú agus hath-lánpháirtiú inbhuanaithe na bhfillithe, soláthar thacaíocht airgeadais nó chomhchineáil san áireamh.

(24)

Ba cheart do na Ballstáit tosaíocht a thabhairt don fhilleadh deonach agus ba cheart dóibh filleadh éifeachtach, sábháilte agus díniteach a áirithiú. Chun an filleadh deonach a chur chun cinn, ba cheart do na Ballstáit dreasachtaí a bheartú amhail cóir fhabhrach i bhfoirm cúnamh níos fearr leis an bhfilleadh agus tacaíocht tosaigh don ath-lánpháirtiú. Tá filleadh deonach den sórt sin chun leas na bhfillithe agus na n-údarás araon ó thaobh a chost-éifeachtúlachta de.

(25)

Cé gur cheart go mbeadh tosaíocht ag an bhfilleadh deonach ar an bhfilleadh éigeantach, mar sin féin, bíonn siad idirnasctha agus éifeacht atreisithe acu ar a chéile agus ba cheart, dá bhrí sin, na Ballstáit a spreagadh chun na comhlántachtaí idir an dá chineál fillte sin a atreisiú. Tá an deis asbhaint a dhéanamh ina heilimint thábhachtach a chuireann le sláine na gcóras tearmainn agus imirce dleathaí. Dá bhrí sin, ba cheart don Chiste tacú le gníomhaíochtaí ó na Ballstáit chun asbhaintí a éascú agus a dhéanamh i gcomhréir le caighdeáin a leagtar síos i ndlí an Aontais, i gcás inarb infheidhme, agus cearta bunúsacha agus dínit na bhfillithe á n-urramú go hiomlán.

(26)

Le bearta tacaíochta sonracha d’fhillithe, agus aird ar leith ar a riachtanais dhaonnúla agus chosanta sna Ballstáit agus sna tíortha a bhfilleann siad orthu, is féidir feabhas a chur ar na dálaí fillte agus ar ath-lánpháirtiú na bhfillithe. Ba cheart aird ar leith a thabhairt ar dhaoine leochaileacha.

(27)

Is cuid lárnach de bheartas an Aontais maidir le filleadh go mbeadh náisiúnaigh tríú tír atá ag fanacht go neamhdhleathach á n-athligean isteach go héifeachtúil ag tríú tíortha, agus is uirlis lárnach é sa bhainistiú éifeachtúil ar shreabha imirce, mar go n-éascaítear filleadh tapa na n-imirceach neamhrialta. Tá comhar maidir le hathligean isteach ina ghné thábhachtach faoi chuimsiú idirphlé agus comhair le tríú tíortha tionscnaimh agus idirthurais i gcás imirceach neamhrialta, agus ba cheart tacaíocht a thabhairt dá chur chun feidhme i dtríú tíortha ar mhaithe le beartais éifeachtacha maidir le filleadh ar an leibhéal náisiúnta agus ar leibhéal an Aontais.

(28)

De bhreis ar thacú le filleadh daoine mar a fhoráiltear sa Rialachán seo, ba cheart, leis an gCiste, tacú le bearta eile chun an imirce neamhrialta agus an gháinneáil ar imircigh a chomhrac agus comhlíontacht le rialacha na himirce dleathaí a spreagadh, agus sláine chórais inimirce na mBallstát a chosaint ar an gcaoi sin.

(29)

Baintear an bonn ó fhorbairt bheartais soghluaisteachta lucht saothair bunaithe ar scéimeanna imirce dleathaí nuair a dhéantar imircigh neamhrialta a fhostú, agus cuirtear cearta oibrithe imirceach i mbaol, ionas go mbeidh siad i gcontúirt a gcearta a bheith á sárú agus i gcontúirt mí-úsáide. Dá bhrí sin, ba cheart, leis an gCiste, tacú leis na Ballstáit, go díreach nó go hindíreach, agus Treoir 2009/52/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (12) á cur chun feidhme acu, ar treoir í lena gcuirtear toirmeasc ar náisiúnaigh tríú tír atá ag fanacht go neamhdhleathach a fhostú agus lena bhforáiltear do smachtbhannaí i gcoinne fostóirí a sháraíonn an toirmeasc sin.

(30)

Ba cheart, leis an gCiste, tacú leis na Ballstáit, go díreach nó go hindíreach, agus Treoir 2011/36/AE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (13) á cur chun feidhme acu, lena leagtar amach forálacha maidir le cúnamh, tacaíocht agus cosaint d’íospartaigh na gáinneála ar dhaoine. Ba cheart gné inscneshonrach na gáinneála ar dhaoine agus ar íospartaigh ar leanaí iad a chur san áireamh sna bearta sin, lena n-áirítear bearta chun iad a shainaithint go luath agus iad a tharchur chuig seirbhísí speisialaithe.

(31)

Ba cheart, leis an gCiste, na gníomhaíochtaí i réimse an fhillte a dhéanann an Ghníomhaireacht Eorpach um an nGarda Teorann agus Cósta, arna rialú le Rialachán (AE) 2019/1896 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (14), a chomhlánú, gan sruth breise cistiúcháin á chur ar fáil don Ghníomhaireacht sin.

(32)

I gcomhréir le prionsabal na héifeachtúlachta, ba cheart sineirgí agus comhsheasmhacht a lorg le cistí eile de chuid an Aontais agus ba cheart forluí idir na gníomhaíochtaí a sheachaint.

(33)

Chun an breisluach is fearr a fháil ó infheistíochtaí a mhaoinítear go hiomlán nó i bpáirt trí bhuiséad an Aontais, ba cheart sineirgí a lorg go háirithe idir an Ciste agus cláir eile de chuid an Aontais, lena n-áirítear iad siúd faoi bhainistíocht roinnte. Chun an leas is mó is féidir a bhaint as na sineirgí sin, ba cheart príomhshásraí cumasúcháin a áirithiú, lena n-áirítear cistiú carnach do ghníomhaíocht ón gCiste agus ó chlár eile de chuid an Aontais, chomh fada agus nach mó an cistiú carnach sin ná costais incháilithe iomlána na gníomhaíochta. Chun na críche sin, ba cheart rialacha iomchuí a leagan amach sa Rialachán seo, go háirithe maidir leis an bhféidearthacht an costas nó an caiteachas céanna a dhearbhú faoin gCiste agus faoi chlár eile de chuid an Aontais araon, ar bhonn pro rata.

(34)

Ba cheart gníomhaíochtaí i dtríú tíortha agus maidir le tríú tíortha a fhaigheann tacaíocht faoin gCiste a bheith á ndéanamh i sineirge agus comhleanúnach le gníomhaíochtaí eile lasmuigh den Aontas a fhaigheann tacaíocht trí ionstraimí maoinithe sheachtraigh an Aontais. Agus gníomhaíochtaí den sórt sin á gcur chun feidhme go háirithe, ba cheart iarracht a dhéanamh teacht ar chomhleanúnachas iomlán le prionsabail agus le cuspóirí ginearálta bheartas seachtrach an Aontais, le prionsabal an chomhleanúnachais beartais maidir le forbairt agus comhsheasmhacht le doiciméid chlársceidealaithe straitéisigh le haghaidh na tíre nó an réigiúin i dtrácht, agus le gealltanais idirnáisiúnta an Aontais. Maidir leis an ngné sheachtrach, ba cheart don Chiste a bheith dírithe ar thacaíocht a thabhairt do ghníomhaíochtaí nach ndíríonn ar an bhforbairt agus a bhíonn ag fónamh do leas bheartais inmheánacha an Aontais agus ba cheart dóibh a bheith comhsheasmhach le gníomhaíochtaí a dhéantar laistigh den Aontas. Ba cheart an Ciste a dhíriú ar an gcomhar le tríú tíortha a fheabhsú agus ar phríomhghnéithe bhainistiú na himirce a threisiú i réimsí ar díol suime iad ó thaobh bheartas imirce an Aontais de.

(35)

Ba cheart cistiúchán ó bhuiséad an Aontais a dhíriú ar ghníomhaíochtaí ina bhféadfadh idirghabháil an Aontais breisluach a chur ar fáil i gcomparáid le gníomhaíochtaí ag na Ballstáit amháin. Ba cheart, leis an tacaíocht airgeadais arna tabhairt faoin Rialachán seo, rannchuidiú go háirithe, le cumas na mBallstát agus an Aontais i réimsí an tearmainn agus na himirce a neartú i gcomhréir le hAirteagal 80 CFAE.

(36)

Agus na gníomhaíochtaí a fhaigheann tacaíocht ón gCiste á gcur chun cinn, ba cheart d’fhaighteoirí cistiúcháin ón Aontas faisnéis a chur ar fáil i dteanga nó i dteangacha an spriocphobail. Chun infheictheacht chistiú an Aontais a áirithiú, ba cheart d’fhaighteoirí an chistithe sin tagairt dá bhunús agus cumarsáid á déanamh acu maidir leis an ngníomhaíocht. Chuige sin, ba cheart do na faighteoirí a áirithiú go léireofar suaitheantas an Aontais ar aon teachtaireacht chuig na meáin nó chuig an bpobal, agus go luafar an tacaíocht airgeadais ón Aontas go sainráite.

(37)

Ba cheart don Choimisiún a bheith in ann acmhainní airgeadais a úsáid faoin gCiste chun dea-chleachtais a chur chun cinn agus chun faisnéis a mhalartú a mhéid a bhaineann le cur chun feidhme an Chiste.

(38)

Ba cheart don Choimisiún faisnéis maidir leis an tacaíocht arna soláthar ón tsaoráid théamach faoi bhainistíocht dhíreach nó indíreach a fhoilsiú ar bhealach tráthúil agus ba cheart dó faisnéis den sórt sin a thabhairt cothrom le dáta i gcás inarb iomchuí. Ba cheart a bheith in ann na sonraí a shórtáil de réir cuspóir sonrach, ainm an tairbhí, an mhéid a gealladh go dlíthiúil agus chineál agus chuspóir an bhirt.

(39)

Féadfar a mheas nach bhfuil an acquis ábhartha de chuid an Aontais á chomhlíonadh ag Ballstát, lena n-áirítear a mhéid a bhaineann le húsáid tacaíochta oibriúcháin faoin gCiste seo, murar chomhlíon sé a chuid oibleagáidí faoi na Conarthaí i réimse an tearmainn agus na himirce, más léir go bhfuil baol ann go sáróidh an Ballstát luachanna an Aontais agus an acquis maidir le tearmann agus filleadh á chur chun feidhme aige, nó má sainaithníodh easnaimh sa réimse ábhartha i dtuarascáil mheastóireachta faoi shásra meastóireachta agus faireacháin Schengen a leagtar síos i Rialachán (AE) Uimh. 1053/2013 ón gComhairle (15).

(40)

Leis an gCiste, ba cheart a áirithiú go ndáilfear acmhainní go cothrom agus go trédhearcach chun na cuspóirí a leagtar síos sa Rialachán seo a chomhlíonadh. Chun ceanglais trédhearcachta a chomhlíonadh, ba cheart don Choimisiún faisnéis a fhoilsiú maidir le cláir oibre bhliantúla agus ilbhliantúla na saoráide téamaí. I gcomhréir le Rialachán (AE) 2021/1060 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (16), ba cheart do gach Ballstát a áirithiú, faoi 6 mhí tar éis ó fhormheasadh a chláir, go bhfuil suíomh gréasáin curtha ar bun, ar a bhfuil fáisnéis maidir lena chlár ar fáil, lena gcumhdaítear cuspóirí, gníomhaíochtaí, deiseanna cistithe atá ar fáil agus an méid atá bainte amach.

(41)

Ba cheart a bhunú leis an Rialachán seo na méideanna tosaigh do chlár na mBallstát, méideanna ina mbeidh méid socraithe mar a leagtar amach in Iarscríbhinn 1 agus méid arna ríomh ar bhonn na gcritéar a leagtar síos san Iarscríbhinn sin agus ar léiriú í ar riachtanais na mBallstát éagsúil agus ar an mbrú a bhíonn orthu i réimsí an tearmainn, na himirce, na lánpháirtíochta agus an fhillte. I bhfianaise na riachtanas speisialta atá ag na Ballstáit sin ina ndearnadh an líon is airde iarratais ar thearmann per capita in 2018 agus 2019, is iomchuí na méideanna socraithe don Chipir, Málta agus an Ghréig a mhéadú.

(42)

Ba cheart na méideanna tosaigh le haghaidh chláir na mBallstát a bheith mar bhonn d’infheistíochtaí fadtéarmacha na mBallstát. Chun athruithe ar shreabha imirce a chur san áireamh, chun aghaidh a thabhairt ar riachtanais i leith bainistiú tearmainn agus na gcóras glactha agus i leith lánpháirtiú náisiúnach tríú tír a fhanann go dleathach, agus chun an imirce dhleathach a fhorbairt agus an imirce neamhrialta a chomhrac le cur ar ais éifeachtúil, sábháilte agus dínitiúil, ba cheart méid breise a leithdháileadh ar na Ballstáit ag meántéarma na tréimhse clársceidealaithe agus critéir oibiachtúla á gcur san áireamh. Ba cheart an méid sin a bheith bunaithe ar shonraí staidrimh i gcomhréir le hIarscríbhinn I, chun na hathruithe ar staid bhunlíne na mBallstát a léiriú.

(43)

Chun rannchuidiú le cuspóir beartais an Chiste a bhaint amach, ba cheart do na Ballstáit a áirithiú go mbeidh gníomhaíochtaí mar chuid dá gclár lena dtabharfar aghaidh ar chuspóirí sonracha an Chiste, go mbeidh na tosaíochtaí a roghnófar i gcomhréir leis na bearta cur chun feidhme a leagtar amach in Iarscríbhinn II agus go n-áirithíonn an leithdháileadh acmhainní idir na cuspóirí go mbeidh sé indéanta an cuspóir beartais foriomlán a ghnóthú. Chuige sin, ba cheart do na Ballstáit, i bprionsabal, leithdháileadh íosta a áirithiú chun an Comhchóras Eorpach Tearmainn a neartú agus a fhorbairt, chun an imirce dhleathach chuig na Ballstáit a neartú agus a fhorbairt i gcomhréir lena riachtanais eacnamaíocha agus shóisialta, agus chun lánpháirtiú éifeachtach agus cuimsiú sóisialta na náisiúnach tríú tír a chur chun cinn agus rannchuidiú leis.

(44)

Ós rud é go mbíonn athrú de shíor ag teacht ar na dúshláin i réimse na himirce, is gá leithdháileadh an chistithe a chur in oiriúint do na hathruithe ar na sreabha imirce. Chun freagairt ar riachtanais phráinneacha agus ar athruithe ar bheartais agus ar thosaíochtaí an Aontais, agus chun an cistiú a stiúradh i dtreo gníomhaíochtaí a mbaineann ardleibhéal breisluacha Aontais leo, ba cheart cuid den chistiú a leithdháileadh go tráthrialta, trí shaoráid théamach, ar ghníomhaíochtaí sonracha, gníomhaíochtaí Aontais, gníomhaíochtaí údaráis áitiúla agus réigiúnacha, cúnamh éigeandála, athlonnú agus ligean isteach ar fhoras daonnúil agus chun tacaíocht bhreise a thabhairt do na Ballstáit a rannchuidíonn le hiarrachtaí dlúthpháirtíochta agus freagrachta. Tugann an tsaoráid théamach solúbthacht maidir le bainistiú an Chiste agus féadfar í a chur chun feidhme trí chláir na mBallstát freisin.

(45)

Ba cheart na Ballstáit a spreagadh chun cuid dá leithdháileadh don chlár a úsáid chun na gníomhaíochtaí a liostaítear in Iarscríbhinn IV a chistiú trí leas a bhaint as ranníocaíocht níos mó ón Aontas.

(46)

D’fhéadfaí cuid de na hacmhainní atá ar fáil faoin gCiste a leithdháileadh freisin ar chláir na mBallstát chun gníomhaíochtaí sonracha a chur chun feidhme i dteannta a leithdháilte tosaigh. Ba cheart na gníomhaíochtaí sonracha sin a shainaithint ar leibhéal an Aontais agus ba cheart iad a bheith bainteach le gníomhaíochtaí a éilíonn comhoibriú nó gníomhaíocht a bhfuil gá leo chun dul i ngleic le forbairtí san Aontas óna dteastaíonn breis cistiúcháin a chur ar fáil do Bhallstát amháin nó níos mó.

(47)

Ba cheart don Chiste rannchuidiú le tacaíocht do na costais oibriúcháin a bhaineann le cuspóirí sonracha an Chiste chun a chur ar chumas na mBallstát na hinniúlachtaí atá ríthábhachtach chun na cúraimí agus na seirbhísí arb ionann iad agus seirbhís phoiblí don Aontas ina iomláine a choinneáil ar bun. Ba cheart a bheith i gceist le tacaíocht den sórt sin costais shonracha a bhaineann le cuspóirí an Chiste a aisíoc ina n-iomláine agus ba cheart an méid sin a bheith mar chuid lárnach de chláir na mBallstát.

(48)

Chun cur chun feidhme chuspóir beartais an Chiste a chomhlánú ar an leibhéal náisiúnta trí chláir na mBallstát, ba cheart tacaíocht a chur ar fáil leis an gCiste freisin le haghaidh gníomhaíochtaí ar leibhéal an Aontais. Ba cheart na gníomhaíochtaí sin a dhéanamh chun críoch straitéiseach foriomlán a bhaint amach laistigh de raon feidhme idirghabhála an Chiste i ndáil le hanailís ar bheartais agus nuálaíocht, le foghlaim fhrithpháirteach thrasnáisiúnta agus comhpháirtíochtaí, agus le tionscnaimh agus gníomhaíochtaí nua a thriail ar fud an Aontais.

(49)

Chun go neartófar acmhainneacht an Aontais aghaidh a thabhairt láithreach ar chásanna eisceachtúla imirce i mBallstát amháin nó níos mó arb é a bpríomhthréith insreabhadh mór nó díréireach náisiúnach tríú tír a dhéanann éilimh shuntasacha agus phráinneacha ar shaoráidí glactha agus coinneála na mBallstáit agus ar a gcórais agus ar a nósanna imeachta tearmainn agus imirce, nó chun dul i ngleic le cásanna eisceachtúla imirce i dtríú tíortha de thoradh forbairtí polaitiúla nó coinbhleachtaí, ba cheart a bheith in ann cúnamh éigeandála a chur ar fáil i gcomhréir leis an gcreat a leagtar amach sa Rialachán seo.

(50)

Leis an Rialachán seo, ba cheart a áirithiú go leantar de Ghréasán Imirce na hEorpa a bunaíodh le Cinneadh 2008/381/CE ón gComhairle (17), agus ba cheart cúnamh airgeadais a thabhairt i gcomhréir leis na cuspóirí atá aige agus leis na cúraimí atá air.

(51)

Tabharfar aghaidh ar chuspóir beartais an Chiste seo freisin trí ionstraimí airgeadais agus trí ráthaíochtaí buiséadacha faoi ionuithe beartais an chláir InvestEU arma bhunú ag Rialachán (AE) 2021/523 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (18). Ba cheart tacaíocht airgeadais a úsáid chun aghaidh a thabhairt ar chliseadh margaidh nó ar chásanna infheistíochta fo-optamacha, ar mhodh comhréireach agus níor cheart maoiniú príobháideach a dhúbláil nó a phlódú mar gheall ar ghníomhaíochtaí a dhéantar ná iomaíocht sa mhargadh inmheánach a shaobhadh. Ba cheart breisluach soiléir de chuid an Aontais a bheith leis na gníomhaíochtaí a dhéantar.

(52)

Is ar bhonn deonach a dhéantar oibríochtaí measctha agus is oibríochtaí iad a fhaigheann tacaíocht ó bhuiséad an Aontais lena gcomhcheanglaítear foirmeacha neamh-in-aisíoctha tacaíochta, foirmeacha in-aisíoctha tacaíochta, nó iad araon, ó bhuiséad an Aontais le foirmeacha in-aisíoctha tacaíochta ó institiúidí cur chun cinn/forbartha nó ó institiúidí airgeadais poiblí eile, mar aon le tacaíocht ó institiúidí airgeadais tráchtála agus infheisteoirí.

(53)

Leagtar síos leis an Rialachán seo imchlúdach airgeadais do ré iomlán an Chiste arb é a bheidh ann an príomh-mhéid tagartha, de réir bhrí phointe 18 de Chomhaontú Idirinstitiúideach an 16 Nollaig 2020 idir Parlaimint na hEorpa, Comhairle an Aontais Eorpaigh agus an Coimisiún Eorpach maidir leis an smacht buiséadach, le comhar in ábhair bhuiséadacha agus le bainistíocht fhónta airgeadais, mar aon le hacmhainní dílse nua, lena n-áirítear treochlár i dtreo acmhainní dílse nua a thabhairt isteach (19) do Pharlaimint na hEorpa agus don Chomhairle le linn an nós imeachta bhuiséadaigh bhliantúil.

(54)

Tá feidhm ag Rialachán (AE, Euratom) 2018/1046 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (20) (an “Rialachán Airgeadais”) maidir leis an gCiste. Leagtar síos leis an Rialachán Airgeadais rialacha maidir le cur chun feidhme bhuiséad an Aontais, lena n-áirítear na rialacha maidir le deontais, duaiseanna, soláthar, bainistiú indíreach, ionstraimí airgeadais, ráthaíochtaí buiséadacha, cúnamh airgeadais agus aisíocaíocht a dhéanamh le saineolaithe seachtracha,.

(55)

Chun críche gníomhaíochtaí faoi bhainistíocht roinnte a chur chun feidhme, ba cheart an Ciste a bheith ina chuid de chreat comhleanúnach ina mbeidh an Rialachán seo, an Rialachán Airgeadais agus Rialachán (AE) 2021/1060.

(56)

Le Rialachán (AE) 2021/1060, bunaítear an creat gníomhaíochta do CFRE, do CSE+, don Chiste Comhtháthaithe, don Chiste Eorpach Muirí, Iascaigh agus Dobharshaothraithe, don Chiste um Aistriú Cóir, don Chiste um Thearmann, Imirce agus Lánpháirtíocht, don Chiste Slándála Inmheánaí, agus don Ionstraim le haghaidh Cúnamh Airgeadais don Bhainistiú Teorainneacha agus don Bheartas Víosaí, mar chuid den Chiste um Bainistiú Comhtháite Teorainneacha, agus leagtar síos leis, go háirithe, na rialacha a bhaineann le clársceidealú, faireachán agus meastóireacht, bainistiú agus rialú maidir le cistí an Aontais arna gcur chun feidhme faoi bhainistíocht roinnte. Ina theannta sin, is gá cuspóirí an Chiste sa Rialachán seo a shonrú, agus forálacha sonracha a leagan síos maidir leis na cineálacha gníomhaíochtaí a fhéadfar a mhaoiniú faoin gCiste.

(57)

Leagtar amach scéim réamh-mhaoiniúcháin le haghaidh an chiste i Rialachán (AE) 2021/1060 agus leagtar amach ráta sonrach réamh-mhaoiniúcháin sa Rialachán seo. Ina theannta sin, chun a áirithiú gur féidir freagairt go pras ar staideanna éigeandála a áirithiú, is iomchuí ráta réamh-mhaoinithe sonrach a bhunú le haghaidh cúnamh éigeandála. Leis an scéim réamh-mhaoiniúcháin, ba cheart a áirithiú gurb acmhainn do na Ballstáit tacaíocht a chur ar fáil do thairbhithe ó thús chur chun feidhme a gclár.

(58)

Ba cheart na cineálacha maoiniúcháin agus na modhanna cur chun feidhme faoin Rialachán seo a roghnú bunaithe ar an gcumas atá acu cuspóirí sonracha na ngníomhaíochtaí a bhaint amach agus torthaí a sholáthar agus, go háirithe, na costais a bhaineann le rialuithe, na hualaí riaracháin, agus an baol a bhaineann le neamh-chomhlíonadh á gcur san áireamh. Agus an rogha sin á dhéanamh, ba cheart úsáid cnapshuimeanna, rátaí comhréidh agus costais aonaid, chomh maith le maoiniú nach bhfuil nasctha le costais dá dtagraítear in Airteagal 125(1) den Rialachán Airgeadais a bhreithniú.

(59)

Chun an leas is fearr a bhaint as prionsabal na hiniúchóireachta aonair, is iomchuí rialacha sonracha a shocrú maidir le rialú agus iniúchadh tionscadal i gcás inarb iad eagraíochtaí idirnáisiúnta a ndearna an Coimisiún measúnú dearfach ar a gcórais rialaithe inmheánaigh na tairbhithe. I gcás tionscadal den sórt sin, ba cheart do na húdaráis bhainistíochta a bheith in ann teorainn a chur lena bhfíoruithe bainistíochta ar choinníoll go ndéanann an tairbhí na sonraí agus an fhaisnéis uile is gá maidir le dul chun cinn an tionscadail agus maidir le hincháilitheacht an chaiteachais fholuitigh a sholáthar go tráthúil. Ina theannta sin, i gcás tionscadal a dhéanann eagraíocht idirnáisiúnta den sórt sin a chur chun feidhme mar chuid de shampla iniúchóireachta, ba cheart don údarás iniúchóireachta a bheith in ann a chuid oibre a dhéanamh i gcomhréir le prionsabail an Chaighdeáin Idirnáisiúnta maidir le Seirbhísí Gaolmhara (ISRS) 4400, Engagements to Perform Agreed-upon Procedures Regarding Financial Information [Cúraimí a Dhéanamh i ndáil le Nósanna Imeachta Arna gComhaontú maidir le Faisnéis Airgeadais].

(60)

I gcomhréir leis an Rialachán Airgeadais, Rialachán (AE, Euratom) Uimh. 883/2013 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (21) agus Rialacháin (CE, Euratom) Uimh. 2988/95 (22), (Euratom, CE) Uimh. 2185/96 (23) agus (AE) 2017/1939 (24) ón gComhairle, táthar chun leasanna airgeadais an Aontais a chosaint trí bhíthin bearta comhréireacha, lena n-áirítear bearta a bhaineann le neamhrialtachtaí a chosc, a bhrath, a cheartú agus a imscrúdú, lena n-áirítear calaois, le haisghabháil na gcistí a cailleadh, a íocadh go mícheart nó a úsáideadh go mícheart agus, i gcás inarb iomchuí, le pionóis riaracháin a fhorchur. Go háirithe, i gcomhréir le Rialacháin (Euratom, CE) Uimh. 2185/96 agus (AE, Euratom) Uimh. 883/2013, tá an chumhacht ag an Oifig Eorpach Frith-Chalaoise (OLAF) imscrúduithe riaracháin a dhéanamh, lena n-áirítear seiceálacha agus cigireachtaí ar an láthair, d’fhonn a shuí ar tharla calaois, éilliú nó aon ghníomhaíocht neamhdhleathach eile a dhéanann difear do leasanna airgeadais an Aontais.

Tugtar de chumhacht d’Oifig an Ionchúisitheora Phoiblí Eorpaigh (OIPE), i gcomhréir le Rialachán (AE) 2017/1939 cionta coiriúla a dhéanann difear do leasanna airgeadais an Aontais, dá bhforáiltear i dTreoir (AE) 2017/1371 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (25), a imscrúdú agus a ionchúiseamh. I gcomhréir leis an Rialachán Airgeadais, tá ar aon duine nó aon eintiteas a fhaigheann cistí de chuid an Aontais comhoibriú go hiomlán maidir le cosaint leasanna airgeadais an Aontais, na cearta agus an rochtain is gá a thabhairt don Choimisiún, do OLAF, don Chúirt Iniúchóirí agus i leith na mBallstát sin atá rannpháirteach sa chomhar feabhsaithe de bhun Rialachán (AE) 2017/1939, do OIPE, agus a áirithiú go dtabharfaidh aon tríú páirtithe a bheidh páirteach i gcur chun feidhme cistí de chuid an Aontais cearta coibhéiseacha. Ba cheart do na Ballstáit comhoibriú go hiomlán le hinstitiúidí, gníomhaireachtaí agus comhlachtaí an Aontais, agus gach cúnamh is gá a thabhairt dóibh, i dtaobh leasanna airgeadais an Aontais a chosaint.

(61)

Ba cheart cead rannpháirtíochta sa Chiste a thabhairt do thríú tír a bhfuil comhaontú tugtha i gcrích acu leis an Aontas maidir leis na critéir agus na sásraí lena suitear an Stát a bheidh freagrach as iarraidh ar thearmann a taisceadh i mBallstát nó a taisceadh sa tríú tír a scrúdú, ar choinníoll go gcomhlíontar coinníollacha áirithe.

(62)

Tá feidhm ag rialacha airgeadais cothrománacha arna nglacadh ag Parlaimint na hEorpa agus an Chomhairle ar bhonn Airteagal 322 CFAE maidir leis an Rialachán seo. Leagtar síos na rialacha sin sa Rialachán Airgeadais agus cinntear leo go háirithe an nós imeachta maidir leis an mbuiséad a bhunú agus a chur chun feidhme trí dheontais, soláthar, duaiseanna agus cur chun feidhme indíreach, agus foráiltear leo do sheiceálacha ar fhreagracht na ngníomhaithe airgeadais. Áirítear freisin leis na rialacha arna nglacadh ar bhonn Airteagal 322 CFAE córas ginearálta coinníollachta chun buiséad an Aontais a chosaint.

(63)

De bhun Chinneadh 2013/755/AE ón gComhairle (26), beidh daoine agus eintitis atá lonnaithe i dtíortha nó críocha thar lear incháilithe le haghaidh cistiú faoi réir rialacha agus chuspóirí an Chiste agus faoi réir aon socruithe féideartha is infheidhme maidir leis an mBallstát lena mbaineann an tír nó an chríoch ábhartha thar lear.

(64)

De bhun Airteagal 349 CFAE agus i gcomhréir leis an Teachtaireacht ón gCoimisiún an 24 Deireadh Fómhair 2017 dar teideal A stronger and renewed strategic partnership with the EU’s outermost regions [Comhpháirtíocht straitéiseach neartaithe athnuaite leis na réigiúin is forimeallaí san Aontas], arna formhuiniú ag an gComhairle ina conclúidí an 12 Aibreán 2018, ba cheart do na Ballstáit ábhartha a áirithiú go dtabharfar aghaidh ina gcláir agus ina straitéisí náisiúnta ar na dúshláin shonracha atá roimh na réigiúin is forimeallaí maidir le bainistiú na himirce de. Leis an gCiste, ba cheart tacú leis na Ballstáit sin le hacmhainní leordhóthanacha chun cuidiú leis na réigiúin sin an imirce a bhainistiú go hinbhuanaithe agus chun aon chásanna brú a láimhseáil.

(65)

De bhun mhíreanna 22 agus 23 de Chomhaontú Idirinstitiúideach an 13 Aibreán 2016 maidir le Reachtóireacht Níos Fearr (27), ba cheart meastóireacht a dhéanamh ar an gCiste seo ar bhonn na faisnéise a bhailítear i gcomhréir le ceanglais faireacháin shonracha, agus ag an am céanna, ualach riaracháin, go háirithe ar na Ballstáit, agus rórialáil, á seachaint. Ar na ceanglais sin ba cheart a áireamh, i gcás inarb iomchuí, táscairí intomhaiste mar bhonn chun meastóireacht a dhéanamh ar éifeachtaí an Chiste ar an talamh. Chun an méid atá bainte amach ag an gCiste a thomhas, ba cheart táscairí agus spriocanna gaolmhara a bhunú i ndáil le gach cuspóir sonracha de chuid an Chiste. Ar na táscairí sin, ba cheart táscairí cáilíochtúla agus cainníochtúla a áireamh.

(66)

Trí tháscairí agus trí thuairisciú airgeadais, ba cheart don Choimisiún agus do na Ballstáit faireachán a dhéanamh ar chur chun feidhme an Chiste, i gcomhréir le forálacha ábhartha Rialachán (AE) 2021/1060 agus leis an Rialacháin seo. Ó 2023 ar aghaidh, ba cheart do na Ballstáit tuarascálacha bliantúla ar fheidhmíocht lena gcumhdófar an bhliain chuntasaíochta is déanaí a chur faoi bhráid an Choimisiúin. Ba cheart faisnéis a bheith sna tuarascálacha sin faoin dul chun cinn atá déanta maidir le cur chun feidhme chláir na mBallstát. Ba cheart do na Ballstáit achoimrí ar na tuarascálacha sin a chur chuig an gCoimisiún. Ba cheart don Choimisiún na hachoimrí sin a aistriú i dteangacha oifigiúla uile an Aontais agus iad a chur ar fáil go poiblí ar a shuíomh gréasáin, in éineacht leis na naisc chuig suíomhanna gréasáin na mBallstát dá dtagraítear i Rialachán (AE) 2021/1060.

(67)

Mar léiriú ar a thábhachtaí atá sé dul i ngleic leis an athrú aeráide i gcomhréir le gealltanais an Aontais Comhaontú Pháras a glacadh faoi Chreat-Choinbhinsiún na Náisiún Aontaithe ar an Athrú Aeráide (28) a chur chun feidhme, agus le gealltanas do Spriocanna Forbartha Inbhuanaithe na Náisiún Aontaithe, ba cheart na gníomhaíochtaí faoin Rialachán seo rannchuidiú le sprioc 30 % de chaiteachas uile an chreat airgeadais ilbhliantúil a bheith á caitheamh ar phríomhshruthú na gcuspóirí aeráide agus ar oibriú i dtreo uaillmhian faoina léireofaí caiteachas bithéagsúlachta le 7,5 % den bhuiséad in 2024 agus 10 % in 2026 agus in 2027, agus na forluíonna atá ann cheana idir spriocanna aeráide agus spriocanna na bithéagsúlachta á gcur san áireamh. Ba cheart, leis an gCiste, tacú le gníomhaíochtaí lena n-urramófaí caighdeáin agus tosaíochtaí aeráide agus comhshaoil an Aontais agus nach ndéanfaí aon díobháil shuntasach leo do chuspóirí comhshaoil de réir bhrí Airteagal 17 de Rialachán (AE) 2020/852 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (29).

(68)

Maidir le Rialachán (AE) Uimh. 514/2014 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (30) agus le haon ghníomh is infheidhme do chlárthréimhse 2014-2020, ba cheart leanúint d’fheidhm a bheith acu maidir le cláir agus tionscadail lena dtacaítear leo faoin gCiste le linn clárthréimhse 2014-2020. Ós rud é go mbeidh forluí ann idir tréimhse chur chun feidhme Rialachán (AE) Uimh. 514/2014 agus an chlárthréimhse a chumhdaítear leis an Rialachán seo agus chun comhleanúnachas a áirithiú maidir le cur chun feidhme tionscadal áirithe arna bhformheas faoin Rialachán sin, ba cheart forálacha maidir le céimniú na dtionscadal a leagan síos. Ba cheart gach céim ar leith den tionscadal a chur chun feidhme i gcomhréir le rialacha na clárthréimhse faoina bhfaigheann sé cistiú.

(69)

Chun eilimintí neamhriachtanacha den Rialachán seo a fhorlíonadh agus a leasú, ba cheart an chumhacht chun gníomhartha a ghlacadh i gcomhréir le hAirteagal 290 CFAE a tharmligean chuig an gCoimisiún i dtaca leis an liosta gníomhaíochtaí atá incháilithe le haghaidh tacaíochta faoi Iarscríbhinn III; liosta na ngníomhaíochtaí atá incháilithe le haghaidh rátaí cómhaoinithe níos airde faoi Iarscríbhinn IV; tacaíocht oibriúcháin faoi Iarscríbhinn VII agus le tuilleadh forbartha a dhéanamh ar an gcreat faireacháin agus meastóireachta. Tá sé tábhachtach, go háirithe, go rachadh an Coimisiún i mbun comhairliúcháin iomchuí le linn a chuid obair ullmhúcháin, lena n-áirítear ar leibhéal na saineolaithe, agus go ndéanfaí na comhairliúcháin sin i gcomhréir leis na prionsabail a leagtar síos sa Chomhaontú Idirinstitiúideach maidir le Reachtóireacht Níos Fearr an 13 Aibreán 2016. Go sonrach, chun rannpháirtíocht chomhionann in ullmhú na ngníomhartha tarmligthe a áirithiú, faigheann Parlaimint na hEorpa agus an Chomhairle na doiciméid uile ag an am céanna leis na saineolaithe sna Ballstáit, agus bíonn rochtain chórasach ag a gcuid saineolaithe ar chruinnithe ghrúpaí saineolaithe an Choimisiúin a bhíonn ag déileáil le hullmhú na ngníomhartha tarmligthe.

(70)

Chun coinníollacha aonfhoirmeacha a áirithiú maidir le cur chun feidhme an Rialacháin seo, ba cheart cumhachtaí cur chun feidhme a thabhairt don Choimisiún. Ba cheart na cumhachtaí sin a fheidhmiú i gcomhréir le Rialachán (AE) Uimh. 182/2011 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (31). Ba cheart an nós imeachta scrúdúcháin a úsáid le haghaidh gníomhartha cur chun feidhme a ghlacadh lena leagtar síos oibleagáidí coiteanna ar Bhallstáit, go háirithe oibleagáidí maidir le faisnéis a sholáthar don Choimisiún, agus ba cheart an nós imeachta comhairliúcháin a úsáid chun gníomhartha cur chun feidhme a ghlacadh i ndáil leis na socruithe mionsonraithe a bhaineann le faisnéis a sholáthar don Choimisiún i gcreat an chlársceidealaithe agus an tuairiscithe, os rud é nach bhfuil iontu ach socruithe teicniúla. Ba cheart don Choimisiún gníomhartha cur chun feidhme atá infheidhme láithreach a bhaineann le cinntí maidir le dámhachtain cúnaimh éigeandála dá bhforáiltear sa Rialachán seo a ghlacadh más rud é, i gcásanna a bhfuil údar cuí leo agus a bhaineann le cineál agus cuspóir cúnaimh den sórt sin, go n-éilítear amhlaidh ar mhórfhorais phráinne.

(71)

Ós rud é nach féidir leis na Ballstáit cuspóirí an Rialacháin seo,, a ghnóthú go leordhóthanach agus gur fearr is féidir iad a ghnóthú ar leibhéal an Aontais, féadfaidh an Aontas bearta a ghlacadh i gcomhréir le prionsabail na coimhdeachta a leagtar amach in Airteagal 5 den Chonradh ar an Aontas Eorpach (CAE). I gcomhréir le prionsabal na comhréireachta a leagtar amach san Airteagal sin, ní théann an Rialachán seo thar a bhfuil riachtanach d’fhonn na cuspóirí sin a ghnóthú.

(72)

I gcomhréir le hAirteagail 1 agus 2 de Phrótacal Uimh. 21 maidir le seasamh na Ríochta Aontaithe agus na hÉireann i dtaca leis an limistéar saoirse, slándála agus ceartais, atá i gceangal le CAE agus le CFAE, agus gan dochar d’Airteagal 4 den Phrótacal sin, níl Éire rannpháirteach i nglacadh an Rialacháin seo agus níl sí faoi cheangal aige ná faoi réir a chur i bhfeidhm.

(73)

I gcomhréir le hAirteagal 1 agus le hAirteagal 2 de Phrótacal Uimh. 22 maidir le seasamh na Danmhairge, atá i gceangal le CAE agus leis an gConradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh, níl an Danmhairg rannpháirteach i nglacadh an Rialacháin seo agus níl sí faoi cheangal aige ná faoi réir a chur i bhfeidhm.

(74)

I gcomhréir le hAirteagal 193(2) den Rialachán Airgeadais, féadfar deontas a dhámhachtain do ghníomhaíocht atá tosaithe cheana, ar choinníoll go bhféadfaidh an t-iarratasóir a thaispeáint gur gá tús a chur leis an ngníomhaíocht sula síneofar an comhaontú deontais. Mar sin féin, ní incháilithe na costais do mhaoiniú an Aontais a thabhófar roimh an dáta a thíolacfar an t-iarratas ar dheontas, ach amháin i gcásanna eisceachtúla a bhfuil údar cuí leo. Chun nach gcuirfí isteach ar thacaíocht an Aontais ar bhealach a d’fhéadfadh dochar a dhéanamh do leasanna an Aontais, ba cheart a bheith in ann a mheas, ar feadh tréimhse theoranta ama ag tús an chreata airgeadais ilbhliantúil 2021-2027, go mbeidh na costais, arna dtabhú i ndáil le gníomhaíochtaí a dtacófar leo faoin Rialachán seo faoi bhainistíocht dhíreach agus ar cuireadh tús leo cheana, incháilithe do mhaoiniú an Aontais amhail ón 1 Eanáir 2021, fiú má tabhaíodh na costais sin sular tíolacadh an t-iarratas ar dheontas nó an iarraidh ar chúnamh.

(75)

Is iomchuí tréimhse chur i bhfeidhm an Rialacháin seo a ailíniú le tréimhse chur i bhfeidhm Rialachán (AE, Euratom) 2020/2093 ón gComhairle (32).

(76)

Chun leanúnachas a áirithiú i dtaca le tacaíocht a sholáthar sa réimse beartais ábhartha agus chun go bhféadfar tús a chur leis an gcur chun feidhme amhail ó thús chreat airgeadais ilbhliantúil 2021-2027, ba cheart don Rialachán seo teacht i bhfeidhm mar ábhar práinne, agus ba cheart feidhm a bheith aige, le héifeacht chúlghabhálach, ón 1 Eanáir 2021.