Comhaontuithe creidmheasa tomhaltóirí (2023)

 

ACHOIMRE AR:

Treoir (AE) 2023/2225 maidir le comhaontuithe creidmheasa do thomhaltóirí agus lena n-aisghairtear Treoir 2008/48/CE

CAD IS AIDHM LEIS AN TREOIR?

Leagann sé amach rialacha an Aontas Eorpaigh (AE) maidir le tomhaltóirí* comhaontuithe creidmheasa*.

PRÍOMHPHOINTÍ

Leis an treoir:

• tá feidhm aige maidir le comhaontuithe creidmheasa trína bhfaigheann tomhaltóirí airgead ar iasacht chun earraí agus seirbhísí a cheannach;
• ní bhaineann sé le catagóirí áirithe comhaontuithe, go háirithe:
  • comhaontuithe creidmheasa arna n-urrú le morgáiste nó le hurrús inchomparáide eile ar mhaoin dhochorraithe;
  • creidmheas os cionn €100,000;
  • scéimeanna creidmheasa saor in aisce nó úis íseal d’fhostaithe;
  • íocaíochtaí iarchurtha faoi choinníollacha áirithe;.
  • comhaontuithe fruilithe nó léasaithe nach dtairgeann nó nach gá an ítim lena mbaineann a cheannach;
• ceadaíonn sé do Bhallstáit an AE comhaontuithe áirithe a dhíolmhú ó rialacha an AE, amhail comhaontuithe a bhaineann le cártaí dochair iarchurtha faoi choinníollacha áirithe;
• éilíonn sé go dtabharfar an fhaisnéis a sholáthraítear do thomhaltóirí faoi rialacha an AE saor in aisce;
• sonraítear nach féidir le soláthraithe creidmheasa do chónaitheoirí dlítheanacha san AE idirdhealú a dhéanamh ar fhorais náisiúntachta, áite cónaithe nó fachtóirí eile amhail inscne, cine nó dath atá liostaithe in Airteagal 21 de Chairt um Chearta Bunúsacha an Aontais Eorpaigh

Ceanglais faisnéise roimh chomhaontú

Fógraíocht agus margaíocht

• Caithfidh gach cumarsáid a bheith cothrom, soiléir agus gan a bheith míthreorach.
• Ní mór an rabhadh a áireamh i bhfógraí: “Rabhadh! Cosnaíonn airgead a fháil ar iasacht.” nó frásaíocht choibhéiseach.
• Cuireann an treoir cosc ar fhógraíocht mhíthreorach:
  • molann creidmheas go bhfeabhsódh creidmheas staideanna airgeadais na dtomhaltóirí;
  • sonraítear comhaontuithe creidmheasa gan íoc nó bunachair shonraí nach bhfuil ach tionchar beag nó tionchar ar bith acu ar mheasúnú iarratais ar chreidmheas;
  • a thugann le fios go bréagach go méadaíonn creidmheas acmhainní airgeadais, coigilteas nó caighdeáin mhaireachtála.

Féadfaidh Ballstáit fógraíocht a thoirmeasc:

• leagann sé béim ar an éascaíocht nó an luas a bhaineann le creidmheas a fháil;
• cuireann lascaine coinníoll ar ghlacadh creidmheasa;
• tairgeann tréimhsí cairde os cionn 3 mhí le haghaidh aisíocaíochtaí.

Caithfidh eolas caighdeánach fógraíochta:

• a bheith inléite go héasca nó inchloiste go soiléir;
• sonraigh na nithe seo a leanas go soiléir, gonta agus go feiceálach:
  • ráta iasachta, lena n-áirítear aon mhuirir,
  • méid iomlán an chreidmheasa,
  • ráta céatadánach bliantúil an mhuirir (Leagann Iarscríbhinn III amach conas a ríomhtar é seo),
  • ré an chomhaontaithe creidmheasa, i gcás inarb infheidhme,
  • an t-iomlán atá le híoc ag an tomhaltóir agus méid na dtráthchodanna, i gcás inarb infheidhme;
• sampla ionadaíoch de na téarmaí éagsúla a bheith ann

Caithfidh eolas ginearálta:

• a bheith soiléir agus sothuigthe agus ar fáil ar pháipéar nó ar mheán marthanach eile a roghnaíonn an tomhaltóir;
• ina bhfuil ar a laghad na nithe seo a leanas:
  • céannacht agus sonraí teagmhála an tsoláthraí faisnéise,
  • na críocha lena bhféadfar an creidmheas a úsáid, fad an chomhaontaithe agus costais bhreise a d’fhéadfadh a bheith ann,
  • rátaí iasachta atá ar fáil agus sampla den chostas iomlán don tomhaltóir,
  • raon roghanna aisíocaíochta, coinníollacha maidir le haisíocaíocht luath agus sonraí maidir le cearta aistarraingthe,
  • léiriú ar aon seirbhísí coimhdeacha a theastaíonn chun an creidmheas a fháil,
  • rabhadh ginearálta maidir leis na hiarmhairtí a d’fhéadfadh a bheith ann mura gcomhlíontar téarmaí an chomhaontaithe.

Ní mór d’fhaisnéis réamhchonarthach:

• a sholáthar don chustaiméir “in am trátha” agus mínithe leordhóthanacha a bheith iontu, ionas gur féidir leo tairiscintí éagsúla a chur i gcomparáid agus cinneadh eolasach a dhéanamh sula mbeidh siad faoi cheangal ag comhaontú;
• go mbeidh na heilimintí go léir san fhoirm chaighdeánach Eorpach um fhaisnéis chreidmheasa tomhaltóra atá leagtha amach in Iarscríbhinn I, mar aon leis na príomhshonraí ar an gcéad leathanach;
• úsáid a bhaint as an bhfoirm faisnéise creidmheasa tomhaltóra Eorpaigh san Iarscríbhinn II le comhaontuithe creidmheasa arna dtabhairt i gcrích ag eagraíochtaí a oibríonn ar mhaithe lena gcomhaltaí;
• custaiméirí a chur ar an eolas agus tairiscint phearsantaithe á cur i láthair acu bunaithe ar phróiseáil uathoibrithe sonraí pearsanta.

An treoir:

• toirmeasc ar “cheangal”, mura bhfuil an comhaontú creidmheasa ar fáil go leithleach ó tháirgí nó ó sheirbhísí airgeadais eile atá ar fáil;
• ceadanna “cuachadh”, i gcás ina bhfuil an comhaontú creidmheasa ar fáil ar leithligh ach nach gá ar na téarmaí agus na coinníollacha céanna agus a bhíonn sé cuachta le táirgí nó seirbhísí eile atá á thairiscint;
• ligeann do chreidiúnaithe a cheangal ar chustaiméir cuntas íocaíochta nó coigiltis a oscailt nó a chothabháil chun caipiteal a charnadh nó chun an creidmheas a sheirbhísiú, nó chun polasaí árachais ábhartha a shealbhú;
• toirmeasc ar aon sonraí pearsanta ailse a úsáid le haghaidh polasaí árachais laistigh de 15 bliana tar éis dheireadh na cóireála;
• ceanglaítear ar chreidiúnaithe tomhaltóirí a chur ar an eolas go sainráite an bhfuil seirbhísí coimhdeacha á soláthar, nó an féidir, a sholáthar dóibh; ní bheidh tátal a bhaint as comhaontú an tomhaltóra chun aon chomhaontú creidmheasa a thabhairt i gcrích nó chun seirbhísí coimhdeacha a cheannach a thíolactar trí roghanna mainneachtana (amhail boscaí a bhfuil tic curtha leo);
• leagtar síos rialacha soiléire maidir le soláthar seirbhísí comhairleacha;
• toirmeasc ar chreidmheas a dheonú gan réamhiarratas tomhaltóra agus comhaontú sainráite.

Measúnú creidmheasacht, bunachair shonraí agus conarthaí

Ní mór do chreidiúnaithe acmhainneacht creidmheasa tomhaltóra a mheasúnú agus a fhíorú go críochnúil, ag scrúdú faisnéis ábhartha agus chruinn ar a ioncam, ar a speansais agus ar chúinsí airgeadais agus eacnamaíocha eile.

Ní mór do na Ballstáit i gcás creidmheasa trasteorann, rochtain a áirithiú do chreidiúnaithe ó Bhallstáit eile ar bhunachair shonraí a úsáidtear sa Bhallstát sin chun acmhainneacht creidmheasa na dtomhaltóirí a mheasúnú. Beidh na coinníollacha maidir le rochtain ar bhunachair shonraí den sórt sin neamh-idirdhealaitheach.

Ní mór go mbeadh faisnéis atá cosúil leis an gceann a cuireadh ar fáil sa chéim réamhchonarthach i gconarthaí comhaontaithe creidmheasa, ach ní mór faisnéis níos sonraí a bheith ann.

Ní mór do chreidiúnaithe tomhaltóirí a chur ar an eolas faoi:

• modhnuithe ar théarmaí agus coinníollacha an chomhaontaithe sula ndéanfar iad agus, i gcás inarb infheidhme, an gá atá le toiliú na dtomhaltóirí nó le míniú ar na hathruithe a tugadh isteach le hoibriú an dlí*;
• athruithe ar rátaí iasachtaithe in am trátha, sula dtagann siad i bhfeidhm;
• gach laghdú nó cealú ar an tsaoráid rótharraingte, ar a laghad 30 lá roimh an lá a dtiocfaidh laghdú nó cealú iarbhír na saoráide rótharraingte i bhfeidhm;
• sonraí airgeadais aon róchaiteachais* áis sa chomhaontú.

Tomhaltóirí:

• is féidir leo tarraingt siar ó chomhaontú laistigh de 14 lá gan cúis a thabhairt;
• féadfaidh sé deireadh a chur le comhaontú creidmheasa neamhiata saor in aisce tráth ar bith, mura bhfuil tréimhse fógra comhaontaithe ann, nach bhféadfaidh níos faide ná mí amháin;
• beidh an ceart acu aisíocaíocht luath a dhéanamh, ar choinníoll go bhfaigheann an creidiúnaí cúiteamh atá cóir agus a bhfuil údar maith leis go hoibiachtúil.

Maidir leis na Ballstáit:

• bearta a chur i bhfeidhm chun mí-úsáid a chosc agus a áirithiú nach ngearrtar rátaí iasachta ró-ard ar thomhaltóirí;
• a cheangal ar chreidiúnaithe agus ar aon idirghabhálaithe gníomhú go hionraic, go cothrom, go trédhearcach agus go gairmiúil, agus cearta agus leasanna a gcustaiméirí á gcur san áireamh;
• íoscheanglais eolais agus inniúlachta a leagan síos do chreidiúnaithe agus dá bhfoireann;
• oideachas airgeadais a chur chun cinn do thomhaltóirí maidir le hiasachtú freagrach agus bainistiú fiachais;
• ceangal a chur ar chreidiúnaithe, i gcás inarb iomchuí, aontas réasúnach a fheidhmiú sula dtionscnófar imeachtaí forghníomhaithe;
• áirithiú go bhfuil seirbhísí comhairleacha fiachais neamhspleácha ar fáil do thomhaltóirí a bhfuil deacracht acu lena gceangaltais airgeadais;
• creidiúnaithe agus idirghabhálaithe creidmheasa a chur faoi réir ceanglais iontrála, clárúcháin agus maoirseachta, arna maoirsiú ag údarás neamhspleách;
• rochtain a sholáthar do thomhaltóirí ar nósanna imeachta um réiteach díospóide lasmuigh den chúirt atá leordhóthanach, pras agus éifeachtach;
• údaráis a cheapadh chun an treoir a chur chun feidhme agus chun pionóis i leith sáruithe a chinneadh.

An Comisiúin Eorpach:

• tá an chumhacht aige gníomhartha tarmligthe a ghlacadh;
• déanann sé measúnú, faoin 20 Samhain 2025, ar cheart don reachtaíocht tomhaltóirí a fhaigheann iasachtaí agus infheistíocht a chosaint trí ardáin sluamhaoinithe a éascaíonn creidmheas idir tomhaltóirí, cé nach bhfeidhmíonn siad mar chreidiúnaithe nó mar idirghabhálaithe;
• déanann sé meastóireacht ar an treoir faoin 20 Samhain 2029 agus gach 4 bliana ina dhiaidh sin.

Aisghairtear leis an treoir Treoir 2008/48/CE maidir le comhaontuithe creidmheasa tomhaltóra ón 20 Samhain 2026.

CÉN UAIR ATÁ TOSACH FEIDHME NA RIALACHA?

B’éigean an treoir a thrasuí sa dlí náisiúnta faoin 20 Samhain 2025. Ba cheart go mbeadh feidhm ag na rialacha nua sin ón 20 Samhain 2026.

CÚLRA

Le haghaidh tuilleadh faisnéise, féach:

• Creidmheas tomhaltóra (An Coimisiún Eorpach).

PRÍOMHTHÉARMAÍ

PRÍOMHDHOICIMÉAD

Treoir (AE) 2023/2225 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 18 Deireadh Fómhair 2023 maidir le creidmheasanna tomhaltóirí agus lena n-aisghairtear Treoir 2008/48/CE (OJ L, 2023/2225, 30.10.2023).

DOICIMÉID GHAOLMHARA

Treoir 2008/48/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 23 Aibreán 2008 maidir le comhaontuithe creidmheasa do thomhaltóirí agus lena n–aisghairtear Treoir 87/102/CEE ón gComhairle (IO L 133, 22.5.2008,, lgh. 66–92).

Rinneadh leasuithe comhleanúnacha ar Threoir 2008/48/CE a chorprú sa bhuntéacs. Níl ach luach doiciméadach ag an leagan comhdhlúite.

Nuashonraithe 04.01.2024