30.6.2017   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 209/54

Εισηγητής: ο κ.

Peter SCHMIDT

1.1.

Η ΕΟΚΕ επικροτεί την πρωτοβουλία της Επιτροπής να ευθυγραμμίσει το ισχύον νομικό πλαίσιο για τα αλκοολούχα ποτά με τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) έτσι ώστε να καταστεί η νομοθεσία σύμφωνη με τις νέες νομικές πράξεις της ΕΕ και, συγκεκριμένα, με εκείνες που διέπουν την παροχή πληροφοριών για τα τρόφιμα στους καταναλωτές και τα συστήματα ποιότητας των γεωργικών προϊόντων και τροφίμων.

1.2.

Συγκεκριμένα, η ΕΟΚΕ υποστηρίζει την ανάπτυξη στενότερης σχέσης με τον γεωργικό τομέα. Η σχέση αυτή είναι καθοριστική για την ποιότητα και τη φήμη των αλκοολούχων ποτών που παράγονται στην Ένωση.

1.3.

Παρότι η ΕΟΚΕ υποστηρίζει κατά κανόνα τις προσαρμογές που γίνονται για να διασφαλιστεί η ευθυγράμμιση με τη ΣΛΕΕ και να διευκολυνθεί η νομοθετική διαδικασία, είναι μάλλον προτιμότερο να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στις εκτελεστικές παρά στις κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις. Σε ορισμένους τομείς, θα πρέπει να αποκλείεται παντελώς η δυνατότητα παρέκκλισης.

1.4.

Η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει την περιπλοκότητα του εγχειρήματος της επανευθυγράμμισης, και επικροτεί την αποσαφήνιση και τις βελτιώσεις σε τομείς όπως οι κανόνες που διέπουν την επισήμανση των σύνθετων όρων, μνειών και μειγμάτων αλκοολούχων ποτών, καθώς και την προαιρετική επισήμανση για την προέλευση των πρώτων υλών. Στην πρόταση έχουν επέλθει, ωστόσο, και κάποιες άλλες τροποποιήσεις οι οποίες θα πρέπει να επανεξεταστούν, όπως αναφέρεται αναλυτικά στη συνέχεια της παρούσας γνωμοδότησης.

1.5.

Όσον αφορά τις γεωγραφικές ενδείξεις, η ΕΟΚΕ επικροτεί την αποσαφήνιση των κανόνων και των διαδικασιών που διέπουν τις γεωγραφικές ενδείξεις, καθώς και την αξία που δίδεται στον παραδοσιακό χαρακτήρα και στην τοπική/εδαφική παραγωγή.

1.6.

Η ΕΟΚΕ επισημαίνει ότι είναι σημαντικό να διατηρηθεί το ισχύον επίπεδο προστασίας στον τομέα των οινοπνευματωδών ποτών, κατά τρόπο ώστε να διασφαλίζεται η προστιθέμενη αξία και να παραμείνουν οι θέσεις εργασίας στην Ευρώπη. Αυτό που έχει σημασία είναι ο τόπος στον οποίο αποστάζεται και παρασκευάζεται το προϊόν και η εισαγόμενη αλλαγή της ορολογίας δεν αναμένεται να φέρει σημαντικές αλλαγές στον τομέα.

1.7.

Όσον αφορά την παρουσίαση και την επισήμανση, η ΕΟΚΕ προτείνει ορισμένες βελτιώσεις στην υπό εξέταση πρόταση, συγκεκριμένα όσον αφορά τη σημασία της αποφυγής οποιασδήποτε παρερμηνείας ή παρανόησης σε σχέση με τις «απομιμήσεις αρωμάτων/γεύσεων» οι οποίες μπορούν να παραπλανήσουν τους καταναλωτές.

1.8.

Αν και δεν εμπίπτουν στο συγκεκριμένο πεδίο εφαρμογής της πρότασης της Επιτροπής, η ΕΟΚΕ επαναλαμβάνει τις παλαιότερες συστάσεις της σχετικά με την ανάγκη υιοθέτησης συνεκτικής και ολοκληρωμένης πολιτικής προσέγγισης που βασίζεται στην αποτροπή της επιβλαβούς κατανάλωσης οινοπνεύματος, καθώς και στην προώθηση της υπεύθυνης κατανάλωσης προς αποφυγή των κινδύνων που ελλοχεύουν για την υγεία, και της κατανάλωσης οινοπνεύματος από ανηλίκους, όχι μόνο όσον αφορά τα οινοπνευματώδη ποτά αλλά και γενικότερα. Η ενημέρωση, η εκπαίδευση και η ευαισθητοποίηση είναι καθοριστικής σημασίας ως προς το συγκεκριμένο θέμα, και η ΕΟΚΕ επικροτεί τις πολυάριθμες πρωτοβουλίες δημόσιου και ιδιωτικού τομέα στο πλαίσιο αυτό.

2.1.

Στόχος της πρότασης κανονισμού της Επιτροπής είναι η ευθυγράμμιση του ισχύοντος κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 110/2008 (1) για τα αλκοολούχα ποτά με τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ). Κυρίως, διακρίνει τις διατάξεις που εγκρίνονται από την Επιτροπή δυνάμει αυτού του τελευταίου κανονισμού σε κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις και σε εκτελεστικές πράξεις, και εισάγει νομική βάση σχετική με τη γεωργία (2) προκειμένου να υπογραμμίσει τη στενότερη σχέση με τον γεωργικό τομέα.

2.2.

Εκτός από την ευθυγράμμιση με τις διατάξεις της ΣΛΕΕ, η πρόταση εισάγει μόνο ορισμένες ήσσονος σημασίας τεχνικές τροποποιήσεις, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι αδυναμίες όσον αφορά την εφαρμογή του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 110/2008 και να καταστεί η νομοθεσία σύμφωνη με τις νέες νομικές πράξεις της ΕΕ και, συγκεκριμένα, με εκείνες που διέπουν την παροχή πληροφοριών για τα τρόφιμα στους καταναλωτές (κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1169/2011 (3)) και τα συστήματα ποιότητας των γεωργικών προϊόντων και τροφίμων (κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1151/2012 (4)).

2.3.

Συγκεκριμένα, η πρόταση αποσαφηνίζει ορισμένους κανόνες σχετικά με την επισήμανση σύνθετων όρων, μνειών και μειγμάτων αλκοολούχων ποτών με σκοπό την αποτροπή προβλημάτων στην εσωτερική αγορά. Περιλαμβάνει επίσης ένα νέο άρθρο για την ένδειξη καταγωγής και θεσπίζει σαφέστερες διαδικασίες για την καταχώριση γεωγραφικών ενδείξεων με βάση τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1151/2012.

3.1.

Η ΕΟΚΕ επικροτεί την πρόταση της Επιτροπής να διασφαλίσει τη νομική ευθυγράμμιση του ισχύοντος κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 110/2008 για τα αλκοολούχα ποτά με τη ΣΛΕΕ και να καταστεί η νομοθεσία σύμφωνη με τις νέες νομικές πράξεις της ΕΕ. Το προτεινόμενο πλαίσιο προσδίδει, σε γενικές γραμμές, σαφήνεια και συνοχή στους κανόνες που διέπουν τον κλάδο των αλκοολούχων ποτών.

3.2.

Η ΕΟΚΕ σημειώνει ότι η Επιτροπή προέβη σε διαβουλεύσεις με τις ενώσεις παραγωγών αλκοολούχων ποτών. Ο κλάδος των αλκοολούχων ποτών της ΕΕ, του οποίου οι πωλήσεις προς το εξωτερικό υπερέβησαν σε αξία τα 10 δισεκατ. EUR το 2015, είναι μέρος του κλάδου γεωργικών προϊόντων διατροφής, του μεγαλύτερου εξαγωγικού κλάδου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο εν λόγω κλάδος αντιπροσωπεύει ένα εκατομμύριο θέσεις εργασίας στην παραγωγή και τις πωλήσεις ανά την Ευρώπη και διατηρεί στενή οικονομική και κοινωνική σχέση με τον κλάδο της γεωργίας. Τα έσοδα από τον ειδικό φόρο κατανάλωσης και τον ΦΠΑ που επιβάλλονται στα αλκοολούχα ποτά ανέρχονται σε περίπου 23 δισεκατ. EUR ετησίως. Εντούτοις, η κατανάλωση αλκοολούχων ποτών σημείωσε πτώση της τάξης του 32 % κατά την περίοδο 1980-2014, κάτι που αποτυπώνεται σε δύο διακριτές τάσεις περί «αναβάθμισης του κύρους» των αλκοολούχων ποτών και «λιγότερης αλλά καλύτερης» κατανάλωσης. Κατά την περίοδο 2000-2015, για παράδειγμα, οι πωλήσεις αλκοολούχων ποτών για επιτόπια κατανάλωση (σε ξενοδοχεία, εστιατόρια, καφετέριες) σημείωσαν μεν πτώση της τάξης του 8 % φτάνοντας τα 23,5 εκατ. εκατόλιτρα, η αξία τους όμως αυξήθηκε κατά 30 %.

3.3.

Παρότι η πρόταση της Επιτροπής επιδιώκει κατά κύριο λόγο να διασφαλίσει τη νομική ευθυγράμμιση με τη ΣΛΕΕ, αποτελεί επίσης μια καλή ευκαιρία για να διατηρήσει ο κλάδος των οινοπνευματωδών ποτών την ποιότητα και τις παραδοσιακές πρακτικές του, και για να προστατεύσει τη φήμη του σε παγκόσμιο επίπεδο. Συγκεκριμένα, η πρόταση προσδίδει σαφήνεια όσον αφορά τον τρόπο παρασκευής κάθε ποτού: πρώτες ύλες, ελάχιστος αλκοολικός τίτλος εμπορίας, μέγιστος αλκοολικός τίτλος απόσταξης, περίοδοι ωρίμανσης, απαιτήσεις σε γλυκαντικές ύλες κ.λπ. Η διαφοροποίηση μεταξύ των κατηγοριών αλκοολούχων ποτών συμβάλλει στην προστασία των διαφόρων παραδόσεων.

3.4.

Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει τη σημασία της ενίσχυσης της σχέσης με τον γεωργικό τομέα. Για την παραγωγή αλκοολούχων ποτών θα πρέπει να χρησιμοποιούνται αποκλειστικά πρώτες ύλες γεωργικής προέλευσης, γεγονός που διασφαλίζει επιπλέον μια διέξοδο για βασικά γεωργικά προϊόντα.

3.5.

Οι προσαρμογές που πραγματοποιήθηκαν για να διασφαλιστεί η ευθυγράμμιση με τη ΣΛΕΕ και να διευκολυνθεί η νομοθετική διαδικασία είναι σε γενικές γραμμές θετικές. Είναι προτιμότερο να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στις εκτελεστικές αντί στις κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις. Σε ορισμένους τομείς, θα πρέπει να αποτρέπεται τελείως η δυνατότητα παρέκκλισης, ιδίως εάν τούτο συνεπάγεται σημαντικές αλλαγές. Για παράδειγμα, η Επιτροπή ζητεί να της ανατεθούν εξουσίες (άρθρο 16 παράγραφος 3) έκδοσης κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων με τις οποίες θα επιτρέπεται η απόδοση της ονομασίας καταχωρισμένης γεωγραφικής ένδειξης στη γλώσσα εξαγωγικής αγοράς όπου οι πληροφορίες αυτές είναι υποχρεωτικές, ήτοι όπου τα αλκοολούχα ποτά δεν μπορούν να εισέλθουν στην αγορά χωρίς τις συγκεκριμένες πληροφορίες. Ο ισχύων κανονισμός της ΕΕ, εντούτοις, επιτρέπει ήδη στους παραγωγούς να ενεργούν τοιουτοτρόπως, δυνατότητα η οποία έχει ωστόσο αφαιρεθεί από το κείμενο ευθυγράμμισης. Η δυνατότητα που παρέχει ο ισχύων κανονισμός θα πρέπει να αποκατασταθεί και έτσι δεν θα υφίσταται ανάγκη εξουσιοδότησης.

3.6.

Ένα από τα βασικά μελήματα των παραγωγών αλκοολούχων ποτών είναι η διατήρηση του παραδοσιακού χαρακτήρα και του συστήματος γεωγραφικών ενδείξεων για τα αλκοολούχα ποτά. Η ΕΟΚΕ επικροτεί κατά κανόνα την αποσαφήνιση των κανόνων που διέπουν τις γεωγραφικές ενδείξεις, όπως εφαρμόζονται στα αλκοολούχα ποτά.

3.7.

Αν και δεν εμπίπτουν στο συγκεκριμένο πεδίο εφαρμογής της πρότασης της Επιτροπής, η ΕΟΚΕ επαναλαμβάνει τις παλαιότερες συστάσεις της σχετικά με την ανάγκη υιοθέτησης συνεκτικής και ολοκληρωμένης πολιτικής προσέγγισης (5) που να βασίζεται στην αποτροπή της επιβλαβούς κατανάλωσης οινοπνεύματος, καθώς και στην προώθηση της υπεύθυνης κατανάλωσης προς αποφυγή των κινδύνων που ελλοχεύουν για την υγεία και της κατανάλωσης οινοπνεύματος από ανηλίκους, όχι μόνο όσον αφορά τα οινοπνευματώδη ποτά αλλά και γενικότερα. Η ενημέρωση, η εκπαίδευση και η ευαισθητοποίηση είναι καθοριστικές για το συγκεκριμένο θέμα. Η ΕΟΚΕ σημειώνει ότι ο ιδιωτικός τομέας συμμετέχει σε πολλές πρωτοβουλίες και κοινωνικά προγράμματα ανά την ΕΕ, καταδεικνύοντας ότι είναι δυνατός ο περιορισμός της κατάχρησης οινοπνεύματος, ιδίως μεταξύ των νέων (6).

3.8.

Το ζήτημα της αναγραφής των συστατικών και των διατροφικών πληροφοριών στις ετικέτες των αλκοολούχων ποτών δεν περιλαμβάνεται στην υπό εξέταση πρόταση της Επιτροπής. Ωστόσο, η ΕΟΚΕ επαναλαμβάνει ότι οι καταναλωτές έχουν δικαίωμα σε ειλικρινή και αντικειμενική ενημέρωση για τα αλκοολούχα ποτά, έτσι ώστε να είναι σε θέση να λαμβάνουν τεκμηριωμένες αποφάσεις ως προς την κατανάλωσή τους (7). Οι μικροί και πολύ μικροί παραγωγοί θα χρειαστούν στήριξη για την εφαρμογή των κανόνων. Η ΕΟΚΕ επιθυμεί να συμβάλει στην εξελισσόμενη συζήτηση που άνοιξε με την πρόσφατη έκθεση (8) της Επιτροπής για το θέμα αυτό.

4.1.

Η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει την περιπλοκότητα του εγχειρήματος της επανευθυγράμμισης, και επικροτεί την αποσαφήνιση και τις βελτιώσεις σε τομείς όπως οι κανόνες που διέπουν την επισήμανση των σύνθετων όρων, μνειών και μειγμάτων αλκοολούχων ποτών, καθώς και την προαιρετική επισήμανση για την προέλευση των πρώτων υλών. Στην πρόταση έχουν επέλθει, ωστόσο, και κάποιες άλλες τροποποιήσεις οι οποίες θα πρέπει να επανεξεταστούν, όπως π.χ.:

4.2.

Το άρθρο 8 παράγραφος 5 της πρότασης της Επιτροπής ορίζει ότι οι επωνυμίες πώλησης που συμπληρώνονται με τον όρο «άρωμα/γεύση» (ή κάθε άλλο παρόμοιο όρο) μπορούν να χρησιμοποιούνται για να αναφέρονται είτε σε αρωματικές ύλες που προσομοιάζουν σε αλκοολούχο ποτό, είτε στη χρήση τους κατά την παραγωγή ενός τροφίμου το οποίο δεν είναι ποτό. Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι η διάταξη αυτή μπορεί ενδεχομένως να είναι παραπλανητική για τους καταναλωτές.

4.3.

Τόσο για να διατηρηθεί η προστιθέμενη αξία για τους παραγωγούς όσο και για να προστατευθούν τα συμφέροντα των καταναλωτών, η ΕΟΚΕ τονίζει ότι είναι σημαντικό να διατηρηθεί το υφιστάμενο επίπεδο προστασίας στον τομέα των αλκοολούχων ποτών, όταν γίνεται αναφορά στον «τόπο παραγωγής» αντί του «τόπου προέλευσης». Η νέα διατύπωση δεν αναμένεται να επιφέρει σημαντικές αλλαγές στον τομέα των αλκοολούχων ποτών, διότι το κρίσιμο θέμα είναι η χώρα στην οποία το προϊόν αποστάζεται και παρασκευάζεται.

4.4.

Τα κράτη μέλη είναι υπεύθυνα για την παρακολούθηση της αθέμιτης χρήσης των προστατευόμενων γεωγραφικών ενδείξεων και η Επιτροπή θα πρέπει να ενημερώνεται για την εφαρμογή των κανόνων στα κράτη μέλη, έτσι ώστε να παρέχει κατάλληλο πλαίσιο για την απομάκρυνση από την αγορά των μη γνήσιων αλκοολούχων ποτών.

4.5.

Η διαδικασία ένστασης που επιτρέπει στα ενδιαφερόμενα μέρη να καταλήξουν σε συμφωνία είναι ευπρόσδεκτη, καθώς είναι λιγότερο επαχθής και ταυτόχρονα δεν επηρεάζει τα αποτελέσματα.

4.6.

Το μητρώο των γεωγραφικών ενδείξεων των αλκοολούχων ποτών που αντικαθιστά το παράρτημα III θα πρέπει να εκληφθεί ως τρόπος εκσυγχρονισμού του μοντέλου, χωρίς να θίγονται τα δικαιώματα, οι υποχρεώσεις ή η διαφάνεια του συστήματος.