15.1.2016   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 13/121

Εισηγητής:

ο κ. José Isaías RODRIGUEZ GARCÍA-CARO

Συνεισηγητής:

ο κ. Juan MORENO PRECIADO

1.1.

Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΕΟΚΕ) θεωρεί ότι η ενίσχυση των σχέσεων με το Μεξικό πρέπει να υλοποιηθεί στο πλαίσιο του συνόλου των σχέσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική και ότι, πέραν των αμιγώς οικονομικών και εμπορικών πτυχών, πρέπει να αναδειχθούν και άλλοι κοινοί ιστορικοί και πολιτιστικοί δεσμοί, οι οποίοι θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως αντίβαρο στην αυξανόμενη επιρροή της παναμερικανικής διάστασης και του Ειρηνικού στην ήπειρο αυτή. Το Μεξικό και η ΕΕ διαθέτουν, στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης, πολιτιστικούς δεσμούς, κοινές γλώσσες και, πρωτίστως, αξίες που δημιουργούν ειδικές σχέσεις μεταξύ των κοινωνιών τους, οι οποίες χρήζουν ανάπτυξης και εμβάθυνσης και οι οποίες πρέπει ασφαλώς να οδηγήσουν σε συγκλίνουσες προσεγγίσεις στα διεθνή φόρουμ.

1.2.

Η ΕΟΚΕ κρίνει σκοπιμότερο, αντί της διαπραγμάτευσης μιας εντελώς νέας συμφωνίας από μηδενική βάση, να υλοποιηθεί ριζική αναθεώρηση της υφιστάμενης συμφωνίας, με βάση την εμπειρία των δεκαπέντε ετών της λειτουργίας της, και να διευρυνθεί το εύρος του περιεχομένου της.

1.3.

Η ΕΟΚΕ θεωρεί αναγκαία την άμεση σύσταση μεικτής συμβουλευτικής επιτροπής (ΜΣΕ), η οποία θα αποτελείται από 9 ή 12 εκπροσώπους της ΕΟΚΕ και ισάριθμους εκπροσώπους της οργανωμένης κοινωνίας των πολιτών του Μεξικού. Η ΜΣΕ πρέπει να αναγνωριστεί από τα διοικητικά όργανα της συμφωνίας στα οποία πρέπει να υποβάλλονται οι προτάσεις της κοινωνίας των πολιτών. Η ΜΣΕ θα διαθέτει συμβουλευτικές αρμοδιότητες επί του γενικού περιεχομένου της συμφωνίας, ενώ για τα συγκεκριμένα θέματα του εμπορίου και της βιώσιμης ανάπτυξης θα συσταθούν άλλοι μηχανισμοί συμμετοχής. Η ΕΟΚΕ ζητεί επίσης να συμπεριληφθεί στη μελλοντική συμφωνία ειδική επιτροπή με αυτά τα χαρακτηριστικά.

1.4.

Στη νέα συμφωνία πρέπει να συμπεριληφθεί παράγραφος η οποία θα ορίζει ότι τα μέρη οφείλουν να επικυρώσουν και να εφαρμόσουν τις συμβάσεις και τα ψηφίσματα της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ΔΟΕ) σχετικά με τις αρχές και τα θεμελιώδη κοινωνικά δικαιώματα, στα οποία περιλαμβάνονται οι στόχοι της ΔΟΕ σχετικά με την «αξιοπρεπή εργασία», και ιδίως τη σύμβαση αριθ. 98 της ΔΟΕ περί της εφαρμογής των αρχών του δικαιώματος οργάνωσης και συλλογικής διαπραγμάτευσης.

1.5.

Ταυτόχρονα, όσον αφορά το εμπόριο και τις επενδύσεις, πρέπει να βελτιωθούν ορισμένες πτυχές της υφιστάμενης συμφωνίας όσον αφορά τους μη δασμολογικούς φραγμούς, τις συμφωνίες αμοιβαίας προώθησης και προστασίας των επενδύσεων, τη διανοητική ιδιοκτησία και την ενίσχυση της συνεργασίας σε φορολογικά ζητήματα για την εξάλειψη της φοροδιαφυγής και της φοροαποφυγής.

1.6.

Πρέπει να επανεξεταστούν οι προτεραιότητες στον τομέα της συνεργασίας, προάγοντας τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στη στρατηγική συμμαχία, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι προτεραιότητες αυτές είναι συνυφασμένες και δημιουργούν θετική συνέργεια, η οποία μέχρι σήμερα έχει αποδειχθεί ανεπαρκής λόγω έλλειψης κατάλληλης σύνδεσης μεταξύ των επιμέρους έργων.

1.7.

Ειδικότερα, η ΕΟΚΕ επιθυμεί να επισημάνει τρία πεδία προτεραιότητας για την εν λόγω ενισχυμένη συνεργασία: βελτίωση της διακυβέρνησης, επιστημονική και τεχνική έρευνα, συνεργασία στον τομέα της βιώσιμης ανάπτυξης, της κλιματικής αλλαγής και της προστασίας του περιβάλλοντος.

2.

2.1.

Οι δεσμοί της Ευρώπης με τη Λατινική Αμερική και Καραϊβική εμφανίζουν σημάδια κόπωσης την τελευταία τουλάχιστον δεκαετία. Η πρόκληση που αντιμετωπίζουν οι σημερινοί ηγέτες και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού είναι να αναθερμάνουν αυτούς τους δεσμούς και να τους προσδώσουν νέα δυναμική.

2.2.

Είναι προφανές ότι η Λατινική Αμερική επηρεάζεται από τις εξελίξεις στο σύνολο της αμερικανικής ηπείρου, καθώς και από την αυξανόμενη οικονομική αλληλεξάρτηση με τις χώρες του Ειρηνικού, και ιδίως με την Κίνα. Ωστόσο, η σχέση μεταξύ Ευρώπης και Λατινικής Αμερικής βασίζεται στους πολιτισμικούς δεσμούς, τις κοινές γλώσσες και τις αξίες που συμβάλλουν στη βαθιά αλληλοκατανόηση μεταξύ των κοινωνιών τους παρέχοντας και στις δύο περιοχές το προνόμιο να απολαμβάνουν κοινές πολιτιστικές και ιστορικές ρίζες στο σύνθετο περιβάλλον της παγκοσμιοποίησης, ρίζες που υπερβαίνουν κατά πολύ τους απλούς εμπορικούς στόχους και αξίες. Ως εκ τούτου, οι οικονομικές σχέσεις πρέπει να θεωρούνται ένα ακόμη στοιχείο του συνόλου, όχι όμως και ο κεντρικός πυρήνας ούτε η θεμελιώδης ιδέα του, σε αντίθεση με ό,τι μπορεί να συμβαίνει σε άλλες περιοχές του κόσμου.

2.3.

Είναι επίσης προφανές ότι οι σχέσεις μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Μεξικού, παρότι το Μεξικό αποτελεί στρατηγικό εταίρο, έχουν αναπτυχθεί με βραδύτερο ρυθμό από ό,τι με άλλες χώρες του κόσμου και ότι διαπιστώνεται μια κάποια κόπωση, η οποία καθιστά πιο επιτακτική από ποτέ την ανάγκη δημιουργίας νέων πεδίων συζήτησης και προβληματισμού, τα οποία θα επιτρέψουν να δοθεί νέα ώθηση στις εν λόγω σχέσεις.

3.1.

Το Μεξικό είναι σημαντικό για την Ευρωπαϊκή Ένωση, μεταξύ άλλων για τους ακόλουθους λόγους: πρώτον, για τον μεγάλο πληθυσμό του, ο οποίος ανέρχεται σε 120 εκατομμύρια κατοίκους, το μερίδιό του στο παγκόσμιο ΑΕγχΠ που ανέρχεται στο 2 % και το κατά κεφαλήν ΑΕγχΠ των περίπου 9 000 ευρώ, παράγοντες που το καθιστούν ιδιαίτερα σημαντικό εμπορικό εταίρο σε παγκόσμιο επίπεδο· δεύτερον, για τη συμμετοχή του στη Βορειοαμερικανική Συμφωνία Ελεύθερων Συναλλαγών και τη σημασία της από οικονομική και διπλωματική άποψη όσον αφορά τις παγκόσμιες διατλαντικές συμφωνίες με τη Βόρεια Αμερική και τη διαδικασία του Heiligendamm· και, τρίτον, για τους εκτεταμένους κοινούς πολιτιστικούς δεσμούς χάρη στους οποίους η Ευρωπαϊκή Ένωση μπορεί να συμβάλει στην προσπάθεια που καταβάλλει η κυβέρνηση της χώρας για την ενίσχυση των κοινωνικών δομών και τη δημιουργία μιας πιο δίκαιης κοινωνίας και πιο ειρηνικής συμβίωσης.

3.2.

Το 1997 η Ευρωπαϊκή Ένωση και το Μεξικό υπέγραψαν συμφωνία σύνδεσης, πολιτικού συντονισμού και συνεργασίας, η οποία τέθηκε σε ισχύ το 2000. Η εν λόγω συμφωνία βασίζεται σε τρεις κύριους πυλώνες: τον πολιτικό διάλογο, το εμπόριο και τη συνεργασία.

3.3.

Τον Οκτώβριο του 2008 το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ενέκρινε τη θέσπιση στρατηγικής εταιρικής σχέσης μεταξύ του Μεξικού και της ΕΕ και, εν συνεχεία, τον Μάιο του 2010, εγκρίθηκε το κοινό εκτελεστικό σχέδιο της εν λόγω εταιρικής σχέσης, το οποίο περιλαμβάνει δεκατέσσερις συγκεκριμένες δράσεις και πρωτοβουλίες σε πολυμερές επίπεδο, τέσσερις σε περιφερειακό επίπεδο και άλλες δεκατέσσερις στον τομέα των διμερών σχέσεων. Για την υλοποίηση της εν λόγω εταιρικής σχέσης δημιουργήθηκαν πολλοί μηχανισμοί θεσμοθετημένου διαλόγου μεταξύ του Μεξικού και της ΕΕ, όπως η διετής σύνοδος κορυφής (η οποία περιλαμβάνει το φόρουμ διαλόγου με την κοινωνία των πολιτών), η ετήσια κοινή επιτροπή, η μεικτή κοινοβουλευτική επιτροπή και μέχρι εννέα τομεακοί διάλογοι, οι οποίοι καλύπτουν θέματα που εκτείνονται από τα ανθρώπινα δικαιώματα και την κλιματική αλλαγή μέχρι τις πολιτιστικές πτυχές.

3.4.

Η συνεργασία του Μεξικού με την Ευρωπαϊκή Ένωση βασίζεται σε τέσσερις συμπληρωματικούς άξονες: πρώτον, στη διμερή συνεργασία, ο προγραμματισμός της οποίας για την περίοδο 2007-2013 έθεσε ως θέματα προτεραιότητας την κοινωνική συνοχή, τη βιώσιμη οικονομία και την ανταγωνιστικότητα, καθώς και την εκπαίδευση και τον πολιτισμό· δεύτερον, στη συνεργασία σε τομεακά ζητήματα όπως τα ανθρώπινα δικαιώματα και η δημοκρατία, οι μη κρατικοί φορείς, το περιβάλλον και η πυρηνική ασφάλεια, η υγεία, η μετανάστευση και το άσυλο· τρίτον, στην ενεργή συμμετοχή του Μεξικού στα περιφερειακά προγράμματα για το σύνολο της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής· και, τέλος, τέταρτον, στην άμεση συμμετοχή του Μεξικού σε άλλα προγράμματα της ΕΕ, όπως το έβδομο πρόγραμμα-πλαίσιο για την έρευνα.

3.5.

Τα τελευταία χρόνια έχει διατυπωθεί επανειλημμένως, τόσο από το Μεξικό όσο και από την ΕΕ, η ανάγκη ενίσχυσης και επέκτασης των αμοιβαίων σχέσεων. Όσον αφορά ειδικότερα το εμπόριο, τονίστηκε η ανάγκη επέκτασης της συμφωνίας ελεύθερων συναλλαγών, η οποία ισχύει από το 1997, και ενίσχυσης της συνεργασίας, τόσο σε πολυμερές επίπεδο όσο και στο πλαίσιο των σχέσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης με όλες τις χώρες της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής.

4.1.

Κατά την έναρξη της θητείας του προέδρου Peña Nieto (Δεκέμβριος του 2012), οι κύριες παρατάξεις υπέγραψαν «σύμφωνο για το Μεξικό» και η κυβέρνηση υλοποίησε στη συνέχεια σειρά μεταρρυθμίσεων που αποσκοπούσαν στον εκσυγχρονισμό της οικονομίας και του κράτους ώστε να δοθεί ώθηση στον δυναμισμό της μεξικανικής οικονομίας. Ωστόσο, το οικονομικό σφρίγος του Μεξικού απειλείται όσο δεν κερδίζεται η μάχη ενάντια στη βία και για τον πλήρη σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η καταπολέμηση των εγκληματικών δικτύων, προκειμένου να μειωθεί η οξυμένη κατά τα προηγούμενα έτη βία στη χώρα, δεν έχει ακόμη αποφέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα, εφόσον εξακολουθεί να είναι υψηλός ο αριθμός των δολοφονιών αδιακρίτως, των εξαφανίσεων, των απαγωγών κ.λπ. Αξίζει να αναφερθεί πως σε αυτό το πλαίσιο υλοποιήθηκε σειρά μέτρων σε ομοσπονδιακό επίπεδο (εθνικό πρόγραμμα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συντονισμός μεταξύ των τοπικών, πολιτειακών και ομοσπονδιακών αρχών, αναδιάρθρωση των πολιτειακών αστυνομιών και των εισαγγελιών) για να λήξει η έλλειψη συντονισμού των διαφόρων αστυνομικών αρχών και να αποτραπούν περιπτώσεις συνενοχής ή συμμετοχής της αστυνομίας στην τέλεση αδικημάτων.

4.2.

Από αυστηρά εμπορική άποψη, η συμφωνία του 1997 μπορεί να χαρακτηρισθεί θετική, ως έναν βαθμό, και για τα δύο μέρη. Το διμερές εμπόριο τριπλασιάστηκε την περίοδο 2003-2013 και το Μεξικό αύξησε το μερίδιό του στις εξαγωγές της Ευρωπαϊκής Ένωσης από 1 % σε 1,7 %, ενώ η Ευρωπαϊκή Ένωση εμφάνιζε κάθε έτος σχεδόν συνεχές εμπορικό πλεόνασμα μεταξύ 7 και 10 δισεκατ. ευρώ. Βάσει των ανωτέρω, το Μεξικό αποτελεί τον δέκατο έβδομο σημαντικότερο εμπορικό εταίρο της ΕΕ, καθώς αντιπροσωπεύει το 1 % των συνολικών εισαγωγών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και, όπως προαναφέρθηκε, το 1,7 % των συνολικών μας εξαγωγών, ποσοστά που υπολείπονται ωστόσο του μεριδίου του Μεξικού στο παγκόσμιο ΑΕγχΠ, το οποίο ανέρχεται σε 2 %. Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί τον τρίτο εμπορικό εταίρο του Μεξικού μετά τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Κίνα.

4.3.

Επιπλέον, έχουν πραγματοποιηθεί σημαντικές άμεσες επενδύσεις, τόσο από την Ευρωπαϊκή Ένωση στο Μεξικό (11 138 εκατ. ευρώ μόνο την περίοδο 2008-2012), όσο και από το Μεξικό στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ιδίως στους κλάδους του τσιμέντου, των τηλεπικοινωνιών και των τροφίμων). Σε γενικές γραμμές, το Μεξικό έχει υπογράψει με όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης διμερείς συμφωνίες προστασίας των επενδύσεων, ενώ παράλληλα υφίσταται και διμερής συμφωνία μεταξύ του Μεξικού και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων για τη χρηματοδότηση δραστηριοτήτων στο Μεξικό, γεγονός που επέτρεψε την παροχή πιστωτικών διευκολύνσεων ύψους 495 εκατ. ευρώ από το 2000 και μετά. Ωστόσο, δεν υπήρξε ικανή πρόοδος όσον αφορά την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής.

4.4.

Εντούτοις, τα επενδυτικά αυτά ποσά επηρεάζονται από την παραδοσιακή πολιτική του Μεξικού, η οποία περιορίζει την πρόσβαση αλλοδαπών επενδυτών σε στρατηγικούς τομείς όπως η ενέργεια και οι ταχυδρομικές υπηρεσίες (δυνάμει του συντάγματος του Μεξικού) ή οι τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες και οι χερσαίες μεταφορές επιβατών. Πολλοί από τους εν λόγω κανόνες εξαλείφονται μέσω του σχεδίου ανάπτυξης του Μεξικού 2013-2018, στο οποίο σημειώνεται ουσιαστική πρόοδος, η οποία ελπίζουμε πως θα συνεχιστεί στο μέλλον και η οποία πρέπει να λαμβάνει υπόψη τη γνώμη του συνόλου της μεξικανικής κοινωνίας.

4.5.

Όσον αφορά την παροχή στήριξης στην κοινωνία των πολιτών του Μεξικού και την ενίσχυσή της, αναπτύχθηκαν πολλά και διάφορα έργα με τη σύσταση ενός εργαστηρίου κοινωνικής συνοχής, πολλά έργα χρηματοδοτούμενα από το ευρωπαϊκό μέσο για τη δημοκρατία και τα δικαιώματα του ανθρώπου σε θέματα ισότητας και προστασίας των ανηλίκων, καθώς και 15 έργα που αφορούν τους αποκαλούμενους «μη κρατικούς φορείς». Τέλος, αναπτύχθηκαν πρωτοβουλίες σχετικά με την υγεία του πληθυσμού, τη μετανάστευση και το άσυλο.

4.6.

Όσον αφορά την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της προστασίας του περιβάλλοντος, αναπτύχθηκαν πρωτοβουλίες στο πλαίσιο του προγράμματος για την ανταγωνιστικότητα και την καινοτομία (PROCEI) με σκοπό την προώθηση των μεξικανικών μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ), όπως επίσης και διάφορες τομεακές πρωτοβουλίες στους τομείς της γεωργίας και της κλιματικής αλλαγής, καθώς και της πυρηνικής ασφάλειας. Επιπλέον, οι μεξικανοί ερευνητές, τα ερευνητικά κέντρα και τα πανεπιστήμια της χώρας έχουν πρόσβαση στο πρόγραμμα «Ορίζοντας 2020» της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

4.7.

Ενδιαφέροντα έργα υλοποιήθηκαν στον τομέα του πολιτισμού, στο πλαίσιο του πολιτιστικού ταμείου Ευρωπαϊκής Ένωσης — Μεξικού, φάσεις Ι και ΙΙ, όπου ως βασικός συνομιλητής από τη μεξικανική πλευρά συμμετείχε το εθνικό συμβούλιο για τον πολιτισμό και τις τέχνες (Conaculta).

4.8.

Μια πτυχή που δημιούργησε αμέσως κάποιες διαφορές στην ερμηνεία ήταν η εφαρμογή των αρχών της «συνοχής και της αιρεσιμότητας», τις οποίες η Ευρωπαϊκή Ένωση προωθεί στις εξωτερικές συμφωνίες της με άλλες χώρες και περιφέρειες. Ειδικότερα, οι πτυχές της αιρεσιμότητας ερμηνεύτηκαν από ορισμένους μεξικανούς συνομιλητές ως «παρέμβαση στις εσωτερικές τους υποθέσεις», ιδίως όσον αφορά την ενίσχυση της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, καθώς και τη μεταχείριση των αυτόχθονων κοινοτήτων. Η ΕΟΚΕ θεωρεί πως αυτές οι πτυχές δεν μπορούν να απουσιάζουν από τη μελλοντική αναθεώρηση της συμφωνίας.

4.9.

Στο κοινό εκτελεστικό σχέδιο του 2010, το οποίο ανέπτυσσε τη στρατηγική εταιρική σχέση Μεξικού — Ευρωπαϊκής Ένωσης, ορίζονταν τα εξής: «Το Μεξικό και η ΕΕ δεσμεύονται να ενισχύσουν τα πεδία πολιτικού διαλόγου στην περιοχή, ενθαρρύνοντας τον διπεριφερειακό διάλογο, ιδίως με την ομάδα του Ρίο, στις συνόδους κορυφής Ευρωπαϊκής Ένωσης — Λατινικής Αμερικής και Καραϊβικής (ΕΕ–ΛΑΚ) και προωθώντας την τριγωνική συνεργασία μέσω του έργου ένταξης και ανάπτυξης της Μεσοαμερικής. Το Μεξικό και η ΕΕ θα διερευνήσουν επίσης τις δυνατότητες ανάπτυξης τριγωνικής συνεργασίας με άλλες περιοχές του κόσμου, όπως η Αφρική».

4.10.

Δεδομένου ότι το Μεξικό ως χώρα διαθέτει αρκετά υψηλό ΑΕγχΠ, είναι πολύ πιθανό να σταματήσει να λαμβάνει την ενίσχυση για τη διμερή συνεργασία που χορηγείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες.

4.11.

Από την ανάλυση των πρακτικών των πολυάριθμων θεσμικών συνεδριάσεων τόσο σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Επιτροπής και Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, όσο και μεταξύ της ίδιας της ΕΟΚΕ και των αντίστοιχων επιτροπών του Μεξικού, τα αποτελέσματα που προκύπτουν δεν οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η στρατηγική εταιρική σχέση παράγει απτά αποτελέσματα ανάλογα της πολιτικής της σημασίας. Στα εν λόγω πρακτικά επαναλαμβάνεται μια διπλωματική γλώσσα η οποία καταδεικνύει ότι ούτε εξετάζονται ενδελεχώς ενδεχόμενες μικροδιαφορές που υπάρχουν, ούτε δίνονται συγκεκριμένες κατευθυντήριες γραμμές για την πλήρη ανάπτυξη της εν λόγω στρατηγικής εταιρικής σχέσης.

4.12.

Η διαπραγμάτευση της Διατλαντικής Εταιρικής Σχέσης Εμπορίου και Επενδύσεων μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΤΤΙΡ) θα έχει αναπόφευκτα αντίκτυπο στις σχέσεις της Βόρειας Αμερικής τόσο με την ΕΕ όσο και με ολόκληρη την περιοχή.

4.13.

Όπως επεσήμανε το 2012 ο επίτροπος Εμπορίου κ. Karel de Gucht (1), παρά το γεγονός ότι το 1997 το Μεξικό και η ΕΕ υπήρξαν πρωτοπόροι στη σύναψη μιας συμφωνίας ελεύθερων συναλλαγών, οι μετέπειτα συμφωνίες με πολλές άλλες χώρες της Αμερικής και του υπόλοιπου κόσμου βελτίωσαν και ανέπτυξαν περαιτέρω τις διατάξεις της εν λόγω συμφωνίας. Είναι επομένως πιθανό η συμφωνία αυτή να έχει καταστεί παρωχημένη και να μη διασφαλίζει τη θέση του Μεξικού ως εταίρου προτεραιότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης από πολιτικής, εμπορικής και στρατηγικής άποψης. Μετά από αυτή τη δήλωση, η πρόοδος που σημειώθηκε για τη βελτίωση των υφιστάμενων συμφωνιών είναι μικρή, μεταξύ άλλων και στο αμιγώς εμπορικό και οικονομικό πεδίο.

5.1.

Η ΕΟΚΕ θεωρεί αναγκαίο, στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων για την επικαιροποίηση της συμφωνίας, οι αρχές αμφότερων των μερών να συμφωνήσουν εντός της ίδιας της συμφωνίας στη σύσταση μεικτής συμβουλευτικής επιτροπής, η οποία θα αποτελείται από ισάριθμους εκπροσώπους της ΕΟΚΕ και της κοινωνίας των πολιτών του Μεξικού και θα αποσκοπεί στο να αποτελέσει κινητήριο μοχλό της διαδικασίας αυτής.

5.2.

Οι προσδοκίες που δημιούργησε η «δημοκρατική» ρήτρα κέντρισαν το ενδιαφέρον πολλών μεξικανικών αλλά και ευρωπαϊκών οργανισμών για να συμμετάσχουν στην παρακολούθηση της υλοποίησης της συνολικής συμφωνίας. Η κοινή επιτροπή, αποτελούμενη από τη μεξικανική κυβέρνηση και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αποφάσισε να συγκροτήσει φόρουμ διαλόγου των αρχών και της κοινωνίας των πολιτών του Μεξικού και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για να προωθήσει τα αιτήματα αυτά.

5.3.

Το πρώτο φόρουμ πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες τον Νοέμβριο του 2002, με τη συμμετοχή άνω των διακοσίων εργοδοτικών ενώσεων, συνδικαλιστικών οργανώσεων, μη κυβερνητικών οργανώσεων (ΜΚΟ) και διαφόρων ενώσεων. Στο φόρουμ εκπροσωπήθηκε και η ΕΟΚΕ. Έκτοτε, πραγματοποιήθηκαν πέντε φόρουμ, εναλλάξ σε Μεξικό και Ευρώπη. Σε όλα τα φόρουμ διατυπώθηκαν αιτήματα προς τα όργανα της συνολικής συμφωνίας, τα οποία καταγράφηκαν από τα όργανα χωρίς ωστόσο να γίνουν δεκτά, με εξαίρεση ορισμένα συγκεκριμένα θέματα.

5.4.

Το φόρουμ έχει διεξαχθεί σχετικά τακτικά, όχι όμως με την αιτούμενη συχνότητα. Για παράδειγμα, το έκτο φόρουμ, το οποίο έπρεπε να διεξαχθεί στο Μεξικό τον Σεπτέμβριο του 2014, δεν έχει ακόμη διεξαχθεί.

5.5.

Το κοινωνικό παρατηρητήριο, η σύσταση του οποίου έγινε καταρχήν δεκτή από τις αρχές, δεν έχει ακόμη ξεκινήσει να λειτουργεί ούτε έχουν οριστεί οι στόχοι και η σύνθεσή του. Διάφορες οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών του Μεξικού θεωρούν το παρατηρητήριο μέσο αξιολόγησης της συνολικής συμφωνίας από τους πολίτες και το περιορίζουν σε επίπεδο Μεξικού, δηλαδή χωρίς ευρωπαϊκή συμμετοχή.

5.6.

Στο Μεξικό δεν υπάρχει εθνικό οικονομικό και κοινωνικό συμβούλιο (ΟΚΣ) (αν και κάποιες πολιτείες του διαθέτουν ΟΚΣ), το οποίο θα μπορούσε να αποτελέσει φυσικό εταίρο της ΕΟΚΕ της ΕΕ. Κατόπιν αιτήματος διάφορων κοινωνικών τομέων καταρτίστηκε πριν μερικά χρόνια νομοσχέδιο για τη σύσταση του εν λόγω συμβουλίου, χωρίς ωστόσο να τελεσφορήσει. Διάφορες οργανώσεις, αρχές και ορισμένα πολιτειακά ΟΚΣ ζήτησαν για άλλη μια φορά να συμπεριληφθεί εκ νέου το έργο αυτό στις τρέχουσες πολιτικές μεταρρυθμίσεις.

5.7.

Η ΕΟΚΕ υποστήριξε σε προηγούμενες γνωμοδοτήσεις και σε επαφές της με τις αρχές παρόμοιες προτάσεις με σκοπό τη βελτίωση της συμμετοχής της κοινωνίας των πολιτών στη συμφωνία. Στη γνωμοδότηση του 2006 σχετικά με τις σχέσεις ΕΕ–Μεξικού  (2), η ΕΟΚΕ ζητούσε τη θεσμοθέτηση διαλόγου με την οργανωμένη κοινωνία των πολιτών και επισήμαινε το άρθρο 49 της συμφωνίας, το οποίο προβλέπει τη δυνατότητα «σύστασης οποιασδήποτε άλλης επιτροπής ή οργάνου» ως βάση για τη σύσταση μεικτής συμβουλευτικής επιτροπής.

5.8.

Όσον αφορά την ενδεχόμενη σύσταση οικονομικού και κοινωνικού συμβουλίου του Μεξικού, η ΕΟΚΕ έχει δηλώσει ότι η σύσταση παρόμοιου οργάνου στο Μεξικό θα ήταν θετική για την από κοινού παρακολούθηση των σχέσεων ΕΕ–Μεξικού, αλλά θα σεβαστεί οποιαδήποτε σχετική απόφαση της κοινωνίας των πολιτών και των αρχών του Μεξικού.

6.1.

Η «Δήλωση των Βρυξελλών» της Συνόδου Κορυφής ΕΕ–CELAC της 10ης και 11ης Ιουνίου 2015 επεσήμανε τη σημαντική πρόοδο που επετεύχθη προς την κατεύθυνση του εκσυγχρονισμού της συμφωνίας ΕΕ–Μεξικού και, προς τούτο, για την «έναρξη διαπραγματεύσεων το συντομότερο δυνατό». Η ΕΟΚΕ ελπίζει να προχωρήσει η υπογραφή μιας νέας συμφωνίας με βάση την αναθεώρηση και επέκταση της υφιστάμενης συμφωνίας, αφού αναλυθούν τα θετικά και τα αρνητικά της πορείας που έχει διανυθεί μεταξύ ΕΕ και Μεξικού, και αξιοποιηθεί η εμπειρία που έχει αποκτηθεί από τις συμφωνίες εταιρικής σχέσης που έχουν υπογραφεί τα τελευταία χρόνια μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και διαφόρων χωρών του κόσμου. Ταυτόχρονα, αυτή πρέπει να λειτουργήσει ως κινητήριος μοχλός για το σύνολο των σχέσεων μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής.

6.2.

Η ΕΟΚΕ έχει επίγνωση του γεγονότος ότι η μεξικανική κυβέρνηση και τα κοινοτικά όργανα έχουν διαφορετικό όραμα σχετικά με τον ρόλο που πρέπει να διαδραματίσει η κοινωνία των πολιτών στη διαδικασία αυτή. Ωστόσο, η μη προώθηση της άποψης της κοινωνίας των πολιτών με οργανωμένο τρόπο οδηγεί στην εμφάνιση εναλλακτικών σχημάτων λαϊκιστικού χαρακτήρα.

6.3.

Στην αναθεωρημένη συμφωνία πρέπει να συμπεριληφθεί παράγραφος που θα ορίζει ότι τα μέρη οφείλουν να επικυρώσουν και να εφαρμόσουν τις συμβάσεις και τα ψηφίσματα της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ΔΟΕ) σχετικά με τα θεμελιώδη κοινωνικά δικαιώματα, στα οποία περιλαμβάνονται οι στόχοι της ΔΟΕ για την «αξιοπρεπή εργασία».

6.4.

Το Μεξικό δεν έχει ακόμα επικυρώσει τη σύμβαση αριθ. 98 της ΔΟΕ (3) περί εφαρμογής των αρχών του δικαιώματος οργάνωσης και συλλογικής διαπραγμάτευσης. Η επικύρωση της σημαντικής αυτής σύμβασης, καθώς και η αναγκαία προσαρμογή της νομοθεσίας στο πεδίο αυτό, θα απέτρεπαν τη διαδεδομένη πρακτική των «συμβάσεων προστασίας» που παρακάμπτουν τον διάλογο μεταξύ εργαζομένων και εργοδοτών και θα ανάγκαζαν όλες τις μεξικανικές ή αλλοδαπές εταιρείες να τηρούν τους διεθνείς κανόνες εργασίας.

6.5.

Πέραν των πτυχών αυτών που συνδέονται με εργασιακά ζητήματα, στον τομέα του εμπορίου και των επενδύσεων θα πρέπει να εξεταστούν οι πτυχές που συνδέονται με τους μη δασμολογικούς φραγμούς, το καθεστώς προστασίας των επενδύσεων και την πνευματική ιδιοκτησία, καθώς και με την ενίσχυση της φορολογικής συνεργασίας για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και της φοροαποφυγής.

6.5.1.

Θα ήταν σκόπιμη μια γενική συμφωνία για τις επενδύσεις με την ΕΕ, που θα αντικαθιστά και θα ενοποιεί τις διμερείς συμφωνίες που έχουν υπογραφεί παλαιότερα μεταξύ Μεξικού και πολλών ενωσιακών χωρών, μέσα σε πλαίσιο που θα συνάδει με τις υφιστάμενες στα κράτη μέλη της ΕΕ διατάξεις.

6.5.2.

Το Μεξικό έχει καταβάλει μεγάλη νομοθετική προσπάθεια για τη βελτίωση της προστασίας της διανοητικής ιδιοκτησίας, χωρίς ωστόσο αυτή να εφαρμόζεται αποτελεσματικά στην πράξη. Πρέπει να προβλεφθούν τρόποι για την ενίσχυση της αποτελεσματικής εφαρμογής της, ιδίως όσον αφορά την προστασία των εμπορικών σημάτων από την παραποίηση/απομίμηση.

6.5.3.

Όσον αφορά τους μη δασμολογικούς φραγμούς, το Μεξικό δεν επιτρέπει σε αλλοδαπούς ιδιοκτήτες να καταχωρίζουν γεωγραφικές ενδείξεις που αναγνωρίζονται σε ενωσιακό επίπεδο, σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει στην Κολομβία και το Περού και τη συμφωνία που έχουν υπογράψει οι χώρες αυτές με την ΕΕ. Το γεγονός αυτό δυσχεραίνει σημαντικά την αύξηση του εμπορίου πολλών προϊόντων της ΕΕ.

6.6.

Έχει επίσης επισημανθεί από τη μεξικανική πλευρά η ανάγκη να διερευνηθούν τρόποι για τη διευκόλυνση της πρόσβασης των γεωργικών προϊόντων του Μεξικού στις αγορές της ΕΕ, εξέλιξη που θα συνέβαλε στη μείωση του υφιστάμενου εμπορικού χάσματος.

6.7.

Η συμμετοχή της οργανωμένης κοινωνίας των πολιτών του Μεξικού και της Ευρωπαϊκής Ένωσης πρέπει να διαδραματίσει ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο για την επιτυχή ανάπτυξη των πτυχών της συνεργασίας που περιλαμβάνονται στις μεταξύ τους συμφωνίες. Πρέπει να επανεξεταστούν οι προτεραιότητες στο πεδίο αυτό, από κοινού με τις χρηματοδοτικές δυνατότητες, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι προτεραιότητες αυτές είναι συνυφασμένες και δημιουργούν θετική συνέργεια, η οποία μέχρι σήμερα έχει αποδειχθεί ανεπαρκής λόγω της έλλειψης κατάλληλης σύνδεσης μεταξύ των επιμέρους έργων.

6.8.

Ειδικότερα, η ΕΟΚΕ επιθυμεί να επισημάνει τρεις τομείς προτεραιότητας για την εν λόγω συμμετοχή: βελτίωση της διακυβέρνησης, επιστημονική και τεχνική έρευνα, συνεργασία στον τομέα της βιώσιμης ανάπτυξης και του περιβάλλοντος.

6.8.1.

Το θέμα της διακυβέρνησης πρέπει αναμφίβολα να αποτελέσει το κεντρικό στοιχείο της πολιτικής συνεργασίας. Είναι αναγκαίο το Μεξικό να ενσωματώσει σταδιακά τον μεγάλο αριθμό «βέλτιστων πρακτικών» που υπάρχουν στο πεδίο αυτό, προσαρμόζοντας τις πρακτικές στην εγχώρια πραγματικότητα προκειμένου να συστηματοποιηθούν οι δράσεις της κοινωνίας των πολιτών μέσω της ενίσχυσης και της αποτελεσματικής οργάνωσής τους, ούτως ώστε να λειτουργούν συμπληρωματικά προς την παραδοσιακή πολιτική εξουσία που υπάρχει στο Μεξικό και να συμβάλουν στην περαιτέρω συμμόρφωση της χώρας προς τα ανθρώπινα δικαιώματα.

6.8.2.

Όσον αφορά την επιστημονική και τεχνική έρευνα, πρέπει να προωθηθεί η συμμετοχή των πανεπιστημίων και των ερευνητών του Μεξικού στα προγράμματα έρευνας και ανάπτυξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως το πρόγραμμα «Ορίζοντας 2020», εστιάζοντας σε τομείς προτεραιότητας της στρατηγικής εταιρικής σχέσης, όπως ο μετριασμός της κλιματικής αλλαγής και η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, προκειμένου να εντοπιστούν κοινές θέσεις για τα ζητήματα αυτά. Στο πλαίσιο αυτό, θα μπορούσε να εξεταστεί το ενδεχόμενο επανασύστασης του ταμείου διεθνούς συνεργασίας Ευρωπαϊκής Ένωσης — Μεξικού στους τομείς της επιστήμης και της τεχνολογίας (FONCICYT), το οποίο λειτουργούσε μέχρι το 2011.

6.8.3.

Όσον αφορά τη βιώσιμη ανάπτυξη και το περιβάλλον, πέραν ορισμένων συγκεκριμένων έργων που σχετίζονται με την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, μπορούν να αναπτυχθούν και άλλα συγκεκριμένα έργα σε πεδία όπως η μείωση των εκπομπών ρύπων στην ατμόσφαιρα, η ελαχιστοποίηση των υδατικών αποβλήτων και της μόλυνσης των υπογείων υδάτων, καθώς και η επεξεργασία και ανακύκλωση κάθε είδους αποβλήτων.

6.8.4.

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι τόσο σε επίπεδο κυβέρνησης του Μεξικού, όσο και σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, κοινοβουλευτικών οργάνων και εκπροσώπων της κοινωνίας των πολιτών, υφίστανται επαρκή στοιχεία για την υλοποίηση πολλών εκ των πρωτοβουλιών χωρίς να πρέπει να αναμένουμε να καρποφορήσει η υπογραφή της νέας συμφωνίας. Τα συμπεράσματα των συνόδων κορυφής μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης, Λατινικής Αμερικής και Καραϊβικής και μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και Μεξικού, τον Ιούνιο του 2015, καθώς και η 19η συνεδρίαση της Μεικτής Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ευρωπαϊκής Ένωσης — Μεξικού (7—9 Ιουλίου 2015) αποτελούν ιδανική ευκαιρία για την ανάπτυξη των πρωτοβουλιών αυτών σε περιφερειακό επίπεδο και την ανάδειξη του Μεξικού σε έναν από τους βασικούς πυλώνες τους.