6.3.2014   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 67/166

1.1

Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει σε γενικές γραμμές την πρόταση σχετικά με τους επίσημους ελέγχους, η οποία αποσκοπεί στην εξασφάλιση υψηλού επιπέδου υγείας των ανθρώπων, των ζώων και των φυτών και στην εγγύηση της λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς της ΕΕ.

1.2

Η ΕΟΚΕ επικροτεί τόσο την καθιέρωση κοινού συστήματος ανάλυσης όσο και την ύπαρξη εργαστηρίων αναφοράς σε κάθε κράτος μέλος.

1.3

Η ΕΟΚΕ θεωρεί προβληματικό τον καθορισμό των τελών ελέγχου από κάθε κράτος μέλος κατά προαίρεση, επειδή πιστεύει ότι μπορεί να καταλήξει στην ανομοιόμορφη επιβολή τους. Είναι, συνεπώς, υπέρ της εναρμόνισης των τελών από την άποψη των κριτηρίων και της μεθοδολογίας διαχείρισής τους, όχι όμως και από την άποψη του οικονομικού τους ύψους, το οποίο θα πρέπει να ανταποκρίνεται στις ιδιαίτερες συνθήκες κάθε χώρας.

1.4

Η ΕΟΚΕ είναι κατά της χρηματοδότησης του 100 % των επίσημων ελέγχων σε κάθε κράτος μέλος αποκλειστικά με αυτά τα τέλη, διότι υπάρχει κίνδυνος να μην δώσουν οι αρμόδιες αρχές προτεραιότητα στη μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα των ελέγχων τους.

1.5

Όσον αφορά την απαλλαγή των πολύ μικρών επιχειρήσεων από την καταβολή τελών ελέγχου, η ΕΟΚΕ προειδοποιεί ότι υπάρχει κίνδυνος στρέβλωσης της αγοράς σε περίπτωση διαφορετικής εφαρμογής της από τα επιμέρους κράτη μέλη· ο κίνδυνος αυτός θα ήταν μικρότερος εάν καθορίζονταν στον προτεινόμενο κανονισμό —ή στη μεταγενέστερη εξέλιξή του— κριτήρια απαλλαγής ομοιόμορφα για όλη την ΕΕ, ακριβέστερα και αρκετά ευρεία ώστε να αντικατοπτρίζουν την πολύμορφη πραγματικότητα του τομέα, δείχνοντας ταυτόχρονα ιδιαίτερη ευαισθησία έναντι των μικρομεσαίων και των πολύ μικρών επιχειρήσεων.

1.6

Είναι, εξάλλου, απαραίτητο να αναγνωριστεί, συμπληρωματικά του προλεχθέντος, ότι στις επιχειρήσεις υπάρχουν αποτελεσματικοί αυτοέλεγχοι, που διενεργούνται από δικό τους, κατάλληλα καταρτισμένο προσωπικό. Στις επιχειρήσεις αυτές θα μπορούσαν να επιβάλλονται χαμηλότερα «δημόσια τέλη ελέγχου», αφού με αυτόν τον τρόπο μπορεί να μειωθεί σημαντικά η εργασία που πρέπει να καταβάλουν για αυτές τις επιχειρήσεις οι δημόσιοι υπάλληλοι, οι οποίοι θα μπορούν να ασκήσουν τις ελεγκτικές τους αρμοδιότητες σε εκείνες τις επιχειρήσεις που δεν διαθέτουν αρκετούς ανθρώπινους πόρους για αυτό το έργο του αυτοελέγχου.

1.7

Η ΕΟΚΕ θεωρεί σημαντικό να ληφθεί υπόψη στη μελλοντική εφαρμογή της νομοθεσίας η έλλειψη ομοιομορφίας ως προς την εφαρμογή του ελέγχου στα διάφορα κράτη μέλη, ιδίως δεδομένου ότι η διαφορά των ανθρώπινων και των οικονομικών πόρων για τις εργασίες ελέγχου σε κάθε χώρα μπορεί να δημιουργήσει στρεβλώσεις στον έλεγχο της αγοράς γεωργικών και κτηνοτροφικών προϊόντων αυτής της χώρας, με αρνητικές συνέπειες για όλες.

1.8

Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει σε γενικές γραμμές την πρόταση σχετικά με τη διαχείριση των δαπανών, η οποία αποσκοπεί στην εξασφάλιση υψηλού επιπέδου ασφάλειας των τροφίμων και των συστημάτων παραγωγής τους, η βελτίωση της υγείας και της καλής μεταχείρισης των ζώων, η ανίχνευση και εκρίζωση των επιβλαβών οργανισμών και η εξασφάλιση της αποτελεσματικής εφαρμογής των επίσημων ελέγχων.

1.9

Η ΕΟΚΕ επικροτεί την αντικατάσταση των σημερινών δημοσιονομικών διατάξεων, που είναι κατεσπαρμένες σε πολλές νομικές βάσεις, με ένα ενιαίο, σαφές και σύγχρονο δημοσιονομικό πλαίσιο που θα βελτιστοποιήσει την εφαρμογή και τη λειτουργία της χρηματοοικονομικής διαχείρισης των δαπανών στον τομέα των τροφίμων και των ζωοτροφών.

1.10

Η ΕΟΚΕ επικροτεί την προώθηση του προγράμματος «Καλύτερη κατάρτιση για ασφαλέστερα τρόφιμα» που προβλέπεται στην πρόταση, βάσει μιας εναρμονισμένης προσέγγισης με στόχο την καλύτερη λειτουργία του ευρωπαϊκού και των εθνικών συστημάτων ελέγχου.

1.11

Όσον αφορά τον καθορισμό συγκεκριμένου ανώτατου ποσού, το οποίο δεν επιδέχεται αναθεώρηση προς τα άνω επειδή αντιστοιχεί σε ήδη καθορισμένο πολυετές πρόγραμμα, η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι η πρόταση κανονισμού είναι ασαφής ως προς πολλές πτυχές της διαχείρισης των δαπανών, οπότε δεν μπορεί να αξιολογήσει αν το ποσό αυτό είναι επαρκές ή όχι.

1.12

Όσον αφορά το αποθεματικό για την αντιμετώπιση κρίσεων στον γεωργικό τομέα σε ορισμένες περιστάσεις, η ΕΟΚΕ θεωρεί απαραίτητο να διευκρινιστεί πώς θα μπορούν τα κράτη μέλη να χρησιμοποιήσουν αυτό το αποθεματικό σε περίπτωση επείγουσας ανάγκης. Επίσης, καθώς το αποθεματικό αυτό χορηγείται σε καταστάσεις επείγουσας ανάγκης που σχετίζονται με την υγεία των ζώων και των φυτών, η ΕΟΚΕ θεωρεί σκόπιμο να αντικατασταθεί η φράση «κρίση στον γεωργικό τομέα» με τη φράση «κρίση στον αγροβιομηχανικό τομέα».

1.13

Σε σχέση, τέλος, με τα προγράμματα ερευνών για την παρουσία επιβλαβών οργανισμών και τα υγειονομικά μέτρα για τις εξόχως απόκεντρες περιοχές των κρατών μελών, η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να αντιμετωπίσει με τον ίδιο τρόπο τους πιθανούς επιβλαβείς οργανισμούς από τρίτες χώρες, από τις οποίες προέρχεται σημαντικό ποσοστό των πρώτων υλών και των μεταποιημένων προϊόντων που χρησιμοποιούνται στην αλυσίδα διατροφής της ΕΕ, και να συμπεριλάβει επαρκή κονδύλια δαπανών στην εναρμόνιση των κανόνων για την υγεία ή την παραγωγή των φυτών με αυτές τις χώρες.

2.1

Η πρόταση της Επιτροπής αποσκοπεί στην αναθεώρηση της νομοθεσίας που διέπει τους επίσημους ελέγχους, προκειμένου να καλυφθούν οι ελλείψεις που έχουν εντοπιστεί στη διατύπωση και στην εφαρμογή της. Στόχος της πρότασης είναι να θεσπίσει ένα στέρεο, διαφανές και βιώσιμο νομοθετικό πλαίσιο, το οποίο θα εξυπηρετεί καλύτερα τον επιδιωκόμενο σκοπό. Η πρόταση έχει επίσης στόχο να καλύψει ορισμένες ελλείψεις, που διαπιστώθηκαν από το Γραφείο Τροφίμων και Κτηνιατρικών Θεμάτων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, στα συστήματα ελέγχου ορισμένων κρατών μελών.

2.2

Το έγγραφο περιλαμβάνει τρεις μείζονες αναθεωρήσεις για τον εκσυγχρονισμό του κεκτημένου σχετικά με την υγεία των ζώων, την υγεία των φυτών και το φυτικό αναπαραγωγικό υλικό, ενώ αποσκοπεί επίσης στον εκσυγχρονισμό και την ενοποίηση του συστήματος επισήμων ελέγχων, ούτως ώστε να συνάδει με την αναβάθμιση των πολιτικών της ΕΕ στους εν λόγω τομείς.

2.3

Όσον αφορά τους επίσημους ελέγχους που διενεργούνται σε προϊόντα που εισάγονται από τρίτες χώρες, οι διατάξεις του κανονισμού εφαρμόζονται σήμερα παράλληλα με τομεακές διατάξεις που διέπουν αντιστοίχως τις εισαγωγές ζώων και προϊόντων ζωικής προέλευσης, τις εισαγωγές φυτών και φυτικών προϊόντων και τους ελέγχους των τροφίμων και των ζωοτροφών.

2.4

Η Επιτροπή δηλώνει ότι το ευρύ σώμα της ισχύουσας νομοθεσίας επιτρέπει στην ΕΕ να αντιμετωπίζει τους αναδυόμενους κινδύνους ή καταστάσεις έκτακτης ανάγκης χωρίς να προκαλεί εμπορικές στρεβλώσεις, αλλά διαπιστώνει ότι το σύστημα ελέγχων των εισαγωγών που εφαρμόζει η Ένωση θα μπορούσε να καταστεί πιο συνεκτικό με την αναθεώρηση και την ενοποίηση των υφιστάμενων τομεακών κανόνων.

2.5

Όσον αφορά τη χρηματοδότηση των επίσημων ελέγχων, ο κανονισμός επιβεβαιώνει τη γενική αρχή ότι κάθε κράτος μέλος θα πρέπει να διαθέτει επαρκείς δικούς του χρηματικούς πόρους για τους επίσημους ελέγχους και έχει την υποχρέωση να εισπράττει, σε ορισμένες περιοχές, τα λεγόμενα «τέλη ελέγχου».

2.6

Η πρόταση διατηρεί την υποχρέωση των κρατών μελών να ορίζουν εθνικά εργαστήρια αναφοράς για κάθε εργαστήριο αναφοράς της ΕΕ που ορίζεται από την Επιτροπή.

2.7

Προστίθεται, τέλος, μία νέα διάταξη σχετικά με τις κυρώσεις σε περίπτωση μη συμμόρφωσης, σύμφωνα με την οποία τα κράτη μέλη υποχρεούνται να διασφαλίζουν ότι τα χρηματικά πρόστιμα που επιβάλλονται στις περιπτώσεις σκόπιμης παράβασης αντισταθμίζουν το οικονομικό πλεονέκτημα που επιδίωκε ο παραβάτης.

3.1

Η πρόταση κανονισμού της Επιτροπής έχει σκοπό να συμβάλει στην καλύτερη προστασία της υγείας των ανθρώπων, των ζώων και των φυτών σε όλο το μήκος της διατροφικής αλυσίδας, στην καλύτερη προστασία και ενημέρωση των καταναλωτών και στην επίτευξη υψηλού επιπέδου προστασίας του περιβάλλοντος, προάγοντας συγχρόνως την ανταγωνιστικότητα και τη δημιουργία θέσεων εργασίας.

3.2

Για την επίτευξη αυτών των γενικών στόχων, θα πρέπει να χορηγηθούν κατάλληλοι χρηματοδοτικοί πόροι και, για την αποδοτική στόχευση αυτών των πόρων, θα πρέπει να καθοριστούν ειδικοί στόχοι και δείκτες για την αξιολόγηση της επίτευξής τους.

3.3

Η χρηματοδότηση αυτή από την Ευρωπαϊκή Ένωση έχει τη μορφή επιδοτήσεων, συμβάσεων και πληρωμών σε διεθνείς οργανισμούς που δραστηριοποιούνται στους συγκεκριμένους τομείς. Η πρόταση κανονισμού καθορίζει τον κατάλογο των επιλέξιμων μέτρων που μπορούν να χρηματοδοτηθούν από την ΕΕ, καθώς και τις επιλέξιμες δαπάνες και τα εφαρμοστέα ποσοστά χρηματοδότησης.

3.4

Η Επιτροπή προτείνει ανώτατο ποσό ύψους 1 891 936 εκατομμυρίων ευρώ για τις δαπάνες στον τομέα των τροφίμων και των ζωοτροφών, όπως προέβλεπε στην πρότασή της για το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο της περιόδου 2014-2020. Στην πρόταση εκείνη, η Επιτροπή συνιστούσε επίσης τη δημιουργία ενός μηχανισμού επείγουσας ανάγκης για την αντιμετώπιση των κρίσεων.

3.5

Όσον αφορά το μέγιστο ποσοστό επιστροφής των επιλέξιμων δαπανών, στην πρόταση κανονισμού προβλέπεται, λόγω της σημασίας των επιδιωκόμενων στόχων, χρηματοδότηση του 100 % των επιλέξιμων δαπανών για ορισμένες δράσεις, υπό την προϋπόθεση ότι η υλοποίηση των δράσεων αυτών συνεπάγεται και μη επιλέξιμες δαπάνες.

3.6

Σε σχέση με τα εθνικά προγράμματα εκρίζωσης, ελέγχου και παρακολούθησης των νόσων των ζώων και ζωοανθρωπονόσων, ο προτεινόμενος κανονισμός ορίζει ότι πρέπει να χρηματοδοτούνται από την ΕΕ, προκειμένου να μειωθεί ο αριθμός των εστιών νόσων των ζώων και ζωοανθρωπονόσων που θέτουν σε κίνδυνο την υγεία του ανθρώπου και των ζώων.

3.7

Σε σχέση με τα επείγοντα μέτρα για την εκρίζωση των οργανισμών που είναι επιβλαβείς για τα φυτά ή τα φυτικά προϊόντα («επιβλαβείς οργανισμοί»), η πρόταση κανονισμού ορίζει ότι απαιτείται χρηματοδοτική συνδρομή της ΕΕ για την εκρίζωσή τους, καθώς και για επείγοντα μέτρα τα οποία αποσκοπούν στην αναχαίτισή τους. Ορίζει, επίσης, ότι η ΕΕ πρέπει να χρηματοδοτεί τις δέουσες έρευνες για την έγκαιρη ανίχνευση της παρουσίας ορισμένων επιβλαβών οργανισμών.

3.8

Όσον αφορά τη χρηματοδότηση των επίσημων ελέγχων, ο προτεινόμενος κανονισμός επιβεβαιώνει τη χρηματοδοτική τους υποστήριξη από την ΕΕ. Ειδικότερα, προβλέπεται χρηματοδότηση για τα εργαστήρια αναφοράς της ΕΕ, ώστε να μπορούν να αντιμετωπίζουν τις δαπάνες που προκύπτουν από την εφαρμογή των προγραμμάτων εργασίας της Επιτροπής. Προβλέπεται, επίσης, δυνατότητα χρηματοδοτικής συνδρομής για τη δημιουργία και τη λειτουργία βάσεων δεδομένων και ηλεκτρονικών συστημάτων διαχείρισης των πληροφοριών.

3.9

Τέλος, για να εξασφαλιστεί η υπεύθυνη και αποτελεσματική χρήση των δημοσιονομικών πόρων της ΕΕ, ο κανονισμός παρέχει στην Επιτροπή τη δυνατότητα να ελέγχει ότι η χρηματοδότηση της Ένωσης χρησιμοποιείται πράγματι για την εφαρμογή των επιλέξιμων μέτρων.

4.1

Η ΕΟΚΕ επικροτεί την πρόταση που της υποβάλλεται προς εξέταση, όπως και την πρόθεση της Επιτροπής να προστατεύσει την ενιαία αγορά και να εξασφαλίσει υψηλό και ομοιόμορφο σε όλη την ΕΕ επίπεδο προστασίας της υγείας, συμβάλλοντας στην αποφυγή των νομικών κενών.

4.2

Η ΕΟΚΕ επικροτεί τον στόχο του εκσυγχρονισμού και της ενίσχυσης των εργαλείων ελέγχου και των επίσημων ελέγχων, προκειμένου να αυξηθεί η χρήση και η αποτελεσματικότητά τους.

4.3

Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ανησυχία της για την επιβολή των τελών ελέγχου από το κάθε κράτος μέλος χωρίς να θεσπίζεται ένα προκαθορισμένο ποσό, πράγμα που μπορεί να καταλήξει σε διαφορές από τη μία χώρα στην άλλη και σε μικρότερη ανταγωνιστικότητα ορισμένων φορέων σε σχέση με άλλους.

4.4

Επικροτούνται οι διατάξεις σχετικά με τη δειγματοληψία και τις αναλύσεις, οι οποίες ορίζουν ότι οι αναλύσεις πρέπει να διενεργούνται σε επίσημα εργαστήρια, θεσπίζοντας έτσι ένα κοινό σύστημα για την αντιπαραβολή των αναλύσεων.

4.5

Η ΕΟΚΕ θεωρεί πολύ σημαντικό τον συντονισμό μεταξύ των χωρών και μεταξύ των εργαστηρίων, γι αυτό και είναι υπέρ της ύπαρξης ενός εργαστηρίου αναφοράς σε κάθε κράτος μέλος.

4.6

Η ΕΟΚΕ επικροτεί την πρόταση κανονισμού, όπως και τους στόχους της Επιτροπής για εξασφάλιση υψηλού επιπέδου ασφάλειας των τροφίμων και των συστημάτων παραγωγής τους, βελτίωση της υγείας και της καλής μεταχείρισης των ζώων, ανίχνευση και εκρίζωση των επιβλαβών οργανισμών και εξασφάλιση της αποτελεσματικής εφαρμογής των επίσημων ελέγχων.

4.7

Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει τον στόχο του καθορισμού των επιλέξιμων μέτρων και δαπανών.

4.8

Η ΕΟΚΕ επικροτεί τον εξορθολογισμό των ποσοστών χρηματοδότησης που επιφέρει ο κανονισμός με τη θέσπιση τυποποιημένου ποσοστού χρηματοδότησης ύψους 50 % των επιλέξιμων δαπανών, το οποίο μπορεί υπό ορισμένους όρους να αυξηθεί σε 75 % ή σε 100 %.

4.9

Η ΕΟΚΕ επικροτεί τη θέσπιση ελάχιστου ποσού ύψους 50 000 ευρώ για τις επιδοτήσεις, προκειμένου να αποφευχθεί ο διοικητικός φόρτος.

4.10

Η ΕΟΚΕ θεωρεί πολύ θετική την πρόσβαση σε ένα αποθεματικό χρηματοδότησης για την αντιμετώπιση ενδεχόμενων κρίσεων στον αγροβιομηχανικό τομέα, όπως και τη χρηματοδοτική στήριξη για τη διερεύνηση και την ανίχνευση επιβλαβών οργανισμών.

4.11

Τέλος, όσον αφορά τους επίσημους ελέγχους, η ΕΟΚΕ επικροτεί τη δυνατότητα, που προβλέπει ο κανονισμός, για χρηματοδοτική στήριξη των εργαστηρίων αναφοράς της ΕΕ και των σχεδίων που αποσκοπούν στη βελτίωσή τους.

5.1

Η πρόταση της Επιτροπής είναι υπερβολικά ασαφής όσον αφορά τον καθορισμό των ύψους των τελών ή την επιλογή ενός προτύπου με μεταβλητό ποσό ή βασισμένο σε μονάδες (σύμφωνα με εθνικά ή ευρωπαϊκά κριτήρια) ή ενός πάγιου ποσού. Σε επιχειρησιακό επίπεδο, η έλλειψη ομοιογενούς διοικητικής νοοτροπίας όσον αφορά την επιβολή τελών για υπηρεσίες στα διάφορα κράτη μέλη της ΕΕ μπορεί στην πράξη να δημιουργήσει ανισότητες μεταξύ των κρατών ανάλογα με το αν επιβάλλουν τέλη ή όχι ή αν τα επιβάλλουν με διαφορετικό χρονοδιάγραμμα.

5.2

Η πρόταση της Επιτροπής όσον αφορά τους λόγους απαλλαγής από τα τέλη ενδέχεται να μην αντιστοιχεί στην ποικιλομορφία των φορέων της βιομηχανίας της ΕΕ. Θα ήταν, συνεπώς, επιθυμητός ο ακριβέστερος προσδιορισμός ή ακόμη και η θέσπιση διάφορων κατηγοριών μείωσης, ώστε να αποφευχθούν οι αδικαιολόγητες ανισότητες ανάλογα με το μέγεθος των επιχειρήσεων, οι οποίες στρεβλώνουν την ενιαία αγορά.

5.3

Ένα στοιχείο που λείπει από την πρόταση είναι ο ακριβέστερος προσδιορισμός ή η αναλυτικότερη παρουσίαση των καθηκόντων των κτηνιάτρων και του ελεγκτικού προσωπικού στις αγροτικές εκμεταλλεύσεις.

5.4

Η πρόταση που διατυπώνεται στον κανονισμό, να μειωθεί ο αριθμός των αποφάσεων της Επιτροπής, ιδίως στις περιπτώσεις επιστροφής χρηματοδοτικών πόρων, δεν θεωρείται αρκετά σαφής, αφού στο έγγραφο δεν αναφέρεται ποιος οργανισμός θα αναλάβει αυτήν την ενέργεια.

5.5

Η πρόταση της Επιτροπής ορίζει ότι η ΕΕ πρέπει να παρέχει χρηματοδοτική συνδρομή για την εφαρμογή μέτρων επείγουσας ανάγκης σε περίπτωση εκδήλωσης και εξάπλωσης ορισμένων νόσων των ζώων ή ζωοανθρωπονόσων, αλλά δεν προσδιορίζει ποια θα είναι τα συγκεκριμένα χρηματοδοτικά μέτρα.

5.6

Σε σχέση με τα μέτρα επείγουσας ανάγκης για την υγεία των φυτών, είναι σημαντικό να προβλεφθεί στον προτεινόμενο κανονισμό η δυνατότητα χρηματοδοτικής συνδρομής της ΕΕ για την ανάπτυξη και διαχείριση ερευνητικών προγραμμάτων για την ανίχνευση της παρουσίας επιβλαβών οργανισμών και για μέτρα για την υγεία των φυτών σε τρίτες χώρες, διαθέσιμα σε όλη την ΕΕ για όλους τους ενδιαφερόμενους χρήστες.

5.7

Όσον αφορά τη βελτίωση της κατάρτισης των δημόσιων υπαλλήλων των κρατών μελών, η ΕΟΚΕ επικροτεί την πρόθεση της Επιτροπής, αλλά θεωρεί απαραίτητο να εναρμονιστούν προηγουμένως οι κανόνες που σχετίζονται με το πεδίο εφαρμογής του κανονισμού, για την καλύτερη πρακτική λειτουργία των συστημάτων ελέγχου.

5.8

Όσον αφορά, τέλος, τις τρίτες χώρες, από τις οποίες προέρχεται σημαντικό ποσοστό των πρώτων υλών και των μεταποιημένων προϊόντων που χρησιμοποιούνται στην αλυσίδα διατροφής της ΕΕ, η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι θα έπρεπε να εξεταστεί η δυνατότητα εναρμόνισης των κανόνων για την υγεία των φυτών και των ζώων με αυτές τις χώρες.