15.1.2013   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 11/81

1.1

Η ΕΟΚΕ επικροτεί το ευρύ φάσμα των δικαιωμάτων που καλύπτονται από τις τροπολογίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, με ιδιαίτερη έμφαση σε θέματα ισότητας των φύλων, τα δικαιώματα των μεταναστών, την ανάγκη να διασφαλιστεί η ένταξη των ατόμων με αναπηρία, καθώς και τα δικαιώματα των μειονοτήτων.

1.2

Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει την αναφορά στην ολιστική προσέγγιση που θα πρέπει να υιοθετήσει η Ένωση στην περίπτωση των δικαιωμάτων του ανθρώπου και των θεμελιωδών ελευθεριών, συμπεριλαμβανομένου του αδιαίρετου χαρακτήρα τους (1). Σε αυτή τη βάση, η ΕΟΚΕ ζητά να δοθεί μεγαλύτερη σημασία στα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δικαιώματα. Η προστασία των εργασιακών προτύπων, όπως προβλέπεται στις συμβάσεις της ΔΟΕ, αποτελεί τώρα περισσότερο από ποτέ βασικό πυλώνα της ανάπτυξης της δημοκρατίας.

1.3

Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει τη συμπερίληψη του δικαιώματος στην εργασία και στην εξασφάλιση δίκαιων και ευνοϊκών συνθηκών εργασίας, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος σύστασης συνδικαλιστικών οργανώσεων και συμμετοχής σε αυτές, που συνδέεται με την προώθηση των βασικών προτύπων εργασίας και της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης (2). Όσον αφορά το τελευταίο σημείο, θα πρέπει να γίνεται ρητή αναφορά στις Κατευθυντήριες Αρχές των Ηνωμένων Εθνών για τις επιχειρήσεις και τα ανθρώπινα δικαιώματα (3). Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει επίσης την προώθηση του δικαιώματος στην ελεύθερη επιχειρηματικότητα.

1.4

Σε αυτή τη βάση, θα πρέπει να γίνεται ρητή αναφορά στην ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι και της συλλογικής διαπραγμάτευσης, καθώς και στην υποστήριξη των κοινωνικών εταίρων και του κοινωνικού διαλόγου με σκοπό την προώθηση της τήρησης των διεθνών προτύπων εργασίας.

1.5

Η ΕΟΚΕ διαπιστώνει με ικανοποίηση ότι δίδεται μεγαλύτερη σημασία στην ανάδειξη μιας ανεξάρτητης κοινωνίας πολιτών, η οποία θα συμβάλει στον εκδημοκρατισμό και τη χρηστή διακυβέρνηση συμπεριλαμβανομένης της τοπικής υπευθυνότητας και λογοδοσίας (4). Κατά συνέπεια, πρέπει να δώσει ο κανονισμός αυτός προτεραιότητα στον ρόλο των οργανώσεων της κοινωνίας πολιτών (ΟΚΠ) και να ενισχύσει (σε εθνικό, περιφερειακό και διεθνές επίπεδο), πράγμα που ισχύει και για την άμεση συμμετοχή των ΟΚΠ στον πολιτικό διάλογο κατά τη διάρκεια της διαδικασίας προγραμματισμού (5).

1.6

Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει την ανάγκη να ενισχυθεί η ικανότητα των αντιπροσωπειών της ΕΕ στις χώρες εταίρους, καθώς οι αντιπροσωπείες αυτές χρειάζονται ολοένα και περισσότερη εμπειρία στο πεδίο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της στήριξης της δημοκρατίας, καθώς και εξοικείωση με την ανάπτυξη της κοινωνίας πολιτών (6). Επιπλέον, ο ρόλος των αντιπροσωπειών θα είναι αποφασιστικής σημασίας για την εξασφάλιση της συνοχής με άλλα μέσα εξωτερικών σχέσεων της ΕΕ, όπως το Μέσο Ανάπτυξης Ενέργειας (DCI) ή το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάπτυξης (ΕΤΑ) όσον αφορά την υποστήριξη της κοινωνίας πολιτών σε εθνικό επίπεδο.

1.7

Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει την έκκληση για πιο ευέλικτες διαδικασίες που θα πρέπει να είναι αρκετά προσιτές στους δικαιούχους και να οδηγούν σε μείωση του διοικητικού φόρτου (ειδικά σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης) (7).

1.8

Τέλος, η ΕΟΚΕ επαναλαμβάνει ότι είναι αναγκαίο να συμμετάσχει στη διαδικασία προγραμματισμού του μέσου, καθώς και, ειδικότερα, στον ετήσιο και πολυετή στρατηγικό προγραμματισμό και την ενδιάμεση αναθεώρηση και αξιολόγηση.

2.1

Κατόπιν αιτήσεως του Συμβουλίου, η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΕΟΚΕ) εκπόνησε την παρούσα γνωμοδότηση με θέμα «Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την καθιέρωση ενός χρηματοδοτικού μέσου για την προάσπιση της δημοκρατίας και των δικαιωμάτων του ανθρώπου παγκοσμίως» (8).

2.2

Η πρόταση εξετάζεται επί του παρόντος από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (ΕΚ) (9) με βάση τη διαδικασία συναπόφασης και σε πρώτη ανάγνωση.

2.3

Στο πλαίσιο αυτό, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει ήδη προτείνει διάφορες τροποποιήσεις οι οποίες θα αποτελέσουν αντικείμενο διαπραγματεύσεων μεταξύ αυτού και του Συμβουλίου. Η τελική έγκριση του προτεινόμενου κανονισμού έχει προγραμματιστεί για το 2013, και ο κανονισμός θα τεθεί σε ισχύ από το 2014.

2.4

Ο παρών κανονισμός αποσκοπεί να αντικαταστήσει την ισχύουσα νομική βάση του Ευρωπαϊκού Μέσου για τη Δημοκρατία και τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (EIDHR) (10), το ειδικό χρηματοδοτικό μέσο της ΕΕ για τη στήριξη των δραστηριοτήτων που προστατεύουν τα δικαιώματα του ανθρώπου και τη δημοκρατία σε τρίτες χώρες.

2.5

Η ΕΟΚΕ ασχολήθηκε πρόσφατα με το θέμα αυτό και μάλιστα με την υιοθέτηση γνωμοδότησης πρωτοβουλίας για το EIDHR το 2009 (11), τη διενέργεια αξιολόγησης του μέσου και τη διατύπωση συγκεκριμένων συστάσεων.

2.6

Με την παρούσα γνωμοδότηση, η ΕΟΚΕ η ΕΟΚΕ προτίθεται να αξιοποιήσει τις εν λόγω συστάσεις, διαμορφώνοντας περαιτέρω προτάσεις επί του προτεινόμενου κανονισμού, και λαμβάνοντας υπόψη τις τροπολογίες που κατατέθηκαν πρόσφατα από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

3.1

Όπως και στην προηγούμενη γνωμοδότησή της (12), στο παρόν έγγραφο, η ΕΟΚΕ επαναλαμβάνει την ανάγκη να δοθεί μεγαλύτερη σημασία στα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δικαιώματα (ΟΚΠΔ) στις πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης γενικά και με τη χρήση των διαθέσιμων θεματικών μέσων, όπως το νέο μέσο για την προαγωγή της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Πράγματι, τα ΟΚΠΔ μπορεί συχνά να είναι μια αφετηρία για την περαιτέρω υποστήριξη των ατομικών και πολιτικών δικαιωμάτων. Όπως έχει επισημάνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (13), η παγκοσμιοποίηση και πρόσφατα γεγονότα, όπως η Αραβική Άνοιξη έχουν δείξει ότι οι ανισότητες, οι διακρίσεις και η εκμετάλλευση είναι οι νέες προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπιστούν για την ολοκληρωμένη προαγωγή των δικαιωμάτων του ανθρώπου. Η προστασία των δικαιωμάτων των εργαζομένων και όλων των συναφών δικαιωμάτων, όπως αυτά κατοχυρώνονται στις συμβάσεις της ΔΟΕ, είναι ως εκ τούτου, περισσότερο από ποτέ, βασικός σκέλος του θέματος αυτού. Πάνω σε αυτή τη βάση, στον παρόντα κανονισμό θα πρέπει να συμπεριληφθεί ρητή αναφορά στην ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι και της συλλογικής διαπραγμάτευσης, καθώς και στην υποστήριξη των κοινωνικών εταίρων και του κοινωνικού διαλόγου (14) με σκοπό την προώθηση της τήρησης των διεθνών προτύπων εργασίας (15). Ταυτόχρονα, η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει τη σημασία της προώθησης του δικαιώματος στην ελευθερία του επιχειρείν, ως βασικής αρχής των οικονομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων.

3.2

Η ΕΟΚΕ εκτιμά ιδιαίτερα τη σημασία αυτού του θεματικού μέσου, το οποίο, λόγω της ανεξαρτησίας του, είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση της αυτονομίας και του δικαιώματος πρωτοβουλίας των ΟΚΠ κατά την αντιμετώπιση των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και για την προώθηση και διατήρηση μίας γνήσιας δημοκρατίας. Όπως ορθώς αναφέρει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε πρόσφατη ανακοίνωσή της με θέμα «Οι ρίζες της δημοκρατίας και της διατηρήσιμης ανάπτυξης: συνεργασία της Ευρώπης με την κοινωνία των πολιτών στον τομέα των εξωτερικών σχέσεων» (16): «Μια κοινωνία των πολιτών που διαθέτει μέσα δράσης αποτελεί ουσιαστική συνιστώσα οποιουδήποτε δημοκρατικού συστήματος και είναι από μόνη της πλεονέκτημα. Αντιπροσωπεύει και προωθεί τον πλουραλισμό και μπορεί να συμβάλει σε περισσότερο αποτελεσματικές πολιτικές, σε ισότιμη, διατηρήσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη. Είναι σημαντικός παράγοντας προώθησης της ειρήνης και διευθέτησης των συγκρούσεων. Οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών (ΟΚΠ) εκφράζουν τις ανησυχίες των πολιτών, δραστηριοποιούνται στον δημόσιο βίο και συμμετέχουν σε πρωτοβουλίες για την ενίσχυση της συμμετοχικής δημοκρατίας.». Ως εκ τούτου, η ΕΟΚΕ ζητά να δώσει ο παρών κανονισμός προτεραιότητα στην υποστήριξη των ΟΚΠ, καθώς και στη συμμετοχή τους σε μηχανισμούς πολιτικού διαλόγου σε εθνικό, περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο, κατά τη διάρκεια των διαδικασιών προγραμματισμού του εν λόγω μέσου.

3.3

Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει την ανάγκη να σημειωθεί πρόοδος προς την κατεύθυνση ενός πιο συνεκτικού πλαισίου για τα προγράμματα στήριξης των ΟΚΠ εντός των διαφόρων χρηματοδοτικών μέσων της ΕΕ για τις εξωτερικές δράσεις, όπως το μέσο που αποτελεί αντικείμενο της παρούσας γνωμοδότησης, το ΜΑΣ (γεωγραφικά και θεματικά προγράμματα) και το ΕΤΑ. Απευθύνει λοιπόν έκκληση για την ενίσχυση των μηχανισμών εσωτερικού συντονισμού κατά τη διάρκεια των φάσεων προγραμματισμού μεταξύ των ενδιαφερομένων φορέων, όπως η ΕΥΕΔ, DEVCO και τα ίδια τα κράτη μέλη. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα σε επίπεδο χωρών, όπου οι αντιπροσωπείες της ΕΕ έχουν να διαδραματίσουν καίριο ρόλο στην εξασφάλιση της συνοχής και της συμπληρωματικότητας μεταξύ των διαφόρων προγραμμάτων στήριξης των ΟΚΠ. Η ΕΟΚΕ επικροτεί συνεπώς την πρωτοβουλία για την ανάπτυξη χαρτών πορείας της ΕΕ για τη συνεργασία με τις ΟΚΠ  (17) σε επίπεδο χώρας που θα πρέπει να ενεργοποιούν και να εξασφαλίζουν το διαρθρωμένο διάλογο και τη στρατηγική συνεργασία, με την αύξηση της συνεκτικότητας και του αντικτύπου των δράσεων της ΕΕ.

3.4

Σε αυτή τη βάση, είναι απαραίτητη η εξασφάλιση επαρκούς ικανότητας σε επίπεδο αντιπροσωπειών, προκειμένου να έχουν ολοκληρωμένη δυνατότητα συνεργασίας με τις ΟΚΠ, να κατανοήσουν την ποικιλία των φορέων και τους ειδικούς ρόλους αυτών των οργανώσεων, ώστε να διασφαλιστεί μια περισσότερο στρατηγική συνεργασία. Η ίδια η ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναφέρει ότι «Συνιστάται να διενεργηθούν τακτικές και συμμετοχικές αντιστοιχίσεις, που να καλύπτουν την ποικιλομορφία παραγόντων και να συμπεριλαμβάνουν δίκτυα και πλατφόρμες σε εθνικό και τομεακό επίπεδο» (18). Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει πλήρως την προσέγγιση αυτή, και επαναλαμβάνει την ανάγκη στήριξης, χωρίς αποκλεισμούς και υπό συνθήκες διαφάνειας, διαφόρων μορφών διαλόγου με ανεξάρτητες και αντιπροσωπευτικές ΟΚΠ σε επίπεδο χωρών.

3.5

Τέλος, η ΕΟΚΕ επαναλαμβάνει τη δυνατότητα να συμμετάσχει και αυτή στη φάση του προγραμματισμού του μέσου, ιδιαίτερα για τον ετήσιο και πολυετή προγραμματισμό και την ενδιάμεση στρατηγική αναθεώρηση και αξιολόγηση. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, θα μπορεί να μεταφέρει τα αποτελέσματα του έργου που επιτελεί με τους εταίρους της κοινωνίας πολιτών σε τρίτες χώρες με τις οποίες διατηρεί ιδιαίτερες σχέσεις (Στρογγυλή Τράπεζα ΕΕ-Ινδίας, Ευρωμεσογειακή περιοχή, χώρες ΑΚΕ, Λατινική Αμερική, κλπ.). Ζητεί, επίσης, να κληθεί να εκφέρει τη γνώμη της σχετικά με την ενδιάμεση αναθεώρηση και αξιολόγηση του μέσου.

3.6

Η ΕΟΚΕ προτίθεται να διαδραματίσει ενεργό ρόλο στη διαδικασία αυτή, με βάση την εμπειρία και τα «δίκτυα» διαβούλευσης που διαθέτει (οικονομικούς και κοινωνικούς εταίρους σε όλο τον κόσμο και Οικονομικές και Κοινωνικές Επιτροπές, όπου αυτές είναι ενεργές και αντιπροσωπευτικές).

3.7

Η ΕΟΚΕ μπορεί επίσης να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο έναντι της κοινωνίας πολιτών στον τομέα της μετεκλογικής παρακολούθησης για την εδραίωση δημοκρατικών συστημάτων.

3.8

Η ΕΟΚΕ σύστησε πριν από τρία χρόνια την Επιτροπή Παρακολούθησης EIDHR που είναι επιφορτισμένη με: (α) την ανταπόκριση στις επείγουσες αιτήσεις διαβούλευσης σύμφωνα με τις νέες διαδικασίες που θεσπίστηκαν για τα χρηματοδοτικά μέσα, και (β) την παρακολούθηση του προγραμματισμού και της εφαρμογής του EIDHR. Η Επιτροπή Παρακολούθησης ήταν επίσης επιφορτισμένη με την ανάλυση των άλλων μέσων παρέμβασης της ΕΕ σε τρίτες χώρες και πειραματίστηκε με ένα αποτελεσματικό είδος συνεργασίας με την Επιτροπή και το Κοινοβούλιο. Η υφιστάμενη επιτροπή θα μπορούσε να εξελιχθεί σε μια πιο συγκροτημένη υποεπιτροπή της ΕΟΚΕ ικανή να συνεργάζεται με τα διάφορα προγράμματα στήριξης που είναι διαθέσιμα για τις ΟΚΠ σε τρίτες χώρες στο πλαίσιο των διαφόρων χρηματοδοτικών μέσων της ΕΕ.