1.4.2010   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

CE 87/35

A.

λαμβάνοντας υπόψη ότι τα πρότυπα της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με την ασφάλεια και ποιότητα των τροφίμων είναι τα αυστηρότερα της υφηλίου,

B.

λαμβάνοντας υπόψη ότι τα εν λόγω υψηλά πρότυπα ζητούνται από τους καταναλωτές της ΕΕ και αποτελούν ένα μέσο μεγιστοποίησης της προστιθέμενης αξίας,

Γ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι οι καταναλωτές εκδηλώνουν διαρκώς εντονότερο ενδιαφέρον όχι μόνο για την ασφάλεια των τροφίμων αλλά και για την προέλευση και τη μέθοδο παραγωγής των ειδών διατροφής· λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ήδη ανταποκριθεί στις εν λόγω τάσεις και έχει καθιερώσει τέσσερις επισημάνσεις ποιότητας και προέλευσης για τα τρόφιμα, δηλαδή την προστατευόμενη ονομασία προέλευσης (ΠΟΠ), την προστατευόμενη γεωγραφική ένδειξη (ΠΓΕ), το εγγυημένο παραδοσιακό ιδιότυπο προϊόν (ΕΠΙΠ) και το βιολογικό σήμα,

Δ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι τα ευρωπαϊκά προϊόντα ποιότητας αποτελούν «ζωντανή» πολιτισμική και γαστρονομική κληρονομιά της Ευρωπαϊκής Ένωσης και είναι, ως εκ τούτου, σημαντικό στοιχείο της οικονομικής και κοινωνικής ζωής πολλών περιφερειών της ΕΕ, καθώς καθιστούν δυνατές δραστηριότητες που έχουν ιδίως στις αγροτικές περιοχές άμεση σχέση με την περιφέρεια,

Ε.

λαμβάνοντας υπόψη ότι οι καταναλωτές συνδέουν τα συστήματα πιστοποίησης με το εχέγγυο ανώτερης ποιότητας,

ΣΤ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι τα ειδικά συστήματα ποιότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης αντιπροσωπεύουν ουσιαστικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για τα κοινοτικά προϊόντα,

Ζ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι ο τομέας της μεγάλης διανομής έχει πλέον κυριαρχήσει στην ευρωπαϊκή αγορά προϊόντων διατροφής και επιβάλλει έξοδα και πληρωμές προμήθειας για εμπορική προώθηση προϊόντων, καθώς και αδικαιολόγητη συμμετοχή στις δαπάνες προώθησης των προϊόντων, στοιχεία τα οποία μειώνουν τις δυνατότητες πρόσβασης των μικρών παραγωγών στο ευρύτερο κοινό,

Η.

λαμβάνοντας υπόψη ότι είναι εύκολο να χρησιμοποιηθούν οι νέες τεχνολογίες για την αναγραφή στα προϊόντα λεπτομερών πληροφοριών σχετικά με την προέλευση και τα χαρακτηριστικά των διαφόρων γεωργικών προϊόντων και τροφίμων,

Θ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η παραποίηση συνεπάγεται ζημία τόσο για τους παραγωγούς όσο και για τους τελικούς καταναλωτές,

1.

επικροτεί τη διαδικασία προβληματισμού που τέθηκε σε κίνηση με την Πράσινη Βίβλο της Επιτροπής, και συμμερίζεται την επιθυμία της να προωθήσει την ποιότητα των γεωργικών προϊόντων της ΕΕ χωρίς να επιβληθούν πρόσθετες δαπάνες ή υποχρεώσεις στους παραγωγούς·

2.

πιστεύει ότι η διασφάλιση συνθηκών θεμιτού ανταγωνισμού στις αγορές στρατηγικών προϊόντων, όπως τα γεωργικά προϊόντα και τα τρόφιμα, αποτελεί πρωταρχικό στόχο δημοσίου συμφέροντος της ΕΕ· φρονεί ότι είναι πολύ σημαντικό να υπάρχει θεμιτός ανταγωνισμός έναντι των εισαγόμενων προϊόντων τα οποία, γενικά, τείνουν να μην ανταποκρίνονται σε πρότυπα αντίστοιχα με τα κοινοτικά· είναι της γνώμης ότι τα ευρωπαϊκά πρότυπα ποιότητας των προϊόντων τρίτων χωρών που έχουν πρόσβαση στην ενιαία ευρωπαϊκή αγορά πρέπει επίσης να ρυθμιστούν βάσει συμφωνίας στο πλαίσιο του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ)·

3.

θεωρεί αναγκαία τη βελτίωση των ελέγχων και του συντονισμού μεταξύ των διαφόρων αρχών προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι τα εισαγόμενα τρόφιμα πληρούν τα πρότυπα της ΕΕ για την προστασία του περιβάλλοντος, την ασφάλεια των τροφίμων και την καλή διαβίωση των ζώων· λαμβάνει υπόψη τα συμπεράσματα του Συμβουλίου Γεωργίας της 19ης Δεκεμβρίου 2008 για την ασφάλεια των εισαγόμενων γεωργικών προϊόντων και για την τήρηση των κοινοτικών προτύπων· θεωρεί, ωστόσο, ότι από τα συμπεράσματα αυτά λείπει η σταθερή πολιτική βούληση για αυστηρότερους κοινοτικούς ελέγχους σε τρίτες χώρες·

4.

τονίζει ότι η πολιτική για την ποιότητα δεν μπορεί να αποσυνδεθεί τόσο από το μέλλον της ΚΓΠ όσο και από τις προκλήσεις που αποτελούν, μεταξύ άλλων, η κλιματική αλλαγή, η προστασία της βιοποικιλότητας, ο ενεργειακός εφοδιασμός και η διαχείριση των υδάτινων πόρων·

5.

φρονεί ότι τα κίνητρα που αποσκοπούν στην αύξηση του όγκου της παραγωγής, στο γενικό πλαίσιο των υψηλών τιμών των πρώτων υλών, δεν πρέπει να αποτελέσουν πρόσχημα για την υποβάθμιση των προτύπων·

6.

επιβεβαιώνει ότι ο στόχος υψηλοτέρων προτύπων ασφάλειας των τροφίμων, προστασίας των ζώων και προστασίας του περιβάλλοντος πρέπει να οδηγεί στην επίτευξη ενός επιπέδου ποιότητας των προϊόντων το οποίο να προσφέρει σημαντικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στους γεωργούς και διαπιστώνει ότι για τον λόγο αυτό οι γεωργοί πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να κερδίζουν αρκετά ώστε να καλύπτουν τις δαπάνες που απορρέουν από τις απαιτήσεις της ΕΕ ως προς την ασφάλεια των τροφίμων, την προστασία των ζώων και την προστασία του περιβάλλοντος· πιστεύει ότι εάν το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα των αγροτών δεν αρκεί για την ανάκτηση των δαπανών που απορρέουν από τις κοινοτικές απαιτήσεις, πρέπει να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο η χρηματοδότηση της ΚΓΠ, που πρέπει να χρησιμοποιείται από τους ευρωπαίους γεωργούς προκειμένου να εξασφαλιστεί η ασφάλεια των τροφίμων, η προστασία των ζώων και η προστασία του περιβάλλοντος στη γεωργία·

7.

φρονεί ότι η πολιτική στης ΕΕ τον τομέα της ποιότητας πρέπει να συνδέεται στενά με τη μεταρρύθμιση της κοινής γεωργικής πολιτικής για την περίοδο μετά το 2013· είναι της γνώμης ότι, στο πλαίσιο της ΚΓΠ, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να διαδραματίσει υποστηρικτικό ρόλο, ιδίως σε χρηματοδοτικό επίπεδο, προκειμένου να θεσπιστούν υψηλά πρότυπα ποιότητας για τα ευρωπαϊκά γεωργικά προϊόντα διατροφής· υπογραμμίζει ότι οι οργανώσεις παραγωγών θα πρέπει να ενισχυθούν περισσότερο προκειμένου να μην βρεθούν σε μειονεκτική θέση ιδίως οι μικροί παραγωγοί·

8.

επισημαίνει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δεσμεύθηκε στη Διεθνή Συνθήκη σχετικά με τους Φυτογενετικούς Πόρους για τη Διατροφή και τη Γεωργία να εφαρμόσει μέτρα για τη διατήρηση των γενετικών πόρων· καλεί για τον λόγο αυτόν την Επιτροπή να δημιουργήσει ειδικά προγράμματα προώθησης της κατανάλωσης που θα προωθούν τη χρήση φυτικών ποικιλιών οι οποίες απειλούνται από γενετική υποβάθμιση· υπογραμμίζει ότι έτσι θα καταστούν πιο ελκυστικές για τους αγρότες και τους φυτοκαλλιεργητές οι καλλιέργειες ειδών που έχουν χαρακτηριστεί φυτογενετικοί πόροι, και ότι πρέπει να δημιουργηθούν ανάλογα προγράμματα προώθησης της κατανάλωσης για τα είδη των ζώων εκμετάλλευσης που απειλούνται από εξαφάνιση·

9.

υπενθυμίζει ότι λόγω της συνεχούς διαδικασίας ελευθέρωσης των παγκοσμίων γεωργικών αγορών, οι παραγωγοί της ΕΕ εκτίθενται άμεσα στον διεθνή ανταγωνισμό και ότι κάθε επιπλέον μέτρο που επιβάλλεται σε αυτούς ενδέχεται να αποτελέσει ανταγωνιστικό μειονέκτημα, αλλά η ελευθέρωση μπορεί και να αποβεί προς το συμφέρον των αγροτών της ΕΕ εάν κατορθώσουν να ξεχωρίσουν με τα προϊόντα τους στην αγορά και να λάβουν διακρίσεις για αυτά· υπενθυμίζει επίσης ότι οι αγρότες της ΕΕ μπορούν να εκμεταλλευτούν προς όφελός τους τις απαιτήσεις των καταναλωτών προμηθεύοντας στους καταναλωτές προϊόντα τοπικής παραγωγής και υψηλής ποιότητας και τηρώντας αυστηρότερα πρότυπα καλής διαβίωσης των ζώων και προστασίας του περιβάλλοντος·

10.

υπογραμμίζει ότι στις διαπραγματεύσεις στο πλαίσιο του ΠΟΕ η Επιτροπή πρέπει να προσπαθήσει να καταλήξει σε συμφωνία ως προς τους μη εμπορικούς παράγοντες κατά τρόπον ώστε να πληρούν κατά το δυνατόν πολλά εισαγόμενα προϊόντα τις ίδιες απαιτήσεις που επιβάλλονται στους αγρότες της ΕΕ, προκειμένου η ποιότητα των γεωργικών προϊόντων που πληρούν τις απαιτήσεις της ΕΕ ως προς την ασφάλεια των τροφίμων, την προστασία των ζώων και την προστασία του περιβάλλοντος να προσφέρει στους αγρότες ισχυρό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα·

11.

ανησυχεί για την επίδραση των μεγάλων αλυσίδων καταστημάτων στο γενικό επίπεδο ποιότητας των προϊόντων διατροφής της ΕΕ, καθώς και για το γεγονός ότι οι αγορές οι οποίες χαρακτηρίζονται από υψηλό βαθμό συγκέντρωσης της διανομής παρουσιάζουν τάση τυποποίησης και μείωσης της ποικιλίας των γεωργικών προϊόντων διατροφής που συνεπάγεται μείωση στο ελάχιστο της παρουσίας των παραδοσιακών προϊόντων και πολλαπλασιασμό των μεταποιημένων προϊόντων· προτείνει στην Επιτροπή να θεσπίσει διατάξεις για τη διαδικασία μειοδοτικής δημοπρασίας που επέβαλαν ορισμένα μεγάλα εμπορικά κέντρα, ενόψει των καταστροφικών συνεπειών για τα προϊόντα ποιότητας·

12.

εκφράζει την ανησυχία του για την πολυπλοκότητα του συστήματος βασικών προτύπων της ΕΕ και τον μεγάλο αριθμό προδιαγραφών με τις οποίες πρέπει να συμμορφώνονται οι γεωργοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης· τάσσεται υπέρ ενός απλοποιημένου συστήματος και ζητεί κάθε περαιτέρω διάταξη να κρίνεται σύμφωνα με τα κριτήρια της καταλληλότητας, της αναγκαιότητας και της αναλογικότητας·

13.

ζητεί τη μεγαλύτερη απλούστευση των κανόνων εμπορίας διευκρινίζοντας τα βασικά κριτήρια τα οποία πρέπει να εφαρμοστούν· ζητεί την κατάρτιση κατευθυντηρίων γραμμών της ΕΕ σχετικά με τη χρήση γενικών αποκλειστικών όρων, όπως «χαμηλής περιεκτικότητας σε ζάχαρη», «χαμηλή έκλυση διοξειδίου του άνθρακα κατά την παραγωγή», «διαιτητικό» ή «φυσικό», προς αποφυγή παραπλανητικών πρακτικών·

14.

ανησυχεί για το γεγονός ότι οι καταναλωτές της ΕΕ, στην πλειονότητά τους, δεν είναι επαρκώς ενημερωμένοι σχετικά με την τροφική αλυσίδα, ειδικότερα όσον αφορά την προέλευση των προϊόντων και των πρώτων υλών· τάσσεται υπέρ της υποχρεωτικής αναγραφής του τόπου παραγωγής των πρώτων υλών με τη μορφή επισήμανσης της χώρας προέλευσης προκειμένου να ικανοποιηθεί έτσι η επιθυμία των καταναλωτών για μεγαλύτερη ενημέρωση σχετικά με την προέλευση του προϊόντος που αγοράζουν· τάσσεται, επίσης, υπέρ της επέκτασης του εν λόγω συστήματος στα μεταποιημένα τρόφιμα και φρονεί ότι το σύστημα αυτό θα έπρεπε να λαμβάνει υπόψη την προέλευση των βασικών συστατικών και των πρώτων υλών και να παρέχει πληροφορίες για τον τόπο προέλευσης και τον τόπο της τελικής μεταποίησης του προϊόντος·

15.

θεωρεί, συνυπολογίζοντας τις ιδιαιτερότητες των διαφόρων κλάδων παραγωγής της ΕΕ, ότι το αυστραλιανό πρότυπο, με τη μνεία των διαφόρων σταδίων παραγωγής των προϊόντων –για παράδειγμα «προϊόν παραγωγής…» (όσον αφορά τα τρόφιμα παραγωγής συγκεκριμένης χώρας ή παρασκευής στην οικεία χώρα με τοπικά συστατικά), ή «προϊόν παρασκευής…» (όσον αφορά τα τρόφιμα που έχουν υποστεί σημαντική μεταποίηση στην οικεία χώρα), ή ακόμη «προϊόν παρασκευής της χώρας Χ με χρήση εντοπίων ή εισαχθέντων συστατικών»–, αποτελεί εξαιρετικό παράδειγμα συστήματος επισήμανσης της χώρας προέλευσης· υπενθυμίζει ότι και άλλοι σημαντικοί εμπορικοί εταίροι της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες ή η Νέα Ζηλανδία χρησιμοποιούν επίσης συστήματα επισήμανσης του ίδιου τύπου·

16.

φρονεί ότι, όταν τηρούνται τα πρότυπα ασφάλειας των τροφίμων, τα πρότυπα διάθεσης στην αγορά δεν πρέπει να εμποδίζουν την πρόσβαση των προϊόντων στην αγορά βάσει της εμφάνισης, του σχήματος ή του μεγέθους τους·

17.

θεωρεί ότι ένα γενικό σήμα ποιότητας της ΕΕ, με τη μνεία «παραγωγής Ευρωπαϊκής Ένωσης», θα διασφαλίσει τελικά ότι τα προϊόντα της ΕΕ θα ξεχωρίζουν στην αγορά λόγω των αυστηρών προτύπων παραγωγής τους·

18.

φρονεί ότι πρέπει να ενθαρρυνθούν περισσότερο οι αποκλειστικές προαιρετικές αναφορές και λιγότερο τα υποχρεωτικά πρότυπα διάθεσης στην αγορά· θεωρεί ωστόσο ότι η καθιέρωση εναρμονισμένων ορισμών που θα ικανοποιούν όλους τους ενδιαφερομένους θα μπορούσε να παρουσιάσει δυσκολίες εξαιτίας των διαφορετικών διατροφικών συνηθειών και παραδόσεων και επιπροσθέτως θα είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση του αριθμού των πληροφοριών που παρέχονται στους καταναλωτές και την ανάγκη δημιουργίας συστήματος εποπτείας για τον έλεγχο της χρήσης των ενδείξεων αυτών·

19.

τάσσεται υπέρ της λήψης μέτρων για την απλούστευση των ρυθμίσεων της ΕΕ, εφόσον δεν θα έχει ως αποτέλεσμα την υπονόμευσή τους, και για τον περιορισμό των τομέων που υπάγονται στην αυτορρύθμιση· φρονεί ότι τα κοινά πρότυπα διάθεσης στην αγορά είναι αναγκαία και ότι μπορούν να καθοριστούν αποτελεσματικότερα· φρονεί, εν προκειμένω, ότι πρέπει να ενθαρρυνθεί η διαδικασία της από κοινού ρύθμισης ως συνήθης διαδικασία θέσπισης κοινοτικής νομοθεσίας στον εν λόγω τομέα· ζητεί να συμμετάσχουν στην εν λόγω διαδικασία οι εθνικές αρχές και οι εκπρόσωποι του τομέα των τροφίμων και των παραγωγών γεωργικών προϊόντων·

20.

υπογραμμίζει ότι τα συστήματα ποιότητας των τροφίμων πρέπει να παρέχουν πληροφορίες και να προσφέρουν εγγυήσεις στους καταναλωτές σχετικά με την γνησιότητα των εντοπίων συστατικών και τις τεχνικές παραγωγής· πιστεύει, για τον λόγο αυτόν, ότι τα συστήματα αυτά πρέπει να εφαρμοστούν με ενισχυμένους ελέγχους και συστήματα ιχνηλασιμότητας·

21.

κρίνει αναγκαία τη θέσπιση διαφανέστερων και ευρέως αναγνωρισμένων από τους καταναλωτές συστημάτων επισήμανσης, και θεωρεί ότι για τη διαφάνεια της επισήμανσης της προέλευσης τόσο των προϊόντων της ΕΕ όσο και των εισαγωγών από τρίτες χώρες θα πρέπει να επισημαίνεται η προέλευση των βασικών γεωργικών συστατικών που είναι χαρακτηριστικά για το εκάστοτε προϊόν·

22.

θεωρεί ότι θα πρέπει να εξασφαλιστεί η αποκλειστική χρήση των αυθεντικών προϊόντων ΠΟΠ ως πρώτων υλών μόνον εφόσον χρησιμοποιείται η προστατευόμενη ονομασία στην ετικέτα και στη διαφήμιση μεταποιημένου προϊόντος· τονίζει ότι με τον τρόπο αυτό αποφεύγεται, αφενός, η παραπλάνηση του καταναλωτή και ενισχύεται, αφετέρου, η ζήτηση των προϊόντων ΠΟΠ·

23.

κρίνει σκόπιμη τη θέσπιση κανόνων για την χρήση των όρων «ορεινό» και «νησιωτικό» διότι θα δημιουργήσει σημαντική προστιθέμενη αξία στα γεωργικά προϊόντα και τρόφιμα των εν λόγω μειονεκτικών περιοχών· πιστεύει ότι η χρήση των όρων «ορεινό» και «νησιωτικό» θα πρέπει να συνοδεύεται και από την υποχρεωτική αναγραφή της χώρας προέλευσης του προϊόντος·

24.

διαπιστώνει συναφώς ότι για τον μέσο καταναλωτή δεν είναι σαφής η διάκριση μεταξύ προστατευόμενης ονομασίας προέλευσης και προστατευόμενης γεωγραφικής ένδειξης, και ότι απαιτείται εκστρατεία ενημέρωσης για να καταστεί η διαφορά σαφής στους καταναλωτές·

25.

τάσσεται εναντίον της θέσπισης αυστηρότερων κριτηρίων αξιολόγησης, όπως κριτήρια εξαγωγιμότητας και βιωσιμότητας· επισημαίνει ότι υπάρχουν παραδείγματα προϊόντων που δεν επιτυγχάνουν εξαγωγές αλλά, ωστόσο, παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση των τοπικών οικονομιών και στη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής·

26.

τονίζει ότι οι ονομασίες προέλευσης αποτελούν σημαντική ευρωπαϊκή κληρονομιά η οποία πρέπει να διατηρηθεί τόσο εξαιτίας του σημαντικού οικονομικού της δυναμικού όσο και εξαιτίας των σοβαρών κοινωνικοοικονομικών της επιπτώσεων για πολλές περιφέρειες της ΕΕ· φρονεί ότι αποτελούν εγγύηση ποιότητας που πρέπει να υποστηριχθεί, συγκεκριμένα με τον αυστηρότερο έλεγχο της διαχείρισης των ονομασιών προέλευσης από τις ενώσεις που τις ζήτησαν· θεωρεί ότι οι ενδείξεις αυτές βοηθούν τους καταναλωτές να επιλέγουν από το φάσμα προσφερομένων προϊόντων

27.

θεωρεί ότι πρέπει να διευκρινιστούν περισσότερο οι διαφορές μεταξύ των εμπορικών σημάτων και των ονομασιών προέλευσης και να ληφθούν μέτρα για την εφαρμογή των ισχυουσών κοινοτικών διατάξεων που δεν θα επιτρέπουν την καταχώριση σήματος που περιλαμβάνει ΠΟΠ και ΠΓΕ ή μνεία αυτών από οικονομικούς φορείς που δεν εκπροσωπούν τις οργανώσεις παραγωγών των οικείων ΠΟΠ ή ΠΓΕ· θεωρεί απολύτως σημαντική τη διεξαγωγή διαφημιστικών εκστρατειών, για τις οποίες θα διατεθούν οι ανάλογοι δημοσιονομικοί πόροι, προκειμένου να ενημερωθούν οι καταναλωτές για τα πλεονεκτήματα των εν λόγω δημοσίων συστημάτων πιστοποίησης·

28.

θεωρεί ότι, προκειμένου να διατηρηθεί η ποιότητα και η φήμη των γεωγραφικών ενδείξεων, οι παραγωγοί προϊόντων με γεωγραφικές ενδείξεις θα πρέπει να διαθέτουν μηχανισμούς που θα τους παρέχουν τη δυνατότητα κατάλληλης διαχείρισης της ποσότητας των παραγομένων προϊόντων

29.

θεωρεί ότι σε περίπτωση χρήσης προϊόντος ΠΓΕ σε σύνθετο έτοιμο προϊόν με αποτέλεσμα την τροποποίηση των ιδιοτήτων του προϊόντος με γεωγραφική ένδειξη, οι οργανισμοί προστασίας ή η αρμόδια αρχή πρέπει να έχουν τη δυνατότητα διεξαγωγής συγκεκριμένων ελέγχων για να εξετάσουν εάν τα χαρακτηριστικά του προϊόντος ΠΓΕ έχουν υποστεί πολύ μεγάλη αλλοίωση·

30.

ζητά την ενίσχυση της προστασίας των καταχωρισμένων ονομασιών και ιδίως σε ορισμένα στάδια της συσκευασίας και της εμπορίας τους εκτός ζώνης παραγωγής, οπότε και εμφανίζεται κίνδυνος καταχρηστικής χρήσης των ονομασιών αυτών· ζητεί να εφαρμοστεί η κοινοτική διάταξη που απαγορεύει την καταχώριση σημάτων με όνομα παρόμοιο με ήδη καταχωρισμένη ΠΟΠ ή ΠΓΕ·

31.

τάσσεται υπέρ της καθιέρωσης κοινών διατάξεων για τους παραγωγούς προϊόντων με γεωγραφικές ενδείξεις για να καθοριστούν προϋποθέσεις εφαρμογής των εν λόγω ενδείξεων και της χρήσης τους για τον χαρακτηρισμό των μεταποιημένων προϊόντων·

32.

τάσσεται υπέρ της απλούστευσης της διαδικασίας καταχώρισης των γεωγραφικών ενδείξεων και της συντόμευσης της προθεσμίας που απαιτείται για την απόκτησή τους·

33.

εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι το επίπεδο προστασίας των γεωγραφικών ενδείξεων διαφέρει μεταξύ των κρατών μελών· υποστηρίζει την εναρμόνιση των νομοθεσιών και των διαδικασιών στον τομέα αυτόν, ιδίως όσον αφορά τα πρότυπα για την αυτεπάγγελτη προστασία·

34.

πιστεύει ότι πρέπει να ενισχυθεί η διεθνής προστασία των γεωγραφικών ενδείξεων· καλεί την Επιτροπή να εντείνει τις προσπάθειές της για τη βελτίωση της προστασίας των ΠΓΕ στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (σύμφωνα με το πνεύμα της επέκτασης της προστασίας, βάσει του άρθρου 23 της συμφωνίας για τις εμπορικές πτυχές των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας στον τομέα του εμπορίου, σε όλα τα προϊόντα και κατάρτισης πολυμερούς μητρώου ΠΓΕ) και συγκεκριμένα σε πολιτικό επίπεδο, αλλά και στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων για την ένταξη νέων χωρών στον ΠΟΕ και των τρεχουσών διαπραγματεύσεων για τις διμερείς συμφωνίες·

35.

υποστηρίζει την άποψη ότι τόσο τα εξαγόμενα όσο και τα μη εξαγόμενα προϊόντα πρέπει να υπόκεινται στη διεθνή αυτή προστασία εκ μέρους της ΕΕ, που μπορεί να διαφέρει ανάλογα με τον πιθανό κίνδυνο πραγματικά παράνομης χρήσης των προϊόντων εντός της ΕΕ, προκειμένου τα εξαγόμενα προϊόντα με μεγάλο κίνδυνο παράνομης χρήσης να υπόκεινται στην προστασία στο πλαίσιο του ΠΟΕ, ενώ για τα προϊόντα με μικρότερο κίνδυνο παράνομης χρήσης, που διατίθενται περισσότερο σε τοπικές αγορές, θα μπορούσε να προταθεί απλούστερη διαδικασία, με αναγνώριση εκ μέρους του κράτους μέλους κοινοποιούμενη στην Επιτροπή (ανάλογη με τη σημερινή προσωρινή προστασία), που θα χαίρει κοινοτικής νομικής προστασίας·

36.

υπενθυμίζει ότι ορισμένες ονομασίες υφίστανται συστηματικά σφετερισμό στο έδαφος τρίτων χωρών, παραπλανώντας τους καταναλωτές και διακυβεύοντας τη φήμη των αυθεντικών προϊόντων· τονίζει ότι η εξασφάλιση της προστασίας μίας ονομασίας σε τρίτη χώρα είναι ιδιαίτερα χρονοβόρα διαδικασία και δύσκολα μπορεί να επιτευχθεί από μεμονωμένες ομάδες παραγωγών, δεδομένου ότι η κάθε χώρα διαθέτει ιδιαίτερα συστήματα και διαδικασίες προστασίας· καλεί την Επιτροπή να παίξει συμβουλευτικό ρόλο, παρέχοντας στις ομάδες παραγωγών τεχνογνωσία ή και νομική κάλυψη για την επίτευξη συμφωνιών με τρίτες χώρες·

37.

φρονεί ότι είναι ουσιαστικής σημασίας να υπαχθεί η χρήση των προστατευόμενων ονομασιών προέλευσης και των προστατευόμενων γεωγραφικών ενδείξεων σε κοινοτικό και εθνικό έλεγχο, κατά τρόπον ώστε τα κράτη μέλη να είναι υποχρεωμένα να ενεργήσουν αυτεπάγγελτα σε περιπτώσεις παράνομης χρήσης ή απομίμησης γεωγραφικών ενδείξεων· προτείνει να συμπεριληφθεί ανάλογη διάταξη στο άρθρο 13 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 510/2006 του Συμβουλίου της 20ής Μαρτίου 2006 για την προστασία των γεωγραφικών ενδείξεων και των ονομασιών προέλευσης των γεωργικών προϊόντων και των τροφίμων (3)· τάσσεται υπέρ της απλούστευσης της διαδικασίας απόκτησης των ΠΟΠ και της θέσπισης αυστηρού ελέγχου, ο οποίος θα διενεργείται από τις αρχές κάθε κράτους μέλους, με σκοπό την πιστοποίηση του συνόλου των σταδίων της διαδικασίας παραγωγής στην οικεία γεωγραφική περιοχή·

38.

θεωρεί ότι ο έλεγχος της αγοράς για την τήρηση των προδιαγραφών όλων των ΠΟΠ και ΠΓΕ επιβαρύνει τα κράτη μέλη με διοικητικό κόστος, αλλά συμβάλλει σημαντικά στην αποτελεσματική προστασία τους· τάσσεται υπέρ της χορήγησης κοινοτικής τεχνικής βοήθειας για τη διεξαγωγή ελέγχων από τα κράτη μέλη, ώστε να εξασφαλιστεί η όσο το δυνατόν πιο ομοιόμορφη εφαρμογή της προστασίας των ΠΟΠ και ΠΓΕ στο έδαφος της ΕΕ·

39.

είναι της γνώμης ότι πρέπει να ενταθούν οι δραστηριότητες πληροφόρησης και ενημέρωσης του κοινού αναφορικά με τα εν λόγω συστήματα, μέσω κοινοτικής χρηματοδοτικής βοήθειας, τόσο εντός της ενιαίας εσωτερικής αγοράς όσο και στις τρίτες χώρες· κρίνει, επίσης, ότι πρέπει να αυξηθεί το ύψος της συγχρηματοδότησης της Ένωσης υπέρ των προγραμμάτων ενημέρωσης και προώθησης των πωλήσεων της ΕΕ σχετικά με τα προϊόντα της ΕΕ· επιθυμεί να συνεχίσει η Επιτροπή να υποστηρίζει την έννοια της ΠΓΕ στις τρίτες χώρες, συγκεκριμένα αναλαμβάνοντας περισσότερες αποστολές τεχνικής υποστήριξης σε συνεργασία με τις οργανώσεις παραγωγών·

40.

συνιστά την ίδρυση Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ποιότητα των Προϊόντων, ο οποίος θα συνεργάζεται στενά με την Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων και με τις υπηρεσίες της Επιτροπής οι οποίες είναι αρμόδιες για την προστασία της ποιότητας των τροφίμων· ο οργανισμός αυτός θα αποφασίζει και για τις όλο και πιο πολλές αιτήσεις αναγνώρισης ΠΟΠ, ΠΓΕ και εγγυημένων παραδοσιακών ιδιότυπων προϊόντων από τρίτες χώρες·

41.

υπογραμμίζει τη σημασία του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 22ας Σεπτεμβρίου 2003 σχετικά με τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα και τις γενετικά τροποποιημένες ζωοτροφές (4) για την ελευθερία επιλογής των καταναλωτών· καλεί την Επιτροπή να υποβάλει νομοθετική πρόταση για την υποχρέωση επισήμανσης και για τα ζωικά προϊόντα όπως το γάλα, το κρέας και τα αυγά, τα οποία έχουν παραχθεί από ζώα που κατανάλωσαν γενετικά τροποποιημένες ζωοτροφές·

42.

τάσσεται υπέρ της διατήρησης και της απλούστευσης του συστήματος των ΕΠΙΠ· ωστόσο, εκφράζει την απογοήτευσή του όσον αφορά τον βαθμό αποτελεσματικότητας του εν λόγω μηχανισμού, ο οποίος μέχρι σήμερα κατέστησε δυνατή την καταχώριση μικρού μόνο αριθμού ΕΠΙΠ (έχουν καταχωρισθεί είκοσι και εκκρεμούν τριάντα αιτήσεις)· διαπιστώνει ότι πρέπει να καταργηθεί το μητρώο ΕΠΙΠ που μνημονεύεται δεύτερο κατά σειρά στο άρθρο 3, παράγραφος 2, του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 509/2006 του Συμβουλίου, της 20ής Μαρτίου 2006, για τα γεωργικά προϊόντα και τα τρόφιμα που χαρακτηρίζονται ως εγγυημένα παραδοσιακά ιδιότυπα προϊόντα (5) – το μητρώο στο οποίο η χρήση του ονόματος του προϊόντος ή του τροφίμου δεν περιορίζεται μόνον στους παραγωγούς –, διότι αποδυναμώνει την προστασία των ΕΠΙΠ· επισημαίνει ότι το σύστημα ΕΠΙΠ εξακολουθεί να συνιστά χρήσιμο μηχανισμό για την προστασία των δικτύων και ότι υπάρχει αξιοσημείωτο περιθώριο ανάπτυξης εφόσον πληρούνται ορισμένοι όροι·

43.

θεωρεί ότι ο ορισμός του «παραδοσιακού» προϊόντος, όπως αυτός διατυπώνεται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 509/2006, είναι ανεπαρκής· εκτιμά ότι η σύνδεση των παραδοσιακών προϊόντων με τη χώρα όπου υπάρχει η συγκεκριμένη παράδοση ή η αποκλειστική χρήση των ονομασιών από παραγωγούς που τηρούν τις παραδοσιακές προδιαγραφές, θα βελτίωναν την ελκυστικότητα του καθεστώτος των ΕΠΙΠ·

44.

φρονεί ότι η βιολογική παραγωγή αντιπροσωπεύει έναν από τους τομείς με τις μεγαλύτερες δυνατότητες ανάπτυξης της γεωργίας της ΕΕ και ότι μέσω των προγραμμάτων προώθησης πρέπει να ενισχυθεί η αξιοπιστία του λογότυπου της ΕΕ· διαπιστώνει ωστόσο ότι, μολονότι ο σχετικός κοινοτικός κανονισμός προβλέπει ενιαία πρότυπα, τα κράτη μέλη εφαρμόζουν με διαφορετικό τρόπο τη διαδικασία πιστοποίησης και άλλα από αυτά μεταβιβάζουν τα δαπανηρά καθήκοντα ελέγχου σε ελεγκτικές αρχές, ενώ άλλα σε κρατικές υπηρεσίες ελέγχου· διαπιστώνει ότι η διαδικασία πιστοποίησης διαφέρει από το ένα κράτος μέλος στο άλλο και συνεπάγεται υψηλό κόστος· τάσσεται υπέρ της εναρμόνισης της νομοθεσίας σχετικά με τα ανώτατα όρια ανίχνευσης απαγορευμένων φυτοπροστατευτικών ουσιών στα προϊόντα βιολογικής γεωργίας· υποστηρίζει, καταρχήν, την πρόταση καθιέρωσης κοινοτικού οικολογικού σήματος·

45.

θεωρεί απαραίτητο να είναι πιο ενιαία η τυπολογία των οργανισμών και διαδικασιών ελέγχου και πιστοποίησης των βιολογικών προϊόντων προκειμένου να μπορεί να παρασχεθεί μεγαλύτερη ασφάλεια και εμπιστοσύνη στους καταναλωτές με νέο λογότυπο της ΕΕ για τα προϊόντα βιολογικής καλλιέργειας, το οποίο θα εξασφαλίσει ενιαία κριτήρια για την παραγωγή, τον έλεγχο και την πιστοποίηση σε ολόκληρη την ΕΕ και θα συμβάλει στη επίλυση των προβλημάτων και σε ακόμη μεγαλύτερη προώθηση της εσωτερικής αγοράς βιολογικών προϊόντων·

46.

θεωρεί ότι η επισήμανση προϊόντων συμβατικής καλλιέργειας με τρόπο που δημιουργεί την εντύπωση ότι προέρχονται από βιολογική καλλιέργεια ενδέχεται να αναχαιτίσει την ανάπτυξη της εσωτερικής αγοράς βιολογικών τροφίμων· εκφράζει ως εκ τούτου την ανησυχία του για τις προσπάθειες επέκτασης της χρήσης του περιβαλλοντικού σήματος και σε τρόφιμα που δεν παρήχθησαν σύμφωνα με τις αρχές της βιολογικής καλλιέργειας·

47.

τάσσεται υπέρ της υποχρεωτικής αναγραφής της χώρας προέλευσης των εισαγομένων από τρίτες χώρες νωπών και μεταποιημένων βιολογικών προϊόντων, ανεξαρτήτως του αν χρησιμοποιείται το λογότυπο της ΕΕ για τα βιολογικά προϊόντα·

48.

θεωρεί ότι προκειμένου να επιτευχθεί η καλύτερη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς βιολογικών προϊόντων στην ΕΕ θα πρέπει:

49.

επικροτεί τη δημιουργία, σε επίπεδο κρατών μελών, υπηρεσιών παραδοσιακών και βιολογικών προϊόντων· θεωρεί ότι κάθε κράτος μέλος θα πρέπει να διαθέτει δημόσια ή ιδιωτικά όργανα, αναγνωρισμένα ομοφώνως από τους παραγωγούς και τους καταναλωτές, για την προώθηση και την πιστοποίηση της εθνικής παραγωγής τοπικών βιολογικών προϊόντων ποιότητας·

50.

αναγνωρίζει ότι οι καταναλωτές έχουν διαρκώς αυξανόμενες απαιτήσεις σχετικά με την ποιότητα των τροφίμων και των ειδών διατροφής, όχι μόνο από άποψη ασφάλειας αλλά και από δεοντολογική άποψη, για θέματα όπως η βιωσιμότητα του περιβάλλοντος, η καλή μεταχείριση των ζώων και η τεχνολογία των γενετικά τροποποιημένων οργανισμών· καλεί την Επιτροπή να καθορίσει κριτήρια για την προώθηση πρωτοβουλιών υπέρ της ποιότητας, όπως την εθελοντική σήμανση «απαλλαγμένα από ΓΤΟ», που θα προσφέρουν στους καταναλωτές σαφή δυνατότητα επιλογής·

51.

θεωρεί ότι πρέπει να προωθηθούν διαδικασίες παραγωγής που δεν βλάπτουν το περιβάλλον· ως εκ τούτου, εκφράζει τη λύπη του διότι δεν υπάρχει κοινοτική ρύθμιση για την ολοκληρωμένη παραγωγή, που θα δίνει τη δυνατότητα προβολής των προσπαθειών των παραγωγών της ΕΕ με αντίστοιχες διαφημιστικές και εμπορικές εκστρατείες που θα τονίζουν το επιπλέον όφελος από αυτό το είδος παραγωγής·

52.

θεωρεί ότι δεν απαιτούνται κανόνες της ΕΕ για την εναρμόνιση των προδιαγραφών· θεωρεί περιττή τη δημιουργία περαιτέρω συστημάτων πιστοποίησης για την επισήμανση τροφίμων σε κοινοτικό επίπεδο, διότι αυτό θα οδηγούσε σε απαξίωση των υφισταμένων συστημάτων και θα προξενούσε σύγχυση στους καταναλωτές·

53.

υπογραμμίζει ότι η δημιουργία σημάτων υψηλής ποιότητας και η χρήση τους δεν επιτρέπεται να οδηγήσουν σε αύξηση της γραφειοκρατίας για τους παραγωγούς· ως προς αυτό, επιθυμεί να διαθέτουν οι παραγωγοί δικαίωμα πρωτοβουλίας όσον αφορά τη χρήση των εν λόγω σημάτων και οι επεμβάσεις των κοινοτικών αρχών να περιορίζονται στην προστασία των εν λόγω σημάτων, προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι οι παραγωγοί θα λαμβάνουν ανάλογη αμοιβή για τις δαπάνες τους και οι καταναλωτές θα προστατεύονται από απομιμήσεις ή κάθε άλλη μορφή απάτης·

54.

υπογραμμίζει ότι τα υφιστάμενα συστήματα πιστοποίησης εξασφαλίζουν επίσης, εκτός από την τήρηση νομικών διατάξεων μέσω της στενής επιτήρησης περαιτέρω σημαντικά στοιχεία για την ασφάλεια των τροφίμων όπως η ιχνηλασιμότητα· υπογραμμίζει ότι οι κανόνες πιστοποίησης πρέπει να εκφράζουν κοινωνικά αιτήματα και για το λόγο αυτό απαιτείται κρατική ενίσχυση για τις δαπάνες που προκύπτουν για τους αγρότες· συνηγορεί υπέρ της προώθησης πιο ενεργού συνεργασίας των οργανώσεων παραγωγών διότι οι μεμονωμένοι αγρότες δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν τους υπερβολικούς κανόνες πιστοποίησης του εμπορίου·

55.

επισημαίνει ότι τα ιδιωτικά συστήματα πιστοποίησης δεν εκπληρώνουν σήμερα τον στόχο της ενημέρωσης των καταναλωτών για τις ιδιότητες των εκάστοτε προϊόντων, αλλά αποτελούν αποκλειστικό μέσο πρόσβασης στην αγορά αυξάνοντας με τον τρόπο αυτόν τον γραφειοκρατικό φόρτο των παραγωγών, ενώ συνιστούν αποδοτική εργασία για πολλές επιχειρήσεις του λιανικού εμπορίου τροφίμων· θεωρεί ότι δεν πρέπει να ενισχύεται ο πολλαπλασιασμός τέτοιων συστημάτων πιστοποίησης, γιατί αυτό προκαλεί περιορισμό της πρόσβασης μέρους του παραγωγικού κλάδου στην αγορά·

56.

επισημαίνει ότι η σημερινή σωρεία ιδιωτικών συστημάτων πιστοποίησης εμποδίζει την πρόσβαση μέρους του κλάδου στην αγορά και ότι τα συστήματα αυτά δεν συνεισφέρουν στην καλύτερη παρουσίαση των ιδιοτήτων των προϊόντων στους καταναλωτές· καλεί την Επιτροπή να προωθήσει την αμοιβαία αναγνώριση των ιδιωτικών συστημάτων πιστοποίησης προκειμένου να περιορίσει τη συσσώρευσή τους και τον αποκλεισμό προϊόντων ποιότητας από την αγορά· θεωρεί αναγκαίο τον καθορισμό, με τη βοήθεια αντικειμενικών κλιμάκων και δεδομένων, κοινοτικών κατευθυντήριων γραμμών που θα καλύπτουν πτυχές τις οποίες δεν θα μπορούσαν να ρυθμίσουν τα εν λόγω συστήματα, όπως για παράδειγμα έννοιες και στοιχεία «ανάδειξης» των προϊόντων·

57.

επισημαίνει ότι τα περιφερειακά προϊόντα έχουν μεγάλη σημασία για την τοπική οικονομία και τις τοπικές κοινότητες και για τον λόγο αυτόν θα πρέπει να απορριφθούν οι προτάσεις που αποσκοπούν σε περιορισμό του αριθμού των καταχωρισμένων γεωγραφικών ενδείξεων·

58.

θεωρεί ότι δεν πρέπει να αναπτυχθούν νέες πρωτοβουλίες για την προώθηση παραδοσιακών προϊόντων που θα οδηγούσαν στην υπονόμευση του συστήματος των ΕΠΙΠ·

59.

ζητεί την ενίσχυση της συνεργασίας με τον Διεθνή Οργανισμό Τυποποίησης και την ευρύτερη δυνατή εφαρμογή εναλλακτικών συστημάτων, όπως το HACCP (σύστημα ανάλυσης κινδύνων και κρισίμων σημείων ελέγχου)·

60.

υπενθυμίζει, όσον αφορά τη διεθνή διάσταση, ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει αντιμετωπίσει ορισμένα προβλήματα ανταγωνιστικότητας με τους κυριότερους εμπορικούς εταίρους της· εκφράζει την ανησυχία του για την πίεση που ασκούν τα προϊόντα των αναδυομένων χωρών, τα οποία δεν χαρακτηρίζονται από το ίδιο επίπεδο ασφάλειας και ποιότητας με τα ευρωπαϊκά προϊόντα και των οποίων ο έλεγχος είναι συχνά χαλαρός· επαναλαμβάνει, εν προκειμένω, την ανάγκη εφαρμογής της έννοιας της «υπό όρους πρόσβασης στην αγορά», που επανειλημμένα έχει προτείνει το Κοινοβούλιο σε πολυάριθμα ψηφίσματα·

61.

ζητεί να συναφθούν περισσότερες διμερείς συμφωνίες με τις κυριότερες αγορές, καθώς και συμφωνίες για την καταπολέμηση της παραποίησης· πιστεύει ότι η Επιτροπή πρέπει να καταβάλει προσπάθειες για να διευκρινιστούν τα ζητήματα της διεθνούς προστασίας των εμπορικών σημάτων, καθώς και των ΠΓΕ, των ΠΟΠ και των ΕΠΙΠ·

62.

υποστηρίζει τη δράση για την κατά το δυνατό ευρύτερη προβολή των πλεονεκτημάτων των πολιτικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ποιότητα και την ασφάλεια των τροφίμων· εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι οι ευρωπαίοι πολίτες δεν διαθέτουν εύκολα πρόσβαση σε πληρέστερη ενημέρωση σχετικά με τη συμβολή της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον τομέα αυτόν· συνιστά στην Επιτροπή και στα κράτη μέλη να εντείνουν τις προσπάθειές τους για την ενημέρωση όσον αφορά τα πρότυπα ποιότητας και ασφάλειας των τροφίμων, τα οποία ισχύουν για τα προϊόντα της ΕΕ, και την προαγωγή τους·

63.

υπογραμμίζει τον ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η χρηματοδότηση της ΕΕ στον τομέα αυτόν· επισημαίνει ότι το ποσοστό της κοινοτικής συμμετοχής στα προγράμματα βελτίωσης της ποιότητας στις χώρες σύγκλισης ανέρχεται σε 75 %· εφιστά ωστόσο την προσοχή στο ότι οι όροι πίστωσης για τους μικρούς παραγωγούς έχουν καταστεί αυστηρότεροι ενόψει της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης, γεγονός που θα περιορίσει σημαντικά την πρόσβαση των εν λόγω παραγωγών στη συγχρηματοδότηση·

64.

θεωρεί ότι θα πρέπει να προαχθεί η δημιουργία αγροτικών αγορών, δηλαδή τόπων όπου θα πωλούνται περιφερειακά και εποχιακά προϊόντα απ' ευθείας από τις γεωργικές εκμεταλλεύσεις, διότι εξασφαλίζουν δίκαιες τιμές και προϊόντα ποιότητας, ενισχύουν τη σύνδεση των προϊόντων και της περιοχής όπου παράγονται και ευαισθητοποιούν τους καταναλωτές στη συνειδητή επιλογή σύμφωνα με ποιοτικούς παράγοντες· πιστεύει ότι τα κράτη μέλη πρέπει να ενθαρρύνουν τη δημιουργία χώρων εμπορίας στους οποίους μπορούν οι παραγωγοί να διαθέτουν απ' ευθείας τα προϊόντα τους στους καταναλωτές·

65.

ζητεί να δημιουργηθούν προγράμματα προώθησης της κατανάλωσης στις τοπικές αγορές με σκοπό την ενίσχυση των τοπικών και περιφερειακών πρωτοβουλιών μεταποίησης και εμπορίας· θεωρεί ότι τούτο μπορεί να επιτευχθεί για παράδειγμα μέσω συνεταιρισμών παραγωγών που αυξάνουν την προστιθέμενη αξία σε αγροτικές περιοχές και παρέχουν καλό παράδειγμα καταπολέμησης της αλλαγής του κλίματος διά της αποφυγής των μεταφορών σε μεγάλες αποστάσεις·

66.

αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή.