30.12.2006   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 324/8

1.1

Πρόκειται για κωδικοποίηση. Τα κωδικοποιημένα κείμενα, με ορισμένες τυπικές τροποποιήσεις, δεν επιφέρουν ουδεμία μεταβολή στο νόμο που εφαρμόζει κατά τη χρονική στιγμή της κωδικοποίησης η οποία πραγματοποιείται σε μόνιμη βάση.

1.2

Στα πλαίσια της «Ευρώπης των πολιτών», η απλούστευση και η σαφήνεια του κοινοτικού δικαίου αποκτούν ιδιαίτερη σημασία. Γι' αυτό τον λόγο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και η Επιτροπή έχουν τονίσει ότι είναι απαραίτητο να κωδικοποιηθούν οι νομοθετικές πράξεις που έχουν συχνά τροποποιηθεί και συμφώνησαν, βάσει διοργανικής συμφωνίας, να ακολουθείται ταχεία διαδικασία για την έγκριση των κωδικοποιούμενων πράξεων. Δεν επιτρέπεται δε ουδεμία τροποποίηση επί της ουσίας των πράξεων που αποτελούν αντικείμενο της κωδικοποίησης.

2.1

Η ΕΟΚΕ διαπιστώνει ότι οι προτάσεις της Επιτροπής αντιστοιχούν πλήρως στον στόχο της ταχείας διαδικασίας που πρέπει να ακολουθείται για την κωδικοποίηση.

2.2

Πρέπει ωστόσο να τεθεί το ερώτημα της παγίωσης της νομοθεσίας που διέπει το δικαίωμα πνευματικής ιδιοκτησίας και ορισμένα συγγενικά δικαιώματα. Η κωδικοποίηση είναι χρήσιμη μόνον, εάν το εξεταζόμενο δικαίωμα δεν προβλέπεται να υποστεί περαιτέρω τροποποιήσεις.

2.3

Η διάρκεια προστασίας του δικαιώματος πνευματικής ιδιοκτησίας, που κατά τον 19ο αιώνα, οπότε και θεσπίσθηκε, ήταν 10 έτη, ανέρχεται σήμερα σε εβδομήντα έτη μετά τον θάνατο του δημιουργού. Δεν είναι διόλου απίθανο να αυξηθεί ακόμη περισσότερο, κάτω από την πίεση των δικαιούχων.

2.4

Η κατάσταση που επικρατεί σήμερα είναι εξαιρετικά ετεροβαρής και ευνοεί τους κληρονόμους των δημιουργών (3 γενεές περίπου) καθώς και τους δικαιούχους των συγγενικών δικαιωμάτων και γι' αυτό θα πρέπει να αναθεωρηθούν οι διάρκειες οι οποίες είναι πλέον δυσανάλογες προς τις ανάγκες του κοινού αλλά και των ίδιων των δημιουργών. Εάν ένα μέλος του ΠΟΕ, όπως οι ΗΠΑ, αυξήσει, όπως είναι πολύ πιθανό, την αρχική διάρκεια προστασίας σε 90 έτη ή έναν αιώνα («τροπολογία Disney»), τι θα κάνει η Ευρώπη; Θα πρέπει τότε να αναθεωρήσει τις εμπορικές συμφωνίες σχετικά με τα «δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας»;

2.5

Μεγάλος αριθμός λογοτεχνικών, φιλοσοφικών και λοιπών έργων εκδίδεται μία και μόνο φορά, στην πρωτότυπη γλώσσα και δεν επανεκδίδονται επί ζωής του συγγραφέως τους ή και των ίδιων των κληρονόμων του. Παρόλον ότι στην εποχή τους δεν έγιναν «πωλυπώλητα» (best sellers), εντούτοις πολλά από αυτά έχουν αξία, πολύ γρήγορα όμως γίνονται δυσεύρετα για το αναγνωστικό κοινό. Η απεριόριστη παράταση των δικαιωμάτων δεν ευνοεί στην πραγματικότητα παρά μόνο έναν σχετικά χαμηλό αριθμό δημιουργών, ενώ το σύστημα προστασίας αποστειρώνει, λόγω της διάρκειάς του, έναν πολύ σημαντικότερο αριθμό έργων, στα οποία δεν μπορεί να έχει πρόσβαση ο αναγνώστης και ο φοιτητής, μετά την εξάντληση της πρώτης τους έκδοσης.

2.6

Πρέπει συνεπώς να τεθεί το ερώτημα της παγίωσης της νομοθεσίας που διέπει το δικαίωμα πνευματικής ιδιοκτησίας και ορισμένα συγγενικά δικαιώματα. Η κωδικοποίηση είναι χρήσιμη μόνον, εάν το εξεταζόμενο δικαίωμα δεν προβλέπεται να εξελιχθεί ουσιαστικώς.

2.7

Θα πρέπει συνεπώς να μελετηθεί εμπεριστατωμένα, στην ψηφιακή εποχή μας, το πρόβλημα της διάδοσης των έργων και το δικαίωμα του κοινού να έχει καθολική πρόσβαση στη δημιουργία και στον πολιτισμό. Η ΕΟΚΕ θεωρεί συνεπώς ότι η κωδικοποίηση είναι μάλλον πρόωρη, θα προτιμούσε δε απλώς να παγιοποιηθούν οι πράξεις και να επανεξετασθούν οι όροι και η διάρκεια της προστασίας του δικαιώματος πνευματικής ιδιοκτησίας και συγγενικών δικαιωμάτων έτσι ώστε να αντιστοιχούν στη στρατηγική της Λισσαβώνας.

3.1

Η ΕΟΚΕ θα επιθυμούσε επίσης να θεσπισθεί από το κοινοτικό δίκαιο η αναγνώριση και η προστασία αδειών, όπως η LGPL (γενική άδεια «light» για την τεχνική τεκμηρίωση) ή η άδεια «Creative Commons» όσον αφορά τα βιβλία και την καλλιτεχνική δημιουργία. Οι άδειες αυτές παρέχουν μεγάλη ελευθερία στους χρήστες, η δε LGPL πχ, χρησιμοποιείται σε μεγάλο αριθμό λογισμικών που λειτουργούν στους υπολογιστές (δρομολογητής διαδικτύου, διοικήσεις, επιχειρήσεις).

3.2

Οι εν λόγω πιο επιτρεπτικές άδειες χρήσης ευνοούν τη διάδοση και ιδιοποίηση έργων από χρήστες και παραλήπτες και ανταποκρίνονται πλήρως στους στόχους ταχείας διάδοσης γνώσεων και τεχνολογιών που θα έπρεπε να χαρακτηρίζει τη στρατηγική της Λισσαβώνας.

3.3

Η ΕΟΚΕ καλεί συνεπώς την Επιτροπή να επανεξετάσει την προβληματική αυτή που αποβαίνει άγονη με την κωδικοποίηση και να μελετήσει τις πρωτοβουλίες που πρέπει να αναληφθούν για να εξασφαλισθεί η διάθεση των έργων προς το ευρύτερο κοινό, με την αναγνώριση ελεύθερων αδειών και με την επανεξισιρρόπηση των δικαιωμάτων μεταξύ δικαιούχων και χρηστών στην κοινωνία των πληροφοριών.