3.2.2006   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 28/1

1.1

Σύμφωνα με το πρόγραμμα της Χάγης (2001), η Επιτροπή υποβάλλει πράσινο βιβλίο συμβουλευτικού χαρακτήρα με θέμα τις διαθήκες και κληρονομικές διαδοχές με διεθνή διάσταση. Το πράσινο βιβλίο καλύπτει το σύνολο της προβληματικής, ήτοι:

1.2

Οι δικαιούχοι μιας κληρονομικής διαδοχής με διεθνείς διαστάσεις αντιμετωπίζουν ιδιαίτερες δυσκολίες και προβλήματα που οφείλονται επί το πλείστον στις διαφορές μεταξύ των κανόνων ουσιαστικού δικαίου, των δικονομικών κανόνων, και των κανόνων σύγκρουσης νόμων σε κάθε κράτος μέλος.

1.3

Κατά συνέπεια, το πράσινο βιβλίο προτείνει να εξεταστεί η σκοπιμότητα να υιοθετηθούν στο εσωτερικό της Ένωσης κανόνες ουσιαστικού δικαίου και κανόνες σχετικά με τη δικαιοδοσία, το εφαρμοστέο δίκαιο και την αναγνώριση όχι μόνον των δικαστικών αποφάσεων, αλλά και των διοικητικών πράξεων και αποφάσεων σχετικά με τις διαθήκες και τις κληρονομικές διαδοχές, ακόμη και σε περίπτωση που η διεθνής διάσταση της κληρονομιάς εκτείνεται και σε χώρες εκτός ΕΕ.

2.1

Σε διεθνή κλίμακα, το ζήτημα ρυθμίζεται με τρεις συμβάσεις της Χάγης για την κληρονομική διαδοχή και τις διαθήκες και μια σύμβαση για τα καταπιστεύματα:

2.2

Μια σύμβαση UNIDROIT «για τον ενιαίο νόμο σχετικά με τον τύπο διεθνούς διαθήκης» συνάφθηκε στη Ουάσινγκτον στις 26 Οκτωβρίου 1973 και τέθηκε σε ισχύ στις 9 Φεβρουαρίου 1978. Τα κράτη μέλη που είναι μέρη της σύμβασης είναι τα εξής: Βέλγιο, Κύπρος, (Τσεχοσλοβακία), Γαλλία, (Αγία Έδρα), Ιταλία, Ηνωμένο Βασίλειο, Σλοβενία και πολλές τρίτες χώρες, μεταξύ των οποίων οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ρωσική Ομοσπονδία. Η εν λόγω σύμβαση προβλέπει διεθνές σύστημα καταχώρησης και ενιαίο έντυπο για τη σχετική διαδικασία.

2.2.1

Τα κράτη μέλη τα οποία έχουν υπογράψει τη σύμβαση της Βασιλείας του 1972, που συνάφθηκε υπό την αιγίδα του Συμβουλίου της Ευρώπης αλλά στην οποία μπορούν να προσχωρήσουν τρίτες χώρες, σχετικά με ένα σύστημα καταχώρησης των διαθηκών είναι τα εξής: Βέλγιο, Κύπρος, Ισπανία, Εσθονία, Γαλλία, Ιταλία, Λιθουανία, Κάτω Χώρες, και Πορτογαλία.

2.3

Οι συμβάσεις της Χάγης αφορούν τη δικαιοδοσία και το εφαρμοστέο δίκαιο, ενώ οι συμβάσεις UNIDROIT αφορούν το ουσιαστικό δίκαιο για ζητήματα με διεθνή διάσταση. Μόνο οι διεθνείς διατάξεις σχετικά με τον τύπο των διαθηκών και την μορφή της καταχώρησής τους σε ένα διεθνές μητρώο παρουσιάζουν σήμερα ένα αρκούντως σημαντικό αριθμό επικυρώσεων και προσχωρήσεων.

2.4

Το ζήτημα αφορά μια ειδική μορφή μεταβίβασης της κυριότητας, η οποία αποτελεί θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα. Μια κοινοτική νομοθετική πράξη σχετικά με την αρμοδιότητα, το εφαρμοστέο δίκαιο, και την αμοιβαία αναγνώριση των κληρονομικών διαδοχών οι οποίες έχουν μια διεθνή συνιστώσα θα έπρεπε να λάβει τη μορφή κανονισμού.

2.5

Λαμβανομένης υπόψη της πολυπλοκότητας του θέματος, η Επιτροπή διατυπώνει φιλόδοξους στόχους και προτάσεις οι οποίες, όμως, είναι ιδιαιτέρως συναφείς και αναγκαίες σε συνθήκες εσωτερικής αγοράς που αφορούν πολλά πρόσωπα. Προκειμένου να ενισχυθεί η αποτελεσματικότητα του κανονισμού και να αποτραπούν τόσο οιαδήποτε αντινομία μεταξύ των ρυθμιστικών διατάξεων όσο και ασυμφωνία μεταξύ των αποφάσεων των κρατών μελών, θα έπρεπε να περιληφθεί ο μεγαλύτερος δυνατός αριθμός ερωτημάτων στο αντικείμενο των κανόνων σύγκρουσης των νομοθεσιών συνδέοντας τους κανόνες πάντοτε, τόσο λειτουργικά όσο και ουσιαστικά, με το θέμα της κληρονομικής διαδοχής (αποφεύγοντας, για παράδειγμα, θέματα που αφορούν ουσιαστικά το νομικό καθεστώς των πραγματικών δικαιωμάτων).

2.6

Η οικονομική σημασία της μιας κοινοτικής ρύθμισης είναι αδιαμφισβήτητη, ιδίως σε σχέση με τη μεταβίβαση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στην Ευρώπη ώστε να εξασφαλίζεται η συνέχεια μετά το θάνατο του επιχειρηματία η οποία αποτελεί ζήτημα σημαντικό για την απασχόληση και την ανταγωνιστικότητα στην Ευρώπη.

2.7

Θα πρέπει να προβλεφθεί προσαρμογή των κανόνων οι οποίοι, σε ορισμένες χώρες, απαγορεύουν τις συμβάσεις διαδοχής ή τη διάθεση ενός τμήματος της κληρονομιάς για ένα ιδιαίτερο σκοπό, και προώθησή τους σε κοινοτικό επίπεδο προκειμένου να επιτευχθεί καλύτερη εναρμόνιση του ουσιαστικού δικαίου και να διασφαλιστεί η διάρκεια των επιχειρήσεων ή των γεωργικών εκμεταλλεύσεων οι οποίες, άλλως, κινδυνεύουν να διαλυθούν από τον κατακερματισμό τους μεταξύ πολλών κληρονόμων.

2.8

Λαμβάνοντας υπόψη τις ουσιώδεις διαφορές μεταξύ των ισχυουσών εθνικών νομικών διατάξεων, καθώς και ορισμένες πρόσφατες εξελίξεις και τον περιορισμένο αριθμό επικυρώσεων των σχετικών διεθνών συμβάσεων, η ΕΟΚΕ συμμερίζεται την άποψη της Επιτροπής ότι είναι ανέφικτο να θεσπιστεί ένα αξιόπιστο ενιαίο ουσιαστικό δίκαιο στον τομέα των διαθηκών και των διεθνών κληρονομικών διαδοχών για όλες τις χώρες της Ένωσης. Συμφωνεί με τους τομείς εργασίας και τις προτεραιότητες, διότι μια πρόόδος στους εν λόγω τομείς μπορεί να συνεπάγεται τη διευθέτηση πολλών πρακτικών δυσκολιών που αντιμετωπίζουν οι δικαιούχοι, οι συμβολαιογράφοι και οι επαγγελματίες που σχετίζονται με το δίκαιο.

2.8.1

Μπορούν να διερευνηθούν και άλλες προσεγγίσεις λαμβανομένου υπόψη του διεθνούς δικαίου το οποίο τα κράτη μέλη θα κληθούν να συνεκτιμήσουν ενόψει μιας επικύρωσης ή προσχώρησης σε ορισμένες συμβάσεις (μορφή των διαθηκών, εφαρμοστέο δίκαιο, διεθνής 'διαθήκη, εθνική και διεθνής καταχώρηση).

2.8.2

Το δίκαιο σχετικά με την κληρονομική διαδοχή και την διαθήκη επί ετών χαρακτηρίζεται, στις χώρες του ρωμαιογερμανικού δικαίου, από μια αντίληψη όσον αφορά τις διαθήκες η οποία από πολλές απόψεις είναι απαρχαιωμένη. Η κληρονομιά του αποβιώσαντος (1) εθεωρείτο ως μια μορφή συνέχειας του προσώπου του στο πρόσωπο των κληρονόμων του. Το δίκαιο της διαδοχής εξελίσσεται ολοένα και περισσότερο προς μια προσέγγιση ρυθμιζόμενη από το δίκαιο των συμβάσεων. Μετά τη Γερμανία ή την Ελβετία, η μεταρρύθμιση του δικαίου της διαδοχής στη Γαλλία θα επιτρέψει στη βούληση του αποβιώσαντος και των κληρονόμων του να διαδραματίσουν σημαντικότερο ρόλο όσον αφορά τη ρύθμιση των της διαδοχής προκειμένου, μεταξύ άλλων, να διασφαλιστεί καλύτερα η συνέχεια των επιχειρήσεων.

2.8.3

Τα πολύ φιλελεύθερα καθεστώτα, τα οποία επιτρέπουν στο συντάκτη της διαθήκης να αποκληρώσει αδικαιολόγητα ορισμένους απογόνους του, αποτελούν, από την πλευρά τους, ολοένα και περισσότερο αντικείμενο αμφισβήτησης, όπως τεκμηριώνεται από τη σημαντική αύξηση των δικαστικών διαφορών.

2.8.4

Χωρίς να εξαλειφθούν ορισμένες ιστορικές και κοινωνιολογικές ιδιαιτερότητες των διαφόρων νομικών καθεστώτων, τελικά είναι δυνατόν να υπάρξει μακροπρόθεσμα μεγαλύτερη εναρμόνιση ή τουλάχιστον ορισμένες συγκλίσεις, που θα μπορούσαν να επιταχυνθούν χάρη στη θέσπιση μιας ευρωπαϊκής διαθήκης και ενός αρκετά ανοικτού και επιτρεπτικού μέσου σχετικά με το εφαρμοστέο δίκαιο, ώστε να διευκολυνθεί η εκτέλεση διαθηκών και η ρύθμιση διαδοχών με διεθνείς συνιστώσες. Μπορεί, επίσης, να εξεταστεί το ενδεχόμενο ουσιαστικών κοινοτικών διατάξεων στο πλαίσιο της αποδοχής της αρχής της επιλογής από τον αποβιώσαντα του εφαρμοστέου δικαίου όσον αφορά την κληρονομική διαδοχή (2) ως εναλλακτική λύση ενός ή πλειόνων εφαρμοστέων εθνικών δικαίων.

2.9

Η ΕΟΚΕ σημειώνει ότι ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 2201/2003 του Συμβουλίου, της 27ης Νοεμβρίου 2003, για τη διεθνή δικαιοδοσία και την αναγνώριση και εκτέλεση αποφάσεων σε γαμικές διαφορές και διαφορές γονικής μέριμνας ο οποίος καταργεί τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 αποτελεί πηγή έμπνευσης. Ιδίως το άρθρο 21, παράγραφος 3, και το άρθρο 46 του κανονισμού 2201(2003) αποτελούν κατάλληλες πηγές ή, τουλάχιστον, προηγούμενα στον τομέα του οικογενειακού δικαίου, ενόψει του καθορισμού του περιεχομένου ορισμένων από τις προβλεπόμενες νομικές διατάξεις (3).

2.10

Επομένως, η ΕΟΚΕ επικροτεί το πράσινο βιβλίο και θεωρεί τα ερωτήματα που θέτει ως θεμελιώδη και επείγοντα. Η ΕΟΚΕ θα καταβάλει προσπάθεια να απαντήσει στα ερωτήματα με βάση τα συμφέροντα και τις ανάγκες των ευρωπαίων πολιτών λαμβάνοντας ταυτόχρονα υπόψη την αυξανόμενη κινητικότητά τους καθώς και τα σημαντικά μεταναστευτικά ρεύματα του παρελθόντος.

2.11

Πρέπει, εν πρώτοις, να εξεταστεί το τυπικό των διαθηκών, κατόπιν η διεθνής δικαιοδοσία και η επίλυση των συγκρούσεων νόμων ως προς το εφαρμοστέο δίκαιο, η καταχώρηση των διαθηκών, η αμοιβαία αναγνώριση των αποφάσεων των δικαστικών και άλλων αρμοδίων αρχών και, στη συνέχεια, να εξεταστούν τα θέματα για τα οποία υπάρχουν νομικά προηγούμενα στο ευρωπαϊκό και το διεθνές δίκαιο.

2.12

Η ΕΟΚΕ κρίνει ότι ένα ενιαίο σύστημα (ενιαία νομοθεσία και ενιαίο κληρονομικό δίκαιο) είναι προτιμότερο της κατάτμησης των ρυθμίσεων περί κληρονομικής διαδοχής. Ωστόσο, για πρακτικούς λόγους, θα πρέπει να υπάρχουν εξαιρέσεις σε ορισμένες περιπτώσεις και ιδίως για τα ακίνητα ή συγκεκριμένα κινητά (πλοία, αεροσκάφη, επωνυμία επιχειρήσεων, κλπ…) στο εξωτερικό.

2.13

Ορισμένα ζητήματα όπως οι συμβάσεις κληρονομικής διαδοχής, ή τα κληρονομικά καταπιστεύματα, εξακολουθούν να διέπονται από την εθνική νομοθεσία (4). Όμως, θέματα όπως η αναγνώριση χωρίς διαδικασία κήρυξης της εκτελεστότητας δικαστικών αποφάσεων οι οποίες εκδίδονται σε δικαστικές και μη περιπτώσεις στον τομέα της κληρονομικής διαδοχής, η υπολειπόμενη διεθνής δικαιοδοσία, η αναγνώριση αποφάσεων και πράξεων δημόσιων ή ιδιωτικών μη δικαστικών αρχών, η καταχώρηση στα αρμόδια εθνικά υποθηκοφυλακεία βάσει του ευρωπαϊκού κληρονομητηρίου, πρέπει να αποτελέσουν τμήμα του προβλεπόμενης ευρωπαϊκής νομοθεσίας.

3.1

Ένας κανονισμός παρεμφερής μεν με τον κανονισμό αριθ. 2201(2003), αλλά εφαρμοστέος σε θέματα διαδοχής, δεν επαρκεί για την επίλυση των προβλημάτων που απορρέουν από μια διαδοχή με διεθνή διάσταση. Πράγματι, οι περισσότερες διαδοχές ρυθμίζονται με φιλικό διακανονισμό και πρέπει να επιλυθούν τα προβλήματα που τίθενται λόγω απουσίας ένδικης διαφοράς. Εξάλλου, η παρέμβαση δικαστή αποδεικνύεται απαραίτητη σε ορισμένες χώρες ή για ορισμένα ζητήματα, έστω και εάν πρόκειται για φιλικό διακανονισμό.

3.2

Το κοινοτικό νομοθέτημα πρέπει να επιλύει τα προβλήματα του προσδιορισμού του αρμόδιου μέσου ή των αρμόδιων μέσων και της αναγνώρισης των δικαστικών αποφάσεων, αλλά θα πρέπει επίσης να ρυθμίζει τα εξής:

3.3

Η ΕΟΚΕ επικροτεί το πρόγραμμα της Χάγης διότι προβλέπει ένα «ευρωπαϊκό κληρονομητήριο», καθώς και τη δημιουργία συστήματος καταχώρησης των διαθηκών. Τα κράτη μέλη πρέπει να ορίσουν την αρμόδια αρχή για τη χορήγηση του εν λόγω κληρονομητηρίου και, σε περίπτωση που η αρχή αυτή δεν υπάρχει ακόμη, τη δημιουργία ενός εθνικού κεντρικού τόπου κατάθεσης. Πρέπει να συσταθεί ένα κεντρικό κοινοτικό μητρώο (ή ευρωπαϊκό υπό την έννοια του Συμβουλίου της Ευρώπης, εάν τα κράτη μέλη τα οποία δεν το έχουν ήδη πράξει, να κληθούν να επικυρώσουν τη σύμβαση της Βασιλείας) οι πληροφορίες του οποίου πρέπει να είναι προσιτές σε δικαστές, συμβολαιογράφους και άλλους αρμόδιους που προβλέπει το εφαρμοστέο εθνικό δίκαιο (τουλάχιστον, βάσει του ονόματος του αποβιώσαντος και της ημερομηνίας γεννήσεώς του, να είναι γνωστό σε ποιο κράτος μέλος και, ενδεχομένως, σε ποια τρίτη χώρα, ποια ημερομηνία, και σε ποια αρμόδια αρχή έχει κατατεθεί μια διαθήκη, ώστε να είναι δυνατή η αίτηση αντιγράφου από αυτή).

3.3.1

Το ευρωπαϊκό σύστημα καταχώρησης πρέπει πάντως να είναι συμβατό με το σύστημα της σύμβασης της Βασιλείας και το σύστημα της σύμβασης της Ουάσινγκτον λαμβανομένου υπόψη ότι πολλά κράτη μέλη έχουν ήδη υπογράψει τις εν λόγω συμβάσεις και ότι το σχέδιο κοινοτικής νομοθεσίας θα αφορά, επίσης, τις διαδοχές οι οποίες μπορεί να αφορούν μια τρίτη χώρα.

3.4

Η διοικητική διαδικασία μετά την αναγνώριση της ιδιότητας κληρονόμου και την εκκαθάριση και διανομή της κληρονομιάς πρέπει να απλουστευτεί όσο το δυνατό περισσότερο. Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με την αμοιβαία αναγνώριση των πράξεων και εγγράφων των κατά νόμο αρμόδιων φορέων σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο, καθώς και με την καταχώρηση στο αρμόδιο υποθηκοφυλακείο (είτε απευθείας είτε από τις αρμόδιες αρχές για την καταχώρηση των δικαιωμάτων επί ακινήτων) της κυριότητας και των τυχόν δουλειών, υποθηκών ή διαμελισμών ακινήτων, βάσει των διατάξεων του εφαρμοστέου εθνικού δικαίου.

3.5

H ΕΟΚΕ εφιστά την προσοχή της Επιτροπής στα φορολογικά προβλήματα τα οποία μπορούν να προκληθούν σε κληρονόμους μιας κληρονομιάς η οποία είναι βρίσκεται σε δυο ή περισσότερες χώρες. Πρέπει να αποτραπούν ενδεχόμενα προβλήματα διπλής φορολόγησης του συνόλου ή κάθε μεριδίου της κληρονομιάς που θα μπορούσε να αποβεί απαλλοτριωτική στην περίπτωση ορισμένων κληρονομιών ή που θα μπορούσε να έχει ως συνέπεια άνιση μεταχείριση των κληρονόμων ανάλογα με τη φύση των στοιχείων που κληρονομά ο καθένας. Απαιτείται απογραφή των φορολογικών διατάξεων που εφαρμόζονται στις διεθνείς διαδοχές στα κράτη μέλη προκειμένου να εντοπιστούν οι διατάξεις οι οποίες προβλέπουν την φορολόγηση ακινήτων και αξιών που δεν βρίσκονται στην επικράτειά τους, να συγκριθούν οι συντελεστές, και να εξεταστούν δίκαιες λύσεις για υποβολή στις ενδιαφερόμενες χώρες. Ενδεχομένως, η Επιτροπή θα μπορούσε να εξετάσει τη σκοπιμότητα πρότασης σύμβασης-τύπου για την αποτροπή της διπλής φορολόγησης στον τομέα των διεθνών κληρονομικών διαδοχών μεταξύ των κρατών μελών.

3.6

Μήπως θα ήταν σκόπιμο να θεσπιστεί μια «ευρωπαϊκή διαθήκη» κατά το πρότυπο της «διεθνούς διαθήκης» της σύμβασης της Ουάσινγκτον και να προβλεφθεί, εκτός από την ευρωπαϊκή της καταχώρηση, και διεθνής καταχώρησή της; Αυτό θα μπορούσε να ενθαρρύνει κύρωση των συμβάσεων της Βασιλείας και της Ουάσινγκτον από ένα μεγαλύτερο αριθμό χωρών και να παράσχει μεγαλύτερη ασφάλεια στους εκ μιας διεθνούς διαθήκης δικαιούχους στην οποία εμπλέκονται όχι μόνο κράτη μέλη αλλά και τρίτες χώρες. Η ΕΟΚΕ προτείνει στις υπηρεσίες της Επιτροπής αυτή την προσέγγιση εργασίας δεδομένου ότι οι εν λόγω συμβάσεις είναι ήδη γνωστές στα κράτη μέλη είτε επειδή τις έχουν ήδη κυρώσει είτε επειδή οι δημόσιες αρχές και οι δικαστές τους επιληφθεί διαθηκών και καταχωρήσεων που διέπονται από αυτά τα νομικά καθεστώτα.

3.7

Εάν η υπόθεση αυτή καταστεί πραγματικότητα, η ευρωπαϊκή διαθήκη θα γίνει αποδεκτή υπό την μορφή αυτή από όλα εθνικά δίκαια. Πράγματι, το ευρωπαϊκό δίκαιο πρέπει να συμβάλει ώστε απλά προβλήματα τύπου να μην αποδυναμωθεί η γενικώς αναγνωρισμένη αρχή του σεβασμού της βούλησης του αποβιώσαντος («favor testamenti») εντός των ορίων του εφαρμοστέου δικαίου.

3.8

Είναι απαραίτητη μια ειδική ευρωπαϊκή ρύθμιση προκειμένου η εν λόγω νομοθεσία να εφαρμόζεται σε όλες τις περιπτώσεις κληρονομικών διαδοχών στις οποίες εμπλέκονται δυο ή περισσότερα κράτη μέλη, ή και τρίτες χώρες, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων που έχουν προσχωρήσει σε διεθνείς συμβάσεις προκειμένου η εφαρμογή του κοινοτικού δικαίου να διασφαλιστεί σε όλες τις περιστάσεις (ώστε η «ειδική κοινοτική νομοθεσία» να έχει το προβάδισμα έναντι του της διεθνούς νομοθεσίας).

4.1

Το πράσινο βιβλίο θέτει 39 βασικά ερωτήματα τα οποία συνοδεύονται από επιμέρους ερωτήματα. Η ΕΟΚΕ δεν είναι δυνατόν να απαντήσει σε όλα στο παρόν προκαταρκτικό στάδιο, αλλά προτείνει στην Επιτροπή να διεξαγάγει κατ' ιδίαν διαβουλεύσεις με κάθε μια από τις αφορώμενες από το αντικείμενο του πράσινου βιβλίου εκπροσωπευτικές οργανώσεις των νομικών επαγγελμάτων.

4.2

Η ΕΟΚΕ θα αρκεστεί να δώσει μερικές απαντήσεις σε ορισμένα ερωτήματα τα οποία φαίνεται να έχουν ειδικότερη σημασία. Η γενική κατεύθυνση που θα επιλεγεί θα είναι καταρχήν εκείνη η οποία συμβιβάζεται με τις συμβάσεις της Βασιλείας και της Ουάσινγκτον προκειμένου οι ευρωπαϊκοί κανόνες να εναρμονίζονται όσο το δυνατόν περισσότερο στην προοπτική μιας ευρείας νομικής συναίνεσης αποδεκτής από τον μεγαλύτερο δυνατό αριθμό κρατών μελών και τρίτων χωρών.

4.3

Πρέπει να διατηρηθούν τουλάχιστον τα κριτήρια του εφαρμοστέου δικαίου που προβλέπονται από την σύμβαση της Χάγης του 1961 για τις συγκρούσεις νόμων που αφορούν τον τύπο διατάξεων διαθήκης δεδομένου ότι προσφέρουν επαρκή ποικιλότητα ώστε στην πλειονότητα των περιπτώσεων να δικαιολογείται η εφαρμογή του νόμου σύμφωνα με τον οποίο συντάχθηκε η διαθήκη.

4.4

Στο πνεύμα ορισμένων μεταρρυθμίσεων που πραγματοποιήθηκαν προσφάτως, ή που βρίσκονται στο στάδιο της ολοκλήρωσης, στη Δυτική Ευρώπη, πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στο θέμα των συμφερόντων των ανικάνων προς δικαιοπραξία (ανηλίκων ή ενηλίκων) ή βαριά αναπήρων, εάν η επέκταση της συμβασιοποίησης ή της επιλογής του εφαρμοστέου νόμου από μέρους των κληρονόμων θα είχε ως συνέπεια τροποποίηση του καθεστώτος της νόμιμης μοίρας ή την δημιουργία ανισοτήτων μεταξύ κληρονόμων. Αυτή η μεγαλύτερη ευελιξία του συντάκτη της διαθήκης ή των δικαιούχων δεν θα έπρεπε να θέσει σε αμφισβήτηση τις ισχύουσες διατάξεις των εφαρμοστέων νόμων οι οποίες προσφέρουν μεγαλύτερη προστασία στους κληρονόμους (βλέπε ερωτήσεις 5 και 10 του πράσινου βιβλίου).

4.5

Οι πράξεις εκτέλεσης της διαδοχής ενός εκ των κληρονόμων ή του πληρεξουσίου του, στις χώρες στις οποίες δεν ορίζεται υποχρεωτικά εκτελεστής, δεν πρέπει να θεωρούνται ως σιωπηρά αποδοχή της διαδοχής χωρίς δυνατότητα προηγούμενης απογραφής της κληρονομιάς.

4.6

Πρέπει να εξεταστεί η δυνατότητα επιλογής της αποδοχής της κληρονομιάς από τους κληρονόμους εντός των ορίων των απαιτήσεων που την επιβαρύνουν καθώς και η δυνατότητα σύναψης σύμβασης κληρονόμων ή σύμβασης κληρονομιάς η οποία να προβλέπει άνιση κατανομή για νόμιμους σκοπούς (συνέχιση της λειτουργίας μιας εκμετάλλευσης ή μιας επιχείρησης, πλεονεκτήματα υπέρ ανικάνων προς δικαιοπραξία ή αναπήρων κληρονόμων) και η δυνατότητα συμβάσεων οι οποίες να προβλέπουν την ίση κατανομή μεταξύ ετεροθαλών ή νόθων τέκνων σε περίπτωση που το εφαρμοστέο δίκαιο δεν προβλέπει την ισότητα αυτή ή την άμεση μεταβίβαση των δικαιωμάτων ενός κληρονόμου προς τους κατιόντες του λαμβανομένης υπόψη της παράτασης του προσδόκιμου επιβίωσης.

4.7

Εξάλλου, θα ήταν σκόπιμο να επιτραπεί περιοριστικά κατά τρόπο πλαισιωμένο η δυνατότητα επιλογής από το συντάκτη της διαθήκης του εφαρμοστέου δικαίου όσον αφορά την κληρονομική διαδοχή, για παράδειγμα επιλογή μεταξύ του δικαίου της εθνικότητάς του (ή μιας εκ των εθνικοτήτων του) ή του δικαίου του τόπου κατοικίας του.

4.8

Η ΕΟΚΕ θεωρεί, τέλος, ότι πρέπει να συνεχίσουν και να αναπτυχθούν οι εργασίες σύγκρισης που η Επιτροπή έχει ήδη ξεκινήσει και να ενημερώνονται τακτικά στην κοινοτική ιστοθέση και να μεταφραστούν σε επαρκή αριθμό γλωσσών ώστε να είναι γενικά χρήσιμες για του επαγγελματίες του δικαίου και να διαρθρώνονται κατά τρόπο ώστε η παρουσίαση ανά κεφάλαιο να καθιστά εύληπτες τις γενικές αρχές από τους ευρωπαίους πολίτες που προτίθενται να συντάξουν διαθήκη διεθνούς χαρακτήρα, ή από τους κληρονόμους τους.

4.9

Η ΕΟΚΕ αναμένει με ενδιαφέρον τα αποτελέσματα των διαβουλεύσεων που έχει ήδη ξεκινήσει η Επιτροπή ή που πρόκειται να διεξαχθούν στο μέλλον. Ελπίζει ότι στη συνέχεια θα είναι δυνατόν να της υποβληθούν για γνωμοδότηση γενικές κατευθύνσεις και πιο συγκεκριμένες νομοθετικές προτάσεις τις οποίες επιθυμεί να εξετάσει λεπτομερώς διότι θεωρεί ότι το θέμα των διαθηκών και της κληρονομικής διαδοχής είναι σημαντικό για τους ευρωπαίους πολίτες. Η απλούστευση των διαδικασιών καθώς και η μεγαλύτερη νομική και φορολογική ασφάλεια και η ταχύτερη ρύθμιση των διεθνών κληρονομικών διαδοχών δεν πρέπει να αγνοηθούν είτε πρόκειται για άτομα είτε για επιχειρήσεις, γεωργικές εκμεταλλεύσεις, ή άλλες οικονομικές δραστηριότητες την δραστηριότητα των οποίων οι διαχειριστές ή ιδιοκτήτες τους επιθυμούν να διασφαλίσουν μετά την αποβίωσή τους.