52003AE0930

Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής για την "Πρόταση οδηγίας του Συμβουλίου που τροποποιεί τις οδηγίες 92/79/ΕΟΚ και 92/80/ΕΟΚ και εξουσιοδοτεί την Γαλλία να παρατείνει την εφαρμογή μειωμένου συντελεστή ειδικού φόρου κατανάλωσης στα βιομηχανοποιημένα καπνά εκτός των τσιγάρων, τα οποία διατίθενται προς κατανάλωση στην Κορσική"

(COM(2003) 186 τελικό - 2003/0075 (CNS))

(2003/C 234/13)

Στις 5 Μαΐου 2003, το Συμβούλιο αποφάσισε να ζητήσει τη γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής για την ανωτέρω πρόταση.

Το ειδικευμένο τμήμα "Οικονομική και νομισματική ένωση, οικονομική και κοινωνική συνοχή" στο οποίο ανατέθηκαν οι σχετικές προπαρασκευαστικές εργασίες, επεξεργάστηκε τη γνωμοδότησή του στις 23 Ιουνίου 2003 με βάση την εισαγωγική έκθεση του εισηγητή κ. Burani.

Κατά την 401ης σύνοδο ολομέλειας της 16ης και 17ης Ιουλίου 2003 (συνεδρίαση της 16ης Ιουλίου), η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή υιοθέτησε με 107 ψήφους υπέρ, 4 κατά και 8 αποχές την ακόλουθη γνωμοδότηση.

1. Περίληψη του εγγράφου της Επιτροπής

1.1. Η πρόταση οδηγίας αφορά στην αίτηση της Γαλλίας με την οποία ζητεί να παραταθεί έως τις 31 Δεκεμβρίου 2009 το καθεστώς παρέκκλισης που έχει ήδη παραχωρηθεί στην Κορσική όσον αφορά τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης για τον καπνό για ποσό χαμηλότερο των εθνικών ειδικών φόρων κατανάλωσης. Η παρέκκλιση παραχωρήθηκε με τις σχετικές δηλώσεις στα πρακτικά του Συμβουλίου επ' ευκαιρία της εγκρίσεως των δύο οδηγιών, της υπ' αριθ. 92/79/ΕΟΚ για τα τσιγάρα και της υπ' αριθ. 92/80/ΕΟΚ για τα βιομηχανικά καπνά εκτός των τσιγάρων αντιστοίχως. Η παρέκκλιση, που παραχωρήθηκε κατ' αρχάς μέχρι την 21η Δεκεμβρίου 1997 υπό την προϋπόθεση ότι οι ειδικοί φόροι κατανάλωσης θα αυξάνονταν σταδιακά προκειμένου να εξισωθούν με τους εθνικούς ειδικούς φόρους κατανάλωσης μέχρι την προαναφερθείσα ημερομηνία, παρατάθηκε μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2002, κατόπιν σχετικής αιτήσεως της Γαλλίας, βάσει της οδηγίας 1999/81/ΕΚ.

1.2. Αφήνοντας κατά μέρος τις τεχνικές ιδιαιτερότητες της εφαρμογής των οδηγιών, που ενδιαφέρουν μόνο δευτερευόντως την εξέταση της αίτησης, η παρέκκλιση που εξετάζεται εδώ προβλέπει την εφαρμογή στην Κορσική για τα τσιγάρα μιας λιανικής τιμής μειωμένης κατά το ένα τρίτο σε σχέση με τις τιμές που εφαρμόζονται στην Ηπειρωτική Γαλλία, ενώ για τα πούρα και τα πουράκια και τα λοιπά βιομηχανοποιημένα καπνά εκτός των τσιγάρων η μείωση θα είναι 15 %.

1.3. Κατά την υποβολή της αίτησης παρέκκλισης, η Γαλλία αναφέρει τα φορολογικά μέτρα που προτίθεται να επιβάλει κατά τη ζητούμενη μεταβατική περίοδο προκειμένου να εναρμονιστεί πλήρως με το φορολογικό καθεστώς που ισχύει στην υπόλοιπη ηπειρωτική Γαλλία.

1.4. Η αίτηση παράτασης βασίζεται στο υπόμνημα "Για την αναγνώριση της νησιωτικής ιδιαιτερότητας της Κορσικής στην Ευρωπαϊκή Ένωση" της 26ης Ιουλίου 2000, που συμπληρώθηκε με την επιστολή της 5ης Νοεμβρίου 2002 βάσει της οποίας κρίνεται ότι χρειάζεται μια επιπλέον προθεσμία για την προστασία του τομέα δραστηριότητας που συνδέεται με την παραγωγή βιομηχανοποιημένων καπνών στην Κορσική καθώς και με τη διανομή των εν λόγω προϊόντων.

1.5. Η Γαλλία δηλώνει ότι η παραγωγή τσιγάρων στην Κορσική παρέχει απασχόληση σε 53 άτομα και ότι το επιπλέον περιθώριο που προκύπτει από την εφαρμογή του φορολογικού καθεστώτος παρέκκλισης μπορεί να αντισταθμίσει μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από χαμηλή παραγωγικότητα και συνεπώς από υψηλότερο κόστος παραγωγής σε σύγκριση με την υπόλοιπη χώρα. Η κατάσταση οφείλεται επίσης στην απόσταση και στη μορφολογία του νησιού που συνεπάγονται οι υψηλές δαπάνες παραγωγής και διανομής.

1.6. Σε ό,τι αφορά τη διανομή, η Κορσική αριθμεί 350 εμπόρους οι οποίοι απασχολούν περίπου τον ίδιο αριθμό μισθωτών, κυρίως κατά τους τέσσερις έως πέντε μήνες της τουριστικής περιόδου. Οι έμποροι αυτοί παρέχουν και τοπικές υπηρεσίες σε αραιοκατοικημένες ορεινές περιοχές, συμβάλλοντας έτσι έμμεσα στη διατήρηση του πληθυσμού στις εν λόγω περιοχές.

1.7. Σε συνεδρίαση μεταξύ της Επιτροπής και της Γαλλικής Κυβέρνησης, αναγνωρίστηκε ότι η άμεση και πλήρης εναρμόνιση με την ισχύουσα φορολογία "θα μπορούσε να διαταράξει την οικονομική και κοινωνική ισορροπία του νησιού". Προτάθηκε συνεπώς μια σειρά μέτρων σταδιακής εναρμόνισης των ειδικών φόρων κατανάλωσης:

- για τα τσιγάρα, στο πλαίσιο μιας ετήσιας ποσόστωσης 1200 τόνων και μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2007, ο συνολικός συντελεστής ειδικού φόρου κατανάλωσης θα αντιστοιχεί στο 35 % της τιμής των τσιγάρων της δημοφιλέστερης κατηγορίας του νησιού. Ακολούθως, και μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2009, ο εφαρμοζόμενος συντελεστής θα πρέπει να αυξηθεί στο 44 %, για να εναρμονιστεί πλήρως με την ισχύουσα φορολογία στην ηπειρωτική Γαλλία που (σήμερα είναι 58,99 %)·

- για τα πούρα και άλλα προϊόντα καπνού, έχει προβλεφθεί ένα συμπλήρωμα βοηθητικών μέτρων που διαφοροποιούνται σύμφωνα με το είδος του προϊόντος, και τα οποία θα ισχύσουν μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2009. Μετά την προθεσμία αυτή, θα εφαρμοσθούν οι συντελεστές που ισχύουν σε όλη την Γαλλική επικράτεια.

2. Παρατηρήσεις

2.1. Το ζήτημα καίτοι δεν έχει μεγάλη σημασία ποσοτικώς εάν συγκριθεί με το συνολικό ύψος των εσόδων που δημιουργούνται από τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης για τον καπνό, δημιουργεί εντούτοις ορισμένα ενδιαφέροντα προβλήματα αρχής. Η ΕΟΚΕ επισύρει την προσοχή της Επιτροπής και του Συμβουλίου σε ορισμένες παρατηρήσεις που αξίζουν ίσως να ληφθούν υπόψη.

2.2. Στο έγγραφο της Επιτροπής το οποίον αναφέρει τα στοιχεία που δίδει το ενδιαφερόμενο μέρος δηλώνεται ότι η ποσότητα καπνού (όσον αφορά μόνο τα τσιγάρα) που πωλείται στην Κορσική ανέρχεται σε 1200 τόνους ετησίως. Με πληθυσμό κάτω των 260000 κατοίκων, και λαμβανομένων υπόψη των παιδιών και των μη καπνιστών, κάθε καπνιστής του νησιού πρέπει να καταναλώνει ποσότητα τσιγάρων που πλησιάζει τα οκτώ κιλά κατά κεφαλήν. Η ποσότητα αυτή ελαττώνεται εάν ληφθεί υπόψη η κατανάλωση των τουριστών (βεβαίως δεν είναι όλοι καπνιστές) για περίοδο τεσσάρων έως πέντε μηνών ετησίως όπως αναφέρεται στο έγγραφο. Αλλά και με αυτή ακόμη τη διόρθωση η ποσότητα που διατίθεται στο εμπόριο φαίνεται ότι είναι σημαντικά υψηλότερη από τις πραγματικές δυνατότητες κατανάλωσης των κατοίκων και των τουριστών.

2.3. Συνάγεται συνεπώς το συμπέρασμα ότι μια ορισμένη ποσότητα τσιγάρων και (πιθανώς άλλων ειδών βιομηχανοποιημένων καπνών, για τα οποία δεν έχουν ανακοινωθεί ποσοτικές πληροφορίες) προορίζεται για "εξαγωγή" προς την ηπειρωτική χώρα. Στη γνωμοδότησή της(1) για την πρόταση οδηγίας του Συμβουλίου(2), η ΕΟΚΕ υπενθύμισε ότι οι αγορές καπνών πέρα των συνόρων είναι πλήρως νόμιμες, εφόσον τηρούνται οι ποσότητες που προβλέπονται στην οδηγία 95/12/ΕΚ. Εν τούτοις, λαμβανομένων υπόψη των ποσοτήτων - πιθανώς πολύ μεγάλων - που δεν προορίζονται για την κατανάλωση στην Νήσο διερωτάται κανείς κατά πόσο μπορεί πραγματικά να εφαρμοσθεί η οδηγία και κατά πόσον δεν πρέπει να ληφθούν μέτρα για την καταπολέμηση φαινομένων παράνομου εμπορίου. Η αμφιβολία, έστω και αν είναι αυθαίρετη, δεν φαίνεται ωστόσο εντελώς αθέμιτη.

2.4. Οπωσδήποτε, ανεξάρτητα από τα αν η έξοδος καπνών από την νησί είναι νόμιμη ή παράνομη, οι ελάχιστες εισπράξεις του γαλλικού κράτους θα πρέπει να είναι οπωσδήποτε ορισμένου ύψους. Μπροστά στις ελάχιστες αυτές εισπράξεις, τίθεται το ζήτημα της διατήρησης των θέσεων απασχόλησης 53 ατόμων που ασχολούνται με την παραγωγή τσιγάρων, μια παραγωγή που είναι βεβαίως ελάχιστου όγκου σε σχέση με τις ανάγκες. Χωρίς να μειώνεται η σημασία του μεγαλύτερου κόστους παραγωγής, μπορεί ωστόσο να υποθέσει κανείς ότι το κόστος διανομής που αναφέρεται στο έγγραφο της Επιτροπής είναι μεγαλύτερο για τα τσιγάρα που παράγονται στο νησί σε σύγκριση με τα τσιγάρα που πρέπει να μεταφερθούν από την Ήπειρο δια θαλάσσης ή αέρος.

2.5. Αλλά και ως προς τη διανομή φαίνεται να υπάρχουν αμφιβολίες. Κανένας έμπορος δεν πουλάει αποκλειστικώς και μόνο τσιγάρα, συνεπώς οι 350 έμποροι λιανικής πωλήσεως οι οποίοι κατά την τουριστική περίοδο θα απασχολήσουν προσωπικό για να αντιμετωπίσουν την αύξηση των πωλήσεων (σύμφωνα με το έγγραφο σχεδόν 350 άτομα) για λόγους εντελώς διαφορετικούς από την πώληση προϊόντων καπνού. Ας σημειωθεί επίσης ότι σύμφωνα με την "3η αιτιολογική σκέψη" της οδηγίας, το μεγαλύτερο μέρος των εμπόρων λιανικής πώλησης είναι εγκατεστημένο σε αραιοκατοικημένες ορεινές περιοχές. Ωστόσο είναι πολύ δύσκολο γι' αυτούς να έχουν ύψος πωλήσεων τέτοιο ώστε να τους αναγκάζει να καταφύγουν σε εξωτερική βοήθεια επιπλέον των οικογενειακών μελών.

2.6. Λαμβανομένων πάντων υπόψη, η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι τα μέτρα παρέκκλισης δικαιολογούνται μόνο για την περίπτωση που αναφέρεται στην "5η αιτιολογική σκέψη", δηλαδή "προκειμένου να μη διαταραχθεί η οικονομική και κοινωνική ισορροπία του νησιού". Επιπλέον δεν μπορεί να διαφύγει της προσοχής το γεγονός ότι τα όσα αναφέρονται στο έγγραφο της Γαλλικής κυβερνήσεως και επαναλαμβάνονται στο έγγραφο της Επιτροπής, δηλαδή "η νησιωτική ιδιαιτερότητα της Κορσικής" και οι δυσκολίες που οφείλονται "στην απόσταση και την μορφολογία του νησιού" αποτελούν κοινά χαρακτηριστικά όλων σχεδόν των νησιών της ΕΕ, και πολλές φορές μάλιστα οι δυσχέρειες είναι πολύ σοβαρότερες.

2.7. Συνεπώς η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι η εξεταζόμενη πρόταση μόλις και μετά βίας μπορεί να δικαιολογηθεί επί τη βάσει των αιτιολογικών σκέψεων που υιοθετούνται σε σημείο μάλιστα που να διερωτάται κανείς αν πρόκειται μάλλον για κρατική ενίσχυση και όχι για ένα μέτρο προσωρινής φορολογικής παρέκκλισης. Αφετέρου, η ΕΟΚΕ γνωρίζει πολύ καλά τα πολιτικά δεδομένα και τις σχέσεις που συνδέουν το νησί με την ηπειρωτική Γαλλία. Η άρνηση θα είχε συνέπειες πολύ πιο σημαντικές από τη σχετικά μικρή αξία των ποσών που διακυβεύονται. Με απροθυμία λοιπόν αλλά και με επίγνωση των ευθυνών της η ΕΟΚΕ επικροτεί την πρόταση οδηγίας υπό τους όρους που διατυπώθηκαν προηγουμένως.

Βρυξέλλες, 16 Ιουλίου 2003.

Ο Πρόεδρος

της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής

Roger Briesch

(1) ΕΕ C 36 της 8.2.2001, σ. 111.

(2) COM(2001) 133 τελικό.