51999AC0703

Γνωμοδότηση της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής σχετικά με:

- την "Πρόταση κανονισμού (ΕΚ) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη θέσπιση κανόνων πρόληψης και καταπολέμησης ορισμένων μεταδοτικών σπογγωδών εγκεφαλοπαθειών" και

- την "Πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την τροποποίηση της οδηγίας 91/68/ΕΟΚ του Συμβουλίου όσον αφορά την τρομώδη νόσο"

(1999/C 258/06)

Στις 22 Ιουνίου 1999, και σύμφωνα με το άρθρο 198 της Συνθήκης περί ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, το Συμβούλιο αποφάσισε να ζητήσει τη γνωμοδότηση της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής σχετικά με την προαναφερθείσες προτάσεις.

Το τμήμα "Γεωργίας, ανάπτυξης της υπαίθρου και περιβάλλοντος" στο οποίο ανατέθηκε η προετοιμασία των σχετικών εργασιών, υιοθέτησε τη γνωμοδότησή του την 1η Ιουνίου 1999 (Εισηγητής: ο κ. Ataνde Ferreira).

Κατά την 365η σύνοδο ολομέλειάς της (συνεδρίαση της 7ης Ιουλίου 1999), η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή υιοθέτησε με 82 ψήφους υπέρ, 13 κατά και 14 αποχές την ακόλουθη γνωμοδότηση.

1. Εισαγωγή

1.1. Η Επιτροπή, βασιζόμενη στο άρθρο 95 της Συνθήκης, προτείνει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο την υιοθέτηση των ακόλουθων νομοθετικών μέτρων:

1.1.1. Κανονισμό για τη θέσπιση κανόνων πρόληψης και καταπολέμησης ορισμένων μεταδοτικών σπογγωδών εγκεφαλοπαθειών (ΜΣΕ)·

1.1.2. Οδηγία για την τροποποίηση της οδηγίας 91/68/ΕΟΚ του Συμβουλίου σχετικά με την τρομώδη νόσο των προβάτων.

1.2. Τα προτεινόμενα μέτρα εντάσσονται στο πλαίσιο των δεσμεύσεων που ανέλαβε η Επιτροπή με την έκθεσή της προς την επιτροπή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που είναι αρμόδια για τη συνέχεια που δίδεται στις συστάσεις σχετικά με την ΣΕΒ.

1.2.1. Επειδή η ΕΕ δεν κατέστη δυνατό να γίνει πλήρες μέλος του Διεθνούς Γραφείου Επιζωοτιών (ΔΓΕ) και το Συμβούλιο δεν προέβη, δυστυχώς, στην υιοθέτηση μίας υπεύθυνης στάσης σχετικά με το ζήτημα της εξάλειψης των ουσιών εκείνων των τροφίμων και των ζωοτροφών που αποτελούν πηγή κινδύνων, ώστε να διασφαλισθούν τα συμφέροντα και η προστασία της υγείας των πολιτών, τα υφιστάμενα μέτρα πρόληψης της μετάδοσης της ασθένειας στους ανθρώπους συνεχίζουν να είναι ανεπαρκή.

1.3. Τον Ιανουάριο του 1998 η Επιστημονική Συντονιστική Επιτροπή (ΕΣΕ) κατάρτισε γνωμοδότηση σχετικά με την γεωγραφική κατανομή των υφιστάμενων κινδύνων, ενώ η Επιτροπή υιοθέτησε, τον Ιούλιο του ίδιου έτους, σύσταση με την οποία διαπιστώνει ότι ορισμένα κράτη μέλη δεν έχουν προβεί στη λήψη ούτε των στοιχειωδών μέτρων προφύλαξης.

1.3.1. Επειδή συνεχίζονται, σε διάφορες βαθμίδες, μελέτες σχετικά με το θέμα, οι οποίες λόγω της πολυπλοκότητας και της φύσεώς της δεν είναι ακόμη διαθέσιμες, η ανάγκη πρόληψης επιβάλλει την άμεση λήψη συστατικών μέτρων. Είναι αναμφίλεκτη η ευκαιρία για μια πρόταση κανονισμού δηλ. ενός νομικού θεσπίσματος το οποίο εγγυάται, με τον καλύτερο τρόπο, μια ενιαία εκτέλεση σε όλο τον ευρωπαϊκό χώρο και στις τρίτες χώρες και διασφαλίζει, χωρίς στρεβλώσεις στον ανταγωνισμό, μια συντονισμένη ενέργεια για την προστασία της δημόσιας υγείας και το οποίο, τέλος, μπορεί να επικαιροποιείται και να προσαρμόζεται στην πρόοδο η οποία αναμένεται από την έρευνα.

1.4. Από τις έρευνες προκύπτει ότι η εμφάνιση του παθογόνου παράγοντα της ΣΕΒ(1) στα αιγοπρόβατα δεν αποτελεί πλέον θεωρητική υπόθεση. Τα συμπτώματα της σπογγώδους εγκεφαλοπάθειας των βοοειδών στα μηρυκαστικά παρουσιάζει πολλά κοινά σημεία με την τρομώδη νόσο και δεν πρέπει να αποκλείεται η κάθετη ή οριζόντια μετάδοση της(2) στα εν λόγω είδη.

1.4.1. Οι κίνδυνοι για την ανθρώπινη υγεία, εμφανίζονται αυξημένοι, δεδομένου ότι η μετάδοση της εν λόγω ασθένειας δεν γίνεται μόνο μέσω της κατανάλωσης προϊόντων που προέρχονται από βοοειδή, αλλά και προϊόντων που προέρχονται από άλλα μηρυκαστικά. Για τον λόγο αυτό θα πρέπει να ληφθούν πρόσθετα μέτρα.

1.5. Καθίσταται, κατά συνέπεια, σαφές ότι η θέσπιση των εξεταζόμενων οριζόντιων κανονιστικών διατάξεων για τις ΜΣΕ, που βασίζονται στο άρθρο 95 της Συνθήκης, είναι τόσο σκόπιμη όσο και αιτιολογημένη, παρά το γεγονός ότι έχει ήδη υπάρξει σημαντική καθυστέρηση. Δυστυχώς, η Επιτροπή εξακολουθεί να χειρίζεται το θέμα της ΣΕΒ χωρίς επαρκή δραστηριοποίηση. Εξέδωσε την προαναφερόμενη σύσταση, με υπερβολική καθυστέρηση και άφησε να παρέλθει πολύς χρόνος χωρίς να αντιδράσει στη σχετική απόρριψη, ενώ είναι βέβαιο ότι, σε θέματα πρόληψης, η υπερβολή είναι πάντα προτιμότερη από την ολιγωρία.

1.5.1. Ορισμένες από τις προτεινόμενες διατάξεις είναι αμφιλεγόμενες, ιδιαίτερα όσον αφορά την ανάγκη διασφάλισης ανώτερων επιπέδων πρόληψης και την υποβάθμιση ζητημάτων όπως η πρόληψη της ασθένειας και η προώθηση της υγείας για την εξυπηρέτηση επιμέρους συμφερόντων.

1.6. Με το εξεταζόμενο κείμενο επιδιώκεται η κωδικοποίηση, και παραμένει ανοιχτό το ενδεχόμενο της προοδευτικής τελειοποίησής του, είτε κατά το στάδιο θέσπισης της νομοθεσίας είτε μεταγενέστερα μέσω της απλούστευσης των διαδικασιών αναθεώρησης του προτεινόμενου κανονισμού. Τα προτεινόμενα μέτρα πρόληψης και ελέγχου καλύπτουν τις σημαντικότερες μορφές των ΜΣΕ, και ιδιαίτερα όσον αφορά τα τρόφιμα και τις ζωοτροφές, ενώ εξαιρούνται από το πεδίο εφαρμογής τους τα βιομηχανικά προϊόντα, όπως τα καλλυντικά και τα φάρμακα, καθώς και τα ιατρικά βοηθήματα.

1.7. Οι κανόνες σχετικά με τα ζωικά υπολείμματα (η εξάλειψη των οποίων αποτελεί σοβαρό πρόβλημα), τις ζελατίνες και τα ζωικά λίπη θα αποτελέσουν αντικείμενο ιδιαίτερης νομοθεσίας.

1.7.1. Πράγματι, ορισμένες μικρές βεβαιότητες, όσον αφορά τις θερμοκρασίες για την εξάλειψη μολυσματικής πρωτεΐνης "prion", πρέπει να επανεξεταστούν(3) και τα περιβαλλοντικά προβλήματα που οφείλονται στην ακατάλληλη αποθήκευση και στην ανεπαρκή εξάλειψη των υπολειμμάτων επεξεργασίας επικίνδυνων υλικών δεν έχουν εξετασθεί. Αναμένεται, λοιπόν, να υποβάλει η Επιτροπή, με τη μορφή κανονισμού, ένα αποτελεσματικό νομικό σχήμα που να διασφαλίζει την προστασία της υγείας ανθρώπων και ζώων και της ποιότητας του περιβάλλοντος.

1.7.2. Επίσης, ελπίζεται ότι το νομικό πλαίσιο για τις ζελατίνες και τα ζωικά λίπη θα κωδικοποιηθεί και θα προσαρμοσθεί στην επικαιρότητα ενώ θα ενισχυθεί η προστασία της ανθρώπινης υγείας.

1.8. Όσον αφορά τις τρίτες χώρες, εισαγωγείς ή εξαγωγείς, ισχύουν και γι' αυτές οι ίδιες κανονιστικές διατάξεις, πράγμα που αιτιολογείται πλήρως και είναι δίκαιο.

1.9. Η ΟΚΕ στη γνωμοδότησή της για τις "Πολλαπλές συνέπειες που προέκυψαν από την κρίση της σπογγώδους εγκεφαλοπάθειας των βοοειδών στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης"(4) ζητούσε ήδη από τον Ιούλιο του 1996 την απαγόρευση της παραγωγής και της εμπορίας όλων των ζωοτροφών οι οποίες περιέχουν άλευρα κρέατος και οστών για τα μηρυκαστικά και την εξέταση της δυνατότητας επέκτασης της απαγόρευσης στα μη μηρυκαστικά με παράλληλη διασφάλιση αξιόπιστων συστημάτων παρασκευής ζωοτροφών για τα κατοικίδια ή τα διατηρούμενα σε ειδικούς χώρους ζώα. Αναφορικά με την ανθρώπινη κατανάλωση, επεσήμαινε την ανάγκη απαγόρευσης της κυκλοφορίας ή της εμπορίας προϊόντων υψηλού κινδύνου σύμφωνα με τους εμπειρογνώμονες της ΠΟΥ.

1.10. Με την υιοθέτηση του προτεινόμενου κανονισμού, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα αποκτήσει και τυπικώς τα μέσα για ταχεία παρέμβαση.

1.11. Η πρόταση αποτελείται από 8 κεφάλαια και 10 παραρτήματα και θα αρχίσει να ισχύει από την 1η Ιουλίου 2000 (σύμφωνα με προφορικές πληροφορίες του εκπροσώπου της Επιτροπής, λόγω των διαφορών μεταξύ των κειμένων στις διάφορες γλώσσες), την εικοστή δηλαδή ημέρα από τη δημοσίευσή της. Θα ήταν επιθυμητή η συνεννόηση μεταξύ των κοινοτικών οργάνων, ώστε να συντομευτούν οι προθεσμίες εφαρμογής.

1.11.1. Λόγω της αρχικής καθυστέρησης ως προς την έναρξη της νομοθετικής διαδικασίας, πρέπει να αναγνωρισθεί ότι θα είναι δύσκολο να επιτευχθεί τούτο, δεδομένου ότι είναι σημαντικό, μέχρι τότε, να θεσπισθούν οι κοινοτικές και κρατικές διοικητικές δομές και να δοκιμασθούν οι μέθοδοι εργασίας που απαιτούνται για την ορθή εφαρμογή του κανονισμού.

1.11.2. Για τον λόγο αυτό, θα πρέπει να υπάρξει σαφής πολιτική βούληση εκ μέρους όλων των ενδιαφερομένων παραγόντων και δυναμική δραστηριοποίηση όλων των διοικητικών βαθμίδων, λαμβανομένου υπόψη ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση παρουσιάζει σημαντικές οργανωτικές ελλείψεις τόσο από πλευράς ελέγχου και αξιολόγησης όσο και από πλευράς επιβολής κυρώσεων στην περίπτωση εφαρμογής παράνομων πρακτικών.

1.12. Η ΟΚΕ η οποία αποφάνθηκε πρόσφατα υπέρ της απαγόρευσης, παγκοσμίως, του κρέατος των θηλαστικών και των οστεαλεύρων στις ζωοτροφές(5), τάσσεται υπέρ της εκ νέου επεξεργασίας της πρότασης κανονισμού με βάση τις ακόλουθες παρατηρήσεις:

2. Διεξόδικη ανάλυση της πρότασης κανονισμού

2.1. Στο άρθρο 3 και στο παράρτημα Ι περιλαμβάνονται διάφοροι ορισμοί και διευκρινήσεις με σκοπό τη διευκόλυνση της ερμηνείας του κανονισμού. Μερικοί ορισμοί πρέπει να συμπληρωθούν ή, διαφορετικά, να επανεξετασθούν με μεγαλύτερη προσοχή ως προς τη μετάφραση στις διάφορες γλώσσες. Άλλες έννοιες πρέπει να ορισθούν κατά τρόπο που να διαρθρώνονται ή να αλληλοαποκλείονται, για παράδειγμα η έννοια της γεωγραφικής περιοχής με την έννοια της γεωγραφικής ζώνης παρέμβασης.

2.2. Το άρθρο 4 δίδει στην Επιτροπή τη νομική δυνατότητα υιοθέτησης μέτρων διασφάλισης εάν ο κίνδυνος μετάδοσης μιας σπογγώδους εγκεφαλοπάθειας συνιστά κίνδυνο για τη ζωή ή την υγεία ανθρώπων ή ζώων στην Κοινότητα και η αρμόδια κρατική αρχή δεν έχει λάβει τα ενδεδειγμένα μέτρα. Η Επιτροπή ενεργεί με πρωτοβουλία της ή κατόπιν αιτήσεως ενός άλλου κράτους μέλους.

2.2.1. Τα εν λόγω μέτρα αποτελούν ένα ιδιαίτερα σημαντικό μηχανισμό για την προστασία της υγείας και την ορθή λειτουργία της εσωτερικής αγοράς. Συνεπώς, το ερώτημα σχετικά με την αποτελεσματικότητα του εν λόγω μέτρου, για να μην αναφερθούμε στην ανεπαρκή συνεργασία των Γενικών Διευθύνσεων της Επιτροπής, αφενός, και της Επιτροπής και των κρατών μελών, αφετέρου. Η θέσπιση ορθών κανόνων δεν έχει κανένα νόημα εάν δεν διασφαλισθεί η ορθή και έγκαιρη εφαρμογή τους. Η ΟΚΕ εκφράζει την ανησυχία ότι, χωρίς να παραμεληθεί η ευθύνη της Κτηνιατρικής Επιτροπής, η εφαρμογή των μηχανισμών κατανομής των ευθυνών δεν λειτουργεί ικανοποιητικά.

2.3. Το κεφάλαιο ΙΙ εξετάζει το ζήτημα του καθορισμού της κατάστασης ως προς τη ΣΕΒ που αποτελεί και το βασικό στοιχείο του συστήματος που πρόκειται να εφαρμοσθεί.

2.3.1. Αποτελεί υποχρέωση του ενδιαφερομένου κράτους μέλους ή της τρίτης χώρας η υποβολή αίτησης κατάταξης επικινδυνότητας για όλη την επικράτειας ή για τις διάφορες ζώνες της επικράτειάς του, βάσει των κριτηρίων που καθορίζει ο κανονισμός (Παράρτημα ΙΙ - Κεφάλαιο Α). Στην περίπτωση που δεν υποβληθεί η εν λόγω αίτηση, η Επιτροπή προβαίνει στην ανεπίσημη κατάταξη τους, βάσει των διαθέσιμων στοιχείων και μετά από ακρόαση της αρμόδιας επιτροπής. Όσον αφορά τα στοιχεία που πρέπει να διαβιβάζονται στην Επιτροπή από τα διάφορα κράτη τίθενται τα ακόλουθα ερωτήματα:

2.3.1.1. Η έννοια της γεωγραφικής περιοχής (παράρτημα ΙΙ, κεφάλαιο Α, περίπτωση 2, εδάφιο β) δεν ορίζεται επακριβώς στο αντίστοιχο παράρτημα και θα πρέπει να αποσαφηνισθεί (πρβλ. περίπτωση 7, εδάφιο δ). Δεν θα πρέπει να λησμονείται ότι υφίσταται ήδη η έννοια της ζώνης υγειονομικής παρέμβασης (ΑDNS), η οποία συνδέεται με το σύστημα Animo ("κίνηση ζώων"). Η παράλληλη ύπαρξη αλληλοκαλυπτόμενων πλαισίων διευκολύνει την απάτη και δημιουργεί περιττές δυσκολίες στους γεωργούς.

2.3.1.2. Το εδάφιο ζ) της περίπτωσης 6 αναφέρεται σε "σχετικά στελέχη του παθογόνου παράγοντα της ΣΕΒ και της τρομώδους νόσου". Είναι ήδη γνωστά διάφορα στελέχη της τρομώδους νόσου, όσον αφορά όμως τη ΣΕΒ, η Επιτροπή θα πρέπει να προβεί σε ορισμένες διευκρινίσεις ως προς την επιστημονική βάση της εν λόγω απαίτησης, για λόγους ακρίβειας ως προς τον ρυθμιστικό έλεγχο.

2.3.2. Το προτεινόμενο σύστημα κρίνεται ως κατάλληλο ως προς το διαδικαστικό μέρος του, δεδομένου ότι διασφαλίζει την παρέμβαση της κτηνιατρικής επιτροπής και θεσπίζει ένα πρότυπο το οποίο στηρίζεται στην υποβολή αντιρρήσεων πράγμα που δίδει τη δυνατότητα να υπάρξει κατάλληλη προσαρμογή των θέσεων που υποστηρίζονται. Η Επιτροπή έχει δηλώσει ότι κατά τη διάρκεια εφαρμογής της νομοθετικής διαδικασίας σκοπεύει να προβεί στην παρουσίαση κριτηρίων αξιολόγησης των κινδύνων μετάδοσης της ΣΕΒ σε ανθρώπους.

2.4. Σύμφωνα με τα αναφερόμενα στο παράρτημα ΙΙ (κεφάλαιο Β) για τον καθορισμό της κατάστασης ως προς τη ΣΕΒ στα κράτη μέλη, θα προβλεφθεί η ταξινόμηση των κρατών μελών ή των περιφερειών τους, καθώς και των τρίτων χωρών, σε τέσσερις κατηγορίες, όπου η κατηγορία 1 αντιστοιχεί στην περίπτωση που η κατάσταση που επικρατεί σε αυτές κρίνεται ασφαλής και η περιφέρεια είναι απαλλαγμένη επιζωοτίας.

2.5. Δεδομένου ότι το Διεθνές Γραφείο Επιζωοτιών (ΟΙΕ) αναμένεται να υιοθετήσει κανονιστικό καθεστώς για το οποίο τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης συνεργάστηκαν στενά και υπεύθυνα, η ΟΚΕ συνιστά να υιοθετήσει η ΕΕ, κατά τη θέσπιση του καθεστώτος ΣΕΒ και σύμφωνα με το κεφάλαιο ΙΙ άρθρο 5 σε συνδυασμό με το Παράρτημα ΙΙ, Κεφάλαιο Β, την κατηγοριοποίηση των χωρών ή των περιφερειών σύμφωνα με το Διεθνές Γραφείο Επιζωοτιών (ΟΙΕ).

2.5.1. Η ΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίησή της για την προσέγγιση τόσο της Επιτροπής όσο και του Διεθνούς Γραφείου Επιζωοτιών (ΟΙΕ), η οποία συνίσταται στη διαφοροποίηση των συγκεκριμένων επικίνδυνων υλικών σε συνάρτηση με τον γεωγραφικό κίνδυνο. Επίσης, λαμβάνει υπόψη το διαφορετικό βαθμό κινδύνου στα κράτη μέλη και στις γεωγραφικές ζώνες.

2.5.1.1. Η κατηγοριοποίηση των διαφόρων χωρών ή περιφερειών, σύμφωνα με το κεφάλαιο για την ΣΕΒ των διατάξεων του Διεθνούς Γραφείου Επιζωοτιών (ΟΙΕ), πρέπει να έχει ως εξής:

- χώρες ή ζώνες χωρίς κρούσματα ΣΕΒ·

- χώρες ή ζώνες προσωρινά απαλλαγμένες από κρούσματα ΣΕΒ·

- χώρες ή ζώνες με μικρό αριθμό κρουσμάτων ΣΕΒ·

- χώρες ή ζώνες με μεγάλο κρουσμάτων ΣΕΒ.

2.5.2. Η Συνθήκη ΕΚ (Άρθρο 95, παρ. 3) επιβάλλει στην Επιτροπή, όταν υποβάλλει προτάσεις στον τομέα της υγείας, της προστασίας του περιβάλλοντος και της προστασίας των καταναλωτών, να στηρίζεται σε ένα υψηλό επίπεδο προστασίας.

2.5.3. Το προτεινόμενο πρότυπο της Επιτροπής στηρίζεται σε πληροφορίες σχετικά με τα επίπεδα της ΣΕΒ σε περίοδο 7 ετών. Τα πάντα όμως οδηγούν στην πεποίθηση ότι τα στοιχεία αυτά δεν είναι διαθέσιμα. Επί πλέον, η περίοδος αυτή των 7 ετών είναι, όπως ήδη ελέχθη, μια μέση περίοδος και υπάρχουν μελέτες που την κρίνουν πολύ μικρή σύμφωνα με διαθέσιμα στοιχεία. Πρόκειται για στοιχείο το οποίο ο νομοθέτης θα πρέπει να λάβει υπόψη.

2.5.4. Η γνώμη της ΟΚΕ είναι ότι η ανθρώπινη υγεία έχει μεγαλύτερη σημασία από την υγεία των μηρυκαστικών, την οποία επιθυμεί να προφυλάξει ο κανονισμός, με την απαγόρευση της χρήσης αλεύρων κρέατος και οστών για τη διατροφή τους. Ως εκ τούτου, εάν προταχθεί αυτό το μέλημα (της ανθρώπινης υγείας), θα πρέπει να απαγορευθεί, σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση και σε όλες τις ζώνες που αναφέρονται στο παράρτημα, η εμπορία όλων των προϊόντων τα οποία κρίνεται ότι παρουσιάζουν ενδεχόμενο κίνδυνο μετάδοσης της ΣΕΒ στους ανθρώπους. Πρέπει να υιοθετηθούν οι σχετικές συστάσεις της ΠΟΥ, η οποία επέδειξε ορθή και περισσότερο ανεξάρτητη στάση κατά την αξιολόγηση των κινδύνων.

2.5.5. Μέχρις ότου η Ευρωπαϊκή Ένωση απαλλαγεί, σε όλη της την έκταση (που, στην περίπτωση αυτή θα πρέπει να περιλαμβάνει τον ΕΟΧ και την Ελβετία), από τις επιπτώσεις των σφαλμάτων που προέρχονται από την επιδίωξη του εύκολου πλουτισμού και που επέφεραν ήδη το θάνατο πολλών ατόμων(6) και σημαντικές ζημίες για τους αγρότες και τους κτηνοτρόφους, καθώς και τεράστια βάρη, που ακόμη δεν έχουν υπολογισθεί, για τον κοινοτικό και τους κρατικούς προϋπολογισμούς, έχει προέχουσα σημασία να απαγορευθεί η ανθρώπινη κατανάλωση όλων των προϊόντων που ενδέχεται να παρουσιάζουν κινδύνους, όπως ήδη συνιστούσε η ΟΚΕ το 1996.

2.5.6. Παρά τις καταβληθείσες προσπάθειες, οι ευρωπαϊκές προδιαγραφές που αφορούν τη λειτουργία των σφαγείων εφαρμόζονται ελάχιστα και είναι κάλλιστα γνωστό ότι στην πράξη είναι πολύ δύσκολη η διενέργεια αποτελεσματικών ενδοκοινοτικών ελέγχων. Γι' αυτό, τον έλεγχο πρέπει να τον διενεργούν τα κράτη μέλη. Ένα ερώτημα που προκαλεί ανησυχία είναι ο τρόπος με τον οποίο θα μεταφέρονται τα ζώντα ζώα, τα προϊόντα κρέατος και τα παρασκευάσματα κρέατος, διότι δεν είναι κανείς σε θέση να εγγυηθεί την αποτελεσματικότητα των ισχυόντων συστημάτων ελέγχου, εφόσον είναι αδύνατη η διενέργεια ελέγχων στα σύνορα και απαγορεύονται οι συμπληρωματικοί έλεγχοι προϊόντων που προέρχονται από άλλα κράτη μέλη.

2.6. Η πρόταση προβλέπει (Άρθρο 6) τη θέση σε εφαρμογή ενός εκτεταμένου προγράμματος για την κατάρτιση του προσωπικού όλων των αρμόδιων αρχών που εμπλέκονται στην εφαρμογή του, γεγονός το οποίο μπορεί να συμβάλει στην μερική κάλυψη των κενών που παρουσιάζονται, όπως αναφέραμε, ως προς τα διαθέσιμα μέσα. Η εν λόγω κατάρτιση θα αποδειχθεί ανεπαρκής στην περίπτωση που τα κράτη μέλη θεωρήσουν ότι η παρεχόμενη από την Ευρωπαϊκή Ένωση υποστήριξη στον διαρθρωτικό τομέα είναι αναποτελεσματική, γεγονός που θα έχει συνέπειες και για τις ετήσιες εκθέσεις αξιολόγησης που τα κράτη μέλη υποχρεώνονται να καταρτίζουν (παράρτημα ΙΙΙ-Β). Επίσης, κρίνεται ιδιαίτερα σημαντικό να αναληφθούν ομοιόμορφες εκστρατείες ευαισθητοποίησης τόσο στην Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και στις τρίτες χώρες.

2.7. Όσον αφορά τα ειδικά υλικά κινδύνου, που αναφέρονται στο παράρτημα IV, θα πρέπει να αφαιρεθούν και να καταστραφούν και να μη διατεθούν σε καμία περίπτωση στην αγορά για τρόφιμα, ζωοτροφές ή λιπάσματα. Με την επιφύλαξη όσων αναφέρονται ανωτέρω στο σημείο 2.2.5, θα πρέπει να επισημανθούν τα ακόλουθα:

2.7.1. Όσον αφορά την αφαίρεση του περιφερικού ειλεού [κατηγορία 2, εδάφιο β), κατηγορία 3, εδάφιο β) και κατηγορία 4, εδάφιο γ)], όσο θετική και αν είναι η προβλεπόμενη κατάρτιση των επαγγελματιών που ασχολούνται με την επεξεργασία κρέατος, η εν λόγω λύση δεν είναι ιδιαίτερα ρεαλιστική και δεν διασφαλίζει την απαραίτητη ασφάλεια. Για μεγαλύτερη ασφάλεια κρίνεται σκοπιμότερη η αφαίρεση ολόκληρου του λεπτού εντέρου.

2.7.2. Το ζήτημα της αξιοπιστίας των αναλύσεων είναι ιδιαίτερα σημαντικό και θα πρέπει να εξετασθεί διεξοδικά. Δεν υπάρχει ακόμη πρόβλεψη για τη στιγμή κατά την οποία θα είναι διαθέσιμες(7) οι υπό εξέταση μέθοδοι αναλύσεων και, ακόμη λιγότερο, για το πότε θα μπορούν να τεθούν σε λειτουργία στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στις τρίτες χώρες.

2.7.3. Ασφαλείς έχουν αποδειχθεί μέχρι στιγμής μόνο οι ιστοπαθολογικές και οι ανοσο-κυτταρο-χημικές μεταθανάτιες εξετάσεις.

2.7.4. Η Επιτροπή οφείλει να στηρίζεται περισσότερο στις εργασίες που εκπονούν τα ευρωπαϊκά δίκτυα έρευνας για τις ΜΣΕ, έτσι ώστε να στηρίζονται σε ορθότερες βάσεις οι ρυθμιστικές της προτάσεις. Κατ' αυτόν τον τρόπο, θα είχε αφαιρέσει από την παρούσα πρόταση ορισμένες από τις ασυναρτησίες και από τα τεχνάσματα που περιλαμβάνει και που ο μόνος τρόπος να δικαιολογηθούν, και πάλι με δυσκολία, είναι λόγοι τομεακής πολιτικής ή οφέλη για συγκεκριμένα εμπορικά συμφέροντα.

2.8. Οι διατάξεις του κανονισμού είναι ελάχιστα σαφείς ως προς τις δειγματοληψίες υπόπτων ζώων (παράρτημα ΙΙΙ, κεφάλαιο Α) και ως προς τα επιστημονικά δεδομένα των αναλύσεων, την λεπτομερή περιγραφή τους, την αξιοπιστία τους, το είδος των ελέγχων της μεθόδου και την ερμηνεία των αποτελεσμάτων.

2.9. Στα κράτη μέλη ή στις περιφέρειες των κρατών μελών που δεν έχουν καταταγεί στην κατηγορία 1, δεν επιτρέπεται η χρησιμοποίηση ορισμένων τεχνικών σφαγής (άρθρο 8, περίπτωση 3). Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να καθορισθούν σαφώς στο πεδίο του κανονισμού οι επιτρεπόμενες τεχνικές προκειμένου να αποφευχθεί η χρήση πρακτικών που ενδεχομένως να έχουν αποτελέσματα αντίθετα από τα επιδιωκόμενα και να προληφθεί η διάθεση στην αγορά τμημάτων του εγκεφάλου.

2.10. Όσον αφορά τις ζωοτροφές (άρθρο 9) απαγορεύεται με τρόπο αποτελεσματικό η χορήγηση σε μηρυκαστικά πρωτεΐνης προερχόμενης από θηλαστικά.

Το άρθρο 9 ορίζει ότι στα κράτη και στις περιφέρειες της κατηγορίας 4 απαγορεύεται:

- η χορήγηση σε οποιοδήποτε εκτρεφόμενο ζώο πρωτεΐνης προερχόμενης από θηλαστικά·

- η χορήγηση σε οποιοδήποτε θηλαστικό - με την επιφύλαξη της εξαίρεσης των τροφών για σκύλους που προβλέπονται από τις διατάξεις του παραρτήματος V - πρωτεΐνης προερχόμενης από μηρυκαστικά.

2.10.1. Η ΟΚΕ ερμηνεύει την έκφραση "εκτρεφόμενο ζώο" που χρησιμοποιεί η Επιτροπή ως κτηνοτροφικό είδος.

2.10.2. Η εξαίρεση των τροφών για σκύλους θα πρέπει να αιτιολογηθεί διότι δεν υπάρχουν στοιχεία που να συνηγορούν υπέρ της υιοθέτησης της εν λόγω διάταξης και επίσης διότι, εάν διατίθενται τέτοιες τροφές στην αγορά, θα μπορούσαν να εκτραπούν προς άλλες χρήσεις.

2.10.3. Επίσης, θα πρέπει να αιτιολογηθεί η μη εξαίρεση των ζώων που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή γουνοδερμάτων που είναι σαρκοφάγα.

2.10.4. Στην πρόταση δεν εξετάζεται το ζήτημα της ανυπαρξίας αξιόπιστης ανάλυσης για τον εντοπισμό στις ζωοτροφές πρωτεΐνης που να προέρχεται από μηρυκαστικά, η οποία εύκολα μπορεί να θεωρηθεί ως πρωτεΐνη που προέρχεται από άλλα θηλαστικά. Το γεγονός αυτό έχει ως αποτέλεσμα να καθίσταται δύσκολη η εξαγωγή συμπερασμάτων και, επομένως, η ΟΚΕ υπενθυμίζει τη σύσταση που είχε υποβάλει στη γνωμοδότηση της 28ης Ιανουαρίου 1999(8).

2.11. Το άρθρο 12 ορίζει ότι όλα τα ζώα για τα οποία υπάρχουν υπόνοιες ότι έχουν μολυνθεί με ΜΣΕ υπόκεινται σε περιορισμούς και, ενδεχομένως, σφάζονται (περίπτωση 2).

- Το εν λόγω άρθρο θα έπρεπε να παραπέμπει στο παράρτημα ΙΙΙ, το οποίο πρέπει να συνταχθεί καλύτερα και να καταστεί συμβατό με το πρότυπο πρόληψης που ορίζει το άρθρο 12, καθότι η υφιστάμενη διατύπωση του παραρτήματος περιλαμβάνει αντιφατικές κατευθύνσεις ως προς τη δειγματοληψία των υποπληθυσμών.

2.12. Το άρθρο 13, περίπτωση 4, προβλέπει την καταβολή αποζημίωσης, βάσει της αγοραίας αξίας, για τις περιπτώσεις σφαγής ζώων ή καταστροφής προϊόντων (π.χ. σπέρματος).

- Για λόγους απόδοσης στοιχειώδους δικαιοσύνης είναι απαραίτητο να εξασφαλισθεί ότι το ποσό της αποζημίωσης ανταποκρίνεται στις τρέχουσες τιμές της αγοράς και στην περίπτωση που αυτό δεν συμβεί θα πρέπει στο ποσό που θα καταβληθεί να προστεθούν και οι αντίστοιχοι τόκοι λόγω μη έγκαιρης καταβολής.

2.12.1. Ο κανονισμός θα έπρεπε να αναφέρει ρητώς, τουλάχιστον στις αιτιολογικές σκέψεις, ότι η καταβολή των αποζημιώσεων και, όταν συντρέχει λόγος, των τόκων, βαρύνει την κοινότητα και το σχετικό κράτος.

2.13. Τα ζώα που προέρχονται από χώρες ή ζώνες των κατηγοριών 2, 3 και 4 (στην περίπτωση που γίνει αυτή η επιλογή), πρέπει να χαρακτηρίζονται με σύστημα μόνιμης εξακρίβωσης της ταυτότητας, το οποίο να δίνει τη δυνατότητα αναγωγής έως τη μητέρα τους και την αγέλη καταγωγής. Θα πρέπει να επισημανθεί (σημείο 2.6) ότι οι σχετικοί κοινοτικοί κανόνες δεν πρόκειται ακόμη να εφαρμοσθούν στο σύνολο της επικράτειας. Τονίζονται τα ήδη προαναφερθέντα συμφέροντα που οδήγησαν στην πρόταση διάκρισης μεταξύ των κατηγοριών 3 και 4, η αιτιολόγηση της οποίας είναι αποκλειστικά και μόνο εμπορικής φύσεως και η οποία διευκολύνει τη μη δήλωση υπόπτων περιπτώσεων, με τις προαναφερθείσες συνέπειες για τη δημόσια υγεία.

3. Διεξόδικη ανάλυση της πρότασης οδηγίας

3.1. Στόχος της πρότασης οδηγίας είναι η προσαρμογή της οδηγίας 91/68/ΕΟΚ στις διατάξεις του νέου κανονισμού.

3.2. Η ΟΚΕ υποστηρίζει την πρόταση και τονίζει ότι η προτεινόμενη προσαρμογή πρέπει να μεταφερθεί στο εθνικό δίκαιο των κρατών μελών, ούτως ώστε να βρίσκεται ήδη σε ισχύ τη στιγμή της πλήρους εφαρμογής του κανονισμού που αναλύεται ανωτέρω.

4. Συμπεράσματα

4.1. Η ΟΚΕ υποστηρίζει τις υπό εξέταση προτάσεις της Επιτροπής, με τις ακόλουθες επιφυλάξεις:

4.1.1. Τα κεφάλαια ΙΙ και ΙΙΙ της πρότασης κανονισμού και τα αντίστοιχα παραρτήματα πρέπει να αναθεωρηθούν υπό το πρίσμα της σαφούς επιταγής του άρθρου 95, παράγραφος 3 της Συνθήκης ΕΚ, την οποία, σύμφωνα με το άρθρο 211, δεν μπορεί να αγνοεί η Επιτροπή και πρέπει παράλληλα να ληφθεί υπόψη το σχετικό ψήφισμα του Κοινοβουλίου το οποίο και υπενθυμίζεται στο πρόσφατο ψήφισμα της ΟΚΕ σχετικά με την ανάλυση της εξαμηνιαίας έκθεσης της Επιτροπής(9).

4.1.2. Το κείμενο της πρότασης κανονισμού, στο σύνολό του, πρέπει να βελτιωθεί ώστε να αρθούν οι αμφιβολίες που αναφέρονται στα προηγούμενα κεφάλαια της παρούσας γνωμοδότησης.

4.1.3. Οι προθεσμίες για τη μεταφορά της πρότασης οδηγίας πρέπει να ορισθούν σε συνάρτηση με τις προβλέψεις της πρότασης Κανονισμού για την εφαρμογή της.

Βρυξέλλες, 7 Ιουλίου 1999.

Η Πρόεδρος

της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής

Beatrice RANGONI MAGHIAVELLI

(1) Βλ. The Lancet τόμος 353 - 13.2.1999.

(2) Βλ. 2η εξαμηνιαία έκθεση παρακολούθησης της ΣΕΒ, COM(1998) 598 τελικό, σ. 30.

(3) Συμπόσιο σχετικά με τις ασθένειες που οφείλονται σε μολυσματικές πρωτεΐνες και λεντοϊούς, Αύγουστος 1998, Reykjavik, Ισλανδία.

(4) ΕΕ C 295 της 7.10. 1996, σ. 55.

(5) EE C 101 της 12.4.1999, σ. 89.

(6) Βλ. The Lancet vol. 353, 20.3.1999, σ. 979.

(7) Ανακοίνωση τύπου του εκπροσώπου της Επιτροπής της 25.6.1999 - ΙΡ 99/42.

(8) EE C 101 της 21.4.1999, σ. 89.

(9) Ψήφισμα Α4-0083/99 που υιοθέτησε η επιτροπή "Γεωργία και Περιβάλλον" του Ε.Κ. το Μάρτιο του 1999.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

της γνωμοδότησης της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής

Απορριφθείσες τροπολογίες

Κατά τη διάρκεια της συζήτησης, απορρίφθηκε η ακόλουθη τροπολογία:

Σημείο 2.10.3.

Διαγράφεται το σημείο αυτό.

Αποτέλεσμα της ψηφοφορίας

Ψήφοι υπέρ: 29, ψήφοι κατά: 45, αποχές: 26.