(1)

Ο επιθετικός πόλεμος της Ρωσικής Ομοσπονδίας κατά της Ουκρανίας και η άνευ προηγουμένου μείωση του εφοδιασμού των κρατών μελών με φυσικό αέριο από τη Ρωσική Ομοσπονδία απειλούν την ασφάλεια εφοδιασμού της Ένωσης και των κρατών μελών της. Ταυτόχρονα, η χρήση του εφοδιασμού με αέριο ως όπλου και η χειραγώγηση των αγορών από τη Ρωσική Ομοσπονδία μέσω σκόπιμων διαταραχών των ροών αερίου έχουν προκαλέσει ραγδαία άνοδο των τιμών της ενέργειας στην Ένωση, γεγονός που όχι μόνο θέτει σε κίνδυνο την οικονομία της Ένωσης, αλλά και απειλεί σοβαρά την ασφάλεια του εφοδιασμού. Η ταχεία ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας θα αποτελέσει ένα μέσο άμυνας κατά των ενεργειών της Ρωσίας το οποίο μπορεί να βοηθήσει στον μετριασμό των επιπτώσεων της τρέχουσας ενεργειακής κρίσης. Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μπορούν να συμβάλουν σημαντικά στην αντιμετώπιση της χρήσης της ενέργειας ως όπλου από τη Ρωσία με την ενίσχυση της ασφάλειας εφοδιασμού της Ένωσης, τον περιορισμό της αστάθειας στην αγορά και τη μείωση των τιμών της ενέργειας.

(2)

Τους τελευταίους μήνες, οι ενέργειες της Ρωσίας έχουν επιδεινώσει περαιτέρω την κατάσταση στην αγορά, ιδίως με την αύξηση του κινδύνου πλήρους διακοπής του εφοδιασμού της Ένωσης με ρωσικό αέριο στο εγγύς μέλλον, πράγμα που έχει επηρεάσει την ασφάλεια του εφοδιασμού της Ένωσης. Το γεγονός αυτό αύξησε απότομα την αστάθεια των τιμών της ενέργειας στην Ένωση και αύξησε τις τιμές του αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας σε πρωτοφανή υψηλά επίπεδα κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού προκαλώντας αύξηση των λιανικών τιμών ηλεκτρικής ενέργειας, η οποία αναμένεται να συνεχίσει να μετακυλίεται σταδιακά στις περισσότερες καταναλωτικές συμβάσεις και να επιβαρύνει ολοένα και περισσότερο τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. Η επιδεινούμενη κατάσταση στις αγορές ενέργειας συνέβαλε σημαντικά στον γενικό πληθωρισμό στη ζώνη του ευρώ και στην επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης σε ολόκληρη την Ένωση. Ο κίνδυνος αυτός θα εξακολουθήσει να υφίσταται ανεξάρτητα από τυχόν προσωρινή μείωση των τιμών χονδρικής και θα είναι ακόμη πιο σημαντικός το επόμενο έτος, όπως αναγνωρίζεται στην πρόταση για μέτρα έκτακτης ανάγκης της Επιτροπής που συνοδεύει την Ανακοίνωση της Επιτροπής της 18ης Οκτωβρίου 2022 σχετικά με την κατάσταση έκτακτης ανάγκης στον τομέα της ενέργειας - κοινές δράσεις για την προετοιμασία, τις αγορές και την προστασία της ΕΕ. Οι ευρωπαϊκές εταιρείες ενέργειας ενδέχεται να αντιμετωπίσουν σοβαρές δυσκολίες όσον αφορά την πλήρωση των εγκαταστάσεων αποθήκευσης αερίου το επόμενο έτος καθώς είναι πολύ πιθανό ότι θα φτάσει στην Ένωση λιγότερο ή ακόμη και καθόλου αέριο αγωγών από τη Ρωσία, δεδομένης της τρέχουσας πολιτικής κατάστασης. Επιπλέον, ο στόχος για το 2023, που ορίζεται στον κανονισμό (ΕΕ) 2022/1032 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (1), για την αποθήκευση αερίου, είναι η πλήρωση του 90 % της δυναμικότητας αποθήκευσης αερίου της Ένωσης έναντι του 80 % για τον εφετινό χειμώνα. Επίσης, απρόβλεπτα γεγονότα, όπως δολιοφθορά αγωγών και άλλοι κίνδυνοι διατάραξης της ασφάλειας του εφοδιασμού, θα μπορούσαν να δημιουργήσουν πρόσθετες εντάσεις στις αγορές αερίου. Επιπλέον, οι προοπτικές για την ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών βιομηχανιών τεχνολογιών ανανεώσιμης ενέργειας έχουν αποδυναμωθεί από τις πολιτικές που τέθηκαν πρόσφατα σε εφαρμογή σε άλλες περιοχές του κόσμου με σκοπό την παροχή στήριξης και την επιτάχυνση της επέκτασης ολόκληρων αλυσίδων αξίας των τεχνολογιών ανανεώσιμης ενέργειας.

(3)

Στο πλαίσιο αυτό, και προκειμένου να αντιμετωπιστεί η έκθεση των καταναλωτών και των επιχειρήσεων στην Ευρώπη σε υψηλές και ασταθείς τιμές που προκαλούν οικονομικές και κοινωνικές δυσχέρειες, να διευκολυνθεί η απαιτούμενη μείωση της ζήτησης ενέργειας με την αντικατάσταση του εφοδιασμού με φυσικό αέριο από ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές και να αυξηθεί η ασφάλεια του εφοδιασμού, η Ένωση πρέπει να λάβει περαιτέρω άμεσα και προσωρινά μέτρα για την επιτάχυνση της ανάπτυξης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ιδίως μέσω στοχευμένων μέτρων που μπορούν να επιταχύνουν τον ρυθμό ανάπτυξης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην Ένωση βραχυπρόθεσμα.

(4)

Τα εν λόγω επείγοντα μέτρα έχουν επιλεχθεί λόγω της φύσης τους και της δυνατότητάς τους να συμβάλουν στην εξεύρεση λύσεων για την αντιμετώπιση της έκτακτης ανάγκης στον τομέα της ενέργειας βραχυπρόθεσμα. Ειδικότερα, αρκετά από τα μέτρα στον παρόντα κανονισμό μπορούν να τεθούν γρήγορα σε εφαρμογή από τα κράτη μέλη, προκειμένου να εξορθολογιστεί η διαδικασία αδειοδότησης που ισχύει για τα έργα ανανεώσιμης ενέργειας, χωρίς να απαιτούνται επαχθείς αλλαγές στις εθνικές διαδικασίες και τα νομικά τους συστήματα, ώστε να διασφαλιστεί η θετική επιτάχυνση της ανάπτυξης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας βραχυπρόθεσμα. Ορισμένα από τα μέτρα αυτά έχουν γενικό πεδίο εφαρμογής, όπως η εισαγωγή μαχητού τεκμηρίου ότι τα έργα ανανεώσιμης ενέργειας είναι υπέρτερου δημοσίου συμφέροντος για τους σκοπούς της σχετικής περιβαλλοντικής νομοθεσίας, ή η εισαγωγή διευκρινίσεων σχετικά με το πεδίο εφαρμογής ορισμένων περιβαλλοντικών οδηγιών, καθώς και η απλούστευση του πλαισίου αδειοδότησης για την ανανέωση των σταθμών παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, εστιάζοντας στις επιπτώσεις που προκύπτουν από τις αλλαγές ή τις επεκτάσεις σε σύγκριση με το αρχικό έργο. Άλλα μέτρα στοχεύουν σε συγκεκριμένες τεχνολογίες, όπως η σημαντικά συντομότερη και ταχύτερη αδειοδότηση για την εγκατάσταση εξοπλισμού ηλιακής ενέργειας σε υφιστάμενες δομές. Τα εν λόγω μέτρα έκτακτης ανάγκης ενδείκνυται να εφαρμοστούν το συντομότερο δυνατόν και να προσαρμόζονται ανάλογα με τις ανάγκες ώστε να αντιμετωπιστούν με ακρίβεια οι υφιστάμενες προκλήσεις.

(5)

Είναι αναγκαίο να θεσπιστούν πρόσθετα επείγοντα και στοχευμένα μέτρα για συγκεκριμένες τεχνολογίες και τύπους έργων που έχουν τις μεγαλύτερες δυνατότητες ταχείας ανάπτυξης και άμεσης επίδρασης στους στόχους της μείωσης της αστάθειας των τιμών και της μείωσης της ζήτησης φυσικού αερίου χωρίς να περιορίζεται η συνολική ζήτηση ενέργειας. Εκτός από την επιτάχυνση των διαδικασιών αδειοδότησης, σε ό,τι αφορά τον εξοπλισμό ηλιακής ενέργειας σε τεχνητές δομές, ενδείκνυται να προωθηθεί και να επιταχυνθεί η εγκατάσταση ηλιακών μονάδων μικρής κλίμακας, συμπεριλαμβανομένων των αυτοκαταναλωτών ανανεώσιμης ενέργειας και των συλλογικών αυτοκαταναλωτών, όπως οι τοπικές ενεργειακές κοινότητες, δεδομένου ότι αυτές είναι οι επιλογές που έχουν το χαμηλότερο κόστος, είναι οι πλέον προσβάσιμες και έχουν τις λιγότερες περιβαλλοντικές ή άλλου είδους επιπτώσεις για την ταχεία ανάπτυξη νέων εγκαταστάσεων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Επιπλέον, τα εν λόγω έργα στηρίζουν άμεσα τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις που επιβαρύνονται με υψηλές τιμές ενέργειας και προστατεύουν τους καταναλωτές από την αστάθεια των τιμών. Η ανανέωση των σταθμών παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές αποτελεί επιλογή για την ταχεία αύξηση της παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας με τον μικρότερο αντίκτυπο στις υποδομές δικτύου και στο περιβάλλον, συμπεριλαμβανομένης της περίπτωσης των τεχνολογιών παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας, όπως η αιολική ηλεκτροπαραγωγή, για τις οποίες οι διαδικασίες αδειοδότησης είναι συνήθως μεγαλύτερες. Τέλος, οι αντλίες θερμότητας αποτελούν άμεση ανανεώσιμη εναλλακτική λύση αντί των λεβήτων φυσικού αερίου και έχουν τη δυνατότητα να μειώσουν σημαντικά τη ζήτηση φυσικού αερίου κατά την περίοδο θέρμανσης.

(6)

Λόγω της επείγουσας και έκτακτης ενεργειακής κατάστασης, τα κράτη μέλη θα πρέπει να είναι σε θέση να θεσπίζουν εξαιρέσεις από ορισμένες υποχρεώσεις αξιολόγησης που ορίζονται στην περιβαλλοντική νομοθεσία της Ένωσης για έργα ανανεώσιμης ενέργειας και για έργα αποθήκευσης ενέργειας και έργα δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας που είναι απαραίτητα για την ενσωμάτωση της ανανεώσιμης ενέργειας στο σύστημα ηλεκτροδότησης. Για τη θέσπιση των εν λόγω εξαιρέσεων, θα πρέπει να πληρούνται δύο προϋποθέσεις, ήτοι ότι το έργο βρίσκεται σε ειδική περιοχή ανανεώσιμης ενέργειας ή δικτύου και ότι η περιοχή αυτή θα πρέπει να έχει υποβληθεί σε στρατηγική εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Επιπλέον, θα πρέπει να θεσπιστούν αναλογικά μέτρα μετριασμού ή, εάν δεν είναι διαθέσιμα, αντισταθμιστικά μέτρα για τη διασφάλιση της προστασίας των ειδών.

(7)

Ο παρών κανονισμός θα πρέπει να εφαρμόζεται στις διαδικασίες αδειοδότησης με ημερομηνία έναρξης εντός της περιόδου εφαρμογής του. Με δεδομένο τον στόχο του παρόντος κανονισμού, καθώς και την κατάσταση έκτακτης ανάγκης και το εξαιρετικό πλαίσιο της έκδοσής του, και λαμβανομένου ιδίως υπόψη του γεγονότος ότι η βραχυπρόθεσμη επιτάχυνση του ρυθμού ανάπτυξης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην Ένωση δικαιολογεί την εφαρμογή του παρόντος κανονισμού σε εκκρεμείς διαδικασίες αδειοδότησης, θα πρέπει να επιτρέπεται στα κράτη μέλη να εφαρμόζουν τον παρόντα κανονισμό, ή ορισμένες από τις διατάξεις του, σε εκκρεμείς διαδικασίες αδειοδότησης για τις οποίες δεν έχει ληφθεί τελική απόφαση από την αρμόδια αρχή, υπό την προϋπόθεση ότι κατά την εφαρμογή των εν λόγω κανόνων γίνονται δεόντως σεβαστά τα προϋπάρχοντα δικαιώματα τρίτων και οι θεμιτές προσδοκίες τους. Ως εκ τούτου, τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι η εφαρμογή του παρόντος κανονισμού σε εκκρεμείς διαδικασίες αδειοδότησης είναι αναλογική και προστατεύει επαρκώς τα δικαιώματα και τις θεμιτές προσδοκίες όλων των ενδιαφερόμενων μερών.

(8)

Ένα από τα προσωρινά μέτρα συνίσταται στη θέσπιση του μαχητού τεκμηρίου ότι τα έργα ανανεώσιμης ενέργειας είναι υπέρτερου δημόσιου συμφέροντος και εξυπηρετούν τη δημόσια υγεία και ασφάλεια για τους σκοπούς της σχετικής περιβαλλοντικής νομοθεσίας της Ένωσης, εκτός εάν υπάρχουν σαφείς ενδείξεις ότι τα εν λόγω έργα έχουν σημαντικές δυσμενείς επιπτώσεις στο περιβάλλον οι οποίες δεν μπορούν να μετριαστούν ή να αντισταθμιστούν. Οι σταθμοί παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων των αντλιών θερμότητας και των εγκαταστάσεων αιολικής ενέργειας, είναι καίριας σημασίας για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και της ρύπανσης, τη μείωση των τιμών της ενέργειας, τη μείωση της εξάρτησης της Ένωσης από τα ορυκτά καύσιμα και τη διασφάλιση της ασφάλειας εφοδιασμού της Ένωσης. Η εισαγωγή τεκμηρίου ότι οι σταθμοί παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων των αντλιών θερμότητας είναι έργα υπέρτερου δημόσιου συμφέροντος και εξυπηρέτησης της δημόσιας υγείας και ασφάλειας θα καθιστούσε δυνατό τα εν λόγω έργα να επωφεληθούν, όπου απαιτείται, από την απλουστευμένη αξιολόγηση για συγκεκριμένες παρεκκλίσεις που προβλέπονται στη σχετική περιβαλλοντική νομοθεσία της Ένωσης με άμεση ισχύ. Λαμβανομένων υπόψη των εθνικών τους ιδιαιτεροτήτων, τα κράτη μέλη θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να περιορίζουν την εφαρμογή του τεκμηρίου αυτού σε συγκεκριμένα τμήματα της επικράτειάς τους ή σε συγκεκριμένες τεχνολογίες ή έργα. Τα κράτη μέλη έχουν τη δυνατότητα να εξετάσουν το ενδεχόμενο εφαρμογής του τεκμηρίου αυτού στη σχετική εθνική νομοθεσία τους που αφορά το τοπίο.

(9)

Τούτο αντικατοπτρίζει τον σημαντικό ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η ανανεώσιμη ενέργεια στην απανθρακοποίηση του ενεργειακού συστήματος της Ένωσης, προσφέροντας άμεσες λύσεις για την αντικατάσταση της ενέργειας που βασίζεται στα ορυκτά καύσιμα και αντιμετωπίζοντας την επιδεινούμενη κατάσταση στην αγορά. Προκειμένου να εξαλειφθούν τα σημεία συμφόρησης στη διαδικασία αδειοδότησης και τη λειτουργία σταθμών παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας, θα πρέπει, κατά τη διαδικασία σχεδιασμού και αδειοδότησης, να δίνεται προτεραιότητα στην κατασκευή και λειτουργία σταθμών παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας και στην ανάπτυξη της συναφούς υποδομής δικτύου κατά τη στάθμιση των έννομων συμφερόντων στη συγκεκριμένη περίπτωση, τουλάχιστον για έργα που αναγνωρίζονται ως έργα δημοσίου συμφέροντος. Όσον αφορά την προστασία των ειδών, η προτεραιότητα αυτή θα πρέπει να δίνεται μόνο σε περίπτωση και κατά τον βαθμό που, αφενός, λαμβάνονται κατάλληλα μέτρα διατήρησης των ειδών, τα οποία συμβάλλουν στη διατήρηση ή την αποκατάσταση των πληθυσμών του είδους σε ικανοποιητική κατάσταση διατήρησης και, αφετέρου, διατίθενται επαρκείς οικονομικοί πόροι και εδαφικές ζώνες για τον σκοπό αυτόν.

(10)

Η ηλιακή ενέργεια αποτελεί καίρια πηγή ανανεώσιμης ενέργειας για τον τερματισμό της εξάρτησης της Ένωσης από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα, επιτυγχάνοντας παράλληλα τη μετάβαση προς μια κλιματικά ουδέτερη οικονομία. Η ενέργεια από φωτοβολταϊκά, που είναι μία από τις διαθέσιμες πηγές ηλεκτρικής ενέργειας με χαμηλότερο κόστος, και οι ηλιοθερμικές τεχνολογίες που παρέχουν ανανεώσιμη θέρμανση με χαμηλό κόστος ανά μονάδα θερμότητας, μπορούν να εξαπλωθούν γρήγορα και να ωφελήσουν άμεσα τους πολίτες και τις επιχειρήσεις. Στο πλαίσιο αυτό, σύμφωνα με την ανακοίνωση της Επιτροπής της 18ης Μαΐου 2022 με τίτλο «Στρατηγική της ΕΕ για την ηλιακή ενέργεια», θα υποστηριχθεί η ανάπτυξη μιας ανθεκτικής βιομηχανικής αλυσίδας αξίας της ηλιακής ενέργειας στην Ένωση, μεταξύ άλλων μέσω της ενωσιακής συμμαχίας για τον κλάδο των ηλιακών φωτοβολταϊκών που θα δρομολογηθεί στα τέλη του 2022. Η επιτάχυνση και η βελτίωση των διαδικασιών αδειοδότησης έργων ανανεώσιμης ενέργειας θα συμβάλει στη στήριξη της επέκτασης της παραγωγικής ικανότητας της Ένωσης όσον αφορά τεχνολογίες καθαρής ενέργειας. Οι τρέχουσες συνθήκες και, ιδίως, η πολύ υψηλή αστάθεια των τιμών της ενέργειας, απαιτούν άμεση δράση για τη διασφάλιση σημαντικά ταχύτερων διαδικασιών αδειοδότησης, προκειμένου να επιταχυνθεί σημαντικά ο ρυθμός εγκατάστασης εξοπλισμού ηλιακής ενέργειας σε τεχνητές δομές, οι οποίες παρουσιάζουν γενικά μικρότερη πολυπλοκότητα από τις εγκαταστάσεις επί του εδάφους και μπορούν να συμβάλουν ταχέως στον μετριασμό των επιπτώσεων της τρέχουσας ενεργειακής κρίσης, υπό την προϋπόθεση ότι θα διατηρηθούν η σταθερότητα, η αξιοπιστία και η ασφάλεια του δικτύου. Συνακόλουθα, οι εν λόγω εγκαταστάσεις θα πρέπει να επωφελούνται από συντομότερες διαδικασίες αδειοδότησης σε σύγκριση με άλλα έργα ανανεώσιμης ενέργειας.

(11)

Η μέγιστη προθεσμία για τη διαδικασία χορήγησης άδειας εγκατάστασης εξοπλισμού ηλιακής ενέργειας και τις σχετικές συντοπισμένες συνδέσεις αποθήκευσης και δικτύου σε υφιστάμενες ή μελλοντικές τεχνητές δομές που δημιουργούνται για σκοπούς διαφορετικούς από την παραγωγή ηλιακής ενέργειας θα πρέπει να είναι 3 μήνες. Θα πρέπει επίσης να θεσπιστεί ειδική παρέκκλιση από την απαίτηση διενέργειας εκτιμήσεων περιβαλλοντικών επιπτώσεων βάσει της οδηγίας 2011/92/ΕΕ (2) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τις εν λόγω εγκαταστάσεις, δεδομένου ότι δεν είναι πιθανό να εγείρουν ανησυχίες σχετικά με ανταγωνιστικές χρήσεις του χώρου ή περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Οι επενδύσεις σε μικρές αποκεντρωμένες εγκαταστάσεις ηλιακής ενέργειας με σκοπό την αυτοκατανάλωση ανανεώσιμης ενέργειας είναι ένα από τα πλέον αποδοτικά μέσα που διαθέτουν οι καταναλωτές ενέργειας για να μειώσουν τους λογαριασμούς ενέργειας και την έκθεσή τους στην αστάθεια των τιμών. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να εξαιρούν ορισμένες περιοχές ή δομές από το πεδίο εφαρμογής αυτής της συντομότερης προθεσμίας και αυτής της παρέκκλισης για συγκεκριμένους τεκμηριωμένους λόγους.

(12)

Οι εγκαταστάσεις αυτοκατανάλωσης, μεταξύ άλλων για τους εν λόγω συλλογικούς αυτοκαταναλωτές, όπως οι τοπικές ενεργειακές κοινότητες, συμβάλλουν επίσης στη μείωση της συνολικής ζήτησης φυσικού αερίου, στην αύξηση της ανθεκτικότητας του συστήματος και στην επίτευξη των στόχων της Ένωσης για την ανανεώσιμη ενέργεια. Η εγκατάσταση εξοπλισμού ηλιακής ενέργειας με ισχύ κάτω των 50 kW, συμπεριλαμβανομένων των εγκαταστάσεων των αυτοκαταναλωτών ανανεώσιμης ενέργειας, δεν είναι πιθανό να έχει σημαντικές δυσμενείς επιπτώσεις στο περιβάλλον ή στο δίκτυο και δεν εγείρει ανησυχίες ως προς την ασφάλεια. Επιπλέον, οι μικρές εγκαταστάσεις δεν απαιτούν γενικά επέκταση της δυναμικότητας στο σημείο σύνδεσης με το δίκτυο. Λαμβανομένων υπόψη των άμεσων θετικών συνεπειών αυτού του είδους εγκαταστάσεων για τους καταναλωτές, καθώς και των περιορισμένων περιβαλλοντικών επιπτώσεων που ενδέχεται να προκαλέσουν, ενδείκνυται να εξορθολογιστεί περαιτέρω η εφαρμοστέα σε αυτούς διαδικασία αδειοδότησης, υπό την προϋπόθεση ότι δεν υπερβαίνουν την υφιστάμενη δυναμικότητα της σύνδεσης με το δίκτυο διανομής, με την εισαγωγή της έννοιας της σιωπηρής διοικητικής έγκρισης στις σχετικές διαδικασίες αδειοδότησης, προκειμένου να προωθηθεί και να επιταχυνθεί η ανάπτυξη των εν λόγω εγκαταστάσεων και να είναι δυνατόν να αποκομισθούν τα οφέλη τους βραχυπρόθεσμα. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να εφαρμόζουν όριο χαμηλότερο από 50 kW λόγω των εσωτερικών τους περιορισμών, υπό την προϋπόθεση ότι το όριο παραμένει υψηλότερο από 10,8 kW. Σε κάθε περίπτωση, οι σχετικές αρχές ή οντότητες μπορούν, κατά τη διάρκεια της διαδικασίας αδειοδότησης ενός μηνός, να απορρίπτουν τις αιτήσεις που έλαβαν για τις εν λόγω εγκαταστάσεις για λόγους που σχετίζονται με την ασφάλεια, τη σταθερότητα και την αξιοπιστία του δικτύου μέσω δεόντως αιτιολογημένης απάντησης.

(13)

Η ανανέωση των υφιστάμενων σταθμών παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας προσφέρει σημαντικές δυνατότητες ταχείας αύξησης της ηλεκτροπαραγωγής από ανανεώσιμες πηγές, επιτρέποντας έτσι τη μείωση της κατανάλωσης αερίου. Η ανανέωση επιτρέπει τη συνεχή χρήση θέσεων με σημαντικό δυναμικό ανανεώσιμης ενέργειας, γεγονός που μειώνει την ανάγκη ορισμού νέων θέσεων για έργα ανανεώσιμης ενέργειας. Η ανανέωση μονάδας αιολικής ενέργειας με αποδοτικότερες ανεμογεννήτριες προσφέρει τη δυνατότητα είτε διατήρησης είτε αύξησης της υφιστάμενης ισχύος ενώ χρησιμοποιούνται λιγότερες, μεγαλύτερες και αποδοτικότερες ανεμογεννήτριες . Η ανανέωση διαθέτει επίσης τα πλεονεκτήματα της υφιστάμενης σύνδεσης στο δίκτυο, του πιθανώς υψηλότερου βαθμού δημόσιας αποδοχής και της γνώσης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων.

(14)

Εκτιμάται ότι χερσαία αιολική ισχύς 38 GW φθάνει μεταξύ του 2021 και του 2025 στο τέλος του κανονικού επιχειρησιακού κύκλου ζωής της, ο οποίος ανέρχεται σε 20 έτη. Ο παροπλισμός της εν λόγω ισχύος αντί της ανανέωσής τηςς θα οδηγούσε σε σημαντική μείωση της τρέχουσας εγκατεστημένης ισχύος ανανεώσιμης ενέργειας, περιπλέκοντας περαιτέρω την κατάσταση στην αγορά ενέργειας. Η άμεση απλούστευση και επιτάχυνση των διαδικασιών αδειοδότησης για ανανέωση είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση και την αύξηση της ισχύος ανανεώσιμης ενέργειας στην Ένωση. Προς τούτο, ο παρών κανονισμός θεσπίζει πρόσθετα μέτρα για τον περαιτέρω εξορθολογισμό της διαδικασίας αδειοδότησης που εφαρμόζεται για την ανανέωση σε έργα ανανεώσιμης ενέργειας. Ειδικότερα, η μέγιστη προθεσμία των έξι μηνών που ισχύει για την αδειοδοτική διαδικασία ανανέωσης σε έργα ανανεώσιμης ενέργειας θα πρέπει να περιλαμβάνει όλες τις σχετικές εκτιμήσεις περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Επιπλέον, όταν η ανανέωση ενός σταθμού παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας ή η αναβάθμιση μιας σχετικής υποδομής δικτύου που είναι απαραίτητη για την ενσωμάτωση της ανανεώσιμης ενέργειας στο σύστημα ηλεκτροδότησης υπόκειται σε έλεγχο διαλογής ή σε εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων, οι εν λόγω διαδικασίες θα πρέπει να περιορίζονται στην εκτίμηση των δυνητικών σημαντικών επιπτώσεων που απορρέουν από την αλλαγή ή την επέκταση σε σύγκριση με το αρχικό έργο.

(15)

Προκειμένου να προωθηθεί και να επιταχυνθεί η ανανέωση των υφιστάμενων σταθμών παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας, θα πρέπει να θεσπιστεί αμέσως απλουστευμένη διαδικασία για τις συνδέσεις με το δίκτυο στις περιπτώσεις που η ανανέωση έχει ως αποτέλεσμα περιορισμένη αύξηση της συνολικής ισχύος σε σύγκριση με το αρχικό έργο.

(16)

Κατά την ανανέωση μιας ηλιακής εγκατάστασης, μπορεί να επιτευχθεί αύξηση της απόδοσης και της ισχύος χωρίς αύξηση του καταλαμβανόμενου χώρου. Ως εκ τούτου, η ανανεωμένη εγκατάσταση δεν θα έχει διαφορετικό αντίκτυπο στο περιβάλλον από την αρχική εγκατάσταση, εφόσον ο χρησιμοποιούμενος χώρος δεν αυξάνεται κατά τη διαδικασία και τα αρχικώς απαιτηθέντα μέτρα μετριασμού των περιβαλλοντικών επιπτώσεων εξακολουθούν να τηρούνται.

(17)

Η τεχνολογία αντλιών θερμότητας είναι καίριας σημασίας για την παραγωγή ανανεώσιμης θέρμανσης και ψύξης από ενέργεια του περιβάλλοντος, μεταξύ άλλων από εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων, και γεωθερμική ενέργεια. Οι αντλίες θερμότητας παρέχουν επίσης τη δυνατότητα χρήσης τυχόν απορριπτόμενης θερμότητας και ψύξης. Η ταχεία ανάπτυξη αντλιών θερμότητας που κινητοποιεί υποχρησιμοποιούμενες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως η ενέργεια του περιβάλλοντος, η γεωθερμική ενέργεια και η απορριπτόμενη θερμότητα από τον βιομηχανικό και τον τριτογενή τομέα, συμπεριλαμβανομένων των κέντρων δεδομένων, καθιστά εφικτή την αντικατάσταση των λεβήτων φυσικού αερίου και άλλων λεβήτων που βασίζονται σε ορυκτά καύσιμα με λύσεις θέρμανσης από ανανεώσιμες πηγές, με παράλληλη αύξηση της ενεργειακής απόδοσης. Τούτο θα επιταχύνει τη μείωση της χρήσης αερίου για την παροχή θέρμανσης, τόσο στα κτίρια όσο και στη βιομηχανία. Προκειμένου να επιταχυνθεί η εγκατάσταση και η χρήση αντλιών θερμότητας, ενδείκνυται να θεσπιστούν στοχευμένες, συντομότερες διαδικασίες αδειοδότησης για τις εν λόγω εγκαταστάσεις, συμπεριλαμβανομένης απλουστευμένης διαδικασίας για τη σύνδεση μικρότερων αντλιών θερμότητας στο δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας, όταν δεν υπάρχουν ανησυχίες ως προς την ασφάλεια, δεν απαιτούνται επιπλέον εργασίες για τις συνδέσεις με το δίκτυο και δεν υπάρχει τεχνική ασυμβατότητα των κατασκευαστικών στοιχείων του συστήματος, εκτός εάν τέτοια διαδικασία δεν απαιτείται από το εθνικό δίκαιο. Χάρη στην ταχύτερη και ευκολότερη εγκατάσταση αντλιών θερμότητας, η αυξημένη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στον τομέα της θέρμανσης, ο οποίος αντιπροσωπεύει σχεδόν το ήμισυ της ενεργειακής κατανάλωσης της Ένωσης, θα συμβάλει στην ασφάλεια του εφοδιασμού και στην αντιμετώπιση τυχόν δυσκολότερης κατάστασης στην αγορά.

(18)

Κατά την εφαρμογή των προθεσμιών για την εγκατάσταση εξοπλισμού ηλιακής ενέργειας, την ανανέωση σταθμών παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και την ανάπτυξη αντλιών θερμότητας, ο χρόνος κατασκευής ή ανανέωσης των σταθμών, των συνδέσεών τους στο δίκτυο και των σχετικών αναγκαίων υποδομών δικτύου δεν θα πρέπει να προσμετράται στις εν λόγω προθεσμίες, εκτός εάν συμπίπτει με διοικητικό στάδιο της διαδικασίας αδειοδότησης. Επιπλέον, η διάρκεια των διοικητικών σταδίων που απαιτούνται για τη συμπλήρωση σημαντικών αναβαθμίσεων του δικτύου οι οποίες είναι αναγκαίες για τη διασφάλιση της σταθερότητας, της αξιοπιστίας και της ασφάλειας του δικτύου δεν θα πρέπει να προσμετράται στις προθεσμίες.

(19)

Προκειμένου να διευκολυνθεί περαιτέρω η ανάπτυξη της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, θα πρέπει να επιτραπεί στα κράτη μέλη να διατηρούν τη δυνατότητα περαιτέρω συντόμευσης των προθεσμιών της διαδικασίας αδειοδότησης.

(20)

Οι διατάξεις της Σύμβασης της Οικονομικής Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για την Ευρώπη (ΟΕΕ/ΗΕ) για την πρόσβαση σε πληροφορίες, τη συμμετοχή του κοινού στη λήψη αποφάσεων και την πρόσβαση στη δικαιοσύνη για περιβαλλοντικά θέματα («Σύμβαση του Aarhus») σχετικά με την πρόσβαση σε πληροφορίες, τη συμμετοχή του κοινού στη λήψη αποφάσεων και την πρόσβαση στη δικαιοσύνη για περιβαλλοντικά θέματα και, ιδίως, οι υποχρεώσεις των κρατών μελών σχετικά με τη συμμετοχή του κοινού και την πρόσβαση στη δικαιοσύνη, εξακολουθούν να ισχύουν.

(21)

Η αρχή της ενεργειακής αλληλεγγύης αποτελεί γενική αρχή του δικαίου της Ένωσης όπως διατυπώνεται από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην απόφασή του της 15ης Ιουλίου 2021, στην υπόθεση C-848/19 P, Γερμανία κατά Πολωνίας (3) και εφαρμόζεται σε όλα τα κράτη μέλη. Κατά την εφαρμογή της αρχής της ενεργειακής αλληλεγγύης, ο παρών κανονισμός επιτρέπει τη διασυνοριακή διάχυση των αποτελεσμάτων από την ταχύτερη ανάπτυξη έργων ανανεώσιμης ενέργειας. Τα μέτρα που εκτίθενται στον παρόντα κανονισμό μέτρα αφορούν εγκαταστάσεις ανανεώσιμης ενέργειας σε όλα τα κράτη μέλη, καλύπτουν δε ευρύ φάσμα έργων, συμπεριλαμβανομένων έργων σε υφιστάμενες δομές, νέων εγκαταστάσεων εξοπλισμού ηλιακής ενέργειας και έργων ανανέωσης υφιστάμενων εγκαταστάσεων. Δεδομένου του βαθμού ολοκλήρωσης των αγορών ενέργειας της Ένωσης, οποιαδήποτε αύξηση στην ανάπτυξη ανανεώσιμης ενέργειας σε ένα κράτος μέλος αναμένεται να είναι επωφελής και για άλλα κράτη μέλη όσον αφορά την ασφάλεια του εφοδιασμού και τις χαμηλότερες τιμές. Μια τέτοια αύξηση αναμένεται να συμβάλει στη διασυνοριακή ροή ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές εκεί όπου είναι περισσότερο αναγκαία και να διασφαλίσει ότι η ηλεκτρική ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές που παράγεται με χαμηλό κόστος εξάγεται σε κράτη μέλη όπου η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας είναι ακριβότερη. Επιπλέον, η νεοεγκατεστημένη ισχύς ανανεώσιμης ενέργειας στα κράτη μέλη θα έχει αντίκτυπο στη συνολική μείωση της ζήτησης αερίου σε ολόκληρη την Ένωση.

(22)

Σύμφωνα με το άρθρο 122 παράγραφος 1 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το Συμβούλιο μπορεί να θεσπίζει, προτάσει της Επιτροπής και σε πνεύμα αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών μελών, τα κατάλληλα μέτρα για την αντιμετώπιση της οικονομικής κατάστασης, ιδίως εάν ανακύψουν σοβαρές δυσκολίες στον εφοδιασμό με ορισμένα προϊόντα, ιδίως στον τομέα της ενέργειας. Υπό το πρίσμα των πρόσφατων γεγονότων και των πρόσφατων ενεργειών της Ρωσίας, ο υψηλός κίνδυνος πλήρους διακοπής του εφοδιασμού με αέριο από τη Ρωσία, σε συνδυασμό με τις αβέβαιες προοπτικές εναλλακτικών λύσεων, συνιστούν σημαντική απειλή διατάραξης του ενεργειακού εφοδιασμού, αυξάνοντας περαιτέρω τις τιμές της ενέργειας και προσθέτοντας επακόλουθη πίεση στην οικονομία της Ένωσης. Ως εκ τούτου, απαιτείται επείγουσα δράση.

(23)

Λαμβάνοντας υπόψη την κλίμακα της ενεργειακής κρίσης, το επίπεδο των κοινωνικών, οικονομικών και δημοσιονομικών επιπτώσεών της και την ανάγκη ανάληψης δράσης το συντομότερο δυνατόν, ο παρών κανονισμός θα πρέπει να αρχίσει να ισχύει επειγόντως την επομένη της δημοσίευσής του στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η διάρκεια ισχύος του περιορίζεται σε 18 μήνες, με ρήτρα επανεξέτασης προκειμένου η Επιτροπή να προτείνει την παράταση της ισχύος του, εάν χρειαστεί.

(24)

Δεδομένου ότι οι στόχοι του παρόντος κανονισμού δεν μπορούν να επιτευχθούν ικανοποιητικά από τα κράτη μέλη, μπορούν όμως να επιτευχθούν καλύτερα σε επίπεδο Ένωσης, η Ένωση δύναται να λάβει μέτρα, σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας του άρθρου 5 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας, όπως διατυπώνεται στο εν λόγω άρθρο, ο παρών κανονισμός δεν υπερβαίνει τα απαιτούμενα για την επίτευξη των στόχων αυτών,