ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

I.   ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Ο κανονισμός (ΕΕ) 2017/1938 («ο κανονισμός») κάνει πραγματικότητα την έννοια της αλληλεγγύης και καθιερώνει μηχανισμό αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών μελών, ο οποίος θα ενεργοποιείται όταν πληρούνται οι όροι που προβλέπονται στις σχετικές διατάξεις. Ο μηχανισμός αλληλεγγύης αποτελεί ενέργεια έσχατης ανάγκης: επιτρέπει σε πνεύμα αλληλεγγύης την αδιάλειπτη ροή φυσικού αερίου προς τους πλέον ευάλωτους. Πρόκειται για τους οικιακούς πελάτες και ορισμένες βασικές υπηρεσίες που ορίζονται ως «εξ αλληλεγγύης προστατευόμενοι πελάτες» στο άρθρο 2 παράγραφος 6 του κανονισμού.

1.   Ο μηχανισμός αλληλεγγύης

Εάν κράτος μέλος ζητήσει αλληλεγγύη, ο μηχανισμός αλληλεγγύης προβλέπει υποχρέωση για τα άλλα απευθείας συνδεδεμένα κράτη μέλη να δώσουν προτεραιότητα στον εφοδιασμό των εξ αλληλεγγύης προστατευόμενων πελατών στο αιτούν κράτος μέλος έναντι των εγχώριων πελατών που δεν προστατεύονται εξ αλληλεγγύης. Αυτό είναι αναγκαίο μόνον όταν η αγορά αδυνατεί να προσφέρει τις αναγκαίες ποσότητες φυσικού αερίου (1). Τα όρια της βοήθειας που μπορεί να προσφέρει κράτος μέλος είναι:

—	η διαθέσιμη δυναμικότητα διασύνδεσης,

—	η αναγκαία ποσότητα φυσικού αερίου για τους οικείους εξ αλληλεγγύης προστατευόμενους πελάτες, εφόσον απειλείται ο εφοδιασμός τους με φυσικό αέριο,

—	η ασφάλεια του οικείου δικτύου φυσικού αερίου, και

—	για ορισμένες χώρες, ο εφοδιασμός κρίσιμων μονάδων ηλεκτροπαραγωγής που λειτουργούν με φυσικό αέριο για να διατηρηθεί η ασφάλεια εφοδιασμού με ηλεκτρική ενέργεια.

Ως έσχατο μέτρο, ο μηχανισμός αλληλεγγύης μπορεί να ενεργοποιηθεί από αιτούν κράτος μέλος μόνον όταν η αγορά, τόσο στο αιτούν κράτος μέλος όσο και σε οποιοδήποτε κράτος μέλος παροχής, αδυνατεί να προσφέρει τις απαραίτητες ποσότητες φυσικού αερίου, ούτε τις ποσότητες που προσφέρουν μη προστατευόμενοι πελάτες, για να ικανοποιηθεί η ζήτηση από εξ αλληλεγγύης προστατευόμενους πελάτες. Επιπλέον, τα μέτρα στο σχέδιο έκτακτης ανάγκης αιτούντος κράτους μέλους, μεταξύ των οποίων και μέτρα αναγκαστικών περικοπών στους εξ αλληλεγγύης προστατευόμενους πελάτες, πρέπει να έχουν εξαντληθεί. Παρά αυτούς τους αυστηρούς όρους ενεργοποίησης του μηχανισμού αλληλεγγύης, ο μηχανισμός προσφέρει στα νοικοκυριά και στις βασικές κοινωνικές υπηρεσίες βεβαιότητα και ασφάλεια για αδιάλειπτο εφοδιασμό με φυσικό αέριο.

Υπό τις συνθήκες αυτές, είναι πιθανό μέτρα μη βασιζόμενα στην αγορά ή περικοπές είτε να έχουν ήδη τεθεί σε εφαρμογή είτε να επίκεινται και στα δυνητικά κράτη μέλη παροχής βοήθειας. Ειδάλλως, θα εξακολουθούν να υπάρχουν προσφορές ορισμένων ποσοτήτων φυσικού αερίου και το φυσικό αέριο θα μπορεί να ρέει πάντα εκεί όπου χρειάζεται με βάση τα μηνύματα των τιμών (αν υποτεθεί ότι υφίστανται), χωρίς να χρειασθεί ενεργοποίηση του μηχανισμού αλληλεγγύης. Ο μηχανισμός αλληλεγγύης συνιστά όντως προσωρινή ανακατανομή του υπόλοιπου φυσικού αερίου από πελάτες που δεν είναι εξ αλληλεγγύης προστατευόμενοι σε κράτος μέλος σε εξ αλληλεγγύης προστατευόμενους πελάτες άλλου κράτους μέλους εντός της ίδιας ευρωπαϊκής ενοποιημένης αγοράς φυσικού αερίου. Η αλληλεγγύη είναι δυνατόν να παρασχεθεί μόνον εφόσον το δίκτυο φυσικού αερίου παραμένει ικανό για την ασφαλή ανακατανομή και μεταφορά φυσικού αερίου (2).

Τα διάφορα στοιχεία διμερούς ρύθμισης που πραγματεύονται τις νομικές, τεχνικές και οικονομικές πτυχές της αλληλεγγύης καλύπτονται ήδη εν μέρει από το άρθρο 13 του κανονισμού. Πέραν αυτού, στις διμερείς ρυθμίσεις τους τα κράτη μέλη οφείλουν να συμφωνούν για όλα τα αναγκαία στοιχεία και λεπτομέρειες, ώστε να παρέχεται βεβαιότητα και ασφάλεια σε όλους τους εμπλεκόμενους στη λειτουργία του μηχανισμού αλληλεγγύης. Οι εν λόγω ρυθμίσεις πρέπει να περιγράφονται στα αντίστοιχα σχέδια έκτακτης ανάγκης· πρέπει ιδίως να περιλαμβάνουν τον μηχανισμό αποζημίωσης ή τουλάχιστον σύνοψή του.

Η αποζημίωση όπως περιγράφεται στο άρθρο 13 του κανονισμού έχει ευρεία έννοια. Περιλαμβάνει πληρωμές για φυσικό αέριο και πρόσθετα έξοδα (όπως η μεταφορά) για παραδόσεις σε εξ αλληλεγγύης προστατευόμενους πελάτες του κράτους μέλους που ζήτησε αλληλεγγύη, καθώς και πληρωμές σε πελάτες στο κράτος μέλος που παρέσχε αλληλεγγύη που υπέστησαν περικοπές. Στις παρούσες κατευθυντήριες γραμμές, η αποζημίωση υπό αυτή την ευρύτερη έννοια αναφέρεται ως «αποζημίωση αλληλεγγύης». Η αποζημίωση για ζημίες οφειλόμενες σε περικοπές αναφέρεται ως «αποζημίωση περικοπής».

Υπάρχουν αρκετές προϋποθέσεις για να λειτουργήσει ορθά η αλληλεγγύη.

Πρώτον, μέτρα βασιζόμενα στην αγορά θα πρέπει να εφαρμόζονται για όσο το δυνατόν μεγαλύτερο διάστημα. Τα κράτη μέλη πρέπει να καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για να δημιουργήσουν ένα μηχανισμό ή μια πλατφόρμα που θα καθιστά εφικτή την εθελοντική ανταπόκριση της ζήτησης. Αυτό είναι προς το συμφέρον και του δυνητικού παρόχου και των αιτούντων κρατών μελών διότι, ειδάλλως, θα χρειασθούν ενωρίτερα μέτρα μη βασιζόμενα στην αγορά, όπως η αναγκαστική αλλαγή καυσίμων ή οι περικοπές σε πελάτες. Αυτό είναι επίσης σύμφωνο με τη γενική αρχή του κανονισμού ότι η αγορά πρέπει να έχει τη μέγιστη δυνατή ευχέρεια να επιλύσει προβλήματα εφοδιασμού με φυσικό αέριο.

Δεύτερον, θα πρέπει να είναι δυνατόν να κινούνται ελεύθερα οι τιμές χονδρικής, ακόμη και σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης· το πάγωμα των τιμών ή η διατίμηση δεν θα επιτρέψει να αποτυπωθεί η ανάγκη για πρόσθετο φυσικό αέριο στα σήματα των τιμών, οπότε το φυσικό αέριο δεν θα ρεύσει εκεί όπου χρειάζεται.

Τρίτον, η διασυνοριακή πρόσβαση στις υποδομές θα πρέπει πάντοτε να διατηρείται τεχνικά και με ασφάλεια σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 715/2009 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (3) ακόμη και σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης. Ανάλογα με τους τεχνικούς περιορισμούς σε κάθε κράτος μέλος, οι ρυθμίσεις θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι η πρόσβαση σε γραμμές διασύνδεσης, τερματικούς σταθμούς ΥΦΑ, υπόγειες εγκαταστάσεις αποθήκευσης φυσικού αερίου, κόμβους και προσφορές ζήτησης, κατά περίπτωση, είναι πλήρως ελεύθερη για τους παράγοντες της αγοράς εκτός συνόρων. Κατά τον τρόπο αυτόν θα μετατεθεί χρονικά η ενεργοποίηση της αλληλεγγύης στο κράτος μέλος που αντιμετωπίζει δυσκολίες εφοδιασμού.

Τέταρτον, τα κράτη μέλη ενθαρρύνονται να συνεργάζονται στα διάφορα στάδια κατάστασης έκτακτης ανάγκης. Η αποτελεσματική συνεργασία σε πρώιμο στάδιο θα μπορούσε να μεταθέσει χρονικά την ενεργοποίηση της αλληλεγγύης. Θα προλάβει επίσης ενδεχομένως τη διαμόρφωση πιθανώς διαφορετικών τιμών του φυσικού αερίου (π.χ. βάσει της αξίας απώλειας φορτίου για ομάδες πελατών που υπέστησαν περικοπές) σε συνδεδεμένες αγορές και θα λειτουργήσει ως αντικίνητρο στην (παροχή) αλληλεγγύη.

2.   Νομική βάση

Το άρθρο 13 παράγραφος 12 του κανονισμού ορίζει ότι η Επιτροπή, αφού συμβουλευθεί τη συντονιστική ομάδα για το φυσικό αέριο (ΣΟΦΑ), προβλέπει έως την 1η Δεκεμβρίου 2017, μη δεσμευτικές νομικά κατευθυντήριες γραμμές για τα βασικά στοιχεία των τεχνικών, νομικών και οικονομικών ρυθμίσεων. Οι εν λόγω κατευθυντήριες γραμμές πρέπει να καλύπτουν ιδίως τον τρόπο πρακτικής εφαρμογής των στοιχείων που περιγράφονται στο άρθρο 13 παράγραφοι 8 και 10 του κανονισμού.

3.   Πεδίο εφαρμογής των κατευθυντηρίων γραμμών

Το άρθρο 13 του κανονισμού προσδιορίζει ορισμένα στοιχεία και πτυχές του μηχανισμού αλληλεγγύης που πρέπει να συμφωνούνται και να περιλαμβάνονται στις διμερείς ρυθμίσεις. Η παροχή χρήσιμης καθοδήγησης για τα εν λόγω στοιχεία και τυχόν άλλα στοιχεία που ενδέχεται να περιλαμβάνουν οι ρυθμίσεις αυτές προϋποθέτει, καταρχάς, καλύτερη κατανόηση της κατάστασης για την οποία είναι πιθανό να ενεργοποιηθεί η αλληλεγγύη και των προσπαθειών και των βασικών αρχών που θα μπορούσαν να αποτρέψουν τη δημιουργία τέτοιας κατάστασης. Οι τρέχουσες μη δεσμευτικές κατευθυντήριες γραμμές δεν περιέχουν ούτε θα μπορούσαν να περιέχουν εξαντλητικό και περιοριστικό κατάλογο ο οποίος να αρμόζει για κάθε κράτος μέλος, διότι τα κράτη μέλη πρέπει να έχουν την ελευθερία να επιλέξουν λύσεις που τους αρμόζουν καλύτερα, με βάση τις ικανότητές τους, τα υπάρχοντα πλαίσια, την κατάσταση και τις προτεραιότητές τους. Αντ' αυτού, συνιστούν τη χρήση μιας δέσμης αναγκαίων και προαιρετικών στοιχείων, περιγράφουν τους δυνατούς τρόπους εφαρμογής ορισμένων μέτρων αλληλεγγύης και περιέχουν παραδείγματα και βέλτιστες πρακτικές.

Η προσέγγιση που προτείνεται είναι τα κράτη μέλη να χρησιμοποιούν τα υφιστάμενα εθνικά πλαίσια και διαδικασίες, όποτε είναι δυνατόν, ή να τα προσαρμόζουν όταν χρειάζεται για λόγους αλληλεγγύης. Εν προκειμένω μπορεί να περιλαμβάνεται, παραδείγματος χάρη, η χρήση υφιστάμενων πλατφορμών για μέτρα από την πλευρά της ζήτησης ή υφιστάμενων μηχανισμών αποζημίωσης των πελατών.

ΙΙ.   ΝΟΜΙΚΕΣ, ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ

1.   Νομικές ρυθμίσεις

Στόχος των νομικών ρυθμίσεων είναι η ασφάλεια δικαίου για όλους όσους εμπλέκονται στην παροχή ή την παραλαβή φυσικού αερίου σε καταστάσεις αλληλεγγύης. Συνιστάται στα κράτη μέλη που συμμετέχουν στην εφαρμογή του μηχανισμού αλληλεγγύης να θεσπίσουν σαφείς, διαφανείς και αποτελεσματικές νομικές ρυθμίσεις, ώστε οι ενδιαφερόμενοι να γνωρίζουν τους κανόνες και τις διαδικασίες διασυνοριακής αλληλεγγύης.

Σύμφωνα με το άρθρο 13 παράγραφος 10 του κανονισμού απαιτείται η σύναψη ρυθμίσεων μεταξύ διασυνδεδεμένων κρατών μελών. Προς το παρόν, υπάρχουν κράτη μέλη χωρίς φυσική σύνδεση με άλλο κράτος μέλος (4), μια ομάδα κρατών μελών συνδεδεμένων μεταξύ τους αλλά όχι με κάποιο άλλο κράτος μέλος (5) και πολλά κράτη μέλη που έχουν κοινά σύνορα ή αποκλειστική οικονομική ζώνη χωρίς όμως απευθείας μεταξύ τους σύνδεση (6). Αυτό μπορεί να αλλάξει με τα υπό κατασκευή έργα υποδομής για διασυνδέσεις. Εάν οι διασυνδέσεις υλοποιηθούν μετά την 1η Δεκεμβρίου 2018, τα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη θα χρειασθεί να θέσουν σε εφαρμογή το συντομότερο δυνατό τις νομικές, οικονομικές και τεχνικές ρυθμίσεις που ορίζονται στο άρθρο 13 παράγραφος 10 του κανονισμού.

1.1.   Ενδιαφερόμενα κράτη μέλη και προσδιορισμός τρίτης χώρας (άρθρο 13 παράγραφος 2)

Τα κράτη μέλη που αφορά ο μηχανισμός αλληλεγγύης είναι:

—	το κράτος μέλος που ζήτησε αλληλεγγύη· και

—	όλα τα κράτη μέλη που είναι απευθείας συνδεδεμένα με το κράτος μέλος που ζήτησε αλληλεγγύη.

Όλα τα απευθείας συνδεδεμένα κράτη μέλη πρέπει να συνάψουν εκ των προτέρων διμερείς ρυθμίσεις για την εφαρμογή του μηχανισμού αλληλεγγύης, εκτός εάν ο κανονισμός προβλέπει απαλλαγή από την εν λόγω υποχρέωση. Εάν υπάρχουν περισσότερα του ενός κράτη μέλη που μπορούν να παράσχουν αλληλεγγύη, το αιτούν κράτος μέλος θα πρέπει να συμβουλευτεί όλα τα εν λόγω κράτη μέλη και να ζητήσει προσφορές για τις ποσότητες φυσικού αερίου που χρειάζεται να προμηθεύσει στους εξ αλληλεγγύης προστατευόμενους πελάτες. Κάθε τέτοια προσφορά προσδίδει πρακτική μορφή στη συμφωνία της τιμής του φυσικού αερίου που περιλαμβάνεται στην εκ των προτέρων διμερή ρύθμιση. Η εν λόγω συμφωνία μπορεί να περιλαμβάνει αναφορά στην αγοραία τιμή ή συμφωνημένη μεθοδολογία υπολογισμού της τιμής του φυσικού αερίου. Αφ' ης στιγμής το κράτος μέλος που ζήτησε αλληλεγγύη επιλέξει μία ή περισσότερες προσφορές, προσδιορίζει το/τα κράτος/-η μέλος/-η που όντως εμπλέκονται στην παροχή της αλληλεγγύης.

Η υποχρέωση άλλων κρατών μελών που θα μπορούσαν να παράσχουν αλληλεγγύη, των οποίων όμως η προσφορά δεν επελέγη, αναστέλλεται προσωρινά. Σε περίπτωση που επιδεινωθεί περαιτέρω η κατάσταση κρίσης, το κράτος μέλος το οποίο ζήτησε προσφορές μπορεί να απευθυνθεί ανά πάσα στιγμή σε αυτά τα κράτη μέλη για να ζητήσει αλληλεγγύη. Ωστόσο, το αίτημα θα πρέπει να υποβληθεί εκ νέου, επειδή οι συνθήκες είναι πιθανό να έχουν αλλάξει με την πάροδο του χρόνου (π.χ. η τιμή του φυσικού αερίου μπορεί να έχει αλλάξει ή η ποσότητα του δυνητικά διαθέσιμου φυσικού αερίου μπορεί να έχει μειωθεί). Στο κράτος μέλος που λαμβάνει τέτοιο αίτημα συνιστάται να επικαιροποιήσει την προσφορά του, λαμβάνοντας υπόψη κάθε αλλαγή της κατάστασης (υπογείως αποθηκευμένες ποσότητες φυσικού αερίου, ροές, θερμοκρασία, κατανάλωση κ.λπ.). Για τον λόγο αυτό, τα μέλη των οποίων η υποχρέωση έχει ανασταλεί προσωρινά θα πρέπει να τηρούνται ενήμερα σχετικά με την κατάσταση του αιτούντος κράτους μέλους. Η Επιτροπή θα παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς την κατάσταση στο κράτος μέλος που είναι αποδέκτης της αλληλεγγύης.

Σε ειδικές περιπτώσεις, η έννοια των απευθείας συνδεδεμένων κρατών μελών καλύπτει επίσης σύνδεση μέσω τρίτης χώρας. Εν προκειμένω, το δικαίωμα κράτους μέλους να ζητήσει αλληλεγγύη και η υποχρέωση παροχής αλληλεγγύης εξαρτώνται από τις ισχύουσες συμφωνίες μεταξύ των κρατών μελών και τη συμφωνία με τη συγκεκριμένη τρίτη χώρα. Η συμφωνία αυτή μεταξύ των κρατών μελών πρέπει να αναφέρει ότι η τρίτη χώρα θα πρέπει να δεσμευθεί για τη διαμετακόμιση των ποσοτήτων φυσικού αερίου που αποστέλλονται μέσω του εδάφους της ενόσω παρέχεται αλληλεγγύη. Χωρίς αυτή τη δέσμευση δεν είναι βέβαιο ότι θα επιτευχθεί αλληλεγγύη.

1.2.   Αίτημα αλληλεγγύης

Οι καταστάσεις κρίσης απαιτούν γρήγορες ενέργειες. Συνεπώς, το αίτημα αλληλεγγύης θα πρέπει να είναι σύντομο, τυποποιημένο και να περιέχει τις ελάχιστες απαραίτητες πληροφορίες. Το ιδεώδες είναι τα κράτη μέλη που συνάπτουν διμερή ρύθμιση να μπορούν να συμφωνήσουν σε υπόδειγμα και να το επισυνάψουν στη ρύθμιση ως παράρτημα. Οι κάτωθι πληροφορίες κρίνονται ως ελάχιστα απαιτούμενες για την αποτελεσματική ανταπόκριση σε αίτημα αλληλεγγύης:

—	ονομασία του αιτούντος κράτους μέλους, καθώς και του αρμόδιου φορέα και ονοματεπώνυμο/-α του/των προσώπου/-ων επικοινωνίας·

—	ονομασία του διαχειριστή του συστήματος μεταφοράς (ΔΣΜ) ή του διαχειριστή του τμήματος της αγοράς (κατά περίπτωση) και του αρμόδιου/-ων επαφής·

—	ζητούμενη ποσότητα φυσικού αερίου (μετρούμενη σε από κοινού συμφωνημένη μονάδα)·

—	πληροφορίες σχετικά με την πίεση του φυσικού αερίου·

—	υπόδειξη από το κράτος μέλος που ζήτησε αλληλεγγύη των προτιμώμενων σημείων παράδοσης·

—	αίτημα προσφοράς/-ών, η/οι οποία/-ες περιέχει/-ουν την τιμή (βλέπε ενότητα 3.1), την ποσότητα, τα σημεία και την ώρα παράδοσης·

—	αίτημα χρονικού καθορισμού της πρώτης δυνατής παράδοσης και της προβλεπόμενης διάρκειας του εφοδιασμού (με την προβλεπόμενη διάρκεια παροχής της αλληλεγγύης από το κράτος που θα την παράσχει)·

—	αναφορά της δέσμευσης που ανέλαβε το αιτούν κράτος μέλος να καταβάλει αποζημίωση για την αλληλεγγύη.

Καλύτερη συγκρισιμότητα και κατανόηση των ποσοτήτων και των όρων παροχής της αλληλεγγύης μπορεί να εξασφαλισθεί με υπόδειγμα απάντησης από τα κράτη μέλη από τα οποία ζητείται αλληλεγγύη. Το υπόδειγμα θα μπορεί να συμπληρώνεται εκ των προτέρων με τα γνωστά στοιχεία όταν τα κράτη μέλη συνάπτουν διμερή ρύθμιση και να επισυνάπτεται στα σχετικά σχέδια έκτακτης ανάγκης.

1.3.   Έναρξη και λήξη της αλληλεγγύης

Το αίτημα αλληλεγγύης είναι έγκυρο και ενεργοποιεί την υποχρέωση αλληλεγγύης από τη στιγμή που υποβληθεί αίτηση. Όσον αφορά αν δικαιολογούνται η κήρυξη κατάστασης έκτακτης ανάγκης από το κράτος μέλος που ζήτησε αλληλεγγύη και τα μέτρα που λήφθηκαν για την εκτέλεση των δράσεων του σχεδίου έκτακτης ανάγκης, το αίτημα δεν επηρεάζεται από τους ελέγχους που διεξάγει η Επιτροπή σύμφωνα με το άρθρο 11 παράγραφος 8 του κανονισμού. Η Επιτροπή διαθέτει προθεσμία πέντε ημερών για να διεξαγάγει την εν λόγω διαδικασία επαλήθευσης. Είναι απίθανο κράτος μέλος να ζητήσει αλληλεγγύη σε διάστημα λιγότερο από πέντε ημέρες μετά την κήρυξη κατάστασης έκτακτης ανάγκης, διότι συνήθως μεσολαβεί ορισμένο χρονικό διάστημα μέχρι τα προβλήματα εφοδιασμού να φθάσουν σε επίπεδο που να δικαιολογεί την υποβολή τέτοιου αιτήματος. Εάν συμβεί αυτό, οι έλεγχοι της Επιτροπής για την αιτιολόγηση της κήρυξης κατάστασης έκτακτης ανάγκης θα είναι ακόμη σε εξέλιξη. Ωστόσο, ο εν λόγω εν εξελίξει έλεγχος δεν θα πρέπει να επηρεάσει την εγκυρότητα του αιτήματος αλληλεγγύης.

Το ενδεχόμενο κατάχρησης του μηχανισμού αλληλεγγύης με αδικαιολόγητο αίτημα αλληλεγγύης είναι πολύ περιορισμένο, λόγω των εξαιρετικά σοβαρών συνεπειών και των αυστηρών όρων που πρέπει να πληρούνται πριν ενεργοποιηθεί ο μηχανισμός αλληλεγγύης, και συγκεκριμένα:

—	εφαρμογή όλων των μέτρων έκτακτης ανάγκης που προβλέπονται στο σχέδιο έκτακτης ανάγκης· και

—	περικοπή εφοδιασμού των μη προστατευόμενων εξ αλληλεγγύης πελατών στο κράτος μέλος που ζήτησε αλληλεγγύη.

Εάν από τους ελέγχους της Επιτροπής συναχθεί το συμπέρασμα ότι το αίτημα αλληλεγγύης δεν ήταν δικαιολογημένο, το κράτος μέλος που υπέβαλε το αδικαιολόγητο αίτημα και έλαβε βοήθεια από απευθείας συνδεδεμένους γείτονες θα πληρώσει το αέριο που παρέλαβε, καθώς και τα πρόσθετα έξοδα, στα κράτη μέλη που παρείχαν βοήθεια.

Η υποχρέωση παροχής αλληλεγγύης παύει να ισχύει όταν:

—	μετά από διαδικασία επαλήθευσης, η Επιτροπή καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η κήρυξη κατάστασης έκτακτης ανάγκης δεν είναι πλέον δικαιολογημένη·

—	το κράτος μέλος που ζήτησε αλληλεγγύη ενημερώσει τα κράτη μέλη που παρέχουν αλληλεγγύη ότι είναι και πάλι σε θέση να προμηθεύει αέριο στους εγχώριους προστατευόμενους εξ αλληλεγγύης πελάτες του· και

—	το κράτος μέλος που παρέχει αλληλεγγύη δεν μπορεί πλέον να εφοδιάσει τους δικούς του προστατευόμενους εξ αλληλεγγύης πελάτες.

Είναι επίσης δυνατό, παρά την εσωτερικά παρατηρούμενη οξεία κρίση φυσικού αερίου, το κράτος μέλος που είχε αρχικά ζητήσει αλληλεγγύη να αποφασίσει να μην ασκήσει το δικαίωμά του να ζητήσει αλληλεγγύη, διότι, παραδείγματος χάρη, δεν έχει την οικονομική δυνατότητα να πληρώσει.

1.4.   Ρόλοι και αρμοδιότητες

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να έχουν την τελική ευθύνη για τον χειρισμό του μηχανισμού αλληλεγγύης. Εν προκειμένω περιλαμβάνεται ιδίως η απόφαση υποβολής αιτήματος αλληλεγγύης και η συνολική παρακολούθηση του τρόπου με τον οποίο οι φορείς που είναι επιφορτισμένοι με ειδικά καθήκοντα χρησιμοποιούν τον μηχανισμό. Ο κανονισμός δεν απαιτεί τη δημιουργία νέων ειδικών φορέων. Κατά προτίμηση, συνιστάται στα κράτη μέλη να αναθέσουν αρμοδιότητες σε ήδη υφιστάμενους φορείς ή, σε ειδικές περιπτώσεις, σε νέους φορείς, με βάση την οργανωτική τους δομή και την πείρα τους στη διαχείριση κρίσεων και στην αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης. Για να μειωθεί το κόστος, και ιδίως για να αποφευχθούν πάγια έξοδα, τα κράτη μέλη θα μπορούσαν να αξιοποιήσουν υπάρχοντες μηχανισμούς, εφόσον είναι δυνατόν. Η κατευθυντήρια αρχή εν προκειμένω θα πρέπει να είναι η παροχή αλληλεγγύης με αποδοτικό και αποτελεσματικό τρόπο.

Οι αρμόδιες αρχές βάσει του κανονισμού θα είναι αρμόδιες για την εφαρμογή του πλαισίου, τα δε καθήκοντα και οι αρμοδιότητες θα ανατίθενται με σαφήνεια σε αντίστοιχους παράγοντες, όπως οι ΔΣΜ, η εθνική ρυθμιστική αρχή και οι επιχειρήσεις φυσικού αερίου. Οι αρμόδιες αρχές είναι επίσης στην καλύτερη θέση για να εκπονούν τις διμερείς ρυθμίσεις με τις αρμόδιες αρχές των απευθείας συνδεδεμένων κρατών μελών. Οι εν λόγω ρυθμίσεις θα μπορούσαν αργότερα να αποτελέσουν τη νομική βάση για την παροχή αλληλεγγύης, καθώς και για την καταβολή αποζημίωσης και τις οικονομικές διευθετήσεις μετά την παροχή αλληλεγγύης. Τα κράτη μέλη ή οι αρμόδιες αρχές είναι επίσης στην καλύτερη θέση για να αναλαμβάνουν την αποστολή ή την παραλαβή αιτημάτων αλληλεγγύης, τις προσφορές ποσοτήτων φυσικού αερίου και την κοινοποίηση σε περίπτωση που ανασταλεί αίτηση αλληλεγγύης. Η οικονομική ευθύνη για την αποζημίωση θα πρέπει τελικά να βαρύνει το κράτος μέλος.

Με την επιφύλαξη των τεχνικών και νομικών περιορισμών σε κάθε κράτος μέλος, οι εθνικές ρυθμιστικές αρχές είναι στην πλέον κατάλληλη θέση για να υπολογίσουν το κόστος της αποζημίωσης ή τουλάχιστον πρέπει να συμμετέχουν στη διαδικασία αυτή με βάση μεθοδολογία που έχουν εκπονήσει προηγουμένως και δημοσιεύσει στο σχέδιο έκτακτης ανάγκης. Ο Οργανισμός Συνεργασίας των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας θα μπορούσε να συμμετέχει σε αυτή τη διαδικασία. Οι ΔΣΜ θα πρέπει, κατά προτίμηση, να είναι υπεύθυνοι για την αποστολή των αναγκαίων ποσοτήτων φυσικού αερίου και μάλιστα με οικονομικά αποδοτικό τρόπο.

Οι ΔΣΜ (ή ένας φορέας εξισορρόπησης) είναι σε καλύτερη θέση για να αναλάβουν την ευθύνη του συντονισμού όλων των τεχνικών πτυχών και την υλοποίηση όλων των απαραίτητων εφαρμοστέων επιχειρησιακών μέτρων αλληλεγγύης. Ο αντίστοιχος φορέας στο κράτος μέλος που παρέχει την αλληλεγγύη θα μπορούσε επίσης να είναι ο αρμόδιος για τη συλλογή των αξιώσεων για το φυσικό αέριο και τις πρόσθετες δαπάνες, την επαλήθευσή τους και τη μεταβίβασή τους στον φορέα που είναι αρμόδιος στο κράτος μέλος που ωφελείται από την αλληλεγγύη. Εν προκειμένω, θα ήταν σκόπιμη η προσέγγιση της υπηρεσίας μιας στάσης. Συνιστάται στα κράτη μέλη να προσδιορίσουν και να συμφωνήσουν για τον φορέα που είναι αρμόδιος για τη συλλογή και τη διοχέτευση των αξιώσεων αποζημίωσης για περικοπή εφοδιασμού.

Η πρόβλεψη διαμεσολαβητή στις διμερείς ρυθμίσεις που συνάπτονται μεταξύ των κρατών μελών θα μπορούσε να καθησυχάζει αμφότερες τις πλευρές σχετικά με την πληρωμή και τον υπολογισμό του κόστους αποζημίωσης. Ο διαμεσολαβητής θα βοηθά στην επίλυση τυχόν διαφωνίας ως προς το ποσό της καταβλητέας αποζημίωσης.

1.5.   Νομική μορφή των διμερών ρυθμίσεων

Δεν υπάρχει ρητή υποχρέωση όσον αφορά τη νομική μορφή των διμερών ρυθμίσεων. Τα κράτη μέλη είναι ελεύθερα να εξεύρουν νομική μορφή που δημιουργεί μεταξύ τους δικαιώματα και υποχρεώσεις σε περίπτωση εφαρμογής του μηχανισμού αλληλεγγύης. Το δικαίωμα υποβολής αιτήματος αλληλεγγύης και η υποχρέωση παροχής αλληλεγγύης καθορίζονται στο άρθρο 13 του κανονισμού. Οι διμερείς ρυθμίσεις θα καθορίζουν τον τρόπο άσκησης αυτών των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων που εισάγονται στο δίκαιο της Ένωσης. Οι ρυθμίσεις θα είναι εκ φύσεως επιχειρησιακού και όχι πολιτικού χαρακτήρα. Επ' αυτού, για σκοπούς υλοποίησης θα αρκεί ίσως για τις αρμόδιες αρχές η σύναψη δεσμευτικής διοικητικής ρύθμισης. Η διοικητική ρύθμιση επιτρέπεται να περιλαμβάνει διατάξεις διμερούς συνθήκης, συμβατικές ρυθμίσεις μεταξύ των ΔΣΜ ή ειδικούς όρους αδειοδότησης φορέων φυσικού αερίου, υπό την προϋπόθεση ότι εποπτεύονται από τις αρμόδιες αρχές. Από την άλλη πλευρά, μη δεσμευτική νομική πράξη, όπως ένα μνημόνιο συνεννόησης, δεν θα αρκούσε, διότι δεν δημιουργεί νομικές υποχρεώσεις για τους συμμετέχοντες. Ρυθμίσεις υπό μορφή μνημονίου, ως εκ τούτου, δεν θα πληρούσαν τις απαιτήσεις του άρθρου 13 για τη δημιουργία νομικά δεσμευτικού μηχανισμού αλληλεγγύης, και θα μπορούσαν να ερμηνευθούν ως ανεπαρκής εφαρμογή του άρθρου 13 παράγραφος 10.

2.   Τεχνικές ρυθμίσεις

Σκοπός των τεχνικών ρυθμίσεων είναι η περιγραφή όλων των αναγκαίων τεχνικών διατάξεων και προϋποθέσεων που θα καταστήσουν δυνατή στην πράξη τη λειτουργία του μηχανισμού αλληλεγγύης. Αυτό θα απαιτήσει υποχρεωτική εκ των προτέρων ανταλλαγή πληροφοριών για τις ικανότητες και τους περιορισμούς τεχνικής φύσεως των σχετικών υποδομών φυσικού αερίου και για τις μέγιστες θεωρητικές ποσότητες φυσικού αερίου που διατίθενται για αλληλεγγύη, καθώς και τη βεβαιότητα ότι δεν υπάρχουν αδικαιολόγητοι τεχνικοί περιορισμοί που θα μπορούσαν να καταστήσουν δύσκολη την παροχή αλληλεγγύης. Εάν υπάρχουν τεχνικοί ή άλλοι περιορισμοί, τα κράτη μέλη καλούνται να προσδιορίσουν αμοιβαία αποδεκτές λύσεις και να συμφωνήσουν για την εφαρμογή τους στα σημεία διασύνδεσης σε περίπτωση ενεργοποίησης του μηχανισμού αλληλεγγύης.

Ανάλογα με τους τεχνικούς περιορισμούς σε κάθε κράτος μέλος, ενδέχεται οι ΔΣΜ (ή ένας φορέας εξισορρόπησης) να είναι σε καλύτερη θέση για να αναλάβει την ευθύνη του συντονισμού όλων των τεχνικών πτυχών και της υλοποίησης όλων των απαραίτητων επιχειρησιακών μέτρων σε περίπτωση εφαρμογής της αλληλεγγύης, με βάση τις γνώσεις τους για τα συστήματα φυσικού αερίου και τα υφιστάμενα καθεστώτα διασυνοριακής συνεργασίας (7). Οι υφιστάμενες δομές, συμφωνίες και πείρα συνεργασίας θα πρέπει να ληφθούν υπόψη σε καταστάσεις αλληλεγγύης ή ακόμη και να χρησιμεύσουν ως βάση σε τέτοιες καταστάσεις. Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να προσδιορίζεται ή να καθιερώνεται ένα σαφές γενικό πλαίσιο (εάν υπάρχει ήδη), το οποίο να περιλαμβάνει τους τεχνικούς όρους, ώστε να αποκαθίσταται η απαραίτητη συνεργασία με ασφάλεια δικαίου.

Τα τεχνικά δεδομένα μπορούν να επικαιροποιούνται στα σχέδια όταν είναι αναγκαίο.

2.1.   Τεχνικές λύσεις και συντονισμός [άρθρο 13 παράγραφος 10 στοιχείο γ)]

Τεχνικές λύσεις και ρυθμίσεις είναι δυνατόν να καθορίζονται για τα διάφορα μέρη της υποδομής σε συγκεκριμένο κράτος μέλος. Κατ' αυτόν τον τρόπο θα διαμορφώνεται σαφής εικόνα της διαθέσιμης συνδρομής και των σχετιζόμενων τεχνικών περιορισμών και καλύτερος υπολογισμός του κόστους υλοποίησης κάθε μέτρου (κατά περίπτωση). Επειδή οι πιθανές καταστάσεις κρίσης μπορούν να διαφέρουν πολύ, είναι σημαντικό οι ΔΣΜ (ή ένας φορέας εξισορρόπησης) να έχουν στη διάθεσή τους σειρά επιλογών και εργαλείων. Οι τεχνικές ρυθμίσεις μπορούν να περιλαμβάνουν ενδεικτικό και μη εξαντλητικό κατάλογο των τεχνικών λύσεων, ώστε αμφότερα τα μέρη να γνωρίζουν τις ενέργειες που πρέπει ενδεχομένως να αναληφθούν πριν και κατά τη διάρκεια κατάστασης έκτακτης ανάγκης για λόγους αλληλεγγύης. Υδραυλικές προσομοιώσεις των μέτρων αλληλεγγύης μπορεί να είναι χρήσιμες για την ετοιμότητα σε τέτοιες καταστάσεις.

Οι σχετικοί ΔΣΜ ή οι διαχειριστές τμήματος της αγοράς, οι διαχειριστές συστημάτων διανομής (ΔΣΔ), οι εθνικοί συντονιστές έκτακτης ανάγκης, οι αρμόδιες αρχές και φορείς που εμπλέκονται στην παράδοση του φυσικού αερίου σε εξ αλληλεγγύης προστατευόμενους πελάτες θα πρέπει να συντονισθούν μεταξύ τους. Αυτό σημαίνει ότι το φυσικό αέριο που προέρχεται από μείωση της ζήτησης σε κράτος μέλος θα μπορεί να διατεθεί και να παρασχεθεί σε απευθείας συνδεδεμένο κράτος μέλος που ζήτησε αλληλεγγύη. Οι ΔΣΜ, οι ΔΣΔ, οι εθνικοί συντονιστές έκτακτης ανάγκης, οι αρμόδιες αρχές και φορείς που εμπλέκονται στην παράδοση φυσικού αερίου σε εξ αλληλεγγύης προστατευόμενους πελάτες θα πρέπει να συμμετέχουν σε πρώιμο στάδιο στις συζητήσεις σχετικά με την παροχή αλληλεγγύης και, ενδεχομένως, να αναλάβουν να συνεργαστούν για την εκτέλεση των ρυθμίσεων αλληλεγγύης.

Οι ΔΣΜ θα πρέπει να έχουν επίσης το δικαίωμα να χρησιμοποιήσουν μη αξιοποιημένη δυναμικότητα μεταφοράς, είτε έχει κατανεμηθεί είτε όχι. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να καταβάλλεται αποζημίωση για το κόστος μεταφοράς με βάση συμφωνηθείσες αρχές.

Η πρόσβαση σε κόμβους και άλλες πλατφόρμες θα πρέπει να διατηρείται για όσο το δυνατόν μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, ακόμη και σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης (άρθρο 13 παράγραφος 4 του κανονισμού) για να μην χρειασθεί η ενεργοποίηση του μηχανισμού αλληλεγγύης. Συνεπώς, πρέπει να υπάρχει μόνιμη πρόσβαση σε τερματικούς σταθμούς, σε χωρητικότητα αποθήκευσης και σε δυναμικότητα διασύνδεσης, καθώς και σε δυναμικότητα αμφίδρομης ροής ΥΦΑ, για να είναι αποτελεσματικές οι διασυνοριακές ροές (άρθρο 13 παράγραφος 10 στοιχείο γ)). Οι ρυθμίσεις πρέπει να πραγματεύονται ρητά αυτές τις πτυχές.

2.2.   Ποσότητες φυσικού αερίου ή μεθοδολογία καθορισμού τους (άρθρο 13 παράγραφος 10 στοιχείο δ) του κανονισμού)

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να ενημερώνουν τα γειτονικά κράτη μέλη (δηλαδή τους δυνητικούς παρόχους αλληλεγγύης) σχετικά με τις θεωρητικές μέγιστες ποσότητες φυσικού αερίου που ενδέχεται να ζητήσουν και το όριο της δυναμικότητας διασύνδεσης, για λόγους διαφάνειας και ως βάση των συζητήσεων σχετικά με τις ρυθμίσεις. Ωστόσο, οι ακριβείς αναγκαίες ποσότητες φυσικού αερίου που ζητούνται και είναι διαθέσιμες θα γνωστοποιούνται μόνον όταν ενεργοποιείται ο μηχανισμός αλληλεγγύης. Για τον υπολογισμό των θεωρητικών μέγιστων ποσοτήτων φυσικού αερίου, πρέπει να λαμβάνονται υπόψη τουλάχιστον τα ακόλουθα στοιχεία:

—	οι ενδιαφερόμενοι εξ αλληλεγγύης προστατευόμενοι πελάτες,

—	οι σχετικές κρίσιμες μονάδες ηλεκτροπαραγωγής που λειτουργούν με φυσικό αέριο (κατά περίπτωση) και οι αντίστοιχες ποσότητες φυσικού αερίου και

—	η εγχώρια παραγωγή φυσικού αερίου στα κράτη μέλη παραγωγής.

Τα συνήθη σενάρια εφοδιασμού, προσαρμοσμένα στις ανάγκες των εξ αλληλεγγύης προστατευόμενων πελατών, θα μπορούσαν να αποτελέσουν ορθή αφετηρία για τον υπολογισμό αυτό.

Όλα τα κράτη μέλη πρέπει να προσδιορίσουν τους εξ αλληλεγγύης προστατευόμενους πελάτες τους χρησιμοποιώντας τον ορισμό που προβλέπεται στο άρθρο 2 παράγραφος 6 του κανονισμού, καθώς και την ετήσια κατανάλωση φυσικού αερίου (μέση και αιχμής) των πελατών αυτών.

Οι κρίσιμες μονάδες ηλεκτροπαραγωγής που λειτουργούν με φυσικό αέριο και οι αντίστοιχες ετήσιες ποσότητες φυσικού αερίου (άρθρο 13 παράγραφος 1 δεύτερο εδάφιο του κανονισμού) ενδέχεται να επηρεάσουν σημαντικά τις ποσότητες φυσικού αερίου που είναι διαθέσιμες για αλληλεγγύη. Στο κράτος μέλος που παρέχει την αλληλεγγύη, αυτές οι ποσότητες φυσικού αερίου περιορίζουν την ποσότητα που είναι εν δυνάμει διαθέσιμη για αλληλεγγύη· σε ορισμένα κράτη μέλη παραλαβής οι κρίσιμες μονάδες ηλεκτροπαραγωγής που λειτουργούν με φυσικό αέριο έχουν προτεραιότητα έναντι των εξ αλληλεγγύης προστατευόμενων πελατών, αλλά οι ποσότητες φυσικού αερίου που είναι απαραίτητες για τη λειτουργία τους δεν έχουν επίπτωση στην ποσότητα που μπορεί να ζητηθεί.

Οι ρυθμίσεις θα πρέπει να περιλαμβάνουν λεπτομερή κατάλογο των μονάδων ηλεκτροπαραγωγής που λειτουργούν με φυσικό αέριο και χαρακτηρίζονται ως ζωτικής σημασίας για το σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας (άρθρο 11 παράγραφος 7 του κανονισμού), οι οποίες πρέπει να εφοδιάζονται με φυσικό αέριο ακόμη και κατά τη διάρκεια παροχής της αλληλεγγύης. Ο κατάλογος αυτός πρέπει να καταρτιστεί με βάση τα αιτήματα και την αξιολόγηση των ΔΣΜ φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας. Ο κατάλογος των σταθμών ηλεκτροπαραγωγής πρέπει να είναι δεόντως αιτιολογημένος και να αποδεικνύει ότι η προσωρινή παύση λειτουργίας τους θα μπορούσε να απειλήσει την ασφάλεια του συστήματος ηλεκτρικής ενέργειας. Πέραν αυτού, τα κράτη μέλη θα μπορούσαν να συμφωνήσουν στη συχνότητα ελέγχου και επικαιροποίησης του καταλόγου.

Ανάλογα με τη συγκεκριμένη κατάσταση κρίσης, όταν ζητείται αλληλεγγύη, θα κρίνονται αναγκαίες μόνον οι ποσότητες φυσικού αερίου για τις μονάδες ηλεκτροπαραγωγής που έχουν χαρακτηρισθεί στις ρυθμίσεις ως κρίσιμες. Αυτό ενδέχεται να αφορά, παραδείγματος χάρη, σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής σε συγκεκριμένη περιοχή. Κατά την επικοινωνία μεταξύ των σχετικών φορέων (ΔΣΜ, αρμόδια αρχή) στα κράτη μέλη πριν και κατά την παροχή αλληλεγγύης πρέπει να πραγματοποιείται επί τούτου ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με την κατάσταση.

Τα κράτη μέλη παραγωγής φυσικού αερίου πρέπει να δηλώνουν την οικεία ετήσια παραγωγή φυσικού αερίου.

Οι ποσότητες που προαναφέρθηκαν είναι δυνατόν να προσδιορίζονται στην αρχή κάθε έτους φυσικού αερίου ή σε διαφορετικά χρονικά διαστήματα, με βάση τα πλέον πρόσφατα διαθέσιμα στοιχεία, τις επικαιροποιήσεις των σχεδίων ή σε περιπτωσιολογική βάση.

2.3.   Ασφάλεια λειτουργίας των δικτύων (άρθρο 13 παράγραφος 7 του κανονισμού)

Οι ρυθμίσεις μπορούν να περιέχουν περιγραφή των τεχνικών δυνατοτήτων και περιορισμών των επιμέρους δικτύων φυσικού αερίου που χρειάζεται να διατηρηθούν για την ασφαλή και αξιόπιστη λειτουργία του συστήματος φυσικού αερίου. Οι πληροφορίες αυτές είναι σημαντικές και για το κράτος μέλος που παρέχει το φυσικό αέριο και για το κράτος μέλος που το παραλαμβάνει. Τα ελάχιστα στοιχεία που πρέπει να περιγράφονται είναι:

—

η μέγιστη ικανότητα εξαγωγής των διασυνδέσεων και οι συνθήκες υπό τις οποίες ο ΔΣΜ θα παραδώσουν έως τη μέγιστη ικανότητα εξαγωγής. Οι συνθήκες μπορούν να συνίστανται, φερ' ειπείν, στην πίεση του συστήματος, στα αποθέματα εντός των αγωγών, στη διαθεσιμότητα φυσικού αερίου σε συγκεκριμένα σημεία εισόδου ή στο επίπεδο αποθήκευσης φυσικού αερίου με αντίστοιχο επίπεδο δυναμικότητας απόληψης. Στην ιδανική περίπτωση, τα στοιχεία αυτά θα πρέπει να καθορίζονται για τα επιμέρους σημεία διασύνδεσης.

—	η μέγιστη εγχώρια παραγωγή και περιορισμοί, κατά περίπτωση. Εφόσον υπάρχει εγχώρια παραγωγή, μπορεί να αυξηθεί για ορισμένες χρονικές περιόδους. Οι σχετικές λύσεις και οι περιορισμοί μπορούν να περιγράφονται.

—	Κατά περίπτωση, η διαθέσιμη δυναμικότητα μέσω τρίτης χώρας και τα τεχνικά στοιχεία της σχετικής συμφωνίας (άρθρο 13 παράγραφος 2 του κανονισμού).

3.   Οικονομικές ρυθμίσεις

Οι οικονομικές ρυθμίσεις θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι το φυσικό αέριο που παρέχεται βάσει του μηχανισμού αλληλεγγύης πληρώνεται στην κατάλληλη τιμή. Οι εν λόγω ρυθμίσεις θα μπορούσαν να καλύπτουν τον υπολογισμό των εξόδων, την αποζημίωση της αλληλεγγύης (καθώς και την αποζημίωση για περικοπή) και τις διαδικασίες πληρωμής που πρέπει να αποφασισθούν και να εφαρμοσθούν μεταξύ των σχετικών φορέων.

Ένας μηχανισμός αποζημίωσης για περικοπή πρέπει να προσφέρει κίνητρα για λύσεις βασιζόμενες στη λογική λειτουργίας της αγοράς, όπως οι δημοπρασίες και η ανταπόκριση από πλευράς της ζήτησης (άρθρο 13 παράγραφος 4 του κανονισμού). Εν προκειμένω μπορεί να περιλαμβάνεται η αναφορά μηχανισμών συνδεόμενων με εθνικές καταστάσεις έκτακτης ανάγκης οι οποίοι διευκολύνουν έμμεσα την αλληλεγγύη και διασφαλίζουν τη λειτουργία της αγοράς στο κράτος μέλος που παρέχει αλληλεγγύη επί όσο το δυνατόν μεγαλύτερο διάστημα. Οι οικονομικές ρυθμίσεις δεν θα πρέπει να εισάγουν στρεβλά κίνητρα, όπως για παρακράτηση φυσικού αερίου ή κερδοσκοπία σχετικά με υψηλότερη τιμή σε μεταγενέστερο στάδιο της κατάστασης έκτακτης ανάγκης, τα οποία θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην ανάγκη ενεργοποίησης της αλληλεγγύης. Η αποζημίωση αλληλεγγύης θεωρείται ότι καλύπτει τα έξοδα που όντως προέκυψαν· δεν μπορεί να αποτελεί πηγή κέρδους για τον φορέα που χορήγησε το φυσικό αέριο. Το κράτος μέλος που είναι αποδέκτης αλληλεγγύης θα πρέπει να πληρώσει αμέσως τον φορέα του κράτους μέλους παροχής σε δίκαιη τιμή για το αέριο που παρέλαβε. Το κράτος μέλος που παρέσχε το φυσικό αέριο προσδιορίζει τον τρόπο χειρισμού των καταβληθέντων ποσών και εάν αρμόζουν με τις υφιστάμενες ρυθμίσεις ουδετερότητας της εξισορρόπησης.

Κάθε αποζημίωση που καταβάλλεται σε πελάτες που υπέστησαν περικοπές λόγω κατάστασης έκτακτης ανάγκης, είτε επρόκειτο για υποχρέωση παροχής διασυνοριακής αλληλεγγύης είτε για εθνική κατάσταση έκτακτης ανάγκης, θα πρέπει να είναι αυτή που προβλέπεται στο εθνικό δίκαιο.

Με βάση τα ανωτέρω, τα κράτη μέλη μπορούν να διατηρούν τον εθνικό τους μηχανισμό (για αποζημίωση λόγω περικοπών) για καθαρά εθνικές καταστάσεις έκτακτης ανάγκης (δηλαδή όταν δεν υπάρχει αίτημα αλληλεγγύης). Αυτό τους δίνει την ελευθερία να αποφασίζουν αν επιθυμούν να καταβάλουν αποζημίωση ή μη σε βιομηχανικούς κλάδους που υπέστησαν περικοπές. Ωστόσο, όταν εθνική κατάσταση έκτακτης ανάγκης εξελίσσεται σε κατάσταση για την οποία ενεργοποιείται διασυνοριακή αλληλεγγύη, μια επιλογή μπορεί να είναι η κατανομή της αποζημίωσης αλληλεγγύης που καταβάλλει το αιτούν κράτος μέλος στο κράτος μέλος που βοήθησε μεταξύ όλων των ομάδων καταναλωτών που υπέστησαν περικοπές, ανεξαρτήτως εάν υπέστησαν την περικοπή πριν ή μετά την ενεργοποίηση της αλληλεγγύης. Η επιλογή αυτή θα εφαρμόζεται με βάση σύστημα που έχει δημιουργηθεί στο κράτος μέλος παροχής της αλληλεγγύης, αλλά θα πρέπει να βασίζεται κατά προτίμηση σε προσέγγιση του τύπου «αξία απώλειας φορτίου». Ειδάλλως, τα κράτη μέλη μπορούν επίσης να αποφασίσουν να καταβάλουν αποζημίωση την οποία θα εισπράξει για την αλληλεγγύη ένα υπό κεντρική διαχείριση «ταμείο αλληλεγγύης». Κατά τον τρόπο αυτό, οι υπάρχοντες εθνικοί μηχανισμοί αποζημίωσης λόγω περικοπών παραμένουν στην αρμοδιότητα των κρατών μελών και, ταυτόχρονα, διαφορετικές προσεγγίσεις στα κράτη μέλη δεν θα οδηγήσουν σε διαφορετική μεταχείριση των ομάδων καταναλωτών μιας χώρας που υπέστησαν περικοπές, όταν η αλληλεγγύη παρέχεται διασυνοριακά, εφόσον η αποζημίωση αλληλεγγύης είναι υποχρεωτική.

Τα κύρια στοιχεία της αποζημίωσης αλληλεγγύης είναι η τιμή του φυσικού αερίου και τα πρόσθετα έξοδα που προέκυψαν για το κράτος μέλος που παρέσχε τη βοήθεια για να διασφαλίσει τη διέλευση του φυσικού αερίου από τα σύνορα με βάση το πραγματικό κόστος, την πληρωμή της οποίας επιτρέπει το εθνικό νομικό πλαίσιο του κράτους μέλους που παρέσχε τη βοήθεια.

Στις ρυθμίσεις επιτρέπεται να καθορισθούν και να συμφωνηθούν διαφορετικές προσεγγίσεις για τον προσδιορισμό της τιμής του φυσικού αερίου, ανάλογα με το επίπεδο ανάπτυξης της αγοράς στο κράτος μέλος, με τα διαθέσιμα μέτρα ή το στάδιο της κατάστασης έκτακτης ανάγκης. Ωστόσο, είναι σημαντικό οι ρυθμίσεις να είναι σαφείς ως προς την προσέγγιση που έχει συμφωνηθεί, τις περιστάσεις υπό τις οποίες θα εφαρμοσθεί και ως προς τον προσδιορισμό τυχόν γνωστών παραμέτρων που θα χρησιμοποιηθούν (π.χ. η πριμοδότηση, εάν επιλεγεί η τελευταία γνωστή εμπορική συναλλαγή συν την πριμοδότηση).

3.1.   Τιμή του φυσικού αερίου

Οι οικονομικές ρυθμίσεις θα πρέπει να βασίζονται στην τιμή παράδοσης του φυσικού αερίου και/ή στη μεθοδολογία καθορισμού της τιμής, λαμβανομένων υπόψη των επιπτώσεων στη λειτουργία της αγοράς (άρθρο 13 παράγραφος 10 στοιχείο β) του κανονισμού). Το νόημα αυτού του τελευταίου όρου είναι να μην προκληθεί στρέβλωση της αγοράς εξαιτίας τιμής ή μεθοδολογίας ή να μην δημιουργηθούν στρεβλά κίνητρα. Η τιμή του φυσικού αερίου που χρησιμεύει ως βάση για την αποζημίωση αλληλεγγύης καθορίζεται (από την αγορά ή με άλλα μέσα) στο κράτος μέλος που παρέχει την αλληλεγγύη.

α)   Αγοραία τιμή

Ως κατευθυντήρια αρχή, η τιμή του φυσικού αερίου δεν πρέπει να είναι χαμηλότερη της αγοραίας τιμής, διότι αυτό θα οδηγούσε σε στρεβλά κίνητρα. Εάν δεν παγώσει η τιμή και αφεθεί να ακολουθήσει δυναμικά την προσφορά και τη ζήτηση φυσικού αερίου, μπορεί δώσει σήμα ακόμη και σε περίπτωση κατάστασης έκτακτης ανάγκης. Στις ανεπτυγμένες αγορές, οι μέγιστες ροές μέσω γραμμών διασύνδεσης θα ακολουθήσουν το τιμολογιακό σήμα στα κράτη μέλη που βρίσκονται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Υπό αυτές τις συνθήκες, δεν θεωρείται ότι ενεργοποιήθηκε η αλληλεγγύη.

Στις λιγότερο ανεπτυγμένες αγορές, στις οποίες οι τιμές ενδέχεται να μην είναι δυναμικές καθ' όλη τη διάρκεια της κατάστασης έκτακτης ανάγκης, ενδέχεται να χρειαστεί η χρήση διαφορετικών μέτρων για τον καθορισμό της τιμής του φυσικού αερίου, η οποία όμως θα μπορούσε και πάλι να βασισθεί στην αγορά. Η μέγιστη τιμή αναφοράς του φυσικού αερίου αλληλεγγύης θα μπορούσε να αντιστοιχεί στην τιμή της τελευταίας συναλλαγής/διαπραγμάτευσης στην ΕΕ σε χρηματιστήριο ή εικονικό σημείο συναλλαγών, μετά από ρυθμιστικό έλεγχο του επιπέδου σταθερότητας της τιμής. Τα κράτη μέλη μπορούν επίσης να συμφωνήσουν να συνδέσουν την τιμή του φυσικού αερίου με συγκεκριμένο κόμβο.

Στα κράτη μέλη τα οποία έχουν στρατηγικά αποθέματα, το κράτος μέλος ή η αρμόδια αρχή αποφασίζει σε ποια χρονική στιγμή κατά την κατάσταση έκτακτης ανάγκης θα επιτρέψει την αποδέσμευση φυσικού αερίου από τα στρατηγικά αποθέματα. Η «αγοραία» τιμή κατά τον χρόνο της αποδέσμευσης (ή αμέσως πριν) από το απόθεμα πρέπει να είναι η τιμή που πρέπει να καταβάλει το κράτος μέλος παραλαβής (8).

β)   Διοικητική τιμολόγηση/περικοπή

Εάν δεν υφίσταται αγοραία τιμή, ενδέχεται να χρειασθούν άλλες προσεγγίσεις για τον καθορισμό της τιμής του φυσικού αερίου, όπως η τελευταία γνωστή αγοραία τιμή ή η μέση αγοραία τιμή στο εγγύτερο προσβάσιμο χρηματιστήριο, εικονικό σημείο συναλλαγών ή συμφωνηθέντα κόμβο. Η μέση τιμή μπορεί να καλύπτει εύλογη χρονική περίοδο πριν την παράδοση (π.χ. 5 έως 7 ημέρες) και το ίδιο χρονικό διάστημα μετά την παράδοση, με ή χωρίς πριμοδότηση. Εναλλακτικά, δείκτης μπορεί να είναι επίσης η τιμή της τελευταίας γνωστής διαπραγμάτευσης φυσικού αερίου ή μέτρου με ή χωρίς πριμοδότηση. Το ενδεχόμενο πριμοδότησης μπορεί να εξετασθεί για να καλυφθεί η διαφορά, εφόσον υπάρχει διαφορά, μεταξύ της τελευταίας γνωστής τιμής και της αξίας απώλειας φορτίου των πελατών που υπέστησαν περικοπές (9). Η τιμή επίσης μπορεί να προκύψει από το εναλλακτικό καύσιμο στο οποίο το κράτος μέλος που παρέχει αλληλεγγύη πρέπει να προσφύγει προκειμένου να αποδεσμεύσει τον αναγκαίο όγκο φυσικού αερίου.

Ο υπολογισμός της αξίας απώλειας φορτίου μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τον καθορισμό της τιμής των ποσοτήτων φυσικού αερίου που περικόπηκαν, διότι μπορεί να υποτεθεί ότι οι βιομηχανικοί καταναλωτές γνωρίζουν τη δική τους αξία. Η αξία αντιπροσωπεύει τα οφέλη που απώλεσε η συγκεκριμένη ομάδα καταναλωτών εξαιτίας των περικοπών. Με την προσέγγιση αυτή, η εν λόγω αξία θα πρέπει να γνωστοποιείται ή να διαβιβάζεται εκ των προτέρων στην αρμόδια αρχή ή εθνική ρυθμιστική αρχή. Συνήθως, θα πρέπει να αναφέρεται και στη σειρά περικοπής στα εθνικά σχέδια έκτακτης ανάγκης. Επιπλέον, η προσέγγιση αυτή θα διευκολύνει τη σύγκριση των «προσφορών» από διάφορα κράτη μέλη (βλέπε άρθρο 13 παράγραφος 4 του κανονισμού).

Τέλος, ενδέχεται να είναι σκόπιμο να εξετάσει η εθνική ρυθμιστική αρχή ή η αρμόδια αρχή μια μεθοδολογία καθορισμού της τιμής ή τη χρήση σημείου αναφοράς, όπως η τιμή των δικαιωμάτων αγοράς.

γ)   Βούληση πληρωμής

Είναι ίσως εύλογο να καθοριστεί το ανώτατο ποσό που κάθε κράτος μέλος είναι διατεθειμένο να πληρώσει για το φυσικό αέριο σε κατάσταση αλληλεγγύης. Η μέγιστη τιμή θα είναι πιθανώς η αξία απώλειας φορτίου για τους εξ αλληλεγγύης προστατευόμενους πελάτες σε συγκεκριμένο κράτος μέλος. Εάν η τιμή του φυσικού αερίου υπερβεί την τιμή αυτή, δεν είναι προς το συμφέρον του κράτους μέλους να ζητήσει φυσικό αέριο βάσει του μηχανισμού αλληλεγγύης. Αυτές οι πληροφορίες, πάντως, δεν χρειάζεται κατ' ανάγκη να αναφέρονται στις ρυθμίσεις ή να αποτυπώνονται στα σχέδια.

3.2.   Άλλες κατηγορίες κόστους

Οι οικονομικές ρυθμίσεις θα πρέπει να καλύπτουν κάθε άλλη κατηγορία κόστους, καθώς και τις σχετικές και εύλογες δαπάνες των μέτρων που έχουν αποφασισθεί εκ των προτέρων (άρθρο 13 παράγραφος 8 στοιχείο β) του κανονισμού), οι οποίες θα πρέπει να καλυφθούν με δίκαιη και ταχεία αποζημίωση (άρθρο 13 παράγραφος 10 στοιχείο ε)). Πρόσθετες δαπάνες θα πρέπει να περιορίζονται στο ελάχιστο και να λαμβάνεται μέριμνα για την αποφυγή διπλής μέτρησης, διότι πολλά από τα πρόσθετα στοιχεία κόστους ενδέχεται να λαμβάνονται ήδη υπόψη στην τιμή του φυσικού αερίου. Μπορεί να υποτεθεί ότι το μεγαλύτερο μέρος του πρόσθετου κόστους θα περιληφθεί στην τιμή του φυσικού αερίου, εξαιρουμένου του κόστους μεταφοράς.

α)   Κόστος μεταφοράς και συναφή έξοδα

Η αποζημίωση πρέπει να καλύπτει το κόστος μεταφοράς και συναφή έξοδα, όπως το κόστος φορτίου ΥΦΑ, τα τέλη επαναεριοποίησης και ούτω καθεξής. Είναι δυνατόν να συμφωνηθεί μεταξύ των κρατών μελών η κράτηση της αναγκαίας δυναμικότητας για τις ποσότητες αλληλεγγύης, όταν χρειασθούν, ώστε το κόστος μεταφοράς να καταβληθεί με τις συνήθεις διαδικασίες των ΔΣΜ.

β)   Κόστος αποδέσμευσης από στρατηγικό απόθεμα ή κόστος υποχρεωτικών αποθεμάτων

Όσον αφορά τα στρατηγικά αποθέματα, το κόστος αποδέσμευσης από στρατηγικό απόθεμα μπορεί να περιληφθεί για την αντίστοιχη ποσότητα αερίου, όπως έχει προσδιορισθεί εκ των προτέρων, εκτός αν το κόστος αυτό έχει ήδη περιληφθεί στην τιμή του φυσικού αερίου.

Κατ' αρχήν, εάν υπάρχει αγοραία τιμή κατά τη στιγμή της αποδέσμευσης πρόσθετων ποσοτήτων από στρατηγικό απόθεμα, η αγοραία τιμή θα περιέχει ήδη το πρόσθετο κόστος που συνδέεται με το μέτρο αυτό, καθώς και το κόστος της δημιουργίας του αποθέματος εκ των προτέρων. Ειδάλλως, δεν θα είχε γίνει προσφυγή στο μέτρο, διότι θα ήταν ακόμη διαθέσιμες φθηνότερες λύσεις.

Το κόστος αυτών των μη αγοραίου χαρακτήρα μέτρων ασφάλειας εφοδιασμού συνήθως κοινωνικοποιείται και αποτελεί μέρος του τιμολογίου του τελικού χρήστη. Στο πρόσθετο κόστος που θα καταβάλει το κράτος μέλος παραλαβής μπορεί να προστεθεί συμφωνημένη αναλογική συνεισφορά του στο κόστος αυτό, ανάλογα με τις ποσότητες φυσικού αερίου που αποδεσμεύθηκαν για λόγους αλληλεγγύης.

Ωστόσο, σύμφωνα με τις υποχρεώσεις αποθήκευσης απαιτείται η αποθήκευση ορισμένων μόνον ποσοτήτων φυσικού αερίου κατά την έναρξη της χειμερινής περιόδου· στη συνέχεια, το αποθηκευμένο αέριο χρησιμοποιείται για τη ζήτηση της αγοράς και ανάλογα με τις τιμές. Συνεπώς, επί της τιμής του φυσικού αερίου και του κόστους μεταφοράς του δεν πρέπει να προβλέπεται πρόσθετο κόστος για την αποδέσμευση φυσικού αερίου. Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι ιδιαίτεροι τρόποι με τους οποίους τα κράτη μέλη χειρίζονται τις υποχρεώσεις στρατηγικών αποθεμάτων και αποθήκευσης.

γ)   Κόστος της μείωσης του κανόνα αυξημένου εφοδιασμού

Η μείωση του κανόνα αυξημένου εφοδιασμού σε φυσιολογικά επίπεδα αποτελεί υποχρέωση βάσει του κανονισμού κατά την έναρξη κατάστασης έκτακτης ανάγκης σε γειτονικό κράτος μέλος και όταν είναι πιθανόν να δημιουργηθούν διασυνοριακές επιπτώσεις. Δεν υπάρχει καμία σχέση μεταξύ μείωσης του κανόνα αυξημένου εφοδιασμού και αιτήματος αλληλεγγύης, δηλαδή το κόστος αυτών των μέτρων δεν μπορεί να καλυφθεί με αποζημίωση.

δ)   Ζημίες βιομηχανικών κλάδων λόγω περικοπών (αποζημίωση για περικοπές)

Άλλα στοιχεία κόστους μπορούν επίσης να καλύπτουν τα έξοδα που προέκυψαν από την υποχρέωση καταβολής αποζημίωσης για την παροχή βοήθειας σε κράτος μέλος, α οποία περιλαμβάνουν τις ζημίες βιομηχανικών κλάδων λόγω περικοπών. Τα έξοδα αυτά μπορούν να περιληφθούν στο κόστος αποζημίωσης, αν το εθνικό νομικό πλαίσιο προβλέπει την υποχρέωση καταβολής αποζημίωσης σε βιομηχανικούς κλάδους λόγω περικοπών, καθώς και αποζημίωση για οικονομική ζημία, επιπλέον της τιμής του φυσικού αερίου. Η σχετική μεθοδολογία για τον υπολογισμό πρέπει να περιλαμβάνεται στις ρυθμίσεις. Είναι δυνατόν κατόπιν συμφωνίας να μετακυλισθεί το ποσό της καταβληθείσας αποζημίωσης στους φορείς που χρησιμοποίησαν το φυσικό αέριο αλληλεγγύης στο κράτος μέλος που είναι αποδέκτης αλληλεγγύης.

Ωστόσο, το κόστος των ζημιών των βιομηχανικών κλάδων λόγω περικοπών μπορεί να καλυφθεί με αποζημίωση μόνον εάν οι ζημίες δεν περιλαμβάνονται στην τιμή φυσικού αερίου που πρέπει να πληρώσει το κράτος μέλος που ζήτησε αλληλεγγύη· το κράτος μέλος που ζήτησε αλληλεγγύη δεν θα πρέπει να υποχρεούται να καταβάλει δύο φορές αποζημίωση για το ίδιο κόστος.

ε)   Κόστος των δικαστικών διαδικασιών στο κράτος μέλος που παρέσχε αλληλεγγύη

Άλλα στοιχεία κόστους ενδέχεται επίσης να σχετίζονται με επιστροφή εξόδων που προέκυψαν από δικαστικές διαδικασίες, διαδικασίες διαιτησίας και συμβιβασμούς, καθώς και τυχόν συναφή έξοδα από τέτοιου είδους διαδικασίες που αφορούν το κράτος μέλος που παρέσχε αλληλεγγύη έναντι φορέων που εμπλέκονται στην εν λόγω παροχή αλληλεγγύης (άρθρο 13 παράγραφος 8 στοιχείο γ) του κανονισμού). Ωστόσο, η εν λόγω αποζημίωση πρέπει να καταβάλλεται μόνον μετά απόδειξη των εξόδων που πραγματοποιήθηκαν.

Σε περίπτωση δικαστικής διαφοράς κράτους μέλους που παρέσχε αλληλεγγύη με φορέα του κράτους μέλους που έλαβε αλληλεγγύη όσον αφορά την (ανεπαρκή) αποζημίωση, θα πρέπει να υπάρχουν διασφαλίσεις για την προστασία του δεύτερου κράτους μέλους από αθέμιτη σύμπραξη του κράτους μέλους που παρέσχε την αλληλεγγύη με τον φορέα. Ενδέχεται να υπάρξουν περιπτώσεις στις οποίες ο ενδιαφερόμενος φορέας να προσφύγει ενδίκως κατά του κράτους μέλους όπου είναι εγκατεστημένος, και το αντίστροφο, για υψηλότερη τιμή φυσικού αερίου ή για υψηλότερη αποζημίωση του φορέα και να συμπράξουν εις βάρος του κράτους μέλους που ζήτησε αλληλεγγύη, το οποίο είναι τελείως αμέτοχο στη δικαστική διαδικασία. Τέτοιες περιπτώσεις πρέπει να αποφεύγονται.

Η κατάσταση που προαναφέρθηκε διαφέρει από την περίπτωση εταιρείας στο κράτος μέλος που παρέσχε αλληλεγγύη η οποία κινεί δικαστικές διαδικασίες για την τιμή του φυσικού αερίου ή την αποζημίωση λόγω περικοπής κατά φορέα στο κράτος μέλος που έλαβε αλληλεγγύη. Σε αυτήν την περίπτωση η εταιρεία ή ο φορέας που ηττάται πρέπει να πληρώσει τα σχετικά έξοδα.

3.3.   Τρόπος υπολογισμού δίκαιης αποζημίωσης [άρθρο 13 παράγραφος 10 στοιχείο στ)]

Για τον υπολογισμό δίκαιης αποζημίωσης διατίθενται οι ακόλουθες μέθοδοι:

—	Απλό άθροισμα όλων των στοιχείων που περιγράφηκαν στην προηγούμενη ενότητα.

—

Διαχρονική αξία του χρήματος: οι πληρωμές θα πρέπει να γίνονται αμέσως. Ωστόσο, τα κράτη μέλη μπορούν να συμφωνήσουν για την εφαρμογή επιτοκίου στην αποζημίωση, μετά την πάροδο ρεαλιστικής προθεσμίας μετά την παροχή της αλληλεγγύης και όταν υπολογιστεί και συμφωνηθεί το ακριβές ποσό της αποζημίωσης.

—	Συμφωνία μεταξύ των κρατών μελών με διαφορετικά νομίσματα σχετικά με το νόμισμα στο οποίο πρέπει να υπολογισθεί και να καταβληθεί η αποζημίωση, καθώς και σχετικά με τη σχετική συναλλαγματική ισοτιμία.

3.4.   Υπολογισμός της αποζημίωσης για όλες τις σχετικές και εύλογες δαπάνες και ανάληψη της υποχρέωσης καταβολής της αποζημίωσης (άρθρο 13 παράγραφος 3).

Είναι πιθανόν ο υπολογισμός του ακριβούς ποσού πληρωμής στο κράτος μέλος που παρέσχε την αλληλεγγύη και σε φορείς αυτού να είναι εφικτός μόνον μετά από κάποιο διάστημα μετά την παράδοση του φυσικού αερίου που ζητήθηκε βάσει του μηχανισμού αλληλεγγύης. Στη διμερή τους ρύθμιση τα κράτη μέλη μπορούν να συμφωνήσουν σχετικά με τον τρόπο υπολογισμού της τιμής του φυσικού αερίου και του πρόσθετου κόστους και σχετικά με ρεαλιστική προθεσμία πληρωμής.

Οι πληροφορίες σχετικά με τις ποσότητες φυσικού αερίου που όντως παραδόθηκαν και κάθε άλλη πληροφορία σχετική με τον υπολογισμό της αποζημίωσης πρέπει να αποστέλλονται στο αρμόδιο πρόσωπο/-α επικοινωνίας στα κράτη μέλη που εμπλέκονται στην αλληλεγγύη, ώστε αμφότερα να είναι σε θέση να υπολογίσουν τελικά την αποζημίωση. Οι πληροφορίες μπορούν να διατεθούν από τον ΔΣΜ, τον ΔΣΔ, φορέα αποθήκευσης, προμηθευτή ή διαχειριστή του τμήματος της αγοράς, ανάλογα με το μέτρο που εφαρμόσθηκε. Ο υπολογισμός της αποζημίωσης μπορεί να ανατεθεί σε άλλον προκαθορισμένο φορέα.

3.5.   Ρυθμίσεις πληρωμής (άρθρο 13 παράγραφος 8 τελευταίο εδάφιο του κανονισμού)

Ως κατευθυντήρια αρχή, θα πρέπει να διατηρηθούν και να εφαρμοσθούν κατά το δυνατόν οι υπάρχουσες σε κράτος μέλος εγχώριες διαδικασίες πληρωμών και αποζημιώσεων (ή συναλλαγών τύπου εξισορρόπησης) και οι σχετικοί ρόλοι και αρμοδιότητες όποτε είναι δυνατόν και για τις πληρωμές αποζημίωσης αλληλεγγύης μεταξύ κρατών μελών. Οι ρυθμίσεις μεταξύ κρατών μελών θα πρέπει να επικεντρώνονται στον τρόπο σύνδεσης ή υλοποίησης διεπαφής μεταξύ αυτών των υφιστάμενων εθνικών πλαισίων. Λόγω της φύσης της αλληλεγγύης ενδεχομένως θα απαιτηθεί να καταστεί το κράτος μέλος ή η αρμόδια αρχή το σημείο διεπαφής που θα αναλάβει την τελική οικονομική ευθύνη.

3.6.   Ρόλοι και αρμοδιότητες: ποιος πληρώνει ή ποιος κανονίζει τις πληρωμές

Όταν στο κράτος μέλος που παρέχει βοήθεια υπάρχει ακόμη η δυνατότητα εθελοντικών μέτρων από πλευράς ζήτησης, πρέπει να διατηρηθούν η πρόσβαση στην αντίστοιχη πλατφόρμα και τη δυναμικότητα διασύνδεσης. Θα πρέπει να είναι δυνατόν σε αγοραστή εκτός συνόρων να πραγματοποιήσει πληρωμές όπως θα πλήρωνε το φυσικό αέριο ένας εντόπιος αγοραστής, είτε απευθείας στην επιχείρηση φυσικού αερίου είτε, εάν το φυσικό αέριο παρέχει φορέας εξισορρόπησης, με χρήση των διαδικασιών πληρωμής που ισχύουν για τη συγκεκριμένη πλατφόρμα (10).

Σε περίπτωση επιβολής περικοπών, θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί κάθε υφιστάμενο νομικό πλαίσιο, διαδικασία πληρωμής ή αρχή υπεύθυνη για τη διαχείριση των πληρωμών στο κράτος μέλος που παρέχει την αλληλεγγύη ή να προσαρμοσθεί αν είναι αναγκαίο για τις πληρωμές αποζημίωσης από γειτονική χώρα.

Τελικοί αποδέκτες της αλληλεγγύης είναι οι οικιακοί καταναλωτές. Το αέριο που χρειάζονται διοχετεύεται από τον προμηθευτή, με ροές διερχόμενες από τα σύνορα τις οποίες διαχειρίζεται ο ΔΣΜ και παραδίδεται τελικά από τους ΔΣΔ. Σε περίπτωση περικοπής, ο προμηθευτής φυσικού αερίου του μη προστατευόμενου πελάτη που υφίσταται περικοπές θα πρέπει να είναι βέβαιος για τη συνέχιση των πληρωμών, με βάση τις ποσότητες αλληλεγγύης. Οι ποσότητες αυτές θα πρέπει να εξοφλούνται σύμφωνα με το σύστημα αποζημίωσης στο κράτος μέλος. Πιθανοί ρόλοι και αρμοδιότητες μπορούν να κατανέμονται κατά το σημείο 1.4.

3.7.   Περιγραφή και στάδια της διαδικασίας πληρωμών

Ανάλογα με τα ισχύοντα πλαίσια και τον τρόπο που έχει συμφωνηθεί η διεπαφή αυτών μεταξύ των κρατών μελών, οι συμφωνηθείσες διαδικασίες πρέπει να περιλαμβάνονται στις ρυθμίσεις.

Αν υποτεθεί ότι στις οικονομικές πτυχές εμπλέκονται δύο κράτη μέλη, και συγκεκριμένα στην παρακολούθηση, τον έλεγχο και τη διοχέτευση αξιώσεων μετά την παράδοση φυσικού αερίου αλληλεγγύης, ο σχετικός φορέας στο κράτος μέλος που παρέσχε την αλληλεγγύη υπολογίζει το ύψος της αποζημίωσης με βάση την ποσότητα του φυσικού αερίου που παραδόθηκε, τα συμφωνηθέντα στοιχεία κόστους και τη συμφωνηθείσα μέθοδο υπολογισμού και υποβάλλει αίτημα πληρωμής στον σχετικό φορέα του κράτους μέλους που ζήτησε αλληλεγγύη. Το κράτος μέλος που παρέλαβε φυσικό αέριο αλληλεγγύης επιβεβαιώνει την ποσότητα που όντως παραδόθηκε, ελέγχει τον υπολογισμό και, εάν δεν έχει αντιρρήσεις, πληρώνει εντός της συμφωνηθείσας προθεσμίας. Στις οικονομικές διαδικασίες στο εσωτερικό των κρατών μελών, όπως η κατανομή της αποζημίωσης ή η χρέωση για αποζημίωση αλληλεγγύης, ακολουθούνται οι εθνικοί κανόνες (π.χ. μπορούν να εφαρμοσθούν απευθείας στον φορέα που προσφέρει/υπέστη περικοπή ή να κοινωνικοποιηθούν).

Οι προθεσμίες υπολογισμού της αποζημίωσης αλληλεγγύης, ελέγχου και πληρωμής πρέπει να περιλαμβάνονται στις ρυθμίσεις. Το ίδιο ισχύει και για το εφαρμοστέο δίκαιο και τις επιλογές διαιτησίας σε περίπτωση διαφοράς που προκύπτει από τη χρήση του μηχανισμού αλληλεγγύης.

ΙΙΙ.   ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

Χάρη στον κανονισμό για την ασφάλεια του εφοδιασμού με φυσικό αέριο, για πρώτη φορά στην ενεργειακή πολιτική της ΕΕ έγινε πραγματικότητα η πολιτική βούληση για αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών μελών. Επιπλέον, ο κανονισμός υψώνει την αλληλεγγύη από εθνικά εφαρμοστέα έννοια σε ενωσιακό δίχτυ ασφαλείας για τους πλέον ευάλωτους. Εισάγει σημαντικά δικαιώματα και υποχρεώσεις που παρέχουν στα νοικοκυριά και στις κοινωνικές υπηρεσίες βεβαιότητα και ασφάλεια για αδιάλειπτο εφοδιασμό με φυσικό αέριο. Οι κατευθυντήριες γραμμές του παρόντος εγγράφου προσφέρουν ευρύ φάσμα επιλογών για να καταστεί δυνατή η λειτουργία του μηχανισμού αλληλεγγύης, τα δε κράτη μέλη παραμένουν ελεύθερα να επιλέξουν τις λύσεις που τους αρμόζουν καλύτερα.

---

(1)  Βλέπε άρθρο 2 παράγραφος 6 και άρθρο 13 του κανονισμού.

(2)  Για τον λόγο αυτό, τα μέτρα στο σχέδιο έκτακτης ανάγκης πρέπει να διασφαλίζουν ότι το σύστημα μεταφοράς φυσικού αερίου στο κράτος μέλος που ζητεί αλληλεγγύη είναι τεχνικά ικανό να δεχθεί τις εισροές (π.χ. υπάρχει επαρκής δυναμικότητα αποθήκευσης αερίου στον αγωγό), όταν ενεργοποιείται δράση αλληλεγγύης σε προχωρημένο στάδιο κατάστασης έκτακτης ανάγκης.

(3)  Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 715/2009 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 13ης Ιουλίου 2009, σχετικά με τους όρους πρόσβασης στα δίκτυα μεταφοράς φυσικού αερίου και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1775/2005 (ΕΕ L 211 της 14.8.2009, σ. 36).

(4)  Κύπρος, Φινλανδία και Μάλτα.

(5)  Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία.

(6)  Πολωνία-Λιθουανία, Φινλανδία-Εσθονία, Φινλανδία-Σουηδία, Μάλτα-Ιταλία, Κύπρος-Ελλάδα, Ουγγαρία-Σλοβενία. Πολωνία-Τσεχική Δημοκρατία, Πολωνία-Σλοβακία, Γαλλία-Ιταλία.

(7)  Οι ΔΣΜ εργάζονται ήδη από κοινού για την ευέλικτη πρόσβαση σε φυσικό αέριο σε γειτονικά κράτη μέλη. Ορισμένοι από αυτούς έχουν συμφωνίες επιχειρησιακής εξισορρόπησης με παρακείμενους ΔΣΜ. Οι εν λόγω συμφωνίες καθιστούν δυνατή τη συνεργασία για την ικανοποίηση των υπόλοιπων αναγκών εξισορρόπησης και, ταυτόχρονα, επιτρέπουν τη διαχείριση βραχυπρόθεσμων διαταραχών εφοδιασμού και την καλύτερη παρακολούθηση των ροών εισόδου/εξόδου.

(8)  Παραδείγματος χάρη, το στρατηγικό απόθεμα της Ιταλίας τιμάται σε 63 EUR/MWh· το στρατηγικό απόθεμα της Ουγγαρίας συνδέεται με την τιμή στον μηχανισμό TTF (Title Transfer Facility) λίγες ημέρες πριν από την αποδέσμευση, συν μια πριμοδότηση.

(9)  Υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες η πριμοδότηση καλύπτει την «ασφαλιστική αξία» του αποδεσμευόμενου φυσικού αερίου. Σύμφωνα με τον κλάδο, η αξία αυτή κυμαίνεται από 0,5 EUR έως 1 EUR/MWh.

(10)  Παραδείγματος χάρη, στην περίπτωση του βραχυπρόθεσμου προϊόντος εξισορρόπησης της NetConnect Germany το εμπόρευμα πληρώνεται μέσω ειδικού λογαριασμού τον οποίο χειρίζεται ο διαχειριστή του τμήματος της αγοράς.