32004A0219(02)

Γνώμη του Συμβουλίου

της 10ης Φεβρουαρίου 2004

σχετικά με το επικαιροποιημένο πρόγραμμα σταθερότητας των Κάτω Χωρών, 2001-2007

(2004/C 43/02)

ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ,

Έχοντας υπόψη:

τη συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας,

τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1466/97 του Συμβουλίου για την ενίσχυση της εποπτείας της δημοσιονομικής κατάστασης και την εποπτεία και το συντονισμό των οικονομικών πολιτικών(1), και ιδίως το άρθρο 5 παράγραφος 3,

τη σύσταση της Επιτροπής, αφού συμβουλεύθηκε την Οικονομική και Δημοσιονομική Επιτροπή,

ΕΞΕΔΩΣΕ ΤΗΝ ΑΚΟΛΟΥΘΗ ΓΝΩΜΗ:

Στις 10 Φεβρουαρίου 2004, το Συμβούλιο εξέτασε το επικαιροποιημένο πρόγραμμα σταθερότητας των Κάτω Χωρών του 2003, το οποίο καλύπτει την περίοδο 2001-2007. Το επικαιροποιημένο πρόγραμμα ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις του αναθεωρημένου "Κώδικα Δεοντολογίας" όσον αφορά το περιεχόμενο και τη μορφή των προγραμμάτων σταθερότητας και σύγκλισης.

Η δημοσιονομική στρατηγική στην οποία βασίζεται η επικαιροποίηση, στηρίζεται στη διατήρηση των πραγματικών δαπανών κάτω από τα προκαθορισθέντα ανώτατα όρια την περίοδο 2004-2007, και στην ταυτόχρονη εφαρμογή σημαντικών μέτρων εξοικονόμησης. Τα μέτρα τίθενται σε εφαρμογή το 2004 και το 2005 και ένα μεγάλο μέρος τους συνίσταται σε περικοπές δαπανών. Στο πλαίσιο της στρατηγικής αυτής, τα διαθέσιμα περιθώρια δεν μπορούν πλέον να χρησιμοποιηθούν αυτόματα για την αύξηση των δαπανών. Οι αυτόματοι σταθεροποιητές από την πλευρά των εσόδων του προϋπολογισμού πρέπει να αφεθούν ελεύθεροι να δράσουν στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό, με τη διαφορά ότι μια αύξηση του ελλείμματος γενικής κυβέρνησης που συνεπάγεται παραβίαση του Συμφώνου σταθερότητας και ανάπτυξης οφείλει να αντιμετωπισθεί με πρόσθετα μέτρα εξοικονόμησης.

Το επικαιροποιημένο πρόγραμμα προβλέπει ότι η αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ το 2003 θα είναι 0 %, σε σχέση με 0,2 % το 2002. Το 2004 εκτιμάται ότι ο ρυθμός ανάπτυξης θα αυξηθεί σε 1 % και ότι κατά μέσο όρο θα ανέλθει σε 2,5 % την περίοδο 2005-2007. Η ανάπτυξη της απασχόλησης αναμένεται ότι θα είναι - 0,5 % το 2004 και ότι θα αυξηθεί ελαφρά πάνω από 1 % κατά μέσο όρο την περίοδο 2005-2007. Ο πληθωρισμός ΕΝΔΤΚ προβλέπεται ότι θα παραμείνει σταθερός σε 1,5 % την περίοδο 2004-2007. Από διαθέσιμες πληροφορίες προκύπτει ότι οι μακροοικονομικές εξελίξεις το 2003 είναι λιγότερο ευνοϊκές από ό,τι αναμενόταν κατά την υποβολή του προγράμματος, και ότι είναι σε μεγάλο βαθμό σύμφωνες με τις φθινοπωρινές προβλέψεις του 2003 της Επιτροπής. Σημειώθηκε ότι υπάρχει κάποιος κίνδυνος να αποδειχθούν υπεραισιόδοξες οι ολλανδικές προβλέψεις για το 2004.

Το πρόγραμμα περιλαμβάνει ένα σημαντικό πακέτο μέτρων καθαρής εξοικονόμησης που καλύπτει την περίοδο 2004-2007. Ωστόσο, λαμβάνοντας υπόψη την απότομη επιβράδυνση της οικονομικής δραστηριότητας το έλλειμμα αναμένεται ότι θα αυξηθεί παρά την έκταση των ληφθέντων μέτρων. Το πρόγραμμα στοχεύει σε έλλειμμα γενικής κυβέρνησης 2,3 % του ΑΕΠ το 2004, το ίδιο όπως το αναμενόμενο έλλειμμα το 2003 παρά τα σημαντικά μέτρα περιορισμού της αύξησης του ελλείμματος που λήφθηκαν σύμφωνα με τις συστάσεις του Συμβουλίου για το προηγούμενο επικαιροποιημένο πρόγραμμα σταθερότητας. Τα συνολικά μέτρα εξυγίανσης κατά την περίοδο 2003-2007 αντιστοιχούν σε ποσοστό περίπου 3 % του ΑΕΠ έως το 2007. Λόγω αυτής της ουσιαστικής δέσμης, αναμένεται ότι το ονομαστικό έλλειμμα θα μειωθεί σε 1,6, 0,9 και 0,6 % του ΑΕΠ αντίστοιχα. Σε κυκλικά προσαρμοσμένους όρους, βάσει των υπολογισμών που έκανε η Επιτροπή εφαρμόζοντας την κοινή μέθοδο, το επικαιροποιημένο πρόγραμμα εμπεριέχει βελτίωση περίπου 0,8 ποσοστιαίων μονάδων το 2003 και έχει ως στόχο να σημειωθεί το 2004 βελτίωση περίπου κατά 0,6 % ώστε το έλλειμμα να φθάσει το 0,7 % του ΑΕΠ το 2004. Το κυκλικά προσαρμοσμένο έλλειμμα αναμένεται ότι θα μειωθεί περαιτέρω σε 0,5 % του ΑΕΠ ή κατά τι λιγότερο από το ποσοστό αυτό κάθε χρόνο, την περίοδο 2005-2007.

Το επικαιροποιημένο πρόγραμμα προβλέπει ότι ο δείκτης χρέους θα ανέλθει ελαφρά σε 54,5 % του ΑΕΠ το 2004 και στη συνέχεια θα φθάσει το 52 % μέχρι το 2007.

Ωστόσο, με βάση τις διαθέσιμες πληροφορίες, οι προβλέψεις σχετικά με το υπόλοιπο του προϋπολογισμού φαίνονται λιγότερο αισιόδοξες από ό,τι κατά την υποβολή του προγράμματος, σε σχέση με τις φθινοπωρινές προβλέψεις της Επιτροπής. Όσον αφορά το 2003, αυτό επιβεβαιώνεται από την προκαταρκτική εκτίμηση του ελλείμματος για το έτος αυτό σε 2,7 % του ΑΕΠ, την οποία έδωσε στη δημοσιότητα το Υπουργείο Οικονομικών της χώρας στις 14 Ιανουαρίου 2004. Εξαιτίας του δυσμενέστερου σημείου εκκίνησης, θεωρείται επίσης πιθανό να εμφανισθεί το 2004 μεγαλύτερο ονομαστικό έλλειμμα από το προβλεπόμενο στο πρόγραμμα και ενδεχομένως και τα επόμενα έτη. Επιπλέον, υπό δυσμενέστερες οικονομικές συνθήκες, επιτρέπεται παραβίαση του ορίου του 3 % του ΑΕΠ. Από αυτή την άποψη σημειώνεται, ωστόσο, ότι οι δημοσιονομικοί κανόνες όπως ορίζεται στη συμφωνία συνασπισμού επιτρέπουν τη λήψη μέτρων εάν το πραγματικό έλλειμμα προσεγγίσει το 3 % του ΑΕΠ. Παρά τους κινδύνους μη υλοποίησης των ονομαστικών δημοσιονομικών προβλέψεων, από τις φθινοπωρινές προβλέψεις της Επιτροπής απορρέει ότι η προγραμματιζόμενη βελτίωση του κυκλικά προσαρμοσμένου ελλείμματος ενδέχεται παρ' όλα αυτά να υλοποιηθεί και να επιτευχθεί σχεδόν ισοσκελισμένη δημοσιονομική θέση από το 2005 και μετά. Ως εκ τούτου, το πρόγραμμα τελικά πρέπει να εξασφαλίζει επαρκώς την επίτευξη σχεδόν ισοσκελισμένης δημοσιονομικής θέσης μεσοπρόθεσμα. Τέλος, σημειώνεται ότι το ολλανδικό πρόγραμμα διατηρεί υψηλό επίπεδο δημόσιων επενδύσεων ποσοστού περίπου 3,3 % του ΑΕΠ καθ' όλη τη χρονική διάρκεια του προγράμματος.

Όσον αφορά την περίοδο έως το 2005, στο επικαιροποιημένο πρόγραμμα αναμένεται ότι ο δείκτης χρέους θα είναι κάπως χαμηλότερος σε σχέση με τις φθινοπωρινές προβλέψεις της Επιτροπής. Η επίτευξη σχεδόν ισοσκελισμένης δημοσιονομικής θέσης αντανακλά επίσης τη σταθερή δέσμευση της ολλανδικής κυβέρνησης να επιτύχει μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα των δημοσίων οικονομικών μέσων του δείκτη χρέους. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς της Επιτροπής, δεν μπορεί να αποκλεισθεί κάποιος κίνδυνος εμφάνισης δημοσιονομικών ανισορροπιών στο μέλλον όταν εκδηλωθεί πλήρως ο αντίκτυπος της γήρανσης του πληθυσμού. Η δέσμευση της ολλανδικής κυβέρνησης για την εξασφάλιση επαρκούς βελτίωσης του πρωτογενούς πλεονάσματος προτού κορυφωθεί το φαινόμενο της γήρανσης του πληθυσμού, σε συνδυασμό με τη λήψη των απαραίτητων μέτρων για την αναχαίτιση της μακροπρόθεσμης αύξησης των δαπανών, είναι καθοριστική για τη διασφάλιση της βιωσιμότητας των δημόσιων οικονομικών.

Οι οικονομικές πολιτικές όπως αντικατοπτρίζονται στο επικαιροποιημένο πρόγραμμα παρουσιάζουν συνοχή, σε γενικές γραμμές, με τις συστάσεις των Γενικών προσανατολισμών οικονομικής πολιτικής και ιδίως εκείνες που έχουν δημοσιονομικές επιπτώσεις. Αυτό αφορά ιδίως την εφαρμογή δημοσιονομικής εξυγίανσης με σκοπό την επίτευξη και τη διατήρηση σχεδόν ισοσκελισμένης δημοσιονομικής θέσης μεσοπρόθεσμα. Στο πλαίσιο αυτό, ο προσδιορισμός ανώτατων ορίων για τις δαπάνες σε πραγματικούς όρους υπήρξε καθοριστικός.

(1) ΕΕ L 209 της 2.8.1997.