28.6.2005   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 157/75

1.1

Η βιομηχανική πολιτική εντάχθηκε εξ αρχής στην ατζέντα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Η Συνθήκη για την ίδρυση της ΕΚΑΧ υιοθέτησε συγκεκριμένους στόχους και μέσα για τους τομείς του άνθρακα και του χάλυβα. Η Συνθήκη περί ιδρύσεως της ΕΟΚ, προέβλεπε μια πολύ γενικότερη προσέγγιση στην οποία βασικό ζήτημα ήταν και είναι η υλοποίηση της εσωτερικής αγοράς.

1.2

Έχουν ληφθεί συγκεκριμένα μέτρα στον τομέα της βιομηχανικής πολιτικής σε κοινοτικό επίπεδο, που αποσκοπούν στην επίτευξη παρεμφερών στόχων, στον τομέα του περιβάλλοντος, της έρευνας και της ανάπτυξης (Ε&Α) ή στον κοινωνικό τομέα. Με την πάροδο του χρόνου, οι θεματικές προσεγγίσεις αντικατέστησαν τις τομεακές προσεγγίσεις, χωρίς να εξασφαλίζεται πάντοτε ορθός συντονισμός ή ισορροπία από τη σκοπιά των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων.

1.3

Εκτός από τις γενικές πολιτικές, ορισμένες τομεακές πολιτικές εξετάσθηκαν υπό το πρίσμα της απελευθέρωσης της αγοράς, όπως οι τομείς της ενέργειας και των τηλεπικοινωνιών. Δρομολογήθηκαν ορισμένα ευρωπαϊκά βιομηχανικά σχέδια, όπως π.χ. το ερευνητικό πρόγραμμα Galileo.

1.4

Οι συνεχείς βιομηχανικές μεταλλαγές και η παγκοσμιοποίηση απαιτούν σήμερα περαιτέρω προσαρμογές όσον αφορά την προσέγγιση στον τομέα της βιομηχανίας και της δημόσιας διοίκησης για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας. Τον περασμένο Ιούλιο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε μια εντυπωσιακή ανάλυση της κατάστασης και των προοπτικών των ευρωπαϊκών βιομηχανικών τομέων στο σημερινό σφαιρικό πλαίσιο, η οποία χαρακτηρίζεται από έντονο δυναμισμό σε άλλες περιοχές του κόσμου. (1)Ο δυναμισμός αυτός μπορεί να επηρεάσει τις επενδυτικές στρατηγικές των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων. Η Ευρώπη χρειάζεται ένα ποιοτικό τεχνολογικό άλμα προς τα εμπρός για να υποστηριχθεί η ανταγωνιστικότητα στους περισσότερους τομείς.

1.5

Στο πλαίσιο της στρατηγικής της Λισσαβώνας, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και οι άλλες μορφές του Συμβουλίου, όπως το Ecofin και το Συμβούλιο Ανταγωνιστικότητας, συζήτησαν και συζητούν ορισμένες ανακοινώσεις και συγκεκριμένες προτάσεις της Επιτροπής για τη βελτίωση των μακρο- και μικροοικονομικών συνθηκών στη βιομηχανία. Στα εν λόγω έγγραφα και στις συζητήσεις υπερισχύει μια οριζόντια προσέγγιση πολιτικής. Επί σειρά ετών, απλώς αποφεύγονταν η έκφραση «βιομηχανική πολιτική». Παρέπεμπε σε πολλές αναμνήσεις κρατικής παρέμβασης και κρατικών ενισχύσεων που παρεμπόδιζαν τη δημιουργία ενός επί ίσοις όροις ανταγωνισμού σε μια ομαλώς λειτουργούσα εσωτερική αγορά. Εν τω μεταξύ, τέτοιου είδους παρεμβάσεις καταργήθηκαν σταδιακά.

1.6

Επί του παρόντος, εξετάζονται νέες απόψεις στη βιομηχανική πολιτική. Στο πλαίσιο αυτό, εγκρίθηκε το 2002 ανακοίνωση με θέμα «Η βιομηχανική πολιτική σε μια διευρυμένη Ευρώπη» (2).

1.7

Το 2003, το εαρινό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ανάθεσε στο Συμβούλιο Ανταγωνιστικότητας να αναθεωρήσει «σε τακτική βάση τα οριζόντια και τομεακά ζητήματα» (3).

1.8

Η Επιτροπή εξέδωσε δεύτερη ανακοίνωση για τη βιομηχανική πολιτική τον Απρίλιο του 2004 η οποία και αποτελεί το αντικείμενο του παρόντος εγγράφου (4).

1.9

Οι εν λόγω πρωτοβουλίες και τα πορίσματα των τρεχουσών συζητήσεων οδήγησαν τον Επίτροπο κ. Liikanen, το Μάιο του 2004, να δηλώσει ότι αντίθετα με τις προβλέψεις που διατυπώθηκαν στα μέσα της δεκαετίας του 90 η βιομηχανική πολιτική της ΕΕ επανέρχεται μεταξύ των πρώτων θεμάτων της ευρωπαϊκής πολιτικής ατζέντας  (5).

1.10

Η ΕΟΚΕ επιδοκιμάζει την αλλαγή της στάσης όσον αφορά τη βιομηχανική πολιτική, η οποία γίνεται έγκαιρα. Η ΕΟΚΕ συμμερίζεται την άποψη ότι είναι σκόπιμη η αποφυγή των σφαλμάτων του παρελθόντος και η απόδοση της δέουσας προσοχής στα βιομηχανικά συμφέροντα και στην τομεακή διάσταση. Η εμπειρία και η γνώση στο πεδίο αυτό που εκπροσωπούνται με την επιτροπή ΣΕΒΜ, ενδεχομένως να συνεισφέρουν στο μέλλον. Οι ορθές βιομηχανικές και τομεακές προσεγγίσεις θα συμβάλουν σημαντικά στην υλοποίηση των στόχων της στρατηγικής της Λισσαβώνας.

2.1

Επί του παρόντος, καίριο θέμα αποτελούν οι μεταβολές στο πλαίσιο της παγκόσμιας οικονομίας. Οι μεταβολές αυτές συνεπάγονται νέες προσεγγίσεις. Κατά την άποψη της Επιτροπής η μελλοντική βιομηχανική πολιτική δομείται γύρω από τρεις άξονες:

2.2

Η προσέγγιση αυτή, την οποία ανακοίνωσε με προσοχή η Επιτροπή το 2002, σηματοδοτεί μια καινοτομία. Το προηγούμενο έγγραφο της Επιτροπής για τη βιομηχανική πολιτική χρονολογείται από το 1990 (7). Έκτοτε, ορισμένοι αποφασιστικοί παράγοντες παραγκώνισαν τη βιομηχανική πολιτική για να ευνοήσουν κυρίως τις οριζόντιες πολιτικές.

2.3

Το 2000, η στρατηγική της Λισσαβώνας φέρει την ευρωπαϊκή βιομηχανία στο προσκήνιο όσον αφορά τους τομείς της γνώσης και της ανταγωνιστικότητας. Μέχρι σήμερα η στρατηγική αυτή δεν έχει προωθηθεί ενεργά. Αντίθετα, περιορίστηκαν οι ρυθμοί αύξησης της παραγωγικότητας και αυξήθηκε η ανεργία. Επιπλέον, εκφράζονται φόβοι όσον αφορά τη μετεγκατάσταση των βιομηχανιών (8).

2.4

Για τους λόγους αυτούς κρίνεται σκόπιμη η εκπόνηση ακριβέστερων αναλύσεων στους εξής τομείς:

2.5

Το έγγραφο της Επιτροπής του 2002 (9) προβλέπει την ατζέντα των μεταλλαγών προσδίδοντας νέο περιεχόμενο στη «βιομηχανική πολιτική». Ωστόσο, διατυπώνει την πολιτική χρησιμοποιώντας ασαφείς όρους, ενώ συγκεράζει όλες τις πολιτικές που αφορούν τη βιομηχανία, χωρίς να παρουσιάζει συγκεκριμένες μεθόδους και διαδικασίες ως προς τη λήψη αποφάσεων και το συντονιστικό ρόλο που διαδραματίζουν τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα, και ιδιαίτερα η Επιτροπή.

2.6

Το έγγραφο «Υποστήριξη των διαρθρωτικών αλλαγών» του Απριλίου 2004, που δημοσιεύθηκε υπό την αιγίδα του Επιτρόπου κ. Liikanen και της ΓΔ «Επιχειρήσεις» συνεισφέρει σημαντικά στο σκοπό αυτό. Το εν λόγω έγγραφο εστιάζει την ανάλυσή του ακριβώς στον πυρήνα του προβλήματος:

2.7

Η Επιτροπή ορθώς ξεκινά από την τρέχουσα δυναμική, δίδοντας ταυτόχρονα έμφαση στο γεγονός ότι η δυναμική αυτή μπορεί να διακρίνεται από θετικό πνεύμα για τον εντοπισμό των προβλημάτων και για την ενίσχυση των συντελεστών ανάπτυξης.

2.8

Η γενική ανάλυση επιβεβαιώνει την επιβράδυνση όσον αφορά την αύξηση της παραγωγικότητας στην Ευρώπη, τη διαφορά που υπάρχει σε σύγκριση με τις εξελίξεις στις ΗΠΑ και διαπιστώνει την αποθαρρυντική απόδοση της βιομηχανίας, ιδιαίτερα σε τομείς υψηλής τεχνολογίας. Η σχετική μείωση των δαπανών των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων στον τομέα Ε&Α που οφείλεται εν μέρει στην έλλειψη επαρκούς επένδυσης στον ιδιωτικό τομέα σε σχέση με τις αμερικάνικες επιχειρήσεις, είναι –κατά την Επιτροπή- αρκετά προφανής, με αξιοσημείωτες εξαιρέσεις τη Φινλανδία και τη Σουηδία. Επιπλέον, οι βασιζόμενες στη γνώση ικανότητες στην Κίνα και στην Ινδία σημειώνουν ταχεία επέκταση.

2.9

Η Επιτροπή αναφέρει — και αξίζει να την αναφέρουμε και εμείς εδώ– την έρευνα που αφορά μεγάλες εταιρείες και διενεργήθηκε από την Ευρωπαϊκή Στρογγυλή Τράπεζα Βιομηχάνων (ERT) το 2002, από την οποία προκύπτει ότι ορισμένες από τις εταιρείες αυτές σκοπεύουν να εγκατασταθούν εκτός Ευρώπης για να αναπτύξουν νέες οικονομικές δραστηριότητες σε περίπτωση που δεν βελτιωθεί το κανονιστικό πλαίσιο (10).

2.10

Παρά το γεγονός ότι η ευρωπαϊκή βιομηχανία παρουσιάζει αρκετά καλή απόδοση στους παραδοσιακά ισχυρούς τομείς, όπως η μηχανολογία, τα χημικά προϊόντα, οι τηλεπικοινωνίες και οι αυτοκινητοβιομηχανίες, εμφανίζονται νέοι ανταγωνιστές. Η Κίνα και η Ινδία αρχίζουν να συναγωνίζονται με επιτυχία τόσο στους παραδοσιακούς τομείς όσο και στους τομείς υψηλής τεχνολογίας. Σε αυτό το σημείο προκύπτει άμεση σχέση με την μετεγκατάσταση και επανεγκατάσταση των ευρωπαϊκών βιομηχανιών.

2.11

Σε παγκόσμιο επίπεδο εκτυλίσσεται διαδικασία προσαρμογών. Οι προσαρμογές αυτές κρίνονται σκόπιμες λόγω της παγκοσμιοποίησης, δημιουργώντας επίσης νέες ευκαιρίες. Στο πλαίσιο αυτό, διαπιστώνονται αποκλίνουσες αναλύσεις, ενώ η Επιτροπή επισημαίνει την εμφάνιση ορισμένων ανησυχητικών ενδείξεων.

2.12

Στο πλαίσιο της διεύρυνσης, οι επενδύσεις της πρώην ΕΕ-15 στα νέα κράτη μέλη αυξάνουν. Δεδομένου ότι οι επενδύσεις αυτές πραγματοποιούνται πλέον εντός της ΕΕ, η εύρυθμη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς καθίσταται ολοένα και πιο αναγκαία όσον αφορά τα περιβαλλοντικά και εργασιακά πρότυπα, για παράδειγμα.

2.13

Καθώς οι εταιρείες καλούνται να αντιμετωπίσουν τον ανταγωνισμό στις ανοιχτές αγορές στο πλαίσιο που ορίζει ο ΠΟΕ, η Επιτροπή κρίνει ότι εμπίπτει στην αρμοδιότητα της ΕΕ και των κρατών μελών να παρέχουν σαφείς απαντήσεις όσον αφορά τη διαδικασία των δυναμικών μεταλλαγών με:

2.14

Η Επιτροπή υποστηρίζει την εμπεριστατωμένη αξιολόγηση του αντίκτυπου όσον αφορά τις τρέχουσες ρυθμίσεις και τη νομοθεσία καθώς και τα επικείμενα μέτρα. Κρίνεται σκόπιμη η στενότερη συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών και της ΕΕ, καθώς πολλοί κανόνες εφαρμόζονται σε εθνικό επίπεδο. Η Επιτροπή επιμένει ότι το Συμβούλιο Ανταγωνιστικότητας διαδραματίζει σημαίνοντα και διαφανή ρόλο στη διαδικασία αυτή.

2.15

Η Επιτροπή εκτιμά ότι μπορεί να εξασφαλισθεί η συνέργεια μεταξύ των πολιτικών, εφόσον προωθούνται καλύτερα συντονισμένες διαβουλεύσεις μεταξύ των νομοθετών, σε εκ του σύνεγγυς συνεργασία με τους επιχειρηματικούς κύκλους στον τομέα της βιομηχανίας.

2.16

Το ίδιο ισχύει και για τους τομείς Ε&Α. Αναμφισβήτητα, κάτι τέτοιο θα έχει οικονομικές επιπτώσεις στην ΕΕ και σε εθνικό επίπεδο. Αυτό εγγίζει τον πυρήνα της στρατηγικής της Λισσαβώνας. Τον επόμενο χρόνο η Επιτροπή θα προτείνει νέες κατευθυντήριες γραμμές όσον αφορά την έρευνα στη μεταποιητική βιομηχανία και στον τομέα των κρατικών ενισχύσεων για την καινοτομία. Οι τεχνολογικές πλατφόρμες ενδεχομένως να διαδραματίσουν πολύ χρήσιμο ρόλο.

2.17

Ορισμένες πολιτικές στοχεύουν άμεσα στη δημιουργία ευνοϊκού κλίματος για την ανταγωνιστικότητα, π.χ. πολιτική του ανταγωνισμού και άρση των εμπορικών φραγμών. Ωστόσο, η Επιτροπή εκτιμά ότι σε ορισμένες περιπτώσεις οι πολιτικές αυτές απαιτούν μεγαλύτερη προσοχή κατά την εφαρμογή τους.

2.18

Η Επιτροπή θεωρεί ότι οι πολιτικές συνοχής μπορούν να προωθήσουν επιθυμητές περιφερειακές και διαρθρωτικές αλλαγές όσον αφορά τη λειτουργία της αγοράς εργασίας (11). Το ίδιο ισχύει όσον αφορά το συγκερασμό της βελτιωμένης βιώσιμης ανάπτυξης με την ανταγωνιστικότητα.

2.19

Εφόσον το παγκόσμιο πλαίσιο αποτελεί το πεδίο άσκησης οικονομικών δραστηριοτήτων, η Επιτροπή τάσσεται υπέρ του θεμιτού ανταγωνισμού με βάση τα διεθνή πρότυπα. Τα πρότυπα της ΕΕ είναι γενικά υψηλότερα από ότι σε άλλες ανά την υφήλιο ανταγωνιστικές περιοχές. Συνεπώς, στο μέλλον θα πρέπει να υπάρξει ορισμένη εξίσωση των προτύπων μέσω των διμερών διαπραγματεύσεων ή στο πλαίσιο του ΠΟΕ. Το πρόβλημα αυτό δεν θα πρέπει να αντιμετωπιστεί με την προσαρμογή των προτύπων της Ευρώπης προς εκείνα του υπόλοιπου κόσμου. Θα ήταν προτιμότερο, όπως συνέβη με την εφαρμογή του πρωτοκόλλου του Κιότο, να προβεί η Ευρώπη σε πρωτοβουλίες για την ανύψωση των προτύπων των άλλων μερών του κόσμου ενεργώντας κατάλληλα σε όλα τα διεθνή ιδρύματα.

2.20

Όλα τα εν λόγω θέματα έχουν συζητηθεί σε τακτά χρονικά διαστήματα στο παρελθόν σε επίπεδο ΕΕ, ενώ ιδιαίτερη έμφαση δίδεται στην «ανταγωνιστικότητα». Οι ραγδαίες εξελίξεις στις παγκόσμιες αγορές περιορίζουν τις επιλογές της Ευρώπης.

2.21

Το ιδιαίτερα νέο στοιχείο στο έγγραφο της Επιτροπής είναι η τομεακή διάσταση. Για πολλά χρόνια η Επιτροπή εκπονεί εμπεριστατωμένες μελέτες σε τομείς, βασιζόμενη συχνά στη διαβούλευση με τις τομεακές οργανώσεις σε επίπεδο ΕΕ.

2.22

Έχουν διατυπωθεί ενδιαφέρουσες προτάσεις που συζητήθηκαν επίσης στην ΕΟΚΕ, όσον αφορά για παράδειγμα τη φαρμακοβιομηχανία (CESE 842/2004), την κλωστοϋφαντουργία και την ένδυση (CESE 62/2004 fin· CCMI Συμπληρωματική γνωμοδότηση CESE 528/2004), το ναυπηγοεπισκευαστικό τομέα (CESE 397/2004 fin; CCMI Συμπληρωματική Γνωμοδότηση CESE 478/2004), το χώρο του διαστήματος (CESE 501/2004), τη χημική βιομηχανία (CESE 524/2004· CCMI Ενημερωτική Έκθεση CESE 242/2004, καταρτίζεται επί του παρόντος) και τις βιοεπιστήμες και βιοτεχνολογία (CESE 1010/2002· CESE 920/2003).

2.23

Η εικόνα ποικίλλει ανά τομέα. Βεβαίως, υπάρχουν κοινοί παρονομαστές όπως είναι η απαίτηση για ποιότητα που συνιστά ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, οι ΤΠΕ ως νέες «πρώτες ύλες», η αύξηση της κεφαλαιουχικής έντασης και του διεθνούς ανταγωνισμού. Εντούτοις, οι διαφορές μεταξύ των τομέων είναι έκδηλες: τομείς υψηλής και χαμηλής τεχνολογίας, εντάσεως εργατικού δυναμικού και κεφαλαίου, καταναλωτικών και κεφαλαιουχικών αγαθών, οι λίγοι βασικοί παράγοντες της αγοράς, οι τομείς που χαρακτηρίζονται από μικρομεσαίες επιχειρήσεις κλπ. Πρόκειται για μια συναρπαστική εικόνα που, κατά την Επιτροπή, δεν έχει ληφθεί δεόντως υπόψη από τους φορείς χάραξης πολιτικής επί σειρά ετών.

2.24

Στην ατζέντα επιστρέφουν ακόμα οι τομεακές αναλύσεις και προσεγγίσεις στο πλαίσιο της «βιομηχανικής πολιτικής». Στο παρόν έγγραφο, η Επιτροπή δεν επεξεργάζεται περαιτέρω πρωτοβουλίες όσον αφορά τους αναφερθέντες τομείς.

2.25

Παράλληλα με τους τομείς αυτούς, η Επιτροπή σχεδιάζει νέες δραστηριότητες. Το επόμενο έτος, ανακοινώνονται μελέτες στον τομέα της μηχανολογίας, της οικολογικής βιομηχανίας, της αυτοκινητοβιομηχανίας, στον τομέα των μη σιδηρούχων μετάλλων και στον τομέα των τεχνολογιών της πληροφορικής και επικοινωνίας.

3.1

Η ΕΟΚΕ συμμερίζεται την άποψη ότι η δυναμική της παγκόσμιας οικονομίας απαιτεί νέα προσέγγιση. Επικροτεί το γεγονός ότι μετά από μια μακρά περίοδο, η «βιομηχανική πολιτική» επιστρέφει ως προτεραιότητα στην ατζέντα της ΕΕ. Ορισμένες πτυχές της ευρωπαϊκής βιομηχανίας (όπως η περιβαλλοντική) εντάσσονταν στην ατζέντα κατά την τελευταία δεκαετία, αλλά το Συμβούλιο των Υπουργών αμέλησε να εξετάσει πολιτικές που θα βελτίωναν με συνέπεια τους όρους της συνολικής παραγωγής και θα στήριζαν κατά τρόπο προορατικό ένα περιβάλλον που θα ευνοούσε τις επενδύσεις (προστιθέμενης αξίας).

3.2

Εκ των υστέρων, και λαμβάνοντας υπόψη την παρούσα εξέλιξη προς μια καλύτερα στοχοθετημένη βιομηχανική προσέγγιση, καλό θα ήταν να υπενθυμιστούν οι κυριότεροι παράγοντες που συνέβαλαν στο να θεωρείται η βιομηχανική πολιτική ως ταμπού:

3.3

Η πλειονότητα των στοιχείων που παρουσιάζει η Επιτροπή στην ανακοίνωσή της, είναι γνωστά εδώ και πολλά χρόνια. Ο τρόπος παρουσίασης, ωστόσο, και οι συνδέσεις μεταξύ των διαφορετικών τομέων ανάλυσης και της προτεινόμενης δράσης, διαφέρουν από προηγούμενα έγγραφα. Σήμερα, ακόμη περισσότερο σε σύγκριση με το παρελθόν, οι αναλύσεις και οι πολιτικές συνδέονται αμεσότερα με τη δυναμική των διαφόρων εμπλεκομένων τομέων και επιχειρήσεων.

3.4

Η ΕΟΚΕ επιδοκιμάζει την ιδέα να πραγματοποιούνται περισσότερες ενδελεχείς μελέτες όσον αφορά τις τομεακές εξελίξεις σε συνεργασία με τις ίδιες τις επιχειρήσεις. Αυτές μπορούν να ενισχύσουν την αναγκαία «αίσθηση της επείγουσας ανάγκης» που υπήρξε επίσης στόχος της στρατηγικής της Λισσαβώνας το 2000, αλλά αργότερα υποβαθμίστηκε, κυρίως διότι το Συμβούλιο και τα κράτη μέλη δεν εφάρμοσαν τις αποφάσεις και τις πολιτικές που είχαν προαποφασίσει. Αυτό συνεπάγεται, κατά την άποψη της ΕΟΚΕ, ότι η νέου τύπου βιομηχανική πολιτική θα πρέπει να ληφθεί υπόψη στην ενδιάμεση αναθεώρηση της στρατηγικής της Λισσαβώνας το 2005. Η βιομηχανική πολιτική ενδεχομένως να αποτελέσει βασικό πυλώνα της στρατηγικής στο μέλλον.

3.5

Η «νέου τύπου» βιομηχανική πολιτική βασίζεται, πράγματι, στη συμμόρφωση προς την αγορά και σε μια διαδικασία απελευθέρωσης αλλά περιλαμβάνει και άλλους παράγοντες, όπως κλαδικά χαρακτηριστικά, την εναρμόνιση της νομοθεσίας έναντι της εσωτερικής αγοράς, την άρση των μη δασμολογικών φραγμών, την τεχνολογία και Ε&Α και τους ανθρώπινους πόρους.

3.6

Η εν λόγω βιομηχανική πολιτική ουδόλως θα πρέπει να καταφεύγει σε εσφαλμένες πολιτικές του παρελθόντος που χαρακτηρίζονται από διαφόρων τύπων στρεβλώσεις της αγοράς. Η οικονομική πειθαρχία που επέφερε η Οικονομική και Νομισματική Ένωση (ΟΝΕ) οδήγησε επίσης σε σύνεση όσον αφορά την οικονομική ή άλλου είδους κρατική παρέμβαση στον τομέα των επιχειρήσεων. Είναι γενικά αποδεκτό ότι η μακροπρόθεσμη παρέμβαση και η δημόσια χρηματοδοτική στήριξη, με εξαίρεση λίγες συγκεκριμένες αιτιολογημένες περιπτώσεις, δεν εξυπηρετούν τα συμφέροντα των επιχειρήσεων.

3.7

Λαμβανόμενων υπόψη των πρόσφατων παγκοσμίων εξελίξεων και μετά από ορισμένα έτη προσπαθειών όσον αφορά την εφαρμογή της στρατηγικής της Λισσαβώνας, ιδιαίτερα όσον αφορά την προβληματική οικονομική μεγέθυνση στην Ευρώπη, την παραγωγικότητα, την εφαρμογή των ΤΠΕ/ICT και την αναδιανομή των επενδύσεων, έχει έρθει η κατάλληλη στιγμή για την επαναξιολόγηση της μεταποιητικής βιομηχανίας και, συνεπώς, για τομεακές επενδύσεις και συγκεκριμένες δράσεις. Οι δράσεις αυτές θα πρέπει να εστιάζονται στις δραστηριότητες που ταιριάζουν καλύτερα με τις κοινωνικοοικονομικές συνθήκες στην Ευρώπη, ιδιαίτερα τις δραστηριότητες που χρησιμοποιούν εντατικά υψηλά εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό τόσο σε επιχειρησιακούς όσο και σε διοικητικούς τομείς (για παράδειγμα, την κατασκευή κατάλληλα προσαρμοσμένων εξοπλισμών και βιομηχανικών συστημάτων: σε θέματα ρομποτικής, οργάνων, εξοπλισμών ελέγχου κτλ.).

3.8

Πολύ σημαντικό ζήτημα είναι η ευαισθητοποίηση του κοινού όσον αφορά την ανάγκη υγιούς βιομηχανίας. Για την επίτευξη αυτού του στόχου, θα πρέπει να διατεθούν στο κοινό διαφανή στοιχεία και αναλύσεις. Ομοίως, οι ευρωπαϊκοί και εθνικοί φορείς λήψεως αποφάσεων θα πρέπει να αποδώσουν ιδιαίτερη προσοχή σε πτυχές όπως η συνοχή των πολιτικών της ΕΕ, η εναρμόνιση των εθνικών νομοθεσιών εντός της ΕΕ και η σχετική ευθυγράμμιση των ευρωπαϊκών και παγκόσμιων προτύπων (π.χ. ΠΟΕ).

3.9

Η δημόσια ευαισθητοποίηση μπορεί να προωθήσει τη συναίνεση και τη δημόσια στήριξη. Η βιομηχανική πολιτική δε μπορεί να περιορισθεί σε επιλεγμένες ομάδες ατόμων που εμπλέκονται άμεσα στην κυβέρνηση ή στις επιχειρήσεις. Το θέμα αυτό απασχολεί την κοινωνία σε μεγάλο βαθμό. Η ευρωστία της ευρωπαϊκής μεταποιητικής βιομηχανίας εξυπηρετεί το συμφέρον του συνόλου. Θα πρέπει να καταβληθούν προσπάθειες σε όλους τους σχετικούς τομείς για την προώθηση της προβολής, π.χ. στον τομέα της εκπαίδευσης, όχι μόνο της επαγγελματικής αλλά και της γενικής εκπαίδευσης, με σκοπό την τόνωση των τεχνικών δεξιοτήτων.

3.10

Η κοινή γνώμη πρέπει να συνειδητοποιήσει περισσότερο το στενό συσχετισμό που υφίσταται μεταξύ των διαφόρων κρίκων της βιομηχανικής αλυσίδας. Για παράδειγμα, το σύνολο της σιδηροβιομηχανίας, συμπεριλαμβανομένης και της αυτοκινητοβιομηχανίας, εξαρτάται από τον εφοδιασμό της με χάλυβα σε επαρκή ποσότητα και σε προσιτή τιμή. Από την πλευρά της, η παραγωγή χάλυβα εξαρτάται από τον εφοδιασμό της σε επαρκή ποσότητα και σε προσιτή τιμή με πρώτες ύλες.

3.11

Άμεσα συνδεδεμένη με αυτό, είναι η ανάγκη να αποσαφηνισθεί η εσωτερική σχέση ανάμεσα στη βιομηχανία και τις υπηρεσίες. Η οικονομία μετατοπίζεται πράγματι προς τις υπηρεσίες, αλλά πολλές υπηρεσίες εξαρτώνται άμεσα από τη βιομηχανία λόγω των υπεργολαβιών και αυτό θα εξακολουθήσει να ισχύει. Από την άλλη πλευρά, οι «πολύπλοκες» υπηρεσίες διαδραματίζουν νευραλγικό ρόλο στην ανάπτυξη υψηλής ποιότητας και προηγμένης τεχνολογίας στον τομέα της βιομηχανίας. Για πολλούς λόγους αυτό αποτελεί ένα ενιαίο σύνολο. Με γνώμονα τη δυναμική της σημερινής εποχής, τείνει να εξαφανισθεί το όριο που διακρίνει τη βιομηχανία από τις υπηρεσίες.

3.12

Η ΕΟΚΕ είναι της άποψης ότι η Επιτροπή πρέπει να διαδραματίσει ενεργό ρόλο στη διαδικασία αυτή. Εντάσσοντας τη βιομηχανική πολιτική στην ατζέντα εξυπηρετείται αφ' αυτού ο στόχος της ευαισθητοποίησης. Μπορούν, ωστόσο, να πραγματοποιηθούν περισσότερα. Καταρχήν, θα πρέπει να βελτιωθούν οι αναλύσεις, τα δεδομένα και η ορθή δημοσίευσή τους σχετικά με:

3.13

Οι αναλύσεις πρέπει να συνεκτιμήσουν επίσης τις διαφορές στη δομή των κρατών μελών δεδομένου ότι ορισμένες χώρες και περιφέρειες διαθέτουν ισχυρότερη βιομηχανική βάση σε σύγκριση με άλλες. Η εις βάθος γνώση των κυριότερων βιομηχανικών τομέων θα καταστήσει την συζήτηση πιο αντικειμενική σχετικά με τις νέες τάσεις και τις συνέπειες της δυναμικής στην παγκόσμια οικονομία.

3.14

Τα ορθά δεδομένα αποτελούν τη βάση κάθε τομεακής προσέγγισης. Πολλές μελέτες εκπονούνται σε επιχειρηματική και σε εθνική ή και ακαδημαϊκή κλίμακα (12). Η ΕΟΚΕ τάσσεται υπέρ της συγκέντρωσης των αποτελεσμάτων τέτοιων μελετών σε κοινοτικό επίπεδο με την υποστήριξη της Eurostat προκειμένου να δημιουργηθούν αξιόπιστες και δυναμικές ευρωπαϊκές βάσεις δεδομένων στον τομέα της βιομηχανίας και των υπηρεσιών και να εκπονηθούν αναλύσεις SWOT (Πλεονεκτήματα, Αδυναμίες, Ευκαιρίες και Απειλές). Οι ολοκληρωμένες και σαφείς στατιστικές θα παρέχουν μια συνεχή εικόνα των εξελισσόμενων μεταλλαγών. Η Eurostat διαθέτοντας πείρα 50 ετών από τις στατιστικές της ΕΚΑΧ θα μπορούσε να αποτελέσει παράδειγμα ύστερα από κατάλληλη προσαρμογή.

3.15

Η Επιτροπή ορθά υπογραμμίζει την ολοκληρωμένη προσέγγιση για πολιτικές σχετικά με τα εθνικά συστήματα φορολόγησης εταιρειών, τις φορολογικές διατυπώσεις, τα πρότυπα, το εμπόριο, τη διανοητική ιδιοκτησία, την Ε&Α, το περιβάλλον, την αγορά εργασίας, την κατάρτιση και εκπαίδευση. Η ΕΟΚΕ επιδοκιμάζει πλήρως το στόχο αυτό, ο οποίος για μεγάλο χρονικό διάστημα δεν είχε επιτευχθεί, όχι μόνο σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αλλά και σε ορισμένο αριθμό κρατών μελών.

3.16

Δεν είναι η πρώτη φορά που προβάλλεται η ολοκληρωμένη προσέγγιση. Δυστυχώς είναι πολύ δύσκολο να υλοποιηθεί μια τέτοια προσέγγιση σε ένα περίπλοκο περιβάλλον στο οποίο τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα θα πρέπει να έρθουν σε συμφωνία με 25 κράτη μέλη. Εφικτή λύση ενδεχομένως να αποτελούσε ο καθορισμός του ενδιάμεσου σχεδίου δράσης που θα αξιολογείται σε ετήσια βάση από το Συμβούλιο Ανταγωνιστικότητας σε συνεργασία με την Επιτροπή (13).

3.17

Θεωρείται επίσης σκόπιμο, κάθε πολιτική που επηρεάζει την ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας στο συγκεκριμένο σχέδιο δράσης να συνεκτιμά ισόρροπα τους διάφορους στόχους πολιτικής της ΕΕ. Κάτι τέτοιο δεν συνέβαινε πάντοτε στο παρελθόν (14). Συνεπώς, κρίνεται σκόπιμη η βελτιωμένη αξιοποίηση των συνεργιών μεταξύ των πολιτικών της Κοινότητας.

3.18

Αναμένεται ότι, αφού εξετασθούν και εγκριθούν από το Συμβούλιο Ανταγωνιστικότητας οι διαδικαστικοί κανόνες και το ενδιάμεσο σχέδιο, θα καθιερωθούν παρόμοια πρότυπα στα κράτη μέλη για τη βιομηχανία γενικά και για ζητήματα της αρμοδιότητας των κρατών μελών. Με τον τρόπο αυτό θα ενισχυθεί η επιρροή των υπουργείων που είναι αρμόδια για τα συμφέροντα της βιομηχανίας στα κράτη μέλη .

3.19

Η βελτίωση του κανονιστικού πλαισίου συνεπάγεται, μεταξύ άλλων, την απλοποιημένη και αποτελεσματική νομοθεσία σε κοινοτικό επίπεδο. Βεβαίως, δε θα πρέπει να περιορίζεται στους νέους κανονισμούς. Η «βελτίωση της νομοθεσίας», συνδέεται τόσο με το παρελθόν όσο και με το μέλλον. Θα πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο εξέτασης η πρόταση της Ολλανδικής Προεδρίας να επικεντρωθεί η προσοχή στην απλοποίηση της νομοθεσίας και τη μείωση του διοικητικού φόρτου (15). Είναι αναγκαίο να συντονιστούν οι οδηγίες και οι κανονισμοί που έχουν γενικούς σκοπούς (οριζόντιες πολιτικές) και αναφέρονται στην ασφάλεια του τομέα της βιομηχανίας, την εξοικονόμηση ενέργειας, τα απόβλητα κλπ., καθώς συνδέονται μεταξύ τους, και ορισμένες φορές τα αποτελέσματά τους είναι αντίθετα. Οι οδηγίες που αφορούν το περιβάλλον έχουν ιδιαίτερο αντίκτυπο. Επειδή οι οδηγίες αυτές εστιάζονται κυρίως σε στόχους, χωρίς να εναρμονίζουν τις διαδικασίες εφαρμογής, η ακατάλληλη εφαρμογή τους από τις εθνικές αρχές μπορεί να οδηγήσει σε στρέβλωση των αγορών. Η αξιολόγηση του αντίκτυπου και η εφαρμογή τους έχουν την ύψιστη σημασία δεδομένου ότι η αξιοπιστία των πολιτικών εξαρτάται από την αποτελεσματικότητά τους.

3.20

Ορισμένες πτυχές παρουσιάζουν συγκεκριμένο ενδιαφέρον για τα νέα κράτη μέλη που δεν θα πρέπει να αρκεστούν στην προσέλκυση ξένων επενδύσεων για λόγους κόστους. Προκειμένου να ενισχυθεί το διαρκές δυναμικό που παρουσιάζουν οι οικονομίες τους, θα πρέπει να διαφοροποιηθεί η βιομηχανική δραστηριότητά τους. Παρουσιάζονται μεγάλες προκλήσεις στο μέλλον, όπως είναι η βελτίωση των περιβαλλοντικών πολιτικών, η επικέντρωση του ενδιαφέροντος στην κατάρτιση και στη βελτίωση των ικανοτήτων και η ανάληψη δέσμευσης από όλα τα εμπλεκόμενα μέρη μέσω του τομεακού κοινωνικού διαλόγου.

3.21

Ο έλεγχος της αγοράς θα πρέπει να ενισχυθεί όσον αφορά τα προϊόντα που προέρχονται εκτός της ΕΕ. Θεμιτός ανταγωνισμός μπορεί να εξασφαλισθεί μόνο εφόσον επικρατούν συγκρίσιμες καταστάσεις παγκοσμίως. Στο πλαίσιο αυτό, η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να καταβάλει μεγαλύτερες προσπάθειες για να διασφαλίσει ότι τηρούνται από όλους τους παγκόσμιους παράγοντες τα κατάλληλα πρότυπα όσον αφορά την εργασία, το περιβάλλον και τα προϊόντα.

3.22

Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο της βιομηχανικής πολιτικής είναι η διαφύλαξη θεμιτών όρων ανταγωνισμού σε παγκόσμιο επίπεδο όσον αφορά το εμπόριο. Οι πρακτικές τρίτων χωρών που στρεβλώνουν τον ανταγωνισμό, όπως οι κρατικές ενισχύσεις και το ντάμπινγκ, πρέπει να αποτελούν αντικείμενο συστηματικής και αναλυτικής παρακολούθησης εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Τα μέτρα εμπορικής πολιτικής πρέπει να εφαρμόζονται αποφασιστικά όταν πληρούνται τα κατάλληλα κριτήρια.

3.23

Παράλληλα με τη «βελτίωση της νομοθεσίας» και την προώθηση των συνεργιών μεταξύ των κοινοτικών πολιτικών, η τομεακή προσέγγιση αποτελεί τον τρίτο πυλώνα για τη «νέου τύπου» βιομηχανική πολιτική: μια προσέγγιση που βασίζεται στη συμμόρφωση με τους κανόνες της αγοράς και των ανοικτών αγορών και συνάδει με τις επιθυμητές οριζόντιες πολιτικές. Η ΕΟΚΕ επιδοκιμάζει πλήρως το στόχο αυτό, που έχει ήδη δρομολογηθεί. Καθώς η τομεακή προσέγγιση εστιάζεται στα ειδικά χαρακτηριστικά και εξελίξεις των επιμέρους τομέων, μπορεί επίσης να είναι επωφελής για τους άλλους δύο πυλώνες και συγκεκριμένα την «βελτίωση της νομοθεσίας» και την προώθηση των συνεργιών μεταξύ των πολιτικών της ΕΕ. Η περιβαλλοντική πολιτική, η επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση και τα προγράμματα έρευνας και ανάπτυξης μπορούν να διατυπωθούν και να εφαρμοστούν με μεγαλύτερη επιτυχία όταν εντάσσονται σε μια τομεακή προσέγγιση.

3.24

Οι τομεακές αναλύσεις θα δείξουν τη δυναμική των εξελίξεων στο παγκόσμιο πλαίσιο. Θα πρέπει να εντάξουν την εικόνα την ευρωπαϊκής βιομηχανίας στην προοπτική των άλλων εταίρων και ανταγωνιστών στην παγκόσμια σκηνή. Οι αναλύσεις αυτές θα παρουσιάσουν τη διάδραση ανάμεσα στη βιομηχανία και τις υπηρεσίες και θα λάβουν επίσης δεόντως υπόψη τις κοινωνικές πτυχές, όπως είναι οι βιομηχανικές σχέσεις και η απασχόληση. Τέλος, οι τομεακές αναλύσεις θα συμβάλουν στον εντοπισμό των εμποδίων που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις ως συνέπεια των συγκεκριμένων κοινοτικών κανόνων και της κοινοτικής νομοθεσίας. Επομένως, σε αρχικό στάδιο οι επιχειρήσεις θα πρέπει να διαβουλεύονται συχνότερα — εφόσον έχουν εκπονήσει αξιολογήσεις των επιπτώσεων — προκειμένου να καθοριστούν οι επιθυμητοί κανόνες και διαδικασίες σε κοινοτικό επίπεδο.

3.25

Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να επεκταθεί η μεθοδολογία της Επιτροπής για την αντιμετώπιση των προβλημάτων σχετικά με την ανταγωνιστικότητα, βασιζόμενη στην ανάλυση, τη διαβούλευση και τη δράση (σελίδα 19). Η Επιτροπή ορθά παραπέμπει στα παραδείγματα των G10, STAR 21 και LeaderShip.

3.26

Το LeaderShip 2015 (16) αποτελεί ιδανικό παράδειγμα, υπό τον όρο ότι εκτελείται ορθώς. Στόχος είναι η εξασφάλιση αποδοτικού μέλλοντος για τις ναυπηγοεπισκευαστικές βιομηχανίες σε μία ανοικτή αγορά. Η υπόθεση προσέγγισε την Επιτροπή στις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις. Οδήγησε σε από κοινού προσδιορισμό των προβλημάτων. Καθόρισε οκτώ τομείς δράσης από τη σκοπιά της βιομηχανίας ή της Επιτροπής. Αποτελεί τη βάση για ένα γόνιμο κοινωνικό διάλογο με τους κοινωνικούς εταίρους στο πλαίσιο της διαδικασίας εκσυγχρονισμού.

3.27

Ενδεχομένως να ακολουθήσουν ανάλογες διαδικασίες και για άλλους τομείς. Δεν υπάρχει ένα και μόνο υπόδειγμα. Καθώς εμπλέκονται τα ίδια τα κράτη μέλη και οι πολιτικές τους, είναι επιθυμητό να υπάρχουν εξατομικευμένες προσεγγίσεις ως συνέπεια των τομεακών αναλύσεων, οδηγώντας στην ανάληψη δεσμεύσεων εκ μέρους της βιομηχανίας, της Επιτροπής και των κρατών μελών. Όσον αφορά τα κράτη μέλη, οι δεσμεύσεις αυτές μπορούν να συμβάλουν επίσης στην προώθηση της ανταλλαγής εμπειριών και της βέλτιστης πρακτικής. Κατά την άποψη της ΕΟΚΕ τα τομεακά παρατηρητήρια σε επίπεδο ΕΕ θα μπορούσαν να αποδειχθούν πολύ χρήσιμα και θα πρέπει να συγκροτηθούν.

3.28

Λόγω της εξαιρετικά σημαντικής πτυχής της «γνώσης» και της Ε&Α και λόγω του φαινομένου της παγκόσμιας «κινητικότητας των εγκεφάλων» (επιστήμονες, ερευνητές, διοικητικά στελέχη και επαγγελματίες) η ΕΟΚΕ επιδοκιμάζει τη σύσταση τεχνολογικών πλατφορμών στις οποίες αναμένεται να συμμετάσχουν ενεργά οι βιομηχανικοί τομείς και οι επιχειρήσεις. Οι πλατφόρμες δεν πρέπει να περιορίζονται μόνο στις επιχειρήσεις, αλλά να συμπεριλαμβάνουν επίσης άλλους βασικούς παράγοντες όπως είναι τα προηγμένα τεχνολογικά ινστιτούτα και τα πανεπιστήμια. Οι πλατφόρμες αυτές μπορούν να δημιουργήσουν επίσης νέες συμπράξεις ιδιωτικού και δημοσίου τομέα και αντίστροφα (17).

3.29

Είναι απαραίτητο να δημιουργηθεί κατάλληλο ευρωπαϊκό περιβάλλον για τη γνώση που να προκύπτει από αποτελεσματικές συνέργειες μεταξύ των πανεπιστημίων, των τεχνολογικών ιδρυμάτων και της βιομηχανίας με σκοπό την προώθηση της εφαρμοσμένης τεχνολογίας. Πρέπει να ληφθούν υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των τομέων. Επιπλέον, η καθιέρωση μιας οικονομίας που να βασίζεται στη γνώση πρέπει να συνοδεύεται από τα μέσα που απαιτούνται για την δια βίου κατάρτιση, που μπορεί επίσης να διοργανωθεί στα πλαίσια των ιδρυμάτων και των πανεπιστημίων. Ακόμη, η τάση αυτή μπορεί να ενθαρρυνθεί με την ανάληψη τομεακών πρωτοβουλιών. Στα πλαίσια αυτά, ο ρόλος της τεχνικής και διοικητικής διαχείρισης θα πρέπει να ενισχυθεί, εν όψει της κινητικότητας εντός της Ευρωπαϊκής Ενώσεως.

3.30

Στο πλαίσιο αυτό, και προκειμένου να δοθεί συνέχεια στα προγράμματα που υλοποιούνται σε άλλα μέρη της υφηλίου, πρέπει να προωθηθούν βασικές πρωτοβουλίες για τη δημιουργία συνεργιών σε διαφόρους τομείς (π.χ. ερευνητικό πρόγραμμα Galileo, αμυντική βιομηχανία), για την τόνωση της συνεργασίας μεταξύ των κέντρων γνώσης και της βιομηχανίας, με την εδραίωση των αναγκαίων συνθηκών για τη δημιουργία ομάδων συμφερόντων (π.χ. Airbus) και ομίλων («cluster»)· οι τελευταίοι, μπορούν να ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητα και να ενθαρρύνουν την οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή. (18)

3.31

Οι ανθρώπινοι πόροι έχουν σήμερα, περισσότερο από ποτέ, κεφαλαιώδη σημασία. Στην εν εξελίξει διαδικασία των βιομηχανικών μεταλλαγών, την ευθύνη φέρουν τόσο η διαχείριση και οι εργαζόμενοι όσο και οι οργανώσεις τους. Δίδεται, μεταξύ άλλων, έμφαση στην ποιότητα, την επαγγελματική συνείδηση, τις ικανότητες και τα κίνητρα . (19)

3.32

Στο σημείο αυτό, πρέπει να ληφθεί επαρκώς υπόψη το γεγονός ότι οι νέοι δεν προσελκύονται από την ιδέα της εργασίας στη βιομηχανία, διότι η εικόνα της δεν είναι ιδιαίτερα θετική. Αυτό οδήγησε, μεταξύ άλλων, στην σπάνιν εξειδικευμένης εργασίας.

3.33

Επιπλέον, η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι στο πλαίσιο της επιδιωκόμενης τομεακής προσέγγισης, οι τομεακοί κοινωνικοί διάλογοι θα ενισχύσουν τη δέσμευση των εργαζομένων και των οργανώσεών τους με γνώμονα την προσαρμογή και την ποιότητα. Οι εξατομικευμένες προσεγγίσεις σε τομεακό επίπεδο θα προωθήσουν επίσης τις συζητήσεις μεταξύ των κοινωνικών εταίρων σε συγκεκριμένα θέματα που αφορούν τις αρμοδιότητες, την προσαρμοστικότητα και τις ικανότητες των εργαζομένων.

3.34

Προκειμένου να προωθηθεί η εφαρμογή συγκεκριμένων μέτρων που βασίζονται σε τομεακές αναλύσεις, καθένα από τα μέτρα αυτά πρέπει να συζητηθεί στο Συμβούλιο Ανταγωνιστικότητας. Κατά την άποψη της ΕΟΚΕ, η μορφή αυτή του Συμβουλίου πρέπει να διαδραματίσει αποφασιστικό ρόλο στην ανανεωμένη βιομηχανική πολιτική προσφέροντας μία γενική πλατφόρμα για τα διάφορα διακυβευόμενα συμφέροντα. Κατάλληλες τομεακές αναλύσεις που θα πραγματοποιηθούν από την Επιτροπή και το Συμβούλιο και τέλος διαπραγματεύσεις για τα μέτρα που πρέπει να υιοθετηθούν στους προαναφερθέντες τομείς θα ενισχύσουν επίσης τη δέσμευση των εθνικών αρχών, οι οποίες παράλληλα με τις επιχειρήσεις θα διαδραματίσουν εξέχοντα ρόλο στη δημιουργία ενός μελλοντικού επί ίσοις όροις ανταγωνισμού.

3.35

Σε ένα τέτοιο περιβάλλον και σε αυτή την προσέγγιση δεν υπάρχει περιθώριο για μια πολιτική «επιλογής νικητών», όπως ορθά επεσήμανε ο πρώην Επίτροπος κ. Liikanen. Το ίδιο ισχύει για τους «εθνικούς πρωταθλητές». (20) Αυτό θα έθετε σε λάθος βάση όλη τη συζήτηση για τη «νέου τύπου» βιομηχανική πολιτική. Η οδηγία σκοπεύει στην προώθηση ευνοϊκού κλίματος για την ενθάρρυνση της ανάληψης κινδύνων από την ευρωπαϊκή βιομηχανία. Μια πολιτική για την ενδυνάμωση των νικητών ή την υποστήριξή τους κρίνεται σκοπιμότερη. (21) Θα πρέπει να (επαν-) εξετασθούν τα χρηματοδοτικά και άλλα μέσα για την υλοποίηση του στόχου αυτού.

4.1

Η ΕΟΚΕ επικροτεί την πρωτοβουλία της Επιτροπής (ειδικότερα του Επίτροπου κ. Liikanen και της ΓΔ «Επιχειρήσεις») για την επανένταξη της «βιομηχανικής πολιτικής» ως προτεραιότητας στην ατζέντα της ΕΕ επί πλέον των οριζόντιων πολιτικών. Η πρωτοβουλία αυτή συνάδει με παρεμφερείς διαδικασίες στα διάφορα κράτη μέλη και μπορεί να προωθήσει κοινές απόψεις για το θέμα σε ολόκληρη την Ένωση. Θα συμβάλει στον βελτιωμένο προσδιορισμό των τρόπων και μέσων για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας. Προσδοκάται ότι θα συμβάλει επίσης στον καθορισμό κατάλληλων και συγκεκριμένων στόχων κατά την ενδιάμεση αναθεώρηση της στρατηγικής της Λισσαβώνας το 2005.

4.2

Η ΕΟΚΕ σημειώνει ότι ενόψει της «νέου τύπου» βιομηχανικής πολιτικής, είναι επιτακτική ανάγκη να δημιουργηθεί ένα θεσμικό πλαίσιο εμπιστοσύνης στην ορθή κατανομή των καθηκόντων εντός της Ένωσης — ποιος είναι υπεύθυνος για τι και πότε; — και στην εφαρμογή στα κράτη μέλη των στόχων και των οδηγιών που υιοθετούν το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και οι διάφοροι σχηματισμοί του. (22)

4.3

Η ΕΟΚΕ στηρίζει τα τρία στοιχεία που χαρακτηρίζουν τη «νέου τύπου» βιομηχανική πολιτική: τις βελτιωμένες ρυθμίσεις, την προώθηση των συνεργιών μεταξύ των διαφορετικών κοινοτικών πολιτικών και την ανάπτυξη της τομεακής διάστασης. Με βάση τη διαφάνεια και την ορατότητα επιδιώκεται βελτιωμένος συντονισμός της Επιτροπής (π.χ. υπό την αιγίδα της ΓΔ «Επιχειρήσεις») και του Συμβουλίου των Υπουργών. Ένας καλύτερος συντονισμός θα πρέπει επίσης να οδηγήσει στην τόσο αναγκαία και καρποφόρο συνεργεία πολιτικών. Προς τούτο, θα ήταν ευπρόσδεκτο ένα ενδιάμεσο σχέδιο δράσης το οποίο να εγκριθεί από την Επιτροπή και το Συμβούλιο Ανταγωνιστικότητας και το οποίο να αξιολογείται σε ετήσια βάση.

4.4

Η EOKE επικροτεί την ανάλυση και πολλές συστάσεις της έκθεσης «Aντιμετωπίζοντας την πρόκληση». Ωστόσο, δυστυχώς η έκθεση δεν αναφέρεται στην βιομηχανική πολιτική «νέου τύπου» (23) ως χρήσιμο εργαλείο για την αντιμετώπιση των προκλήσεων στις παγκόσμιες αγορές. Ειδικότερα, η τομεακή ανάλυση και η ανάγκη για καλά συντονισμένες πολιτικές στο πλαίσιο αυτό θα έπρεπε να είχαν τονιστεί. Η ΕΟΚΕ προσυπογράφει την πρόταση για τα εθνικά σχέδια δράσεως. Προκειμένου να αυξηθεί η αποδοτικότητα τόσο των σχεδίων δράσεως όσο και των πολιτικών της Ενώσεως, καθένα απ' αυτά θα πρέπει να συντονιστεί αποτελεσματικά από το Συμβούλιο Ανταγωνιστικότητας. Η EOKE τονίζει ότι τα στοιχεία αυτά θα πρέπει να ληφθούν υπόψη κατά την προετοιμασία της ενδιάμεσης επανεξέτασης της στρατηγικής της Λισσαβώνας το Μάρτιο του 2005.

4.5

Η ΕΟΚΕ δίδει έμφαση στην ανάγκη τόνωσης της ευαισθητοποίησης, θεωρώντας αναγκαία τη συναίνεση και τη δημόσια υποστήριξη. Θα πρέπει να καταστεί σαφές ότι η ευρωπαϊκή κοινωνία, στο σύνολό της, συμμετέχει στις παγκόσμιες βιομηχανικές μεταλλαγές και απαιτεί να καταβληθούν προσπάθειες σε ευρύτερο πεδίο, πέραν των επιχειρήσεων.

4.6

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι οι τομεακές αναλύσεις μπορούν και θα συνεισφέρουν θετικά για την καλύτερη κατανόηση όσων διακυβεύονται. Κάτι τέτοιο θα ευνοήσει επίσης τη στενή συνεργασία των εμπλεκομένων μερών στο δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα καθώς και τις εξατομικευμένες προσεγγίσεις και τις επιδιωκόμενες ρυθμίσεις των πολιτικών σε κοινοτικό και εθνικό επίπεδο, προκειμένου να προωθηθεί η δημιουργία νέων ευκαιριών που θα συμβάλουν στην υλοποίηση της στρατηγικής της Λισσαβώνας. Τα τομεακά πλαίσια αποτελούν επίσης κατάλληλο όχημα για την ανάπτυξη των κοινωνικών διαλόγων, αποσκοπώντας στην ευρεία προώθηση της κοινής ευθύνης και στην ενίσχυση της ποιότητας των ανθρωπίνων πόρων.

4.7

Μια τομεακή προσέγγιση στην κατεύθυνση αυτή θα αυξήσει επίσης τη γνώση σχετικά με τις παγκόσμιες τάσεις και τις βιομηχανικές μεταλλαγές στις υπηρεσίες της Επιτροπής. Η ΕΟΚΕ συνιστά να εμβαθύνουν οι υπάλληλοι της Επιτροπής τις πρακτικές τους γνώσεις σε ό,τι αφορά όσα διακυβεύονται στον ιδιωτικό τομέα. Η ΣΕΒΜ και το Παγκόσμιο Κέντρο Παρακολούθησης των Βιομηχανικών Μεταλλαγών μπορούν να συμβάλουν ως συμβουλευτικοί εταίροι στις τομεακές αναλύσεις χωρίς να υποσκάπτουν το ρόλο των κοινωνικών συντελεστών.

4.8

Λαμβάνοντας υπόψη τις εξελίξεις σε άλλες μεγάλες περιοχές του κόσμου –δαπάνες, αρμοδιότητες και τον συνδυασμό των δύο — αποφασιστικοί συντελεστές στον τομέα της ανταγωνιστικότητας είναι η γνώση, η ποιότητα, τόσο των εταιρειών όσο και των ανθρώπινων πόρων και δεξιοτήτων, και η κατάλληλη οργάνωση. Αυτό συνεπάγεται ότι οι συγκεκριμένες πολιτικές και τα μέτρα που θα ληφθούν στους τομείς αυτούς, θα είναι αποφασιστικής σημασίας για την Ευρώπη.