28.7.2017   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 246/22

Εισηγητής:

Javier DOZ ORRIT

Συνεισηγητής:

Mihai IVAŞCU

1.1.

Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι η καταπολέμηση της τρομοκρατίας και της χρηματοδότησής της καθώς και της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και άλλων συναφών μορφών οικονομικού εγκλήματος πρέπει να αποτελούν διαρκείς προτεραιότητες της πολιτικής της ΕΕ.

1.2.

Η ΕΟΚΕ εκφράζει τη συμφωνία της με τα μέτρα που θεσπίζονται στην πρόταση της Επιτροπής, με την οποία καταργείται ο προηγούμενος κανονισμός του 2005, με σκοπό την προσαρμογή του κανονιστικού πλαισίου στην τρέχουσα κατάσταση και την αντιμετώπιση των ελλείψεων που εντοπίστηκαν σε διάφορες μελέτες σχετικά με την εφαρμογή του.

1.3.

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι η επέκταση του πεδίου εφαρμογής των ελέγχων και των αρμοδιοτήτων των αρχών για τη διεξαγωγή επιθεωρήσεων και την κατάσχεση προϊόντων, όταν υπάρχει αποχρώσα ένδειξη παράνομων δραστηριοτήτων, θα διευκολύνει την εξιχνίαση περισσότερων υποθέσεων απάτης και τη συλλογή περισσότερων πληροφοριών.

1.4.

Η ΕΟΚΕ θεωρεί απαραίτητη τη βελτίωση της συνεργασίας, τόσο μεταξύ των αρμόδιων αρχών όσο και μεταξύ των κρατών μελών, προκειμένου να επιτευχθεί το μέγιστο αποτέλεσμα από την εφαρμογή του νέου κανονισμού. Η ΕΟΚΕ καλεί όλα τα κράτη μέλη να θέσουν στη διάθεση της Ευρωπόλ τις βάσεις δεδομένων τους για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας. Η Επιτροπή θα πρέπει να ενθαρρύνει επίσης μέτρα συνεργασίας ώστε όλα τα κράτη μέλη να αποκτήσουν τα απαραίτητα μέσα αποτελεσματικού ελέγχου των διαφόρων ειδών ρευστών διαθεσίμων και των τρόπων διακίνησής τους.

1.5.

Η ΕΟΚΕ προτείνει, μετά από μελέτη και εκτενείς διαβουλεύσεις, η Επιτροπή να εκπονήσει ένα σχέδιο για τη μείωση της χρήσης των μετρητών στην ΕΕ. Από την άποψη αυτή, θα πρέπει να εξεταστεί εάν είναι ενδεδειγμένο το κατώτατο όριο των 10 000 ευρώ για να γίνεται η υποχρεωτική δήλωση.

1.6.

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι η Επιτροπή θα πρέπει να δώσει περισσότερη έμφαση στον καθορισμό κυρώσεων για τη μη συμμόρφωση με την υποχρέωση υποβολής δήλωσης. Οι κυρώσεις θα πρέπει να είναι εναρμονισμένες σε όλα τα κράτη μέλη και να κοινοποιούνται κατά τρόπο λογικά συνεπή στην Επιτροπή, ώστε να μην δημιουργούνται κενά προς όφελος των απατεώνων.

1.7.

Η ΕΟΚΕ επαναλαμβάνει τις ανησυχίες της, τις οποίες είχε εκφράσει στο παρελθόν στη γνωμοδότηση ECO/408 (1), σχετικά με μια σειρά από παράγοντες που μπορεί να περιορίσουν σημαντικά την αποτελεσματικότητα του κανονισμού. Το κύριο ζήτημα είναι ότι οι φορολογικοί παράδεισοι, όπου λαμβάνει χώρα η νομιμοποίηση των μεγαλύτερων εσόδων από παράνομες δραστηριότητες —και των οποίων οι χρηματικές ροές με την ΕΕ πρέπει να ελέγχονται ιδιαίτερα στενά— δεν περιλαμβάνονται στον κατάλογο των χωρών και των περιοχών που θεωρούνται από την Επιτροπή υψηλού κινδύνου στην πρόταση κανονισμού της 14ης Ιουλίου 2016.

1.8.

Η διερεύνηση των χρηματικών ροών από εγκληματικές δραστηριότητες συνδέεται με άλλα αδικήματα, κυρίως φορολογικά Ως εκ τούτου, η ΕΟΚΕ προτείνει οι φορολογικές αρχές να έχουν επίσης πρόσβαση σε πληροφορίες που συλλέγονται κατά τη διάρκεια ελέγχων των χρηματικών ροών.

1.9.

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι, από τη στιγμή που θα εγκριθεί ο νέος κανονισμός, θα πρέπει να συμπεριληφθούν στον ορισμό των ρευστών διαθεσίμων, εκτός από τον χρυσό, και άλλες «υψηλής ρευστότητας πολύτιμες πρώτες ύλες».

1.10.

Αν και αναγνωρίζει την κοινωνική αξία των προπληρωμένων καρτών σε ολόκληρη την ΕΕ, η ΕΟΚΕ εφιστά την προσοχή στον κίνδυνο περαιτέρω χρήσης τους από τους εγκληματίες και τους τρομοκράτες για τη συγκεκαλυμμένη χρηματοδότηση των δραστηριοτήτων τους.

1.11.

Λόγω της αύξησης της ποσότητας των δεδομένων που συλλέγονται και ανταλλάσσονται μεταξύ των αρχών, συνιστάται η ενίσχυση της προστασίας των δεδομένων αυτών και η διερεύνηση της δυνατότητας επιβολής αυστηρότερων διοικητικών και ποινικών κυρώσεων στους υπαλλήλους και τους ιδιώτες που τα χρησιμοποιούν με ακατάλληλο ή παράνομο τρόπο.

1.12.

Η διάσταση του προβλήματος είναι διεθνής και, κατά συνέπεια, τα θεσμικά όργανα της ΕΕ πρέπει να συμμετέχουν πλήρως στις εδραστηριότητες των διεθνών οργανισμών που δραστηριοποιούνται στον τομέα αυτό.

1.13.

Η ΕΟΚΕ επικροτεί την απόσυρση από την κυκλοφορία των χαρτονομισμάτων των 500 ευρώ αρχής γενομένης από το 2018, δεδομένου ότι είναι ευρύτατα τεκμηριωμένο ότι χρησιμοποιούνται για πληρωμές σε μετρητά στο λαθρεμπόριο, καθότι μεταφέρονται εύκολα και επιτρέπουν την αποθήκευση μεγάλων χρηματικών ποσών σε μικρότερους χώρους.

1.14.

Η ΕΟΚΕ επαναλαμβάνει στην Επιτροπή ότι η προστασία των Ευρωπαίων πολιτών πρέπει να εξακολουθήσει να αποτελεί κορυφαία προτεραιότητα, ανεξαρτήτως των δαπανών και των προσπαθειών που απαιτούνται.

2.1.

Σύμφωνα με το σχέδιο δράσης (2) για την πιο σύντονη καταπολέμηση της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, η Επιτροπή προτείνει νέο κανονισμό σχετικά με τους ελέγχους ρευστών διαθεσίμων που εισέρχονται ή εξέρχονται από την ΕΕ από ή προς τρίτες χώρες, και την κατάργηση του ισχύοντος κανονισμού του 2005 (3).

2.2.

Τον Μάιο του 2015 υιοθετήθηκε η τέταρτη δέσμη μέτρων για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, η οποία περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων πρωτοβουλιών, την τέταρτη οδηγία σχετικά με την πρόληψη της χρησιμοποίησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες ή για τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας (AMLD4) και τον κανονισμό περί των στοιχείων που συνοδεύουν τις μεταφορές χρηματικών ποσών (4), οι οποίοι επί του παρόντος βρίσκονται στο στάδιο της μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο. Η ΕΟΚΕ διατύπωσε τη γνώμη της για τη νομοθετική δέσμη στη γνωμοδότησή της σχετικά με τη δέσμη μέτρων για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες (5).

2.3.

Τον Φεβρουάριο του 2016, η Επιτροπή δημοσίευσε το σχέδιο δράσης της για την ενίσχυση της καταπολέμησης της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας (6), το οποίο αναπτύχθηκε σε δύο νομοθετικές φάσεις. Κατά την πρώτη (Ιούλιος 2016), η Επιτροπή πρότεινε δύο οδηγίες: την AMLD5, για την τροποποίηση διαφόρων πτυχών της AMLD4, την οδηγία σχετικά με την πρόσβαση των φορολογικών αρχών σε πληροφορίες για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες (7) και τον κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμό της Επιτροπής (8) για την επισήμανση των τρίτων χωρών υψηλού κινδύνου (φορολογικών παραδείσων), για τη συμπλήρωση των AMLD4 και AMLD5 (9). Η ΕΟΚΕ υιοθέτησε τις γνωμοδοτήσεις σχετικά με την AMLD5 και τον κανονισμό, καθώς και σχετικά με τη δεύτερη οδηγία (10).

2.4.

Κατά τη δεύτερη φάση (Δεκέμβριος 2016), εκτός από την πρόταση κανονισμού στην οποία αναφέρεται η παρούσα γνωμοδότηση, η Επιτροπή υπέβαλε πρόταση οδηγίας σχετικά με την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες μέσω του ποινικού δικαίου (11) και έναν κανονισμό σχετικά με την αμοιβαία αναγνώριση των αποφάσεων δέσμευσης και δήμευσης (12).

2.5.

Ο κανονισμός του 2005 συμπληρώνει την οδηγία για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, με τη θέσπιση ελέγχων των ρευστών διαθεσίμων για ποσά ίσα ή μεγαλύτερα των 10 000 ευρώ. Η παρούσα πρόταση της Επιτροπής (13) επιδιώκει τα εξής: την κάλυψη των κενών της ισχύουσας νομοθεσίας υπό το φως των ερευνών που πραγματοποιούνται από την αστυνομία, τις δικαστικές και τις τελωνειακές αρχές· την ανάπτυξη και συμπλήρωση των οδηγιών AMLD4 (14) και AMLD5 (15) για την αντιμετώπιση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας· και την προσαρμογή της νομοθεσίας της ΕΕ προς τα διεθνή πρότυπα και συστάσεις, ιδίως προς τη σύσταση αριθ. 32 της Ειδικής Ομάδας Χρηματοοικονομικής Δράσης (FATF).

2.6.

Η παρούσα πρόταση εξετάζει τον ατελή έλεγχο των κινήσεων ρευστών διαθεσίμων πέραν των εθνικών συνόρων, τις δυσκολίες στην ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των αρχών, την αδυναμία παρακράτησης ποσών που δεν υπερβαίνουν το καθορισμένο όριο (10 000 ευρώ), τον ατελή ορισμό των «ρευστών διαθεσίμων», τις διαφορές στις κυρώσεις που επιβάλλουν τα κράτη μέλη σε περίπτωση μη υποβολής δήλωσης και τα διαφορετικά επίπεδα εκτέλεσης.

2.7.

Η πρόταση νέου κανονισμού, προς αντικατάσταση του ισχύοντος, διευρύνει και αποσαφηνίζει τον ορισμό των ρευστών διαθεσίμων, με τη διάκρισή τους τα σε τέσσερις κατηγορίες: μετρητά, διαπραγματεύσιμους τίτλους στον κομιστή (επιταγές, ταξιδιωτικές επιταγές, γραμμάτια και εντολές πληρωμής), αγαθά που χρησιμοποιούνται ως ιδιαίτερα ρευστοποιήσιμα μέσα αποθήκευσης αξίας (χρυσά νομίσματα και ράβδοι) και προπληρωμένες κάρτες.

2.8.

Με την πρόταση εισάγεται η υποχρέωση δήλωσης ασυνόδευτων μετρητών, δηλαδή μετρητών που αποστέλλονται μέσω ταχυδρομείου, ταχυδρομείου ταχείας επίδοσης (courier) ή εμπορευματικής μεταφοράς, για ποσά ίσα ή μεγαλύτερα των 10 000 ευρώ. Ορισμένα κράτη μέλη επίσης διενεργούν ελέγχους ρευστών διαθεσίμων εντός της ΕΕ.

2.9.

Παραχωρείται στις αρμόδιες αρχές η δικαιοδοσία να διενεργούν ελέγχους σε αποστολές μετρητών για ποσά κάτω των 10 000 ευρώ, καθώς και η δυνατότητα υποβολής εκθέσεων και έρευνας όπου υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις εγκληματικής δράσης

2.10.

Επιτρέπεται η παρακράτηση των χρημάτων σε περίπτωση παράληψης υποβολής δήλωσης αποστολής μετρητών για ποσά 10 000 ευρώ και άνω ή ανεξαρτήτως ποσού, εφόσον υπάρχουν ενδείξεις εγκληματικής δραστηριότητας.

2.11.

Βελτιώνεται η ανταλλαγή πληροφοριών με την πρόβλεψη υποχρεωτικής ενεργού επικοινωνίας με τις μονάδες χρηματοοικονομικών πληροφοριών (ΜΧΠ), που μέχρι σήμερα ήταν απλώς διαθεσιμότητα. Πρέπει επίσης οι σχετικές με παράτυπες ενέργειες πληροφορίες να διατίθενται στις αρμόδιες αρχές των άλλων κρατών μελών και την Επιτροπή, όταν υπάρχουν ενδείξεις εγκληματικής δράσης. Οι πληροφορίες αυτές μπορούν επίσης να διαβιβάζονται σε τρίτες χώρες υπό ορισμένες προϋποθέσεις.

2.12.

Προωθείται η θέσπιση κυρώσεων σε όλα τα κράτη μέλη για τη μη συμμόρφωση με την υποχρέωση δήλωσης, πέραν των δικαστικών κυρώσεων λόγω εγκληματικής δραστηριότητας Οι κυρώσεις σε κάθε κράτος μέλος πρέπει να κοινοποιούνται στην Επιτροπή.

3.1.

Η ΕΟΚΕ επικροτεί τις συνεχιζόμενες προσπάθειες της Επιτροπής στον παγκόσμιο αγώνα κατά της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της τρομοκρατίας. Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει επίσης τις προτεινόμενες τροποποιήσεις που περιλαμβάνει η παρούσα πρόταση, με στόχο τη βελτίωση της ισχύουσας νομοθεσίας.

3.2.

Η Επιτροπή και τα άλλα θεσμικά όργανα της ΕΕ πρέπει να εργαστούν σκληρά ώστε να η ευρωπαϊκή κοινή γνώμη να αντιληφθεί πλήρως τη βούλησή τους να πατάξουν τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας, κάνοντας χρήση όλων των απαραίτητων νομικών μέσων και όλων των δραστηριοτήτων της αστυνομίας, των υπηρεσιών πληροφοριών και των δικαστικών αρχών. Η γνώση ότι οι προσπάθειες στον τομέα αυτό είναι όλων των κρατών μελών θα ενισχύσει την αξιοπιστία και τη νομιμότητά τους. Μολονότι δεν μπορούν να δημοσιευτούν όλοι οι δείκτες, ήδη χρησιμοποιούνται πολλοί όσον αφορά τη νομιμοποίηση κεφαλαίων από παράνομες δραστηριότητες και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας.

3.3.

Η ΕΟΚΕ καλεί την ΕΕ και τα κράτη μέλη να προωθήσουν τη συνέχιση της συνεργασίας σε διεθνές επίπεδο για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και των σοβαρών εγκλημάτων που σχετίζονται με αυτά. Όλα τα θεσμικά όργανα της ΕΕ πρέπει να μεριμνήσουν ώστε τα προτεινόμενα από την Επιτροπή μέτρα να εφαρμοστούν και σε διεθνές επίπεδο. Αυτός είναι ένας τρόπος ώστε να καταστούν αποτελεσματικότερα.

3.4.

Η πρόταση νέου κανονισμού έχει ως στόχο την καταπολέμηση των παράνομων χρηματικών ροών μεταξύ της ΕΕ και τρίτων χωρών. Για να επιτύχει, η Επιτροπή πρέπει να συνεργαστεί με τα κράτη μέλη ώστε οι αρμόδιες αρχές τους να έχουν στη διάθεσή τους τούς πλέον αποτελεσματικά τεχνικά μέσα και προσωπικό, καθώς και κάθε άλλου είδους μέσα (π.χ. ειδικά εκπαιδευμένα σκυλιά).

3.5.

Οι τρόποι χρηματοδότησης της τρομοκρατίας μπορεί να ποικίλλουν σε μεγάλο βαθμό, από την εκμετάλλευση νόμιμων επιχειρήσεων ή νομότυπων μη κερδοσκοπικών οργανώσεων μέχρι τις εγκληματικές δραστηριότητες ή την κατάχρηση του διεθνούς εμπορικού συστήματος. Οι τρομοκρατικές οργανώσεις επικαιροποιούν συνεχώς τις μεθόδους χρηματοδότησής τους προκειμένου να αποφεύγουν τις ισχύουσες νομοθετικές διατάξεις και, ως εκ τούτου, είναι σαφές ότι απαιτείται συνεχής επικαιροποίηση του νομικού πλαισίου. Οι διαφορές στη νομοθεσία μεταξύ των κρατών μελών αξιοποιούνται συνήθως από εγκληματίες και τρομοκράτες, οι οποίοι επιλέγουν εκείνες τις χώρες όπου η νομοθεσία αφήνει το περιθώριο να διενεργούν τις οικονομικές συναλλαγές τους.

3.6.

Η ανάπτυξη του ευρωπαϊκού θεματολογίου για την ασφάλεια (16), η ανάγκη αντίδρασης στις τρομοκρατικές επιθέσεις στην Ευρώπη και αλλού, καθώς και το γεγονός ότι το ενδιαφέρον του κοινού για τις ενέργειες νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, φοροδιαφυγής και φοροαποφυγής μέσω των φορολογικών παραδείσων, οδήγησαν την Επιτροπή να υιοθετήσει πλήθος νομοθετικών πρωτοβουλιών κατά τα τελευταία δύο χρόνια.

3.7.

Σύμφωνα με την έκθεση της FATF (17), τα ρευστά διαθέσιμα χρησιμοποιούνται ευρέως στην εγκληματική οικονομία και παραμένουν η σημαντικότερη πηγή χρηματοδότησης της τρομοκρατίας. Το ποσό των χρημάτων που «ξεπλένονται» με τον τρόπο αυτόν είναι δύσκολο να εκτιμηθεί, όμως η έκθεση της FATF εκτιμά ότι κυμαίνεται μεταξύ πολλών δισεκατομμυρίων και ενός τρισεκατομμυρίου δολαρίων ΗΠΑ ετησίως.

3.8.

Μελέτη της αποτελεσματικότητας του ισχύοντος κανονισμού κατέδειξε ότι ο αριθμός των αποστολών ρευστών διαθεσίμων που εισέρχονται και εξέρχονται από την ΕΕ παραμένει σε υψηλά επίπεδα. Ωστόσο, οι έλεγχοι των ρευστών διαθεσίμων είναι ελάχιστοι (100 000 ετησίως σε όλα τα κράτη μέλη), διαφέρουν από χώρα σε χώρα, ενώ ο αριθμός των ύποπτων περιπτώσεων που διερευνώνται ποικίλλει σημαντικά. Μόνον εννέα χώρες συμμετείχαν στην πιο πρόσφατη διαβούλευση σχετικά με το θέμα και τα στοιχεία που δόθηκαν όσον αφορά τον αριθμό των περιπτώσεων και την ανάλυσή τους ήταν ανόμοια και περιορισμένα.

3.9.

Τα κενά στον ισχύοντα κανονισμό επιτρέπουν την κυκλοφορία ρευστών χωρίς επαρκείς ειδικούς ελέγχους, μέσω διαύλων όπως το ταχυδρομείο, το ταχυδρομείο ταχείας επίδοσης ή η εμπορευματική μεταφορά. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι αρμόδιες αρχές δεν διέθεταν τα απαραίτητα εργαλεία για τη διεξαγωγή επαρκών ελέγχων.

3.10.

Η επέκταση του πεδίου εφαρμογής των ελέγχων και των αρμοδιοτήτων των αρχών για τη διεξαγωγή επιθεωρήσεων και την κατάσχεση προϊόντων, όταν υπάρχουν υπόνοιες εγκληματικής δράσης, ακόμα και κάτω του ορίου των 10 000 ευρώ, θα καταστήσει δυνατή την αποκάλυψη περισσότερων περιπτώσεων απάτης και τη συλλογή περισσότερων πληροφοριών. Επί του παρόντος, η χρήση των πληροφοριών που αποκτώνται δεν είναι ικανοποιητική. Η χρήση τους γίνεται με βάση τη διάθεση των πληροφοριών κατά τρόπο παθητικό σε ορισμένα κράτη μέλη, ενώ δεν έχουν ληφθεί μέτρα ώστε να διασφαλίζεται η σωστή επεξεργασία τους. Είναι επιτακτική ανάγκη να βελτιωθεί η επικοινωνία μεταξύ των αρμοδίων αρχών: μεταξύ των τελωνειακών αρχών —που ως επί το πλείστον είναι αυτές που διενεργούν τους ελέγχους— και των ΜΧΠ που είναι επιφορτισμένες με τη λήψη και την ανάλυση των πληροφοριών· μεταξύ των ΜΧΠ και των φορολογικών και δικαστικών αρχών· μεταξύ των αρμόδιων αρχών των κρατών μελών και των αντίστοιχων αρχών τρίτων χωρών, ιδίως όσων είναι υπεύθυνες για αυξημένες ροές παράνομων μετρητών προς και από την ΕΕ, όπως συμβαίνει με τους φορολογικούς παραδείσους.

3.11.

Οι κυρώσεις που ισχύουν στο πλαίσιο του ισχύοντος κανονισμού όσον αφορά τη μη δήλωση ρευστών διαθεσίμων δεν έχουν εναρμονιστεί και οι αξιολογήσεις που πραγματοποιήθηκαν φαίνεται ότι δεν έχουν το επιθυμητό αποτρεπτικό αποτέλεσμα. Ο νέος κανονισμός απαιτεί από τα κράτη μέλη να επιβάλλουν κυρώσεις για τη μη συμμόρφωση με την υποχρέωση δήλωσης, ανεξάρτητα από το εάν υπάρχουν υπόνοιες εγκληματικής πράξης και από το εάν τα ρευστά διαθέσιμα συνδέονται με έρευνες για άλλου τύπου εγκλήματα ή παραβάσεις, ενώ θεσπίζει την υποχρέωση να κοινοποιούνται οι κυρώσεις αυτές στην Επιτροπή. Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι θα πρέπει να υπάρχει μια κοινή διαδικασία κοινοποίησης για όλα τα κράτη μέλη. Ωστόσο, δίνει σε κάθε κράτος μέλος την ελευθερία να ορίζει τις κυρώσεις αυτές. Οι προβλεπόμενες από το άρθρο 13 κυρώσεις πρέπει να εναρμονιστούν ώστε να μην δημιουργούνται παραθυράκια για τους εγκληματίες που δραστηριοποιούνται μέσω συγκεκριμένων χωρών.

3.12.

Η εφαρμογή του κανονισμού και των υπολοίπων προαναφερθέντων μέτρων καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες θα αυξήσει σημαντικά την ποσότητα των προσωπικών δεδομένων που συλλέγονται, αποθηκεύονται και διατίθενται στα όργανα και τις αρχές με αρμοδιότητα την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας. Για να γίνονται σεβαστά τα θεμελιώδη δικαιώματα των πολιτών, ιδίως όσον αφορά την προστασία των προσωπικών δεδομένων, είναι σημαντικό να αξιολογηθεί η ανάγκη νέων μηχανισμών προστασίας, να εισαχθούν όπου χρειάζεται και να προωθηθούν βαρύτερες ποινικές κυρώσεις για τους ιδιώτες ή τους δημόσιους υπαλλήλους που χρησιμοποιούν παράνομα αυτές τις πληροφορίες.

3.13.

Ο τύπος των διαύλων και των διαδικασιών που χρησιμοποιούνται για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, συμπεριλαμβανομένων των παράνομων αποστολών ρευστών διαθεσίμων, οδήγησαν την Επιτροπή, ορθώς, στην υιοθέτηση νομοθετικών μέτρων τα οποία έχουν εφαρμογή και στα δύο αδικήματα. Και στις δύο περιπτώσεις, τα αδικήματα αυτά συνδέονται με άλλα, ίσης ή μεγαλύτερης εμβέλειας. Η στενή συνεργασία και ο συντονισμός μεταξύ όλων των αρμόδιων εθνικών αρχών και οργάνων αφενός και των κρατών μελών αφετέρου, μέσω των κατάλληλων μηχανισμών, είναι απαραίτητα για τη διασφάλιση της αποτελεσματικής εφαρμογής του κανονισμού και των άλλων σχετικών νομοθετικών μέτρων. Πρέπει να σημειωθεί ότι η συνεργασία μεταξύ των διαφόρων αρχών και φορέων των κρατών μελών —αστυνομίας, υπηρεσιών πληροφοριών, δικαστικών, τελωνειακών και φορολογικών αρχών— κάθε άλλο παρά ιδανική είναι. Η ΕΟΚΕ ανησυχεί ιδιαίτερα για την έλλειψη συνεργασίας μεταξύ των εθνικών αστυνομικών δυνάμεων και της Ευρωπόλ, όπως αποδεικνύεται από το γεγονός ότι τα περισσότερα κράτη μέλη δεν έχουν θέσει τις βάσεις των δεδομένων τους για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας στη διάθεση του εν λόγω ευρωπαϊκού αστυνομικού οργανισμού. Ως εκ τούτου, η ΕΟΚΕ καλεί τις αρχές της ΕΕ και τα κράτη μέλη να θέσουν τέλος στην κατάσταση αυτή.

3.14.

Ένα άλλο σημαντικό εμπόδιο για την αποτελεσματική εφαρμογή του κανονισμού και των άλλων σχετικών νομοθετικών διατάξεων για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας είναι η έλλειψη πραγματικής πολιτικής βούλησης για την εξάλειψη των φορολογικών παραδείσων. Η πιο αδιάσειστη απόδειξη για αυτό είναι ο κατάλογος των «τρίτων χωρών υψηλού κινδύνου που χαρακτηρίζονται από στρατηγικές ανεπάρκειες», που περιλαμβάνεται στο παράρτημα του κανονισμού (ΕΕ) 2016/1675, για τη συμπλήρωση των οδηγιών AMLD4 και AMLD5. Ούτε ένας από τους φορολογικούς παραδείσους που ευθύνονται για την πλειονότητα των παράνομων συναλλαγών, ιδίως των χρηματικών ροών που πραγματεύεται η πρόταση κανονισμού, δεν περιλαμβάνεται στον κατάλογο αυτόν. Η ΕΟΚΕ είναι αναγκασμένη να επαναλάβει την έκκληση που περιέχεται στη γνωμοδότηση ECO/408: η Επιτροπή πρέπει να προτείνει έναν νέο κατάλογο φορολογικών παραδείσων και να τον εντάξει σε έναν ενιαίο κατάλογο τρίτων χωρών και εδαφών που δεν συνεργάζονται στη δίωξη των οικονομικών εγκλημάτων και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας.

4.1.

Η χρηματοδότηση της τρομοκρατίας έχει μια σαφώς παγκοσμιοποιημένη συνιστώσα, γεγονός το οποίο σημαίνει ότι οι τρομοκρατικές ενέργειες σε μία χώρα συχνά χρηματοδοτούνται από εγκληματικές δραστηριότητες σε μία άλλη Απαιτούνται έλεγχοι των ρευστών διαθεσίμων και βαθιές νομοθετικές αλλαγές προκειμένου να παρεμποδιστούν οι κινήσεις μετρητών, να παρακολουθούνται οι χρηματοοικονομικές πράξεις ώστε να περιοριστούν, καθώς και να ανταλλάσσονται οι σημαντικές πληροφορίες για τους τρομοκράτες και τους χρηματοδότες τους. Η ΕΟΚΕ, έχοντας πλήρη επίγνωση της εξωτερικής διάστασης της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, συνιστά την πλήρη συμμετοχή όλων των θεσμικών οργάνων της ΕΕ σε όλους τους σχετικούς διεθνείς οργανισμούς στους οποίους έχουν εκπροσώπηση, ώστε καταστεί δυνατόν να εφαρμοστούν παρόμοια μέτρα σε ολόκληρο τον κόσμο.

4.2.

Η χρήση ρευστών διαθεσίμων εξακολουθεί να αποτελεί τον βασικό δίαυλο για το ξέπλυμα κεφαλαίων και άλλα χρηματοοικονομικά εγκλήματα (18). Η ΕΟΚΕ συνιστά η Επιτροπή να καταρτίσει σχέδιο για τη μείωση της χρήσης μετρητών στην ΕΕ, αφού προηγουμένως εκπονήσει διεξοδική μελέτη, έλθει σε διαβούλευση με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη και δημιουργήσει στενή σχέση συνεργασίας με τα κράτη μέλη, την ΕΚΤ και τις κεντρικές τράπεζες κάθε χώρας. Η κατάργηση των χαρτονομισμάτων των 500 ευρώ αποτελεί ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση. Στο πλαίσιο αυτής της μελέτης, θα πρέπει να εξεταστεί εάν το όριο των 10 000 ευρώ για την υποχρέωση δήλωσης είναι το ενδεδειγμένο.

4.3.

Η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να εντείνει τις προσπάθειές της ώστε τα αποτελέσματα της σύμβασης της Βαρσοβίας (19) να επικυρωθούν σε ολόκληρη την ΕΕ με λογικά συνεπή τρόπο. Μέχρι στιγμής, την έχουν επικυρώσει μόνο 17 κράτη μέλη, αν και την έχουν υπογράψει 26.

4.4.

Η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει ότι η πρόταση κανονισμού θα μπορούσε να επιφέρει σημαντικές βελτιώσεις στα μέσα που χρησιμοποιούνται για την καταπολέμηση της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, με ελάχιστες επιπτώσεις για τις ευρωπαϊκές μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις.

4.5.

Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι είναι απαραίτητη η ανάπτυξη πολιτικών οικονομικής συνεργασίας με τις γειτονικές χώρες, αλλά και με τις άλλες χώρες που παρουσιάζουν σημαντικές μεταναστευτικές ροές προς την ΕΕ, προκειμένου να διευκολυνθούν οι διαφανείς μεταφορές πόρων και να καταστεί το κόστος τους χαμηλότερο. Τα εμπόδια και το υψηλό κόστος της μεταφοράς χρημάτων προς και από τις χώρες αυτές ενθαρρύνουν τη χρήση αποστολών ρευστών διαθεσίμων και τις αδιαφανείς συναλλαγές και, επομένως, διευκολύνεται η χρήση των μεθόδων αυτών για εγκληματικούς σκοπούς.

4.6.

Οι πρόσφατες επιθέσεις στο έδαφος της ΕΕ δείχνουν ότι οι τρομοκράτες χρησιμοποίησαν προπληρωμένες κάρτες για να πληρώσουν, για παράδειγμα, δωμάτια ξενοδοχείου (όπως στις επιθέσεις στο Παρίσι στις 13 Νοεμβρίου 2015). Αν και η κοινωνική αξία των μέσων αυτών είναι προφανής, εφόσον επιτρέπουν σε ευάλωτους ή αποκλεισμένους ανθρώπους να πραγματοποιούν πληρωμές ηλεκτρονικά και μη, η ΕΟΚΕ εφιστά την προσοχή στην απειλή που συνεπάγεται η περαιτέρω χρήση των εν λόγω μέσων από εγκληματίες ή τρομοκράτες.

4.7.

Η παράνομη μεταφορά μετρητών συνδέεται με τη διάπραξη και άλλου είδους αδικημάτων: φορολογικών, ξεπλύματος κεφαλαίων ή χρηματοδότησης της τρομοκρατίας. Η πρόταση κανονισμού της Επιτροπής δεν καθιστά δυνατή την ανταλλαγή στοιχείων που περιλαμβάνονται στις δηλώσεις ρευστών διαθεσίμων για φορολογικούς σκοπούς. Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι η δίωξη των εγκλημάτων αυτών θα πρέπει να διεξάγεται με ολοκληρωμένο τρόπο. Ειδικότερα, φρονεί ότι θα πρέπει να επιτρέπεται η προαναφερθείσα ανταλλαγή στοιχείων, δεδομένης της σαφούς σχέσης που υπάρχει μεταξύ της φορολογικής απάτης και της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, σε πολλές μάλιστα περιπτώσεις μέσω της διακίνησης ρευστών διαθεσίμων.

4.8.

Αν και το άρθρο 2 παράγραφος 2, και το άρθρο 14 της πρότασης κανονισμού παραχωρούν στην Επιτροπή την αρμοδιότητα να εκδίδει κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις για την τροποποίηση του παραρτήματος, ιδίως της παραγράφου η οποία προσδιορίζει ποιες είναι οι «πρώτες ύλες που χρησιμοποιούνται ως υψηλής ρευστότητας αποθέματα αξίας» που θεωρούνται μορφές ρευστών διαθεσίμων, η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι, καταρχάς, δεν υπάρχει λόγος να περιοριστεί στον χρυσό η εν λόγω κατηγορία. Στον πρώτο κατάλογο που θα εγκρίνουν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο θα μπορούσαν να συμπεριληφθούν και άλλες ιδιαίτερης αξίας πρώτες ύλες, όπως τα πολύτιμα μέταλλα ή οι ημιπολύτιμοι λίθοι, τόσο οι ακατέργαστοι όσο και οι κατεργασμένοι.

4.9.

Η ΕΟΚΕ επαναλαμβάνει ότι ένα από τα κύρια μελήματα της Ένωσης και των κρατών μελών πρέπει να εξακολουθήσει να είναι η εγγύηση της ασφάλειας των πολιτών μας, χωρίς να υπολογίζεται η απαιτούμενη προσπάθεια.