6.3.2014   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 67/150

1.1

Η ΕΟΚΕ φρονεί ότι η υδατοκαλλιέργεια της Ένωσης μπορεί και πρέπει να συμβάλει ουσιαστικά στον περιορισμό της ολοένα και μεγαλύτερης ευρωπαϊκής εξάρτησης από την εισαγωγή υδρόβιων προϊόντων.

1.2

Η ΕΟΚΕ συνιστά στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και στα κράτη μέλη να προωθήσουν δραστικά μέτρα για την ανάκτηση της ανταγωνιστικότητας των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων υδατοκαλλιέργειας.

1.3

Η ΕΟΚΕ κρίνει απαράδεκτες τις ισχύουσες προθεσμίες χορήγησης διοικητικών αδειών στις επιχειρήσεις υδατοκαλλιέργειας, οι οποίες ξεπερνούν σε ορισμένα κράτη μέλη τα δύο έτη. Με μέλημα τη βιωσιμότητα της ευρωπαϊκής υδατοκαλλιέργειας, η ΕΟΚΕ κρίνει απαραίτητη την ελαστικοποίηση των διοικητικών διαδικασιών και τη μείωση του κόστους τους.

1.4

Η εκτίμηση ότι κάθε ποσοστιαία μονάδα αύξησης στην κατανάλωση προϊόντων υδατοκαλλιέργειας προέλευσης από την ΕΕ θα συνεπάγετο τη δημιουργία 3.000 με 4.000 θέσεων πλήρους απασχόλησης, έχει ιδιαίτερη βαρύτητα για την ΕΟΚΕ. Τούτο δε καθότι πρόκειται για θέσεις ειδίκευσης που θα δημιουργηθούν σε περιοχές με ελάχιστες εναλλακτικές επαγγελματικές ευκαιρίες.

1.5

Η ανεπαρκής εφαρμογή των κανόνων επισήμανσης των υδρόβιων προϊόντων —ιδίως των μη συσκευασμένων, μέσω της ενημέρωσης των καταναλωτών στα σημεία πώλησης— ανησυχεί την ΕΟΚΕ όχι μόνο σε σχέση με την απάτη, αλλά και με τον αθέμιτο ανταγωνισμό έναντι των Ευρωπαίων παραγωγών. Ζητά, συνεπώς, από την Επιτροπή και από τα κράτη μέλη να συμπεριλάβουν στα στρατηγικά σχέδια αποτελεσματικά μέτρα για την επίλυση του επίμονου αυτού προβλήματος.

1.6

Η ΕΟΚΕ θεωρεί σκόπιμο να οργανωθούν εκστρατείες ενημέρωσης ώστε να γίνουν γνωστά στους Ευρωπαίους καταναλωτές τα υψηλά πρότυπα παραγωγής και ποιότητας της υδατοκαλλιέργειας που αναπτύσσεται στην Ένωση. Οι εκστρατείες αυτές θα πρέπει να μπορούν να χρηματοδοτούνται από το μελλοντικό Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας (ΕΤΘΑ).

1.7

Η ΕΟΚΕ τάσσεται για άλλη μια φορά ανεπιφύλακτα υπέρ της ενίσχυσης των ελέγχων κατά την εισαγωγή υδρόβιων προϊόντων στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), ώστε να εξασφαλιστεί η πλήρης ιχνηλασιμότητά τους και η τήρηση των προδιαγραφών.

1.8

Κατά την ΕΟΚΕ έχει πρωταρχική σημασία να ενισχυθεί η χρηματοδότηση έργων έρευνας και καινοτομίας στις υδατοκαλλιέργειες. Επίσης, πρέπει τόσο τα κράτη μέλη όσο και η Επιτροπή, στα προγράμματα επένδυσης σε έρευνα και καινοτομία στον τομέα της υδατοκαλλιέργειας, να δώσουν έμφαση στην επίτευξη των στόχων που ορίζονται στο έγγραφο σχετικά με το μέλλον της πλατφόρμας τεχνολογίας και καινοτομίας στον τομέα της ευρωπαϊκής υδατοκαλλιέργειας (EATiP), που δημοσιεύτηκε το 2012.

1.9

Η οικονομική διαφοροποίηση που προσφέρει η υδατοκαλλιέργεια (π.χ. παροχή τουριστικών υπηρεσιών) πρέπει να προαχθεί και να διευκολυνθεί, ως ευκαιρία για τους παραγωγούς του κλάδου, τόσο των θαλάσσιων όσο και των εσωτερικών υδάτων και δη για τις ΜΜΕ.

1.10

Η ΕΟΚΕ τονίζει ότι έχει σημασία να τονιστεί ο ευρωπαϊκός χαρακτήρας του γνωμοδοτικού συμβουλίου για την υδατοκαλλιέργεια, έναντι του τοπικού χαρακτήρα των λοιπών γνωμοδοτικών συμβουλίων. Υπό αυτή την έννοια θεωρεί ότι οι συνιστώσες του (η σχέση των οποίων με τον κλάδο της υδατοκαλλιέργειας πρέπει να είναι άμεση) πρέπει να έχουν ευρωπαϊκό ή, σε κάθε περίπτωση, υπερεθνικό χαρακτήρα. Αυτό πρέπει να αντικατοπτρίζεται στη δομή και στη χρηματοδότησή του.

1.11

Η ΕΟΚΕ παρατηρεί ότι, δεδομένου του πολυτομεακού χαρακτήρα της υδατοκαλλιέργειας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να διασφαλίσει ότι το εν λόγω γνωμοδοτικό συμβούλιο για την υδατοκαλλιέργεια θα έχει άμεση και ειδική σχέση με τις διάφορες Γενικές Διευθύνσεις της.

1.12

Δεδομένου ότι οι πρώτες ενέργειες που ανατίθενται στο γνωμοδοτικό συμβούλιο υδατοκαλλιέργειας, σύμφωνα με τις στρατηγικές κατευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, πρέπει να υλοποιηθούν εντός των πρώτων μηνών του 2014, η ΕΟΚΕ ζητά από την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να μεριμνήσουν το ταχύτερο για τη σύσταση και την έναρξη της λειτουργίας του, ώστε να μην υπάρξουν καθυστερήσεις.

2.1

Η υπό εξέλιξη μεταρρύθμιση της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής (ΚΑλΠ) αποδίδει εξέχουσα θέση στην υδατοκαλλιέργεια και ορίζει την προώθηση της δραστηριότητας αυτής ως μία από τις προτεραιότητές της.

2.2

Στην πρότασή της για την ΚΑλΠ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει να θεσπιστεί ανοιχτή μέθοδος συντονισμού με τα κράτη μέλη για θέματα υδατοκαλλιέργειας. Το σύστημα αυτό θα συνίσταται σε προαιρετική διαδικασία συνεργασίας, με βάση στρατηγικές κατευθύνσεις και πολυετή εθνικά στρατηγικά σχέδια, με τήρηση της αρχής της επικουρικότητας.

3.1

Οι στρατηγικές κατευθυντήριες γραμμές για τη βιώσιμη ανάπτυξη της υδατοκαλλιέργειας στην ΕΕ [(COM) 2013) final] δημοσιεύτηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 29 Απριλίου 2013. Δεν είναι δεσμευτικές, αλλά θα αποτελέσουν τη βάση για τα πολυετή εθνικά στρατηγικά σχέδια. Στόχος τους είναι να συνδράμουν τα κράτη μέλη ώστε να προσδιορίσει το καθένα εξ αυτών τους οικείους εθνικούς στόχους, λαμβάνοντας υπόψη την αρχική κατάσταση που επικρατεί επιτόπου, τις συνθήκες σε εθνική κλίμακα και τις θεσμικές διατάξεις.

3.2

Στις στρατηγικές κατευθυντήριες γραμμές εξετάζονται τέσσερεις τομείς προτεραιότητας:

3.3

Στα πολυετή εθνικά στρατηγικά σχέδια που καλείται να καταρτίσει το κάθε κράτος μέλος που έχει συμφέροντα στον τομέα της υδατοκαλλιέργειας, πρέπει να ορίζονται κοινοί στόχοι και δείκτες για την αξιολόγηση της προόδου. Τα κράτη μέλη οφείλουν να υποβάλουν τα στρατηγικά σχέδια στην Επιτροπή πριν από το τέλος του 2013.

3.4

Τα πολυετή εθνικά στρατηγικά σχέδια πρέπει να αποβλέπουν: στην προώθηση της ανταγωνιστικότητας της υδατοκαλλιέργειας, τη στήριξη της ανάπτυξης και της καινοτομίας στον κλάδο, την τόνωση της οικονομικής δραστηριότητας, την προαγωγή της διαφοροποίησης, τη βελτίωση της ποιότητας διαβίωσης στις αγροτικές και παράκτιες περιοχές, καθώς και την εξασφάλιση ισότιμων όρων στους παραγωγούς προϊόντων υδατοκαλλιέργειας όσον αφορά την πρόσβαση στα ύδατα και τα εδάφη.

3.5

Η πρόταση μεταρρύθμισης της ΚΑλΠ περιλαμβάνει τη σύσταση γνωμοδοτικού συμβουλίου για την υδατοκαλλιέργεια, επιφορτισμένου να υποβάλλει στα θεσμικά όργανα της Ένωσης προτάσεις και συστάσεις για θέματα διαχείρισης της υδατοκαλλιέργειας, καθώς και να τα ενημερώνει για τα προβλήματα του κλάδου.

4.1

Η αγορά της ΕΕ καταναλώνει περίπου 13,2 εκατομμύρια τόνους υδρόβιων προϊόντων ετησίως, εκ των οποίων το 65 % περίπου προέρχονται από εισαγωγές, το 25 % από αλιευτική δραστηριότητα της ΕΕ και μόνο το 10 % από υδατοκαλλιέργειες της ΕΕ. Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με την άποψη ότι αυτή η έλλειψη ισορροπίας δεν είναι βιώσιμη, ούτε από οικονομική άποψη, λόγω του ελλείμματος που προκαλεί στο εμπορικό ισοζύγιο, ούτε από κοινωνική, λόγω της απώλειας ευκαιριών απασχόλησης.

4.2

Η ΕΟΚΕ κρίνει θετική τη θέση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ότι κάθε ποσοστιαία μονάδα αύξησης στην κατανάλωση προϊόντων υδατοκαλλιέργειας προέλευσης από την ΕΕ θα συνεπάγετο τη δημιουργία 3.000 με 4.000 θέσεων πλήρους απασχόλησης.

4.3

Ως εκ τούτου, η ΕΟΚΕ συμφωνεί με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ότι η υδατοκαλλιέργεια πρέπει να αποτελέσει έναν από τους πυλώνες της στρατηγικής της ΕΕ για τη γαλάζια ανάπτυξη και ότι η ανάπτυξή της μπορεί να συμβάλει στους στόχους της στρατηγικής «Ευρώπη 2020». Η υδατοκαλλιέργεια προσφέρει δυνατότητες ανάπτυξης και δημιουργίας απασχόλησης στις παράκτιες και παραποτάμιες περιοχές της ΕΕ όπου δεν υπάρχουν πολλές εναλλακτικές οικονομικές δυνατότητες.

4.4

Ο Ευρωπαίος καταναλωτής ζητά όλο και περισσότερα υδρόβια προϊόντα. Η ευρωπαϊκή υδατοκαλλιέργεια προσφέρει τέτοια προϊόντα καλής ποιότητας τα οποία, επιπλέον, ανταποκρίνονται στις αυστηρότερες προδιαγραφές περιβαλλοντικής βιωσιμότητας, υγείας των ζώων και προστασίας της υγείας των καταναλωτών. Η ΕΟΚΕ φρονεί ότι ο εφοδιασμός της αγοράς της ΕΕ σε ασφαλή, υγιεινά και βιώσιμα προϊόντα πρέπει να αποτελέσει έναν από τους κυριότερους στόχους για τις προσεχείς δεκαετίες.

4.5

Παρά τα προφανή αυτά πλεονεκτήματα, η παραγωγή της υδατοκαλλιέργειας στην ΕΕ παραμένει στάσιμη από το 2000. Στο μεταξύ, η δραστηριότητα αυτή σημειώνει σαφή άνθιση σε άλλες περιοχές του κόσμου, που εξάγουν ένα μέρος της παραγωγής τους στην Ένωση.

4.6

Η ΕΟΚΕ παραδέχεται ότι η ευρωπαϊκή νομοθεσία σε θέματα δημόσιας υγείας, προστασίας του καταναλωτή και περιβάλλοντος εντάσσεται στις θεμελιώδεις αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ωστόσο, η νομοθεσία αυτή έχει σημαντική επίπτωση στο κόστος παραγωγής της ευρωπαϊκής υδατοκαλλιέργειας, το οποίο δύσκολα μετακυλίεται στην τιμή των προϊόντων, λόγω του ανταγωνισμού από τις εισαγωγές που δεν διέπονται από ανάλογες απαιτήσεις.

4.7

Η ΕΟΚΕ κρίνει την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σαφώς ανεπαρκή για την αποκατάσταση ισότιμων όρων ανταγωνισμού μεταξύ των οικονομικών φορέων της ΕΕ και των τρίτων χωρών. Το να στηριχτεί η επανεξισορρόπηση αποκλειστικά σε δράσεις για την πιστοποίηση του επιπέδου ασφάλειας και βιωσιμότητας των ευρωπαϊκών προϊόντων υδατοκαλλιέργειας και στη σχετική ενημέρωση της κοινωνίας δεν είναι ουδόλως ικανοποιητικό και δεν απαλλάσσει τις δημόσιες αρχές από το να απαιτούν για τις εισαγωγές το ίδιο επίπεδο ασφάλειας που απαιτείται από την ευρωπαϊκή παραγωγή, με πλήρη ιχνηλασιμότητα «από τον παραγωγό στον καταναλωτή».

4.8

Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι, στην αγορά της ΕΕ, η ανισορροπία ως προς τις συνθήκες παραγωγής μεταξύ των προϊόντων υδατοκαλλιέργειας που παράγονται στην ΕΕ και των αντίστοιχων που παράγονται σε τρίτες χώρες και κατόπιν εισάγονται στην ΕΕ, είναι ζήτημα πολύ πιο σύνθετο, που δεν μπορεί να αναχθεί απλά σε θέμα ενημέρωσης και απόφασης των καταναλωτών. Πρέπει να ληφθούν υπόψη άλλες παράμετροι, όπως ο περιορισμός του περιττού διοικητικού κόστους, η πρόσβαση σε χώρο για την ανάπτυξη δραστηριότητας ή οι ελλείψεις στα συστήματα ιχνηλασιμότητας.

4.9

Στην πράξη, η υποχρεωτική πληροφόρηση που πάντοτε θα έπρεπε να διατίθεται στους καταναλωτές στα σημεία τελικής πώλησης, συχνά είναι ατελής ή ασαφής, με αποτέλεσμα π.χ. να αντικαθίστανται νωπά ευρωπαϊκά προϊόντα από αποψυγμένα εισαγόμενα, εν αγνοία του αγοραστή. Η κατάσταση αυτή περιορίζει την ικανότητα των καταναλωτών να προβαίνουν σε υπεύθυνες αγορές, ενώ παράλληλα συνιστά αθέμιτο ανταγωνισμό έναντι των παραγωγών της ΕΕ.

5.1

Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με την Επιτροπή ότι η στενή συνεργασία της υδατοκαλλιέργειας και της μεταποιητικής βιομηχανίας υδρόβιων προϊόντων μπορεί να τονώσει τη δημιουργία απασχόλησης και να βελτιώσει την ανταγωνιστικότητα και στους δύο οικονομικούς κλάδους.

5.2

Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με την Επιτροπή ότι απαιτείται βελτίωση της ενημέρωσης σχετικά με την κατάσταση των διοικητικών διατυπώσεων όσον αφορά τις προθεσμίες και το κόστος αδειοδότησης για νέες μονάδες υδατοκαλλιέργειας στα κράτη μέλη.

5.3

Η ΕΟΚΕ συμμερίζεται την άποψη της Επιτροπής ότι, στον τομέα της υδατοκαλλιέργειας, η καθιέρωση χωροταξικών σχεδίων μπορεί να συμβάλει στη μείωση της αβεβαιότητας, στη διευκόλυνση των επενδύσεων, στην επιτάχυνση της ανάπτυξης επιχειρήσεων και στην τόνωση της δημιουργίας απασχόλησης.

5.4

Κατά την ΕΟΚΕ, η υδατοκαλλιέργεια εσωτερικών υδάτων δεν εξετάζεται επαρκώς στην ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ιδίως όσον αφορά τον χωροταξικό σχεδιασμό.

5.4.1

Η ΕΟΚΕ προτείνει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να διευρύνει το σεμινάριο περί βέλτιστων πρακτικών που θα διοργανώσει το καλοκαίρι του 2014, προκειμένου να συμπεριλάβει την εφαρμογή συντονισμένου χωροταξικού σχεδιασμού και για τις υδρολογικές λεκάνες ποταμών (πέρα από τον θαλάσσιο σχεδιασμό), ώστε να συνδράμει τα κράτη μέλη στο σχεδιασμό τους.

5.5

Η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει ότι έχει σημασία να σχεδιαστεί και να ελέγχεται δεόντως η παραγωγική δραστηριότητα της υδατοκαλλιέργειας, ώστε να προληφθούν δυσμενείς επιπτώσεις στο περιβάλλον. Από την πλευρά της, φρονεί ότι η διαχείριση του κλάδου της υδατοκαλλιέργειας πρέπει να στηρίζεται σε προσέγγιση βάσει οικοσυστημάτων.

5.6

Η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει ότι είναι σημαντικό η ανάπτυξη της υδατοκαλλιέργειας να θεμελιωθεί σε μια στενή συνεργασία με την έρευνα και την επιστήμη.

5.7

Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με την Επιτροπή όσον αφορά την αναγνώριση των οικολογικών πλεονεκτημάτων που προσφέρει η εκτατική υδατοκαλλιέργεια σε υδατοσυλλογές, ως παράδειγμα οικονομικής δραστηριότητας που συνάδει με τις ανάγκες διαφύλαξης οικοτόπων ή ειδών.

5.8

Η ΕΟΚΕ χαιρετίζει την πρωτοβουλία της Επιτροπής να προσφέρει τη συνδρομή της στις εθνικές και περιφερειακές αρχές με υποδείξεις για την καλύτερη και ομοιογενέστερη εφαρμογή της ευρωπαϊκής νομοθεσίας (π.χ. της περιβαλλοντικής).

5.9

Η ΕΟΚΕ επικροτεί τον ρόλο του γνωμοδοτικού συμβουλίου υδατοκαλλιέργειας και φρονεί ότι μπορεί να βοηθήσει στην επίτευξη των στόχων των εθνικών στρατηγικών σχεδίων και στον έλεγχο της ορθής εφαρμογής τους. Ωστόσο, επιθυμεί να επισημάνει τα χαρακτηριστικά που το διαφοροποιούν από άλλα γνωμοδοτικά συμβούλια: πρώτον, ότι το πεδίο δράσης του αφορά έναν ιδιωτικό πόρο που ανήκει στην ιδιοκτησία των επιχειρήσεων υδατοκαλλιέργειας, σε αντίθεση με την περίπτωση της αλιείας, όπου τα αποθέματα είναι δημόσιος φυσικός πόρος· δεύτερον, ότι η εμβέλεια της δράσης του δεν είναι περιφερειακή, αλλά καλύπτει το σύνολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 2013