6.3.2014   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 67/27

1.1

Ο ζύθος είναι ένα ποτό που απολαμβάνουν οι λαοί της Ευρώπης εδώ και χιλιάδες χρόνια. Παρότι οι συνήθειες γύρω από τον ζύθο ποικίλλουν σημαντικά στην Ευρώπη, και υπάρχουν διαφορετικά είδη ζύθου και καταναλωτικές συμπεριφορές, ο ζύθος διαδραματίζει σημαντικό ρόλο σε κάθε χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα του πολιτισμού, της κληρονομιάς και της διατροφής. Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή επισημαίνει τη συνεχή εξέλιξη του κλάδου και την προσαρμογή και αντοχή του ακόμα και κατά τη δύσκολη σημερινή συγκυρία. Τονίζει δε ότι ο κλάδος πληροί τους στόχους της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» στους διαφορετικούς τομείς προτεραιότητας της απασχόλησης, της αειφορίας, της καινοτομίας, της εκπαίδευσης και της κοινωνικής ένταξης.

1.2

Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή εφιστά την προσοχή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και των κρατών μελών σε βασικές πολιτικές που πρέπει να εξεταστούν σοβαρά προκειμένου η ευρωπαϊκή ζυθοποιία να αξιοποιήσει στο έπακρο το αναπτυξιακό της δυναμικό. Συγκεκριμένα, η ΕΟΚΕ καλεί τους φορείς λήψης αποφάσεων:

1.3

Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή ενθαρρύνει επίσης την ανάληψη δράσεων σε εθνικό, περιφερειακό ή τοπικό επίπεδο προκειμένου:

1.4

Κατά τη γνώμη της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής, οι εταιρίες ζυθοποιίας θα πρέπει:

2.1

Η Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί μία από τις σημαντικότερες ζυθοπαραγωγούς περιοχές του κόσμου. Ο όγκος της παραγωγής το 2011 υπερέβαινε τα 380 εκατομμύρια εκατόλιτρα (1), που παρασκευάστηκαν σε περίπου 4 000 ζυθοποιεία σε όλη την Ευρώπη και διανεμήθηκαν σε όλον τον κόσμο. Όσον αφορά τον όγκο, η ΕΕ αποτελεί μείζονα παράγοντα, καθώς παρέχει πάνω από ένα τέταρτο της παγκόσμιας παραγωγής· μόλις πρόσφατα υποσκελίστηκε από την Κίνα, αλλά προηγείται ακόμη των Ηνωμένων Πολιτειών, της Ρωσίας, της Βραζιλίας και του Μεξικού (2).

2.2

Η ευρωπαϊκή ζυθοποιία χαρακτηρίζεται από μεγάλη πολυμορφία όσον αφορά τη δομή της. Αποτελείται κυρίως από μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες κυμαίνονται από τα πολύ μικρά ζυθοποιεία έως τα ζυθοποιεία που αναπτύσσουν δραστηριότητα σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο, ενώ περιλαμβάνει και τέσσερεις μείζονες εταιρίες ζύθου που εδρεύουν στην Ευρώπη (3) και αποτελούν παγκόσμιους ηγέτες στον κλάδο. Η άνοδος των νέων μικρών και πολύ μικρών ζυθοποιείων την τελευταία δεκαετία αποτυπώνει γλαφυρά τις δυνατότητες καινοτομίας του κλάδου και αποτελεί εχέγγυο για την επίτευξη του στόχου της βιωσιμότητας.

2.3

Η αλυσίδα εφοδιασμού που συνδέεται με τις εταιρίες του κλάδου περιλαμβάνει τοπικούς παράγοντες αλλά και παγκοσμίους ηγέτες μεταξύ των εταιριών βυνοποίησης, των παραγωγών εξοπλισμού και των παρόχων τεχνικών υπηρεσιών. Τα ευρωπαϊκά ινστιτούτα ζυθοποιίας μεταδίδουν, επίσης, τις γνώσεις τους σε όλον τον κόσμο. Εκδηλώσεις όπως η Ευρωπαϊκή Διάσκεψη Ζυθοποιίας ή τα επιμέρους συνέδρια για τον ζύθο προσελκύουν επισκέπτες σε παγκόσμιο επίπεδο.

2.4

Ο ζύθος αποτελεί βασικό μεταποιημένο γεωργικό προϊόν, με αξία εξαγωγών που υπερβαίνει τα 2 δισεκατομμύρια ευρώ (4). Διέπεται επίσης από την πολιτική για την ποιότητα των γεωργικών προϊόντων της ΕΕ (5), μέσω των προγραμμάτων ΠΟΠ/ΠΓΕ (6), και παρέχει αξία πωλήσεων άνω των 2,3 δισεκατομμυρίων ευρώ μέσω 23 γεωγραφικών ενδείξεων (7). Παρ όλα αυτά, η γεωγραφική ποικιλομορφία των ζύθων σε αυτά τα προγράμματα είναι περιορισμένη, καθώς προέρχονται από λιγότερο από το ένα τρίτο των χωρών της ΕΕ.

2.5

Τα κύρια συστατικά του ζύθου έχουν φυσική προέλευση και περιλαμβάνουν νερό, σιτηρά, λυκίσκο και μαγιά. Το νερό αποτελεί τη σημαντικότερη πρώτη ύλη της ζυθοποιίας, καθώς αποτελεί περίπου 92 % του ζύθου κατά μέσο όρο. Συνεπώς η προστασία της ποιότητας των υπόγειων υδάτων αποτελεί πρωταρχικό μέλημα. Λόγω της ανάγκης για σιτηρά (όπως το κριθάρι, το σιτάρι κ.ά.), τα οποία αποτελούν βασική πηγή αμύλου για το ζύθο, οι σχέσεις με τη γεωργική κοινότητα είναι ζωτικής σημασίας για τους ζυθοποιούς και τους βυνοποιούς.

2.6

Η Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί επίσης τον σημαντικότερο παράγοντα της παγκόσμιας αγοράς όσον αφορά τον λυκίσκο, ο οποίος παράγεται σε δεκατέσσερα κράτη μέλη (8), στα οποία αντιστοιχεί περίπου το ένα τρίτο της παγκόσμιας έκτασης καλλιέργειας λυκίσκου (9). Η ζυθοποιία αποτελεί τον κύριο πελάτη των Ευρωπαίων παραγωγών λυκίσκου. Ο ανταγωνισμός μεταξύ των παραγωγών λυκίσκου, καθώς και η διαφοροποιημένη μεταχείρισή τους στο πλαίσιο των γεωργικών πολιτικών που εφαρμόζονται στα διάφορα κράτη μέλη, ενδέχεται να πρέπει να επανεξεταστούν προκειμένου να αποτραπούν στρεβλώσεις της αγοράς που δύνανται να έχουν καταστροφικό αντίκτυπο στους ζυθοποιούς μακροπρόθεσμα.

2.7

Η εξάρτηση των ζυθοποιών από τον γεωργικό τομέα για τις πρώτες ύλες είχε ως αποτέλεσμα τα τελευταία χρόνια ο κλάδος να βρίσκεται αντιμέτωπος με υψηλότερες τιμές γεωργικών υλικών που απαιτούνται για τη ζυθοποιία, λόγω των διακυμάνσεων στην ποιότητα και την τιμή της σοδειάς. Μια βιώσιμη και μακροπρόθεσμη προσέγγιση μεταξύ των παρόχων πρώτων υλών και των ζυθοποιών θα πρέπει να διέπει τις σχέσεις τους όπου αυτό είναι εφικτό και αναγκαίο.

2.8

Οι συνολικές πωλήσεις ζύθου το 2010 έφταναν τα 106 δισεκατομμύρια ευρώ, συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ, ποσοστό 0,42 % του ΑΕγχΠ της ΕΕ. Εκτιμάται ότι άνω του 63 % των προϊόντων της ευρωπαϊκής ζυθοποιίας πωλείται σε σουπερμάρκετ και άλλα καταστήματα λιανεμπορίου (κατανάλωση εκτός του καταστήματος). Το υπόλοιπο 37 % καταναλώνεται στον κλάδο της εστίασης (π.χ. μπαρ, παμπ, εστιατόρια - κατανάλωση εντός του καταστήματος).

3.1

Τα τελευταία 15 χρόνια, η ευρωπαϊκή αγορά ζύθου υπέστη ποικίλες αλλαγές όσον αφορά την τεχνική πρόοδο, τις επενδύσεις, τις συγχωνεύσεις, τις νέες εταιρίες και την καταναλωτική συμπεριφορά. Η αισθητή μείωση της κατανάλωσης από το 2007 και μετά έχει άμεσο αντίκτυπο στις δραστηριότητες των ζυθοποιών. Μετά από πολυετή εξάπλωση στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η παραγωγή ζύθου εμφάνισε απότομη μείωση από 420 εκατομμύρια εκατόλιτρα σε 377 εκατομμύρια εκατόλιτρα το 2011. Παρ όλα αυτά, τα επόμενα χρόνια αναμένεται ανάκαμψη και προοπτικές ανάπτυξης, εάν οι οικονομικές και ρυθμιστικές συνθήκες καταστούν πιο ευνοϊκές.

3.2

Η οικονομική κρίση και η μείωση της κατανάλωσης οδήγησε στην αναδιάρθρωση του κλάδου στην Ευρώπη, με κύρια χαρακτηριστικά την ενοποίηση των δραστηριοτήτων στην ευρωπαϊκή επικράτεια και τις επενδύσεις εκτός ΕΕ από τους μεγαλύτερους διεθνείς και εθνικούς ομίλους. Παράλληλα, ο αριθμός των μικρότερων ζυθοποιείων αυξήθηκε σε όλες τις χώρες, ενισχύοντας την πολυμορφία της προσφοράς στον καταναλωτή και επιβεβαιώνοντας το επιχειρηματικό πνεύμα των ζυθοποιών, σε συμφωνία με το σχέδιο δράσης «Επιχειρηματικότητα 2020» (10). Αυτή η εξέλιξη είναι θετική και από πλευράς βιωσιμότητας, καθότι αφ’ ενός μεν δημιουργούνται ευκαιρίες για την ανάπτυξη του περιφερειακού τουρισμού, αφ’ ετέρου δε μικραίνει η απόσταση παραγωγής-κατανάλωσης προς όφελος, βεβαίως, του περιβάλλοντος.

3.3

Η οικονομική συγκυρία οδήγησε επίσης σε αύξηση της κατανάλωσης ζύθου στο σπίτι αντί των μπαρ και των εστιατορίων, με αποτέλεσμα λιγότερες θέσεις εργασίας, μικρότερη προστιθέμενη αξία και χαμηλότερα κρατικά έσοδα για κάθε λίτρο ζύθου που καταναλώνεται στην ΕΕ (11). Η υψηλότερη τιμολογιακή πίεση στον κλάδο του λιανεμπορίου επηρέασε επίσης αυτήν την τάση.

3.4

Ο αυξανόμενος αριθμός ζυθοποιών και η καινοτομία των προϊόντων οδήγησε επίσης στην εμφάνιση νέων προϊόντων, προς όφελος του καταναλωτή, της κοινωνίας και του περιβάλλοντος. Παρουσιάστηκαν ευκαιρίες για τους ζυθοποιούς κάθε μεγέθους, χάρη στη διαφοροποίηση προς τον τομέα των ζύθων χαμηλής και μηδενικής περιεκτικότητας σε αλκοόλ, ενώ αυξάνεται σταθερά και η διαθεσιμότητα βιολογικών ζύθων.

3.5

Ο κλάδος της ζυθοποιίας παρέχει ουσιαστικά φορολογικά οφέλη στις εθνικές κυβερνήσεις. Λόγω της παραγωγής και της πώλησης ζύθου, οι κυβερνήσεις λαμβάνουν σημαντικά έσοδα από τον ειδικό φόρο κατανάλωσης, τον ΦΠΑ, τη φορολόγηση του εισοδήματος και τις ασφαλιστικές εισφορές των εργαζομένων και των εργοδοτών του κλάδου της ζυθοποιίας και άλλων σχετικών κλάδων όπου οι θέσεις εργασίας συνδέονται έμμεσα με τις δραστηριότητες της ζυθοποιίας. Το 2010, τα έσοδα αυτά ανέρχονταν σε περίπου 50,6 δισεκατομμύρια ευρώ (12).

3.6

Η ανθεκτικότητα της ζυθοποιίας απέναντι στις σημερινές οικονομικές δυσκολίες απειλείται από την αυξανόμενη φορολογική επιβάρυνση, κυρίως στο πλαίσιο του ειδικού φόρου κατανάλωσης αλλά και του ΦΠΑ, ιδίως στον κλάδο της εστίασης. Αυτές οι αυξήσεις επιδείνωσαν τη δυσχερή οικονομική κατάσταση των ζυθοποιείων, ιδίως σε χώρες όπως η Ουγγαρία, η Φινλανδία, η Γαλλία, οι Κάτω Χώρες και το Ηνωμένο Βασίλειο (13). Η συνολική προστιθέμενη αξία από την παραγωγή και πώληση ζύθου στην ΕΕ μειώθηκε την περίοδο 2008-2010 κατά 10 % (14), ενώ τα συνολικά έσοδα από τη φορολόγηση της ευρωπαϊκής ζυθοποιίας μειώθηκαν κατά 3,4 δισ. ευρώ.

3.7

Στο σύστημα ειδικού φόρου κατανάλωσης σε ενωσιακό και εθνικό επίπεδο θα πρέπει να αναγνωρίζονται τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ζύθου, συμπεριλαμβανομένης της γενικά χαμηλής περιεκτικότητάς του σε αλκοόλ, της ζυθοποιητικής διαδικασίας και της τοπικής συμβολής του κλάδου στην κοινωνία, στη δημιουργία θέσεων εργασίας και στην ευρύτερη οικονομία. Προς τούτο, ο ζύθος, ως ποτό που παρασκευάζεται με ζύμωση, θα πρέπει να υπόκειται σε θεμιτό ανταγωνισμό και, κατά συνέπεια, θα πρέπει ο ελάχιστος συντελεστής των μηδέν ευρώ που ισχύει για τον οίνο και τα λοιπά ποτά που παρασκευάζονται με ζύμωση να ενσωματωθεί και στην νομοθεσία της ΕΕ για τον ειδικό φόρο κατανάλωσης του ζύθου (15).

3.8

Η ισορροπημένη πολιτική φορολόγησης σε εθνικό επίπεδο και η καλύτερη αξιοποίηση των υφιστάμενων μηχανισμών συνεργασίας των φορολογικών αρχών μπορεί να αποτελέσει μέσο πρόληψης εμπορικών και συναφών επιβλαβών πρακτικών με γνώμονα τη φορολόγηση, συμβάλλοντας έτσι στη διατήρηση της ανταγωνιστικότητας της ζυθοποιίας, ιδίως στις παραμεθόριες περιοχές.

3.9

Λόγω της σημασίας του επιτόπιου εμπορίου στις πωλήσεις ζύθου (16), η φορολογική πολιτική μπορεί να διαδραματίσει επίσης κάποιον ρόλο ως μέτρο ενθάρρυνσης της ανάπτυξης του τομέα του επιτόπιου εμπορίου και της ζυθοποιίας, με θετικό αντίκτυπο για την απασχόληση σε τοπικό επίπεδο.

3.10

Απέναντι σε αντίξοες συνθήκες, η ευρωπαϊκή ζυθοποιία παραμένει ανθεκτική και ανταγωνιστική. Οι τοπικοί ζυθοποιοί διατηρούν το μερίδιό τους σε αγορές πέρα από τα εθνικά και τα ενωσιακά σύνορα. Παρότι το μεγαλύτερο μέρος της ευρωπαϊκής παραγωγής ζύθου πωλείται εντός της ενιαίας αγοράς της ΕΕ, οι εξαγωγές σε άλλα μέρη του κόσμου αυξάνονται σταθερά από το 2000, με αύξηση κατά 30 % από το 2007. Οι κυριότεροι εξαγωγικοί προορισμοί περιλαμβάνουν τις Ηνωμένες Πολιτείες, τον Καναδά, την Αγκόλα, την Κίνα, την Ελβετία, την Ταϊβάν, τη Ρωσία και την Αυστραλία (17). Επιπλέον, οι Ευρωπαίοι ζυθοποιοί αποτελούν μείζονες επενδυτές σε όλες τις ηπείρους και συμμετέχουν σε πολυάριθμες πρωτοβουλίες συνεργασίας με τοπικούς ζυθοποιούς και διανομείς.

3.11

Παρ όλα αυτά, το δυναμικό διατήρησης και επέκτασης της παρουσίας της ευρωπαϊκής ζυθοποιίας σε άλλες χώρες ενδέχεται να απειλείται από τοπικές διατάξεις που αποτελούν εμπορικό φραγμό για τις εξαγωγές και τις επενδύσεις της ζυθοποιίας. Εκτός των δασμών, αυτοί οι φραγμοί μπορεί να έχουν τη μορφή νομοθετικών μέτρων όπως ο ορισμός του προϊόντος (π.χ. στη Ρωσία) ή οι φορολογικές και διοικητικές διαδικασίες (π.χ. στην Αλβανία και την Τουρκία). Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη, σε συνεργασία με τη ζυθοποιία, επιτελούν ζωτικό ρόλο στην αντιμετώπιση αυτών και άλλων δυσχερειών που ανακύπτουν ενίοτε στις αγορές του εξωτερικού.

3.12

Παρότι η Ευρωπαϊκή Ένωση εφαρμόζει πολιτική μηδενικών δασμών για τις εισαγωγές ζύθου στις σχετικές εμπορικές συμφωνίες, ορισμένες χώρες διατηρούν τελωνειακούς δασμούς ως μέσο αποθάρρυνσης των ανταγωνιστικών εισαγωγών από κράτη μέλη της ΕΕ. Οι τρέχουσες διαπραγματεύσεις για τις Συμφωνίες Ελεύθερων Συναλλαγών καλύπτουν και αυτήν την πτυχή, ενώ οι πιο πρόσφατες συμφωνίες (π.χ. ΕΕ-Νότιας Κορέας) προβλέπουν τη σταδιακή μείωση των δασμών, πράγμα που θα πρέπει να επεκταθεί περαιτέρω.

3.13

Η δυνητική παρουσία των ευρωπαϊκών σημάτων ζύθου στις αγορές του εξωτερικού ενισχύεται επίσης από τις προωθητικές ενέργειες, όπως οι εκθέσεις και οι συναφείς εκδηλώσεις, και από τα προγράμματα διαβούλευσης που παρέχει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε τρίτες χώρες. Η συμμετοχή των ζυθοποιών στις αντίστοιχες δραστηριότητες επί τόπου ήταν μέχρι στιγμής χαμηλή, λόγω της μικρής ευαισθητοποίησής τους σχετικά με τα δυνητικά οφέλη και της ανεπαρκούς προβολής.

4.1

Ο κλάδος της ζυθοποιίας υπερβαίνει την απλή παραγωγή ζύθου. Καλύπτει πολυάριθμες δραστηριότητες, από τις γεωργικές πρώτες ύλες που βρίσκονται στην καρδιά της ζυθοποιητικής διαδικασίας έως τη βιομηχανία εστίασης και το λιανεμπόριο. Τα ζυθοποιεία στην Ευρωπαϊκή Ένωση παρέχουν συνολικά πάνω από 128 800 άμεσες θέσεις εργασίας. Επιπλέον, 2 εκατομμύρια θέσεις εργασίας σχετίζονται με την παραγωγή και την πώληση ζύθου, δηλαδή περίπου 1 % των συνολικών θέσεων εργασίας στην ΕΕ (18), σε ποικίλους τομείς απασχόλησης.

4.2

Ο στόχος της ΕΕ για έξυπνη, διατηρήσιμη και χωρίς αποκλεισμούς οικονομία της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» αντικατοπτρίζεται στα χαρακτηριστικά της ζυθοποιίας. Οι ζυθοποιοί βρίσκονται σε κάθε ευρωπαϊκό κράτος και στηρίζουν πάνω από 2 εκατομμύρια θέσεις εργασίας λόγω των μεγάλων δαπανών για αγαθά και υπηρεσίες και του σημαντικού κύκλου εργασιών που δημιουργούν στους τομείς της εστίασης και του λιανεμπορίου. Πάνω από το 73 % των θέσεων εργασίας που δημιουργεί ο ζύθος ανήκουν στον τομέα της εστίασης.

4.3

Καθώς ο τομέας της εστίασης επιτελεί ζωτικό ρόλο στην επίτευξη απασχόλησης και ανάπτυξης, όχι μόνο άμεσα μεταξύ των σχετικών επιχειρήσεων, αλλά και έμμεσα για μεγάλο μέρος της ευρωπαϊκής οικονομίας, τα μέτρα για την ανάπτυξή του έχουν καθοριστική σημασία για την απασχόληση, ιδίως μεταξύ των νέων και των ανειδίκευτων εργαζομένων, χωρίς στροφή στην επισφαλή εργασία και στην πρακτική των χαμηλών μισθών.

4.4

Αυτή η μοναδική ποικιλία συνδυάζει κληρονομιά, πολιτισμό και νεωτερισμό, ενώ προσφέρει ποικίλες ευκαιρίες χρήσης των επαγγελματικών προσόντων, τόσο εντός των ζυθοποιείων όσο και γύρω από αυτά. Πέραν της απασχόλησης στην αλυσίδα εφοδιασμού και διανομής, θα πρέπει να αναπτυχθεί περαιτέρω το δυναμικό στον τομέα της γαστρονομίας και του τουρισμού, για να αυξηθεί η απασχόληση και μέσω ιδίων δραστηριοτήτων των ζυθοποιών, επιπροσθέτως των ενωσιακών και των εθνικών προγραμμάτων χρηματοδότησης.

4.5

Η ζυθοποιία υπέστη τις συνέπειες της παγκόσμιας οικονομικής κατάστασης, με μείωση της άμεσης απασχόλησης κατά 9 % την περίοδο 2008-2010 λόγω της μειωμένης κατανάλωσης του προϊόντος. Παρά τη μείωση της κατανάλωσης λόγω της δυσχερούς οικονομικής κατάστασης της Ευρώπης, ο συνολικός αριθμός των ζυθοποιείων (συμπεριλαμβανομένων των πολύ μικρών ζυθοποιείων) στην Ευρώπη το 2010 (3 638) ήταν μεγαλύτερος από το 2008 (3 071), ενώ αυξάνεται συνεχώς, προσφέροντας έτσι μεγαλύτερο δυναμικό απασχόλησης. Αυτό το δυναμικό δεν θα πρέπει να απειληθεί με μέτρα περιορισμού των πωλήσεων ή επιβλαβή φορολογικά μέτρα, αλλά θα πρέπει να ενισχυθεί περαιτέρω μέσω της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, ακόμα και σε υψηλότερα επίπεδα για τη δημιουργία ποιοτικότερων θέσεων εργασίας στον τομέα.

5.1

Η ευρωπαϊκή ζυθοποιία καλείται να εκπληρώσει πολυάριθμους στόχους όσον αφορά την ενεργειακή απόδοση, τη μείωση των εκπομπών CO2 και την κατανάλωση πόρων στο πλαίσιο της προσήλωσής της στην αειφορία. Οι επενδύσεις των τελευταίων ετών οδηγούν στη μείωση της χρήσης φυσικών πόρων και της παραγωγής αποβλήτων και στη συνεχή ανακύκλωση των δευτερογενών υλικών της ζυθοποιητικής διαδικασίας.

5.2

Οι ζυθοποιοί έχουν επιδείξει προσήλωση στην προστασία του περιβάλλοντος, λαμβάνοντας μέτρα και πραγματοποιώντας επενδύσεις που οδήγησαν στη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας, των εκπομπών CO2 και της παραγωγής λυμάτων και σε αλλαγές στη συσκευασία. Ο κλάδος της ζυθοποιίας κατήρτισε επίσης κατευθυντήριες γραμμές για τις Βέλτιστες Διαθέσιμες Τεχνικές (ΒΔΤ), που τονίζουν τον ρόλο της βιώσιμης διαχείρισης και που μπορούν να λειτουργήσουν ως σημείο αναφοράς για δεσμεύσεις σχετικά με περιβαλλοντικούς στόχους. Θα πρέπει να ενθαρρυνθεί η χρήση των αναλύσεων του κύκλου ζωής ως εργαλείου αυτοανάλυσης για το ευρύτερο δυνατό φάσμα της ζυθοποιίας, χωρίς να παραβλεφθούν οι περιορισμοί που αντιμετωπίζουν ως προς αυτό το θέμα τα μικρά, οικογενειακά ζυθοποιεία λόγω ελλείψεων χωρητικότητας.

5.3

Την περίοδο 2008-2010 η ζυθοποιία συνέχισε τις προσπάθειές της παρά την επιδεινούμενη οικονομική κατάσταση, με αποτέλεσμα μείωση της κατανάλωσης νερού κατά 4,5 % και μείωση της κατανάλωσης ενέργειας κατά 3,8 % ανά εκατόλιτρο παραγόμενου ζύθου. Εκτιμάται επίσης πως οι εκπομπές CO2 μειώθηκαν κατά 7,1 % (19).

5.4

Η ποιότητα και η χρήση του νερού αποτελούν σημαντικούς παράγοντες της ζυθοποιητικής διαδικασίας. Κατά συνέπεια, η ορθή διαχείριση των υδάτων από τους παρόχους και τους ζυθοποιούς είναι αναγκαία για τη διασφάλιση της αειφορίας της ζυθοποιίας. Σε αυτό το πλαίσιο, θα πρέπει να ληφθούν οι ενδεδειγμένες προφυλάξεις προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι η διερεύνηση σχιστόλιθου φυσικού αερίου δεν μολύνει τα αποθέματα των υπογείων υδάτων για τους καταναλωτές, συμπεριλαμβανομένων των βιομηχανικών χρηστών. Ειδικότερα όσον αφορά τη ζυθοποιία, η ΕΟΚΕ σημειώνει ότι Ολλανδοί και Γερμανοί ζυθοποιοί, παρακολουθούν τις εξελίξεις στον τομέα αυτό με βαθιά ανησυχία.

5.5

Πολλά ακόμα πολύτιμα προϊόντα (τα λεγόμενα δευτερογενή) παράγονται κατά τη ζυθοποιητική διαδικασία από τις πρώτες ύλες. Τα προϊόντα αυτά έχουν ιδιαίτερη αξία ως προσθήκη σε άλλες βιομηχανικές διαδικασίες ή ως υλικά για συγκεκριμένες τελικές χρήσεις, π.χ. φαρμακευτικά προϊόντα, υγιεινές τροφές, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, βιομηχανικές εφαρμογές, ζωοτροφές και γεωργικά προϊόντα (20), καλλυντικά και ιαματικά προϊόντα. Αυτά τα υλικά πληρούν υψηλές ποιοτικές προδιαγραφές και συμμορφώνονται με αυστηρές διατάξεις περί της ασφάλειας των τροφίμων και των ζωοτροφών και άλλες. Η σημασία και η αξία αυτών των δευτερογενών υλικών έχει οδηγήσει τα ζυθοποιεία στη σύναψη, εδώ και πολλά χρόνια, συμφωνιών εφοδιασμού με εμπόρους και τελικούς χρήστες.

6.1

Όλα αυτά τα χρόνια, οι εταιρίες και οι ενώσεις ζυθοποιίας σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες έχουν αναλάβει πρωτοβουλίες για την ευαισθητοποίηση σχετικά με την υπεύθυνη κατανάλωση, την ενίσχυση της ενημέρωσης των καταναλωτών, την εξασφάλιση υπεύθυνης διαφήμισης και μάρκετινγκ, την μετάδοση μηνυμάτων πρόληψης και την αποτροπή ανεύθυνων συμπεριφορών από τους καταναλωτές. Πολλές από αυτές τις τοπικές πρωτοβουλίες υλοποιήθηκαν μέσω συμπράξεων και αναγνωρίστηκαν ως σημαντική συμβολή στην κοινωνία από τις εθνικές αρχές, ενίοτε δε έλαβαν ευρωπαϊκή διάσταση στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Φόρουμ για το Οινόπνευμα και την Υγεία (21).

6.2

Οι κυβερνήσεις, οι ζυθοποιοί, άλλοι οικονομικοί φορείς και ομάδες της κοινωνίας των πολιτών θα πρέπει να συνεργαστούν αξιοποιώντας αυτές τις δραστηριότητες στην υλοποίηση εκστρατειών για την προώθηση της υπεύθυνης κατανάλωσης ζύθου, η οποία συνάδει πλήρως με τον υγιεινό τρόπο ζωής για τους ενηλίκους, και για την αποθάρρυνση της κατάχρησης αλκοόλ.

6.3

Λόγω του τοπικού χαρακτήρα του ζύθου, οι Ευρωπαίοι ζυθοποιοί έχουν επίσης στενή σχέση με τις τοπικές τους κοινότητες, υποστηρίζοντας ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων. Πάνω από 900 εκατομμύρια ευρώ δαπανώνται ετησίως στην Ευρωπαϊκή Ένωση από τη ζυθοποιία για τη στήριξη των τοπικών κοινοτήτων (22), μέσω ευρέος φάσματος δραστηριοτήτων που στηρίζονται σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο.

6.4

Υφίσταται ισχυρή δέσμευση εκ μέρους της βιομηχανίας και του ευρύτερου φάσματος των ενδιαφερομένων φορέων για τη στήριξη της υλοποίησης πρωτοβουλιών εταιρικής και θεσμικής ευθύνης προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι ανεπιθύμητες επιπτώσεις της επιβλαβούς κατανάλωσης. Αυτή η δέσμευση θα πρέπει να αναγνωριστεί σε ισορροπημένο πλαίσιο στις δραστηριότητες εμπορικής προώθησης και επικοινωνίας των ζυθοποιών (23).

6.5

Δεδομένου του σημαντικού ρόλου που διαδραματίζει ο ζύθος στα πεδία του πολιτισμού, της κληρονομιάς και της κατανάλωσης, θα πρέπει να εξεταστεί μία πρωτοβουλία της ΕΕ με την οποία θα παρέχεται χρηματοδότηση για τη διοργάνωση ειδικευμένης κατάρτισης των δασκάλων και των εκπαιδευτικών σε όλα τα επίπεδα σχολικής διδασκαλίας, με επικέντρωση στις υγειονομικές, κοινωνικές και πολιτιστικές πτυχές της κατανάλωσης ποτών που παρασκευάζονται με ζύμωση.

7.1

Η εκπαίδευση και η έρευνα κατέχουν σημαντικό ρόλο στην περαιτέρω διατήρηση της συμμετοχής του κλάδου. Οι σχετικές δραστηριότητες αναπτύσσονται μέσω πανεπιστημίων, σχολών ζυθοποιίας, ινστιτούτων τεχνολογίας τροφίμων και άλλων δικτύων. Η διοργάνωση φόρουμ για την ανταλλαγή γνώσεων πρέπει να συνεχιστεί, προκειμένου η Ευρώπη να παραμείνει ηγετικό κέντρο ερευνών από τους ζυθοποιούς, τους εταίρους τους, τους ερευνητές και τους ενδιαφερόμενους ιδιώτες.

7.2

Θα πρέπει να αναπτυχθούν η ικανότητα και το δυναμικό έρευνας, καθότι οι ζυθοποιοί επιτελούν σημαντικό ρόλο βιομηχανικού εταίρου σε διάφορους τομείς που σχετίζονται με τις τεχνολογίες των τροφίμων και της ζυθοποιίας ή με πτυχές της υγείας και των περιβαλλοντικών επιδόσεων. Η αύξηση της συμμετοχής στον Ευρωπαϊκό Χώρο Έρευνας, στο πρόγραμμα Horizon 2020 και σε άλλες τεχνολογικές πλατφόρμες θα ενισχύσει το υφιστάμενο δυναμικό (24).

7.3

Η στήριξη των προσπαθειών της ζυθοποιίας για την προώθηση της αριστείας με βάση τις υψηλότερες επιστημονικές προδιαγραφές όσον αφορά τα χαρακτηριστικά του ζύθου και τον αντίκτυπό του στην υγεία και τη συμπεριφορά μπορούν επίσης να συμβάλουν στην ενίσχυση της ενημέρωσης και της εκπαίδευσης σε αυτόν τον σημαντικό τομέα. Η ενισχυμένη συμμετοχή στα προγράμματα χρηματοδότησης και συνεργασίας της ΕΕ θα πρέπει να εξετασθεί από όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη.