6.3.2014   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 67/53

1.1

Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΕΟΚΕ) παρακολουθεί επισταμένως τις πρωτοβουλίες της Επιτροπής για την ανάκαμψη της ενιαίας αγοράς από την αρχή του 2010. Στη γνωμοδότησή της σχετικά με την Πράξη για την ενιαία αγορά Ι (1), παρέθετε μια σειρά μέτρων τα οποία θεωρούσε ότι έλειπαν από τις προτάσεις της Επιτροπής (2). Πρέπει να ληφθούν υπόψη οι παρατηρήσεις και τα συμπεράσματα που αναφέρονται στην «Έκθεση 2020 για την ιθαγένεια της ΕΕ- Άρση των εμποδίων στα δικαιώματα των πολιτών της ΕΕ» (3). H ΕΟΚΕ εφιστά την προσοχή στα περισσότερα εμπόδια που παρεμβάλλονται σήμερα στο εγχείρημα της ενιαίας αγοράς σε σχέση με το ξεκίνημά της (4).

1.2

Η ΕΟΚΕ είναι ένας από τους σημαντικότερους εταίρους του οργανισμού του «μήνα ενιαίας αγοράς». Η συνεισφορά των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών έχει καθοριστική σημασία για την ορθή εφαρμογή των ειδικών μέτρων που απαιτούνται για την ανάκαμψη της ενιαίας αγοράς, δεδομένου ότι οι εν λόγω οργανώσεις επηρεάζονται από τα συγκεκριμένα μέτρα.

1.3

Μετά από περίπου 30 χρόνια, η οικονομική γραμμή της ΕΕ πρέπει να επανακαθοριστεί ώστε να καταρριφθεί η άποψη ότι η ελεύθερη αγορά μπορεί πάντα να διορθώνει τις δυσλειτουργίες της αγοράς. Η πρόσφατη οικονομική και χρηματοπιστωτική κρίση είχε σημαντικό αντίκτυπο στους πολίτες: οι θυσίες τους πρέπει να διανοίξουν νέες προοπτικές ειδάλλως η στήριξη για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση θα συνεχίσει να φθίνει. Στο πλαίσιο αυτό, η έγκριση και εφαρμογή των πρωτοβουλιών της πράξης για την ενιαία αγορά Ι και ΙΙ θεωρείται ότι καθυστερούν πάρα πολύ.

1.4

Πρέπει να ληφθούν συγκεκριμένα μέτρα για την καταπολέμηση κάθε μορφής πενίας (π.χ. ως προς την ενέργεια, την κατανάλωση, την υπερχρέωση) που προκαλούν η κρίση και η υπονόμευση της προαγωγής και της ολοκλήρωσης της ενιαίας αγοράς.

1.5

Η ΕΟΚΕ έχει επανειλημμένως υποστηρίξει την ίδια ευθύνη των κρατών μελών μέσω της ορθής εφαρμογής και εκτέλεσης με στόχο τη δημιουργία μιας πλήρως λειτουργικής ενιαίας αγοράς. Η εκτέλεση πρέπει να αποκτήσει μια νέα διασυνοριακή διάσταση που να περιλαμβάνει τη συνεργασία. Μια ανθεκτική στο μέλλον ενιαία αγορά πρέπει να οικοδομηθεί πάνω σε μια βιώσιμη, ιδιαίτερα ανταγωνιστική οικονομία η οποία θα βασίζεται σε βιώσιμες διαδικασίες και προϊόντα, σε ένα αξιοπρεπές περιβάλλον εργασίας και στην καινοτομία. Είναι σημαντικό το γεγονός ότι η Επιτροπή θέτει τα 500 εκατομμύρια ευρωπαίων πολιτών στο επίκεντρο της ενιαίας αγοράς. Οι πολίτες αντιπροσωπεύουν μια σημαντική οικονομική δύναμη καθώς οι δαπάνες τους ανέρχονται στο 56 % του ΑΕΠ της ΕΕ, όπως αναφέρεται στο ευρωπαϊκό θεματολόγιο για τους καταναλωτές (5).

1.6

Η ενιαία αγορά πρέπει να αποτελεί ένα μέσο με απτά αποτελέσματα, σύμφωνα με το κοινωνικό και περιβαλλοντικό κεκτημένο. Οι πρωτοβουλίες στο πλαίσιο της ΠΕΑ Ι και ΙΙ πρέπει να συντονιστούν με τα μέτρα και τις ενέργειες που δρομολογήθηκαν για την ενίσχυση της ΟΝΕ (δημοσιονομικό σύμφωνο, ΕΜΣ, σύμφωνο για το ευρώ + κ.λπ.).

1.7

Οι διαπραγματεύσεις για τις συμφωνίες ελεύθερων συναλλαγών πρέπει να χρησιμοποιηθούν για να διαμορφωθούν ίσοι όροι ανταγωνισμού (π.χ. αμοιβαιότητα των δασμών), στο πλαίσιο των οποίων θα διατηρούνται υψηλά πρότυπα για την προστασία των καταναλωτών, του περιβάλλοντος και για την κοινωνική πρόνοια. Στο πλαίσιο του ανταγωνισμού με τους παγκόσμιους παράγοντες, η ΕΕ πρέπει να εξασφαλίσει στοιχεία που θα ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητά της, όπως π.χ. προσιτοί ενεργειακοί πόροι, ειδικευμένο εργατικό δυναμικό και ευέλικτη αγορά εργασίας.

2.3.1

Μόλις εγκριθεί ο αναθεωρημένος κανονισμός για την προστασία δεδομένων, θα είναι σημαντικό να παρασχεθούν στα κράτη μέλη κατευθυντήριες γραμμές για ειδικές διατάξεις, διασφαλίζοντας έτσι τη συνεπή εφαρμογή τους.

2.3.2

Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στην ανάπτυξη τυπικών ανακοινώσεων για την προστασία του απορρήτου. Ο νέος κανονισμός περιλαμβάνει μια διάταξη η οποία ορίζει ότι οι πολιτικές για την προστασία του απορρήτου πρέπει να είναι διαφανείς και κατανοητές για τους καταναλωτές. Η ανάπτυξη τυπικών ανακοινώσεων για την προστασία του απορρήτου θα έχει ως στόχο να διασφαλίσει ότι οι καταναλωτές ενημερώνονται δεόντως σχετικά με την επεξεργασία των προσωπικών τους στοιχείων και ότι οι πολιτικές για την προστασία του απορρήτου δεν θα είναι πλέον πολύπλοκα νομικά κείμενα. Πρέπει δε να ληφθεί μέριμνα έτσι ώστε να μην επιβαρύνονται οι επιχειρήσεις —και δη οι ΜΜΕ— με δυσανάλογο κόστος και διοικητικές διατυπώσεις.

2.4.1

Σύμφωνα με τις συστάσεις του πρώην Ευρωπαίου Επιτρόπου κ. Vitorino, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να εγκρίνει περαιτέρω ενέργειες για να εξασφαλίσει ότι καταργούνται σταδιακά τα υφιστάμενα συστήματα επιβολής χρεώσεων στα δικαιώματα δημιουργού. Βραχυπρόθεσμα, τα υφιστάμενα συστήματα πρέπει να μεταρρυθμιστούν και πρέπει να διευκρινιστεί ότι το ψηφιακό περιεχόμενο που υπόκειται σε συμφωνίες άδειας εκμετάλλευσης δεν πρέπει να χρεώνεται επιπλέον επειδή έχει αναρτηθεί ή έχει αποθηκευτεί στο υπολογιστικό νέφος από πάροχο υπηρεσίας. Επίσης, είναι σημαντικό οι χρεώσεις στα δικαιώματα του δημιουργού να είναι ορατές στον τελικό χρήστη και να υπολογίζονται βάσει της οικονομικής ζημιάς που προκαλεί η ιδιωτική αντιγραφή.

2.4.2

Η οδηγία του 2001 για τα δικαιώματα του δημιουργού δεν κατάφερε να επιτύχει τον στόχο της εναρμόνισης των νόμων των κρατών μελών της ΕΕ που αφορούν την προστασία των δικαιωμάτων του δημιουργού. Όσον αφορά τις εξαιρέσεις και τους περιορισμούς υπάρχουν σημαντικές διαφορές οι οποίες δημιουργούν νομική αβεβαιότητα τόσο στους καταναλωτές όσο και στους δημιουργούς. Η αναθεώρηση της εν λόγω οδηγίας πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα.

2.4.3

Το υφιστάμενο σύστημα για τη διανομή οπτικοακουστικού περιεχομένου, είτε βάσει πλατφόρμας είτε βάσει τοπικών χρονοθυρίδων, πρέπει να προσαρμοστεί στο ψηφιακό περιβάλλον και να ανταποκριθεί στις προσδοκίες των καταναλωτών. Πρέπει να συντομευθούν τα χρονικά διαστήματα μεταξύ των κυκλοφοριών σε διάφορα μέσα (κινηματογράφοι, DVD, βίντεο κατά παραγγελία) και σε διάφορες περιοχές και πρέπει να προβλεφθεί ένας ορισμένος βαθμός ευελιξίας. Υπάρχουν περιθώρια για πειραματισμό με καινοτόμα επιχειρηματικά πρότυπα τα οποία θα προβλέπουν μια ενιαία ημερομηνία κυκλοφορίας του οπτικοακουστικού περιεχομένου σε χώρες με κοινές πολιτιστικές και γλωσσικές παραδόσεις.

2.5.1

Είναι απαραίτητο να συνεχιστεί η διαδικασία εναρμόνισης που άρχισε με την οδηγία του 2011 για τα δικαιώματα των καταναλωτών και με την αναθεώρηση και την επικαιροποίηση της οδηγίας του 1999 σχετικά με τις πωλήσεις καταναλωτικών αγαθών προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις της ψηφιακής οικονομίας: απαιτούνται επειγόντως διορθωτικά μέτρα για την περίπτωση ελαττωματικών προϊόντων ψηφιακού περιεχομένου.

2.5.2

Η Επιτροπή θα πρέπει να καταρτίσει κατευθυντήριες γραμμές για την εφαρμογή της νομοθεσίας σχετικά με τις καταχρηστικές ρήτρες των συμβάσεων που συνάπτονται με καταναλωτές (οδηγία 1993/13/ΕΟΚ) για την παροχή ψηφιακού περιεχομένου.

3.1

Τον Σεπτέμβριο του 2013 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέβαλε πρόταση δέσμης νομοθετικών μέτρων για τη συμπλήρωση της ενιαίας αγοράς των τηλεπικοινωνιών. Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι στην εν λόγω πρότασή της, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν δράττεται της ευκαιρίας να εισηγηθεί την περαιτέρω μείωση των χρεώσεων περιαγωγής, βελτιώνοντας έτσι τις συνθήκες της για τους Ευρωπαίους πολίτες. Η ΕΟΚΕ επιδοκιμάζει τις προταθείσες διατάξεις για τη διευκόλυνση της αλλαγής παρόχου, τη διασφάλιση πιο δίκαιων όρων συμβολαίου και εμπορικών πρακτικών, καθώς και καλύτερης εφαρμογής και μεγαλύτερης δυνατότητας προσφυγής. Οι διατάξεις που αφορούν την ουδετερότητα του δικτύου συνιστούν μεν ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, αλλά πρέπει να ενισχυθούν περαιτέρω.

3.2

Η αναλογία των εναρμονισμένων τομέων προς τους μη εναρμονισμένους τομείς καλύπτει τις βασικές ανάγκες της οικονομίας. Οποιαδήποτε περαιτέρω κίνηση εναρμόνισης άλλων τομέων αγαθών πρέπει να βασιστεί σε ενδελεχή ανάλυση. Όσον αφορά τους μη εναρμονισμένους τομείς που καλύπτονται από τις αρχές της αμοιβαίας αναγνώρισης, η Επιτροπή πρέπει να εκδώσει κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τον ρόλο και το νομικό καθεστώς των ιδιωτικών οργανισμών δοκιμών οι οποίοι δεν αποδέχονται πιστοποιητικά που εκδίδονται από οργανισμούς δοκιμών άλλων χωρών. Πρέπει να ολοκληρωθεί ο δίγλωσσος κατάλογος μη εναρμονισμένων προϊόντων που έχει αναρτηθεί στον ιστότοπο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

3.3

Εξακολουθεί να μην υφίσταται ενιαία αγορά λιανικών χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών για τους καταναλωτές. Εξαιτίας επιχειρηματικών και εμπορικών κωλυμάτων, είναι ουσιαστικά αδύνατο για τους καταναλωτές να αγοράσουν χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες στο εξωτερικό. Λόγω των υφιστάμενων μεγάλων διαφορών στην ποιότητα και τις τιμές μεταξύ τραπεζικών λογαριασμών, λογαριασμών αποταμίευσης και υποθηκών κ.λπ. μεταξύ των κρατών μελών, ενδεχομένως να ήταν προς το συμφέρον των καταναλωτών να αποκτούν χρηματοπιστωτικά προϊόντα από άλλες χώρες. Η ΕΟΚΕ καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αναλύσει την εν λόγω κατάσταση και να προτείνει πρωτοβουλίες. Οι καταναλωτές συχνά δεν λαμβάνουν αντικειμενικές και ανεξάρτητες συστάσεις/συμβουλές σχετικά με τις σημαντικότερες οικονομικές τους αποφάσεις που συνδέονται με αποταμιευτικά προγράμματα συνταξιοδότησης, άλλες επενδύσεις ή μακροπρόθεσμες πιστώσεις. Σε ολόκληρη την Ευρώπη θα πρέπει να προωθηθούν πρότυπα ανεξάρτητης και οικονομικά προσιτής παροχής χρηματοοικονομικών συμβουλών.

3.4

Η εκτέλεση της νομοθεσίας σε σχέση με τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες εξακολουθεί να μην βρίσκεται σε ικανοποιητικά επίπεδα: ορισμένα κράτη μέλη δεν διαθέτουν αρμόδιο δημόσιο φορέα για την προστασία των καταναλωτών —και όταν αυτός υφίσταται, οι νομικές του αρμοδιότητες είναι συχνά εξαιρετικά περιορισμένες. Επίσης, οι Ευρωπαϊκές Εποπτικές Αρχές (ΕΑΤ - η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών, η ΕΑΚΑΑ - Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών και η ΕΑΑΕΣ - η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων) που ιδρύθηκαν πριν δύο χρόνια, δεν διαθέτουν αρκετά ισχυρό πεδίο αρμοδιοτήτων στον τομέα της προστασίας των καταναλωτών. Οι αρμοδιότητές τους στο πλαίσιο αυτό πρέπει να επεκταθούν και οι αρχές πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να συντονίζονται με τις εθνικές αρχές.

3.5

Η ενιαία αγορά υπηρεσιών, περιλαμβανομένων των υπηρεσιών υποδομών δικτύων (τηλεπικοινωνίες, ηλεκτρική ενέργεια, αέριο, μεταφορές και ασφάλεια) εμφανίζει τα μεγαλύτερα περιθώρια βελτίωσης. Η βελτίωση των επιδόσεων των ενιαίων κέντρων εξυπηρέτησης σε όλα τα κράτη μέλη αποτελεί προϋπόθεση ώστε η οδηγία να συμβάλει στην ανάπτυξη και στη δημιουργία θέσεων εργασίας Η Επιτροπή πρέπει να εκδώσει ρυθμιστικές συστάσεις για την άρση των εμποδίων που αποκάλυψε η αξιολόγηση της εφαρμογής της οδηγίας από ομοτίμους (6). Η ΕΟΚΕ ζητεί να δημιουργηθεί μια ολοκληρωμένη βάση δεδομένων για όλα τα καθεστώτα αδειών με σκοπό να εντοπιστούν οι βέλτιστες ρυθμιστικές πρακτικές και να αναδειχθούν οι περιττές και απαράδεκτες απαιτήσεις των αρχών έκδοσης.

4.1

Η ΕΟΚΕ στηρίζει τα μέτρα για τη βελτίωση της ελεύθερης κυκλοφορίας των εργαζομένων, περιλαμβανομένης της άρσης εμποδίων όπως η αναγνώριση επαγγελματικών προσόντων. Είναι ιδιαιτέρως αναγκαίο να εκσυγχρονιστεί και να ελευθερωθεί το εν λόγω σύστημα, να ενταθεί ο συντονισμός στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης προκειμένου να αποφευχθούν φαινόμενα έλλειψης εργατικού δυναμικού σε χώρες αποστολής, να εμβαθύνει ο συντονισμός των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης και να δημιουργηθούν υπηρεσίες μίας στάσης για να διευκολυνθούν οι διαδικασίες εγγραφής στα οικεία μητρώα (7).

4.2

Η οδηγία για το γενικό πλαίσιο, οι συναφείς οδηγίες και η μόνιμη παρακολούθηση μέσω πολυετών σχεδίων στρατηγικής είχαν ως αποτέλεσμα τη σύγκλιση των κανόνων ασφαλείας (περιλαμβανομένων των ελάχιστων απαιτήσεων) που αναγνωρίζονται από τους εργαζόμενους, όπως μεταξύ άλλων αυτοί που ισχύουν σε (προσωρινές και κινητές) διασυνοριακές καταστάσεις. Από το 1978 η διαδικασία αυτή συνεχίστηκε με αλλεπάλληλα προγράμματα δράσης. Από τότε που ολοκληρώθηκε και το τελευταίο εξ αυτών (Δεκέμβριος 2012), η Επιτροπή δεν έχει ξεκινήσει κάποιο καινούργιο. Για να συνεχισθεί διαδικασία σύγκλισης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να εγκρίνει επειγόντως ένα νέο στρατηγικό πρόγραμμα δράσης σε επίπεδο ΕΕ για την προώθηση υψηλών προδιαγραφών ασφάλειας (όπως επισημαίνει η συμβουλευτική επιτροπή για την ασφάλεια και την υγεία στον τόπο εργασίας) σε στενή συνεργασία με τους κοινωνικούς εταίρους.

4.3

Η απόσυρση του κανονισμού Monti II δεν επιλύει τα προβλήματα που δημιουργήθηκαν από τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου λόγω της ανεπαρκούς οικείας ενωσιακής νομοθεσίας, σχετικά με την απόσπαση των εργαζομένων (8) και του τρόπου εφαρμογής της. Οι Ευρωπαίοι κοινωνικοί εταίροι δεν έχουν καταλήξει ακόμα σε συμφωνία επ’ αυτού. Εντούτοις, η Επιτροπή θα πρέπει να εξετάσει το ενδεχόμενο υποβολής πρότασης προς τα κράτη μέλη να επισυνάψουν ένα πρωτόκολλο κοινωνικής προόδου στις ευρωπαϊκές Συνθήκες. Σε αυτό το πρωτόκολλο θα ορίζεται ότι τα κοινωνικά δικαιώματα δεν είναι υποδεέστερα των οικονομικών ελευθεριών και θα διευκρινίζεται ότι η ενιαία αγορά δεν αποτελεί αυτοσκοπό, αλλά εγκαθιδρύθηκε επίσης με στόχο την επίτευξη κοινωνικής προόδου και ευημερίας για όλους τους πολίτες της ΕΕ (9).

4.4

Σε περιπτώσεις όπου παραβιάζονται βασικά δικαιώματα της ΕΕ, οι εργαζόμενοι, οι καταναλωτές και οι επιχειρήσεις πρέπει να είναι σε θέση να επιβάλουν τα δικαιώματα που τους παραχωρεί η νομοθεσία της ΕΕ. Ωστόσο, εν προκειμένω η ΕΕ αναφέρεται μόνο στα δικαιώματα των καταναλωτών και των επιχειρήσεων. Πρέπει να έχουν οι εργαζόμενοι την ίδια δυνατότητα να επικαλούνται δικαιώματα που απορρέουν από τη νομοθεσία της ΕΕ σε αντιδικίες που άπτονται του Εργατικού Δικαίου και εκτός των συνόρων του κράτους τους. Μολονότι συχνά προβάλλεται ο ισχυρισμός ότι οι εργαζόμενοι έχουν πρόσβαση στη δικαιοσύνη και μπορούν να αναζητήσουν έννομη προστασία, σεβασμό των συνθηκών εργασίας και νομικές διατάξεις στα τοπικά δικαστήρια των χωρών υποδοχής, στην πράξη, παραπέμπονται στα δικαστήρια της χώρας καταγωγής τους (10).

5.1

Μια νέα πρόκληση για την τήρηση των δικαιωμάτων των καταναλωτών προέρχεται από τις μεγάλες διεθνείς εταιρείες ή ενώσεις οι οποίες εφαρμόζουν πανευρωπαϊκές στρατηγικές μάρκετινγκ που δεν μπορούν πλέον να αντιμετωπιστούν με εθνικά σχέδια εκτέλεσης. Στόχος θα πρέπει να είναι η βελτίωση της συνεργασίας μεταξύ των εθνικών εκτελεστικών αρχών και η ανάθεση πρωταγωνιστικού ρόλου στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε σχέση με τον κοινό συντονισμό των εν λόγω ενεργειών. Πρέπει να αξιοποιηθούν καλύτερα οι συνέργειες μεταξύ των δημόσιων και ιδιωτικών εκτελεστικών φορέων, όπως οι οργανώσεις καταναλωτών.

5.2

Η συνεργασία μεταξύ των εθνικών εκτελεστικών αρχών έχει αναδειχθεί σε βασικό ζήτημα αλλά μέχρι σήμερα δεν έχει να επιδείξει πολλές επιτυχίες. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να διαδραματίσει ισχυρότερο ρόλο συντονισμού των εθνικών δραστηριοτήτων εκτέλεσης της νομοθεσίας για υποθέσεις παραβίασης του δικαίου των καταναλωτών σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Επιπλέον, πρέπει να συζητηθεί περαιτέρω η εκχώρηση εξουσιών στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την εκτέλεση της νομοθεσίας της ΕΕ περί προστασίας του καταναλωτή (όπως η νομοθεσία περί ανταγωνισμού) (11).

6.2.1

Η καλύτερη εφαρμογή της οδηγίας σχετικά με τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές πρέπει να τεθεί ως στόχος, ιδίως στο ψηφιακό περιβάλλον: κυρίως στο ηλεκτρονικό εμπόριο (π.χ. πρακτικές που παραπλανούν τους καταναλωτές ως προς τα δικαιώματα εγγύησης που προβλέπονται από τον νόμο, αδιαφανείς και καταχρηστικές ρήτρες) και στον τομέα των αερομεταφορών όσον αφορά τις ηλεκτρονικές κρατήσεις κ.λπ.

6.3.1

Η ΕΟΚΕ επικροτεί την πρωτοβουλία που προτάθηκε στο θεματολόγιο του 2012 για τους καταναλωτές σχετικά με την τυποποίηση της προσυμβατικής ενημέρωσης, όπως ορίζουν τα άρθρα 5 και 6 της οδηγίας για τα δικαιώματα των καταναλωτών. Με τον τρόπο αυτόν η προσυμβατική ενημέρωση θα μπορούσε να γίνει πιο κατανοητή, διαφανής, προσπελάσιμη και ευανάγνωστη. Η εν λόγω προσπάθεια απαιτεί τη συνδρομή και τη στήριξη των ενώσεων των καταναλωτών και θα πρέπει να λάβει υπόψη την έρευνα σχετικά με τη συμπεριφορά των καταναλωτών απέναντι στον φόρτο των πληροφοριών [π.χ. SWD(2012) 235 τελικό, 19 Ιουλίου].

6.4.1

Είναι αναγκαίο να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα των υψηλών (ή υψηλότερων) τιμών που ισχύουν για τις διασυνοριακές παραδόσεις σε σύγκριση με τις εγχώριες παραδόσεις και να δημιουργηθούν πιο ανταγωνιστικές ηλεκτρονικές αγορές. Η τιμή της διασυνοριακής παράδοσης κυμαίνεται συχνά σε τόσο υψηλά επίπεδα ώστε οι αγορές στο εξωτερικό να μην αποτελούν πραγματικό πλεονέκτημα για τους καταναλωτές, παρότι η τιμή του προϊόντος είναι φθηνότερη. Σε μελέτη που διενεργήθηκε για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 2011 (12) επιβεβαιώθηκε ότι οι δημοσιευμένες διασυνοριακές τιμές για δέματα είναι κατά μέσο όρο διπλάσιες από τις εγχώριες τιμές αναφοράς.

6.5.1

Πολλά νομοθετήματα του ευρωπαϊκού και του εθνικού δικαίου βασίζονται στην ιδέα ότι οι ενημερωμένοι καταναλωτές έχουν ισχύ και είναι σε θέση να επιλέξουν τα καλύτερα δυνατά προϊόντα και υπηρεσίες. Η ενημέρωση των καταναλωτών εξακολουθεί να αποτελεί ένα από τα βασικά ρυθμιστικά εργαλεία αλλά τα όριά της είναι ευρέως γνωστά καθώς οι καταναλωτές συχνά δεν διαβάζουν ούτε κατανοούν τις πληροφορίες που αναφέρονται στις συμβάσεις επειδή συντάσσονται και παρουσιάζονται με ακατάληπτο τρόπο. Η Επιτροπή πρέπει να μελετήσει και να καταρτίσει πρόσθετα μέτρα πολιτικής που θα έχουν ως στόχο τη βελτίωση της ενημέρωσης των καταναλωτών και θα προϋποθέτουν τη συμμετοχή επιχειρήσεων, ρυθμιστικών αρχών και οργανώσεων των καταναλωτών.

6.5.2

Η προσπάθεια που ξεκίνησε η Επιτροπή σχετικά με τις αρχές για τα μέσα σύγκρισης, όπως η ανεξαρτησία και η αμεροληψία, πρέπει να αποδώσει επειγόντως συγκεκριμένα μέτρα πολιτικής, μεταξύ άλλων και κατευθυντήριες γραμμές για τις ρυθμιστικές αρχές και τις επιχειρήσεις.

6.6.1

Η βιωσιμότητα και η ασφάλεια των προϊόντων αφενός, και η εμπιστοσύνη των καταναλωτών αφετέρου αποτελούν τις δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Η προγραμματισμένη αχρήστευση των προϊόντων (ενσωματωμένος περιορισμός της διάρκειας συντήρησης) ως εμπορική στρατηγική έρχεται σε αντίθεση με τη βιώσιμη παραγωγή και τις αρχές της κατανάλωσης. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να εξετάσει την πιθανή ανάγκη σύνδεσης των προσδοκιών των καταναλωτών σε ό,τι αφορά την ανώτατη διάρκεια συντήρησης ενός προϊόντος με τη νόμιμη περίοδο εγγύησης. Η ΕΟΚΕ τονίζει ότι τα μέτρα σχετικά με την ανώτατη διάρκεια συντήρησης και τη διάρκεια ζωής, τις υπηρεσίες εξυπηρέτησης μετά την πώληση και τα αποθέματα ανταλλακτικών μπορούν να προωθήσουν την κατανάλωση και την παραγωγή (13).

7.1

Η ΕΟΚΕ ζητεί τη μείωση του διοικητικού φόρτου, ιδίως για τις ΜΜΕ, ενώ παράλληλα τονίζει την ανάγκη εφαρμογής έξυπνης νομοθεσίας σε επίπεδο ΕΕ και σε εθνικό επίπεδο (14). Τα κράτη μέλη πρέπει να αναρτούν διαδικτυακά και σε πραγματικό χρόνο τη μεταφορά της νομοθεσίας της ΕΕ, στην οποία θα πρέπει να συμμετέχει και η κοινωνία των πολιτών, εντείνοντας παράλληλα την ενημέρωση των πολιτών σχετικά με τους νέους κανόνες.

7.2

Η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να λάβει υπόψη τα ειδικά χαρακτηριστικά των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων στο πλαίσιο της ομάδας των ΜΜΕ κατά την εκπόνηση των αξιολογήσεων αντικτύπου και των νομοθετικών κειμένων· και ότι οι πολύ μικρές, οι μικρές και οι μεσαίες επιχειρήσεις πρέπει να λογίζονται ως μεμονωμένες ομάδες και όχι ως μία ομάδα που ορίζεται ως ΜΜΕ (15).

7.3

Η πρόσβαση στη χρηματοδότηση είναι καίριας σημασίας, ιδίως για τις ΜΜΕ. Η ΕΕ πρέπει να στηρίξει τη μετάβαση από την (ευρύτατα διαδεδομένη) τραπεζική χρηματοδότηση σε άλλα προϊόντα κεφαλαίου όπως τα κεφάλαια επιχειρηματικού κινδύνου και οι κεφαλαιαγορές. Για να συμβεί κάτι τέτοιο, οι επενδυτές πρέπει να αισθάνονται ότι υπάρχει ένα σταθερό επενδυτικό περιβάλλον με μακροπρόθεσμες στρατηγικές

7.4

Η ΕΟΚΕ συνιστά να εξεταστεί το ενδεχόμενο σύστασης ενός ευρωπαϊκού ταμείου εγγυημένης χρηματοδότησης το οποίο θα παρέχει χρηματοπιστωτικά μέσα στις ΜΜΕ που πληρούν ορισμένα βασικά κριτήρια μέσω ενός συστήματος που θα παρέχει στην επιλέξιμη εταιρεία τη δυνατότητα εύκολης πρόσβασης σε πιστώσεις χωρίς να εμπλέκονται εγγυήσεις ή άλλοι όροι που απαιτούνται συνήθως από τις τράπεζες. Στη διαχείριση του εν λόγω συστήματος πρέπει να συμμετέχουν αντιπροσωπευτικές οργανώσεις επιχειρήσεων που θα είναι αρμόδιες για τις επιλέξιμες επιχειρήσεις (16).

7.5

Ύψιστη προτεραιότητα πρέπει να αποτελέσει η αύξηση της διαφάνειας και της λογοδοσίας ώστε η ενιαία αγορά να συμβάλει αποτελεσματικά στην ανάπτυξη ενός νομικού περιβάλλοντος που σέβεται τα νόμιμα συμφέροντα όλων των ενδιαφερόμενων φορέων. Οι πρωτοβουλίες για την εταιρική κοινωνική ευθύνη πρέπει να καλύπτουν το ενδεχόμενο κατάχρησης των συμβάσεων υπεργολαβίας και ανάθεσης σε εξωτερικούς συνεργάτες, σε σχέση κυρίως με την παροχή διασυνοριακών υπηρεσιών ή/και την πρόσληψη εργαζομένων. Πρέπει να εξεταστεί η θέσπιση ενός νομικού μέσου σε επίπεδο ΕΕ για την καταπολέμηση των φαινομένων κατάχρησης –είτε αυτή προκαλείται από τις εικονικές εταιρείες είτε συνδέεται με την ίδια την ίδρυσή τους– τα οποία έχουν ως αποτέλεσμα τη στρέβλωση του ανταγωνισμού για τις ΜΜΕ, την καταστρατήγηση των κανόνων εργασίας και την αποφυγή των νόμιμων πληρωμών. Πρέπει να διευκολυνθούν οι προσφυγές σε βάρος των εικονικών επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, όχι μόνον στη χώρα καταγωγής, αλλά και σε άλλα κράτη μέλη.

8.1

Απαιτείται καλύτερη συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών και σε παγκόσμιο επίπεδο όσον αφορά τη διαφάνεια και την ενημέρωση σχετικά με τους τραπεζικούς λογαριασμούς στην ΕΕ για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, το ύψος της οποίας ανέρχεται σε ένα τρισεκατομμύριο ευρώ στην ΕΕ. Η ΕΟΚΕ ζητεί άμεσα τη σύναψη συμφωνίας σχετικά με την οδηγία της ΕΕ για τις καταθέσεις και τις εντολές διαπραγμάτευσης ισχυρότερων φορολογικών συμφωνιών με την Ελβετία και άλλες χώρες.

9.1.1

Η ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Τρόποι να επιτευχθεί καλύτερη λειτουργία της Ενιαίας Αγοράς» του Νοεμβρίου 2012 αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση της δημιουργίας μιας εσωτερικής αγοράς ενέργειας έως το 2014. Πρέπει να σημειωθεί μεγαλύτερη πρόοδος με βάση την πραγματικότητα που αντιμετωπίζουν οι Ευρωπαίοι καταναλωτές ενέργειας. Η αλλαγή παρόχου ενέργειας πρέπει να γίνει πιο εύκολη και οι καταναλωτές πρέπει να λαμβάνουν ανεξάρτητες συμβουλές ώστε να μπορούν να αποφασίζουν τι είναι καλύτερο για εκείνους. Βασικό παράγοντα για την ενιαία αγορά αποτελεί η ύπαρξη προνοητικών εθνικών ρυθμιστικών αρχών που θα έχουν επαρκείς αρμοδιότητες για την παρακολούθηση των χρεώσεων, της αλλαγής παρόχου ενέργειας και των παραπόνων των καταναλωτών.

9.1.2

Η ΕΕ πρέπει να διαφοροποιήσει τις πηγές από τις οποίες εισάγει ενέργεια, να αναζητήσει εναλλακτικές επιλογές και να δημιουργήσει δίκτυα. Η στήριξη ορισμένων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ενδέχεται να προκαλέσει στρεβλώσεις στην αγορά και ως εκ τούτου, αυτού του είδους η στήριξη πρέπει σταδιακά να μειωθεί. Πρέπει να ιδρυθούν υπηρεσίες μίας στάσης ώστε οι διαδικασίες αδειοδότησης να καταστούν ταχύτερες, περισσότερο διαφανείς και απλές. Με τον τρόπο αυτόν θα μειωθεί αισθητά ο φόρτος των επιχειρηματικών φορέων που επιθυμούν να επενδύσουν σε ενεργειακές υποδομές.

9.2.1

Η αύξηση των καταχρηστικών ρητρών στις συμβάσεις αεροπορικών μεταφορών αποτελεί μια ολοένα και μεγαλύτερη πηγή προβληματισμού σε ολόκληρη την ΕΕ. Τα τελευταία χρόνια, πολλές οργανώσεις καταναλωτών κατέθεσαν προσφυγές σε βάρος μεγάλων ευρωπαϊκών αεροπορικών εταιρειών με αποτέλεσμα τα εθνικά δικαστήρια να ανακηρύξουν καταχρηστικές πολλές ρήτρες και προϋποθέσεις που χρησιμοποιούνται ευρέως από τις αεροπορικές εταιρείες. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχασε την ευκαιρία να αντιμετωπίσει το εν λόγω ζήτημα στην αναθεώρησή της για τον κανονισμό αριθ. 261/2004 σχετικά με τα δικαιώματα των επιβατών αεροπορικών μεταφορών. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να θεσπίσει έναν δεσμευτικό κατάλογο καταχρηστικών ρητρών για τις συμβάσεις που απευθύνονται στους επιβάτες αεροπορικών μεταφορών.

9.2.2

Για την καλύτερη λειτουργία της ενιαίας αγοράς είναι αναγκαίο να προωθηθούν οι υπηρεσίες σιδηροδρομικής μεταφοράς εμπορευμάτων και οι πολυτροπικές μεταφορές (17) Πρέπει δε να καταβληθούν περισσότερες προσπάθειες για την έγκριση των τεχνικών προδιαγραφών διαλειτουργικότητας (18).

9.2.3

Οι οδικοί μεταφορείς εμπορευμάτων εξακολουθούν να περιορίζονται στις διασυνοριακές τους δραστηριότητες. Δεν έχουν ακόμα διαμορφωθεί οι συνθήκες που θα επιτρέψουν την περαιτέρω ελευθέρωση της αγοράς οδικών εμπορευματικών μεταφορών της ΕΕ. Οι αλλαγές των κανόνων της ΕΕ σχετικά με την πρόσβαση στην αγορά των μεταφορών (συμπεριλαμβανομένων των ενδομεταφορών) θα πρέπει να συνοδευθούν από μέτρα εναρμόνισης όσον αφορά την εκτέλεση, στον κοινωνικό και τον φορολογικό τομέα. Χωρίς τις εν λόγω προϋποθέσεις, οι αλλαγές στους κανόνες ενδομεταφορών ενέχουν τον κίνδυνο να έχουν αρνητικό αντίκτυπο στον θεμιτό ανταγωνισμό και στη βιωσιμότητα του εν λόγω τομέα. Οι υφιστάμενοι κανόνες πρέπει εν τω μεταξύ να εφαρμόζονται (19).