4.12.2009   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 295/11

(1)

Στις 26 Νοεμβρίου 2008, η Επιτροπή έλαβε κοινοποίηση προτεινόμενης συγκέντρωσης με την οποία η επιχείρηση Deutsche Lufthansa AG (εφεξής «LH», Γερμανία) αποκτά τον αποκλειστικό έλεγχο της επιχείρησης SN Airholding SA/NV (εφεξής «SNAH», Βέλγιο) μέσω της αγοράς μετοχών.

(2)

Η επιχείρηση Deutsche Lufthansa AG (εφεξής «LH» ή «το κοινοποιούν μέρος») είναι αερομεταφορέας παροχής πλήρων υπηρεσιών που λειτουργεί ως δίκτυο με έδρα το διεθνές αεροδρόμιο της Φρανκφούρτης και το αεροδρόμιο του Μονάχου και με μία βάση στο αεροδρόμιο του Ντίσελντορφ. Οι δύο βασικές της δραστηριότητες είναι η μεταφορά επιβατών και φορτίου. Η LH ελέγχει τη Swiss International Air Lines Ltd (εφεξής «LΧ»), η οποία έχει έδρα το αεροδρόμιο της Ζυρίχης, την Air Dolomiti, τη Eurowings, και τον αερομεταφορέα χαμηλού κόστους Germanwings. Τόσο η LH όσο και η Swiss αποτελούν μέλη της Star Alliance. Η Επιτροπή ενέκρινε το σχέδιο εξαγοράς της ΒΜΙ από την LH στις 14 Μαΐου 2009 (2).

(3)

Η SN Airholding SA/NV (εφεξής «SNAH») είναι η εταιρεία χαρτοφυλακίου της SN Βrussels Airlines (εφεξής «SN»), και αποτελεί βελγικό αερομεταφορέα που έχει την έδρα του στο αεροδρόμιο των Βρυξελλών. Η βασική δραστηριότητα της SN είναι η αερομεταφορά επιβατών. Η SN δεν αποτελεί μέλος συμμαχίας αερομεταφορέων. Η LH και η SN αναφέρονται εφεξής ως «τα μέρη».

(4)

Η LH προτίθεται να αγοράσει αρχικά το 45 % των μετοχών της SNAH, διατηρώντας δικαιώματα προαίρεσης επί των υπολοίπων μετοχών. Τα δικαιώματα αυτά θα μπορούν να ασκηθούν από το πρώτο τρίμηνο του 2011. Παρόλο που η υπό εξέταση πράξη θα ολοκληρωθεί σε δύο στάδια, ήδη κατά την ολοκλήρωση του πρώτου σταδίου, δηλαδή κατά την απόκτηση του 45 % του μετοχικού κεφαλαίου της SNAH, η LH θα ασκεί αποκλειστικό έλεγχο επί της SNAH.

(5)

Η κοινοποιηθείσα συγκέντρωση έχει κοινοτική διάσταση κατά την έννοια του άρθρου 1 παράγραφος 2 του κοινοτικού κανονισμού συγκεντρώσεων.

(6)

Οι δραστηριότητες των μερών όσον αφορά την αερομεταφορά επιβατών αλληλεπικαλύπτονται, ιδίως σε ορισμένα δρομολόγια μικρών αποστάσεων με αφετηρία τις Βρυξέλλες.

(7)

Η έρευνα αγοράς επιβεβαίωσε την τακτική που εφάρμοσε η Επιτροπή σε προηγούμενες υποθέσεις, δηλαδή να εξετάζει τη σχετική αγορά στον τομέα των υπηρεσιών τακτικών αεροπορικών μεταφορών επιβατών ακολουθώντας την προσέγγιση «σημείο αναχώρησης/σημείο προορισμού» («Ο&D») με βάση ζεύγη πόλεων και περιλαμβάνοντας όλα τα αεροδρόμια που μπορούν να υποκατασταθούν μεταξύ τους στα σχετικά σημεία αναχώρησης και προορισμού.

(8)

Όσον αφορά τη διάκριση μεταξύ πελατών που πιέζονται από τον χρόνο (time-sensitive customers) και πελατών που δεν πιέζονται από τον χρόνο (non time-sensitive customers), η Επιτροπή δεν χρειάζεται να καταλήξει σε συμπέρασμα ως προς την ύπαρξη δύο διαφορετικών αγορών προϊόντων για τους πελάτες που πιέζονται από τον χρόνο σε αντιδιαστολή με τους πελάτες που δεν πιέζονται από τον χρόνο, δεδομένου ότι η εκτίμηση της κατάστασης του ανταγωνισμού στα δρομολόγια που επηρεάζονται από την υπό εξέταση πράξη δεν μεταβάλλεται από την ύπαρξη μιας τέτοιας διάκρισης.

(9)

Η έρευνα αγοράς επιβεβαίωσε την τακτική που εφάρμοσε η Επιτροπή σε προηγούμενες υποθέσεις, δηλαδή να θεωρεί ότι για πτήσεις που δεν υπερβαίνουν τις τρεις ώρες, οι πτήσεις με ανταπόκριση δεν συνιστούν γενικά ανταγωνιστικό περιορισμό για τις απευθείας πτήσεις.

(10)

Πέραν τούτου, η Επιτροπή εξέτασε το ζήτημα της υποκαταστασιμότητας μεταξύ του εθνικού αεροδρομίου Zaventem των Βρυξελλών (BRU) και του αεροδρομίου της Αμβέρσας (ANR). Υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις ότι οι πτήσεις από το ANR δεν μπορούν να υποκατασταθούν από πτήσεις από το BRU. Εν πάση περιπτώσει, ακόμα και εάν οι πτήσεις από/προς το BRU και οι πτήσεις από/προς το ANR μπορούσαν να θεωρηθούν τμήμα της ίδιας αγοράς, θα ήταν μακρινοί και μόνο ανταγωνιστές. Ως εκ τούτου, η είσοδος ανταγωνιστή που προσφέρει πτήσεις από το ANR σε δρομολόγια στα οποία εντοπίστηκαν προβλήματα ανταγωνισμού κατά τη διάρκεια της έρευνας, δεν θα αντιστάθμιζε τις επιζήμιες για τον ανταγωνισμό συνέπειες της συγκέντρωσης στα εν λόγω δρομολόγια.

(11)

Οι επιχειρήσεις που συνεργάζονται με τη LH στο πλαίσιο της συμμαχίας δεν θα πρέπει να ληφθούν υπόψη για τον καθορισμό των επηρεαζόμενων αγορών διότι δεν αναμένεται να υπάρξουν δευτερογενείς συνέπειες οφειλόμενες αποκλειστικά στη συγκέντρωση όσον αφορά τις σχέσεις της SN με τους εταίρους της LH. Αναφορικά με την ανάλυση της κατάστασης του ανταγωνισμού στις επηρεαζόμενες αγορές, η Επιτροπή αξιολογεί χωριστά για κάθε δρομολόγιο τη σχέση της LH με τους εταίρους της στη συμμαχία και το κατά πόσο θα επηρεάσει η σχέση αυτή τα κίνητρά τους για την άσκηση ανταγωνισμού μετά τη συγκέντρωση.

(12)

Στα δρομολόγια μεταξύ Βρυξελλών και Φρανκφούρτης, η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η συγκέντρωση θα είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία μονοπωλίου για τους επιβάτες που πιέζονται από τον χρόνο. Θα καταργούσε επιπλέον τον στενό ανταγωνισμό μεταξύ της LH και της SN για τους επιβάτες που δεν πιέζονται από τον χρόνο και, μολονότι η οντότητα που θα προέκυπτε από τη συγκέντρωση θα αντιμετώπιζε ανταγωνισμό από τις σιδηροδρομικές μεταφορές, η ανταγωνιστική πίεση από τους σιδηροδρόμους δεν θα αρκούσε για να αντισταθμίσει αυτή την απώλεια ανταγωνισμού. Για όλες τις κατηγορίες επιβατών, η συγκέντρωση θα σήμαινε την κατάργηση του πλησιέστερου ανταγωνιστή της LH. Κατά συνέπεια, η συγκέντρωση αναμένεται ότι θα παρακωλύσει σημαντικά τον αποτελεσματικό ανταγωνισμό ασχέτως του τρόπου με τον οποίο θα ορισθεί η αγορά.

(13)

Στα δρομολόγια Βρυξελλών–Μονάχου και Βρυξελλών–Αμβούργου, η συγκέντρωση θα είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία μονοπωλίου για όλες τις κατηγορίες επιβατών από άποψης πίεσης χρόνου (άρα και για μια αγορά που θα περιλάμβανε όλες τις κατηγορίες επιβατών).

(14)

Στο δρομολόγιο Βρυξελλών–Βερολίνου, η Easyjet ανακοίνωσε ότι θα αυξήσει τη συχνότητα των πτήσεών της από μία σε δύο ημερησίως από τη χειμερινή περίοδο IATA 2009/2010, έτσι ώστε να μπορούν να πραγματοποιούνται πτήσεις με επιστροφή αυθημερόν. Η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η ΕasyJet θα είναι σε θέση να ασκεί επαρκή ανταγωνιστική πίεση στην οντότητα που θα προκύψει από τη συγκέντρωση, ακόμα και στον τομέα των επιβατών που πιέζονται από τον χρόνο.

(15)

Στα τρία δρομολόγια μεταξύ Βελγίου και Ελβετίας (Βρυξελλών–Βασιλείας, Βρυξελλών–Γενεύης και Βρυξελλών–Ζυρίχης), ένα από τα μέρη είναι αερομεταφορέας εκμετάλλευσης πτήσεων ενώ το άλλο μέρος είναι αερομεταφορέας εμπορίας βάσει συμφωνίας κοινής χρήσης κωδικών. Η Επιτροπή εξέτασε καταρχάς εάν η συμφωνία κοινής χρήσης κωδικών θα μπορούσε να μη ληφθεί υπόψη για τους σκοπούς του προσδιορισμού του κατάλληλου αντιπαραδείγματος.

(16)

Στο δρομολόγιο Βρυξελλών–Βασιλείας, ασχέτως του κατάλληλου αντιπαραδείγματος, η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι δεν προκαλείται σημαντική παρακώλυση του αποτελεσματικού ανταγωνισμού, δεδομένου ότι η κίνηση στο δρομολόγιο αυτό είναι τόσο περιορισμένη, ώστε δεν μπορεί να υποστηρίξει απευθείας πτήσεις από δύο ανεξάρτητους αερομεταφορείς εκμετάλλευσης πτήσεων.

(17)

Στο δρομολόγιο Βρυξελλών–Γενεύης, στο οποίο η SN είναι ο αερομεταφορέας εκμετάλλευσης της πτήσης, η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η LX δεν θεωρείται δυνητικός ανταγωνιστής. Ως εκ τούτου, δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας όσον αφορά τον ανταγωνισμό στο δρομολόγιο αυτό.

(18)

Στο δρομολόγιο Βρυξελλών–Ζυρίχης, στο οποίο η LX είναι ο αερομεταφορέας εκμετάλλευσης της πτήσης, όσον αφορά την ανάλυση βάσει αντιπαραδείγματος , η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι, κατά πάσα πιθανότητα, η συμφωνία κοινής χρήσης κωδικών επρόκειτο να λυθεί σε περίπτωση μη πραγματοποίησης της συγκέντρωσης διότι τότε η SN θα εντασσόταν στην Οneworld Αlliance (και ενδεχομένως μάλιστα θα εξαγοραζόταν από την BA). Ως αποτέλεσμα της λύσης της συμφωνίας κοινής χρήσης κωδικών, η SN θα ήταν πιθανόν να εισέλθει στο δρομολόγιο Βρυξελλών–Ζυρίχης. Για τον λόγο αυτό, η συγκέντρωση θα καταργούσε τη σημαντική πιθανότητα της εισόδου της SN και επομένως θα προκαλούσε σημαντική παρακώλυση του αποτελεσματικού ανταγωνισμού στο δρομολόγιο Βρυξελλών–Ζυρίχης για όλες τις κατηγορίες επιβατών από άποψης πίεσης χρόνου.

(19)

Στα τέσσερα δρομολόγια Βρυξελλών–Φρανκφούρτης, Βρυξελλών–Μονάχου, Βρυξελλών–Αμβούργου και Βρυξελλών–Ζυρίχης, εντοπίζονται σημαντικοί φραγμοί εισόδου στην αγορά (π.χ. περιορισμοί στις χρονοθυρίδες, ιδίως σε ώρες αιχμής κατά την άφιξη ή/και την αναχώρηση, πλεονεκτήματα αεροδρομίου κόμβου/βάσης, παρουσία της οντότητας που θα προέκυπτε από τη συγκέντρωση στις αγορές του Βελγίου, της Γερμανίας και της Ελβετίας κ.ά.). Οι φραγμοί αυτοί είναι ιδιαίτερα δύσκολο να υπερπηδηθούν σε δρομολόγια μεταξύ κόμβων, όπως τα δρομολόγια Βρυξελλών–Φρανκφούρτης, Βρυξελλών–Μονάχου και Βρυξελλών–Ζυρίχης. Λόγω αυτών των υψηλών φραγμών εισόδου στην αγορά, κανένας αερομεταφορέας δεν είναι πιθανόν να εισέλθει σε οποιοδήποτε από αυτά τα δρομολόγια, ώστε να αντισταθμιστούν οι δυσμενείς για τον ανταγωνισμό επιπτώσεις της συγκέντρωσης υπό τις συνθήκες που επικρατούν επί του παρόντος στις εν λόγω αγορές.

(20)

Αρκετά άλλα δρομολόγια μικρών, μεσαίων και μεγάλων αποστάσεων επηρεάζονται από την υπό εξέταση πράξη. Ωστόσο, η προτεινόμενη συγκέντρωση δεν παρακωλύει σημαντικά τον αποτελεσματικό ανταγωνισμό στην κοινή αγορά σε κανένα από τα προαναφερόμενα δρομολόγια.

(21)

Η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η πράξη, όπως προτάθηκε αρχικά από τη LH, ενδέχεται να παρακωλύσει σημαντικά τον αποτελεσματικό ανταγωνισμό στα δρομολόγια Βρυξελλών–Φρανκφούρτης, Βρυξελλών–Μονάχου, Βρυξελλών–Αμβούργου και Βρυξελλών–Ζυρίχης, τόσο για τους επιβάτες που πιέζονται από τον χρόνο όσο και για αυτούς που δεν πιέζονται από τον χρόνο, επομένως και για μια αγορά που περιλαμβάνει όλες τις κατηγορίες επιβατών. Η πράξη δεν ενδέχεται να προκαλέσει προβλήματα ανταγωνισμού στα άλλα δρομολόγια που επηρεάζονται από αυτή.

(22)

Η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η πράξη δεν ενδέχεται να παρακωλύσει σημαντικά τον αποτελεσματικό ανταγωνισμό σε οποιαδήποτε από τις αγορές αερομεταφοράς φορτίων.

(23)

Βάσει των πληροφοριών που της υποβλήθηκαν, η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η βελτίωση της αποτελεσματικότητας δεν είναι επαληθεύσιμη και σε μεγάλο βαθμό δεν συνδέεται με τη συγκεκριμένη συγκέντρωση ούτε είναι πιθανό να ωφελήσει τους καταναλωτές στα επηρεαζόμενων δρομολόγια σε τέτοιο βαθμό ώστε να αντισταθμίσει τις δυσμενείς συνέπειες για τον ανταγωνισμό. Μάλιστα, στην παράγραφο 84 των κατευθυντήριων γραμμών για τις οριζόντιες συγκεντρώσεις υπογραμμίζεται ότι «είναι εξαιρετικά απίθανο μια συγκέντρωση που έχει ως αποτέλεσμα μια θέση αγοράς που προσεγγίζει το μονοπώλιο ή που έχει ως αποτέλεσμα παρόμοιο επίπεδο ισχύος στην αγορά, να μπορεί να κηρυχθεί συμβατή με την κοινή αγορά με το αιτιολογικό ότι η βελτίωση της αποτελεσματικότητας θα είναι επαρκής για να αντισταθμίσει τις δυνητικές επιζήμιες συνέπειές της στον ανταγωνισμό».

(24)

Η LH πρότεινε να αναλάβει δεσμεύσεις υπό τη μορφή δωρεάν παροχής χρονοθυρίδων εντός 20 λεπτών του αιτηθέντος χρόνου, ώστε να επιτρέπεται σε νεοεισερχομένους στην αγορά να εκτελούν πτήσεις σε καθένα από τα τέσσερα δρομολόγια στα οποία η Επιτροπή διαπιστώνει προβλήματα ανταγωνισμού (εφεξής «προσδιορισθέντα ζεύγη πόλεων») για έως τρεις πτήσεις ημερησίως για τα δρομολόγια Βρυξελλών–Αμβούργου και Βρυξελλών–Μονάχου, και δύο πτήσεις για τα δρομολόγια Βρυξελλών–Φρανκφούρτης και Βρυξελλών–Ζυρίχης. Στο πλαίσιο των δεσμεύσεων, προβλέπεται ένας μηχανισμός κατανομής χρονοθυρίδων με τον οποίο η κατανομή των αιτούμενων χρονοθυρίδων θα πραγματοποιείται εγκαίρως, όσο δυνατόν ενωρίτερα από την έναρξη της περιόδου εκμετάλλευσης IATA. Επιπλέον, κατά γενικό κανόνα, οι νεοεισερχόμενοι θα αποκτούν κεκτημένα δικαιώματα («grandfather rights») στις χρονοθυρίδες αυτές, δηλαδή θα έχουν το δικαίωμα χρήσης των χρονοθυρίδων που θα μεταφέρουν τα μέρη από ενδοευρωπαϊκό ζεύγος πόλεων διαφορετικό από τα προσδιορισθέντα ζεύγη πόλεων, εφόσον εκτέλεσαν δρομολόγια στα σχετικά προσδιορισθέντα ζεύγη πόλεων επί δύο πλήρεις συνεχείς περιόδους εκμετάλλευσης IATA για το δρομολόγιο Βρυξελλών–Αμβούργου, επί τέσσερις πλήρεις συνεχείς περιόδους εκμετάλλευσης IATA για τα δρομολόγια Βρυξελλών–Μονάχου και Βρυξελλών–Ζυρίχης και επί οκτώ πλήρεις συνεχείς περιόδους εκμετάλλευσης IATA για το δρομολόγιο Βρυξελλών–Φρανκφούρτης.

(25)

Πέραν τούτου, στο πλαίσιο των δεσμεύσεων, στους νεοεισερχομένους στο δρομολόγιο Βρυξελλών–Αμβούργου προσφέρεται η δυνατότητα να συνάψουν ειδική συμφωνία επιμερισμού και κοινής χρήσης κωδικών, βάσει της οποίας θα δικαιούνται να θέσουν τους κωδικούς τους σε πτήσεις που εκτελούνται από τα μέρη με αφετηρία τις Βρυξέλλες εφόσον πρόκειται για προσφορά πτήσεων με ανταπόκριση από/προς το Αμβούργο. Τέλος, στις δεσμεύσεις προβλέπονται και «παρεπόμενα» διορθωτικά μέτρα, όπως συμφωνίες για τις διασυνδέσεις και τις διατροπικές μεταφορές, ειδικές συμφωνίες επιμερισμού και συμφωνίες πρόσβασης σε προγράμματα τακτικών επιβατών (FFP).

(26)

Οι δεσμεύσεις συγκροτούν μια ευρεία δέσμη η οποία λαμβάνει υπόψη την πείρα του παρελθόντος όσον αφορά διορθωτικά μέτρα σε υποθέσεις συγκεντρώσεων στον τομέα της αεροπορίας. Στις δεσμεύσεις λαμβάνεται υπόψη το γεγονός ότι η συμφόρηση των χρονοθυρίδων συνιστά σημαντικό φραγμό για τους νεοεισερχομένους στα προβληματικά δρομολόγια που έχουν αναφερθεί σε αυτή την υπόθεση. Για αυτόν ακριβώς το λόγο, οι δεσμεύσεις έχουν σχεδιαστεί με σκοπό την άρση αυτού του φραγμού και τη διευκόλυνση της εισόδου νέων φορέων στα δρομολόγια στα οποία έχουν εντοπιστεί προβλήματα ανταγωνισμού.

(27)

Οι δεσμεύσεις υποβλήθηκαν σε έλεγχο αγοράς μεταξύ πελατών και ανταγωνιστών των μερών. Πολλοί από τους ερωτηθέντες θεώρησαν τις δεσμεύσεις επαρκείς για την εξάλειψη των προβλημάτων ανταγωνισμού που δημιουργεί η συγκέντρωση. Τέλος, λαμβανομένου υπόψη του ενδιαφέροντος που επέδειξαν αρκετές αεροπορικές εταιρείες όσον αφορά την είσοδό τους σε δρομολόγια στα οποία έχουν εντοπισθεί προβλήματα ανταγωνισμού, η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι δεσμεύσεις είναι πολύ πιθανό να έχουν ως αποτέλεσμα την έγκαιρη είσοδο μίας ή περισσοτέρων αεροπορικών εταιρειών στα προσδιορισθέντα ζεύγη πόλεων, και ότι η είσοδος αυτή θα είναι επαρκής για την επίλυση των προβλημάτων ανταγωνισμού που εντοπίσθηκαν σε αυτές τις αγορές.

(28)

Η πράξη όπως προτάθηκε αρχικά από τη LH ενδέχεται να παρακωλύσει σημαντικά τον αποτελεσματικό ανταγωνισμό στην κοινή αγορά ή σε σημαντικό τμήμα της κατά την έννοια του άρθρου 2 παράγραφος 3 του κανονισμού συγκεντρώσεων. Ωστόσο, η LH υπέβαλε ένα σύνολο δεσμεύσεων που είναι σε θέση να αποκαταστήσουν τον αποτελεσματικό ανταγωνισμό.

(29)

Η πράξη δεν ενδέχεται να προκαλέσει σημαντική παρακώλυση του αποτελεσματικού ανταγωνισμού, υπό την επιφύλαξη της υλοποίησης των δεσμεύσεων που πρότεινε η LH.

(30)

Ως εκ τούτου, η συγκέντρωση είναι συμβατή με την κοινή αγορά και με τη συμφωνία για τον ΕΟΧ σύμφωνα με το άρθρο 8 παράγραφος 2 του κανονισμού συγκεντρώσεων και με το άρθρο 57 της συμφωνίας για τον ΕΟΧ, υπό την επιφύλαξη της τήρησης των δεσμεύσεων που πρότεινε η LH.