23.3.2005   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 74/39

1.1

Στα πλαίσια των δραστηριοτήτων που αφορούν τις πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις αναπτυσσόμενες περιοχές, και ιδιαίτερα στις χώρες ΑΚΕ, η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή μπόρεσε να παρακολουθήσει τις εξελίξεις της πολιτικής συνεργασίας της ΕΕ. Οι εξελίξεις σημειώνονται όλο και περισσότερο προς την κατεύθυνση της συμμετοχικής προσέγγισης, που τείνει δηλαδή να συμπεριλάβει και να αναγνωρίσει τον ρόλο των μη κρατικών φορέων (ΜΚΦ) στη χάραξη και την εφαρμογή των πολιτικών: τα όργανα και οι ΜΚΦ αναλαμβάνουν με τον τρόπο αυτό συμπληρωματική λειτουργία στην δράση για την ενίσχυση της επίδρασης των αναπτυξιακών προγραμμάτων.

Η συμφωνία της Κοτονού αποτελεί σήμερα τη μοναδική περίπτωση θεσμοποίησης της συμμετοχής, ζητώντας από τις κυβερνήσεις την πλήρη συμμετοχή των μη κρατικών φορέων στα διάφορα στάδια των εθνικών αναπτυξιακών στρατηγικών.

1.2

Λαμβάνοντας υπόψη τους προσανατολισμούς αυτούς και το γεγονός ότι η ΕΟΚΕ έχει ήδη εκφραστεί σε προηγούμενη γνωμοδότησή της για το «ρόλο της κοινωνίας των πολιτών στην ευρωπαϊκή πολιτική ανάπτυξης» (REX097/2003), είναι σκόπιμο να εξεταστεί εις βάθος το θέμα της συμμετοχής των γυναικών και της θεμελιώδους και συγκεκριμένης συμβολής τους στη χάραξη και την εφαρμογή των πολιτικών ανάπτυξης στην περιοχή των χωρών ΑΚΕ που περιλαμβάνεται στις συμφωνίες της Κοτονού· πρέπει να υπογραμμιστεί η πολύτιμη συμβολή τους και να τονιστεί ότι πρέπει να αξιοποιηθεί πραγματικά στα πλαίσια των συμφωνιών της Κοτονού, όπως και σε όλες τις πολιτικές ανάπτυξης.

1.3

Επιπλέον, ως οργανισμός της ΕΕ που εκπροσωπεί την οργανωμένη κοινωνία των πολιτών, η ΕΟΚΕ έχει ήδη τονίσει κατά το παρελθόν το θεμελιώδη ρόλο των γυναικών ως πρωταγωνιστών στις διαδικασίες οικονομικής και κοινωνικής μεγέθυνσης, επιμένοντας στην ανάγκη υποστήριξης των γυναικείων οργανώσεων και εξασφάλισης της ισότιμης συμμετοχής τους στα συμβουλευτικά όργανα και στα όργανα λήψεως αποφάσεων (Γνωμοδότηση για την «Πράσινη Βίβλο για τις σχέσεις μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των χωρών ΑΚΕ κατά την έναρξη του 21ου αιώνα – προκλήσεις και επιλογές για μία νέα εταιρική σχέση», εισηγητής: ο κ. Malosse, EXT 152/1997).

Η πραγματική συμμετοχή στις διαδικασίες λήψεως αποφάσεων των μη κρατικών φορέων γενικώς και, μεταξύ αυτών, των γυναικείων ειδικότερα, πόρρω απέχει από την πλήρη εφαρμογή της.

2.1

Στην τελευταία έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας (World Development Report 2004) αναγνωρίζεται ρητώς ότι η παγκόσμια αγορά δεν ανταποκρίνεται πλέον στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη και στην ανάπτυξη της απασχόλησης, ιδίως όσον αφορά την άρση των εμποδίων στην ισότιμη και βιώσιμη ανάπτυξη όλων των χωρών του Βορρά και του Νότου στον κόσμο. Το 2002, το κατά κεφαλήν εισόδημα των 5/6 του παγκόσμιου πληθυσμού δεν έφτανε τα 1 200 δολάρια, έναντι άνω των 26 000 δολαρίων κατά μέσο όρο στο υπόλοιπο έκτο του πληθυσμού, που διαμένει άλλωστε στην συντριπτική του πλειοψηφία στις πλουσιότερες χώρες.

2.2

Έως σήμερα, κανένας από τους διεθνείς οργανισμούς (ΔΝΤ, Παγκόσμια Τράπεζα, ΠΟΕ, ΔΟΕ, ΟΗΕ κτλ.) δεν μπορεί να δράσει ως απόλυτος δημοκρατικός και παγκόσμιος «ρυθμιστής» ούτε να περιορίσει από μόνος του τις ανισορροπίες οικονομικής ανάπτυξης μεταξύ των χωρών και των κοινωνικών στρωμάτων.

2.3

Επιπλέον, ειδικότερα σε μια περίοδο περιορισμένης οικονομικής ανάπτυξης στις περισσότερες χώρες, οι αναπτυσσόμενες χώρες υποχρεώνονται να εφαρμόσουν τις οικονομικές πολιτικές διαρθρωτικής προσαρμογής που τους υποδεικνύουν ή τους επιβάλλουν οι διεθνείς οργανισμοί, οι οποίοι επιβάλλουν ιδιαίτερα δυσεφάρμοστα μέτρα πλήττοντας κυρίως τον φτωχό πληθυσμό. Οι διαρθρωτικές αλλαγές, χωρίς κατάλληλες πολιτικές κοινωνικής προστασίας, έχουν επιφέρει αύξηση της φτώχειας και της ανασφάλειας μεταξύ των πιο αδύναμων κατηγοριών (τόσο στο Βορρά όσο και στο Νότο παγκοσμίως).

2.4

Στη διάρκεια των τελευταίων ετών έχει εξάλλου επιταχυνθεί ο διαχωρισμός μεταξύ επίσημης παγκόσμιας οικονομίας και άτυπης τοπικής οικονομίας. Τα άτομα που ζουν στον τομέα της άτυπης οικονομίας δεν διαθέτουν δικαιώματα ούτε συμμετέχουν παρότι συμβάλλουν εκ των πραγμάτων στην οικονομική ανάπτυξη των χωρών τους.

2.5

Οι γυναίκες αποτελούν την πλειοψηφία αυτού του τμήματος του πληθυσμού και είναι, συνεπώς, τα άτομα που πλήττονται περισσότερο από αυτή την κατάσταση. Οι γυναίκες που ζουν σε συνθήκες φτώχειας στις αναπτυσσόμενες χώρες όχι μόνο δεν είναι σε θέση να έχουν πρόσβαση σε αγαθά και υπηρεσίες, αλλά συχνά είναι και θύματα σοβαρών παραβιάσεων των ανθρώπινων, κοινωνικών και οικονομικών δικαιωμάτων.

2.6

Φτώχεια, ανεργία και υποαπασχόληση πλήττουν κυρίως τις γυναίκες.

2.7

Πολυάριθμες είναι οι ευκαιρίες για την κατάρτιση και την υπόδειξη πολιτικών, ενεργειών και σχεδίων υπέρ των γυναικών στις διάφορες διασκέψεις που οργανώθηκαν από υπηρεσίες και επιτροπές των Ηνωμένων Εθνών. Η πιο πρόσφατη ήταν η διάσκεψη με θέμα «Millenium Development Goals» (Αναπτυξιακοί Στόχοι της Χιλιετίας) κατά την οποία εγκρίθηκαν δύο σημαντικά έγγραφα: και στα δύο, μεταξύ των θεμάτων που συζητήθηκαν περισσότερο, συγκαταλέγονται τα δικαιώματα των γυναικών για ισότιμη πρόσβαση και πλήρη συμμετοχή στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων, πέρα από την αναγκαιότητα πρόληψης των ασθενειών και υποστήριξης της υγείας.

3.1

Το άρθρο 3 της Συνθήκης ορίζει ότι σε όλες τις δραστηριότητές της, συμπεριλαμβανομένης της συνεργασίας για την ανάπτυξη, η ΕΕ θα πρέπει να δρα με τρόπο ώστε να εξαλειφθεί κάθε μορφή ανισότητας και με στόχο να προωθήσει την ισότητα ανδρών και γυναικών.

3.2

Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της έχουν υπογράψει τη δήλωση και την πλατφόρμα δράσης, έγγραφα που έχουν εγκριθεί από την 4η παγκόσμια διάσκεψη γυναικών (Πεκίνο 1995). Στα έγγραφα αυτά προωθήθηκε μια πραγματική στρατηγική για την άρση όλων των εμποδίων στην ισότητα των φύλων και θεσπίστηκε η αρχή της «ενσωμάτωσης της διάστασης των ίσων ευκαιριών» στην πολιτική για την προώθηση της ισότητας των φύλων. Ακριβώς μετά τη δέσμευση που αναλήφθηκε στο Πεκίνο με την συμφωνία για την πλατφόρμα, εγκρίθηκε και ο κανονισμός (ΕΚ 2836/98) για την ενσωμάτωση των ζητημάτων φύλου στην αναπτυξιακή συνεργασία.

3.3

Το κείμενο αυτό, η ισχύς του οποίου έληξε το Δεκέμβριο του 2003, αντικαταστάθηκε από νέο κανονισμό για τη διετία 2004-2006 που ουσιαστικά ενισχύει και επιβεβαιώνει τους στόχους του, όπως δηλαδή την υποστήριξη της ενσωμάτωσης, σε συνδυασμό με συγκεκριμένα μέτρα υπέρ των γυναικών και με την προώθηση της ισότητας των φύλων ως σημαντική συμβολή στη μείωση της φτώχειας. Επιπλέον, το έγγραφο τόνιζε εκ νέου την υποστήριξη σε δημόσιες και ιδιωτικές δραστηριότητες στις αναπτυσσόμενες χώρες που θέτουν ως κύριο στόχο την ισότητα των φύλων.

3.4

Ο κανονισμός του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την προώθηση της ισότητας των φύλων στη συνεργασία για την ανάπτυξη μπορεί να θεωρηθεί ως σημαντικό σημείο αναφοράς για τις πολιτικές συνεργασίας. Οι τομείς παρέμβασης που προσδιορίζονται ως πρωταρχικοί και άξιοι προσοχής είναι ο έλεγχος των πόρων και των υπηρεσιών υπέρ των γυναικών, κυρίως στους τομείς της εκπαίδευσης, της απασχόλησης και της συμμετοχής στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Στο έγγραφο υπογραμμίζεται στη συνέχεια η αναγκαιότητα αναλυτικών στατιστικών στοιχείων ανά φύλο και ηλικία, ούτως ώστε να προσδιοριστούν και να διαδοθούν νέες μεθοδολογίες παρέμβασης, ανάλυσης, μελετών αντικτύπου κτλ.

4.1

Η Συμφωνία της Κοτονού, που υπογράφηκε στις 23 Ιουνίου 2000 με τις χώρες ΑΚΕ, αποτελεί αποφασιστική καμπή στις πολιτικές ανάπτυξης και στις εμπορικές πολιτικές της ΕΕ δεδομένου ότι για πρώτη φορά θεσπίστηκε η συμμετοχή των μη κυβερνητικών φορέων (ή ΜΚΦ) στην κατάρτιση των εθνικών αναπτυξιακών στρατηγικών, δίδοντάς τους συμπληρωματικό ρόλο σε σχέση με τα κρατικά όργανα. Στη συμφωνία ορίζονται ως ΜΚΦ: ο ιδιωτικός τομέας·οι οικονομικοί και κοινωνικοί εταίροι, συμπεριλαμβανομένων των συνδικαλιστικών οργανώσεων· η κοινωνία των πολιτών σε όλες τις μορφές της ανάλογα με τα εθνικά χαρακτηριστικά.

4.2

Το κείμενο ορίζει ότι οι μη κυβερνητικοί φορείς ενημερώνονται και συμμετέχουν σε διαβουλεύσεις για τις πολιτικές και στρατηγικές συνεργασίας, για τις προτεραιότητες της συνεργασίας στον τομέα που τους αφορά άμεσα και για τον πολιτικό διάλογο· λαμβάνουν δημοσιονομικούς πόρους για την υποστήριξη των διαδικασιών τοπικής ανάπτυξης, πρέπει να συμμετέχουν στην εφαρμογή σχεδίων και προγραμμάτων στις ζώνες ή στους τομείς που τους αφορούν και τέλος υποστηρίζονται όσον αφορά την ενίσχυση των ικανοτήτων τους, προκειμένου να αυξήσουν τις αρμοδιότητές τους, ιδιαίτερα όσον αφορά την οργάνωση, την εκπροσώπηση και την εφαρμογή μηχανισμών διαβούλευσης, ανταλλαγής και διαλόγου με σκοπό την προώθηση στρατηγικών συμμαχιών.

4.3

Επιπλέον, σε συνοχή με τις πολιτικές της Ένωσης, η συμφωνία τονίζει τη σχέση μεταξύ πολιτικής, εμπορίου και ανάπτυξης. Πράγματι, η δημιουργία εταιρικής σχέσης βασίζεται στην αλληλεξάρτηση πέντε πυλώνων: σφαιρική πολιτική διάσταση, προώθηση της συμμετοχικής προσέγγισης, στόχος της μείωσης της φτώχειας, θέσπιση νέου πλαισίου οικονομικής και εμπορικής συνεργασίας και μεταρρύθμιση της χρηματοδοτικής συνεργασίας.

4.4

Οι αναπτυξιακές στρατηγικές θα πρέπει επιπλέον να λαμβάνουν συστηματικά υπόψη την ισότητα των φύλων που αποτελεί ένα από τα τρία εγκάρσια θέματα της συμφωνίας (άρθρα 8 και 31).

4.5

Στα πλαίσια αυτά, η συμφωνία της Κοτονού θεσμοθετεί το ρόλο της ΕΟΚΕ ως προτιμησιακού εισηγητή των ομάδων οικονομικών και κοινωνικών συμφερόντων των χωρών ΑΚΕ και της δίδει ρητή εντολή για τη διεξαγωγή διαβουλεύσεων με τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών.

5.1

Λαμβανομένων υπόψη των προσανατολισμών της Ένωσης στα θέματα της συμμετοχής και της προοπτικής του φύλου και της σημασίας που αποδίδεται από την ΕΟΚΕ στη συμφωνία, είναι σκόπιμο να μελετηθεί ο ειδικός ρόλος των γυναικών και της συμμετοχής τους στον διάλογο των πολιτών στα πλαίσια της συμφωνίας αυτής.

5.2

Φυσικά, επειδή πρόκειται για τεράστιο αριθμό κρατών που ανήκουν σε διαφορετικές περιοχές, οι γυναίκες των χωρών ΑΚΕ δεν μπορούν να θεωρηθούν ως ομοιογενής ομάδα. Υπάρχουν μεγάλες διαφορές ανάλογα με την περιφέρεια, το πολιτιστικό πλαίσιο, την κοινωνικοοικονομική ομάδα, το επίπεδο εισοδήματος και το αγροτικό ή αστικό περιβάλλον στο οποίο διαμένουν. Ωστόσο, αν και είμαστε υποχρεωμένοι να προβούμε σε γενικεύσεις, πιστεύουμε ότι είναι σημαντικό να κατανοήσουμε με ποιο τρόπο μπορούν να συμπεριληφθούν πραγματικά οι γυναίκες στις συμμετοχικές διαδικασίες που θέτουν σε ισχύ οι συμφωνίες της Κοτονού.

5.3

Μία πρώτη δυσκολία προκύπτει από το γεγονός ότι στις «γενικές κατευθύνσεις επί των αρχών και των ορθών πρακτικών για τη συμμετοχή των ΜΚΦ στις διαβουλεύσεις και στο διάλογο σχετικά με την ανάπτυξη» τα ζητήματα φύλου αναφέρονται μόνο ακροθιγώς, ενώ η προκαταρκτική αξιολόγηση των διατάξεων της συμφωνίας της Κοτονού για τη συμμετοχή των ΜΚΦ στις διαδικασίες προγραμματισμού (23.01.2004) εξακολουθεί να μην περιλαμβάνει ποσοτικά και ποιοτικά στοιχεία για τη γυναικεία παρουσία.

5.4

Βάσει των μαρτυριών που έχουν συλλεχθεί στα διάφορα φόρουμ και περιφερειακά σεμινάρια, η συμμετοχή των ενώσεων, των ΜΚΟ και των γυναικείων οργανώσεων στις διαδικασίες χάραξης των εθνικών στρατηγικών φαίνεται ότι είναι αρκετά περιορισμένη στην πλειονότητα των περιπτώσεων.

5.5

Υφίσταται σημαντική απόκλιση μεταξύ των προθέσεων που δηλώνονται και των εξαγγελιών της ίδιας της συμφωνίας και της εφαρμογής τους. Περιορισμένες εξάλλου φαίνεται να είναι οι δράσεις και τα μέτρα που αποβλέπουν στη διευκόλυνση της συμμετοχής των γυναικών.

5.6

Βεβαίως, σε πλαίσια στα οποία είναι ήδη δύσκολο να δημιουργηθεί ή να διαρθρωθεί ο διάλογος με την κοινωνία των πολιτών γενικότερα, η δυσκολία είναι ακόμη πιο σημαντική εάν στόχος είναι η αύξηση του χώρου που παρέχεται στις γυναίκες. Επιπλέον, η εφαρμογή των διατάξεων της συμφωνίας που αφορούν τη συμμετοχή είναι μια διαδικασία που βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη με πρωταγωνιστές τόσο την Επιτροπή, της οποίας ο ρόλος μπορεί να είναι, κατά την άποψή μας, θεμελιώδης, όσο και τις κυβερνήσεις και τους ίδιους τους ΜΚΦ των οποίων οι δυνατότητες, οι αρμοδιότητες και τα επίπεδα οργάνωσης διαφέρουν από περιφέρεια σε περιφέρεια.

5.7

Διαφορετικής φύσεως και ποικίλα είναι τα εμπόδια που συναντώνται για την εφαρμογή μιας συμμετοχικής προσέγγισης γενικότερα. Μεταξύ αυτών, όπως έχει ήδη αναφερθεί σε προηγούμενη γνωμοδότηση (1), συγκαταλέγονται:

5.8

Στην περίπτωση της συμμετοχής των γυναικών, τα εμπόδια αυτά επιδεινώνονται από αντικειμενικές συνθήκες που οφείλονται αφενός σε κοινωνικοοικονομικούς, πολιτιστικούς και θρησκευτικούς παράγοντες και αφετέρου στην περιορισμένη οικειότητα που έχουν πολλές κυβερνήσεις με τα θεμελιώδη αυτά δικαιώματα γενικώς και τα δικαιώματα των γυναικών ιδιαιτέρως.

5.9

Από την άποψη αυτή η συμφωνία της Κοτονού, η οποία αναφέρει ρητά το σεβασμό των δικαιωμάτων του ανθρώπου, των δημοκρατικών αρχών και του κράτους δικαίου ως ουσιαστικά στοιχεία της εταιρικής σχέσης, προβλέπει ότι σε περίπτωση σοβαρών παραβιάσεων θα πρέπει να λαμβάνονται μέτρα και να κοινοποιούνται στην άλλη πλευρά. Ωστόσο, όπως έχει ήδη επισημανθεί σε προηγούμενη γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ (η συμφωνία εταιρικής σχέσης ΑΚΕ-ΕΕ 521/2002, εισηγητής: Baeza San Juan) θα ήταν επιθυμητός ο προσδιορισμός σαφέστερων κριτηρίων για την προστασία των αρχών αυτών.

6.1

Στην πραγματικότητα, το θέμα της συμμετοχής της γυναικείας συνιστώσας της κοινωνίας των πολιτών συνδέεται στενά με το ρόλο της γυναίκας στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων και σε ολόκληρη τη διαδικασία ανάπτυξης από αυτή την άποψη, θα ήταν σκόπιμο να διευρυνθεί το πεδίο προβληματισμού.

6.2

Οι γυναίκες όχι μόνο μπορούν να συμβάλουν σημαντικά στις διαδικασίες ανάπτυξης αλλά επίσης θα πρέπει να μπορούν να εκμεταλλευτούν τα οφέλη και τις ευκαιρίες της ανάπτυξης αυτής.

6.3

Πράγματι, στις αναπτυσσόμενες χώρες και ιδιαίτερα στις χώρες ΑΚΕ, οι γυναίκες αποτελούν ασθενές τμήμα της κοινωνίας και υφίστανται μεγαλύτερη φτώχεια και στερήσεις ακριβώς γιατί δεν έχουν επαρκή πρόσβαση και έλεγχο των πόρων που μπορεί να τους επιτρέψει να βελτιώσουν τις συνθήκες ζωής τους και να συμβάλουν στην οικονομική ανάπτυξη μιας χώρας.

6.4

Η πρόσβαση και ο έλεγχος αυτός των πόρων φαίνεται συνεπώς να αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την καταπολέμηση της φτώχειας και την προώθηση διαδικασιών βιώσιμης και συνεχούς ανάπτυξης.

Επιπλέον, οι οικονομικές δραστηριότητες στις οποίες συμμετέχουν οι γυναίκες υπεισέρχονται ως επί το πλείστον στον άτυπο τομέα, που είναι επίσης ο πιο τρωτός σε σχέση με τις μακροοικονομικές πολιτικές αναδιάρθρωσης.

6.5

Παρά τους Αναπτυξιακούς Στόχους της Χιλιετίας στους οποίους η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει προσχωρήσει με στόχο τη μείωση της φτώχειας κατά το ήμισυ έως το 2015, υπάρχει «κίνδυνος» οι διαπραγματευτές και των δύο πλευρών να ασχοληθούν μόνο με τα αποτελέσματα των μακροοικονομικών και πολιτικών διαστάσεων παραγνωρίζοντας τους μεγαλύτερους στόχους καθώς και τον αντίκτυπο των υπό διαπραγμάτευση μέτρων στα διάφορα στρώματα του πληθυσμού. Πρέπει να υποστηριχθούν οι δράσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που αποβλέπουν στη δημιουργία μέσων παρακολούθησης για την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων αυτών των συμφωνιών.

6.6

Μεταξύ των θεμάτων που έχουν αναφερθεί σε διάφορα έγγραφα των Ηνωμένων Εθνών, του FΑΟ και των άλλων διεθνών οργανισμών με σκοπό την απλούστευση, είναι δυνατό να προσδιοριστούν πρωταρχικά θέματα παρέμβασης, που προφανώς κανείς δεν ισχυρίζεται ότι εξαντλούν όλους τους τομείς:

7.1

Προκύπτει συνεπώς η αναγκαιότητα μεγαλύτερης σαφήνειας και αποφασιστικότητας στον προσδιορισμό των στόχων που αποβλέπουν στην υποστήριξη των γυναικών και των μέτρων που θα πρέπει να ληφθούν εάν η Ευρωπαϊκή Ένωση επιθυμεί πραγματικά να έχει θετικό αντίκτυπο στις συνθήκες ζωής των γυναικών και των φτωχών. Κυρίως επιβάλλεται να δοθεί μεγάλη προσοχή όσον αφορά τις πολιτικές προσαρμογής των οποίων οι συνέπειες έπληξαν τις γυναίκες και γενικότερα τις πιο αδύναμες κατηγορίες πληθυσμού κατά τρόπο που να κάνει προφανή τα πλεονεκτήματα και για αυτά τα κοινωνικά στρώματα.

7.2

Με την έννοια αυτή, φαίνεται ότι η αξιολόγηση των εμπορικών συμφωνιών της ΕΕ με τις τρίτες χώρες και ειδικότερα με τις χώρες ΑΚΕ πρέπει να περιλαμβάνει συγκεκριμένες αναλύσεις για την επίδραση που θα ασκήσουν στις συνθήκες διαβίωσης των πιο φτωχών στρωμάτων του πληθυσμού και στα θέματα φύλου.

7.3

Οι επενδύσεις για την ενίσχυση των ενώσεων και των ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται στον τομέα της ισότητας των φύλων και της ενίσχυσης των γυναικών αποτελούν βασικά στοιχεία για τη συνολική βελτίωση των οικονομικών κοινωνικών και πολιτικών συνθηκών στις αναπτυσσόμενες χώρες και για την παγίωση μιας κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης που θα είναι συνεκτική με τη βιώσιμη ανάπτυξη.

7.4

Ενόψει όλων αυτών, είναι σαφές ότι δεν πρόκειται απλώς για την προώθηση της μεγαλύτερης ενσωμάτωσης του γυναικείου στοιχείου της κοινωνίας των πολιτών αλλά κυρίως για τη δημιουργία των βασικών συνθηκών για πραγματική συμμετοχή, αξιοποίηση και υποστήριξή τους, έως ότου επιτευχθεί ισότητα με τους άντρες για την ανάπτυξη της χώρας τους. Η ενίσχυση του ρόλου των γυναικών στη συμμετοχική διαδικασία αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την απόκτηση εξουσίας λήψης αποφάσεων.

7.5

Ωστόσο, η πιο σημαντική βασική συνθήκη είναι η επικράτηση ίσων ευκαιριών πρόσβασης των γυναικών στην εκπαίδευση και την κατάρτιση. Στο πλαίσιο αυτό, πρέπει να ενθαρρυνθούν όλα τα προγράμματα και σχέδια με αυτόν το στόχο, από τα πρώτα στάδια αλφαβητισμού έως τη στήριξη της μηχανογράφησης και της δικτύωσης των ενώσεων γυναικών, ως πυλώνας και εγγύηση της συμμετοχής και της αξιοποίησης του ρόλου της γυναίκας στην εθνική ανάπτυξη.

7.6

Στα πλαίσια της διαδικασίας αποκέντρωσης που προωθείται από την Επιτροπή, καθίσταται σημαντικός ο ρόλος των αντιπροσωπειών όπως αναφέρεται στις «κύριες κατευθύνσεις για τις αρχές και τις ορθές πρακτικές για τη συμμετοχή των μη κρατικών φορέων (24/02/02)». Διαθέτοντας ευρύτατη ευελιξία όσον αφορά την επιλογή των πιο κατάλληλων μέσων, έχουν ως αποστολή την παρακολούθηση και τη διευκόλυνση της ευρύτερης συμμετοχής των μη κρατικών φορέων. Μολονότι στις κύριες κατευθύνσεις υπάρχουν σαφείς υποδείξεις όσον αφορά τη συμμετοχή και το ρόλο των γυναικείων οργανώσεων, θεωρούμε ότι οι αντιπροσωπείες θα πρέπει να έχουν σημαντική επίδραση προκειμένου να διευκολυνθεί η επισήμανση και η συμμετοχή τους στο διάλογο των πολιτών, για τη δημιουργία δικτύων και για τη διατύπωση μιας στρατηγικής για την οικοδόμηση ικανότητας που θα απευθύνεται ειδικότερα στις γυναίκες.

Θα πρέπει να ανατεθεί στις αντιπροσωπείες ειδική αρμοδιότητα για την προώθηση της ενσωμάτωσης της διάστασης των ίσων ευκαιριών μεταξύ των φύλων και τουλάχιστον ένας εκπρόσωπός τους θα πρέπει να λάβει ειδική εκπαίδευση για τα θέματα που σχετίζονται με το φύλο.

7.7

Ειδική προσοχή θα πρέπει συνεπώς να δοθεί στον προσδιορισμό των υφιστάμενων καταστάσεων όσον αφορά τις γυναικείες οργανώσεις και τα χαρακτηριστικά τους, δεδομένου ότι συχνά λείπουν οι κατάλληλες πληροφορίες.

Η ΕΟΚΕ θα μπορούσε να συμβάλει και η ίδια στον καθορισμό των διεθνών ευρωπαϊκών οργανώσεων και ενώσεων που αναπτύσσουν δραστηριότητα υπέρ της στήριξης και της συμμετοχής των γυναικών στις χώρες ΑΚΕ.

7.8

Τα έγγραφα σχετικά με τις εθνικές στρατηγικές θα πρέπει να προβλέπουν ρητά είτε τη συμμετοχή των γυναικών στη διαμόρφωσή τους είτε μέτρα και θετικές δράσεις με στόχο την ενίσχυση των δραστηριοτήτων των γυναικείων οργανώσεων. Πιστεύουμε ότι στο θέμα αυτό η Επιτροπή μπορεί να ασκήσει κάποια επίδραση.

Η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να δημιουργήσει ειδική γραμμή χρηματοδότησης για τις γυναικείες οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών στις χώρες ΑΚΕ.

7.9

Γενικότερα, είναι σημαντικό να δημιουργηθούν προτιμησιακοί αγωγοί για τις γυναικείες οργανώσεις τόσο όσον αφορά τα κριτήρια επιλογής των μη κυβερνητικών φορέων όσο και την πρόσβαση στις χρηματοδοτήσεις.

7.10

Τα μαθήματα επιμόρφωσης που θα αποβλέπουν στην προώθηση των δραστηριοτήτων των ενώσεων και των γυναικείων οργανώσεων που δρουν στις τοπικές πραγματικότητες, στα πλαίσια ακριβώς των συμφωνιών της Κοτονού, μπορούν να αποδειχτούν χρήσιμο μέσο για την εφαρμογή τους.

7.11

Η ΕΟΚΕ αναλαμβάνει τη δέσμευση να προωθήσει τη διοργάνωση σεμιναρίων που να μπορούν να επισημάνουν και να εξετάσουν αναλυτικά τα θέματα που αφορούν το καθεστώς και τη συμμετοχή των γυναικών στις χώρες ΑΚΕ.

7.12

Η ΕΟΚΕ θα ζητήσει την ίση συμμετοχή των γυναικείων αντιπροσωπειών στα σεμινάριά της και στις συναντήσεις με γυναίκες και ενώσεις των χωρών ΑΚΕ, καθώς και τρίτων χωρών γενικότερα.

7.13

Η ΕΟΚΕ δεσμεύεται να διοργανώσει, εντός του πρώτου εξαμήνου του 2005, διάσκεψη με γυναίκες και οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών των χωρών ΑΚΕ που να έχει ως στόχο την αξιοποίηση του ρόλου των γυναικών στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων, τον προσδιορισμό των εμποδίων και τη χάραξη στρατηγικών που θα έχουν ως βάση τις απόψεις των ίδιων των πρωταγωνιστών των διαδικασιών ανάπτυξης.