31.7.2008   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

L 202/62

(1)

Με επιστολή της 15ης Ιουνίου 2004, η Επιτροπή ενημερώθηκε από πολίτη του Ηνωμένου Βασιλείου ότι το Shetland Islands Council, κρατική αρχή των νήσων Shetland του Ηνωμένου Βασιλείου, είχε χορηγήσει ενίσχυση στον τομέα της αλιείας, η οποία ενδέχεται να αποτελεί παράνομη κρατική ενίσχυση. Με επιστολές της 24ης Αυγούστου 2004, της 4ης Φεβρουαρίου 2005, της 11ης Μαΐου 2005 και της 16ης Δεκεμβρίου 2005, η Επιτροπή ζήτησε από το Ηνωμένο Βασίλειο να προσκομίσει πληροφορίες σχετικά με την εν λόγω ενίσχυση. Το Ηνωμένο Βασίλειο διαβίβασε στην Επιτροπή συμπληρωματικά στοιχεία με επιστολές της 10ης Δεκεμβρίου 2004, της 6ης Απριλίου 2005, της 8ης Σεπτεμβρίου 2005 και της 31ης Ιανουαρίου 2006.

(2)

Με επιστολή της 13ης Σεπτεμβρίου 2006, η Επιτροπή ενημέρωσε το Ηνωμένο Βασίλειο για την απόφασή της να κινήσει τη διαδικασία του άρθρου 88 παράγραφος 2 της συνθήκης ΕΚ όσον αφορά την ενίσχυση. Το Ηνωμένο Βασίλειο διατύπωσε τις παρατηρήσεις του σχετικά με την ενίσχυση με επιστολή της 16ης Οκτωβρίου 2006. Μετά από αιτήματα της Επιτροπής με ημερομηνία 31 Ιανουαρίου 2007 και 5 Φεβρουαρίου 2008, διαβιβάστηκαν πρόσθετες πληροφορίες με επιστολές της 4ης Σεπτεμβρίου 2007 και της 27ης Φεβρουαρίου 2008.

(3)

Η απόφαση της Επιτροπής για την κίνηση της διαδικασίας δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις 30 Νοεμβρίου 2006 (3). Η Επιτροπή κάλεσε τα ενδιαφερόμενα μέρη να υποβάλουν τις παρατηρήσεις τους σχετικά με την ενίσχυση. Η Επιτροπή δεν έλαβε παρατηρήσεις από ενδιαφερόμενα μέρη.

(4)

Το Shetland Islands Council κατέβαλε ενισχύσεις στον τομέα της αλιείας στο πλαίσιο δύο γενικών μέτρων ενίσχυσης, με τίτλο «Aid to the Fish Catching and Processing Industry» (Ενίσχυση στη βιομηχανία αλίευσης και μεταποίησης ιχθύων) και «Aid to the Fish Farming Industry» (Ενίσχυση στον κλάδο της ιχθυοκαλλιέργειας), τα οποία στην πραγματικότητα αποτελούνταν από διάφορα είδη καθεστώτων ενισχύσεων. Μεταξύ αυτών συγκαταλέγεται το «Loan assistance schemes» (καθεστώτα ενισχύσεων υπό μορφή δανείων), εφεξής «το καθεστώς».

(5)

Ενίσχυση χορηγήθηκε σε εκτροφείς σολομού υπό μορφή δανείου από την ένωση εκτροφέων ιχθύων («Fish Farming Association») και σε εταιρείες μεταποίησης ιχθύων υπό μορφή δανείου από την ένωση μεταποιητών ιχθύων («Fish Processors’ Association»).

(6)

Το καθεστώς ενισχύσεων υπό μορφή δανείων για την εκτροφή σολομών δημιουργήθηκε το 2000 με σκοπό τη χορήγηση δανείων για κεφάλαια κίνησης σε μεμονωμένες εταιρείες εκτροφής σολομού για την περίοδο εκτροφής ιχθύων έως ότου είναι έτοιμοι προς εξαλίευση. Τα δάνεια που χορηγήθηκαν δυνάμει του καθεστώτος κυμαίνονται από 87 000 GBP έως 250 000 GBP. Τα ποσά αυτά αντιπροσωπεύουν κατ’ ανώτατο το 75 % του κόστους των ιχθυδίων (smolts) (νεαρών σολομών). Το συνολικό ποσό των δανείων που χορηγήθηκαν ανέρχεται σε 3 477 130 GBP.

(7)

Τα δάνεια χορηγήθηκαν σε επιχειρήσεις οι οποίες μπορούσαν να αποδείξουν τη βιωσιμότητά τους μέσω ενός αποδεκτού επιχειρηματικού σχεδίου και χρηματοοικονομικών προβλέψεων για περίοδο τουλάχιστον τριών ετών. Τα επιτόκια των δανείων αντιστοιχούσαν εν γένει στο βασικό επιτόκιο του ΗΒ, προσαυξημένα κατά 2 %. Για την εξασφάλιση του δανείου, η ενίσχυση χορηγήθηκε με τον όρο ότι ο δανειοδότης θα αποκτούσε το «δικαίωμα ιδιοκτησίας» επί των ιχθυδίων (smolts) (νεαρών σολομών), εξασφαλίζοντας συνεπώς το δάνειο βάσει της αξίας πώλησης των ενήλικων ιχθύων.

(8)

Στο πλαίσιο του καθεστώτος ενισχύσεων υπό μορφή δανείων για τη μεταποίηση ιχθύων, κατά την περίοδο από το 1996 έως το 2002 χορηγήθηκαν πέντε δάνεια. Τα δάνεια τα οποία κυμαίνονταν από 73 000 GBP έως 200 000 GBP ανέρχονταν συνολικά σε 698 300 GBP. Τα δάνεια χορηγήθηκαν σε επιχειρήσεις οι οποίες κατά τη διάρκεια του δανείου υποχρεώθηκαν να υποβάλουν ελεγμένους λογαριασμούς από επαγγελματίες, να τηρούν τα σχετικά εθνικά και κοινοτικά πρότυπα σε θέματα υγιεινής, υγείας και ασφάλειας και να είναι μέλη της ένωσης μεταποιητών ιχθύων των Shetland (Shetland Fish Processor's Association).

(9)

Η Επιτροπή θεώρησε ότι με βάση τις διαθέσιμες πληροφορίες δεν ήταν δυνατό να διαπιστωθεί εάν τα δάνεια που συνήφθησαν στο πλαίσιο των εν λόγω καθεστώτων χορηγήθηκαν υπό συνθήκες οι οποίες θα ήταν αποδεκτές από τον συνήθη ιδιώτη δανειοδότη στην αγορά. Δεδομένου ότι τα δάνεια χορηγήθηκαν προφανώς υπό ευνοϊκότερες συνθήκες ή με ευνοϊκότερους όρους από αυτούς που θα ήταν αποδεκτοί από τον συνήθη ιδιώτη δανειοδότη, οι δικαιούχοι φαίνεται ότι ενδεχομένως ευνοήθηκαν σε σχέση με τις συνθήκες που ισχύουν κανονικά στην οικονομία της αγοράς. Δεδομένου ότι οι λόγω εταιρείες θεωρούνταν ότι ανταγωνίζονται άμεσα άλλες εταιρείες από τον κλάδο της αλιείας, τα δάνεια φαινόταν ότι συνιστούν κρατικές ενισχύσεις κατά την έννοια του άρθρου 87 της συνθήκης ΕΚ.

(10)

Όσον αφορά τη συμβατότητα των δανείων, ως κρατικές ενισχύσεις, με τις κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση των κρατικών ενισχύσεων στον τομέα της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας που ίσχυαν τη στιγμή της χορήγησης της ενίσχυσης, η Επιτροπή είχε αμφιβολίες κατά πόσο τα δάνεια μπορούν να θεωρηθούν εμπορικά δάνεια και συνεπώς τα θεώρησε κρατική ενίσχυση. Όσον αφορά τη συμβατότητα των δανείων με την κοινή αγορά, η Επιτροπή είχε επιπλέον αμφιβολίες κατά πόσο, με βάση τις διαθέσιμες πληροφορίες, μπορούν να θεωρηθούν ότι συμφωνούν με τους όρους των αντίστοιχων κατευθυντήριων γραμμών για την εξέταση των κρατικών ενισχύσεων στον τομέα της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας που ίσχυαν τη στιγμή της εκάστοτε χορήγησης της ενίσχυσης.

(11)

Στις επιστολές του με ημερομηνία 16 Οκτωβρίου 2006, 4 Σεπτεμβρίου 2007 και 27 Φεβρουαρίου 2008, το Ηνωμένο Βασίλειο παρείχε περαιτέρω πληροφορίες για τα δάνεια που χορηγήθηκαν δυνάμει των καθεστώτων.

(12)

Το Ηνωμένο Βασίλειο ισχυρίστηκε ότι τα δάνεια είχαν χορηγηθεί υπό όρους που θα ήταν αποδεκτοί από τον συνήθη ιδιώτη δανειοδότη, και ότι συνεπώς δεν συνιστούσαν κρατική ενίσχυση κατά την έννοια του άρθρου 87 παράγραφος 1 της συνθήκης ΕΚ.

(13)

Ως προς αυτό, το Ηνωμένο Βασίλειο διευκρίνισε την πολιτική επιτοκίων που εφαρμόστηκε όσον αφορά τη χορήγηση των δανείων. Τα επιτόκια είχαν καθοριστεί με βάση την απόδοση κεφαλαίου σύμφωνα με το βασικό επιτόκιο της ΕΕ (ΗΒ) και μετά την αξιολόγηση του κινδύνου. Τα επιτόκια που καθορίστηκαν σε αυτή τη βάση αντιστοιχούσαν στο βασικό επιτόκιο του ΗΒ προσαυξημένα κατά 2 % για δάνεια χαμηλού κινδύνου, στο βασικό επιτόκιο του ΗΒ προσαυξημένα κατά 3 % για δάνεια μέσου κινδύνου και στο βασικό επιτόκιο του ΗΒ προσαυξημένα κατά 4 % για δάνεια υψηλού κινδύνου. Το Ηνωμένο Βασίλειο θεώρησε ότι η πολιτική αυτή είναι σύμφωνη με την αρχή του επενδυτή στην οικονομία της αγοράς.

(14)

Όσον αφορά τα δάνεια που χορηγήθηκαν σε εκτροφείς σολομού στο πλαίσιο του καθεστώτος ενισχύσεων υπό μορφή δανείων για την εκτροφή σολομού, από το Σεπτέμβριο 2000 έως τον Ιανουάριο 2003 χορηγήθηκαν 15 δάνεια. Οι όροι και τα επιτόκια των δανείων ήταν οι εξής:

(15)

Το Ηνωμένο Βασίλειο διευκρίνισε ότι τα περισσότερα από τα δάνεια αυτά είχαν χορηγηθεί με την εφαρμογή του βασικού επιτοκίου της Τράπεζας της Αγγλίας προσαυξημένο κατά 2 % και ενίοτε κατά 3 %. Οι όροι αποπληρωμής είχαν καθοριστεί με βάση τον κύκλο ανάπτυξης των ιχθυδίων. Ο όρος ήταν συνήθως δύο έτη περίπου με μηνιαία καταβολή των τόκων και την αποπληρωμή του κεφαλαίου μετά την εκπνοή της περιόδου του δανείου, η οποία είχε προγραμματιστεί να συμπέσει με την αλίευση. Ο δείκτης του δανείου σε σχέση με την αξία κυμάνθηκε από 24 % έως 75 %.

(16)

Για την εξασφάλιση των δανείων, η ενίσχυση χορηγήθηκε με τον όρο ότι ο δανειοδότης θα αποκτούσε το «δικαίωμα ιδιοκτησίας» επί των ιχθυδίων (smolts) (νεαρών σολομών), εξασφαλίζοντας συνεπώς το δάνειο βάσει της αξίας πώλησης των ενήλικων ιχθύων. Το Ηνωμένο Βασίλειο ισχυρίστηκε ότι, σε συνήθεις συνθήκες οικονομίας της αγοράς, αναμένεται ότι η αξία των νεαρών σολομών θα αυξηθεί κατά τη διάρκεια της περιόδου ανάπτυξης και συνεπώς θα βελτιωθεί κατά την ίδια περίοδο ο δείκτης του δανείου σε σχέση με την αξία. Επιπλέον τα δάνεια είχαν εξασφαλιστεί με κυμαινόμενες επιβαρύνσεις, οι οποίες παρείχαν ασφάλεια όχι μόνο μέσω της αξίας του ιχθύος αλλά και μέσω όλων των ενσώματων περιουσιακών στοιχείων της εταιρείας, όπως κλωβοί ιχθύων, άδειες, κ.λπ.

(17)

Το Ηνωμένο Βασίλειο διαβίβασε τέλος λεπτομερή στοιχεία σχετικά τις επιχειρήσεις στις οποίες είχαν χορηγηθεί τα δάνεια, το μετοχικό κεφάλαιό τους, το ποσοστό απώλειας κεφαλαίου τη στιγμή των επενδύσεων και κατά τους 12 μήνες πριν από τις επενδύσεις, στοιχεία από τα οποία προκύπτει ότι καμία επιχείρηση δεν υπέκειτο σε διαδικασία αφερεγγυότητας κατά τις διάφορες φάσεις της χορήγησης του δανείου· επιπλέον το ΗΒ διαβίβασε τις χρηματοοικονομικές προβλέψεις των επιχειρήσεων ως απόδειξη της οικονομικής βιωσιμότητας τους κατά την υποβολή της αίτησης, καθώς και στοιχεία για τις ειδικές εγγυήσεις και τις ρυθμίσεις κατάταξης για κάθε δάνειο.

(18)

Όσον αφορά τα δάνεια που χορηγήθηκαν σε εταιρείες μεταποίησης ιχθύων δυνάμει του καθεστώτος ενισχύσεων υπό μορφή δανείων για τη μεταποίηση ιχθύων, χορηγήθηκαν τα ακόλουθα δάνεια:

(19)

Το Ηνωμένο Βασίλειο ανάφερε ότι όλα τα δάνεια, εκτός από ένα, είχαν χορηγηθεί με επιτόκιο μεγαλύτερο από το βασικό επιτόκιο της Τράπεζας της Αγγλίας και από το επιτόκιο αναφοράς της ΕΕ (ΗΒ) και ότι τα δάνεια προβλέπονται συνήθως για εξοπλισμούς και για περίοδο 10 ετών· οι όροι θεωρήθηκαν ότι είναι σύμφωνοι με τους όρους που θα παρέχονταν σε συνήθεις εμπορικούς δανειστές και ότι, σε κάθε περίπτωση, ο δείκτης του δανείου σε σχέση με την αξία δεν ήταν μεγαλύτερος από 40 %. Τα δάνεια είχαν εξασφαλισθεί με συνήθεις ασφάλειες και κυμαινόμενες επιβαρύνσεις.

(20)

Το Ηνωμένο Βασίλειο διαβίβασε τέλος λεπτομερή στοιχεία σχετικά τις επιχειρήσεις στις οποίες είχαν χορηγηθεί τα δάνεια, το μετοχικό κεφάλαιό τους, το ποσοστό απώλειας κεφαλαίου τη στιγμή των επενδύσεων και κατά τους 12 μήνες πριν από τις επενδύσεις, στοιχεία από τα οποία προκύπτει ότι καμία επιχείρηση δεν υπέκειτο σε διαδικασία αφερεγγυότητας κατά τις διάφορες φάσεις της χορήγησης του δανείου· επιπλέον το ΗΒ διαβίβασε τις χρηματοοικονομικές προβλέψεις των επιχειρήσεων ως απόδειξη της οικονομικής βιωσιμότητας τους κατά την υποβολή της αίτησης, καθώς και στοιχεία για τις ειδικές εγγυήσεις και τις ρυθμίσεις κατάταξης για κάθε δάνειο.

(21)

Τέλος, όσον αφορά το δάνειο που χορηγήθηκε στην D Watt (Shetland) Ltd το 1998, το Ηνωμένο Βασίλειο ανέφερε ότι παρότι το αρχικό επιτόκιο για το δάνειο αυτό ήταν 8 %, είχε μειωθεί σε 5 % με επιδότηση επιτοκίου ύψους 20 000 GBP που καταβλήθηκε απευθείας στο δανειστή από το Shetland Islands Council. Το Ηνωμένο Βασίλειο επισήμανε ότι η επιδότηση θα μπορούσε να είχε καταβληθεί απευθείας στον δανειολήπτη, δεδομένου ότι ο δανειολήπτης ήταν επιλέξιμος για ενίσχυση. Ωστόσο, για λόγους διευκόλυνσης της διαχείρισης, η επιδότηση είχε χορηγηθεί στο δανειστή και το επιτόκιο μειώθηκε.

(22)

Το Ηνωμένο Βασίλειο ισχυρίστηκε ότι τα δάνεια, ακόμα κι αν η Επιτροπή θεωρήσει ότι δεν αποτελούν εμπορικά δάνεια, είναι σύμφωνα με τους σχετικούς κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις.

(23)

Τέλος, το Ηνωμένο Βασίλειο υποστήριξε ότι σε περίπτωση αρνητικής απόφασης της Επιτροπής, δεν απαιτείται ανάκτηση των ενισχύσεων που χορηγήθηκαν πριν από τις 3 Ιουνίου 2003, διότι αυτό θα αντέβαινε στην αρχή της προστασίας της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης. Συναφώς, το Ηνωμένο Βασίλειο παρέπεμψε στην απόφαση 2003/612/ΕΚ της Επιτροπής, της 3ης Ιουνίου 2003, σχετικά με δάνεια για την αγορά αλιευτικών ποσοστώσεων στις Νήσους Shetland (Ηνωμένο Βασίλειο) (5) και στην απόφαση 2006/226/ΕΚ της Επιτροπής, της 7ης Δεκεμβρίου 2005, για τις επενδύσεις της Shetland Leasing and Property Developments Ltd στις Νήσους Shetland (Ηνωμένο Βασίλειο) (6), δηλώνοντας ότι μέχρι τις 3 Ιουνίου 2003 το Shetland Islands Council νομίμως έκρινε ότι τα κονδύλια τα οποία χρησιμοποιήθηκαν για τις ενισχύσεις αυτές ήταν ιδιωτικά και όχι δημόσια.

(24)

Καταρχάς πρέπει να διαπιστωθεί εάν το μέτρο μπορεί να θεωρηθεί κρατική ενίσχυση και στην περίπτωση αυτή, εάν η ενίσχυση συμβιβάζεται με την κοινή αγορά.

(25)

Όπως ορίζεται στο άρθρο 87 παράγραφος 1 της συνθήκης ΕΚ «εκτός αν η παρούσα συνθήκη ορίζει άλλως, ενισχύσεις που χορηγούνται υπό οποιαδήποτε μορφή από τα κράτη ή με κρατικούς πόρους και που νοθεύουν ή απειλούν να νοθεύσουν τον ανταγωνισμό δια της ευνοϊκής μεταχειρίσεως ορισμένων επιχειρήσεων ή ορισμένων κλάδων παραγωγής είναι ασυμβίβαστες με την κοινή αγορά, κατά το μέτρο που επηρεάζουν τις μεταξύ κρατών μελών συναλλαγές».

(26)

Σύμφωνα με πάγια νομολογία (7), η χορήγηση ενός δανείου από το κράτος ή από οργανισμό που ελέγχεται από το κράτος σε μία επιχείρηση μπορεί να ευνοήσει την εν λόγω επιχείρηση δυνάμει του άρθρου 87 παράγραφος 1 της συνθήκης ΕΚ όταν ο δανειζόμενος επιτυγχάνει όρους που είναι πλεονεκτικότεροι από εκείνους που θα είχαν επιτευχθεί στην κεφαλαιαγορά.

(27)

Ένας κατάλληλος τρόπος για να διαπιστωθεί εάν το δάνειο συνιστά κρατική ενίσχυση είναι να προσδιοριστεί κατά πόσο η επιχείρηση θα ήταν σε θέση να αποκτήσει τα εν λόγω ποσά σε παρόμοιες συνθήκες στην ιδιωτική κεφαλαιαγορά.

(28)

Μεταξύ των παραγόντων που λαμβάνονται υπόψη για την εκτίμηση του δανείου σε σχέση με την ιδιωτική κεφαλαιαγορά συγκαταλέγονται ιδίως η διάρκεια και το ποσό του δανείου, ο κίνδυνος μη εκπλήρωσης των υποχρεώσεων από το δανειζόμενο, το επιτόκιο, η φύση των παρεχομένων ασφαλειών και οι ρυθμίσεις κατάταξης.

(29)

Όσον αφορά το επιτόκιο των δανείων αυτών, το επιτόκιο αγοράς που χρησιμοποιείται ως σημείο αναφοράς για συγκριτικούς λόγους είναι το επιτόκιο αναφοράς που καθορίστηκε από την Επιτροπή σύμφωνα με το σημείωμα της Επιτροπής σχετικά με την μέθοδο καθορισμού των επιτοκίων αναφοράς και προεξόφλησης (8). Το επιτόκιο αναφοράς που καθορίζεται με τον τρόπο αυτό είναι ένα κατώτατο επιτόκιο το οποίο μπορεί να αυξηθεί σε περιπτώσεις ιδιαίτερου κινδύνου (παραδείγματος χάρη, επιχείρηση που αντιμετωπίζει δυσχέρειες, απουσία εγγυήσεων τις οποίες συνήθως απαιτούν οι τράπεζες κ.λπ.). Σε τέτοιες περιπτώσεις, η προσαύξηση μπορεί να ανέλθει σε 400 σημεία βάσης και σε ακόμη υψηλότερο επίπεδο εφόσον καμία ιδιωτική τράπεζα δεν θα δεχόταν να χορηγήσει το υπό εξέταση δάνειο.

(30)

Στον κατωτέρω πίνακα παρέχονται συγκριτικά στοιχεία των επιτοκίων που εφαρμόστηκαν δυνάμει των καθεστώτων με το επιτόκιο αναφοράς της Κοινότητας που ίσχυε την εκάστοτε στιγμή χορήγησης του δανείου.

(31)

Στην περίπτωση των τριών δανείων που χορηγήθηκαν στο πλαίσιο του καθεστώτος ενίσχυσης για τη μεταποίηση ιχθύων το Μάιο του 1996 στη Lerwick Fish Traders Ltd, τον Οκτώβριο του 1996 στη Shetland Seafood Specialities Ltd και τον Αύγουστο 1997 στη Whalsay Fish Processing Ltd, τα ισχύοντα επιτόκια ήταν χαμηλότερα από το επιτόκιο αναφοράς της Κοινότητας. Επιπλέον, το επιτόκιο για το δάνειο που χορηγήθηκε στην D Watt (Shetland) Ltd το 1998, παρότι αρχικά είχε καθορισθεί σε επίπεδο μεγαλύτερο από το κοινοτικό επιτόκιο αναφοράς, μειώθηκε με επιδότηση επιτοκίου σε ποσοστό χαμηλότερο από το κοινοτικό επιτόκιο αναφοράς. Τα δάνεια αυτά πρέπει συνεπώς να θεωρηθούν ότι έχουν χορηγηθεί υπό όρους οι οποίοι είναι ευνοϊκότεροι από εκείνους που επικρατούν στην κεφαλαιαγορά και συνεπώς ευνοούν τις ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις.

(32)

Ωστόσο, μπορεί να διαπιστωθεί ότι τα επιτόκια για όλα τα άλλα δάνεια, τα οποία χορηγήθηκαν από τον Σεπτέμβριο του 2000 και μετά στο πλαίσιο του καθεστώτος ενισχύσεων υπό μορφή δανείων για τη μεταποίηση ιχθύων και του καθεστώτος ενισχύσεων υπό μορφή δανείων για την εκτροφή σολομού, ήταν όλα υψηλότερα από το κοινοτικό επιτόκιο αναφοράς που ίσχυε τη στιγμή της χορήγησης των αντίστοιχων δανείων και θα μπορούσαν συνεπώς να είχαν χορηγηθεί υπό τους συνήθεις όρους της κεφαλαιαγοράς. Κατά συνέπεια, είναι σημαντικό να εξετασθούν όλες οι άλλες πτυχές των εν λόγω δανείων έναντι δανείων που χορηγούνταν σε υπό τους συνήθεις όρους της αγοράς.

(33)

Από τα στοιχεία που διαβίβασε το Ηνωμένο Βασίλειο σχετικά με την οικονομική κατάσταση κάθε επιχείρησης προκύπτει ότι τα δάνεια χορηγήθηκαν σύμφωνα με την πολιτική επιτοκίων που αναφέρεται στην αιτιολογική σκέψη 13 και αποτέλεσαν αντικείμενο αξιολόγησης κινδύνου κατά περίπτωση, καθιστώντας δυνατό για την αρχή χορήγησης του δανείου να καθορίσει τη διάρκεια, το επιτόκιο και τις εγγυήσεις καθώς και τις ρυθμίσεις κατάταξης για κάθε μεμονωμένο δάνειο ανάλογα με τον πραγματικό κίνδυνο κάθε δανείου και σύμφωνα με τους συνήθεις εμπορικούς όρους.

(34)

Σχετικά με αυτό, είναι σκόπιμο να επισημανθεί ιδίως ότι καμία από τις επιχειρήσεις δεν αντιμετώπιζε δυσχέρειες τη στιγμή της χορήγησης των αντίστοιχων δανείων κατά την έννοια των κοινοτικών κατευθυντήριων γραμμών όσον αφορά τις κρατικές ενισχύσεις για τη διάσωση και την αναδιάρθρωση προβληματικών επιχειρήσεων (10). Όσον αφορά τον κίνδυνο αδυναμίας εκπλήρωσης των υποχρεώσεων από το δανειζόμενο, είναι σκόπιμο να σημειωθεί επίσης ότι παρότι ορισμένες επιχειρήσεις επέδειξαν μεγαλύτερο κίνδυνο αδυναμίας εκπλήρωσης των υποχρεώσεων απ’ ό,τι άλλες, ο κίνδυνος αυτός έχει αντισταθμιστεί στις περιπτώσεις αυτές με υψηλότερο επιτόκιο σε συνδυασμό με πρόσθετη εγγύηση κατά τρόπο συγκρίσιμο με τους συνήθεις όρους χορήγησης δανείων στην ιδιωτική αγορά στον τομέα αυτό.

(35)

Κατά συνέπεια, μπορεί να συναχθεί το συμπέρασμα ότι τα δάνεια που χορηγήθηκαν από τον Σεπτέμβριο του 2000 και μετά μπορούν να θεωρηθούν συγκρίσιμα με εκείνα που θα χορηγούσε υπό τους ίδιους όρους ένας ιδιώτης δανειοδότης ο οποίος δραστηριοποιείται στην οικονομία της αγοράς και ότι τα δάνεια αυτά δεν χορηγήθηκαν συνεπώς με ευνοϊκότερους όρους από τους συνήθεις όρους της αγοράς.

(36)

Τα δάνεια τα οποία συνήφθησαν με όρους που αντιστοιχούν στους συνήθεις όρους της αγοράς δεν παρέχουν πλεονέκτημα στους δικαιούχους των δανείων συγκριτικά με άλλους εμπορευόμενους που δραστηριοποιούνται στην αγορά και, δεδομένου ότι οι ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις δεν ευνοήθηκαν, δεν μπορούν συνεπώς να θεωρηθούν ότι συνιστούν κρατική ενίσχυση κατά την έννοια του άρθρου 87 παράγραφος 1 της συνθήκης.

(37)

Οι εν λόγω επιχειρήσεις ανταγωνίζονται άμεσα άλλες επιχειρήσεις στον τομέα της αλιείας, ιδίως στον τομέα της μεταποίησης ιχθύων, τόσο στο Ηνωμένο Βασίλειο όσο και σε άλλα κράτη μέλη. Αυτό σημαίνει ότι τα δάνεια νοθεύουν ή απειλούν να νοθεύσουν τον ανταγωνισμό. Κατά συνέπεια, τα δάνεια αυτά πρέπει να θεωρηθούν ότι συνιστούν κρατική ενίσχυση κατά την έννοια του άρθρου 87 παράγραφος 1 της συνθήκης.

(38)

Οι κρατικές ενισχύσεις μπορεί να θεωρηθούν ότι είναι συμβιβάσιμες με την κοινή αγορά εάν συμφωνούν με μία από τις εξαιρέσεις που προβλέπονται στη συνθήκη ΕΚ. Όσον αφορά τις κρατικές ενισχύσεις στον τομέα της αλιείας, τα μέτρα κρατικής ενίσχυσης θεωρείται ότι συμβιβάζονται με την κοινή αγορά, εάν συμφωνούν με τους όρους των κατευθυντήριων γραμμών για την εξέταση των κρατικών ενισχύσεων στον τομέα της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας.

(39)

Σύμφωνα με το σημείο 5.3 δεύτερη παράγραφος των ισχυουσών κατευθυντηρίων γραμμών για την εξέταση των κρατικών ενισχύσεων στον τομέα της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας (11), μία ενίσχυση κρίνεται ως «παράνομη ενίσχυση» κατά την έννοια του άρθρου 1 στοιχείο στ) του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 659/1999, αξιολογούμενη σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές που ισχύουν κατά τη χρονική στιγμή έναρξης ισχύος της διοικητικής πράξης σύστασης της ενίσχυσης. Δεδομένου ότι η αξιολόγηση αυτή αφορά τέσσερα δάνεια που χορηγήθηκαν το 1996, 1997 και 1998, η ενίσχυση πρέπει να αξιολογηθεί ως προς τη συμβατότητά της με τις κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση των κρατικών ενισχύσεων στον τομέα της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας του 1994 («οι κατευθυντήριες γραμμές του 1994») (12) και με τις κατευθυντήριες γραμμές του 1997 («οι κατευθυντήριες γραμμές του 1997») (13).

(40)

Το σημείο 2.3 των κατευθυντηρίων γραμμών του 1994 ορίζει ότι οι επενδυτικές ενισχύσεις για τη μεταποίηση και εμπορία των αλιευτικών προϊόντων μπορεί να θεωρηθούν συμβιβάσιμες με την κοινή αγορά, υπό την προϋπόθεση ότι οι όροι χορήγησής τους είναι συγκρίσιμοι με τους αντίστοιχους όρους που καθορίζονται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 3699/93, της 21ης Δεκεμβρίου 1993, περί καθορισμού των κριτηρίων και όρων των κοινοτικών παρεμβάσεων διαρθρωτικού χαρακτήρα στον τομέα της αλιείας, της υδατοκαλλιέργειας και της μεταποίησης και εμπορίας των προϊόντων τους (14) και ότι είναι τουλάχιστον εξίσου αυστηροί και υπό την προϋπόθεση ότι το επίπεδο της ενίσχυσης δεν υπερβαίνει σε ισοδύναμο επιδότησης το συνολικό επίπεδο των εθνικών και κοινοτικών επιδοτήσεων που επιτρέπεται να χορηγηθούν δυνάμει του παραρτήματος IV του εν λόγω κανονισμού.

(41)

Όσον αφορά το άρθρο 11 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 3699/93 και το σημείο 2.4 του παραρτήματος ΙΙΙ του εν λόγω κανονισμού, οι επιλέξιμες επενδύσεις αφορούν ιδίως την κατασκευή και αγορά κτιρίων και εγκαταστάσεων, την αγορά νέου εξοπλισμού και εγκαταστάσεων για τη μεταποίηση και εμπορία των προϊόντων αλιείας και υδατοκαλλιέργειας, μεταξύ της εκφόρτωσης και του σταδίου τελικού προϊόντος, και την εφαρμογή νέων τεχνολογιών, ιδίως για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας. Δεν είναι επιλέξιμες οι επενδύσεις που αφορούν προϊόντα αλιείας και υδατοκαλλιέργειας που προορίζονται να χρησιμοποιηθούν και να μεταποιηθούν για σκοπούς άλλους από την ανθρώπινη κατανάλωση, εκτός εάν πρόκειται για επενδύσεις που προορίζονται αποκλειστικά για την επεξεργασία, μεταποίηση και εμπορία των απορριμμάτων των προϊόντων αλιείας και υδατοκαλλιέργειας.

(42)

Το δάνειο ύψους 200 000 GBP, το οποίο χορηγήθηκε τον Μάιο του 1996 στη Lerwick Fish Traders Ltd, προοριζόταν για την χρηματοδότηση της εγκατάστασης εργοστασίου συσκευασίας και μεταποίησης σολομών. Το έργο αυτό πληροί τις απαιτήσεις των αιτιολογικών σκέψεων 40 και 41. Συγκεκριμένα, αφορά επενδυτική ενίσχυση για την κατασκευή κτιρίου και εγκατάστασης και την αγορά νέου εξοπλισμού. Επιπλέον, οι επενδύσεις δεν αφορούσαν προϊόντα αλιείας και υδατοκαλλιέργειας τα οποία προορίζονταν να χρησιμοποιηθούν και να μεταποιηθούν για σκοπούς άλλους από την ανθρώπινη κατανάλωση.

(43)

Το δάνειο ύψους 73 000 GBP, το οποίο χορηγήθηκε τον Οκτώβριο του 1996 στη Shetland Seafood Specialities Ltd, προοριζόταν για την αγορά, την εγκατάσταση και τη θέση σε λειτουργία μιας γραμμής παραγωγής σούπας. Το έργο αυτό πληροί τις απαιτήσεις που αναφέρονται στις αιτιολογικές σκέψεις 40 και 41. Συγκεκριμένα, αφορά επενδυτική ενίσχυση για την αγορά νέου εξοπλισμού και εγκαταστάσεων για τη μεταποίηση και εμπορία των προϊόντων αλιείας και υδατοκαλλιέργειας μεταξύ της εκφόρτωσης και του σταδίου τελικού προϊόντος. Επιπλέον, οι επενδύσεις δεν αφορούσαν προϊόντα αλιείας και υδατοκαλλιέργειας τα οποία προορίζονταν να χρησιμοποιηθούν και να μεταποιηθούν για σκοπούς άλλους από την ανθρώπινη κατανάλωση.

(44)

Όσον αφορά τα δάνεια που χορηγήθηκαν το 1997 και το 1998, το σημείο 2.3 των κατευθυντήριων γραμμών του 1997 επαναλαμβάνει τους όρους που καθορίστηκαν προηγουμένως στις κατευθυντήριες γραμμές του 1994, που αναφέρονται στην αιτιολογική σκέψη 39. Ως εκ τούτου, η ενίσχυση πρέπει να αξιολογηθεί σύμφωνα με τις διατάξεις του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 3699/93.

(45)

Το δάνειο ύψους 173 000 GBP, το οποίο χορηγήθηκε τον Αύγουστο του 1997 στη Whalsay Fish Processors Ltd, αφορούσε έργο για την εγκατάσταση γραμμής μεταποίησης ιχθύων και την εγκατάσταση ψύξης στο υπάρχον εργοστάσιο. Το έργο αυτό πληροί τις απαιτήσεις που αναφέρονται στις αιτιολογικές σκέψεις 40 και 41. Συγκεκριμένα, αφορά επενδυτική ενίσχυση για την αγορά νέου εξοπλισμού και εγκαταστάσεων για τη μεταποίηση και εμπορία των προϊόντων αλιείας και υδατοκαλλιέργειας, μεταξύ της εκφόρτωσης και του σταδίου τελικού προϊόντος. Επιπλέον, οι επενδύσεις δεν αφορούσαν προϊόντα αλιείας και υδατοκαλλιέργειας τα οποία προορίζονταν να χρησιμοποιηθούν και να μεταποιηθούν για σκοπούς άλλους από την ανθρώπινη κατανάλωση.

(46)

Όσον αφορά την ενίσχυση που χορηγήθηκε στην D Watt (Shetland) Ltd τον Δεκέμβριο 1998, ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 3699/93 του Συμβουλίου αντικαταστάθηκε με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 2468/98, της 3ης Νοεμβρίου 1998, για τον καθορισμό των κριτηρίων και όρων των κοινοτικών παρεμβάσεων διαρθρωτικού χαρακτήρα στον τομέα της αλιείας, της υδατοκαλλιέργειας και της μεταποίησης και εμπορίας των προϊόντων τους (15). Σύμφωνα με το άρθρο 20 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2468/98, οι παραπομπές στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 3699/93 νοούνται ως παραπομπές στο νέο κανονισμό. Οι διατάξεις που αφορούν επενδυτικές ενισχύσεις στη μεταποίηση και την εμπορία προϊόντων αλιείας αναφέρονται στο άρθρο 11 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2468/98 και στο σημείο 2.4 του παραρτήματος ΙΙ του εν λόγω κανονισμού.

(47)

Σύμφωνα με το άρθρο 11 και το σημείο 2.4 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2468/98 και το παράρτημα II του εν λόγω κανονισμού, οι επιλέξιμες επενδύσεις αφορούν ιδίως την κατασκευή και αγορά κτιρίων και εγκαταστάσεων, την αγορά νέου εξοπλισμού και εγκαταστάσεων για την μεταποίηση και εμπορία των προϊόντων αλιείας και υδατοκαλλιέργειας, μεταξύ της εκφόρτωσης και του σταδίου τελικού προϊόντος, και την εφαρμογή νέων τεχνολογιών (συμπεριλαμβανομένου, ιδίως, του εξοπλισμού για την μηχανοργάνωση και την τηλεματική). Οι επενδύσεις δεν είναι επιλέξιμες εάν αφορούν προϊόντα αλιείας και υδατοκαλλιέργειας που προορίζονται να χρησιμοποιηθούν και να μεταποιηθούν για σκοπούς άλλους από την ανθρώπινη κατανάλωση, εκτός εάν πρόκειται για επενδύσεις που αφορούν αποκλειστικά την επεξεργασία, τη μεταποίηση και την εμπορία απορριμμάτων των προϊόντων αλιείας και υδατοκαλλιέργειας.

(48)

Το δάνειο ύψους 110 000 GBP, το οποίο χορηγήθηκε τον Δεκέμβριο του 1998 στην D Watt (Shetland) Ltd, προοριζόταν για την κατασκευή και τον εξοπλισμό ενός νέου εργοστασίου μεταποίησης οστρακοειδών. Το έργο αυτό πληροί τις απαιτήσεις που αναφέρονται στην αιτιολογική σκέψη 47. Συγκεκριμένα, αφορά επενδυτική ενίσχυση για την αγορά νέου εξοπλισμού και εγκαταστάσεων για τη μεταποίηση και εμπορία των προϊόντων αλιείας και υδατοκαλλιέργειας, μεταξύ της εκφόρτωσης και του σταδίου τελικού προϊόντος. Επιπλέον, οι επενδύσεις δεν αφορούσαν προϊόντα αλιείας και υδατοκαλλιέργειας τα οποία προορίζονταν να χρησιμοποιηθούν και να μεταποιηθούν για σκοπούς άλλους από την ανθρώπινη κατανάλωση.

(49)

Σύμφωνα με το παράρτημα IV του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 3699/93 και το παράρτημα III του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2468/98, μπορούν να χορηγηθούν ενισχύσεις ύψους μέχρι 50 % των επιλέξιμων δαπανών.

(50)

Το δάνειο ύψους 200 000 GBP στη Lerwick Fish Traders Ltd χορηγήθηκε για έργο συνολικού κόστους 819 672 GBP, και συνεπώς καλύπτει περίπου το 24,4 % του πραγματικού κόστους του έργου. Το δάνειο έπρεπε να αποπληρωθεί σε 108 ίσες μηνιαίες δόσεις ύψους 2 784,94 GBP. Το επιτόκιο που εφαρμόστηκε ήταν 7,75 %, έναντι επιτοκίου αναφοράς της Κοινότητας ύψους 11,18 %.

(51)

Το δάνειο ύψους 73 000 GBP στη Shetland Seafood Specialities Ltd χορηγήθηκε για έργο συνολικού κόστους 186 000 GBP, και συνεπώς καλύπτει περίπου το 39,2 % του πραγματικού κόστους του έργου. Το δάνειο έπρεπε να αποπληρωθεί σε 120 ισόποσες μηνιαίες δόσεις. Το εφαρμοσθέν επιτόκιο ήταν 9 % έναντι επιτοκίου αναφοράς της Κοινότητας ύψους 10,26 %.

(52)

Το δάνειο 173 000 GBP στη Whalsay Fish Processors Ltd χορηγήθηκε για έργο συνολικού κόστους 473 150 GBP, και συνεπώς καλύπτει περίπου το 36,6 % του πραγματικού κόστους του έργου. Το δάνειο έπρεπε να αποπληρωθεί σε 96 ισόποσες μηνιαίες δόσεις αρχίζοντας 24 μήνες μετά την καταβολή της προκαταβολής του δανείου ή της πρώτης δόσης του δανείου. Το εφαρμοσθέν επιτόκιο ήταν 8 % έναντι του επιτοκίου αναφοράς της Κοινότητας ύψους 8,15 %.

(53)

Το δάνειο ύψους 110 000 GBP στην D Watt (Shetland) Ltd χορηγήθηκε για έργο συνολικού κόστους 510 000 GBP, και συνεπώς καλύπτει περίπου το 21,6 % του πραγματικού κόστους του έργου. Το δάνειο έπρεπε να αποπληρωθεί σε 120 ισόποσες μηνιαίες δόσεις. Το εφαρμοσθέν επιτόκιο ήταν 5 %, έναντι του επιτοκίου αναφοράς της Κοινότητας ύψους 7,77 %.

(54)

Για τον υπολογισμό του ύψους της ενίσχυσης είναι ανάγκη να γίνει σύγκριση των δαπανών του έργου που αφορούν κάθε δάνειο με το ακαθάριστο ισοδύναμο επιχορήγησης του δανείου αυτού. Σύμφωνα με τα στοιχεία που αναφέρονται στις αιτιολογικές σκέψεις 50 έως 53, καθένα από τα δάνεια αντιστοιχούσε σε λιγότερο από 50 % του συνολικού κόστους του έργου, ακόμα και πριν από τον υπολογισμό του ακαθάριστου ισοδύναμου επιχορήγησης.

(55)

Συνεπώς, το ποσοστό της ενίσχυσης για τα δάνεια μπορεί να θεωρηθεί ότι συμφωνεί με τους όρους του παραρτήματος IV του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 3699/93 και του παραρτήματος III του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2468/98, όπως αναφέρεται στην αιτιολογική σκέψη 49.

(56)

Λαμβανομένων υπόψη των ανωτέρω, η Επιτροπή θεωρεί ότι η ενίσχυση που χορηγήθηκε στο πλαίσιο του καθεστώτος ενισχύσεων υπό μορφή δανείων για την εκτροφή σολομών καθώς και η ενίσχυση που χορηγήθηκε το 2002 στην D Watt (Shetland) Ltd στο πλαίσιο του καθεστώτος ενισχύσεων υπό μορφή δανείων για τη μεταποίηση ιχθύων δεν συνιστούν κρατική ενίσχυση κατά την έννοια του άρθρου 87 παράγραφος 1 της συνθήκης.

(57)

Η Επιτροπή θεωρεί ότι η ενίσχυση που χορηγήθηκε στο πλαίσιο του καθεστώτος ενισχύσεων υπό μορφή δανείων για τη μεταποίηση ιχθύων τον Μάιο του 1996 στη Lerwick Fish Traders Ltd, τον Οκτώβριο του 1996 στη Shetland Seafood Specialities Ltd, τον Αύγουστο του 1997 στη Whalsay Fish Processors Ltd και τον Δεκέμβριο του 1998 στην D Watt (Shetland) Ltd συνιστά κρατική ενίσχυση κατά την έννοια του άρθρου 87 παράγραφος 1 της συνθήκης. Ωστόσο, η ενίσχυση αυτή πληροί τους όρους των κατευθυντήριων γραμμών για την εξέταση των κρατικών ενισχύσεων στον τομέα της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας και συνεπώς θεωρείται ότι συμβιβάζεται με την κοινή αγορά βάσει του άρθρου 87 παράγραφος 3 στοιχείο γ) της συνθήκης ΕΚ.