Υποχρεώσεις θεώρησης για υπηκόους χωρών εκτός της ΕΕ

Ο παρών κανονισμός απαριθμεί τις χώρες εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) των οποίων οι υπήκοοι υπόκεινται στην υποχρέωση θεώρησης για τη διέλευση των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ ή απαλλάσσονται από την υποχρέωση αυτή.

ΠΡΆΞΗ

Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 539/2001 του Συμβουλίου, της 15ης Μαρτίου 2001, περί του καταλόγου τρίτων χωρών οι υπήκοοι των οποίων υπόκεινται στην υποχρέωση θεώρησης για τη διέλευση των εξωτερικών συνόρων των κρατών μελών, και του καταλόγου των τρίτων χωρών οι υπήκοοι των οποίων απαλλάσσονται από την υποχρέωση αυτή.

ΣΎΝΟΨΗ

Ο κανονισμός (EΚ) 539/2001 θεσπίζει την υποχρέωση θεώρησης υπηκόων χωρών εκτός της ΕΕ οι οποίοι εισέρχονται στην ΕΕ για βραχεία παραμονή ή την απαλλαγή τους από την υποχρέωση αυτή. Προβλέπει επίσης εξαιρέσεις από την υποχρέωση θεώρησης και απαλλαγές θεώρησης, τις οποίες οι χώρες της ΕΕ μπορούν να παρέχουν σε ειδικές κατηγορίες προσώπων.

ΘΕΤΙΚΟΊ ΚΑΙ ΑΡΝΗΤΙΚΟΊ ΚΑΤΆΛΟΓΟΙ

Ο κανονισμός παρέχει έναν κοινό κατάλογο των χωρών οι υπήκοοι των οποίων υποχρεούνται να διαθέτουν θεώρηση κατά τη διέλευση των εξωτερικών συνόρων ενός κράτους μέλους (παράρτημα Ι ή αλλιώς αρνητικός κατάλογος). Ο κανονισμός απαριθμεί επίσης τις χώρες οι υπήκοοι των οποίων εξαιρούνται από την υποχρέωση θεώρησης. (παράτημα ΙΙ - θετικός κατάλογος).

Αυτοί οι κατάλογοι ενημερώνονται τακτικά με τις διαδοχικές τροποποιήσεις στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 539/2001.

Οι αποφάσεις για την τροποποίηση των καταλόγων λαμβάνονται με βάση μια κατά περίπτωση αξιολόγηση των χωρών εκτός της ΕΕ στις οποίες εφαρμόζονται κριτήρια όπως, για παράδειγμα, η παράνομη μετανάστευση, η δημόσια πολιτική και ασφάλεια, τα οικονομικά οφέλη (τουρισμός και εξωτερικό εμπόριο), οι εξωτερικές σχέσεις συμπεριλαμβανομένων ζητημάτων που άπτονται των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών, καθώς και η περιφερειακή συνοχή και αμοιβαιότητα. Οι αποφάσεις αυτές ενίοτε λαμβάνονται ως συνέπεια επιτυχημένων διαλόγων ελευθέρωσης των θεωρήσεων με τις σχετικές τρίτες χώρες.

ΘΕΏΡΗΣΗ ΒΡΑΧΕΊΑΣ ΔΙΑΜΟΝΉΣ

Γενικά, η θεώρηση βραχείας διαμονής που εκδίδεται από οποιαδήποτε χώρα στον χώρο Σένγκεν παρέχει στον κάτοχό της το δικαίωμα να μετακινείται μεταξύ των 26 κρατών Σένγκεν για διαμονές που δεν υπερβαίνουν τις 90 ημέρες σε μια οποιαδήποτε περίοδο των 180 ημερών.

Θεωρήσεις για επισκέψεις που υπερβαίνουν αυτήν την περίοδο συνεχίζουν να υπόκεινται σε εθνικές διαδικασίες.

Επιπλέον, ο κανονισμός δηλώνει ότι απαλλάσσονται από την υποχρέωση θεώρησης οι εξής:

• οι υπήκοοι χωρών εκτός της ΕΕ, οι οποίοι είναι κάτοχοι άδειας τοπικής διασυνοριακής κυκλοφορίας·
• οι μαθητές υπήκοοι χωρών εκτός της ΕΕ, οι οποίοι είναι κάτοικοι κράτους μέλους και συμμετέχουν σε οργανωμένο σχολικό ταξίδι·
• οι έχοντες νομικό καθεστώς πρόσφυγα και οι απάτριδες, οι οποίοι είναι κάτοχοι ταξιδιωτικού εγγράφου χορηγούμενου από το κράτος μέλος στο οποίο κατοικούν.

ΕΞΑΙΡΈΣΕΙΣ ΑΠΌ ΤΗΝ ΥΠΟΧΡΈΩΣΗ ΘΕΏΡΗΣΗΣ

Τα κράτη μέλη μπορούν να προβλέπουν την εξαίρεση από την υποχρέωση θεώρησης ή την απαλλαγή θεώρησης για ορισμένες κατηγορίες προσώπων, όπως, ενδεικτικά, τους κατόχους διπλωματικών, υπηρεσιακών και ειδικών διαβατηρίων, τα πληρώματα της πολιτικής αεροπορίας και του εμπορικού ναυτικού ή το πλήρωμα και τους ιπτάμενους συνοδούς βοηθητικών ή σωστικών πτήσεων.

Άλλες ειδικές περιπτώσεις εξαιρέσεων περιγράφονται λεπτομερώς στον κανονισμό.

ΜΗΧΑΝΙΣΜΌΣ ΑΜΟΙΒΑΙΌΤΗΤΑΣ

Ενεργοποιείται μηχανισμός σύμφωνα με τον οποίο, όταν μια χώρα εκτός της ΕΕ που περιλαμβάνεται στον θετικό κατάλογο καθιερώνει υποχρέωση θεώρησης για τους υπηκόους ενός κράτους μέλους (ή περισσότερων κρατών μελών), το κράτος μέλος ή τα κράτη μέλη θα πρέπει να ενημερώνουν την Επιτροπή και το Συμβούλιο, ώστε να εφαρμόζεται μια ειδική διαδικασία με σκοπό την επαναφορά της απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης. Εάν η εν λόγω χώρα συνεχίζει να επιβάλλει αυτή την υποχρέωση μετά το πέρας 6 μηνών από τη δημοσίευση της κοινοποίησης σχετικά με την κατάσταση μη αμοιβαιότητας, η Επιτροπή μπορεί να προτείνει, ως μέτρο αμοιβαιότητας, την προσωρινή επαναφορά της υποχρέωσης θεώρησης για ορισμένες κατηγορίες υπηκόων της εν λόγω χώρας εκτός της ΕΕ. Αυτός ο ειδικός μηχανισμός αμοιβαιότητας εφαρμόζεται στην ΕΕ στο σύνολό της. Συνεπώς, εφόσον η χώρα εκτός της ΕΕ καθιερώσει υποχρέωση θεώρησης για τους υπηκόους μιας χώρας της ΕΕ, μπορεί να υπάρξει κοινή απάντηση της ΕΕ από όλα τα κράτη μέλη.

ΜΗΧΑΝΙΣΜΌΣ ΑΝΑΣΤΟΛΉΣ

Υπό αυστηρές προϋποθέσεις και ύστερα από την πραγματοποίηση αξιολόγησης από την Επιτροπή, ένας άλλος μηχανισμός επιτρέπει την προσωρινή επαναφορά της υποχρέωσης θεώρησης για πολίτες χωρών εκτός της ΕΕ, όταν υφίσταται έκτακτη κατάσταση που προκλήθηκε από την κατάχρηση του καθεστώτος απαλλαγής από την υποχρεωτική θεώρηση από υπηκόους μιας χώρας εκτός της ΕΕ που περιλαμβάνεται στον θετικό κατάλογο, και η οποία οδηγεί σε σημαντική και απότομη αύξηση του αριθμού:

• των αβάσιμων αιτήσεων ασύλου·
• των παράνομων μεταναστών· ή
• των απορριφθεισών αιτήσεων επανεισδοχής.

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 12.08.2014