15.1.2016   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 13/73

Εισηγητής:

ο κ. Marian KRZAKLEWSKI

Συνεισηγητής:

ο κ. José Custódio LEIRIÃO

1.1.

Η υπεράκτια βιομηχανία περιλαμβάνει την παραγωγή ενέργειας και την εξαγωγή φυσικού αερίου, πετρελαίου και ορυκτών από τη θάλασσα. Η ΕΟΚΕ είναι της άποψης ότι οι αγορές που συνδέονται με αυτούς τους κλάδους αναπτύσσονται ιδιαίτερα δυναμικά και έχουν δυνατότητες μακροπρόθεσμης βιώσιμης και έξυπνης ανάπτυξης.

1.2.

Η ΕΟΚΕ είναι πεπεισμένη ότι για μια βιώσιμη ανάπτυξη της υπεράκτιας βιομηχανίας απαιτείται ένα συνεκτικό πλαίσιο, ένα ευρωπαϊκό στρατηγικό όραμα, που να εξασφαλίσει προοδευτικές τεχνολογίες και καινοτόμες λύσεις γι’ αυτόν τον κλάδο της οικονομίας. Στο επίκεντρο αυτού του στρατηγικού πλαισίου βρίσκονται οι τεχνολογίες.

1.3.

Η ΕΟΚΕ είναι της γνώμης ότι σήμερα δεν υπάρχει μια σφαιρική ευρωπαϊκή στρατηγική για την υπεράκτια βιομηχανία ως σύνολο και για τους επιμέρους κλάδους της. Η Επιτροπή και το Συμβούλιο διευρύνουν βέβαια σταδιακά το φάσμα των ρυθμίσεων για τον συγκεκριμένο βιομηχανικό κλάδο, ιδίως για τον τομέα της υπεράκτιας παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου, όμως αυτά τα μέτρα δεν φαίνεται να βασίζονται σε ένα συνεκτικό και περιεκτικό σχέδιο.

1.4.

Η ΕΟΚΕ είναι της άποψης ότι η απουσία στρατηγικού πλαισίου για την υπεράκτια βιομηχανία είναι, μεταξύ άλλων, και συνέπεια της ανεπαρκούς συνεργασίας μεταξύ της υπεράκτιας βιομηχανίας, των θεσμικών οργάνων της ΕΕ, των κρατών μελών και των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών. Ως εκ τούτου, η ΕΟΚΕ είναι της άποψης ότι με την επεξεργασία και την υλοποίηση ενός ευρωπαϊκού στρατηγικού οράματος για την υπεράκτια βιομηχανία θα μπορούσε να επιτευχθεί ένα αποτελεσματικό επίπεδο συνεργασίας προς όφελος των ενδιαφερόμενων φορέων, συμπεριλαμβανομένων και άλλων βιομηχανικών κλάδων (π.χ. ο τουρισμός) που χρησιμοποιούν υπεράκτιους πόρους.

1.5.

Λαμβάνοντας υπόψη τις παλαιότερες γνωμοδοτήσεις της, η ΕΟΚΕ σημειώνει με ανησυχία ότι δεν υπήρχαν εκπρόσωποι της Επιτροπής ούτε στις δύο συνεδριάσεις της ομάδας μελέτης ούτε στη δημόσια ακρόαση στο Aberdeen, που έγιναν με σκοπό την προετοιμασία της παρούσας γνωμοδότησης για την ευρωπαϊκή υπεράκτια βιομηχανία.

1.6.

Στο πλαίσιο εκτενούς ανάλυσης των σχέσεων μεταξύ της υπεράκτιας βιομηχανίας και της ευρωπαϊκής θαλάσσιας βιομηχανίας, η ΕΟΚΕ διαπιστώνει ότι η υπεράκτια βιομηχανία παράγει πολύ ισχυρές, συχνά «πράσινες» κινητήριες δυνάμεις για την ευρωπαϊκή βιομηχανία, ιδίως για τους κλάδους της ναυπηγικής, της επισκευής και του εξοπλισμού των πλοίων. Μπορεί κανείς να υποστηρίξει τη θέση ότι, χάρη στη ζήτηση από την πλευρά της υπεράκτιας βιομηχανίας, κατέστη δυνατό να αποτραπεί η απώλεια κρίσιμης μάζας που απειλούσε μέχρι πρότινος τα ναυπηγεία.

1.7.

Η ΕΟΚΕ είναι της άποψης ότι, καθώς η εφαρμογή της οδηγίας για την ασφάλεια των υπεράκτιων εργασιών πετρελαίου και φυσικού αερίου βρίσκεται ακόμα σε εξέλιξη, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να αναπτύξει μαζί με τα κράτη μέλη ένα σύστημα ελέγχου και να αναδείξει δυνατότητες για αύξηση του οικονομικού δυναμικού των επιχειρηματιών του κλάδου, προκειμένου να καλύπτονται τα διορθωτικά μέτρα μετά από ατυχήματα.

1.7.1.

Πρέπει να εκπονηθεί και να εφαρμοστεί ένα πρόγραμμα «νοοτροπίας ασφάλειας» και να ληφθούν μέτρα για την προώθηση και την ενίσχυση της πιστοποίησης εκπαιδευτικών ιδρυμάτων από υπεράκτιες βιομηχανικές επιχειρήσεις με στόχο διεξοδικότερες μορφές εκπαίδευσης στον τομέα της ασφάλειας και της προστασίας του περιβάλλοντος. Η ΕΟΚΕ διαπιστώνει ότι οι καλές συνθήκες εργασίας στη θάλασσα αποτελούν προϋπόθεση για ένα υψηλό επίπεδο ασφαλείας στην υπεράκτια βιομηχανία.

1.8.

Η ΕΟΚΕ προτείνει να λάβουν μέτρα η Επιτροπή και τα εμπλεκόμενα κράτη μέλη, σε συνεργασία με τη ΔΟΕ και τους κοινωνικούς εταίρους, με σκοπό την αξιολόγηση της δυνατότητας διεύρυνσης της σύμβασης ναυτικής εργασίας, έτσι ώστε να συμπεριλάβει τους εργαζομένους στην υπεράκτια βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου και στην υπεράκτια βιομηχανία αιολικής ενέργειας στην ΕΕ και στον ΕΟΧ.

1.9.

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι η Επιτροπή και οι ευρωπαίοι κοινωνικοί εταίροι του κλάδου που εκπροσωπούν την υπεράκτια βιομηχανία θα πρέπει να ακολουθήσουν το παράδειγμα της οδηγίας του 2009 για την εφαρμογή της σύμβασης ναυτικής εργασίας στην ΕΕ με μια ευρωπαϊκή συμφωνία μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Εργαζομένων στις Μεταφορές (EFT) και της Ένωσης Εφοπλιστών της Ευρωπαϊκής Κοινότητας (ECSA).

1.10.

Δεδομένης της πρόβλεψης για έλλειψη εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού και ικανοτήτων στην υπεράκτια βιομηχανία στην ΕΕ και στον ΕΟΧ, η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι η εν λόγω έλλειψη πρέπει να αποφευχθεί με τη δημιουργία καλών συνθηκών εργασίας (συμπερίληψη στο πεδίο εφαρμογής της σύμβασης ναυτικής εργασίας), με την εφαρμογή στρατηγικών για την προσαρμογή των ικανοτήτων και των δυνατοτήτων επαγγελματικής εκπαίδευσης και με την ενθάρρυνση νέων ανθρώπων να εργαστούν στη θάλασσα.

1.11.

Η Επιτροπή και τα κράτη μέλη πρέπει να προωθήσουν συνεργασίες και συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ), μεταξύ άλλων με τη μορφή κοινών επιχειρήσεων, εγγυήσεων και μέτρων για την κατανομή της παραγωγής και των συμβάσεων παραχώρησης. Κατά τον συντονισμό πρέπει να λαμβάνεται υπόψη το νομικό πλαίσιο, ο χωροταξικός σχεδιασμός, οι γεωλογικές έρευνες και η προστασία του περιβάλλοντος για το ζήτημα της βιώσιμης αξιοποίησης των ενεργειακών πόρων.

1.12.

Η ΕΟΚΕ είναι της άποψης ότι στη ρύθμιση για την υπεράκτια βιομηχανία εξόρυξης σε ευρωπαϊκό επίπεδο πρέπει να εμπεριέχεται ως παράμετρος η συμμετοχή της Επιτροπής σε ένα ευρύ πρόγραμμα γεωλογικής έρευνας με χρήση ΤΠΕ. Σκοπός πρέπει να είναι η διάθεση δεδομένων με σκοπό τη μεγαλύτερη βιωσιμότητα κατά τη σημερινή και μελλοντική χρήση των θαλάσσιων πόρων.

1.13.

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι, στο πλαίσιο του παγκόσμιου και ευρωπαϊκού ανταγωνισμού, καθώς και των κανονιστικών απαιτήσεων, οι παρακάτω πτυχές αποτελούν κεντρικές προκλήσεις για την υπεράκτια βιομηχανία:

1.14.

Η ΕΟΚΕ τάσσεται υπέρ της διαδικτύωσης των υπεράκτιων κλάδων, των παράκτιων περιφερειών και των επιχειρήσεων της αλυσίδας εφοδιασμού με ερευνητικά κέντρα και πανεπιστήμια στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζοντας 2020» και των έργων που αφορούν την «έξυπνη εξειδίκευση». Στο πλαίσιο αυτής της συνεργασίας θα δοθεί μεγαλύτερη σημασία σε θέματα καινοτομίας και προστασίας του περιβάλλοντος και θα αξιοποιηθούν οι δυνατότητες του Ευρωπαϊκού Ταμείου Στρατηγικών Επενδύσεων.

1.14.1.

Η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να εξετάσει προσαρμογές των διαρθρωτικών ταμείων και του σχεδίου Juncker προς την κατεύθυνση της προαγωγής των επενδύσεων και της καινοτομίας στην υπεράκτια βιομηχανία.

1.15.

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι πρέπει να επικαιροποιηθεί (επανεξεταστεί) η στρατηγική «Ευρώπη 2020» προκειμένου να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της Ένωσης που αφορούν θαλάσσιες δραστηριότητες, έργα, εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό, χρηματοδότηση και ενίσχυση μιας βιώσιμης ανάπτυξης. Σε αυτό το πλαίσιο, πρέπει να ληφθούν υπόψη ο μεγάλος όγκος και οι πολύπλευρες εργασίες και εξειδικεύσεις που απαιτούνται στον τομέα των υπεράκτιων δραστηριοτήτων.

1.16.

Η ΕΟΚΕ καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προαγάγει τον διάλογο σχετικά με τη δυνατότητα κατάρτισης ειδικής στρατηγικής για τη Βόρεια Θάλασσα, που θα ανταποκρίνεται στις προκλήσεις για μια βιώσιμη και ανταγωνιστική υπεράκτια βιομηχανία στην Ευρώπη.

2.1.

Η υπεράκτια βιομηχανία περιλαμβάνει κυρίως την παραγωγή ενέργειας και την εξαγωγή φυσικού αερίου, πετρελαίου και ορυκτών από τη θάλασσα. Λόγω της αλυσίδας εφοδιασμού και των υπηρεσιών, η υπεράκτια βιομηχανία έχει σχέση με τους ακόλουθους κλάδους της θαλάσσιας οικονομίας: τα ναυπηγεία, την επισκευή, συντήρηση και μετατροπή των πλοίων, τον εξοπλισμό και εφοδιασμό των πλοίων, καθώς και με τον κλάδο των θαλάσσιων βιομηχανικών εγκαταστάσεων.

2.2.

Επιπροσθέτως, η ευρωπαϊκή θαλάσσια βιομηχανία που συνδέεται με τους υπεράκτιους κλάδους διαθέτει σύγχρονη τεχνογνωσία και το απαιτούμενο ανθρώπινο δυναμικό για να αξιοποιήσει αποτελεσματικά τα πλεονεκτήματα τα οποία απορρέουν από τις αγορές που συνδέονται με όλους τους υπεράκτιους τομείς.

2.3.

Στο πλαίσιο της εξέτασης της κατάστασης της ευρωπαϊκής υπεράκτιας βιομηχανίας, καθώς και της αξιολόγησης των προοπτικών της για μακροπρόθεσμη και βιώσιμη ανάπτυξη, αναλύονται στην έκθεση οι ακόλουθες πτυχές:

3.1.

Στο μείγμα ενεργειακών πηγών της Ευρώπης, τα προϊόντα πετρελαίου και φυσικού αερίου κατείχαν το 2012 ποσοστό 26 %, ενώ η πυρηνική ενέργεια κατέχει το υψηλότερο ποσοστό με 29 %, ενώ το 22 % προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας συμπεριλαμβανομένων των σταθμών υδροηλεκτρικής ενέργειας.

3.1.1.

Η ΕΕ είναι ο μεγαλύτερος εισαγωγέας ενέργειας στον κόσμο· εισάγει το 53 % της ενέργειάς της και δαπανά γι’ αυτό συνολικά 400 δισεκατ. ευρώ ετησίως. Εισάγονται, κυρίως από τη Ρωσία, το 88 % του πετρελαίου και το 66 % του φυσικού αερίου.

3.2.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα του υπεράκτιου κλάδου πετρελαίου και φυσικού αερίου στην Ευρώπη έγκειται στο ερώτημα αν η παραδοσιακή ευρωπαϊκή βιομηχανία φυσικού αερίου και πετρελαίου, ενόψει της διαφοροποίησής της, των προκλήσεων που απορρέουν από την ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και της αποτελεσματικής αντιμετώπισης αυτών των αλλαγών, θα παρουσιάσει περαιτέρω ανάπτυξη.

3.3.

Η υπεράκτια βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου της Ευρώπης έχει τα εξής χαρακτηριστικά:

3.4.

Η ευρωπαϊκή υπεράκτια βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου της Ευρώπης πρέπει σήμερα να αντιμετωπίσει τις εξής προκλήσεις:

3.4.1.

Νέες προκλήσεις για τη βιομηχανία είναι:

3.5.

Η ευρωπαϊκή υπεράκτια βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου αξίζει να υποστηριχθεί, καθώς

3.6.

Κατά την ακρόαση στο Aberdeen (2) παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα της ανάλυσης των SWOT (δυνατών σημείων, αδύνατων σημείων, ευκαιριών και απειλών) της ευρωπαϊκής υπεράκτιας βιομηχανίας πετρελαίου και φυσικού αερίου, τα οποία συμπληρώθηκαν με τις προτάσεις που διατυπώθηκαν κατά τη διάρκεια της συζήτησης και περιλαμβάνονται στο παράρτημα.

4.1.

Επί του παρόντος λειτουργούν στις θάλασσες της ΕΕ περίπου 2 500 εγκαταστάσεις αιολικής ενέργειας σε 11 χώρες με συνολική ισχύ άνω των 8 GW. Το ποσοστό της ΕΕ στην παγκόσμια παραγωγή φθάνει σχεδόν το 90 %. Μετά την ολοκλήρωση των 12 έργων, που είναι τώρα υπό κατασκευή, η εγκατεστημένη ισχύς θα ανέλθει στα 10,9 GW. Συνολικά, η αιολική ενέργεια καλύπτει σήμερα το 7 % της ενέργειας στην ΕΕ, ενώ περίπου το 1/7 αυτής της ενέργειας προέρχεται από την υπεράκτια βιομηχανία αιολικής ενέργειας.

4.2.

Οι τρέχουσες τάσεις ανάπτυξης και καινοτομίας στον κλάδο αυτόν αφορούν εγκαταστάσεις αιολικής ενέργειας, θεμελιώσεις και εγκαταστάσεις σε βαθύτερα ύδατα και σε μεγαλύτερες αποστάσεις από την ακτή.

4.3.

Ο οικονομικός σχεδιασμός γίνεται ένα ολοένα σημαντικότερο μέσο ανάπτυξης των υπεράκτιων αιολικών εγκαταστάσεων. Το 2014, τα δάνεια της βιομηχανίας χωρίς δικαίωμα αναγωγής ανέρχονταν σε 3,14 δισεκατ. ευρώ (3) —φθάνοντας έτσι στο υψηλότερο επίπεδο στην ιστορία της βιομηχανίας. Το κλειδί της επιτυχίας είναι οι οικονομικές και χρηματοπιστωτικές εταιρικές σχέσεις.

4.4.

Τα επόμενα χρόνια προβλέπεται ότι η εγκατεστημένη ισχύς θα αυξηθεί περαιτέρω. Για το απώτερο μέλλον, η Ευρωπαϊκή Ένωση για την Αιολική Ενέργεια (EWEA) θεωρεί δεδομένο ότι υπάρχουν ήδη άδειες κατασκευής νέων αιολικών πάρκων συνολικής ισχύος 26,4 GW, ενώ μακροπρόθεσμα σχέδια προβλέπουν αύξηση της σημερινής δυναμικότητας κατά 98 GW.

4.5.

Σύμφωνα με στοιχεία της EWEA, στο τέλος του 2011 απασχολούνταν στον τομέα της αιολικής ενέργειας 192 000 άνθρωποι, από τους οποίους 30 000-40 000 απασχολούνταν στην υπεράκτια βιομηχανία αιολικής ενέργειας.

4.6.

Η θαλάσσια ενέργεια στην ΕΕ ανέρχεται σε εγκατεστημένη ισχύ 1,5 Gigawatt (ένα έκτο της υπεράκτιας αιολικής ενέργειας, αν και σύμφωνα με τις προγνώσεις το 2020 θα σημειωθεί αύξηση στα 3,6 GW). Σε αυτά έρχονται να προστεθούν εγκαταστάσεις αξιοποίησης της ενέργειας των κυμάτων, της παλίρροιας και των θαλασσίων ρευμάτων, καθώς και η ενέργεια αλατοβαθμίδας και εγκαταστάσεις μετατροπής της θερμικής ενέργειας των θαλασσών σε ηλεκτρικό ρεύμα.

5.1.

Η συνολική αξία των παραγγελιών πλοίων ήταν το 2014 370 δισεκατ. αμερικανικά δολάρια, ενώ 170 δισεκατ. δολάρια από αυτά αφορούν υπεράκτιες μονάδες. Εκτιμάται ότι η παγκόσμια ζήτηση σε υπεράκτια πλοία διαφόρων τύπων θα ανέρχεται μεταξύ 2014 και 2025 σε 1 230-1 970 μονάδες. Η ζήτηση για βιομηχανικά υποβρύχια οχήματα θα αυξηθεί κατά 180 %, η ζήτηση πλοίων για την εγκατάσταση ή τη λειτουργία αιολικών εγκαταστάσεων και για πλωτές υπεράκτιες μονάδες θα αυξηθεί κατά 50-60 %.

5.2.

Σύμφωνα με τις προβλέψεις, αναμένεται αύξηση του όγκου παραγγελιών για όλα τα είδη πλοίων κατά 3,7 % μέχρι το 2025. Ενόψει των σαφώς υψηλότερων προβλέψεων για τα υπεράκτια πλοία, αυτό καθιστά σαφές ότι η υπεράκτια βιομηχανία αποτελεί και θα αποτελεί και μελλοντικά ισχυρή κινητήρια δύναμη του ναυπηγικού τομέα. Το 2014 το ποσοστό των υπεράκτιων πλοίων ήταν 30 % επί της συνολικής παραγωγής των ναυπηγείων της Ευρώπης.

5.3.

Εξίσου στενά συνδεδεμένη με την υπεράκτια βιομηχανία είναι η ευρωπαϊκή βιομηχανία εξοπλισμού πλοίων, που ηγείται παγκοσμίως ως προς την κατασκευή μονάδων γεωτρύπανων, κινητήρων, βαρούλκων, γερανών και ηλεκτρονικών συσκευών για την υπεράκτια βιομηχανία.

5.4.

Η παραγωγή ενέργειας από τη θάλασσα είναι η «πράσινη» κινητήρια δύναμη της θαλάσσιας οικονομίας. Το συνολικό δυναμικό κατά το διάστημα 2012-2022 εκτιμάται σε παραπάνω από 19 δισεκατ. ευρώ (περίπου 2 δισεκατ. ευρώ ετησίως). Οι εκτιμήσεις βασίζονται στον αριθμό των πλοίων και των εγκαταστάσεων που απαιτούνται για την κατασκευή και τη λειτουργία των προγραμματισμένων αιολικών πάρκων.

5.5.

Επιπλέον, ένα νέο είδος ζήτησης προϊόντων και υπηρεσιών της ευρωπαϊκής θαλάσσιας οικονομίας προκύπτει από τη μετατόπιση των δραστηριοτήτων σε βαθύτερα ύδατα. Αυτό αφορά ιδίως τον κλάδο της υπεράκτιας βιομηχανίας πετρελαίου και φυσικού αερίου, αλλά και την παραγωγή ενέργειας από τη θάλασσα.

5.6.

Καθώς λιώνουν οι πάγοι στις αρκτικές περιοχές, προκύπτουν νέες προοπτικές εξόρυξης των εγχώριων πρώτων υλών και για τη ναυσιπλοΐα (βέβαια, εδώ δεν πρόκειται για μια εντελώς «πράσινη» κινητήρια δύναμη). Σε συνάρτηση με αυτήν την τάση, αναμένεται μεταξύ άλλων ζήτηση παγοθραυστικών, καθώς και πλοίων μεταφοράς και συντήρησης με παγοπροστασία.

5.7.

Ο σχετικά νέος κλάδος της θαλάσσιας ενέργειας καθίσταται επίσης ολοένα περισσότερο μια πράσινη κινητήρια δύναμη για την ευρωπαϊκή θαλάσσια βιομηχανία, ιδίως για τους κλάδους που συμμετέχουν στον σύνδεσμο SEA Europe.

5.8.

Το φάσμα των προϊόντων των ναυπηγείων που προορίζονται για τον υπεράκτιο κλάδο του πετρελαίου και του φυσικού αερίου συνδέεται με τον κύκλο εργασιών αυτού του οικονομικού κλάδου ως εξής:

5.9.

Για να εξασφαλιστούν οι μελλοντικές προμήθειες πετρελαίου και φυσικού αερίου θα απαιτηθούν πολύ περισσότερες υπεράκτιες γεωτρήσεις. Με αυτό συνδέεται μια έντονη ζήτηση μονάδων πλατφορμών σύγχρονης τεχνολογίας, καθώς και ζήτηση για αποκατάσταση και μετατροπή διαφόρων ειδών υπεράκτιων εγκαταστάσεων και πύργων γεώτρησης. Αυτές οι υπηρεσίες είναι μια σημαντική πηγή εισοδήματος για τα τμήματα κατασκευής και επισκευής πλοίων σε ναυπηγεία της ΕΕ.

5.10.

Ενδιαφέρουσες προοπτικές προκύπτουν από ένα νέο, ιδιαίτερο προϊόν των ναυπηγείων: πρόκειται για πλοία που δεν μεταφέρουν μόνο υγροποιημένο αέριο, αλλά παρέχουν επίσης διάφορες υπηρεσίες για την υπεράκτια βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου και αντικαθιστούν τους χερσαίους τερματικούς σταθμούς υγροποιημένου φυσικού αερίου με κινητούς τερματικούς σταθμούς, ήτοι για πλοία FPSO σχετικά με το υγροποιημένο αέριο (Floating Production Storage and Offloading Units — πλοία για την άντληση, την αποθήκευση και τη μεταφορά υγροποιημένου αερίου) και πλοία FSRU (Floating LNG Storage and Re-gasification Unit — πλοία για τη μεταφορά, την αποθήκευση και την επαναεριοποίηση).

5.11.

Από τους κινητήριους παράγοντες της υπεράκτιας βιομηχανίας μπορούν να ωφεληθούν και ευρωπαϊκοί λιμένες. Αυτό ισχύει για υπηρεσίες που αφορούν εμπορεύματα τμηματικών αποστολών και τη μεταφόρτωση στοιχείων εγκαταστάσεων αιολικής ενέργειας: Σε αυτά συγκαταλέγονται τμήματα πύργων, γεννήτριες και πτερύγια δρομέων, καθώς και άλλες συσκευές που παραγγέλλει η υπεράκτια βιομηχανία.

6.1.

Την τελευταία δεκαετία οι ευρωπαϊκές επενδύσεις στην καινοτομία εξακολούθησαν να υπολείπονται εκείνων των μεγαλύτερων ανταγωνιστών (ΗΠΑ). Αυτό επηρεάζει όλους τους βιομηχανικούς κλάδους, συμπεριλαμβανομένου του υπεράκτιου κλάδου πετρελαίου και φυσικού αερίου.

6.2.

Μία από τις κύριες προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο κλάδος πετρελαίου και φυσικού αερίου είναι η κατοχύρωση της ασφαλούς χρήσης των γηρασκουσών εγκαταστάσεών του. Περίπου το 30 % όλων των πλατφορμών του κόσμου λειτουργούν ήδη εδώ και περισσότερα από 20 χρόνια, ενώ πολλές έχουν ήδη υπερβεί την προβλεπόμενη διάρκεια ζωής τους.

6.3.

Ως προς την παλαιότητα των εγκαταστάσεων της υπεράκτιας βιομηχανίας πετρελαίου και φυσικού αερίου απαιτούνται ειδικότερα τα ακόλουθα μέτρα:

6.4.

Η ανάπτυξη του κλάδου εξαρτάται από καινοτόμες τεχνολογίες υποστήριξης των εξορύξεων να συμβάλουν ώστε να υπάρξει το μέγιστο δυνατό όφελος από τις παλιές εγκαταστάσεις και να παραταθεί η διάρκεια χρήσης ορισμένων πεδίων παραγωγής.

6.4.1.

Πέρα από αυτό, οι νέες τεχνολογίες διαδραματίζουν καίριο ρόλο στην αναζήτηση σε βαθέα ύδατα και στην εξόρυξη, πράγμα που σημαίνει παράλληλα επενδύσεις ύψους δισεκατ. Η ανάπτυξη νέων τεχνολογιών στοχεύει στη μείωση των λειτουργικών δαπανών και κινδύνων, καθώς και στη χρήση φρεάτων σε υψηλότερες θερμοκρασίες και με υψηλότερη πίεση.

6.5.

Η ΕΟΚΕ είναι της γνώμης ότι η Επιτροπή πρέπει να εξετάσει τη διόρθωση των κονδυλίων των διαρθρωτικών ταμείων και του σχεδίου Juncker προκειμένου να προωθήσει τις επενδύσεις σε καινοτομίες στην υπεράκτια βιομηχανία, ιδίως στους ακόλουθους τομείς:

6.6.

Η ανάπτυξη του σχιστολιθικού αερίου καθίσταται, με τήρηση των περιβαλλοντικών κανόνων, μια ολοένα ελκυστικότερη επιλογή και για τον υπεράκτιο κλάδο του πετρελαίου και του φυσικού αερίου. Αυτό οφείλεται στη σαφή βελτίωση των τεχνολογιών ρωγμάτωσης υπογείων πετρωμάτων. Η αποθήκευση CO2 στη θάλασσα μπορεί να αποτελέσει και για την υπεράκτια βιομηχανία έναν ακόμα παράγοντα πράσινης ανάπτυξης ενόψει της δημιουργίας μιας οικονομίας με περιορισμένες εκπομπές.

6.7.

Περαιτέρω νέοι τομείς ανάπτυξης είναι η κατασκευή βιομηχανικών πλατφορμών πολλαπλών χρήσεων στο πλαίσιο πιλοτικών έργων (7ο πρόγραμμα-πλαίσιο) και η κατασκευή ολοκληρωμένων εγκαταστάσεων ανάκτησης ενέργειας από τα κύματα και την παλίρροια.

6.8.

Μια πρόκληση για τους φορείς λήψης πολιτικών αποφάσεων στην ΕΕ αποτελεί η αξιοποίηση του δυναμικού του προγράμματος «Ορίζοντας 2020» για τη μέγιστη δυνατή ανάπτυξη της έρευνας και της καινοτομίας (4) στον τομέα της ευρωπαϊκής υπεράκτιας βιομηχανίας.

7.1.

Οι δραστηριότητες της υπεράκτιας βιομηχανίας στην Ευρώπη υπόκεινται σε ένα νομικό πλαίσιο που διευρύνεται ολοένα. Τη μεγαλύτερη επιρροή στον κλάδο ασκούν οι εξής διατάξεις:

7.2.

Η οδηγία για την ασφάλεια των υπεράκτιων δραστηριοτήτων εκμετάλλευσης κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου τέθηκε σε ισχύ το 2013 και θα συμπεριληφθεί στα εθνικά συστήματα δικαίου από τον Ιούλιο του 2015, με αποτέλεσμα να πρέπει η βιομηχανία να τηρεί τα νέα πρότυπα από τον Ιούλιο του 2016.

7.2.1.

Για να υπάρξει παγκόσμια επίδραση και να καταστεί δυνατή η παρακολούθηση των σοβαρών ατυχημάτων τόσο εντός όσο και εκτός της Ευρώπης, απαιτείται συνεργασία της Επιτροπής, των κρατών μελών και των εξειδικευμένων επιχειρήσεων στους ακόλουθους τομείς:

7.3.

Επί του παρόντος, οι εκπρόσωποι της βιομηχανίας θεωρούν ευαίσθητη κανονιστική υπόθεση την εργασία για το έγγραφο αναφοράς σχετικά με τις βέλτιστες διαθέσιμες τεχνολογίες (BREF) στους τομείς της εξερεύνησης και εξόρυξης υδατανθράκων στην ΕΕ με χρήση εντατικών μεθόδων ρωγμάτωσης.

7.4.

Επιπλέον, σε συνάρτηση με τις επιπτώσεις των διατάξεων στην ανάπτυξη όλων των κλάδων της υπεράκτιας βιομηχανίας πρέπει να ληφθεί υπόψη η πρόσφατη οδηγία (Ιούλιος 2014) περί θεσπίσεως πλαισίου για τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό.

7.5.

Το περιεχόμενο της ανακοίνωσης COM(2008) 699 όσον αφορά την πολιτική για τις πρώτες ύλες, που στοχεύει σε μια καλύτερη διεθνή συνεργασία στον τομέα των εθνικών γεωλογικών ερευνών προκειμένου να διευρυνθεί η βάση των γνώσεων της ΕΕ, θα πρέπει να επηρεάσει έμμεσα την υπεράκτια βιομηχανία και την πτυχή της γεωλογίας κοιτασμάτων.

7.6.

Εξίσου σημαντικές είναι οι ακόλουθες κανονιστικές και πολιτικές πτυχές, οι οποίες αφορούν την ευρωπαϊκή υπεράκτια βιομηχανία στο σύνολό της:

8.1.

Η έντονη πολυμορφία της ευρωπαϊκής υπεράκτιας βιομηχανίας και η σημαντική επίδραση της παγκοσμιοποίησης στον εν λόγω κλάδο, καθώς και τα άλυτα προβλήματα που αφορούν την εξασφάλιση δίκαιων όρων ανταγωνισμού και το κοινωνικό ντάμπινγκ στον κλάδο, έχουν ως αποτέλεσμα μια περίπλοκη κατάσταση από άποψη εργατικού δικαίου. Επίσης έρχονται να προστεθούν προβλήματα στους τομείς του κοινωνικού διαλόγου, των συλλογικών συμβάσεων και των κοινωνικών προτύπων.

8.1.1.

Οι πτυχές αυτές θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν στο πλαίσιο της σύμβασης ναυτικής εργασίας του έτους 2006 που τίθεται τώρα σε ισχύ, και των σχετικών διατάξεων της ΕΕ.

8.1.2.

Δυστυχώς, η εν λόγω σύμβαση δεν είναι δυνατό να εφαρμοστεί ευρέως στην υπεράκτια βιομηχανία. Αυτό οφείλεται αφενός στο γεγονός ότι η σύμβαση ναυτικής εργασίας δεν περιλαμβάνει συγκεκριμένες διατάξεις για τους εργαζομένους στην υπεράκτια βιομηχανία, και αφετέρου στη στάση των κυβερνήσεων, των φορέων εκμετάλλευσης και των ιδιοκτητών. Αυτές οι συνθήκες επιδεινώνουν ακόμα περισσότερο τα προβλήματα που υπάρχουν στην ΕΕ αναφορικά με τα μητρώα νηολόγησης και τα μητρώα πλωτών βιομηχανικών εγκαταστάσεων.

8.2.

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι η Επιτροπή και οι ευρωπαίοι κοινωνικοί εταίροι που εκπροσωπούν την υπεράκτια βιομηχανία θα πρέπει να ακολουθήσουν το καλό παράδειγμα της οδηγίας του 2008 για την εφαρμογή της σύμβασης ναυτικής εργασίας στην ΕΕ με τη σύναψη μιας ευρωπαϊκής συμφωνίας μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Εργαζομένων στις Μεταφορές (EFT) και της Ένωσης Εφοπλιστών της Ευρωπαϊκής Κοινότητας (ECSA).

8.2.1.

Η πρότυπη συλλογική σύμβαση της Διεθνούς Ομοσπονδίας Εργαζομένων στις Μεταφορές (ITF) θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως πρότυπη λύση για την υπεράκτια βιομηχανία. Επί του παρόντος, η εφαρμογή της δυσχεραίνεται από την απροθυμία των εθνικών κυβερνήσεων, την κατάσταση στον τομέα των μητρώων νηολογίων, τον ανεπαρκή κοινωνικό διάλογο και τη μεγάλη αναλογία εργαζομένων με εξαιρετικά δυσμενείς συμβάσεις εργασίας και εικονικά αυτοαπασχολουμένων.

9.1.

Η βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου αναπτύσσεται εδώ και 50 χρόνια και εκτιμάται πως έχει άλλα 50 χρόνια μπροστά της. Μπροστά της βρίσκονται μεγάλες αλλαγές στον ενεργειακό τομέα. Αυτές είναι:

Εδώ τίθεται το ερώτημα αν η παραδοσιακή βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου μπορεί να αντιμετωπίσει τις μεγάλες προκλήσεις της διαφοροποίησης προς την κατεύθυνση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και να υλοποιήσει αυτήν την αλλαγή.

9.2.

Η Επιτροπή για τη Βόρεια Θάλασσα θα συνεργαστεί με τη Βουλή των Λόρδων με σκοπό τη συμμετοχή της κυβέρνησης του Ηνωμένου Βασιλείου στην προώθηση ενός ολοκληρωμένου σχεδίου θαλάσσιας χωροταξίας στη Βόρεια Θάλασσα. Επιπροσθέτως, θα εκπονηθούν μια ανακοίνωση και μια στρατηγική, με τη βοήθεια των οποίων θα επισημανθούν τα οφέλη ενός ενεργειακού δικτύου στον χώρο της Βόρειας Θάλασσας για το κοινό.

9.3.

Η ΕΟΚΕ καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προαγάγει τον διάλογο σχετικά με τη δυνατότητα κατάρτισης ειδικής στρατηγικής για τη Βόρεια Θάλασσα, που θα ανταποκρίνεται στις ακόλουθες προκλήσεις για μια βιώσιμη και ανταγωνιστική υπεράκτια βιομηχανία στην Ευρώπη: