15.1.2010   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

CE 9/33

A.

λαμβάνοντας υπόψη ότι το θέμα της λειψυδρίας και της ξηρασίας δεν περιορίζεται γεωγραφικά στην ΕΕ αλλά έχει διεθνείς επιπτώσεις και αποτελεί παγκόσμιο πρόβλημα, ότι παρατηρούνται ήδη διεθνείς συγκρούσεις για το νερό και ότι υφίσταται όλο και μεγαλύτερος κίνδυνος να αυξηθεί η συχνότητα τους,

Β.

λαμβάνοντας υπόψη ότι το νερό έχει ουσιώδη σημασία για τη ζωή και ότι αποτελεί κοινό αγαθό, ο ρόλος του οποίου δεν πρέπει να περιοριστεί σε εκείνον ενός απλού εμπορεύματος· λαμβάνοντας υπόψη ότι η δίκαιη πρόσβαση στο νερό για όλους, συμπεριλαμβανομένων των μελλοντικών γενεών, θα πρέπει να καθοδηγεί κάθε πολιτική για το νερό,

Γ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η λειψυδρία και η ξηρασία αποτελούν τη μείζονα πρόκληση με σημαντικές κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις, καθώς και επιπτώσεις στο περιβάλλον στην ΕΕ· ότι οι συνολικές οικονομικές επιπτώσεις της ξηρασίας σε επίπεδο ΕΕ κατά την τελευταία τριακονταετία υπολογίζονται σε 100 δισ. ευρώ,

Δ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η λειψυδρία και η ξηρασία πλήττουν ήδη διάφορα τμήματα της ΕΕ, με το ένα πέμπτο περίπου του πληθυσμού της να ζει σε χώρες που αντιμετωπίζουν πρόβλημα στους υδάτινους πόρους τους,

Ε.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η απερήμωση που πλήττει τις χώρες της Κοινότητας σε διαφορετικό βαθμό, φτωχαίνει το φυσικό περιβάλλον και οδηγεί σε υποβάθμιση των εδαφών, και κατ’ επέκταση σε απώλεια της γεωργικής τους αξίας,

ΣΤ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι τα φαινόμενα της λειψυδρίας και της ξηρασίας δεν παρουσιάζουν την ίδια όξυνση σε όλες τις περιφέρειες της ΕΕ, δεδομένου ότι η μεγαλύτερη όξυνση παρουσιάζεται στα νοτιότερα κράτη μέλη,

Ζ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ των περιφερειών όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο εκδηλώνονται τα προβλήματα που προκύπτουν εξαιτίας της λειψυδρίας και της ξηρασίας· λαμβάνοντας υπόψη ότι τα μέτρα για την αντιμετώπιση των προβλημάτων αυτών θα ήταν καλύτερο να βασισθούν σε μια περιφερειακή προσέγγιση,

Η.

λαμβάνοντας υπόψη ότι περιστατικά λειψυδρίας και ξηρασίας σημειώνονται με αυξημένη συχνότητα και δριμύτητα κατά την τελευταία τριακονταετία και η κλιματική αλλαγή είναι πιθανόν να επιβαρύνει την κατάσταση, συμβάλλοντας σε μια αύξηση ακραίων υδρογεωλογικών φαινομένων εντός και εκτός ΕΕ, επηρεάζοντας έτσι κατά πάσα πιθανότητα τόσο την ποιότητα όσο και την ποσότητα των υδάτινων πόρων,

Θ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι οι τάσεις στη χρήση των υδάτων είναι μη διατηρήσιμες εφόσον η ΕΕ συνεχίζει να σπαταλά το 20 % των υδάτων της λόγω αναποτελεσματικότητας,

Ι.

λαμβάνοντας υπόψη ότι με την έντονη ξηρασία και την μείωση των βροχοπτώσεων αυξάνεται ο κίνδυνος δασικών πυρκαγιών, όπως καταδεικνύεται από τις καταστροφικές πυρκαγιές που έπληξαν πρόσφατα την Νότια Ευρώπη,

ΙΑ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι δεν υφίσταται στην ΕΕ μια εμπεριστατωμένη και άρτια από τεχνική και επιστημονική άποψη αξιολόγηση της κατάστασης όσον αφορά τα ύδατα και ότι τα διαθέσιμα δεδομένα σε περιφερειακό επίπεδο και σε σχέση με τις εποχιακές μεταβολές είναι πολύ περιορισμένα,

ΙΒ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η λειψυδρία μπορεί να προκαλείται από φυσικά αίτια, ανθρώπινες δραστηριότητες ή αλληλεπίδραση και των δύο, είτε μέσω κατάχρησης των φυσικών αποθεμάτων, είτε μέσω υποβάθμισης της ποιότητας των υδάτων· λαμβάνοντας υπόψη ότι η κακή χρήση των υδάτων αποτελεί ένα από τα αίτια της απερήμωσης,

ΙΓ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι ο τουρισμός αποτελεί πηγή επιπλέον πιέσεων στην ζήτηση νερού ειδικότερα κατά την καλοκαιρινή περίοδο και στις παράκτιες περιοχές της Νότιας Ευρώπης,

ΙΔ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η ευαισθητοποίηση και η καλή ενημέρωση των πολιτών με διάφορες μορφές, π.χ. μέσω ενημερωτικών και εκπαιδευτικών εκστρατειών, είναι βασικής σημασίας για τη διευκόλυνση της αλλαγής της συμπεριφοράς και πρακτικών και την εμφάνιση μιας παιδείας εξοικονόμησης του νερού και αποδοτικής χρήσης του,

ΙΕ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η δημόσια ύδρευση αποτελεί θεμελιώδους σημασίας δημόσια υπηρεσία που συνδέεται με τη δημόσια υγεία και δεν θα πρέπει να διαταραχθεί,

ΙΣΤ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η λειψυδρία και η ξηρασία αποτελούν ένα σύνθετο περιβαλλοντικό ζήτημα, και θα πρέπει ως τέτοιες να ρυθμιστούν σε στενή σχέση μεταξύ τους, αλλά και λαμβάνοντας υπόψη άλλα περιβαλλοντικά ζητήματα,

ΙΖ.

επισημαίνοντας ότι η γεωργία, ως παραγωγικός τομέας, υφίσταται έντονα τις επιπτώσεις της λειψυδρίας και της ξηρασίας, ενώ ταυτόχρονα διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην αειφόρο διαχείριση των διαθέσιμων υδάτινων πόρων,

ΙΗ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι στην ΕΕ η πολυλειτουργική γεωργία διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη διατήρηση των τοπίων, της βιοποικιλότητας και των καθαρών νερών και ότι ως εκ τούτου χρειάζεται οικονομική στήριξη για ορισμένα μέτρα καθώς και για επιστημονικές συμβουλές για τη διαχείριση του νερού,

ΙΘ.

επισημαίνοντας ότι η λειψυδρία και η ξηρασία αποτελούν σημαντικό παράγοντα περαιτέρω αύξησης των τιμών των γεωργικών πρώτων υλών· λαμβάνοντας υπόψη την ανάγκη εξασφάλισης σταθερού εφοδιασμού των καταναλωτών με τρόφιμα,

Κ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι για τη γεωργία απαιτούνται μεγάλες ποσότητες νερού και ότι εφόσον η γεωργία εξαρτάται ως εκ τούτου από τον εφοδιασμό με νερό, πρέπει να συμπεριληφθεί σε ολοκληρωμένα συστήματα διαχείρισης νερού ως υπεύθυνος παράγων όσον αφορά την ισορροπημένη χρησιμοποίηση του νερού, την αναχαίτιση της σπατάλης νερού, την προσαρμογή της ανάπλασης τοπίου και του προγραμματισμού των καλλιεργειών, καθώς και την προστασία του νερού από τη ρύπανση,

ΚΑ.

επισημαίνοντας ότι η ξηρασία ευνοεί τον πολλαπλασιασμό ασθενειών των φυτών, προκαλώντας σοβαρή ελάττωση της συγκομιδής,

ΚΒ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η τέταρτη έκθεση της Επιτροπής για την οικονομική και κοινωνική συνοχή (COM(2007)0273) χαρακτηρίζει την κλιματική αλλαγή, και συγκεκριμένα τη λειψυδρία και την ξηρασία, ως ένα από τα νέα προβλήματα με εκτεταμένες περιφερειακές επιπτώσεις που πρέπει να αντιμετωπίσει η πολιτική συνοχής, τα οποία έχουν πλήξει μέχρι σήμερα το 11 % του ευρωπαϊκού πληθυσμού και το 17 % του εδάφους της Ευρωπαϊκής Ένωσης,

1.

χαιρετίζει την ανακοίνωση και υποστηρίζει την προτεινόμενη πρώτη σειρά πολιτικών επιλογών δράσης, εκφράζει όμως τη λύπη του γιατί το πεδίο εφαρμογής περιορίζεται μόνο σε επίπεδο ΕΕ και κρατών μελών και υπενθυμίζει ότι η λειψυδρία και η ξηρασία αποτελούν πρόβλημα με διεθνή διάσταση και χρειάζονται ως εκ τούτου οι ανάλογες ενέργειες·

2.

τονίζει ότι ο διαπεριφερειακός και διασυνοριακός χαρακτήρας των λεκανών απορροής ποταμών μπορεί να έχει σοβαρές διασυνοριακές επιπτώσεις στις περιοχές που ευρίσκονται ανάντη και κατάντη, και ότι, συνεπώς, απαιτείται από τα κράτη μέλη και τις τοπικές και περιφερειακές αρχές να συνεργασθούν για την καταπολέμηση της λειψυδρίας και της ξηρασίας, προκειμένου να διασφαλισθεί η βιώσιμη και δίκαιη χρήση των υδάτινων πόρων· θεωρεί ότι η ιδιαιτερότητα του προβλήματος της λειψυδρίας και της ξηρασίας απαιτεί συντονισμένη δράση σε επίπεδο ΕΕ και κρατών μελών, καθώς και σε επίπεδο περιφερειακής και τοπικής διοίκησης·

3.

εκφράζει τη λύπη του γιατί η ανακοίνωση περιορίζεται στην προώθηση γενικών στόχων, προτείνοντας απλώς έναν πολύ περιορισμένο αριθμό ειδικών μέτρων χωρίς συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα για την εφαρμογή τους σε περιφέρειες που απειλούνται από λειψυδρία και ξηρασία· εκφράζει τη λύπη του για την απουσία ρεαλιστικών στόχων και χρονοδιαγράμματος για την επίτευξή τους, καθώς και για την έλλειψη έμφασης στην ανάγκη στενής συνεργασίας με τις εθνικές, περιφερειακές και τοπικές αρχές· καλεί την Επιτροπή να παρουσιάσει ένα συνεχιζόμενο πρόγραμμα και ειδικότερα μια έκθεση προόδου κατά το 2009, καθώς και την επισκόπηση και χάραξη της στρατηγικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης·

4.

επισημαίνει τη σημασία των περιφερειών ως κινητήριας δύναμης όσον αφορά την τεχνολογική καινοτομία στον τομέα των υδάτων, δεδομένου ότι η αποδοτικότητα της χρήσης των υδάτινων πόρων θα αποτελεί έναν ολοένα και πιο σημαντικό παράγοντα ανταγωνιστικότητας· συνεπώς, ζητεί με επιμονή από τις περιφερειακές αρχές να εξετάσουν την εθνική και διεθνή διαπεριφερειακή συνεργασία, την ανταλλαγή πληροφοριών και τις στρατηγικές εταιρικές σχέσεις με στόχο την οργάνωση μιας αποδοτικής περιφερειακής διαχείρισης των υδάτων·

5.

καλεί τις περιφερειακές και τοπικές αρχές να επωφεληθούν από τις μεγάλες δυνατότητες που προσφέρουν τα διαρθρωτικά ταμεία και να επενδύσουν στην βελτίωση ή ανανέωση των υφιστάμενων υποδομών και τεχνολογιών (ιδιαίτερα σε περιφέρειες όπου οι υδάτινοι πόροι κατασπαταλώνται εξαιτίας διαρροών από τους σωλήνες ύδρευσης), κυρίως δε σε καθαρές τεχνολογίες που διευκολύνουν την αποδοτική χρήση των υδάτων και μπορούν να συνδεθούν με το Ενοποιημένο Σύστημα Διαχείρισης των Υδάτινων Πόρων (ΕΣΔΥΠ), ιδιαίτερα δε προκειμένου να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της ορθολογικής χρήσης των υδάτινων πόρων, από άποψη εξοικονόμησης και επαναχρησιμοποίησης, στον βιομηχανικό τομέα και τις αγροτικές εκμεταλλεύσεις καθώς και στην οικιακή κατανάλωση·

6.

επιμένει, στο πλαίσιο αυτό, ότι η διάθεση πόρων για υποδομές θα πρέπει να στοχεύει στην λήψη μέτρων για την βελτίωση της διαχείρισης και του εφοδιασμού με ύδατα ποιότητας ανάλογα με τις υπάρχουσες ανάγκες·

7.

υπενθυμίζει ότι η προσέγγιση με γνώμονα τη ζήτηση πρέπει να προτιμάται κατά τη διαχείριση των υδάτινων πόρων· εκτιμά, ωστόσο, ότι η ΕΕ πρέπει να υιοθετήσει μια ολιστική προσέγγιση κατά τη διαχείριση των υδάτινων πόρων, που θα συνδυάζει μέτρα για τη διαχείριση της ζήτησης, μέτρα για τη βελτιστοποίηση των υπαρχόντων πόρων στο πλαίσιο του υδρολογικού κύκλου, και μέτρα για τη δημιουργία νέων πόρων, και ότι η προσέγγιση αυτή πρέπει να ενσωματώνει ζητήματα περιβαλλοντικού, κοινωνικού και οικονομικού χαρακτήρα·

8.

επισημαίνει ότι θα έπρεπε επίσης να λαμβάνονται υπ’ όψιν μέτρα από την πλευρά της προσφοράς, με στόχο την επίτευξη των πλέον οικονομικά και περιβαλλοντικά αποδοτικών λύσεων, που θα βελτιστοποιήσουν την ισορροπία μεταξύ προσφοράς και ζήτησης και θα διασφαλίσουν την αδιάλειπτη δημόσια ύδρευση, ακόμα και σε περιόδους ξηρασίας, σύμφωνα με τις αρχές της αειφόρου ανάπτυξης· εκτιμά ότι πρέπει να ενθαρρυνθεί η ανάληψη δράσης για τη δημιουργία αποτελεσματικής ιεραρχίας χρήσεων του νερού, και ότι η κατασκευή έργων παροχέτευσης για τη μεταφορά υδάτων σε μεγάλες αποστάσεις δεν πρέπει να αποτελέσει τη λύση στο πρόβλημα της λειψυδρίας· τονίζει, ωστόσο, τη σημασία που ενδέχεται να έχουν τα μέτρα στον τομέα της προσφοράς για τις περιφέρειες που πλήττονται περισσότερο από τη λειψυδρία και την ξηρασία, τα οποία μπορεί να λάβουν τη μορφή παραδοσιακών επιλογών, όπως η κατασκευή υποδομών για τον έλεγχο της πορείας των υδάτων, ή εναλλακτικών και καινοτόμων λύσεων, όπως είναι η βιώσιμη εκ νέου χρήση των λυμάτων ή η αφαλάτωση·

9.

υπογραμμίζει τον ρόλο των ευρωπαίων αγροτών για την καταπολέμηση της διάβρωσης του εδάφους και της απερήμωσης και ζητεί να αναγνωρισθεί ο κρίσιμος ρόλος του ευρωπαίου παραγωγού όσον αφορά τη διατήρηση της βλάστησης στις περιφέρειες που πλήττονται από παρατεταμένη ξηρασία ή που απειλούνται από αμμοθύελλες· υπογραμμίζει την ωφέλεια που προκύπτει από τις μόνιμες καλλιέργειες, τους οπωρώνες, τα αμπέλια, τις χορτολιβαδικές εκτάσεις, τα λιβάδια και την καλλιέργεια δασικών ειδών για την συγκράτηση του νερού·

10.

υπογραμμίζει τη σημασία του ζητήματος της διαχείρισης του νερού στις ορεινές περιοχές και καλεί την Επιτροπή να ενθαρρύνει τις αρχές της τοπικής και περιφερειακής αυτοδιοίκησης να καλλιεργήσουν πνεύμα αλληλεγγύης μεταξύ των ανάντη και των κατάντη χρηστών·

11.

υπενθυμίζει τη σύνδεση που υπάρχει μεταξύ της κλιματικής αλλαγής, της λειψυδρίας και ξηρασίας και της ολοκληρωμένης μέριμνας σε τοπικό επίπεδο, που στοχεύει στη διατήρηση και συντήρηση των τοπικών υδάτινων πόρων, και εκφράζει τη βαθιά του ανησυχία για τις πιθανές επιπτώσεις στη δημόσια υγεία· ζητεί να ληφθεί υπόψη ο αντίκτυπός τους στους υδάτινους πόρους κατά τη χάραξη πολιτικών για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής· ζητεί την εκπόνηση διεξοδικής μελέτης της σχέσης μεταξύ της ανάπτυξης βιοκαυσίμων και της διαθεσιμότητας των υδάτινων πόρων· ζητεί, παρομοίως, να διεξαχθεί συγκεκριμένη αξιολόγηση των εγκαταστάσεων που κάνουν μεγάλη κατανάλωση υδάτινων πόρων· τονίζει την ανάγκη να καταστεί το θέμα του νερού σημείο αναφοράς σε όλους τους τομείς πολιτικής και να δημιουργηθεί μια πραγματικά ολοκληρωμένη προσέγγιση κατά την αντιμετώπιση του θέματος αυτού, περιλαμβανομένων όλων των οικονομικών και νομικών μέσων της ΕΕ· υπογραμμίζει ότι όλα τα πολιτικά επίπεδα (εθνικό, περιφερειακό και τοπικό) θα έπρεπε να εμπλέκονται στη διαδικασία αυτή·

12.

εκτιμά ότι πρέπει να δημιουργηθεί ένας σύνδεσμος μεταξύ της λειψυδρίας, της ξηρασίας, των κλιματικών αλλαγών και των ειδικών στρατηγικών για την αντιμετώπισή τους, λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ανησυχίες που αφορούν την προσαρμογή στις κλιματικές αλλαγές πρέπει να ενσωματωθούν ως προτεραιότητες στην εφαρμογή της ΟΠΥ (οδηγία πλαίσιο στον τομέα των υδάτων)·

13.

προτρέπει την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να αναγνωρίσουν ότι η αποψίλωση δασών και η ανεξέλεγκτη αστική ανάπτυξη συμβάλλουν σε μεγάλο βαθμό στην αύξηση της λειψυδρίας· απευθύνει έκκληση στα κράτη μέλη και στις αρμόδιες αρχές να λάβουν υπόψη τους τούς προβληματισμούς σχετικά με τους υδάτινους πόρους κατά τον προγραμματισμό τους για την χρήση των εδαφών, και συγκεκριμένα σε σχέση με την ανάπτυξη οικονομικών δραστηριοτήτων σε ευαίσθητες λεκάνες απορροής των ποταμών, συμπεριλαμβανομένων των νησιωτικών και άκρως απόκεντρων περιοχών· τονίζει ότι η παροχή νερού, ανεξάρτητα από τον σκοπό της κατανάλωσης, πρέπει να υπόκειται σε δίκαιο τιμολογιακό καθεστώς, ενθαρρύνοντας, με τον τρόπο αυτό, τις επιχειρήσεις κυρίως να κάνουν ορθολογική χρήση των υδάτων·

14.

τονίζει ότι στο πλαίσιο της αναθεώρησης των προτεραιοτήτων του κοινοτικού προϋπολογισμού θα πρέπει να δοθεί υψηλότερη ιεράρχηση στις περιβαλλοντικές δράσεις και ειδικότερα στις πολιτικές για την καταπολέμηση των επιπτώσεων των κλιματικών αλλαγών, στις οποίες περιλαμβάνονται και η ξηρασία και λειψυδρία, εξασφαλίζοντας τους αναγκαίους πρόσθετους πόρους·

15.

ζητεί από την Επιτροπή να λάβει υπόψη τη διατομεακή σύνδεση μεταξύ των κοινωνικών και οικονομικών επιπτώσεων της αλλαγής του κλίματος στη χρήση της γης και το ενεργειακό κόστος που συνδέεται με την κλιματική αλλαγή· ενθαρρύνει την ΕΕ να διενεργήσει όλες τις αξιολογήσεις απόδοσης ύδατος χρησιμοποιώντας αντικειμενικούς και οικονομικούς δείκτες·

16.

αναγνωρίζει ότι η λειψυδρία και η ξηρασία έχουν άμεσες επιπτώσεις στην οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή· επιμένει ότι αυτό πρέπει να ληφθεί επαρκώς υπόψη κατά την εκπόνηση της μελλοντικής πολιτικής συνοχής και ότι όλα τα αναγκαία δημοσιονομικά μέτρα και άλλα μέσα πρέπει να είναι διαθέσιμα για τον σκοπό αυτόν·

17.

επισημαίνει ότι η οικονομική κατάσταση, η ανταγωνιστικότητα και οι ευκαιρίες ανάπτυξης μιας περιφέρειας καθορίζονται από αυτά τα πολύπλοκα περιβαλλοντικά θέματα που αναφέρονται στην ανακοίνωση·

18.

αναγνωρίζει τη σημασία της ΟΠΥ ως πλαίσιο για την επίτευξη μιας «καλής κατάστασης» των ευρωπαϊκών υδάτων, με την προώθηση της διαπεριφερειακής συνεργασίας, της αειφόρου χρήσης του ύδατος και την προστασία των διαθέσιμων υδάτινων πόρων συμβάλλοντας στο μετριασμό των συνεπειών των πλημμυρών και της ξηρασίας και ζητεί από την Επιτροπή και όλα τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν πλήρως τις διατάξεις της και να διασφαλίσουν ότι τα μέτρα για την καταπολέμηση της λειψυδρίας και της ξηρασίας δεν θα έχουν επιπτώσεις στους στόχους που αφορούν την ποιότητα των υδάτων·

19.

τονίζει την ανάγκη να διασαφηνισθεί ο ορισμός της «παρατεταμένης ξηρασίας» (στο πλαίσιο της ΟΠΥ) και οι επιπτώσεις της στην επίτευξη των περιβαλλοντικών στόχων της ΟΠΥ σε περιόδους ξηρασίας και κατόπιν αυτών· επισημαίνει ότι η λειψυδρία και η ξηρασία συνδέονται μεν αλλά αποτελούν διαφορετικές καταστάσεις, και πρέπει να εγκριθούν διαφοροποιημένες στρατηγικές για την αντιμετώπισή τους·

20.

τονίζει ότι υπάρχει στενή σχέση μεταξύ της ξηρασίας, της διάβρωσης του εδάφους, της απερήμωσης και των δασικών πυρκαγιών·

21.

θεωρεί ότι τα σχέδια διαχείρισης της λεκάνης απορροής των ποταμών που απαιτούνται στο πλαίσιο της ΟΠΥ θα έπρεπε επίσης να ενσωματώνουν τη διαχείριση της ξηρασίας και άλλων καταστροφών υδρομετεωρολογικού χαρακτήρα και να προβλέπουν μία διαχείριση κρίσεων ανάλογα με τις συγκεκριμένες ανάγκες των λεκανών απορροής των ποταμών που απειλούνται από λειψυδρία και ξηρασία, που θα συμπεριλαμβάνει διασυνοριακό συντονισμό, δημόσια συμμετοχή και συστήματα έγκαιρης ειδοποίησης που θα λειτουργούν σε διαφορετικά επίπεδα δηλ. ευρωπαϊκό, εθνικό, περιφερειακό και τοπικό· επισημαίνει την ανάγκη να αποφεύγεται η δημιουργία φραγμών στη φυσική πορεία των ποταμών σε μια προσπάθεια ελαχιστοποίησης των πλημμυρών, και ενθαρρύνει τις περισσότερο εκτεταμένες εκτιμήσεις των επιπτώσεων που έχει ο αποκλεισμός της φυσικής πορείας της ροής του νερού·

22.

υπογραμμίζει τον ρόλο των δασών στον υδρολογικό κύκλο και τη σημασία ενός ισορροπημένου συνδυασμού δασών, βοσκοτόπων και καλλιεργήσιμων εκτάσεων για τη βιώσιμη διαχείριση των υδάτων· ειδικότερα, επισημαίνει τον ρόλο των εδαφών με υψηλό ποσοστό οργανικών στοιχείων και προσαρμοσμένη αμειψισπορά· προειδοποιεί ότι η αυξημένη κατανάλωση γαιών αποτελεί απειλή για τη γεωργία, την ασφάλεια των τροφίμων και τη βιώσιμη διαχείριση των υδάτων·

23.

επισημαίνει ότι η απερήμωση συνδέεται στενά με τη δασική οικονομία· προτρέπει σε μεγαλύτερη χρήση της αποψίλωσης των δασών για τον περιορισμό και τη μείωση της υπερβολικής ροής επιφανειακών και υπόγειων υδάτων και την καταπολέμηση της υποβάθμισης και της διάβρωσης του εδάφους·

24.

συνιστά να προβλεφθεί από τον μηχανισμό πολιτικής προστασίας της Κοινότητας η δυνατότητα παρέμβασης σε καταστάσεις κρίσης που ενδέχεται να προκύψουν από ακραία ξηρασία·

25.

τονίζει τη σημασία του επανακαθορισμού των διαθέσιμων ποσοτήτων του υπόγειου νερού ανά την ΕΕ καθώς και των κανονισμών για τη χρήση του, με κύριο στόχο την ορθολογική χρήση αποθεμάτων υπόγειου νερού ανάλογη με τις ανάγκες της εκάστοτε χώρας·

26.

σημειώνει ότι η Ανακοίνωση δεν επιλαμβάνεται του προβλήματος που υπάρχει σε πολλές περιφέρειες από την έλλειψη βιολογικού καθαρισμού των λυμάτων·

27.

τονίζει ότι η ανάγκη προστασίας των πόρων υπόγειων υδάτων δεν πρέπει να ξεχαστεί ώστε να συμπεριληφθούν στη συνολική διαχείριση των υδάτινων πόρων·

28.

ζητεί από το Συμβούλιο, τα κράτη μέλη και τις περιφερειακές και τοπικές αρχές να λάβουν υπόψη τους τον προβληματισμό της Ανακοίνωσης και σε άλλες επί μέρους πολιτικές, προκειμένου να αποφευχθούν οι αντιπαραγωγικές συνέπειες στην προστασία των υδάτινων πόρων·

29.

τονίζει ότι η παγκόσμια εμπειρία αποδεικνύει ότι η εκτροπή ποταμών οδηγεί σε ανεπανόρθωτη καταστροφή των οικολογικών και υδρομορφολογικών συνθηκών και μπορεί να σημαίνει ότι κάτοικοι πρέπει να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους και οι επιχειρήσεις να υποχρεωθούν σε μετεγκατάσταση, διαταράσσοντας έτσι την κοινωνική και οικονομική συνοχή· καλεί τα κράτη μέλη να αποτρέψουν τυχόν επιδείνωση των λεκανών απορροής ποταμών τους και να τηρήσουν στο ακέραιο τις απαιτήσεις των άρθρων 1 και 4 της ΟΠΥ και καλεί την Επιτροπή να χορηγήσει χρηματοδότηση της ΕΕ μόνο σε σχέδια που συμμορφώνονται πλήρως προς τις απαιτήσεις αυτές·

30.

παροτρύνει το Συμβούλιο να εγκρίνει, χωρίς άλλη καθυστέρηση, απόφαση σχετικά με τον προτεινόμενο κανονισμό περί ιδρύσεως του Ταμείου Αλληλεγγύης της ΕΕ (COM(2005)0108) προκειμένου να υπάρξει καλύτερος ορισμός των κριτηρίων και των επιλέξιμων γεγονότων, συμπεριλαμβανομένων των περιπτώσεων ξηρασίας, και κατά συνέπεια να καταστεί δυνατή η αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση των ζημιών που προκαλούνται από φυσικές καταστροφές, λαμβάνοντας επίσης υπόψη ότι το Κοινοβούλιο έχει εγκρίνει τη θέση του ήδη από τις 18 Μαΐου 2006 (4)·

31.

επικροτεί το γεγονός ότι η εξοικονόμηση ύδατος αποτελεί απόλυτη προτεραιότητα για την Επιτροπή προκειμένου να αντιμετωπισθεί η λειψυδρία και η ξηρασία· προτρέπει, εν προκειμένω, την Επιτροπή να μεριμνήσει ώστε η χρήση των διαρθρωτικών ταμείων της ΕΕ να μην αντιβαίνει στην προτεραιότητα αυτή, να ενσωματώσει την βιώσιμη διαχείριση των υδάτων στα κριτήρια τα οποία πρέπει να πληρούν τα προγράμματα, και να έχει στοιχεία για την άριστη εκμετάλλευση, από τις περιφερειακές και τοπικές αρχές, της εξοικονόμησης ύδατος και τη συμμόρφωσή τους με τις απαιτήσεις της ΟΠΥ, πριν τους χορηγηθεί χρηματοδότηση από τα Διαρθρωτικά Ταμεία·

32.

θεωρεί αναγκαίο, όταν ένας ποταμός διασχίζει περισσότερα του ενός κράτη μέλη, να θεσπίζεται διαπεριφερειακή και διεθνική συνεργασία για την ολοκληρωμένη διαχείριση των ποταμών, ιδίως σε σχέση με τις καλλιέργειες·

33.

υπενθυμίζει ότι το 20 % τουλάχιστον των υδάτων στην ΕΕ χάνεται λόγω μη αποδοτικής χρήσης των υδάτων και τονίζει την ανάγκη μεγαλύτερων επενδύσεων προκειμένου να βελτιωθεί η τεχνική πρόοδος σε όλους τους τομείς της οικονομίας (εστιάζοντας σε εκείνους που προβαίνουν στην πλέον εντατική χρήση υδάτων και σε εκείνους όπου το δυναμικό εξοικονόμησης υδάτων είναι περισσότερο σημαντικό)· σημειώνει ότι η κακή διαχείριση των υδάτων αποτελεί πρόβλημα που επηρεάζει τη λειψυδρία και που ενδέχεται να έχει περισσότερες αρνητικές επιπτώσεις σε περιόδους ξηρασίας, αλλά που δεν την προκαλεί, καθώς η ξηρασία αποτελεί φυσικό φαινόμενο·

34.

προτείνει στην Επιτροπή —δεδομένου ότι το πρόβλημα της λειψυδρίας και της ξηρασίας συνδέεται με τα περίπλοκα ζητήματα που περιβάλλουν τη σπάταλη χρήση των υδάτων— να ενσωματωθεί το κριτήριο της οικονομικά αποδοτικής χρήσης του νερού στο σύστημα των προϋποθέσεων για την ανάθεση επιδοτήσεων από πόρους της ΕΕ·

35.

ενθαρρύνει την ΕΕ να υποστηρίξει την τεχνολογία, την ανταλλαγή καλών πρακτικών και την καινοτομία που οδηγούν σε μικρότερη κατανάλωση ύδατος και ενέργειας, με στόχο τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας κατά τη διαχείριση των υδάτων·

36.

καλεί την Επιτροπή, έχοντας υπόψη ότι οι απώλειες που οφείλονται σε διαρροές στο δημόσιο δίκτυο ύδρευσης στα αστικά κέντρα ενδέχεται να ξεπερνούν το 50 %, να εξετάσει την πιθανότητα προώθησης ενός αστικού δικτύου που θα ενθαρρύνει τη βιώσιμη χρήση των υδάτων, με στόχο την ανταλλαγή καλών πρακτικών, όπως η εκ νέου χρήση, η εξοικονόμηση και βελτιωμένη αποδοτικότητα της χρήσης των υδάτων, καθώς και η από κοινού διεξαγωγή πιλοτικών προγραμμάτων επίδειξης· καλεί, παρομοίως, τις τοπικές αρχές να βελτιώσουν τα απηρχαιωμένα δίκτυα υδροδότησης·

37.

τονίζει ότι το 40 % του ύδατος που χρησιμοποιείται στην ΕΕ θα μπορούσε να εξοικονομηθεί· ζητεί συγκεκριμένα μέτρα και οικονομικά κίνητρα για την προώθηση μιας περισσότερο αποτελεσματικής και αειφόρου χρήσης του ύδατος· ζητεί, παρομοίως, την ευρεία εγκατάσταση μετρητών που θα υπολογίζουν την κατανάλωση νερού προκειμένου να ενθαρρυνθεί η εξοικονόμηση, η εκ νέου χρήση και η αποδοτική και ορθολογική χρήση των υδάτων· ενθαρρύνει τα πλέον πληττόμενα κράτη μέλη να χρησιμοποιήσουν τμήμα των διαρθρωτικών τους ταμείων για προγράμματα με στόχο τη βελτίωση της χρήσης και της εξοικονόμησης υδάτων· ενθαρρύνει τις αρχές που είναι αρμόδιες για τις λεκάνες απορροής των ποταμών να διεξαγάγουν ανάλυση κόστους-ωφελείας για μέτρα εναλλακτικής διαχείρισης των υδάτων σε όλους τους τομείς·

38.

τονίζει την ανάγκη καταπολέμησης της σπατάλης και εξισορρόπησης των χρήσεων του νερού, ιδίως μέσω της εκ νέου χρήσης του, λαμβάνοντας υπόψη την πολύπλευρη αξία του: σε βιολογικό, κοινωνικό, περιβαλλοντικό, συμβολικό, πολιτισμικό επίπεδο, αλλά και στο πλαίσιο του τοπίου και του τουρισμού·

39.

υπενθυμίζει ότι το άρθρο 9, παράγραφος 1 της ΟΠΥ προβλέπει ότι «τα κράτη μέλη λαμβάνουν υπόψη την αρχή της ανάκτησης του κόστους των υπηρεσιών ύδατος (…) ειδικότερα σύμφωνα με την αρχή “ο ρυπαίνων πληρώνει” και μέχρι το 2010, τα κράτη μέλη εξασφαλίζουν ότι οι πολιτικές τιμολόγησης του ύδατος παρέχουν κατάλληλα κίνητρα στους χρήστες για να χρησιμοποιούν αποτελεσματικά τους υδάτινους πόρους (…) και, στην κατάλληλη συμβολή των διαφόρων χρήσεων ύδατος (…) καθώς και στην ανάκτηση του κόστους των υπηρεσιών ύδατος»·

40.

εκτιμά ότι, παρόλο που οι πολιτικές διαχείρισης των υδάτων πρέπει να βασίζονται στην αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει», πρέπει επίσης να συνοδεύονται από μέτρα που θα θέσουν τέλος στις σημαντικές απώλειες που σημειώνονται ως αποτέλεσμα ελαττωματικού εξοπλισμού και ακατάλληλων καλλιεργειών και συστημάτων ύδρευσης·

41.

τονίζει ότι η μεγάλη πρόοδος προς την κατεύθυνση μιας αποδοτικότερη χρήσης του ύδατος μπορεί να επιτευχθεί σε ορισμένες χώρες στο γεωργικό τομέα· ελπίζει ότι ο έλεγχος της υγείας της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής (ΚΠΓ) θα λάβει το πρόβλημα αυτό υπόψη και θα προτείνει συγκεκριμένες ενέργειες προώθησης μιας περισσότερο αειφόρου χρήσης ύδατος μέσω κινήτρων για την κινητοποίηση των καλύτερων διαθέσιμων πρακτικών και τεχνολογιών, συγκεκριμένα την υποστήριξη της ανάπτυξης της υπαίθρου, μέσω της πολλαπλής συμμόρφωσης, της εφαρμογής της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει» και της αρχής «ο χρήστης πληρώνει», καθώς και των προγραμμάτων ανάπτυξης της υπαίθρου· εκτιμά ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να υποστηρίξει μέτρα για τη βελτίωση της διαχείρισης των υδάτων στη γεωργία, προάγοντας τον εκσυγχρονισμό των συστημάτων άρδευσης που θα μειώσει την κατανάλωση ύδατος και ενισχύοντας την έρευνα στον εν λόγω τομέα·

42.

υπογραμμίζει τον ρόλο που διαδραματίζουν τα περιβαλλοντικά προγράμματα στο πλαίσιο του δεύτερου πυλώνα της ΚΓΠ ως προς τη θέσπιση κινήτρων για γεωργικές πρακτικές για την προστασία της βιωσιμότητας και της καθαρότητας των υδάτινων πόρων·

43.

υπογραμμίζει το γεγονός ότι η παραγωγή βιοκαυσίμων θα αυξήσει τη ζήτηση για μεγάλες ποσότητες ύδατος και τονίζει την ανάγκη στενής παρακολούθησης των επιπτώσεων της χρήσης βιοκαυσίμων και τακτικής επανεξέτασης των πολιτικών για τα βιοκαύσιμα σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης και σε εθνικό επίπεδο·

44.

επισημαίνει ότι χρήστες υδάτων μεγάλης κλίμακας (όπως είναι οι μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας) δεν καταναλώνουν νερό, αλλά το απελευθερώνουν στον υδρολογικό κύκλο, αφότου το χρησιμοποιήσουν στο πλαίσιο των εργασιών τους· τονίζει ότι μέσω αυτής της διαδικασίας, έχουν ισχυρές επιπτώσεις στη διαθεσιμότητα των επιφανειακών υδάτων, στα οικολογικά συστήματα και στη δημόσια υγεία, εφόσον αυξάνουν τη θερμοκρασία του νερού· υπογραμμίζει την ανάγκη να ληφθούν υπόψη τα ανωτέρω·

45.

υπενθυμίζει ότι οι καταναλωτές μπορεί να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο για την επίτευξη αειφόρου χρήσης των υδάτινων πόρων στην ΕΕ και καλεί ως εκ τούτου την ΕΕ να αρχίσει δημόσια εκστρατεία ενημέρωσης και εκπαίδευσης των πολιτών σχετικά με το νερό και να τους ενθαρρύνει να προβούν σε συγκεκριμένες ενέργειες·

46.

επισημαίνει στην Επιτροπή ότι μέσω της χάραξης μιας αποδοτικής πολιτικής τιμολόγησης του νερού, η οποία θα εκφράζει την πραγματική του αξία, μπορεί να ενθαρρύνει τους καταναλωτές να είναι περισσότερο φειδωλοί στη χρήση του·

47.

τονίζει τον κυρίαρχο ρόλο των περιφερειακών και τοπικών αρχών και των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών στη διοργάνωση εκστρατειών ενημέρωσης και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων·

48.

καλεί την Επιτροπή και τις περιφέρειες και τις πόλεις των κρατών μελών να ενθαρρύνουν την ανάπτυξη μιας κουλτούρας εξοικονόμησης νερού στην ΕΕ, προωθώντας τη συλλογή όμβριων υδάτων και ξεκινώντας εκστρατείες ευαισθητοποίησης του κοινού για την εξοικονόμηση του ύδατος μέσω, π.χ. της διοργάνωσης κατάλληλων εκπαιδευτικών προγραμμάτων· καλεί την Επιτροπή να ενισχύσει την ανταλλαγή καλών πρακτικών μεταξύ περιφερειών, πόλεων και οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών, εστιάζοντας σε μέτρα για την εξοικονόμηση των υδάτων (συμπεριλαμβανομένου του καθαρισμού των όμβριων υδάτων και των λυμάτων), να βελτιώσει την ορθολογική χρήση των υδάτινων πόρων και να διαχειρισθεί τον κίνδυνο ξηρασίας·

49.

θεωρεί απαραίτητη την προώθηση εκστρατειών ενημέρωσης, ευαισθητοποίησης και κατάρτισης των παραγωγών ώστε να συμβάλλουν ενεργά στη βιώσιμη διαχείριση των υδάτινων πόρων·

50.

θεωρεί ότι ένα σύστημα επισήμανσης της κατανάλωσης νερού των προϊόντων, το οποίο ισχύει ήδη για την ενεργειακή απόδοση, θα αποτελέσει κατάλληλο εργαλείο για την επίτευξη μιας περισσότερο βιώσιμης κατανάλωσης νερού, αλλά τονίζει ότι:

51.

επισημαίνει ότι τα κριτήρια απόδοσης νερού πρέπει, όπου αυτό είναι εφικτό, να αποτελέσουν τμήμα των κατασκευαστικών προτύπων για τα κτίρια·

52.

ενθαρρύνει τους ενδιαφερόμενους να αναπτύξουν ένα εθελοντικό πλαίσιο για την επισήμανση της αειφόρου διαχείρισης του νερού καθώς και τον σχεδιασμό εθελοντικών προγραμμάτων εξοικονόμησης νερού σε διάφορους οικονομικούς τομείς (πχ. γεωργία, τουρισμός, κατασκευές)·

53.

θεωρεί ότι το νερό πρέπει να παραμείνει δημόσιο αγαθό και θεμελιώδες στοιχείο της κυριαρχίας των χωρών, στο οποίο θα πρέπει να έχουν όλοι πρόσβαση σε κοινωνικά και περιβαλλοντικά δίκαιες τιμές, ενώ θα λαμβάνεται ιδιαίτερα υπόψη η συγκεκριμένη κατάσταση κάθε χώρας και τα διάφορα υφιστάμενα συστήματα παραγωγής, καθώς και ο κοινωνικός ρόλος της αγροτικής παραγωγής·

54.

καλεί την Επιτροπή να εξετάσει το ενδεχόμενο χρηματοδότησης κατά το 2009 ενός πιλοτικού προγράμματος με στόχο την κάλυψη της έρευνας, εποπτείας και ελέγχου για την ανάπτυξη προληπτικών δραστηριοτήτων προκειμένου να σταματήσει η απερήμωση και ο σχηματισμός στεπών στην Ευρώπη προλαμβάνοντας έτσι τη διάβρωση του εδάφους, την αποφύσηση, τις απώλειες στη γεωργία και τη βιοποικιλότητα, αυξάνοντας την προστασία και τη γονιμότητα του εδάφους και την ικανότητά του να κατακρατεί το νερό καθώς και τις ικανότητές του στη δέσμευση άνθρακα· υπογραμμίζει τη σημασία της δημιουργίας αξιόπιστων και διαφανών δεδομένων έτσι ώστε η πολιτική αυτή να είναι όντως αποτελεσματική·

55.

επικροτεί την ίδρυση του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου για την Ξηρασία και το σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης, τα οποία θα τεθούν σε λειτουργία έως το 2012· τονίζει τη σημασία μιας εκτεταμένης συζήτησης σχετικά με τους βασικούς στόχους, τον προϋπολογισμό και την οργάνωσή του·

56.

ζητεί από την Επιτροπή να προωθήσει την έναρξη της λειτουργίας του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου για την Ξηρασία στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος και υπογραμμίζει ότι τα εθνικά δεδομένα πρέπει να συμπληρώνονται από πρότυπες περιφερειακές και τοπικές εποχιακές πληροφορίες σχετικά με τις βροχοπτώσεις και τη διατομεακή κατανάλωση, προκειμένου να ενισχυθεί η ορθολογική και στρατηγική λήψη αποφάσεων·

57.

υπογραμμίζει τη σημασία των εδαφών που είναι πλούσια σε χούμο, ενός προσαρμοσμένου συστήματος εναλλαγής καλλιεργειών και ενός ισορροπημένου συνδυασμού δασών, χορτολιβαδικών και καλλιεργήσιμων εκτάσεων για τη βιώσιμη διαχείριση του νερού· προειδοποιεί ότι η αυξανόμενη χρήση γης συνιστά απειλή για τη γεωργία, την ασφάλεια του εφοδιασμού με τρόφιμα και τη βιώσιμη διαχείριση του νερού·

58.

ζητεί από την Επιτροπή να υποστηρίξει τα κράτη μέλη όσον αφορά την αναδάσωση περιοχών που επλήγησαν από περιοδική ξηρασία και πυρκαγιές με σεβασμό προς τα βιοκλιματικά και οικολογικά χαρακτηριστικά τους, και ελπίζει ότι η αποκατάσταση του αγροτικού και αστικού τοπίου θα αντιμετωπιστεί ως ιδιαίτερα σημαντικό ζήτημα και θα ληφθούν δεόντως υπόψη τα ειδικά τοπικά χαρακτηριστικά·

59.

θεωρεί ότι η λειψυδρία και οι περιοδικές ξηρασίες ενέτειναν τη μάστιγα των πυρκαγιών και τη σοβαρότητά τους, αυξάνοντας την ευπάθεια και τον κίνδυνο εξάλειψης πολλών ειδών που είναι χαρακτηριστικά για τα δάση των χωρών της νότιας Ευρώπης, για τις οποίες τα δάση συχνά αντιπροσωπεύουν τον κύριο φυσικό πόρο·

60.

επισημαίνει ότι οι συχνότεροι και εντονότεροι περιβαλλοντικοί κίνδυνοι και τα φαινόμενα της λειψυδρίας και ξηρασίας θα πρέπει να ληφθούν υπόψη στο σχεδιασμό του ευρωπαϊκού μοντέλου γεωργίας καθώς και ότι στο πλαίσιο αυτό ένας αποτελεσματικός μηχανισμός διαχείρισης κρίσεων θα πρέπει να αποτελέσει ουσιώδες στοιχείο της ευρωπαϊκής ΚΓΠ·

61.

είναι της άποψης ότι πρέπει να επανεκτιμηθεί η περιβαλλοντική αξία των δασών και της γεωργικής παραγωγής στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής, όπου είναι απολύτως απαραίτητο να αντισταθμιστεί η αύξηση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου με την αύξηση της δασικής κάλυψης, της οποίας η συμβολή ως δεξαμενής απορρόφησης άνθρακα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη σε όλες τις πολιτικές για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου·

62.

υποστηρίζει τη δέσμευση της Επιτροπής να συνεχίσει να επισημαίνει την πρόκληση της λειψυδρίας και της ξηρασίας σε διεθνές επίπεδο, ιδίως μέσω της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για την καταπολέμηση της απερήμωσης και της Σύμβασης πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή·

63.

αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή καθώς και στις κυβερνήσεις και στα Κοινοβούλια των κρατών μελών.