Choose the experimental features you want to try

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

Document 32000L0069

    Οδηγία 2000/69/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Νοεμβρίου 2000, για οριακές τιμές βενζολίου και μονοξειδίου του άνθρακα στον αέρα του περιβάλλοντος

    ΕΕ L 313 της 13.12.2000, p. 12–21 (ES, DA, DE, EL, EN, FR, IT, NL, PT, FI, SV)

    Το έγγραφο αυτό έχει δημοσιευτεί σε ειδική έκδοση (CS, ET, LV, LT, HU, MT, PL, SK, SL, BG, RO)

    Legal status of the document No longer in force, Date of end of validity: 10/06/2010; καταργήθηκε από 32008L0050

    ELI: http://data.europa.eu/eli/dir/2000/69/oj

    32000L0069

    Οδηγία 2000/69/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Νοεμβρίου 2000, για οριακές τιμές βενζολίου και μονοξειδίου του άνθρακα στον αέρα του περιβάλλοντος

    Επίσημη Εφημερίδα αριθ. L 313 της 13/12/2000 σ. 0012 - 0021


    Οδηγία 2000/69/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου

    της 16ης Νοεμβρίου 2000

    για οριακές τιμές βενζολίου και μονοξειδίου του άνθρακα στον αέρα του περιβάλλοντος

    TΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ,

    Έχοντας υπόψη:

    τη συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, και ιδίως το άρθρο 175 παράγραφος 1,

    την πρόταση της Επιτροπής(1),

    τη γνώμη της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής(2),

    αφού ζήτησαν τη γνώμη της Επιτροπής των Περιφερειών,

    Αποφασίζοντας σύμφωνα με τη διαδικασία του άρθρου 251 της συνθήκης(3),

    Εκτιμώντας τα ακόλουθα:

    (1) Με βάση τις αρχές που διατυπώνονται στο άρθρο 174 της συνθήκης, το πρόγραμμα πολιτικής και δράσης της Ευρωπαϊκής Κοινότητας για το περιβάλλον και την αειφόρο ανάπτυξη (πέμπτο πρόγραμμα δράσης για το περιβάλλον)(4), όπως συμπληρώνεται με την απόφαση αριθ. 2179/98/ΕΚ(5) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με την αναθεώρησή του, προβλέπει ειδικότερα την τροποποίηση της ισχύουσας νομοθεσίας για τους ατμοσφαιρικούς ρύπους. Το πρόγραμμα αυτό συνιστά τον καθορισμό μακροπρόθεσμων στόχων ποιότητος του αέρος. Tο άρθρο 174 της συνθήκης απαιτεί να εφαρμόζεται η αρχή της προφύλαξης στα θέματα προστασίας της υγείας του ανθρώπου και του περιβάλλοντος.

    (2) Tο άρθρο 152 της συνθήκης προβλέπει ότι οι απαιτήσεις προστασίας της υγείας πρέπει να αποτελούν συνιστώσα των άλλων πολιτικών της Κοινότητας. Το άρθρο 3 παράγραφος 1 στοιχείο ο) της συνθήκης προβλέπει ότι οι δραστηριότητες της Κοινότητας πρέπει να περιλαμβάνουν συμβολή στην επίτευξη υψηλού επίπεδου προστασίας της υγείας.

    (3) Δυνάμει του άρθρου 4 παράγραφος 5 της οδηγίας 96/62/ΕΚ του Συμβουλίου, της 27ης Σεπτεμβρίου 1996, για την εκτίμηση και τη διαχείριση της ποιότητας του αέρα του περιβάλλοντος(6), το Συμβούλιο θεσπίζει τη νομοθεσία που προβλέπεται στην παράγραφο 1 και τις διατάξεις που προβλέπονται στις παραγράφους 3 και 4 του ίδιου άρθρου.

    (4) Η οδηγία 96/62/ΕΚ απαιτεί την κατάρτιση σχεδίων δράσης για τις ζώνες στις οποίες οι συγκεντρώσεις των ρύπων στον αέρα του περιβάλλοντος υπερβαίνουν τις οριακές τιμές, προσαυξημένες κατά το τυχόν προσωρινό περιθώριο ανοχής που εφαρμόζεται για να διασφαλιστεί εμπροθέσμως η τήρηση των οριακών τιμών.

    (5) Η οδηγία 96/62/ΕΚ προβλέπει ότι οι αριθμητικές οριακές τιμές πρέπει να βασίζονται στα πορίσματα των εργασιών διεθνών επιστημονικών ομάδων του τομέα. Η Επιτροπή πρέπει να λαμβάνει υπόψη τα πλέον πρόσφατα επιστημονικά ερευνητικά δεδομένα στους σχετικούς τομείς της επιδημιολογίας και του περιβάλλοντος και τις πλέον πρόσφατες εξελίξεις στη μετρολογία για την επανεξέταση των στοιχείων επί των οποίων βασίζονται οι οριακές τιμές.

    (6) Τα απαιτούμενα μέτρα για την εφαρμογή της παρούσας οδηγίας θεσπίζονται σύμφωνα με την απόφαση 1999/468/ΕΚ του Συμβουλίου, της 28ης Ιουνίου 1999, για τον καθορισμό των όρων άσκησης των εκτελεστικών αρμοδιοτήτων που ανατίθενται στην Επιτροπή(7).

    (7) Οι αναγκαίες τροποποιήσεις για την προσαρμογή προς την επιστημονική και τεχνική πρόοδο επιτρέπεται να αφορούν μόνον τα κριτήρια και τις τεχνικές για την εκτίμηση των συγκεντρώσεων βενζολίου και μονοξειδίου του άνθρακα ή λεπτομερείς ρυθμίσεις για τη διαβίβαση πληροφοριών στην Επιτροπή, και δεν επιτρέπεται να οδηγούν στην άμεση ή έμμεση τροποποίηση οριακών τιμών.

    (8) Οι οριακές τιμές που ορίζει η παρούσα οδηγία αποτελούν απλώς στοιχειώδεις απαιτήσεις. Σύμφωνα με το άρθρο 176 της συνθήκης, τα κράτη μέλη μπορούν να διατηρούν σε ισχύ ή να θεσπίζουν αυστηρότερα προστατευτικά μέτρα. Ειδικότερα, μπορούν να θεσπιστούν αυστηρότερες οριακές τιμές για να προστατευθεί η υγεία ιδιαίτερα ευάλωτων πληθυσμιακών ομάδων όπως των παιδιών και των νοσηλευόμενων σε νοσοκομεία. Ένα κράτος μέλος μπορεί να απαιτεί την επίτευξη των οριακών τιμών και πριν από τις προθεσμίες που τάσσει η οδηγία.

    (9) Το βενζόλιο αποτελεί γονιδιοτοξικό καρκινογόνο παράγοντα για τον άνθρωπο και δεν υπάρχει προσδιορίσιμο επίπεδο κάτω του οποίου είναι ακίνδυνο για την ανθρώπινη υγεία.

    (10) Ωστόσο, όταν οι οριακές τιμές που θέτει για το βενζόλιο η παρούσα οδηγία είναι δύσκολο να επιτευχθούν λόγω των τοπικών χαρακτηριστικών διασποράς ή των σχετικών κλιματολογικών συνθηκών ή όταν η εφαρμογή των μέτρων θα δημιουργούσε σοβαρά κοινωνικοοικονομικά προβλήματα, τα κράτη μέλη μπορούν να ζητούν από την Επιτροπή μία χρονικώς περιορισμένη παράταση υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις.

    (11) Για να διευκολυνθεί η επανεξέταση της παρούσας οδηγίας το 2004, η Επιτροπή και τα κράτη μέλη θα πρέπει να μελετήσουν την ενθάρρυνση της έρευνας όσον αφορά τις επιπτώσεις του βενζολίου και του μονοξειδίου του άνθρακα. Εκτός από τον εξωτερικό αέρα θα πρέπει εν προκειμένω να ληφθεί υπόψη και η ρύπανση του αέρα σε εσωτερικούς χώρους.

    (12) Η ύπαρξη τυποποιημένων τεχνικών μέτρησης μεγάλης ακρίβειας και κοινών κριτηρίων για τις θέσεις εγκατάστασης των σταθμών μέτρησης αποτελεί σημαντικό στοιχείο στην εκτίμηση της ποιότητας του αέρα του περιβάλλοντος, προκειμένου να λαμβάνονται συγκρίσιμες πληροφορίες σε όλη την Κοινότητα.

    (13) Ως βάση για την κατάρτιση τακτικών εκθέσεων, πρέπει να διαβιβάζονται στην Επιτροπή στοιχεία για τις συγκεντρώσεις βενζολίου και μονοξειδίου του άνθρακα.

    (14) Πρέπει να διατίθενται στο κοινό ευχερώς ενημερωμένες πληροφορίες για τις συγκεντρώσεις βενζολίου και μονοξειδίου του άνθρακα στον αέρα του περιβάλλοντος,

    ΕΞΕΔΩΣΑΝ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΟΔΗΓΙΑ:

    Άρθρο 1

    Στόχοι

    Στόχοι της παρούσας οδηγίας είναι:

    α) ο καθορισμός οριακών τιμών για τις συγκεντρώσεις βενζολίου και μονοξειδίου του άνθρακα στον αέρα του περιβάλλοντος με σκοπό την αποφυγή, πρόληψη ή μείωση επιβλαβών επιδράσεων στην υγεία του ανθρώπου και στο σύνολο του περιβάλλοντος,

    β) η εκτίμηση των συγκεντρώσεων βενζολίου και μονοξειδίου του άνθρακα στον αέρα του περιβάλλοντος βάσει κοινών μεθόδων και κριτηρίων,

    γ) η συλλογή κατάλληλων πληροφοριών για τις συγκεντρώσεις βενζολίου και μονοξειδίου του άνθρακα στον αέρα του περιβάλλοντος και η ενημέρωση του κοινού,

    δ) η διατήρηση της ποιότητας του αέρα του περιβάλλοντος, όταν είναι καλή, και η βελτίωσή της στις υπόλοιπες περιπτώσεις ως προς το βενζόλιο και το μονοξείδιο του άνθρακα.

    Άρθρο 2

    Ορισμοί

    Εφαρμόζονται οι ορισμοί του άρθρου 2 της οδηγίας 96/62/ΕΚ.

    Για τους σκοπούς της παρούσας οδηγίας νοούνται ως:

    α) "άνω όριο εκτίμησης", επίπεδο που καθορίζεται στο παράρτημα ΙΙΙ και κάτω από το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί συνδυασμός μετρήσεων και τεχνικών προσομοίωσης για την εκτίμηση της ποιότητας του αέρα του περιβάλλοντος, σύμφωνα με το άρθρο 6 παράγραφος 3 της οδηγίας 96/62/ΕΚ,

    β) "κάτω όριο εκτίμησης", επίπεδο που καθορίζεται στο παράρτημα ΙΙΙ και κάτω από το οποίο μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνο τεχνικές προσομοίωσης ή αντικειμενικής εκτίμησης για την εκτίμηση της ποιότητας του αέρα του περιβάλλοντος, σύμφωνα με το άρθρο 6 παράγραφος 4 της οδηγίας 96/62/ΕΚ,

    γ) "μετρήσεις σταθερών σημείων", μετρήσεις εκτελούμενες σύμφωνα με το άρθρο 6 παράγραφος 5 της οδηγίας 96/62/ΕΚ.

    Άρθρο 3

    Βενζόλιο

    1. Τα κράτη μέλη λαμβάνουν τα αναγκαία μέτρα ώστε οι συγκεντρώσεις βενζολίου στον αέρα του περιβάλλοντος, εκτιμώμενες κατ' άρθρο 5, να μην υπερβαίνουν την οριακή τιμή που καθορίζεται στο παράρτημα Ι σύμφωνα με τις ημερομηνίες που αναφέρονται σ' αυτό.

    Το περιθώριο ανοχής που καθορίζεται στο παράρτημα Ι εφαρμόζεται σύμφωνα με το άρθρο 8 της οδηγίας 96/62/ΕΚ.

    2. Όταν η επίτευξη της οριακής τιμής του παραρτήματος Ι είναι δυσχερής λόγω των τοπικών χαρακτηριστικών διασποράς ή των σχετικών κλιματικών συνθηκών, όπως η χαμηλή ταχύτητα του ανέμου ή/και συνθήκες που ευνοούν την εξάτμιση και εάν η εφαρμογή των μέτρων θα προκαλούσε σοβαρά κοινωνικοοικονομικά προβλήματα, ένα κράτος μέλος δύναται να ζητήσει από την Επιτροπή παράταση περιορισμένης διάρκειας. Η Επιτροπή, ενεργώντας με τη διαδικασία του άρθρου 12 παράγραφος 2 της οδηγίας 96/62/ΕΚ, δύναται, κατόπιν αιτήσεως κράτους μέλους και με την επιφύλαξη του άρθρου 8 παράγραφος 3, της παρούσας οδηγίας να δώσει μια τέτοια παράταση για περίοδο που δεν υπερβαίνει τα 5 έτη εάν το συγκεκριμένο κράτος μέλος:

    - καθορίζει τις οικείες ζώνες ή/και οικισμούς

    - αιτιολογεί δεόντως την παράταση αυτή

    - αποδεικνύει ότι έχουν ληφθεί όλα τα εύλογα μέτρα για τη μείωση των συγκεντρώσεων των ρύπων και την ελαχιστοποίηση της περιοχής πάνω από την οποία σημειώνεται υπέρβαση της οριακής τιμής και

    - σκιαγραφεί τις μελλοντικές εξελίξεις όσον αφορά τα μέτρα που θα λάβει σύμφωνα με το άρθρο 8 παράγραφος 3 της οδηγίας 96/62/ΕΚ.

    Ωστόσο, η οριακή τιμή βενζολίου κατά την παράταση περιορισμένης διάρκειας δεν υπερβαίνει τα 10 μg/m3.

    Άρθρο 4

    Μονοξείδιο του άνθρακα

    Τα κράτη μέλη λαμβάνουν τα αναγκαία μέτρα ώστε οι συγκεντρώσεις μονοξειδίου του άνθρακα στον αέρα του περιβάλλοντος, όπως εκτιμώνται σύμφωνα με το άρθρο 5, να μην υπερβαίνουν την οριακή τιμή που καθορίζεται στο παράρτημα ΙΙ σύμφωνα με τις εκεί προβλεπόμενες ημερομηνίες.

    Το περιθώριο ανοχής που καθορίζεται στο παράρτημα ΙΙ εφαρμόζεται σύμφωνα με το άρθρο 8 της οδηγίας 96/62/ΕΚ.

    Άρθρο 5

    Εκτίμηση των συγκεντρώσεων

    1. Τα άνω και κάτω όρια εκτίμησης για το βενζόλιο και το μονοξείδιο του άνθρακα ορίζονται στο τμήμα Ι του παραρτήματος III.

    Η ταξινόμηση κάθε ζώνης ή οικισμού για τους σκοπούς του άρθρου 6 της οδηγίας 96/62/ΕΚ επανεξετάζεται τουλάχιστον ανά πενταετία με τη διαδικασία που προβλέπεται στο τμήμα ΙΙ του παραρτήματος ΙΙΙ της παρούσας οδηγίας. Η ταξινόμηση επανεξετάζεται και νωρίτερα σε περίπτωση σημαντικής μεταβολής δραστηριοτήτων συνδεόμενων με τις συγκεντρώσεις βενζολίου ή μονοξειδίου του άνθρακα στον αέρα του περιβάλλοντος.

    2. Τα κριτήρια τοποθέτησης των σημείων δειγματοληψίας για τη μέτρηση του βενζολίου και του μονοξειδίου του άνθρακα στον αέρα του περιβάλλοντος, παρατίθενται στο παράρτημα IV. Ο ελάχιστος αριθμός σημείων δειγματοληψίας για τη μέτρηση των συγκεντρώσεων κάθε ρύπου σε σταθερά σημεία, καθορίζεται στο παράρτημα V τέτοια σημεία πρέπει να ορίζονται σε κάθε ζώνη ή οικισμό όπου απαιτούνται μετρήσεις, εφόσον οι μετρήσεις σταθερών σημείων είναι η αποκλειστική πηγή στοιχείων για τις εκεί συγκεντρώσεις.

    3. Σε ζώνες και οικισμούς στους οποίους οι πληροφορίες από σταθμούς μετρήσεων σταθερών σημείων συμπληρώνονται με πληροφορίες από άλλες πηγές, όπως απογραφές εκπομπών, μεθόδους ενδεικτικών μετρήσεων και προσομοίωση της ποιότητας του αέρα, ο αριθμός των σταθερών σταθμών μέτρησης και η κατά χώρον ανιχνευτική ικανότης των υπόλοιπων τεχνικών πρέπει να επαρκούν για τον προσδιορισμό των συγκεντρώσεων των ατμοσφαιρικών ρύπων σύμφωνα με το τμήμα Ι του παραρτήματος IV και το τμήμα Ι του παραρτήματος VI.

    4. Σε ζώνες και οικισμούς στους οποίους δεν απαιτούνται μετρήσεις, μπορούν να χρησιμοποιούνται τεχνικές προσομοίωσης ή αντικειμενικής εκτίμησης.

    5. Οι μέθοδοι αναφοράς για την ανάλυση και τη δειγματοληψία του βενζολίου και του μονοξειδίου του άνθρακα καθορίζονται στα τμήματα Ι και ΙΙ του παραρτήματος VII. Το τμήμα ΙΙΙ του παραρτήματος VII θα προβλέψει τεχνικές αναφοράς για την προσομοίωση της ποιότητας του αέρα, όταν αυτές υπάρξουν.

    6. Η προθεσμία για την κοινοποίηση στην Επιτροπή από τα κράτη μέλη των μεθόδων που χρησιμοποιούν για την προκαταρκτική εκτίμηση της ποιότητας του αέρα, σύμφωνα με το άρθρο 11 παράγραφος 1 στοιχείο δ) της οδηγίας 96/62/ΕΚ, είναι αυτή που προβλέπεται στο άρθρο 10 της παρούσας οδηγίας.

    7. Οι τυχόν αναγκαίες τροποποιήσεις για την προσαρμογή του παρόντος άρθρου και των παραρτημάτων ΙΙΙ έως VII στην επιστημονική και τεχνική πρόοδο, εγκρίνονται με τη διαδικασία του άρθρου 6 παράγραφος 2 αλλά δεν επιτρέπεται να οδηγήσουν σε οποιαδήποτε άμεση ή έμμεση μεταβολή των οριακών τιμών.

    Άρθρο 6

    Επιτροπή

    1. Η Επιτροπή επικουρείται από την επιτροπή του άρθρου 12 σημείο 2 της οδηγίας 96/62/ΕΚ, καλούμενη στο εξής "η επιτροπή".

    2. Στις περιπτώσεις που γίνεται μνεία της παρούσας παραγράφου, εφαρμόζονται τα άρθρα 5 και 7 της απόφασης 1999/468/ΕΚ, τηρουμένων των διατάξεων του άρθρου 8 της ίδιας απόφασης.

    Η περίοδος που προβλέπεται στο άρθρο 5 παράγραφος 6 της απόφασης 1999/468/ΕΚ ορίζεται σε τρεις μήνες.

    3. Η επιτροπή θεσπίζει τον εσωτερικό κανονισμό της.

    Άρθρο 7

    Ενημέρωση του κοινού

    1. Τα κράτη μέλη εξασφαλίζουν ότι ενημερωμένες πληροφορίες περί των συγκεντρώσεων βενζολίου και μονοξειδίου του άνθρακα στο περιβάλλον, τίθενται επί τακτικής βάσεως στη διάθεση του κοινού, καθώς και στη διάθεση καταλλήλων οργανώσεων όπως οι οργανώσεις προστασίας του περιβάλλοντος, οι οργανώσεις καταναλωτών, οι οργανώσεις που εκπροσωπούν τα συμφέροντα ευαίσθητων πληθυσμιακών ομάδων και άλλοι σχετικοί υγειονομικοί φορείς, μέσω, λόγου χάριν, των ραδιοτηλεοπτικών μέσων, του τύπου, των ενημερωτικών οθονών ή των υπηρεσιών δικτύου ηλεκτρονικών υπολογιστών, του τελετέξτ του τηλεφώνου ή τoυ φαξ.

    Οι πληροφορίες για τις συγκεντρώσεις του βενζολίου στο περιβάλλον, ως μέση τιμή κατά το τελευταίο δωδεκάμηνο, ενημερώνονται τουλάχιστον ανά τρίμηνο και, εφόσον είναι εφικτό, οι πληροφορίες ενημερώνονται κάθε μήνα. Οι πληροφορίες για τις συγκεντρώσεις του μονοξειδίου του άνθρακα στο περιβάλλον, ως μέγιστος κυλιόμενος μέσος όρος οκταώρου, ενημερώνονται σε ημερήσια τουλάχιστον βάση και εφόσον είναι πρακτικά εφικτό κάθε ώρα.

    Στις πληροφορίες του δεύτερου εδαφίου αναφέρεται τουλάχιστον κάθε υπέρβαση των οριακών τιμών συγκεντρώσεων κατά τη διάρκεια των περιόδων υπολογισμού της μέσης συγκέντρωσης, που καθορίζονται στα παραρτήματα Ι και ΙΙ. Περιλαμβάνεται επίσης και μια σύντομη εκτίμηση ως προς τις οριακές τιμές και κατάλληλα στοιχεία σχετικά με τις επιδράσεις στην υγεία.

    2. Όταν καταρτίζονται σχέδια ή προγράμματα που τίθενται στη διάθεση του κοινού σύμφωνα με το άρθρο 8 παράγραφος 3 της οδηγίας 96/62/ΕΚ, τα κράτη μέλη πρέπει να τα διαθέτουν και στις οργανώσεις που αναφέρονται στην παράγραφο 1 του παρόντος άρθρου. Αυτό περιλαμβάνει επίσης την τεκμηρίωση που απαιτείται σύμφωνα με το παράρτημα VI σημείο II της παρούσας οδηγίας.

    3. Οι πληροφορίες που διατίθενται στο κοινό και σε οργανώσεις βάσει των παραγράφων 1 και 2 ανωτέρω, πρέπει να είναι σαφείς, κατανοητές και προσιτές.

    Άρθρο 8

    Έκθεση και επανεξέταση

    1. Το αργότερο στις 31 Δεκεμβρίου 2004, η Επιτροπή υποβάλλει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο έκθεση με βάση τις εμπειρίες από την εφαρμογή της παρούσας οδηγίας και, ιδιαίτερα, τα αποτελέσματα των πλέον πρόσφατων επιστημονικών ερευνών για τις επιδράσεις της έκθεσης στο βενζόλιο και στο μονοξείδιο του άνθρακα επί της ανθρώπινης υγείας, με ιδιαίτερη προσοχή στους ευαίσθητους πληθυσμούς, και στα οικοσυστήματα, καθώς και τις τεχνολογικές εξελίξεις, συμπεριλαμβανομένης της προόδου που επιτεύχθηκε στις μεθόδους μέτρησης και εκτίμησης, με οποιοδήποτε άλλο τρόπο, των συγκεντρώσεων του βενζολίου και του μονοξειδίου του άνθρακα στον αέρα του περιβάλλοντος.

    2. Η έκθεση που αναφέρεται στην παράγραφο 1 λαμβάνει υπόψη, ιδίως όσον αφορά το βενζόλιο και το μονοξείδιο του άνθρακα:

    α) την τρέχουσα ποιότητα του αέρα και τις τάσεις της μέχρι το έτος 2010 και πέραν αυτού,

    β) τη σκοπιμότητα περαιτέρω μείωσης των ρυπογόνων εκπομπών από όλες τις πηγές, λαμβανομένης υπόψη της τεχνικής σκοπιμότητάς τους και της σχέσης κόστους-αποτελέσματος,

    γ) τις σχέσεις μεταξύ των ρύπων και των δυνατοτήτων εφαρμογής συνδυασμένων τακτικών για την επίτευξη των κοινοτικών στόχων ποιότητας του αέρα και άλλων συναφών στόχων,

    δ) τις τρέχουσες και μελλοντικές απαιτήσεις όσον αφορά την ενημέρωση του κοινού και την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των κρατών μελών και της Επιτροπής,

    ε) την πείρα που θα έχει αποκτηθεί από την εφαρμογή της παρούσας οδηγίας στα κράτη μέλη, ειδικότερα σε σχέση με τις προβλεπόμενες από το παράρτημα IV συνθήκες υπό τις οποίες εκτελέσθηκαν οι μετρήσεις.

    3. Με γνώμονα τη διατήρηση υψηλού επιπέδου προστασίας της υγείας του ανθρώπου και του περιβάλλοντος, η έκθεση θα συνοδεύεται, εφόσον απαιτείται, από προτάσεις για τροποποίηση της παρούσας οδηγίας οι οποίες θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν πρόσθετες παρατάσεις του χρονοδιαγράμματος τήρησης της οριακής τιμής για το βενζόλιο του παραρτήματος Ι, οι οποίες δύνανται να εγκριθούν βάσει του άρθρου 3 παράγραφος 2.

    Άρθρο 9

    Κυρώσεις

    Τα κράτη μέλη καθορίζουν τις κυρώσεις που επιβάλλονται για παραβάσεις των εθνικών διατάξεων που θεσπίζονται κατ' εφαρμογή της παρούσας οδηγίας. Οι κυρώσεις πρέπει να είναι αποτελεσματικές, αναλογικές και αποτρεπτικές.

    Άρθρο 10

    Εφαρμογή

    1. Τα κράτη μέλη θέτουν σε ισχύ τις αναγκαίες νομοθετικές, κανονιστικές και διοικητικές διατάξεις για να συμμορφωθούν προς την παρούσα οδηγία το αργότερο τις 13 Δεκεμβρίου 2002. Πληροφορούν δε αμέσως την Επιτροπή σχετικά.

    Οταν τα κράτη μέλη θεσπίζουν τις ανωτέρω διατάξεις, αυτές περιέχουν αναφορά στην παρούσα οδηγία ή συνοδεύονται από την αναφορά αυτή κατά την επίσημη έκδοσή τους. Ο τρόπος της αναφοράς αποφασίζεται από τα κράτη μέλη.

    2. Τα κράτη μέλη ανακοινώνουν στην Επιτροπή το κείμενο των ουσιωδών διατάξεων εσωτερικού δικαίου τις οποίες θεσπίζουν στον τομέα που διέπεται από την παρούσα οδηγία.

    Άρθρο 11

    Έναρξη ισχύος

    Η παρούσα οδηγία τίθεται σε ισχύ την ημέρα της δημοσίευσής της στην Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων.

    Άρθρο 12

    Αποδέκτες

    Η παρούσα οδηγία απευθύνεται στα κράτη μέλη.

    Βρυξέλλες, 16 Νοεμβρίου 2000.

    Για το Ευρωπαϊκό

    Η Πρόεδρος

    N. Fontaine

    Για το Συμβούλιο

    Ο Πρόεδρος

    R. Schwartzenberg

    (1) ΕΕ C 53 της 24.2.1999, σ. 8.

    (2) ΕΕ C 138 της 18.5.1999, σ. 42.

    (3) Γνώμη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 2ας Δεκεμβρίου 1999 (ΕΕ C 194 της 11.7.2000, σ. 56), κοινή θέση του Συμβουλίου της 10ης Απριλίου 2000 (ΕΕ C 195 της 11.7.2000, σ. 1) και απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 6ης Ιουλίου 2000 (δεν έχει ακόμη δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα), απόφαση του Συμβουλίου της 24ης Οκτωβρίου 2000.

    (4) ΕΕ C 138 της 17.5.1993, σ. 5.

    (5) ΕΕ L 275 της 10.10.1998, σ. 1.

    (6) ΕΕ L 296 της 21.11.1996, σ. 55.

    (7) ΕΕ L 184 της 17.7.1999, σ. 23.

    ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι

    ΟΡΙΑΚΗ ΤΙΜΗ ΓΙΑ ΤΟ ΒΕΝΖΟΛΙΟ

    Η οριακή τιμή πρέπει να εκφράζεται σε μg/m3, αναγόμενα σε θερμοκρασία 293 K και πίεση 101,3 kPa.

    >ΘΕΣΗ ΠΙΝΑΚΑ>

    ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ II

    ΟΡΙΑΚΗ ΤΙΜΗ ΓΙΑ ΤΟ ΜΟΝΟΞΕΙΔΙΟ ΤΟΥ ΑΝΘΡΑΚΑ

    Η οριακή τιμή πρέπει να εκφράζεται σε mg/m3. Ο όγκος πρέπει να ανάγεται σε θερμοκρασία 293 K και πίεση 101,3 kPa.

    >ΘΕΣΗ ΠΙΝΑΚΑ>

    Η μέγιστη ημερήσια 8ωρη μέση τιμή συγκέντρωσης επιλέγεται εξετάζοντας τους τρέχοντες 8ωρους μέσους όρους, που υπολογίζονται από ωριαία στοιχεία και ενημερώνονται ανά ώρα. Κάθε τέτοιος 8ωρος μέσος όρος που υπολογίζεται κατ' αυτό τον τρόπο θα αντιστοιχεί στην ημέρα κατά την οποία λήγει, δηλαδή η πρώτη περίοδος υπολογισμού για μία ημέρα θα είναι η περίοδος από τις 17:00 της προηγούμενης ημέρας μέχρι τις 01:00 εκείνης της ημέρας· η τελευταία περίοδος υπολογισμού οποιασδήποτε ημέρας θα είναι η περίοδος από τις 16:00 έως τις 24:00 της ημέρας αυτής.

    ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ III

    ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΤΩΝ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΕΩΝ ΒΕΝΖΟΛΙΟΥ ΚΑΙ ΜΟΝΟΞΕΙΔΙΟΥ ΤΟΥ ΑΝΘΡΑΚΑ ΣΤΟΝ ΑΕΡΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΣΕ ΜΙΑ ΖΩΝΗ Ή ΟΙΚΙΣΜΟ

    I. Άνω και κάτω όρια εκτίμησης

    Ισχύουν τα ακόλουθα, άνω και κάτω, όρια εκτίμησης:

    α) Βενζόλιο

    >ΘΕΣΗ ΠΙΝΑΚΑ>

    β) Μονοξείδιο του άνθρακα

    >ΘΕΣΗ ΠΙΝΑΚΑ>

    II. Προσδιορισμός υπερβάσεων των άνω και κάτω ορίων εκτίμησης

    Οι υπερβάσεις των άνω και κάτω ορίων εκτίμησης πρέπει να προσδιορίζονται με βάση τις συγκεντρώσεις κατά τη διάρκεια των προηγούμενων πέντε ετών, εφόσον υπάρχουν επαρκή δεδομένα. Υπέρβαση ορίου εκτίμησης τεκμαίρεται, εάν έχουν σημειωθεί υπερβάσεις τουλάχιστον κατά τρία από τα πέντε τελευταία έτη λαμβανόμενα κεχωρισμένα.

    Εάν τα διαθέσιμα στοιχεία αφορούν διάστημα μικρότερο της πενταετίας, τα κράτη μέλη μπορούν να συνδυάζουν προγράμματα μετρήσεων σύντομης διάρκειας κατά την περίοδο του έτους και σε τοποθεσίες που αποτελούν με μεγάλη πιθανότητα τυπικά παραδείγματα ανώτατων επιπέδων ρύπανσης με αποτελέσματα που λαμβάνονται από στοιχεία καταγραφής των εκπομπών και από προσομοίωση για να προσδιορίζουν τις υπερβάσεις των άνω και κάτω ορίων εκτίμησης.

    ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ IV

    ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΤΩΝ ΣΗΜΕΙΩΝ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΩΝ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΕΩΝ ΒΕΝΖΟΛΙΟΥ ΚΑΙ ΜΟΝΟΞΕΙΔΙΟΥ ΤΟΥ ΑΝΘΡΑΚΑ ΣΤΟΝ ΑΕΡΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

    Στην περίπτωση των μετρήσεων σταθερών σημείων εφαρμόζονται τα κατωτέρω κριτήρια.

    I. Μακροχωροθέτηση

    Τα σημεία δειγματοληψίας που προορίζονται για την προστασία της υγείας του ανθρώπου θα πρέπει να τοποθετούνται κατά τρόπον ώστε:

    i) να παρέχουν στοιχεία για τις περιοχές μέσα σε ζώνες και οικισμούς, όπου απαντώνται οι υψηλότερες συγκεντρώσεις στις οποίες είναι ενδεχόμενο να εκτεθεί, άμεσα ή έμμεσα, ο πληθυσμός για χρονικό διάστημα που είναι σημαντικό σε σχέση με την περίοδο αναφοράς της ή των οριακών τιμών,

    ii) να παρέχουν στοιχεία για τα επίπεδα σε άλλες περιοχές μέσα στις ζώνες και τους οικισμούς, που να είναι αντιπροσωπευτικά της έκθεσης ολοκλήρου του πληθυσμού.

    Τα σημεία δειγματοληψίας θα πρέπει γενικά να βρίσκονται σε τέτοια θέση, ώστε να αποφεύγεται η μέτρηση σε μικροπεριβάλλον πολύ μικρής έκτασης που γειτνιάζει άμεσα με αυτά. Κατά γενικό κανόνα, τα σημεία δειγματοληψίας θα πρέπει να βρίσκονται σε τέτοια θέση, ώστε να είναι αντιπροσωπευτικά της ποιότητας του αέρα εντός περιοχής τουλάχιστον 200 m2, στην περίπτωση των σημείων που καλύπτουν την οδική κυκλοφορία, και αρκετών τετραγωνικών χιλιομέτρων, στην περίπτωση των σημείων που καλύπτουν έναν αστικό χώρο.

    Τα σημεία δειγματοληψίας θα πρέπει επίσης, όπου είναι δυνατόν, να είναι αντιπροσωπευτικά ανάλογων τοποθεσιών που δεν βρίσκονται σε άμεση γειτνίαση με αυτά.

    Θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η ανάγκη σημείων δειγματοληψίας σε νησιά, όταν απαιτείται για την προστασία της ανθρώπινης υγείας.

    II. Μικροχωροθέτηση

    Θα πρέπει να τηρούνται, όσο είναι πρακτικά δυνατόν, οι ακόλουθες κατευθυντήριες γραμμές:

    - Τα ρεύματα γύρω από τον δειγματοληπτικό αισθητήρα εισόδου θα πρέπει να είναι ελεύθερα χωρίς εμπόδια που να επηρεάζουν τη ροή του αέρα γύρω από το δειγματολήπτη (κανονικά, μερικά μέτρα μακριά από κτίρια, εξώστες, δένδρα και άλλα εμπόδια και 0,5 μ. τουλάχιστον από το πλησιέστερο κτίριο στην περίπτωση των σημείων δειγματοληψίας που αντιπροσωπεύουν την ποιότητα του αέρα στην οικοδομική γραμμή).

    - Γενικά, το σημείο εισόδου του δείγματος θα πρέπει να απέχει 1,5 μ. (ζώνη αναπνοής) έως 4 μ. από το έδαφος. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να χρειάζονται υψηλότερες θέσεις (μέχρι 8 μ.). Μπορεί επίσης να ενδείκνυται η τοποθέτηση σε υψηλότερο σημείο, εάν ο σταθμός είναι αντιπροσωπευτικός μιας ευρύτερης περιοχής.

    - Ο δειγματοληπτικός αισθητήρας εισόδου δεν θα πρέπει να τοποθετείται σε άμεση γειτνίαση με πηγές για να αποφεύγεται η απευθείας είσοδος εκπομπών πριν αναμειχθούν με τον αέρα του περιβάλλοντος.

    - Η έξοδος αερίων του δειγματολήπτη θα πρέπει να τοποθετείται κατά τρόπον ώστε να αποφεύγεται η ανακυκλοφορία του εξερχόμενου αέρα στο στόμιο εισόδου των δειγμάτων.

    - Θέση των δειγματοληπτών που καλύπτουν την οδική κυκλοφορία:

    - για όλους τους ρύπους, αυτά τα σημεία δειγματοληψίας θα πρέπει να απέχουν τουλάχιστον 25 μέτρα από την άκρη μεγάλων κόμβων και 4 μέτρα τουλάχιστον από το κέντρο της πλησιέστερης λωρίδας κυκλοφορίας,

    - για το μονοξείδιο του άνθρακα, τα στόμια εισόδου δεν θα πρέπει να βρίσκονται σε απόσταση μεγαλύτερη από 5 μ. από το κράσπεδο,

    - για το βενζόλιο, τα στόμια εισόδου θα πρέπει να χωροθετούνται κατά τρόπον ώστε να είναι αντιπροσωπευτικά της ποιότητας του αέρα κοντά στην οικοδομική γραμμή.

    Μπορούν επίσης να λαμβάνονται υπόψη οι ακόλουθοι παράγοντες:

    - πηγές παρεμβολής,

    - ασφάλεια,

    - πρόσβαση,

    - ύπαρξη ηλεκτρικού ρεύματος και τηλεφωνικών γραμμών,

    - ορατότητα του τόπου σε σχέση με τον περιβάλλοντα χώρο,

    - ασφάλεια του κοινού και των χειριστών,

    - σκοπιμότητα κοινών σημείων δειγματοληψίας για διαφορετικούς ρύπους,

    - χωροταξικές απαιτήσεις.

    III. Τεκμηρίωση και επανεξέταση επιλογής των θέσεων

    Οι διαδικασίες επιλογής θέσης θα πρέπει να τεκμηριώνονται πλήρως στο στάδιο της ταξινόμησης με μέσα όπως φωτογραφίες του περιβάλλοντος χώρου με συγκεκριμένα σημεία προσανατολισμού και λεπτομερή χάρτη. Οι θέσεις θα πρέπει να επανεξετάζονται σε τακτά διαστήματα με νέα τεκμηρίωση για να διασφαλίζεται ότι τα κριτήρια επιλογής παραμένουν διαχρονικώς έγκυρα.

    ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ V

    ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟ ΤΟΥ ΑΡΙΘΜΟΥ ΤΩΝ ΣΗΜΕΙΩΝ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑΣ ΓΙΑ ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΣΕ ΣΤΑΘΕΡΑ ΣΗΜΕΙΑ ΤΩΝ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΕΩΝ ΤΟΥ ΒΕΝΖΟΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΜΟΝΟΞΕΙΔΙΟΥ ΤΟΥ ΑΝΘΡΑΚΑ ΣΤΟΝ ΑΕΡΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

    Ελάχιστος αριθμός σημείων δειγματοληψίας στην περίπτωση των μετρήσεων σε σταθερά σημεία για την εκτίμηση της συμμόρφωσης με τις οριακές τιμές για την προστασία της υγείας του ανθρώπου σε ζώνες και οικισμούς όπου οι μετρήσεις αυτές αποτελούν την αποκλειστική πηγή πληροφοριών:

    α) Διάχυτες πηγές

    >ΘΕΣΗ ΠΙΝΑΚΑ>

    β) Σημειακές πηγές

    Για την εκτίμηση της ρύπανσης κοντά σε σημειακές πηγές, ο αριθμός των σημείων δειγματοληψίας για σταθερές μετρήσεις θα πρέπει να υπολογίζεται λαμβάνοντας υπόψη την πυκνότητα των εκπομπών, τα πιθανά σχήματα κατανομής της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και την πιθανή έκθεση του πληθυσμού.

    ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ VI

    ΣΤΟΧΟΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΚΑΙ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΑΕΡΑ

    I. Στόχοι ποιότητας δεδομένων

    Δίδονται κατωτέρω, ως οδηγός για προγράμματα διασφάλισης της ποιότητας, στόχοι ποιότητας δεδομένων, λαμβανομένης υπόψη της θεμιτής αβεβαιότητας των μεθόδων εκτίμησης και της ελάχιστης χρονικής κάλυψης και συλλογής δεδομένων των μετρήσεων:

    >ΘΕΣΗ ΠΙΝΑΚΑ>

    Η αβεβαιότητα (με διάστημα εμπιστοσύνης 95 %) των μεθόδων εκτίμησης θα αξιολογείται σύμφωνα με τις αρχές του Οδηγού ISO για την έκφραση της αβεβαιότητας των μετρήσεων (1993) ή τη μεθοδολογία ISO 5725 (1994) ή ισοδύναμα πρότυπα. Τα ποσοστά αβεβαιότητας του παραπάνω πίνακα αφορούν μέσο όρο κατά τη συγκεκριμένη περίοδο επιμέρους μετρήσεων, κοντά στην οριακή τιμή, για διάστημα εμπιστοσύνης 95 %. Η αβεβαιότητα των σταθερών μετρήσεων πρέπει να ερμηνεύεται ως ισχύουσα για την περιοχή της σχετικής οριακής τιμής. Εν αναμονή της επίσημης θέσπισης προτύπων CEN με λεπτομερή πρωτόκολλα δοκιμής, η Επιτροπής θα εκδώσει, πριν από την έκδοση της παρούσας οδηγίας, τις οδηγίες χρήσης που έχει εκπονήσει η CEN.

    Η αβεβαιότητα της προσομοίωσης και της αντικειμενικής εκτίμησης ορίζεται ως η μέγιστη απόκλιση των μετρούμενων και των υπολογιζόμενων επιπέδων συγκέντρωσης, κατά την περίοδο στην οποία αναφέρεται η οριακή τιμή, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη ο ακριβής χρόνος των συμβάντων.

    Στις απαιτήσεις για την ελάχιστη συλλογή δεδομένων και χρονική κάλυψη δεν περιλαμβάνονται οι απώλειες δεδομένων λόγω της τακτικής βαθμονόμησης ή της κανονικής συντήρησης των οργάνων.

    II. Αποτελέσματα της εκτίμησης της ποιότητας του αέρα

    Στην περίπτωση των ζωνών ή οικισμών όπου χρησιμοποιούνται άλλες πηγές, εκτός των μετρήσεων, για τη συμπλήρωση στοιχείων από μετρήσεις ή ως αποκλειστικό μέσο εκτίμησης της ποιότητας του αέρα, θα πρέπει να συγκεντρώνονται οι ακόλουθες πληροφορίες:

    - περιγραφή των δραστηριοτήτων εκτίμησης,

    - οι χρησιμοποιούμενες ειδικές μέθοδοι, με παραπομπές σε περιγραφές της εκάστοτε μεθόδου,

    - οι πηγές των δεδομένων και πληροφοριών,

    - περιγραφή των αποτελεσμάτων, συμπεριλαμβανομένης της αβεβαιότητάς τους και, ιδιαίτερα, της έκτασης της περιοχής ή, κατά περίπτωση, του μήκους του δρόμου εντός της ζώνης ή οικισμού, όπου οι συγκεντρώσεις υπερβαίνουν την ή τις οριακές τιμές ή, κατά περίπτωση, την ή τις οριακές τιμές προσαυξημένες κατά το ή τα εφαρμοζόμενα περιθώρια ανοχής, και της περιοχής στην οποία οι συγκεντρώσεις υπερβαίνουν το άνω ή το κάτω όριο εκτίμησης,

    - για τις οριακές τιμές των οποίων προορισμός είναι η προστασία της υγείας του ανθρώπου, ο πληθυσμός που εκτίθεται εν δυνάμει σε συγκεντρώσεις που υπερβαίνουν την οριακή τιμή.

    Όπου είναι δυνατόν, τα κράτη μέλη θα πρέπει να παράγουν χάρτες που δείχνουν τις κατανομές των συγκεντρώσεων σε κάθε ζώνη και οικισμό.

    III. Αναγωγή σε πρότυπες συνθήκες

    Για το βενζόλιο και το μονοξείδιο του άνθρακα, τα αποτελέσματα των μετρήσεων πρέπει να ανάγονται σε θερμοκρασία 293 K και πίεση 101,3 kPa.

    ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ VII

    ΜΕΘΟΔΟΙ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΩΝ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΕΩΝ ΒΕΝΖΟΛΙΟΥ ΚΑΙ ΜΟΝΟΞΕΙΔΙΟΥ ΤΟΥ ΑΝΘΡΑΚΑ

    I. Μέθοδος αναφοράς για τη δειγματοληψία/ανάλυση του βενζολίου

    Μέθοδος αναφοράς για τη μέτρηση του βενζολίου θα είναι η μέθοδος δειγματοληψίας με άντληση σε ροφητικό φυσίγγιο, ακολουθούμενη από αέριο χρωματογραφικό προσδιορισμό, για την οποία εκπονεί τώρα πρότυπο η CEN. Εφόσον δεν υπάρχει τυποποιημένη μέθοδος της CEN, τα κράτη μέλη επιτρέπεται να χρησιμοποιούν εθνικές πρότυπες μεθόδους που βασίζονται στην ίδια τεχνική μέτρησης.

    Τα κράτη μέλη μπορούν επίσης να χρησιμοποιούν κάθε άλλη μέθοδο δυναμένη αποδεδειγμένως να αποδώσει ισοδύναμα αποτελέσματα με την ανωτέρω μέθοδο.

    II. Μέθοδος αναφοράς για την ανάλυση μονοξειδίου του άνθρακα

    Μέθοδος αναφοράς για τη μέτρηση του μονοξειδίου του άνθρακα θα είναι η μέθοδος υπέρυθρης φασματομετρίας χωρίς διασπορά (NDIR), για την οποία εκπονεί τώρα πρότυπο η CEN. Εφόσον δεν υπάρχει τυποποιημένη μέθοδος της CEN, τα κράτη μέλη επιτρέπεται να χρησιμοποιούν εθνικές πρότυπες μεθόδους που βασίζονται στην ίδια τεχνική μέτρησης.

    Τα κράτη μέλη μπορούν επίσης να χρησιμοποιούν κάθε άλλη μέθοδο δυναμένη αποδεδειγμένως να αποδώσει ισοδύναμα αποτελέσματα με την ανωτέρω μέθοδο.

    III. Τεχνικές αναφοράς για την προσομοίωση

    Προς το παρόν δεν μπορούν να καθοριστούν τεχνικές αναφοράς για την προσομοίωση. Οιαδήποτε τροποποίηση για την προσαρμογή του παρόντος σημείου στην επιστημονικοτεχνική πρόοδο θα πρέπει να εγκριθεί με τη διαδικασία του άρθρου 6 παράγραφος 2.

    Top