Ħaddiema mhux tal-UE — permess uniku għar-residenza u x-xogħol fl-UE (2026)

PUNTI EWLENIN

Kamp ta’ applikazzjoni

Id-Direttiva:

• tapplika għal ċittadini mhux tal-UE li:
  • japplikaw biex jgħixu fi Stat Membru biex jaħdmu,
  • ikunu rċevew permess biex jgħixu fi Stat Membru, kemm għal xogħol jew raġunijiet oħra (jekk għandhom id-dritt li jaħdmu);
• ma tapplikax għal firxa ta’ ċittadini mhux tal-UE, bħal membri tal-familja ta’ ċittadin tal-UE, ħaddiema staġjonali, benefiċjarji ta’ protezzjoni internazzjonali jew dawk li għandhom id-dritt għall-moviment ħieles fl-UE.

Proċedura ta’ applikazzjoni unika

L-Istati Membri:

• jiddeċiedu jekk iċ-ċittadin mhux tal-UE jew l-impjegatur tiegħu, jew kwalunkwe, jissottomettix applikazzjoni għall-permess;
• jridu jqisu u jeżaminaw l-applikazzjonijiet magħmula minn ċittadini mhux tal-UE li jirrisjedu jew barra mill-Istat Membru inkwistjoni jew, għal dawk li għandhom permess ta’ residenza validu, direttament f’dak l-Istat Membru; l-Istati Membri jistgħu wkoll jippermettu applikazzjonijiet fit-territorju tagħhom minn ċittadini oħra mhux tal-UE legalment preżenti fi Stat Membru;
• jaħtru awtorità kompetenti biex tirċievi l-applikazzjoni, u tiddeċiedi dwar l-applikazzjoni sħiħa biex toħroġ, temenda jew iġġedded permess uniku li jkopri kemm ir-residenza kif ukoll ix-xogħol fi żmien 90 jum mill-applikazzjoni (jistgħu jiżdiedu 30 jum żejda għal każijiet kumplessi);
• jużaw il-format uniformi għall-permess stipulat fir-Regolament (KE) Nru 1030/2002;
• jagħtu spjegazzjoni bil-miktub meta jiċħdu applikazzjoni jew jirtiraw permess uniku u jispeċifikaw il-qorti jew l-awtorità amministrattiva fejn il-persuna kkonċernata tista’ tressaq appell u l-limitu ta’ żmien relatat;
• jagħmlu aċċessibbli faċilment u jipprovdu, meta mitluba, informazzjoni liċ-ċittadin mhux tal-UE u lill-impjegatur futur tagħhom dwar il-proċess tal-applikazzjoni u d-drittijiet u l-obbligi rispettivi tagħhom;
• ma jistgħux jitolbu tariffi sproporzjonati jew eċċessivi għall-ipproċessar ta’ applikazzjoni.

Drittijiet u trattament indaqs

Id-detenturi ta’ permess uniku għandhom id-dritt li:

• jidħlu, jgħixu u jivvjaġġaw liberament fl-Istat Membru emittenti;
• jwettqu x-xogħol imniżżel fuq il-permess;
• ikunu infurmati dwar id-drittijiet tagħhom;
• jibdlu l-impjegatur matul il-perjodu ta’ validità tal-permess uniku taħt ċerti kundizzjonijiet;
• jkunu diżokkupati u joqgħodu fit-territorju ta’ Stat Membru:
  • għal mill-inqas tliet xhur matul il-perjodu ta’ validità tal-permess uniku jekk iċ-ċittadin mhux tal-UE ilu detentur ta’ permess uniku għal inqas minn sentejn,
  • għal mill-inqas sitt xhur matul il-perjodu ta’ validità tal-permess uniku jekk iċ-ċittadin mhux tal-UE ilu detentur ta’ permess uniku għal aktar minn sentejn — f’dan il-każ, l-Istati Membri jistgħu jeħtieġu lid-detenturi ta’ permess uniku jipprovdu evidenza li għandhom biżżejjed riżorsi biex imantnu lilhom infushom mingħajr ma jirrikorru għas-sistema ta’ assistenza soċjali tal-Istat Membru kkonċernat;
• joqgħodu fit-territorju ta’ Stat Membru matul il-proċedura għat-tiġdid ta’ permess uniku;
• igawdu trattament ugwali bħaċ-ċittadini ta’ Stat Membru (għalkemm l-Istati Membri jistgħu japplikaw xi restrizzjonijiet), għall-inqas fir-rigward ta’:
  • l-impjieg u l-kundizzjonijiet tax-xogħol, inklużi l-paga, l-iskeda tax-xogħol, il-perjodu ta’ mistrieħ, il-btala, u s-saħħa u s-sigurtà fuq il-post tax-xogħol,
  • id-dritt ta’ strajk u azzjoni industrijali, u sħubija fi trade unions,
  • edukazzjoni u taħriġ vokazzjonali;
  • ir-rikonoxximent tal-kwalifiki,
  • ċerti fergħat tas-sigurtà soċjali u l-benefiċċji tat-taxxa,
  • aċċess għal beni u servizzi pubbliċi, inkluż aċċess għal abitazzjoni pubblika u privata, u konsulenza mill-uffiċċji tal-impjiegi.

Dispożizzjonijiet ġenerali

L-Istati Membri jeħtieġ li:

• jipprevjenu abbużi possibbli, inkluż permezz ta’ spezzjonijiet, u jikkastigaw lil impjegaturi li jiksru l-liġi nazzjonali dwar it-trattament indaqs;
• Jgħinu lil ċittadini mhux tal-UE jressqu lmenti kontra l-impjegaturi tagħhom, kemm direttament jew permezz ta’ partijiet terzi;
• jagħmlu informazzjoni aġġornata regolarment dwar il-kundizzjonijiet tad-dħul u r-residenza għall-iskop ta’ xogħol, inklużi d-drittijiet, l-obbligi u s-salvagwardji proċedurali, aċċessibbli faċilment għall-pubbliku ġenerali.

Il-Kummissjoni Ewropea għandha tirrapporta perjodikament, u mhux aktar tard mill-21 ta’ Mejju 2029, lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill tal-Unjoni Ewropea dwar l-applikazzjoni tad-Direttiva.

Id-Direttiva se tħassar id-Direttiva 2011/98/UE (ara s-sommarju) tat-22 ta’ Mejju 2025. Id-Direttiva ma tapplikax fid-Danimarka jew fl-Irlanda.