Το σύστημα εισόδου/εξόδου της Ευρωπαϊκής Ένωσης

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Αντικείμενο

Ο κανονισμός (EU) 2017/2226 δημιουργεί το ΣΕΕ, ένα κοινό ηλεκτρονικό σύστημα που:

• καταγράφει και αποθηκεύει την ημερομηνία, την ώρα και τον τόπο εισόδου και εξόδου των υπηκόων τρίτων χωρών που διέρχονται τα σύνορα της ΕΕ·
• υπολογίζει τη διάρκεια της επιτρεπόμενης παραμονής των υπηκόων τρίτων χωρών αυτόματα, και εκδίδει ειδοποιήσεις προς τα κράτη μέλη της ΕΕ όταν λήξει η επιτρεπόμενη παραμονή.

Το σύστημα αντικαθιστά την απαίτηση σφράγισης των διαβατηρίων υπηκόων τρίτων χωρών.

Πεδίο εφαρμογής

Το ΣΕΕ:

• εφαρμόζεται για ταξιδιώτες που διέρχονται τα εξωτερικά σύνορα του χώρου Σένγκεν και υπόκεινται σε υποχρέωση θεώρησης, συμπεριλαμβανομένων όσων απαλλάσσονται από την υποχρέωση αυτή και γίνονται δεκτοί για παραμονή βραχείας διάρκειας μέχρι και 90 ημέρες εντός περιόδου 180 ημερών·
• θα καταχωρεί, επίσης, τα στοιχεία υπηκόων τρίτων χωρών των οποίων η είσοδος για βραχεία παραμονή έχει απαγορευθεί·
• θα λειτουργεί στα εξωτερικά σύνορα των κρατών μελών που εφαρμόζουν πλήρως το κεκτημένο του Σένγκεν, αλλά και στα σύνορα των κρατών μελών που —κατά την έναρξη λειτουργίας του συστήματος— δεν εφαρμόζουν ακόμη πλήρως το κεκτημένο του Σένγκεν, αλλά έχουν ολοκληρώσει επιτυχώς τη διαδικασία αξιολόγησης Σένγκεν και έλαβαν παθητική πρόσβαση στο VIS και πλήρη πρόσβαση στο σύστημα πληροφοριών Σένγκεν.

Αποθήκευση δεδομένων και προσβασιμότητα

Το ΣΕΕ θα αποθηκεύει στοιχεία όσον αφορά τα έγγραφα ταυτότητας και ταξιδιωτικά έγγραφα (πλήρες ονοματεπώνυμο, ημερομηνία γέννησης, κ.λπ.), μαζί με καθώς και βιομετρικά στοιχεία (δακτυλικά αποτυπώματα και εικόνες προσώπου), την ημερομηνία και τον τόπο εισόδου και εξόδου.

Τα εν λόγω δεδομένα:

• θα διατηρούνται για τρία χρόνια για τους ταξιδιώτες που σέβονται τους κανόνες βραχείας παραμονής και πέντε χρόνια για εκείνους που υπερβαίνουν την εγκεκριμένη περίοδο παραμονής τους·
• θα είναι προσβάσιμα στις συνοριακές αρχές, στις αρχές έκδοσης θεωρήσεων και στις αρμόδιες αρχές που διενεργούν ελέγχους για το κατά πόσο ένας υπήκοος τρίτης χώρας πληροί τις προϋποθέσεις εισόδου ή διαμονής.

Για την πρόληψη, την εξακρίβωση ή τη διερεύνηση τρομοκρατικών εγκλημάτων ή άλλων σοβαρών αξιόποινων πράξεων, οι αρμόδιες αρχές επιβολής του νόμου και ο Οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη Συνεργασία στον Τομέα της Επιβολής του Νόμου (Ευρωπόλ) μπορούν να υποβάλουν αίτημα αναζήτησης δεδομένων στο ΣΕΕ.

Τεχνική δομή

Το ΣΕΕ περιλαμβάνει:

• ένα κεντρικό σύστημα το οποίο θα διαχειρίζεται μια μηχανοργανωμένη κεντρική βάση δεδομένων βιομετρικών και αλφαριθμητικών στοιχείων (έναν συνδυασμό γραμμάτων και αριθμών)·
• μια εθνική ενιαία διεπαφή σε κάθε χώρα που συμμετέχει·
• έναν ασφαλή δίαυλο επικοινωνίας μεταξύ του κεντρικού συστήματος ΣΕΕ και του κεντρικού συστήματος VIS·
• μια υποδομή ασφαλούς και κρυπτογραφημένης επικοινωνίας μεταξύ του κεντρικού συστήματος ΣΕΕ και των εθνικών ενιαίων διεπαφών (πανομοιότυπες διεπαφές για όλα τα κράτη μέλη συνδέουν τις συνοριακές υποδομές τους με το κεντρικό σύστημα ΣΕΕ)·
• ένα αποθετήριο δεδομένων για τη συγκέντρωση εξατομικευμένων εκθέσεων και στατιστικών·
• μια διαδικτυακή υπηρεσία που θα επιτρέπει στους υπηκόους τρίτων χωρών να επαληθεύουν την εναπομένουσα επιτρεπόμενη παραμονή τους.

Ο eu-LISA, ο Οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη Λειτουργική Διαχείριση Συστημάτων ΤΠ Μεγάλης Κλίμακας στον Χώρο Ελευθερίας, Ασφάλειας και Δικαιοσύνης, είναι υπεύθυνος για τη δημιουργία και τη λειτουργία του συστήματος, συμπεριλαμβανομένης της προσαρμογής του VIS, προκειμένου να διασφαλιστεί η διαλειτουργικότητα μεταξύ του κεντρικού συστήματος ΣΕΕ και του κεντρικού συστήματος VIS.

Ο τροποποιητικός κανονισμός (ΕΕ) 2024/1356 προσαρμόζει τον κανονισμό (ΕΕ) 2017/2226 για τη θέσπιση ελέγχου διαλογής υπηκόων τρίτων χωρών στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ. Μεταξύ άλλων, παρέχει στις αρμόδιες αρχές ελέγχου διαλογής πρόσβαση στο ΣΕΕ προκειμένου να επαληθεύουν εάν τα πρόσωπα ενδέχεται να συνιστούν απειλή για την εσωτερική ασφάλεια.

Τροποποίηση του κώδικα συνόρων του Σένγκεν

Ο κανονισμός (ΕE) 2017/2225 τροποποιεί τον κώδικα συνόρων του Σένγκεν όσον αφορά τη χρήση του ΣΕΕ στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ ως εξής:

• η είσοδος και η έξοδος των υπηκόων τρίτων χωρών καταχωρούνται απευθείας στο ΣΕΕ·
• στην περίπτωση που προβλέπεται ρητά από το εθνικό του δίκαιο, ένα κράτος μέλος μπορεί να συνεχίσει να σφραγίζει τα ταξιδιωτικά έγγραφα υπηκόων τρίτων χωρών εφόσον εκείνοι διαθέτουν είτε άδεια παραμονής είτε θεώρηση για παραμονή μακράς διαρκείας που έχει εκδοθεί από το συγκεκριμένο κράτος μέλος·
• οι υπήκοοι τρίτων χωρών πρέπει να παρέχουν βιομετρικά στοιχεία για τη δημιουργία του ατομικού τους φακέλου στο ΣΕΕ ή για τη διενέργεια συνοριακών ελέγχων·
• η ταυτότητα και η υπηκοότητα υπηκόων τρίτων χωρών, καθώς και η γνησιότητα και εγκυρότητα των ταξιδιωτικών εγγράφων για τη διέλευση των συνόρων ελέγχονται·
• τα κράτη μέλη μπορούν, σε εθελοντική βάση, να θεσπίσουν εθνικά προγράμματα διευκόλυνσης εισόδου για υπηκόους τρίτων χωρών που έχουν ήδη υποβληθεί σε προκαταρκτικό έλεγχο·
• τα κράτη μέλη μπορούν να αποφασίσουν εάν, και σε ποιον βαθμό, θα αξιοποιήσουν τεχνολογίες, όπως τα συστήματα αυτοεξυπηρέτησης για την εκ των προτέρων καταχώριση ή επικαιροποίηση δεδομένων στο ΣΕΕ για υπηκόους τρίτων χωρών, τα e-gates και τα συστήματα αυτοματοποιημένου συνοριακού ελέγχου, υπό τον όρο ότι υπάρχουν επαρκείς εγγυήσεις ασφάλειας, ότι εποπτεύεται η χρήση τους και ότι οι συνοριοφύλακες έχουν πρόσβαση στα αποτελέσματα των εν λόγω συνοριακών ελέγχων.

Εκτελεστικές πράξεις

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε μια σειρά πράξεων για την εφαρμογή του κανονισμού (ΕΕ) 2017/2226:

• Απόφαση (ΕΕ) 2018/1547 — καθορισμός προδιαγραφών της σύνδεσης των κεντρικών σημείων πρόσβασης με το ΣΕΕ και τεχνικής λύσης ώστε να διευκολυνθεί η συλλογή δεδομένων από τα κράτη μέλη για την παραγωγή στατιστικών όσον αφορά την πρόσβαση στα δεδομένα του ΣΕΕ με σκοπό την επιβολή του νόμου·
• Απόφαση (ΕΕ) 2018/1548 — καθορισμός μέτρων κατάρτισης του καταλόγου ταυτοποιημένων προσώπων που υπερέβησαν την επιτρεπόμενη διάρκεια παραμονής στο ΣΕΕ και της διαδικασίας με την οποία ο κατάλογος τίθεται στη διάθεση των κρατών μελών·
• Απόφαση (ΕΕ) 2019/326 — μέτρα για την εισαγωγή των δεδομένων στο ΣΕΕ·
• Απόφαση (ΕΕ) 2019/327 — μέτρα για την πρόσβαση στα δεδομένα του συστήματος εισόδου/εξόδου (ΣΕΕ)·
• Απόφαση (ΕΕ) 2019/328 — μέτρα για την τήρηση των αρχείων καταχωρίσεων και την πρόσβαση σε αυτά στο ΣΕΕ·
• Απόφαση (ΕΕ) 2019/329 — προδιαγραφές όσον αφορά την ποιότητα, την ευκρίνεια και τη χρήση των δακτυλικών αποτυπωμάτων και των εικόνων προσώπου για τη βιομετρική επαλήθευση και εξακρίβωση ταυτότητας στο ΣΕΕ·
• Απόφαση (ΕΕ) 2022/1337 — υπόδειγμα για την παροχή πληροφοριών στους υπηκόους τρίτων χωρών σχετικά με την επεξεργασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα στο ΣΕΕ·
• Κανονισμός (ΕΕ) 2022/1409 — προϋποθέσεις λειτουργίας της διαδικτυακής υπηρεσίας που προβλέπονται από τον κανονισμό (ΕΕ) 2017/2226 και η ανάπτυξη και τεχνική εφαρμογή της·
• Η απόφαση (ΕΕ) 2023/2601 — κανόνες σχετικά με τη διαχείριση της λειτουργίας για την κεντρική διαχείριση των καταλόγων των αρμόδιων εθνικών αρχών που έχουν πρόσβαση στο ΣΕΕ και στο VIS.