Ενίσχυση του Συστήματος Πληροφοριών Σένγκεν

 

ΣΫΝΟΨΗ ΤΩΝ ΑΚΟΛΟΥΘΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ:

Κανονισμός (ΕΕ) 2018/1860 σχετικά με τη χρήση του συστήματος πληροφοριών Σένγκεν για την επιστροφή παρανόμως διαμενόντων υπηκόων τρίτων χωρών

Κανονισμός (ΕΕ) 2018/1861 σχετικά με την εγκατάσταση, τη λειτουργία και τη χρήση του συστήματος πληροφοριών Σένγκεν στον τομέα των συνοριακών ελέγχων και την τροποποίηση της σύμβασης εφαρμογής της συμφωνίας Σένγκεν

Κανονισμός (ΕΕ) 2018/1862 σχετικά με την εγκατάσταση, τη λειτουργία και τη χρήση του συστήματος πληροφοριών Σένγκεν στον τομέα της αστυνομικής συνεργασίας και της δικαστικής συνεργασίας σε ποινικές υποθέσεις

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΩΝ ΚΑΝΟΝΙΣΜΩΝ;

Το σύστημα πληροφοριών Σένγκεν (SIS), το οποίο δημιουργήθηκε το 1995 μετά την κατάργηση των ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), είναι μια βάση δεδομένων μεγάλης κλίμακας που υποστηρίζει τον έλεγχο των εξωτερικών συνόρων και τη συνεργασία στον τομέα της επιβολής του νόμου μεταξύ των χωρών μελών της συμφωνίας του Σένγκεν (επί του παρόντος 25 κράτη μέλη της ΕΕ και τέσσερις συνδεδεμένες χώρες).

Οι τρεις κανονισμοί αποσκοπούν στην ενίσχυση του SIS II, το οποίο θεσπίστηκε το 2006 και λειτουργεί από το 2013, λαμβάνοντας υπόψη ιδίως τις προκλήσεις στον τομέα της μετανάστευσης και της ασφάλειας. Οι κανονισμοί αντικαθιστούν τη νομοθεσία που ορίζεται στους κανονισμούς (ΕΚ) αριθ. 1986/2006 και 1987/2006, καθώς και στην απόφαση 2007/533/ΔΕΥ.

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Αρχιτεκτονική συστήματος

Το SIS αποτελείται από τα ακόλουθα.

• Ένα κεντρικό σύστημα (κεντρικό SIS) με:
  • λειτουργία τεχνικής υποστήριξης (CS-SIS) η οποία περιλαμβάνει βάση δεδομένων (βάση δεδομένων του SIS) που παρέχει την τεχνική εποπτεία και διοικητικές λειτουργίες, και ένα εφεδρικό CS-SIS·
  • μια ομοιόμορφη εθνική διεπαφή (NI-SIS).
• Ένα εθνικό σύστημα (N.SIS) σε κάθε χώρα για επικοινωνία με το κεντρικό SIS, συμπεριλαμβανομένου τουλάχιστον ενός εθνικού ή κοινού εφεδρικού N.SIS. Το N.SIS μπορεί να περιλαμβάνει αρχείο δεδομένων (ένα «εθνικό αντίγραφο») που να περιέχει πλήρες ή μερικό αντίγραφο της βάσης δεδομένων του SIS. Δεν είναι δυνατή η αναζήτηση αρχείων δεδομένων σε άλλο N.SIS, εκτός εάν η ενδιαφερόμενη χώρα έχει συμφωνήσει να κοινοποιήσει το αρχείο.
• Μια επικοινωνιακή υποδομή μεταξύ του CS-SIS, του εφεδρικού CS-SIS και του NI-SIS, η οποία παρέχει κρυπτογραφημένο εικονικό δίκτυο για τα δεδομένα του SIS και την ανταλλαγή τους μεταξύ των τμημάτων αιτήσεων συμπληρωματικών πληροφοριών για εθνικές καταχωρήσεις (Sirene).

Ο Οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη λειτουργική διαχείριση συστημάτων ΤΠ μεγάλης κλίμακας στον χώρο ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης (eu-LISA):

• είναι αρμόδιος για τη λειτουργική διαχείριση του κεντρικού SIS·
• εκτελεί τις εργασίες συντήρησης και τεχνικής ανάπτυξης που είναι αναγκαίες για την απρόσκοπτη λειτουργία του κεντρικού SIS·
• εφαρμόζει τεχνικές λύσεις για την ενίσχυση της αδιάλειπτης διαθεσιμότητας του κεντρικού SIS·
• σε εξαιρετικές περιπτώσεις, δύναται να αναπτύξει ένα πρόσθετο αντίγραφο της βάσης δεδομένων SIS·
• δημοσιεύει κατάλογο των υπηρεσιών N.SIS και των τμημάτων Sirene.

Ο εσωτερικός κανονισμός του SIS θεσπίζει τα ακόλουθα.

• Οι καταχωρίσεις* πρέπει να διατηρούνται στο SIS μόνο κατά το χρονικό διάστημα που απαιτείται για την επίτευξη του σκοπού για τον οποίο έχουν εισαχθεί.
• Οι καταχωρίσεις πρέπει να επανεξετάζονται εντός καθορισμένων περιόδων· κατόπιν, το κράτος μέλος δύναται να αποφασίσει την παράταση των εν λόγω περιόδων, διαφορετικά οι καταχωρίσεις διαγράφονται αυτόματα. Οι περίοδοι επανεξέτασης είναι:
  • 5 έτη για καταχωρίσεις σχετικά με πρόσωπα τα οποία αναζητούνται με σκοπό τη σύλληψη, την παράδοση ή την έκδοσή τους και εξαφανισθέντα πρόσωπα τα οποία ενδεχομένως πρέπει ή δεν πρέπει να τεθούν υπό προστασία·
  • 3 χρόνια για καταχωρίσεις για πρόσωπα που αναζητούνται με σκοπό τη συμμετοχή σε δικαστική διαδικασία, καταχωρίσεις για καταζητούμενα άγνωστα άτομα, καταχωρίσεις για επιστροφή και καταχωρίσεις άρνησης εισόδου και διαμονής· ωστόσο, αν η εθνική απόφαση στην οποία βασίζεται η καταχώριση για επιστροφή ή η καταχώριση για άρνηση εισόδου και διαμονής προβλέπει μεγαλύτερη διάρκεια ισχύος από τα τρία έτη, η καταχώριση επανεξετάζεται εντός πενταετίας·
  • 1 έτος για καταχωρίσεις για παιδιά που διατρέχουν κίνδυνο, ευάλωτα άτομα στα οποία χρειάζεται να απαγορευθούν τα ταξίδια και πρόσωπα που υπόκεινται σε διακριτική παρακολούθηση ή ειδικούς ελέγχους·
  • 10 έτη για καταχωρίσεις για υποκείμενα με σκοπό τη διενέργεια ειδικών ελέγχων ή την κατάσχεση ή τη χρήση ως αποδεικτικά στοιχεία σε ποινική διαδικασία· η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει εγκρίνει εκτελεστικές πράξεις για την καθιέρωση μικρότερων περιόδων επανεξέτασης για ορισμένες κατηγορίες καταχωρίσεων για υποκείμενα.
• Οι κατηγορίες δεδομένων που πρέπει να εισάγονται στο σύστημα πρέπει να σχεδιάζονται έτσι ώστε να βοηθούν τους τελικούς χρήστες να ταυτοποιούν ένα πρόσωπο και να λαμβάνουν αποφάσεις γρήγορα. Σε αυτές πρέπει να περιλαμβάνεται το ελάχιστο σύνολο δεδομένων (επώνυμο, ημερομηνία γέννησης, λόγος της καταχώρισης και δράση που πρέπει να αναληφθεί), καθώς και άλλα δεδομένα, όπως το είδος του αδικήματος, φωτογραφίες και δακτυλοσκοπικές* πληροφορίες, εφόσον διατίθενται.
• Κατά τη χρήση βιομετρικών και δακτυλοσκοπικών δεδομένων πρέπει να τηρείται το δίκαιο της ΕΕ, να γίνονται σεβαστά τα θεμελιώδη δικαιώματα και να πληρούνται τα ελάχιστα πρότυπα ποιότητας και οι τεχνικές προδιαγραφές.
• Η υπόθεση πρέπει να είναι κατάλληλη, συναφής και δεόντως σημαντική ώστε να δικαιολογείται η καταχώριση στο SIS, για παράδειγμα, οι καταχωρίσεις που συνδέονται με τρομοκρατικά εγκλήματα πληρούν τα εν λόγω κριτήρια.
• Μόνο το κράτος μέλος καταχώρισης δύναται να τροποποιεί, να συμπληρώνει, να διορθώνει, να επικαιροποιεί ή να διαγράφει δεδομένα του SIS.
• Η χώρα που εκτιμά ότι η εκτέλεση μιας καταχώρισης θα αντίκειτο στο εθνικό της δίκαιο, στις διεθνείς υποχρεώσεις της ή στα ουσιώδη συμφέροντά της μπορεί να τοποθετεί ειδική ένδειξη* στην καταχώριση, που υποδεικνύει ότι δεν θα εκτελεστεί καμία ενέργεια στο έδαφός της.

Έξοδα

• Ο προϋπολογισμός της ΕΕ καλύπτει το κόστος λειτουργίας, συντήρησης και ανάπτυξης του κεντρικού SIS και της επικοινωνιακής υποδομής·
• Τα κράτη μέλη καλύπτουν το κόστος λειτουργίας, συντήρησης και ανάπτυξης των οικείων N.SIS.

Κύρια στοιχεία κάθε κανονισμού

Ο κανονισμός (ΕΕ) 2018/1860 ενισχύει την εκτέλεση και την αποτελεσματικότητα της πολιτικής επιστροφών της ΕΕ.

• Ορίζει τις προϋποθέσεις και τις διαδικασίες για την εισαγωγή και την επεξεργασία των καταχωρίσεων και για την ανταλλαγή συμπληρωματικών πληροφοριών σχετικά με υπηκόους τρίτων χωρών για τους οποίους έχουν εκδοθεί αποφάσεις επιστροφής*.
• Απαιτεί την εισαγωγή καταχωρίσεων από τις εθνικές αρχές αμέσως μετά τη λήψη της απόφασης επιστροφής.
• Θεσπίζει τις κατηγορίες δεδομένων που πρέπει να περιλαμβάνονται στην καταχώριση.
• Θεσπίζει εναρμονισμένες διαδικασίες για τα εξής:
  • επιβεβαίωση επιστροφής — επαλήθευση της συμμόρφωσης ή μη μιας απόφασης επιστροφής και, αν όχι, τη γνωστοποίηση στις σχετικές αρχές·
  • διαγραφή των καταχωρίσεων για να διασφαλιστεί ότι δεν υπάρχει καθυστέρηση μεταξύ της αναχώρησης του υπηκόου τρίτης χώρας και της ενεργοποίησης της απαγόρευσης εισόδου, κατά περίπτωση·
  • υποχρεωτική διαβούλευση μεταξύ των εθνικών αρχών:
    • πριν από τη χορήγηση ή την παράταση άδειας διαμονής ή θεώρησης μακράς διάρκειας σε υπήκοο τρίτης χώρας για τον οποίο μπορεί να έχει εκδοθεί απόφαση επιστροφής σε άλλο κράτος μέλος, η οποία συνοδεύεται από απαγόρευση εισόδου,
    • πριν την εισαγωγή καταχώρισης με σκοπό την επιστροφή για υπήκοο τρίτης χώρας ο οποίος είναι κάτοχος έγκυρης άδειας διαμονής ή έγκυρης θεώρησης μακράς διάρκειας που έχει χορηγήσει άλλο κράτος μέλος ή όταν αυτό διαπιστώνεται μεταγενέστερα.

Ο κανονισμός (ΕΕ) 2018/1861 καλύπτει τη χρήση του SIS για απαγορεύσεις εισόδου.

• Καθορίζει τις προϋποθέσεις και τις διαδικασίες για την εισαγωγή και επεξεργασία καταχωρίσεων και για τις ανταλλαγές συμπληρωματικών πληροφοριών* που αφορούν υπηκόους τρίτων χωρών για τους οποίους έχει ληφθεί απόφαση άρνησης της εισόδου ή του δικαιώματος διαμονής στην ΕΕ.
• Θεσπίζει τις κατηγορίες δεδομένων που πρέπει να περιλαμβάνονται στην καταχώριση.
• Προβλέπει εναρμονισμένες διαδικασίες για τα εξής:
  • την υποχρεωτική εισαγωγή μιας καταχώρισης όταν για έναν υπήκοο τρίτης χώρας λαμβάνεται απόφαση άρνησης της εισόδου ή του δικαιώματος διαμονής επειδή το πρόσωπο αυτό αποτελεί απειλή για την ασφάλεια ή έχει επιβληθεί σε βάρος του περιοριστική εντολή, η οποία απαγορεύει την είσοδο ή διέλευση μέσω ενός κράτους μέλους·
  • την εισαγωγή καταχωρίσεων για υπηκόους τρίτων χωρών που είναι δικαιούχοι του δικαιώματος ελεύθερης κυκλοφορίας εντός της ΕΕ·
  • υποχρεωτική διαβούλευση μεταξύ των εθνικών αρχών πριν τη χορήγηση ή την παράταση άδειας διαμονής ή θεώρησης μακράς διάρκειας σε έναν υπήκοο τρίτης χώρας για τον οποίο έχει ληφθεί απόφαση άρνησης του δικαιώματος εισόδου ή διαμονής σε άλλο κράτος μέλος·ή πριν ή μετά την εισαγωγή καταχώρισης για άρνηση εισόδου και διαμονής σε υπήκοο τρίτης χώρας ο οποίος είναι κάτοχος έγκυρης άδειας διαμονής ή έγκυρης θεώρησης μακράς διάρκειας που έχει χορηγήσει άλλο κράτος μέλος.
• Διασφαλίζει το δικαίωμα των υπηκόων τρίτων χωρών να ενημερώνονται εγγράφως εάν έχει εισαχθεί καταχώριση για αυτούς.

Ο κανονισμός (ΕΕ) 2018/1862 βελτιώνει και επεκτείνει τη χρήση του SIS για τη συνεργασία μεταξύ των αστυνομικών και δικαστικών αρχών.

• Καθορίζει τις προϋποθέσεις και τις διαδικασίες για την εισαγωγή και επεξεργασία των καταχωρίσεων στο SIS σχετικά με πρόσωπα και αντικείμενα που καταζητούνται και αγνοούνται, και για την ανταλλαγή συμπληρωματικών πληροφοριών και δεδομένων στο πλαίσιο της αστυνομικής και δικαστικής συνεργασίας σε ποινικές υποθέσεις.
• Καλύπτει διαδικασίες για καταχωρίσεις που αφορούν τα εξής:
  • πρόσωπα τα οποία αναζητούνται με σκοπό τη σύλληψη, την παράδοση ή την έκδοσή τους·
  • εξαφανισθέντα πρόσωπα·
  • ευάλωτα πρόσωπα στα οποία πρέπει να απαγορεύονται τα ταξίδια, είτε για την προστασία τους είτε για να αποτραπεί απειλή κατά της δημόσιας τάξης ή ασφάλειας·
  • παιδιά που διατρέχουν κίνδυνο απαγωγής, εμπορίας ή εμπλοκής στην τρομοκρατία·
  • άτομα που αναζητούνται με σκοπό τη συμμετοχή σε δικαστική διαδικασία ως μάρτυρες ή επειδή έχουν κληθεί στο πλαίσιο ποινικής διαδικασίας·
  • καταζητούμενα άγνωστα άτομα των οποίων η ταυτότητα αναζητείται·
  • διακριτική παρακολούθηση, ειδικούς ελέγχους και εξακριβωτικούς ελέγχους για την πρόληψη, την ανίχνευση, την έρευνα ή τη δίωξη ποινικών αδικημάτων, την εκτέλεση ποινικής καταδικαστικής απόφασης και την αποτροπή απειλών κατά της δημόσιας ασφάλειας·
  • είδη που μπορούν να κατάσχονται ή να χρησιμοποιούνται ως αποδεικτικά στοιχεία σε ποινική διαδικασία, και ιδίως εύκολα αναγνωρίσιμα αντικείμενα, όπως αυτοκίνητα, πλοία, αεροσκάφη, πυροβόλα όπλα, έγγραφα ταυτότητας και τραπεζογραμμάτια.

Ενημερωτικές καταχωρίσεις για υπηκόους τρίτων χωρών

• Ο κανονισμός (ΕΕ) 2018/1862 θεσπίζει επίσης κανόνες σχετικά με ενημερωτικές καταχωρίσεις που αφορούν υπηκόους τρίτων χωρών για τους οποίους υπάρχουν υπόνοιες ότι εμπλέκονται σε τρομοκρατία και άλλα σοβαρά αδικήματα που απαριθμούνται στο παράρτημα I του κανονισμού για τον Οργανισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη Συνεργασία στον Τομέα της Επιβολής του Νόμου (Ευρωπόλ) [κανονισμός (ΕΕ) 2016/794 — βλέπε σύνοψη]. Έτσι διασφαλίζεται ότι οι κινήσεις τους μπορούν να παρακολουθούνται και ότι όλες οι σχετικές πληροφορίες για αυτούς μπορούν να ανακτώνται εύκολα και άμεσα από αρχές επιβολής του νόμου στα κράτη μέλη.
• Τα κράτη μέλη μπορούν να εισάγουν στο SIS ενημερωτικές καταχωρίσεις για υπηκόους τρίτων χωρών προς το συμφέρον της ΕΕ, κατόπιν πρότασης της Ευρωπόλ να εισαχθεί ενημερωτική καταχώριση βάσει πληροφοριών που ελήφθησαν από τις αρχές τρίτων χωρών ή από διεθνείς οργανισμούς. Η Ευρωπόλ πρέπει να ενημερώνει τον υπεύθυνο προστασίας δεδομένων της, όταν υποβάλλει τέτοια πρόταση.
• Η Ευρωπόλ δύναται να προτείνει την εισαγωγή ενημερωτικών καταχωρίσεων στο SIS όταν αξιολογεί ότι:
  • υπάρχουν βάσιμες ενδείξεις ότι ένα πρόσωπο σκοπεύει να διαπράξει ή διαπράττει τρομοκρατικά εγκλήματα ή άλλα σοβαρά εγκλήματα· ή
  • σύμφωνα με τη συνολική εκτίμηση ενός προσώπου, ιδίως βάσει ποινικών αδικημάτων που έχει διαπράξει κατά το παρελθόν, εγείρονται υπόνοιες ότι το πρόσωπο αυτό μπορεί να διαπράξει τέτοιου είδους αδικήματα.
• Η Ευρωπόλ, πριν την εισαγωγή των ενημερωτικών καταχωρίσεων στο SIS, πρέπει να διασφαλίζει ότι η καταχώριση είναι αναγκαία και δικαιολογημένη, ότι οι πληροφορίες είναι αξιόπιστες και ακριβείς και ότι δεν υπάρχει ήδη κάποια άλλη καταχώριση για το οικείο πρόσωπο στο σύστημα. Έπειτα, θέτει στη διάθεση των κρατών μελών τις πληροφορίες που έχει στην κατοχή της σχετικά με τη συγκεκριμένη υπόθεση καθώς και τα αποτελέσματα της αξιολόγησης και προτείνει σε ένα ή περισσότερα κράτη μέλη να εισαγάγουν ενημερωτική καταχώριση στο SIS. Τα κράτη μέλη πρέπει να θεσπίσουν τις αναγκαίες διαδικασίες για την εισαγωγή, την επικαιροποίηση και τη διαγραφή των ενημερωτικών καταχωρίσεων στο SIS.

Τα δικαιώματα των υποκείμενων των δεδομένων

Τα άτομα έχουν τα εξής δικαιώματα:

• πρόσβαση στα δεδομένα που σχετίζονται με αυτά και τυγχάνουν επεξεργασίας στο SIS·
• διόρθωση ανακριβών δεδομένων·
• δικαίωμα προσφυγής ενώπιον δικαστηρίων ή αρμόδιων εποπτικών αρχών για πρόσβαση, διόρθωση, διαγραφή, απόκτηση πληροφοριών ή λήψη αποζημίωσης για μια καταχώριση που τους αφορά.

Τα κράτη μέλη:

• δεσμεύονται να εκτελούν τις αποφάσεις σχετικά με τα δικαιώματα για την προστασία των δεδομένων·
• υποβάλλουν ετησίως έκθεση προς το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Προστασίας Δεδομένων σχετικά με τον αριθμό αιτημάτων που λαμβάνουν για πρόσβαση στα δεδομένα και διόρθωση των ανακριβειών, καθώς και σχετικά με τον όγκο των δικαστικών υποθέσεων και την έκβασή τους.

Οι ανεξάρτητες εποπτικές αρχές ελέγχουν τη νομιμότητα της εθνικής επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα του SIS. Ο Ευρωπαίος Επόπτης Προστασίας Δεδομένων, ο οποίος θεσπίστηκε δυνάμει του κανονισμού (ΕΕ) 2018/1725 αναλαμβάνει τον ίδιο ρόλο για τον eu-LISA. Οι εποπτικές αρχές και ο Ευρωπαίος Επόπτης Προστασίας Δεδομένων συνεργάζονται για την εξασφάλιση της συντονισμένης εποπτείας του SIS.

• Τα δεδομένα που υποβάλλονται σε επεξεργασία στο SIS και οι σχετικές συμπληρωματικές πληροφορίες δεν μπορούν να διαβιβάζονται ούτε να διατίθενται σε τρίτες χώρες ή σε διεθνείς οργανισμούς.
• Ο κανονισμός (ΕΕ) 2018/1725 εφαρμόζεται στα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα που επεξεργάζεται ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής, ο Οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη Συνεργασία στον Τομέα της Ποινικής Δικαιοσύνης (Eurojust) και ο eu-LISA.
• Ο κανονισμός (ΕΕ) 2016/679 (βλ. σύνοψη) και η οδηγία (ΕΕ) 2016/680 (βλ. σύνοψη) εφαρμόζονται στα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα που επεξεργάζονται οι εθνικές αρχές και υπηρεσίες.

Οι ακόλουθες αρχές έχουν πρόσβαση στα δεδομένα του SIS.

• Οι εθνικές αρχές, που είναι αρμόδιες για:
  • έλεγχο των συνόρων, αστυνομικούς και τελωνειακούς ελέγχους·
  • πρόληψη, ανίχνευση, διερεύνηση ή δίωξη τρομοκρατικών πράξεων ή άλλων σοβαρών ποινικών αδικημάτων·
  • έλεγχο των προϋποθέσεων και τη λήψη αποφάσεων, μεταξύ άλλων, για τίτλους διαμονής και θεωρήσεις μακράς διάρκειας, καθώς και σχετικά με την είσοδο, τη διαμονή και την επιστροφή των υπηκόων τρίτων χωρών·
  • ελέγχους ασφάλειας σε υπηκόους τρίτων χωρών που υποβάλλουν αιτήσεις διεθνούς προστασίας·
  • εξέταση αιτήσεων θεώρησης (μόνο για ορισμένες κατηγορίες καταχωρίσεων)·
  • αποφάσεις πολιτογράφησης·
  • εθνικές δικαστικές αρχές, συμπεριλαμβανομένων όσων είναι αρμόδιες για την άσκηση ποινικής δίωξης και διενέργεια δικαστικής έρευνας·
  • έκδοση αδειών κυκλοφορίας για οχήματα, πλοία, αεροσκάφη και πυροβόλα όπλα.
• Οι παρακάτω οργανισμοί της ΕΕ έχουν το δικαίωμα πρόσβασης και αναζήτησης δεδομένων στο SIS κατά την εκτέλεση των αρμοδιοτήτων τους στο πλαίσιο των αντίστοιχων εντολών τους.
  • Οι ομάδες του Οργανισμού Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής συμμετέχουν στην εκτέλεση καθηκόντων που αφορούν επιστροφές και ομάδες στήριξης για τη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών.
  • Ο Οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη Συνεργασία στον Τομέα της Ποινικής Δικαιοσύνης διαχειρίζεται τη δικαστική συνεργασία σε ποινικές υποθέσεις.
  • Η Ευρωπόλ μπορεί να έχει πρόσβαση σε όλα τα δεδομένα, και όχι μόνο σε ορισμένα εξ αυτών, όπως ίσχυε στο παρελθόν. Οι χώρες μέλη που συμμετέχουν στο SIS πρέπει να ενημερώνουν τις αρχές επιβολής του νόμου για θετικές απαντήσεις ή καταχωρίσεις που σχετίζονται με τρομοκρατικά εγκλήματα.

Οι παραπάνω οργανισμοί της ΕΕ ενημερώνουν το κράτος μέλος καταχώρισης όταν μετά από αναζήτηση διαπιστώνεται η ύπαρξη καταχώρισης. Δεν δύνανται να συνδέουν μέρη του SIS ούτε να μεταφέρουν κανένα από τα δεδομένα του στα συστήματά τους.

Η Επιτροπή αξιολογεί τη χρήση του SIS από τους εν λόγω οργανισμούς ανά πενταετία.

Αρμοδιότητες

Κάθε κράτος μέλος του SIS:

• διασφαλίζει την ακρίβεια και την ενημερότητα των δεδομένων, καθώς και τη νομότυπη εισαγωγή και αποθήκευσή τους στο SIS και τηρεί τους γενικούς κανόνες σχετικά με την επεξεργασία των δεδομένων·
• δημιουργεί, διαχειρίζεται, συντηρεί και αναπτύσσει το οικείο N.SIS σύμφωνα με κοινά πρότυπα, πρωτόκολλα και τεχνικές διαδικασίες και το συνδέει με τη NI-SIS·
• διασφαλίζει την αδιάλειπτη διαθεσιμότητα των δεδομένων του SIS στους τελικούς χρήστες·
• διαβιβάζει τις καταχωρίσεις της μέσω του οικείου N.SIS·
• ορίζει μια υπηρεσία N.SIS, η οποία έχει ως κεντρική αρμοδιότητα να εξασφαλίζει την ομαλή λειτουργία και την ασφάλεια του N.SIS, την πρόσβαση των εθνικών αρχών στο SIS, την πλήρη συμμόρφωση με τον κανονισμό και την κατάλληλη διαθεσιμότητα του SIS για όλους τους τελικούς χρήστες·
• διορίζει μια εθνική αρχή (το τμήμα Sirene) ως ενιαίο σημείο επαφής, το οποίο βρίσκεται πάντα σε λειτουργία για την ανταλλαγή και διαθεσιμότητα όλων των συμπληρωματικών πληροφοριών σχετικά με τις καταχωρίσεις και τη διευκόλυνση των επακόλουθων ενεργειών·
• καταρτίζει σχέδια ασφάλειας, αδιάλειπτης λειτουργίας και αποκατάστασης λειτουργίας έπειτα από καταστροφή για την προστασία των δεδομένων και την αποτροπή της μη εξουσιοδοτημένης πρόσβασης·
• εφαρμόζει κανόνες περί επαγγελματικού απορρήτου ή εμπιστευτικότητας, συμπεριλαμβανομένης της στενής παρακολούθησης των εξωτερικών αναδόχων· απαγορεύεται η ανάθεση της λειτουργικής διαχείρισης του N.SIS σε ιδιωτικές επιχειρήσεις και οργανισμούς·
• τηρεί ηλεκτρονικά αρχεία καταγραφής, τα οποία συνήθως διαγράφονται μετά από τρία έτη, σχετικά με τις καταχωρίσεις και σχετικά με την πρόσβαση και ανταλλαγή δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, με σκοπό τον έλεγχο της νομιμότητας της αναζήτησης και την εξασφάλιση της ακεραιότητας και ασφάλειας των δεδομένων·
• πραγματοποιεί εθνικό πρόγραμμα κατάρτισης σχετικά με το SIS για το προσωπικό που έχει πρόσβαση στο SIS σχετικά με την ασφάλεια των δεδομένων και τα θεμελιώδη δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένης της προστασίας των δεδομένων, και τους κανόνες και κανονισμούς που αφορούν την επεξεργασία δεδομένων.

Η Επιτροπή:

• εκδίδει εκτελεστικές και κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις για τις τεχνικές πτυχές του SIS και επικαιροποιεί τις εν λόγω πράξεις κατά τον δέοντα τρόπο·
• βάσει του κανονισμού (ΕΕ) 2022/922 (βλ. σύνοψη), έχει τον γενικό συντονιστικό ρόλο για την αξιολόγηση και την παρακολούθηση του μηχανισμού που εφαρμόζει από κοινού με τις κυβερνήσεις της ΕΕ, ώστε να διασφαλίζεται η πλήρης εφαρμογή των κανόνων του Σένγκεν σε εθνικό επίπεδο·
• διεξάγει συνολική αξιολόγηση του κεντρικού SIS, της ανταλλαγής συμπληρωματικών πληροφοριών μεταξύ των εθνικών αρχών, συμπεριλαμβανομένης της αξιολόγησης του αυτόματου συστήματος αναγνώρισης δακτυλικών αποτυπωμάτων, και των ενημερωτικών εκστρατειών για το SIS που θα πραγματοποιηθεί τρία έτη μετά την έναρξη εφαρμογής του κανονισμού και, στη συνέχεια, ανά τετραετία.

Ο eu-LISA είναι υπεύθυνος για:

• το κεντρικό SIS και τη λειτουργική διαχείρισή του, συμπεριλαμβανομένων των ελέγχων ποιότητας σχετικά με τα δεδομένα που περιέχει, και όλες τις εργασίες που απαιτούνται ώστε να εξασφαλίζεται η λειτουργία του κάθε ώρα κάθε ημέρας του χρόνου·
• την επικοινωνιακή υποδομή και τις βασικές πτυχές της, και ιδίως την εποπτεία, την ασφάλεια, τον συντονισμό μεταξύ των χωρών μελών και των προμηθευτών, καθώς και για δημοσιονομικά και συμβατικά θέματα·
• όσον αφορά τα τμήματα Sirene, τον συντονισμό, τη διαχείριση και την υποστήριξη δραστηριοτήτων δοκιμών, τη διατήρηση και την επικαιροποίηση των τεχνικών προδιαγραφών για τις ανταλλαγές συμπληρωματικών πληροφοριών μεταξύ των τμημάτων και της επικοινωνιακής υποδομής και τη διαχείριση των τεχνικών αλλαγών·
• τη λήψη των απαιτούμενων μέτρων για την προστασία των δεδομένων και την αποτροπή της μη εξουσιοδοτημένης πρόσβασης ή χρήσης, συμπεριλαμβανομένων των σχεδίων ασφάλειας, αδιάλειπτης λειτουργίας και αποκατάστασης λειτουργίας έπειτα από καταστροφή, όσον αφορά το κεντρικό SIS και την επικοινωνιακή υποδομή·
• την εφαρμογή των κανόνων περί επαγγελματικού απορρήτου και εμπιστευτικότητας, και τήρηση ηλεκτρονικών αρχείων καταγραφής, υπό τους ίδιους όρους που ισχύουν για τις εθνικές αρχές·
• τη δημοσιοποίηση του καταλόγου των εθνικών αρχών που εξουσιοδοτούνται να πραγματοποιούν αναζήτηση στα δεδομένα στο SIS, μέσω της Επίσημης Εφημερίδας της Ευρωπαϊκής Ένωσης·
• την παραγωγή στατιστικών στοιχείων σε ημερήσια, μηνιαία και ετήσια βάση σχετικά με τον αριθμό αρχείων ανά κατηγορία καταχωρίσεων, παραλείποντας τυχόν προσωπικά δεδομένα και έπειτα τη δημοσίευση των εκθέσεων.

Ενημερωτική εκστρατεία

• Η Επιτροπή, σε συνεργασία με τις εποπτικές αρχές και τον Ευρωπαίο Επόπτη Προστασίας Δεδομένων, διεξάγει την εκστρατεία. Η εν λόγω εκστρατεία δρομολογήθηκε κατά την έναρξη της εφαρμογής της νομοθεσίας και θα επαναλαμβάνεται σε τακτά διαστήματα για την ενημέρωση του κοινού σχετικά με τα εξής:
  • τους στόχους του SIS·
  • τα δεδομένα που τηρούνται·
  • τις αρχές που έχουν πρόσβαση σε αυτό·
  • τα δικαιώματα των υποκείμενων των δεδομένων.
• Η Επιτροπή διατηρεί διαδικτυακό τόπο διαθέσιμο στο κοινό με όλες τις σχετικές πληροφορίες για το SIS.
• Τα κράτη μέλη, σε συνεργασία με τις εποπτικές τους αρχές, πρέπει να ενημερώνουν το κοινό για το SIS.

ΑΠΟ ΠΟΤΕ ΕΦΑΡΜΟΖΟΝΤΑΙ ΟΙ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ;

Οι διατάξεις τέθηκαν σε εφαρμογή σε διαδοχικά στάδια προκειμένου να υπάρχει επαρκής χρόνος για τη θέσπιση των απαραίτητων νομικών, επιχειρησιακών και τεχνικών μέτρων και ρυθμίσεων.

Βάσει της εκτελεστικής απόφασης (ΕΕ) 2023/201, οι λειτουργίες του SIS δυνάμει των κανονισμών (ΕΕ) 2018/1861 και 2018/1862 ξεκίνησαν στις 7 Μαρτίου 2023. Οι κανονισμοί (ΕΕ) 2018/1860, 2018/1861 και 2018/1862 εφαρμόζονται πλέον πλήρως.

ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

• Αν και βασίζεται σε διαφορετικές νομοθετικές πράξεις, το SIS είναι ένα ενιαίο σύστημα ανταλλαγής δεδομένων και αιτήσεων μεταξύ των μελών του.
• Είναι το πιο διαδεδομένο και το μεγαλύτερο σύστημα ανταλλαγής πληροφοριών για την ασφάλεια και τη διαχείριση των συνόρων στην Ευρώπη. Το 2022, προσπελάστηκε πάνω από 12 δισεκατομμύρια φορές και κατέγραψε 263.452 χτυπήματα για ξένες καταχωρίσεις.
• Το σύστημα λειτουργεί σε 31 ευρωπαϊκές χώρες: σε όλα τα κράτη μέλη, καθώς και στις τέσσερις συνδεδεμένες χώρες Σένγκεν (Ισλανδία, Λιχτενστάιν, Νορβηγία και Ελβετία). Δυνάμει της απόφασης (ΕE) 2023/870, το SIS έχει τεθεί σε λειτουργία στην Κύπρο από τις 25 Ιουλίου 2023.

ΒΑΣΙΚΟΙ ΟΡΟΙ

ΒΑΣΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ

Κανονισμός (ΕΕ) 2018/1860 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 28ης Νοεμβρίου 2018, σχετικά με τη χρήση του Συστήματος Πληροφοριών Σένγκεν για την επιστροφή παρανόμως διαμενόντων υπηκόων τρίτων χωρών (ΕΕ L 312 της 7.12.2018, σ. 1–13).

Οι διαδοχικές τροποποιήσεις του κανονισμού (ΕΕ) 2018/1860 έχουν ενσωματωθεί στο αρχικό κείμενο. Αυτή η ενοποιημένη έκδοση αποτελεί απλώς εργαλείο τεκμηρίωσης.

Κανονισμός (ΕΕ) 2018/1861 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 28ης Νοεμβρίου 2018, σχετικά με την εγκατάσταση, τη λειτουργία και τη χρήση του Συστήματος Πληροφοριών Σένγκεν (SIS) στον τομέα των συνοριακών ελέγχων, την τροποποίηση της σύμβασης εφαρμογής της συμφωνίας Σένγκεν και την τροποποίηση και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1987/2006 (ΕΕ L 312 της 7.12.2018, σ. 14–55).

Βλέπε την ενοποιημένη έκδοση.

Κανονισμός (ΕΕ) 2018/1862 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 28ης Νοεμβρίου 2018, σχετικά με την εγκατάσταση, τη λειτουργία και τη χρήση του Συστήματος Πληροφοριών Σένγκεν (SIS) στον τομέα της αστυνομικής συνεργασίας και της δικαστικής συνεργασίας σε ποινικές υποθέσεις, την τροποποίηση και κατάργηση της απόφασης 2007/533/ΔΕΥ του Συμβουλίου και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1986/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και της απόφασης 2010/261/ΕΕ της Επιτροπής (ΕΕ L 312 της 7.12.2018, σ. 56–106).

Βλέπε την ενοποιημένη έκδοση.

ΣΥΝΑΦΗ ΚΕΙΜΕΝΑ

Απόφαση (ΕΕ) 2023/870 του Συμβουλίου, της 25ης Απριλίου 2023, σχετικά με την εφαρμογή των διατάξεων του κεκτημένου του Σένγκεν όσον αφορά το σύστημα πληροφοριών Σένγκεν στην Κυπριακή Δημοκρατία (ΕΕ L 113 της 28.4.2023, σ. 44–47).

Κανονισμός (ΕΕ) 2022/922 του Συμβουλίου, της 9ης Ιουνίου 2022, σχετικά με τη θέσπιση και τη λειτουργία μηχανισμού αξιολόγησης και παρακολούθησης για την επαλήθευση της εφαρμογής του κεκτημένου του Σένγκεν και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1053/2013 (ΕΕ L 160 της 15.6.2022, σ. 1–27).

Κανονισμός (ΕΕ) 2018/1726 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 14ης Νοεμβρίου 2018, σχετικά με τον Οργανισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη λειτουργική διαχείριση συστημάτων ΤΠ μεγάλης κλίμακας στον χώρο ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης (eu-LISA), και την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1987/2006 και της απόφασης 2007/533/ΔΕΥ του Συμβουλίου και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1077/2011 (ΕΕ L 295 της 21.11.2018, σ. 99–137).

Βλέπε την ενοποιημένη έκδοση.

Οδηγία (EΕ) 2017/541 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 15ης Μαρτίου 2017, για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και την αντικατάσταση της απόφασης-πλαισίου 2002/475/ΔΕΥ του Συμβουλίου και για την τροποποίηση της απόφασης 2005/671/ΔΕΥ του Συμβουλίου (ΕΕ L 88 της 31.3.2017, σ. 6–21).

Κανονισμός (ΕΕ) 2016/399 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 9ης Μαρτίου 2016, περί κώδικα της Ένωσης σχετικά με το καθεστώς διέλευσης προσώπων από τα σύνορα (κώδικας συνόρων του Σένγκεν) (κωδικοποίηση) (ΕΕ L 77 της 23.3.2016, σ. 1–52).

Βλέπε την ενοποιημένη έκδοση.

Κανονισμός (ΕΕ) 2016/679 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 27ης Απριλίου 2016, για την προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και για την ελεύθερη κυκλοφορία των δεδομένων αυτών και την κατάργηση της οδηγίας 95/46/ΕΚ (Γενικός Κανονισμός για την Προστασία Δεδομένων) (ΕΕ L 119 της 4.5.2016, σ. 1–88).

Βλέπε την ενοποιημένη έκδοση.

Οδηγία (EΕ) 2016/680 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 27ης Απριλίου 2016, για την προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα από αρμόδιες αρχές για τους σκοπούς της πρόληψης, διερεύνησης, ανίχνευσης ή δίωξης ποινικών αδικημάτων ή της εκτέλεσης ποινικών κυρώσεων και για την ελεύθερη κυκλοφορία των δεδομένων αυτών και την κατάργηση της απόφασης-πλαίσιο 2008/977/ΔΕΥ του Συμβουλίου (ΕΕ L 119 της 4.5.2016, σ. 89–131).

Βλέπε την ενοποιημένη έκδοση.

Κανονισμός (ΕΕ) 2016/794 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 11ης Μαΐου 2016, για τον Οργανισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη Συνεργασία στον Τομέα της Επιβολής του Νόμου (Ευρωπόλ) και την αντικατάσταση και κατάργηση των αποφάσεων του Συμβουλίου 2009/371/ΔΕΥ, 2009/934/ΔΕΥ, 2009/935/ΔΕΥ, 2009/936/ΔΕΥ και 2009/968/ΔΕΥ (ΕΕ L 135 της 24.5.2016, σ. 53–114).

Βλέπε την ενοποιημένη έκδοση.

Οδηγία 2008/115/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Δεκεμβρίου 2008, σχετικά με τους κοινούς κανόνες και διαδικασίες στα κράτη μέλη για την επιστροφή των παρανόμως διαμενόντων υπηκόων τρίτων χωρών (ΕΕ L 348 της 24.12.2008, σ. 98–107).

Κεκτημένο του Σένγκεν όπως προβλέπεται στο άρθρο 1 παράγραφος 2 της απόφασης 1999/435/ΕΚ του Συμβουλίου της 20ής Μαΐου 1999 (ΕΕ L 239 της 22.9.2000, σ. 1-473).

Απόφαση 1999/435/ΕΚ του Συμβουλίου, της 20ής Μαΐου 1999, για τον ορισμό του κεκτημένου του Σένγκεν, προκειμένου να προσδιοριστεί, δυνάμει των οικείων διατάξεων της Συνθήκης για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση, η νομική βάση για κάθε μία από τις διατάξεις ή αποφάσεις που συνιστούν το κεκτημένο του Σένγκεν (ΕΕ L 176 της 10.7.1999, σ. 1–16).

τελευταία ενημέρωση 26.02.2024