Europese Bankautoriteit (EBA)

KERNPUNTEN

Consistente toepassing van het EU-recht

De EBA:

• stelt technische reguleringsnormen op om de regelgeving voor banken verder uit te werken, die door de Europese Commissie moeten worden vastgesteld wanneer het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie deze bevoegdheden aan de Commissie delegeren;
• is bevoegd om richtsnoeren te geven en aanbevelingen te doen betreffende de toepassing van de relevante EU-wetgeving; Wijzigingsverordening (EU) 2019/2175 had deze bevoegdheden tijdelijk uitgebreid op het gebied van de bestrijding van het witwassen van geld en de financiering van terrorisme (AML/CFT), maar Verordening (EU) 2024/1620 (zie samenvatting) heeft deze verantwoordelijkheden vervolgens overgedragen aan de nieuwe Autoriteit voor de bestrijding van witwassen en terrorismefinanciering (AMLA).

Stresstests

De EBA speelt een prominente rol in de EU-brede stresstest waarmee de veerkracht van banken bij ongunstige marktontwikkelingen wordt beoordeeld en systeemrisico’s in het Europese financiële systeem worden onderzocht:

• het initieert en coördineert stresstests in de EU met de nationale autoriteiten die verantwoordelijk zijn voor het toezicht op banken;
• de EBA definieert, in samenwerking met het Europees Comité voor systeemrisico’s (ESRB), de Europese Centrale Bank en de Commissie, een gemeenschappelijke methode voor elke editie van de stresstest;
• De EBA volgt en beoordeelt ook marktontwikkelingen en tendensen in kredietverstrekking.

Inbreuken op het EU-recht

• De EBA heeft de bevoegdheid om vermeende onjuiste toepassing door een nationale toezichthouder van Europese bank- en financiële regelgeving te onderzoeken (met name wanneer het niet lukt om ervoor te zorgen dat een bank aan de in de regelgeving vastgestelde eisen voldoet).
• De EBA kan een aanbeveling aan de desbetreffende nationale toezichthouder doen. Indien de toezichthouder zich hier niet aan conformeert, kan de Commissie een formeel advies uitbrengen waarbij rekening wordt gehouden met de aanbeveling van de EBA.
• Als een nationale toezichthouder blijft verzuimen aan de wet te voldoen, kan de EBA rechtstreeks tot de bank gerichte besluiten nemen. Deze bevoegdheid kan alleen in uitzonderlijke omstandigheden worden gebruikt.
• Verordening (EU) 2024/1620 wijst AMLA de verantwoordelijkheid toe voor onmiddellijke actie bij inbreuken op de EU-regelgeving inzake AML/CFT, waardoor de vroegere bevoegdheden van de EBA voor rechtstreekse interventie op dit gebied overbodig worden.

Europees financieel toezicht

De EBA maakt deel uit van het in 2010 opgerichte Europees Systeem voor financieel toezicht dat, naast het ESRB, uit nog twee toezichthoudende organisaties bestaat:

• de Europese Autoriteit voor verzekeringen en bedrijfspensioenen;
• de Europese Autoriteit voor effecten en markten.

Wijzigingsverordening (EU) 2019/2175 voorziet in de versterking van de mandaten, governance en financiering van de drie Europese toezichthoudende autoriteiten en, met betrekking tot de EBA, in:

• de versterking van haar bevoegdheden op het gebied van consumentenbescherming door meer transparantie en duidelijkheid ten aanzien van financiële producten en diensten te bevorderen door:
  • het volgen van trends in de kosten en lasten van financiële producten,
  • het ontwikkelen van retailrisico-indicatoren voor consumenten;
• meer middelen voor de EBA zodat zij haar nieuwe taken kan uitvoeren.

Verordening (EU) 2024/1620 draagt de AML/CFT-taken (met inbegrip van het verzamelen van informatie bij nationale autoriteiten, de ontwikkeling van toezichthoudende normen, het uitvoeren van risicobeoordelingen en de internationale samenwerking in grensoverschrijdende zaken) over aan AMLA. De EBA behoudt nu haar rol op het gebied van consumentenbescherming en prudentieel toezicht maar is niet langer op EU-niveau verantwoordelijk voor AML/CFT.

Centrale databank voor de bestrijding van het witwassen van geld en terrorismefinanciering

De EBA beheert een centrale EU-databank over tekortkomingen op het gebied van witwassen en terrorismefinanciering, zoals vereist overeenkomstig artikel 9a van Verordening (EU) nr. 1093/2010 en nader omschreven in Gedelegeerde Verordening (EU) 2024/595 van de Commissie:

• het registreert materiële tekortkomingen in de naleving van AML/CFT-regels door marktdeelnemers in de financiële sector, op basis van criteria zoals ernst, herhaling of gevolgen voor de stabiliteit;
• nationale autoriteiten (prudentieel, AML/CFT, gedrag, afwikkeling, depositogarantiestelsels), de Europese Centrale Bank en de Afwikkelingsraad moeten informatie over exploitanten, tekortkomingen en corrigerende maatregelen onverwijld melden;
• de EBA analyseert en deelt deze informatie vertrouwelijk met de bevoegde autoriteiten, in samenwerking met de Europese Autoriteit voor effecten en markten en de Europese Autoriteit voor verzekeringen en bedrijfspensioenen, onder strikte geheimhouding en met inachtneming van de EU-regels inzake gegevensbescherming;
• verslagen worden in het Engels ingediend, met samenvattingen indien de ondersteunende documenten in andere talen zijn opgesteld.

Dit instrument versterkt de vroegtijdige opsporing van risico’s en waarborgt consequente bewaking in de hele EU.

Betalingsdiensten

Met betrekking tot betalingsdiensten in de EU wordt in Wijzigingsrichtlijn (EU) 2015/2366 de rol van de EBA versterkt (zie samenvatting) en voorgeschreven dat de EBA:

• een publiek toegankelijk centraal register van vergunninghoudende betalingsinstellingen ontwikkelt, dat actueel moet worden gehouden door de nationale overheden;
• helpt bij het beslechten van geschillen tussen nationale autoriteiten;
• richtsnoeren en ontwerpen van technische reguleringsnormen ontwikkelt en publiceert inzake:
  • sterke cliëntauthenticatie en veilige communicatiekanalen die alle aanbieders van betalingsdiensten moeten naleven,
  • samenwerking en de uitwisseling van informatie tussen toezichthoudende autoriteiten.

Hoofdzetel

Uit hoofde van Wijzigingsverordening (EU) 2018/1717, in het kader van de terugtrekking van het Verenigd Koninkrijk uit de EU, is de zetel van de EBA met ingang van 30 maart 2019 van Londen naar Parijs verhuisd.