Niebieska karta UE – wjazd i pobyt wysoko wykwalifikowanych pracowników (od 2023 r.)

 

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Dyrektywa (UE) 2021/1883 – warunki wjazdu i pobytu w Unii Europejskiej obywateli państw trzecich w celu podjęcia pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji

JAKIE SĄ CELE DYREKTYWY?

Dyrektywa ustanawia warunki wjazdu i pobytu wysoko wykwalifikowanych obywateli państw trzecich* i ich rodzin oraz przysługujące im prawa związane z:

• pobytem przez okres dłuższy niż trzy miesiące na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej (UE);
• pracą w państwie członkowskim innym niż państwo, które jako pierwsze przyznało im niebieską kartę UE.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Zakres stosowania dyrektywy wskazano poniżej.

• Ma ona zastosowanie do obywateli państw trzecich, którzy składają lub złożyli wniosek w związku z zatrudnieniem w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji w państwie członkowskim.
• Dyrektywy nie stosuje się do obywateli państw trzecich:
  • którzy ubiegają się o ochronę międzynarodową;
  • którzy prowadzą projekt badawczy;
  • którzy posiadają status rezydenta długoterminowego w państwie członkowskim;
  • których obejmuje umowa międzynarodowa dotycząca zezwolenia na czasowy pobyt, którzy mają prawo do swobodnego przemieszczania się lub których wydalenie wstrzymano.
• Dyrektywa nie ma wpływu na:
  • korzystniejsze postanowienia zawarte w prawie UE, w tym w umowach dwustronnych lub wielostronnych;
  • prawo państw członkowskich do decydowania o liczbie obywateli państw trzecich przyjmowanych na ich terytorium.

Osoby składające wniosek o niebieską kartę UE muszą przedłożyć:

• ważną umowę o pracę lub wiążącą ofertę pracy dotyczącą zatrudnienia w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji, której czas trwania wynosi co najmniej sześć miesięcy;
• dokumenty poświadczające ich kwalifikacje zawodowe;
• ważny dokument podróży oraz, jeżeli jest to wymagane, wizę;
• dowód na złożenie wniosku o objęcie ubezpieczeniem zdrowotnym, jeśli takiego ubezpieczenia nie uwzględniono w umowie o pracę.

Państwa członkowskie:

• wymagają spełnienia warunków zgodnie z odnośnym prawem krajowym, układami zbiorowymi lub ustanowionymi praktykami;
• zapewniają, że ustalany przez nie próg wynagrodzenia jest nie niższy niż średnie roczne wynagrodzenie brutto w danym państwie członkowskim i nie wyższy niż jego 1,6-krotność, przy czym niższy próg wynoszący 80 % wspomnianego powyżej progu może zostać zastosowany w przypadku pracowników zawodów deficytowych i absolwentów spoza UE (zakończenie edukacji nie wcześniej niż trzy lata przed złożeniem wniosku);
• decydują, czy wniosek ma składać obywatel państwa trzeciego, pracodawca czy oba te podmioty;
• mogą pobierać opłaty za obsługę wniosków, o ile opłaty takie nie są nieproporcjonalne ani wygórowane;
• zapewniają osobom składającym wniosek łatwy dostęp do informacji o wszystkich dokumentach dowodowych i powiązanych warunkach;
• wyznaczają punkty kontaktowe, odpowiedzialne za odbiór i przekazywanie informacji.

Poniżej wskazano zasady dotyczące odrzucania wniosków.

• Państwa członkowskie muszą odrzucić wniosek, jeśli:
  • kryteria przyjmowania nie są spełnione;
  • przedłożone dokumenty są sfałszowane;
  • osoba składająca wniosek została uznana za osobę stanowiącą zagrożenie dla porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego lub zdrowia publicznego;
  • przedsiębiorstwo pracodawcy działa głównie w celu ułatwiania wjazdu obywatelom państw trzecich.
• Państwa członkowskie mogą odrzucić wniosek, jeśli:
  • dane wolne stanowisko może zostać objęte przez pracownika krajowego, obywatela UE lub przez obywatela państwa trzeciego, który przebywa legalnie w UE;
  • pracodawca nie wypełnił swoich obowiązków podatkowych i innych obowiązków prawnych, ogłosił upadłość, jest niewypłacalny lub nielegalnie zatrudniał obywateli państw trzecich;
  • w kraju pochodzenia osoby składającej wniosek występuje niedobór wykwalifikowanych pracowników wykonujących dany zawód.

Poniżej wskazano zasady dotyczące wycofania lub nieprzedłużenia karty.

• Państwa członkowskie muszą wycofać niebieską kartę lub odmówić jej odnowienia, jeśli:
  • karta lub przedłożone dokumenty są sfałszowane;
  • obywatel państwa trzeciego nie posiada już ważnej umowy o pracę lub niezbędnych kwalifikacji lub jego wynagrodzenie nie osiąga już wyznaczonego progu.
• Państwa członkowskie mogą wycofać niebieską kartę lub odmówić jej odnowienia, jeśli:
  • zagrożony jest porządek publiczny, bezpieczeństwo publiczne lub zdrowie publiczne;
  • pracodawca nie wypełnił swoich obowiązków prawnych;
  • posiadacz niebieskiej karty nie spełnia określonych w dyrektywie wymogów dotyczących finansów prywatnych, miejsca pobytu i innych kwestii.

Niebieskie karty:

• są ważne przez co najmniej 24 miesiące lub, jeśli umowa o pracę obejmuje okres krótszy, okres równy okresowi, na jaki zawarto umowę o pracę, przedłużony o trzy miesiące;
• upoważniają posiadaczy do wjazdu, ponownego wjazdu i pobytu w państwie członkowskim oraz do korzystania ze wszystkich praw ustanowionych w dyrektywie.

Pracodawcy:

• korzystają z uproszczonej procedury uzyskiwania niebieskiej karty, jeśli zostaną zatwierdzeni przez państwo członkowskie;
• ponoszą skuteczne, proporcjonalne i odstraszające kary krajowe, jeśli nie stosują się do dyrektywy.

Posiadacze niebieskiej karty UE:

• mogą mieć obowiązek powiadamiania organów krajowych o każdej zmianie pracodawcy lub okoliczności podczas pierwszych 12 miesięcy legalnego zatrudnienia;
• są traktowani na równi z obywatelami UE w odniesieniu do takich kwestii, jak warunki zatrudnienia, wolność stowarzyszania się, kształcenie i szkolenie zawodowe, wzajemne uznawanie dyplomów, zabezpieczenie społeczne oraz dostęp do towarów i usług;
• mogą im towarzyszyć członkowie rodziny, którzy również mają prawo do podejmowania pracy;
• mogą uzyskać, pod określonymi warunkami, status rezydenta długoterminowego UE;
• mogą, po 12 miesiącach legalnego pobytu w pierwszym państwie członkowskim, które wydało niebieską kartę, przenieść się wraz z rodziną do innego państwa członkowskiego, mieszkać w nim i pracować.

Dyrektywa nakłada poniższe obowiązki.

• Do 18 listopada 2025 r., a następnie co roku, państwa członkowskie muszą przekazać szczegółowe dane statystyczne dotyczące przyznanych niebieskich kart, odrzuconych wniosków i wycofanych kart, podając przyczyny takich decyzji.
• Do 18 listopada 2026 r. Komisja Europejska musi przedstawić Parlamentowi Europejskiemu i Radzie Unii Europejskiej sprawozdania, w których ocenia:
  • wykaz zawodów wymagających wysokich kwalifikacji zamieszczony w załączniku I, przy czym następnie musi składać takie sprawozdanie co dwa lata, z uwzględnieniem zmieniających się potrzeb na rynku pracy;
  • stosowanie dyrektywy, proponując zmiany, jakie uzna za niezbędne, przy czym następnie musi składać takie sprawozdanie co cztery lata.

Dyrektywa:

• zmienia dyrektywę (UE) 2016/801 w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w celu prowadzenia badań naukowych, odbycia studiów, szkoleń, udziału w wolontariacie lub programach kształcenia średniego oraz podjęcia pracy w charakterze au pair (zob. streszczenie);
• uchyla pierwotną dyrektywę o niebieskiej karcie, tj. dyrektywę 2009/50/WE (zob. streszczenie), od 19 listopada 2023 r.

OD KIEDY DYREKTYWA MA ZASTOSOWANIE?

Dyrektywa ma zastosowanie od 17 listopada 2021 r., przy czym do porządku krajowego państw członkowskich ma zostać włączona do 18 listopada 2023 r.

KONTEKST

• Dyrektywa aktualizuje poprzednie zasady wydawania niebieskich kart. Ustanawia ona ukierunkowany program legalnej migracji, który umożliwia UE reagowanie na niedobory wykwalifikowanych pracowników i który ułatwia wysoko wykwalifikowanym osobom wejście na rynek pracy.
• Dyrektywa określa unijne ramy przyciągania talentów, a poszczególne państwa członkowskie decydują o liczbie osób, które przyjmują na swoje rynki pracy.
• Więcej informacji:
  • Niebieska karta – portal imigracyjny UE (Komisja Europejska)
  • Niebieska karta UE: Komisja z zadowoleniem przyjmuje porozumienie polityczne w sprawie nowych przepisów dotyczących wysoko wykwalifikowanych pracowników migrujących – komunikat prasowy (Komisja Europejska).

KLUCZOWE POJĘCIA

GŁÓWNY DOKUMENT

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1883 z dnia 20 października 2021 r. w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w celu zatrudnienia w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji oraz uchylenia dyrektywy Rady 2009/50/WE (Dz.U. L 382 z 28.10.2021, s. 1–38).

DOKUMENTY POWIĄZANE

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów dotyczący nowego paktu o migracji i azylu (COM(2020) 609 final z 23.9.2020).

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/801 z dnia 11 maja 2016 r. w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w celu prowadzenia badań naukowych, odbycia studiów, szkoleń, udziału w wolontariacie, programach wymiany młodzieży szkolnej lub projektach edukacyjnych oraz podjęcia pracy w charakterze au pair (Dz.U. L 132 z 21.5.2016, s. 21–57).

Kolejne zmiany dyrektywy (UE) 2016/801 zostały włączone do tekstu pierwotnego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

Dyrektywa Rady 2009/50/WE z dnia 25 maja 2009 r. w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w celu podjęcia pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji (Dz.U. L 155 z 18.6.2009, s. 17–29).

Ostatnia aktualizacja: 16.12.2021