Fonds voor Europese hulp aan de meest behoeftigen

 

SAMENVATTING VAN:

Verordening (EU) nr. 223/2014 betreffende het Fonds voor Europese hulp aan de meest behoeftigen

WAT IS HET DOEL VAN DE VERORDENING?

• Het stelt het Fonds voor Europese hulp aan de meest behoeftigen (FEAD) in, dat een aanvulling vormt op de nationale armoedebestrijdingsprogramma’s en beleidsmaatregelen op het gebied van sociale inclusie in de lidstaten van de Europese Unie (EU). Het FEAD sluit aan op het voedselhulpprogramma van de EU.
• Het specifieke doel is de meest ernstige vormen van armoede te helpen verlichten.
• De meeste aandacht gaat uit naar het verstrekken van fundamentele materiële bijstand en/of voedselhulp aan de meest behoeftigen, samen met andere daarmee samenhangende maatregelen, of gerichte ondersteuning van de sociale inclusie.
• Door te voorzien in de meest elementaire behoeften van mensen vormt de verordening een aanvulling op het Europees Sociaal Fonds, die verdere ondersteuning van de sociale inclusie kan bieden met het oog op de integratie van mensen op de arbeidsmarkt.
• De verordening is meerdere keren gewijzigd, onder andere tijdens de COVID-19-pandemie toen de begroting verhoogd werd om aan de groeiende behoefte te voldoen, en verlengd om de periode tot het einde van 2022 te dekken. Na de invasie van Rusland in Oekraïne hebben de Wijzigingsverordeningen (EU) 2022/562 en (EU) 2022/613 de verordening aangepast aan de uitdagingen waar overheidsbegrotingen mee te maken hebben vanwege de aanzienlijke toestroom van vluchtelingen uit Oekraïne.

KERNPUNTEN

Goedkeuring van nationale programma’s door de Europese Commissie

• Het beheer van het fonds wordt door de Europese Commissie en de lidstaten gedeeld, net als bij de Europese structuur- en investeringsfondsen.
• De nationale autoriteiten hebben voor de periode 2014-2020 nationale programma’s ter goedkeuring bij de Commissie ingediend. Deze bevatten alle informatie met betrekking tot bijvoorbeeld de actie die de betreffende lidstaten willen ondernemen, de soort geplande bijstand en de manier waarop ze het programma zullen beheren.
• Lidstaten kunnen kiezen:
  • welk type ondersteuning ze willen bieden:
    • voedsel, elementaire goederen of een combinatie hiervan, of
    • ondersteuning voor sociale inclusie, bijvoorbeeld activiteiten om de inclusie van ouderen of kinderen te ondersteunen; en
  • hoe deze goederen verkregen en verdeeld worden.

Partnerorganisaties op nationaal niveau

Om het programma in de praktijk uit te voeren, selecteert elke lidstaat aan de hand van objectieve en transparante criteria die op nationaal niveau worden vastgelegd, partnerorganisaties — publiekrechtelijke instanties of niet-gouvernementele organisaties.

Uitvoering

• De Commissie heeft uitvoeringshandelingen aangenomen (zie Gerelateerde documenten) waarin regels worden vastgesteld voor het indienen, uitvoeren en monitoren van programma’s die door het FEAD worden gefinancierd. Deze uitvoeringshandelingen zijn er hoofdzakelijk op gericht om:
  • de voorwaarden voor het gebruik van het systeem voor vermogensbeheer in de Europese Unie, SFC2014, uiteen te zetten — een elektronisch systeem voor gegevensuitwisseling tussen lidstaten en de Commissie voor de uitvoering van de EU-fondsen;
  • een geautomatiseerd systeem te creëren voor de opslag van gegevens over het financieel beheer en de evaluatie van de programma’s die door het FEAD worden gefinancierd;
  • specifieke modellen op te stellen voor het beheer en de betaling van elk operationeel programma dat krachtens het FEAD wordt uitgevoerd;
  • de frequentie en de indeling voor de verslaglegging over onregelmatigheden vast te leggen;
  • modellen voor de beheerverklaring, de auditstrategie, het auditoordeel en het jaarlijkse controleverslag vast te leggen.
• De Commissie heeft ook gedelegeerde handelingen vastgesteld, onder meer tot invoering van specifieke voorschriften voor de verslaglegging over onregelmatigheden (Gedelegeerde verordening (EU) 2015/1972), de introductie van gedetailleerde minimumvereisten voor auditdoeleinden en de gegevens die moeten worden vastgelegd en opgeslagen (Gedelegeerde verordening (EU) nr. 532/2014) en tot vaststelling van de inhoud van de jaarverslagen en het eindverslag over de uitvoering, met inbegrip van de lijst van gemeenschappelijke indicatoren (Gedelegeerde verordening (EU) nr. 1255/2014).

Begroting

• Meer dan 3,8 miljard EUR wordt toegewezen aan het FEAD voor de periode 2014-2020 (in lopende prijzen).
• Tijdens de COVID-19-pandemie is er aanvullende financiering beschikbaar gemaakt voor de lidstaten.
• Lidstaten moeten ten minste 15 % in nationale medefinanciering bijdragen aan hun nationale programma, maar er werden specifieke regels ingevoerd voor het aanpakken van de COVID-19-pandemie en de crisis vanwege de invasie van Rusland in Oekraïne. Hierdoor konden lidstaten bij uitzondering uitgaven declareren op basis van een medefinancieringspercentage van 100 %.

Herziening van het financieel reglement (omnibusverordening): de eerste wijziging van de verordening

Verordening (EU, Euratom) 2018/1046 (zie samenvatting) strekt tot wijziging van Verordening (EU) nr. 223/2014 om de uitvoering van het fonds te vereenvoudigen, met name door:

• de lidstaten meer mogelijkheden te bieden om vereenvoudigde kostenopties te gebruiken;
• de procedures om bepaalde elementen van operationele programma’s te vereenvoudigen;
• garanties in te stellen voor partnerorganisaties voor het geval dat de instantie die het voedsel of andere elementaire goederen aankoopt het toepasselijk recht niet naleeft.

COVID-19-pandemie: tweede wijziging van de verordening

• Verordening (EU) 2020/559 strekt tot wijziging van Verordening (EU) nr. 223/2014 om de lidstaten in staat te stellen op de COVID-19-uitbraak te reageren en bevat maatregelen om ervoor te zorgen dat de meest behoeftigen in een veilige omgeving steun uit het FEAD kunnen blijven ontvangen.
• De verordening voorziet in voldoende flexibiliteit en liquiditeit voor de lidstaten om hun steunregelingen aan de situatie aan te passen op basis van overleg met partnerorganisaties, onder meer door:
  • de lidstaten meer flexibiliteit te bieden om persoonlijke beschermingsmiddelen voor partnerorganisaties aan te kopen;
  • alternatieve leveringsmethoden toe te staan, zoals met behulp van vouchers of kaarten, in elektronische of andere vorm;
  • de lidstaten toe te staan bepaalde elementen van de operationele programma’s te wijzigen zonder dat een besluit van de Commissie nodig is;
  • uitgaven in verband met activiteiten in reactie op de COVID-19-uitbraak met ingang van 1 februari 2020 subsidiabel te stellen; en
  • bepaalde eisen aan monitoring, controle en audit te verlichten.

COVID-19-pandemie: derde wijziging van de verordening

Wijzigingsverordening (EU) 2021/177 staat lidstaten toe aanvullende fondsen te gebruiken die beschikbaar zijn gesteld voor het herstel na COVID-19 in het kader van het initiatief REACT-EU in 2021 en 2022.

Om ervoor te zorgen dat de lidstaten over voldoende financiële middelen beschikken voor een snelle uitvoering van maatregelen om de meest behoeftigen bij te staan, kunnen ze profiteren van een medefinancieringspercentage tot 100 % voor deze aanvullende fondsen. Dit verlicht de druk op de overheidsbegrotingen van de lidstaten en biedt enige hulp aan organisaties die reageren op de COVID-19-crisis door de voortzetting van hun hulpverlening mogelijk te maken.

Cohesieactie voor vluchtelingen in Europa: de vierde wijziging van de verordening

Wijzigingsverordening (EU) 2022/562 introduceert regels waardoor lidstaten gemakkelijker gebruik kunnen maken van het FEAD om te reageren op de crisis vanwege de invasie van Rusland in Oekraïne en het groeiende aantal mensen te helpen die ondersteuning nodig hebben. De verordening:

• verlengt de mogelijkheid voor lidstaten om gebruik te maken van een tijdelijk medefinancieringspercentage van 100 % voor het boekjaar dat begint op 1 juli 2021 en eindigt op 30 juni 2022;
• maakt uitgaven mogelijk in verband met activiteiten gericht op de toestroom van vluchtelingen die het gevolg is van militaire agressie van de Russische Federatie in Oekraïne vanaf 24 februari 2022;
• staat lidstaten toe bepaalde elementen van het operationele programma te wijzigen zonder dat een besluit van de Commissie nodig is als de wijziging nodig is om te reageren op deze crisis.

Voorfinanciering van REACT-EU-bronnen vergroten als een aanvulling op de Cohesieactie voor vluchtelingen in Europa: de vijfde wijziging van de verordening

Wijzigingsverordening (EU) 2022/613 voorziet in de betaling van aanvullende voorfinanciering in het kader van REACT-EU voor door het FAED ondersteunde operationele programma’s die aangevuld werden met REACT-EU-bronnen om aanvullende financiering te bieden voor lidstaten om de crisis vanwege de invasie van Rusland in Oekraïne aan te pakken.

VANAF WANNEER IS DE VERORDENING VAN TOEPASSING?

De verordening is sinds 1 januari 2014 van toepassing.

ACHTERGROND

• Volgens Eurostat liepen in 2012 ongeveer 125 miljoen mensen — bijna een kwart van de EU-bevolking — het risico in een situatie van armoede of sociale uitsluiting te belanden. Ongeveer 50 miljoen burgers bevonden zich in een situatie van ernstige materiële ontbering.
• Zie voor meer informatie:
  • Fonds voor Europese hulp aan de meest behoeftigen (FEAD) (Europese Commissie).

BELANGRIJKSTE DOCUMENT

Verordening (EU) nr. 223/2014 van het Europees Parlement en de Raad van 11 maart 2014 betreffende het Fonds voor Europese hulp aan de meest behoeftigen (PB L 72 van 12.3.2014, blz. 1-41).

Achtereenvolgende wijzigingen aan Verordening (EU) nr. 223/2014 werden in de basistekst opgenomen. Deze geconsolideerde versie is enkel van documentaire waarde.

GERELATEERDE DOCUMENTEN

Uitvoeringsverordening (EU) 2016/594 van de Commissie van 18 april 2016 tot vaststelling van een model voor de gestructureerde onderzoeken naar de eindontvangers van operationele programma’s voor voedselhulp en/of fundamentele materiële bijstand in het kader van het Fonds voor Europese hulp aan de meest behoeftigen overeenkomstig Verordening (EU) nr. 223/2014 van het Europees Parlement en de Raad (PB L 103 van 19.4.2016, blz. 13-21).

Gedelegeerde Verordening (EU) 2015/1972 van de Commissie van 8 juli 2015 tot aanvulling van Verordening (EU) nr. 223/2014 van het Europees Parlement en de Raad met specifieke bepalingen inzake de rapportage over onregelmatigheden aangaande het Fonds voor Europese hulp aan de meest behoeftigen (PB L 293 van 10.11.2015, blz. 11-14).

Uitvoeringsverordening (EU) 2015/1976 van de Commissie van 8 juli 2015 tot vaststelling van de frequentie en de vorm van de rapportage over onregelmatigheden aangaande het Fonds voor Europese hulp aan de meest behoeftigen, overeenkomstig Verordening (EU) nr. 223/2014 van het Europees Parlement en de Raad (PB L 293 van 10.11.2015, blz. 26-28).

Uitvoeringsverordening (EU) 2015/1386 van de Commissie van 12 augustus 2015 tot vaststelling van gedetailleerde uitvoeringsbepalingen voor Verordening (EU) nr. 223/2014 van het Europees Parlement en de Raad met betrekking tot de modellen voor de beheerverklaring, de auditstrategie, het auditoordeel en het jaarlijkse controleverslag (PB L 214 van 13.8.2015, blz. 9-23).

Uitvoeringsverordening (EU) 2015/341 van de Commissie van 20 februari 2015 tot vaststelling van uitvoeringsbepalingen voor Verordening (EU) nr. 223/2014 van het Europees Parlement en de Raad met betrekking tot de modellen voor de indiening van bepaalde informatie bij de Commissie (PB L 60 van 4.3.2015, blz. 1-30).

Uitvoeringsverordening (EU) 2015/212 van de Commissie van 11 februari 2015 tot vaststelling van uitvoeringsbepalingen voor Verordening (EU) nr. 223/2014 van het Europees Parlement en de Raad inzake de technische specificaties van het systeem voor de vastlegging en opslag in elektronische vorm van de voor toezicht, evaluatie, financieel beheer, verificatie en audit vereiste gegevens over elke concrete actie, met inbegrip van gegevens over individuele deelnemers aan concrete acties die worden medegefinancierd door OP II (PB L 36 van 12.2.2015, blz. 1-3).

Gedelegeerde Verordening (EU) nr. 1255/2014 van de Commissie van 17 juli 2014 ter aanvulling van Verordening (EU) nr. 223/2014 van het Europees Parlement en de Raad betreffende het Fonds voor Europese hulp aan de meest behoeftigen door vaststelling van de inhoud van de jaarverslagen en het eindverslag over de uitvoering, met inbegrip van de lijst van gemeenschappelijke indicatoren (PB L 337 van 25.11.2014, blz. 46-50).

Zie de geconsolideerde versie.

Gedelegeerde Verordening (EU) nr. 532/2014 van de Commissie van 13 maart 2014 tot aanvulling van Verordening (EU) nr. 223/2014 van het Europees Parlement en de Raad betreffende het Fonds voor Europese hulp aan de meest behoeftigen (PB L 148 van 20.5.2014, blz. 54-69).

Uitvoeringsverordening (EU) nr. 463/2014 van de Commissie van 5 mei 2014 tot vaststelling krachtens Verordening (EU) nr. 223/2014 van het Europees Parlement en de Raad betreffende het Fonds voor Europese hulp aan de meest behoeftigen, van de voorwaarden voor het systeem voor elektronische gegevensuitwisseling tussen de lidstaten en de Commissie (PB L 134 van 7.5.2014, blz. 32-36).

Laatste bijwerking 13.05.2022