1.   Fabrikanten rusten voertuigen van categorie L uit met systemen, onderdelen en technische eenheden, voor zover deze invloed hebben op de functionele veiligheid, die zo ontworpen, gebouwd en geassembleerd zijn dat het voertuig bij normaal gebruik en onderhoud volgens de voorschriften van de fabrikant voldoet aan de gedetailleerde technische voorschriften en testprocedures. Overeenkomstig de artikelen 6 tot 22 tonen fabrikanten door middel van demonstratietesten tegenover de goedkeuringsinstantie aan dat de voertuigen van categorie L die in de Unie op de markt worden gebracht, geregistreerd of in het verkeer worden gebracht voldoen aan de voorschriften voor functionele veiligheid vastgesteld in de artikelen 18, 20, 22 en 54 van Verordening (EU) nr. 168/2013, alsook aan de gedetailleerde technische voorschriften en testprocedures die in deze verordening zijn vastgelegd.

2.   Fabrikanten tonen aan dat reserveonderdelen en uitrustingsstukken waarvoor typegoedkeuring vereist is en die in de Unie op de markt worden aangeboden of in het verkeer worden gebracht, goedgekeurd zijn overeenkomstig de voorschriften van Verordening (EU) nr. 168/2013, zoals gespecificeerd in de gedetailleerde voorschriften en testprocedures vermeld in deze verordening. Een goedgekeurd voertuig van categorie L dat is uitgerust met een dergelijk reserveonderdeel of uitrustingsstuk voldoet aan dezelfde testvoorschriften en prestatielimieten betreffende functionele veiligheid als een voertuig dat is uitgerust met een origineel onderdeel of uitrustingsstuk, alsook aan de duurzaamheidsvoorschriften voorzien in artikel 22, lid 2, van Verordening (EU) nr. 168/2013.

3.   Fabrikanten verstrekken de goedkeuringsinstantie een beschrijving van de maatregelen die zijn genomen om te voorkomen dat het aandrijfbesturingssysteem wordt gemanipuleerd of gewijzigd, inclusief de systemen voor de controle van de functionele veiligheid.

1.   De VN/ECE-reglementen en de wijzigingen daarop die in bijlage I van deze verordening vermeld staan, zijn van toepassing op de typegoedkeuring.

2.   Verwijzingen in de VN/ECE-reglementen naar de voertuigcategorieën L1, L2, L3, L4, L5, L6 en L7 worden opgevat als respectieve verwijzingen naar de voertuigcategorieën L1e, L2e, L3e, L4e, L5e, L6e en L7e voorzien in deze verordening, met inbegrip van de subcategorieën daarvan.

3.   Voertuigen met een nominale maximumsnelheid van ≤ 25 km/h voldoen aan alle desbetreffende voorschriften uit de VN/ECE-reglementen die gelden voor voertuigen met een nominale maximumsnelheid van ≤ 25 km/h.

1.   Prestatietesten betreffende de functionele veiligheid worden uitgevoerd overeenkomstig de in deze verordening vastgelegde testvoorschriften.

2.   De testprocedures worden uitgevoerd of bijgewoond door de goedkeuringsinstantie of, indien hiervoor toestemming is verleend door de goedkeuringsinstantie, door de technische dienst.

3.   Van de meetmethoden en de testresultaten wordt verslag gedaan aan de goedkeuringsinstantie door middel van een testverslag met het formaat dat is vastgesteld in artikel 72, lid g), van Verordening (EU) nr. 168/2013.

BIJLAGE I

Lijst van VN/ECE-reglementen die verplicht van toepassing zijn

VN/ECE-Reglement nr.	Onderwerp	Wijzigingenreeks	Verwijzing naar het PB	Toepasselijke categorieën
1	Koplampen voor motorvoertuigen (R2, HS1)	02	PB L 177 van 10.7.2010, blz. 1	L1e, L2e, L3e, L4e, L5e, L6e en L7e
3	Retroreflectoren	Supplement 12 op wijzigingenreeks 02	PB L 323 van 6.12.2011, blz. 1	L1e, L2e, L3e, L4e, L5e, L6e en L7e
6	Richtingaanwijzers	Supplement 19 op wijzigingenreeks 01	PB L 177 van 10.7.2010, blz. 40	L1e, L2e, L3e, L4e, L5e, L6e en L7e
7	Breedtelichten, achterlichten en stoplichten	Supplement 16 op wijzigingenreeks 02	PB L 148 van 12.6.2010, blz. 1	L1e, L2e, L3e, L4e, L5e, L6e en L7e
8	Voor motorvoertuigen bestemde koplampen (H1, H2, H3, HB3, HB4, H7, H8, H9, H11, HIR1, HIR2)	05	PB L 177 van 10.7.2010, blz. 71	L1e, L2e, L3e, L4e, L5e, L6e en L7e
16	Veiligheidsgordels, veiligheidssystemen en kinderbeveiligingssystemen	Supplement 1 op wijzigingenreeks 06	PB L 233 van 9.9.2011, blz. 1	L2e, L4e, L5e, L6e en L7e
19	Mistlampen voorzijde	Supplement 2 op wijzigingenreeks 03	PB L 177 van 10.7.2010, blz. 113	L3e, L4e, L5e en L7e
20	Koplampen voor motorvoertuigen (H4)	03	PB L 177 van 10.7.2010, blz. 170	L1e, L2e, L3e, L4e, L5e, L6e en L7e
28	Geluidssignaalinrichtingen	Supplement 3 op wijzigingenreeks 00	PB L 323 van 6.12.2011, blz. 33	L3e, L4e en L5e
37	Gloeilampen	Supplement 34 op wijzigingenreeks 03	PB L 297 van 13.11.2010, blz. 1	L1e, L2e, L3e, L4e, L5e, L6e en L7e
38	Mistlampen achterzijde	Supplement 15 op wijzigingenreeks 00	PB L 4 van 7.1.2012, blz. 20	L3e, L4e, L5e en L7e
43	Veiligheidsruiten	Supplement 12 op wijzigingenreeks 00	PB L 230 van 31.8.2010, blz. 119	L1e, L2e, L3e, L4e, L5e, L6e en L7e
46	Inrichtingen voor indirect zicht (achteruitkijkspiegels)	Supplement 4 op wijzigingenreeks 02	PB L 177 van 10.7.2010, blz. 211	L2e, L5e, L6e en L7e
50	Verlichtingsonderdelen voor voertuigen van categorie L	Supplement 16 op wijzigingenreeks 00	Nog niet bekendgemaakt in het PB	L1e, L2e, L3e, L4e, L5e, L6e en L7e
53	Installatie van verlichting (motorfiets)	Supplement 14 op wijzigingenreeks 01	PB L 166 van 18.6.2013, blz. 55	L3e
56	Koplampen voor bromfietsen en daaraan gelijkgestelde voertuigen	01	Nog niet bekendgemaakt in het PB	L1e, L2e en L6e
57	Koplampen voor motorfietsen en daaraan gelijkgestelde voertuigen	02	Nog bekendgemaakt niet in het PB	L3e, L4e, L5e en L7e
60	Identificatie van de bedieningsorganen, verklikkerlichten en meters	Supplement 2 op wijzigingenreeks 00	PB L 95 van 31.3.2004, blz. 10	L1e en L3e
72	Koplampen voor motorfietsen en daaraan gelijkgestelde voertuigen (HS1)	01	Nog niet bekendgemaakt in het PB	L3e, L4e, L5e en L7e
74	Installatie van verlichting (bromfiets)	Supplement 7 op wijzigingenreeks 00	PB L 166 van 18.6.2013, blz. 88	L1e
75	Banden	Supplement 13 op wijzigingenreeks 01	PB L 84 van 30.3.2011, blz. 46	L1e, L2e, L3e, L4e en L5e
78	Remsystemen, inclusief antiblokkeersystemen en gecombineerde remsystemen	Supplement 3 op wijzigingenreeks 02	PB L 95 van 31.3.2004, blz. 67	L1e, L2e, L3e, L4e en L5e
81	Achteruitkijkspiegels	Supplement 2 op wijzigingenreeks 00	PB L 185 van 13.7.2012, blz. 1	L1e, L2e, L3e, L4e, L5e, L6e en L7e
82	Koplampen voor bromfietsen en daaraan gelijkgestelde voertuigen (HS2)	01	Nog niet bekendgemaakt in het PB	L1e, L2e en L6e
87	Dagrijlichten	Supplement 15 op wijzigingenreeks 00	PB L 4 van 7.1.2012, blz. 24	L1e, L2e, L3e, L4e, L5e, L6e en L7e
98	Koplichten met gasontladingslichtbronnen	Supplement 4 op wijzigingenreeks 01	Nog niet bekendgemaakt in het PB	L3e
99	Gasontladingslichtbronnen	Supplement 5 op wijzigingenreeks 00	PB L 164 van 30.6.2010, blz. 151	L3e
112	Koplampen met asymmetrische lichtbundels	Supplement 12 op wijzigingenreeks 00	PB L 230 van 31.8.2010, blz. 264	L1e, L2e, L3e, L4e, L5e, L6e en L7e
113	Koplampen met symmetrische lichtbundels	Supplement 2 op wijzigingenreeks 01	PB L 330 van 16.12.2005, blz. 214	L1e, L2e, L3e, L4e, L5e, L6e en L7e

Toelichting:

Het feit dat een onderdeel in deze lijst is opgenomen, betekent niet dat installatie ervan verplicht is. Voor bepaalde onderdelen zijn echter voorschriften voor verplichte installatie vastgelegd in andere bijlagen bij deze verordening.

BIJLAGE II

Testprocedures en prestatie-eisen die van toepassing zijn op geluidssignaalinrichtingen

DEEL 1

Toepasselijke voorschriften betreffende typegoedkeuring van een onderdeel van een mechanische of elektrische geluidssignaalinrichting bestemd voor montage in een voertuig van categorie L1e, L2e of L6e

1.   Algemene voorschriften

1.1.

De geluidssignaalinrichting moet een vaste en gelijkmatige toon voortbrengen; het geluidsspectrum mag tijdens de werking niet merkbaar variëren. Bij geluidssignaalinrichtingen die met wisselstroom worden gevoed, geldt dit voorschrift alleen bij constante snelheid van de generator, wanneer deze snelheid in het in punt 2.3.2 aangegeven gebied ligt.

1.2.

De signaalinrichting moet wat de akoestische (geluidsspectrum en geluidsdrukniveau) en mechanische kenmerken betreft in de aangegeven volgorde aan de proeven van de punten 2 tot 3.4 voldoen.

1.3.

Elektrische geluidssignaalinrichtingen kunnen worden uitgerust met een voorziening om de inrichting te laten werken met een aanzienlijk lager geluidsdrukniveau.

1.4.

Mechanische geluidssignaalinrichtingen worden uitgerust met een met de duim te bedienen hendel, hetzij van het type trekbel die twee vrijdraaiende metalen schijfjes in de bel doet ronddraaien of van het type waarbij de bel direct wordt aangestoten.

2.   Meting van het geluidsniveau

2.1.

De beproeving van de geluidssignaalinrichting moet bij voorkeur in een echovrije omgeving plaatsvinden. Als variant kan de beproeving ook plaatsvinden in een semi-echovrije kamer of buiten op een vrijliggend terrein. In dat geval moeten voorzorgsmaatregelen worden getroffen om reflecties tegen de bodem van het meetterrein te voorkomen (bijvoorbeeld door het opstellen van een reeks geluiddempende schermen). Er wordt gecontroleerd of de sferische divergentie tot op 1 dB(A) in acht wordt genomen in een hemisfeer met een straal van ten minste 5 m tot de te meten maximumfrequentie, en dit voornamelijk in de meetrichting en ter hoogte van de inrichting en de microfoon. Het omgevingsgeluid moet ten minste 10 dB (A) zwakker zijn dan de te meten geluidsdrukniveaus. De te keuren inrichting en de microfoon moeten zich tussen 1,15 en 1,25 m boven de grond op dezelfde hoogte bevinden. De as van de maximale gevoeligheid van de microfoon moet samenvallen met de richting waarin het geluidsniveau van de signaalinrichting maximaal is. De microfoon moet zodanig worden opgesteld dat het membraan zich op een afstand van 2 ± 0,01 m bevindt van het uitgangsvlak van het geluid dat door de inrichting wordt voortgebracht. Bij signaalinrichtingen met verschillende openingen wordt de afstand bepaald tot het vlak van de opening die zich het dichtst bij de microfoon bevindt.

2.2.

De metingen van de geluidsdrukniveaus geschieden met gebruikmaking van een precisiegeluidsniveaumeter (klasse 1) overeenkomstig de voorschriften van IEC-publicatie nr. 651, eerste editie (1979). Alle metingen worden verricht met gebruikmaking van de „snelle” tijdconstante. Voor de meting van de totale geluidsdrukniveaus wordt gebruikgemaakt van de A-frequentiewegingscurve. Bij de meting van het spectrum van het voortgebrachte geluid moet gebruik worden gemaakt van de Fourier-transformatie van het geluidssignaal. Als variant kunnen tertsbandfilters worden gebruikt overeenkomstig de specificaties van IEC-publicatie nr. 225, eerste editie (1966). In dat geval wordt het geluidsdrukniveau in de octaafband met middenfrequentie 2 500 Hz bepaald door de kwadratische gemiddelden van de geluidsdrukken in de tertsoctaafbanden met middenfrequenties 2 000, 2 500 en 3 150 Hz op te tellen. In elk geval wordt alleen de Fouriertransformatiemethode als referentiemethode beschouwd.

2.3.

De elektrische geluidssignaalinrichting wordt naargelang het geval voorzien van stroom met de volgende spanning: 2.3.1. Bij geluidssignaalinrichtingen die met gelijkstroom worden gevoed, een proefspanning van 6,5, 13,0 of 26,0 V, gemeten aan de uitgang van de elektrische energiebron en overeenkomend met een nominale spanning van respectievelijk 6, 12 of 24 V. 2.3.2. Bij geluidssignaalinrichtingen die met wisselstroom worden gevoed, wordt de stroom geleverd door een elektrische generator van het type dat normaliter met dit type geluidssignaalinrichting wordt gebruikt. De geluidskarakteristieken van deze signaalinrichting worden geregistreerd bij snelheden van de elektrische generator die overeenkomen met 50, 75 en 100 % van de door de fabrikant van de generator opgegeven maximumsnelheid bij continu bedrijf. Tijdens deze proef wordt de elektrische generator op geen enkele andere wijze elektrisch belast. De in de punten 3 tot 3.4 beschreven duurzaamheidsproef wordt verricht bij een door de fabrikant van de apparatuur opgegeven snelheid die uit de bovengenoemde reeks wordt gekozen. 2.3.3. Indien voor de proef met een geluidssignaalinrichting die met gelijkstroom werkt een gelijkgerichte stroom wordt gebruikt, mag de wisselstroomcomponent van de spanning aan de klemmen, die tijdens de werking van de signaalinrichting van piek tot piek wordt gemeten, niet meer dan 0,1 V bedragen. 2.3.4. Bij geluidssignaalinrichtingen die met gelijkstroom worden gevoed, moet de weerstand van de elektrische geleider, met inbegrip van de weerstand van de klemmen en de contacten, zoveel mogelijk de volgende waarden benaderen: 0,05 Ω bij een nominale spanning van 6 V; 0,10 Ω bij een nominale spanning van 12 V; 0,20 Ω bij een nominale spanning van 24 V.

2.4.

De mechanische geluidssignaalinrichting wordt als volgt getest: 2.4.1. De te keuren inrichting wordt bediend door een persoon of andere externe middelen, waarbij op de bedieningshendel wordt gedrukt op de wijze aanbevolen door de fabrikant. De aanwezigheid van de bedienende persoon mag geen merkbare invloed hebben op de testresultaten. Een meetsequentie bestaat uit tien opeenvolgende volledige slagbewegingen van de bedieningshendel binnen 4 ± 5 s. Er worden vijf sequenties uitgevoerd, elk onderbroken door een pauze. De volledige reeks wordt vijf keer uitgevoerd. 2.4.2. Het A-gewogen geluidsniveau wordt tijdens elk van de 25 meetsequenties opgenomen en moet onder 2,0 dB(A) liggen. Van de metingen wordt het gemiddelde genomen om het eindresultaat te berekenen.

2.5.

De geluidssignaalinrichting wordt met de door de fabrikant geleverde hulpstukken vast bevestigd op een steun waarvan de massa ten minste tienmaal die van de te keuren signaalinrichting bedraagt, met een minimum van 30 kg. De steun moet zodanig zijn aangebracht dat de reflecties tegen de wanden en de trillingen ervan geen merkbare invloed op de meetresultaten hebben.

2.6.

Onder de hierboven beschreven omstandigheden mag het A-gewogen geluidsniveau de volgende waarden niet overschrijden: 115 dB(A) in geval van elektrische geluidssignaalinrichtingen en 95 dB(A) in geval van mechanische geluidssignaalinrichtingen.

2.7.

Het geluidsdrukniveau van elektrische geluidssignaalinrichtingen in het frequentiegebied van 1 800 tot 3 550 Hz moet hoger zijn dan dat van elke component met een frequentie hoger dan 3 550 Hz en mag in geen geval lager zijn dan 90 dB(A). Het geluidsdrukniveau van mechanische geluidssignaalinrichtingen moet ten minste 80 dB(A) zijn.

2.8.

Alle geluidssignaalinrichtingen die zijn onderworpen aan de duurzaamheidstest voorzien in de punten 3 tot 3.4 moeten ook voldoen aan de kenmerken vastgesteld in punt 2.6 en 2.7.

2.8.1.

De voedingsspanning varieert tussen 115 en 95 % van de nominale spanning voor elektrische geluidssignaalinrichtingen die met gelijkstroom worden gevoed of tussen 50 en 100 % van de door de fabrikant van de generator opgegeven maximumsnelheid van de generator bij continu bedrijf voor elektrische geluidssignaalinrichtingen die met wisselstroom worden gevoed.

2.9.

Het tijdsverloop tussen het ogenblik van inwerkingstelling en het ogenblik waarop het geluid de in punt 2.6 en 2.7 voorgeschreven minimumwaarde bereikt, mag niet groter zijn dan 0,2 sec., gemeten bij een omgevingstemperatuur van 293 ± 5 K (20 ± 5 °C). Het onderhavige voorschrift geldt met name voor pneumatisch of elektropneumatisch werkende signaalinrichtingen.

2.10.

Pneumatisch of elektropneumatisch werkende signaalinrichtingen moeten, onder de door de fabrikant voor deze toestellen vastgestelde voedingsvoorwaarden, dezelfde akoestische prestaties leveren als die welke voor elektrisch werkende geluidssignaalinrichtingen zijn vereist.

2.11.

De in punt 2.6 en 2.7 voorgeschreven minimumwaarde geldt ook voor elk onderdeel van een meertonige inrichting die zelfstandig geluid kan voortbrengen. Aan de maximumwaarde van het totale geluidsniveau moet worden voldaan wanneer alle bestanddelen tegelijkertijd werken.

3.   Duurzaamheidstest

3.1.

De omgevingstemperatuur moet tussen 288 K en 303 K (15 °C en 30 °C) liggen.

3.2.

De elektrische geluidssignaalinrichting wordt gevoed met de nominale spanning bij de leidingsweerstand bepaald in de punten 2.3.1 tot 2.3.4, onder inachtneming van punt 2.8.1; de inrichting wordt 10 000 maal achtereen in werking gesteld gedurende één seconde met tussenpozen van vier seconden. Tijdens de test wordt de geluidssignaalinrichting blootgesteld aan aangeblazen wind of lucht met een snelheid van 10 m/s ± 2 m/s.

3.2.1.

Indien de proef in een echovrije kamer plaatsvindt, dan moet deze voldoende groot zijn voor een normale afvoer van de door de signaalinrichting tijdens de duurzaamheidsproef geproduceerde warmte.

3.3.

Indien na de helft van het voorgeschreven aantal inwerkingstellingen de kenmerken van het geluidsniveau een wijziging hebben ondergaan ten opzichte van die van de signaalinrichting voor de test, kan worden overgegaan tot bijregeling van de signaalinrichting. Na het voorgeschreven totale aantal inwerkingstellingen dient de geluidssignaalinrichting, eventueel na opnieuw bijregelen, te voldoen aan de testvoorschriften beschreven in punt 2.8.

3.4.

Vier stuks van ieder type mechanische geluidssignaalinrichting worden onderworpen aan de duurzaamheidstest. Iedere inrichting moet in ongebruikte staat zijn en mag tijdens de test niet worden gesmeerd. De inrichting wordt 30 000 maal achtereen in werking gesteld met een frequentie van 100 ± 5 maal per minuut, waarbij de bedieningshendel een volledige slagbeweging maakt. De vier inrichtingen worden vervolgens onderworpen aan een zoutsproeitest volgens EN ISO 9227:2012. Drie van de vier inrichtingen moeten aan de testvoorschriften voldoen zoals gespecificeerd in punt 2.8.

DEEL 2

Voorschriften voor de typegoedkeuring van een voertuig met betrekking tot het geluidssignaal

1.   Montagevoorschriften

1.1.

Voertuigen van de categorieën L1e-B, L2e en L6e moeten worden uitgerust met ten minste één geluidssignaalinrichting die goedgekeurd is volgens deze verordening of volgens VN/ECE-Reglement nr. 28 (1).

1.2.

Voertuigen van categorie L1e-B met een door de constructie bepaalde maximumsnelheid van ≤ 25 km/h en een nominaal continu maximumvermogen of nettomaximumvermogen van ≤ 500 W mogen als alternatief worden uitgerust met een mechanische geluidssignaalinrichting die volgens deze verordening is goedgekeurd, in welk geval de voorschriften uit de punten 2.1.1 tot 2.1.7 niet van toepassing zijn.

1.3.

Voertuigen van de categorieën L3e, L4e en L5e moeten voldoen aan alle toepasselijke uitrustingsvoorschriften van VN/ECE-Reglement nr. 28.

1.3.1.

Bij gebrek aan specifieke instructies wordt de term „motorfietsen” in die verordening uitgelegd als een verwijzing naar de categorieën L3e, L4e en L5e.

1.4.

Voertuigen van categorie L7e moeten voldoen aan alle uitrustingsvoorschriften van VN/ECE-Reglement nr. 28 die betrekking hebben op voertuigcategorie L5e.

1.5.

Bij gebrek aan specifieke voorschriften in VN/ECE-Reglement nr. 28 en zoals voorzien in punt 1.3 van deel 1 mogen geluidssignaalinrichtingen en aanvullende inrichtingen die geïnstalleerd zijn op voertuigen die worden aangedreven door middel van één of meer elektrische motoren worden uitgerust met een voorziening die met tussenpozen op zodanige wijze in werking kan worden gesteld dat de inrichting met een aanzienlijk lager geluidsdrukniveau werkt dan het niveau dat is vereist voor geluidssignaalinrichtingen. Deze inrichtingen moeten een vaste en gelijkmatige toon voortbrengen waarvan het geluidsspectrum tijdens de werking niet merkbaar varieert om voetgangers aldus te waarschuwen over de nadering van het voertuig.

2.   Prestatie-eisen voor geïnstalleerde elektrische geluidssignaalinrichtingen.

2.1.

Voor voertuigen van categorieën L1e-B, L2e en L6e: 2.1.1 De testspanning moet voldoen aan de waarden vastgesteld in de punten 2.3 tot 2.3.2 uit deel 1. 2.1.2. De geluidsdrukniveaus worden gemeten onder de omstandigheden bepaald in punt 2.2 uit deel 1. 2.1.3. Het A-gewogen geluidsdrukniveau dat door de op het voertuig gemonteerde signaalinrichting wordt voortgebracht, wordt gemeten op een afstand van 7,0 m vóór het voertuig, dat daartoe op een open terrein met een zo effen mogelijke bodem wordt geplaatst; indien het met gelijkstroom gevoede inrichtingen betreft, mag de motor hierbij niet draaien. 2.1.4. De microfoon van het meettoestel moet in het middenlangsvlak van het voertuig zijn opgesteld. 2.1.5. Het geluidsdrukniveau van het achtergrondgeluid en dat van het door de wind veroorzaakte geluid moeten ten minste 10 dB(A) lager zijn dan het te meten geluid. 2.1.6. Het maximale geluidsdrukniveau wordt gezocht in een segment dat tussen 0,5 en 1,5 m boven de grond is gelegen. 2.1.7. Wanneer dit wordt gemeten onder omstandigheden bepaald in de punten 2.1.1 tot 2.1.5, moet de maximale geluidsdruk zoals vastgelegd in punt 2.1.6 tussen 75 dB(A) en 112 dB(A) liggen.

2.2.

Voertuigen van de categorieën L3e, L4e en L5e moeten voldoen aan alle toepasselijke prestatie-eisen van VN/ECE-Reglement nr. 28.

2.2.1.

Bij gebrek aan specifieke instructies wordt de term „motorfietsen” in die verordening uitgelegd als een verwijzing naar de categorieën L3e, L4e en L5e.

2.3.

Voertuigen van categorie L7e moeten voldoen aan alle prestatie-eisen van VN/ECE-Reglement nr. 28 die betrekking hebben op voertuigcategorie L5e.

---

(1)  PB L 323 van 6.12.2011, blz. 33.

BIJLAGE III

Toepasselijke voorschriften betreffende remsystemen, met inbegrip van antiblokkeersystemen en gecombineerde remsystemen

1.   Voorschriften voor de goedkeuring van een voertuig met betrekking tot het remsysteem.

1.1.

Voertuigen van de categorieën L1e, L2e, L3e, L4e en L5e moeten voldoen aan alle toepasselijke voorschriften van VN/ECE-Reglement nr. 78.

1.1.1.

Niettegenstaande de voorschriften voorzien in punt 1.1, gelden de bepalingen uit de punten 1.1.1.1 tot 1.1.1.3 voor voertuigen van categorie L1e met een massa in rijklare toestand ≤ 35 kg die over de volgende uitrusting beschikken: 1.1.1.1. Bij reminrichtingen met hydraulische overbrenging zijn de reservoirs met reservevloeistof vrijgesteld van de vereisten betreffende het gemak waarmee het niveau van de reservevloeistof kan worden gecontroleerd, zoals vastgesteld in het bovengenoemde VN/ECE-reglement. 1.1.1.2. Bij velgremmen moet voor de toepassing van de speciale bepalingen betreffende het testen van natte remmen zoals voorzien in het bovengenoemde VN/ECE-reglement het water op het deel van de wielvelg worden gespoten dat de wrijving verzorgt, waarbij de spuitopeningen 10 tot 30 mm van de achterzijde van de remblokken worden geplaatst. 1.1.1.3. In geval van velgbreedtes van 45 mm of minder (code 1.75) geldt voor de remwerking met alleen de voorrem bij belading van het voertuig met de technische toelaatbare maximummassa de remafstand of de gemiddelde volle vertraging zoals voorgeschreven in het bovengenoemde VN/ECE-reglement. Als aan dit voorschrift niet kan worden voldaan vanwege een beperkte grip van de banden op de weg, zal de remafstand S ≤ 0.1 + V2/115 met een overeenkomstige gemiddelde volle vertraging van 4,4 m/s2 worden toegepast bij een test waarbij het voertuig is geladen tot de technische toelaatbare maximummassa en beide reminrichtingen tegelijkertijd worden gebruikt.

1.1.2.

Voor de goedkeuring van een type voertuig gelden de bepalingen uit bijlage VIII bij Verordening (EU) nr. 168/2013 betreffende de verplichte montage van geavanceerde remsystemen.

1.2.

Voertuigen van categorie L6e moeten voldoen aan alle toepasselijke voorschriften van VN/ECE-Reglement nr. 78 die betrekking hebben op voertuigcategorie L2e.

1.3.

Voertuigen van categorie L7e moeten voldoen aan alle toepasselijke voorschriften van VN/ECE-Reglement nr. 78 die betrekking hebben op voertuigcategorie L5e.

BIJLAGE IV

Voorschriften betreffende elektrische veiligheid

1.   Voorschriften voor de goedkeuring van een voertuig met betrekking tot de elektrische veiligheid.

1.1.   Voertuig die worden aangedreven door middel van één of meer elektrische motoren, waaronder uitsluitend elektrische en hybride voertuigen, moeten voldoen aan de voorschriften in deze bijlage.

2.   Algemene voorschriften inzake de beveiliging tegen elektrische schokken en de elektrische veiligheid die van toepassing op hoogspanningsbussen die niet met externe hoogspanningsvoedingen zijn verbonden.

2.1.   De beveiliging tegen direct contact met delen onder spanning moet voldoen aan de hieronder beschreven voorschriften. Deze beveiligingen (vaste isolator, afscherming, omhulling enz.) mogen niet zonder gereedschap kunnen worden geopend, uit elkaar genomen of verwijderd.

De beveiliging tegen toegang tot delen onder spanning wordt getest overeenkomstig de bepalingen uit aanhangsel 3 — Beveiliging tegen direct contact met delen onder spanning.

2.1.1.   Voor de beveiliging van delen onder spanning in de gesloten bestuurders- en passagiersruimte, alsook in de bagageruimte geldt beveiligingsgraad IPXXD.

2.1.2.   Voor de beveiliging van delen onder spanning op andere plaatsen dan de gesloten bestuurders- of passagiersruimte of de bagageruimte geldt beveiligingsgraad IPXXB.

2.1.3.   Voor de beveiliging van delen onder spanning in voertuigen zonder gesloten bestuurders- of passagiersruimte geldt beveiligingsgraad IPXXB voor het gehele voertuig.

2.1.4.   Connectoren (inclusief het voertuigaansluitpunt) worden geacht aan dit voorschrift te voldoen als:

—	zij ook voldoen aan beveiligingsgraad IPXXB wanneer zij zonder gereedschap worden losgemaakt,

—	zij zich onder de vloer bevinden en voorzien zijn van een vergrendelingsmechanisme (bv. schroefvergrendeling, bajonetsluiting),

—	zij voorzien zijn van een vergrendelingsmechanisme en andere onderdelen met gereedschap moeten worden verwijderd om de connector los te maken, of

—	de spanning van de delen onder spanning binnen één seconde na het scheiden van de connector 60 V (gelijkstroom) of 30 V (wisselstroom) bedraagt of minder.

2.1.5.   Voor een serviceafsluiter die zonder gereedschap kan worden geopend, uit elkaar genomen of verwijderd, moet in al deze gevallen aan beveiligingsgraad IPXXB worden voldaan.

2.1.6.   Specifieke markeringsvoorschriften

2.1.6.1.

In geval van een REESS met hoogspanningsvermogen moet het in figuur 4-1 getoonde symbool op of dicht bij het REESS worden aangebracht. De achtergrond van het symbool moet geel zijn, de randen en de pijl zwart.

Figuur 4-1

Markering van hoogspanningsapparatuur

2.1.6.2.

Het symbool moet ook zichtbaar zijn op omhullingen en afschermingen die, als ze worden verwijderd, delen van hoogspanningscircuits blootstellen. Deze bepaling is facultatief voor connectoren voor hoogspanningsbussen en geldt niet in de volgende gevallen: — wanneer de afschermingen of omhullingen niet fysiek toegankelijk zijn of niet kunnen worden geopend of verwijderd, tenzij andere voertuigonderdelen met gereedschap worden verwijderd, — wanneer de afschermingen of omhullingen zich onder de vloer van het voertuig bevinden.

2.1.6.3.

Kabels voor hoogspanningsbussen die zich niet geheel binnen omhullingen bevinden, moeten door een oranjekleurige buitenbekleding worden geïdentificeerd.

2.2.   De beveiliging tegen direct contact met delen onder spanning moet voldoen aan de hieronder beschreven voorschriften.

2.2.1.   Ter beveiliging tegen een elektrische schok die het gevolg zou kunnen zijn van indirect contact, moeten de massa’s, zoals de geleidende afscherming en omhulling, door middel van elektrische draad of aardingskabel, door lassen of met bouten galvanisch stevig verbonden zijn met het elektrische chassis, zodat geen gevaarlijke spanningen worden geproduceerd.

2.2.2.   De weerstand tussen alle massa’s en het elektrische chassis moet lager zijn dan 0,1 Ω bij een stroomsterkte van ten minste 0,2 A. Aan dit voorschrift wordt geacht te zijn voldaan als de galvanische verbinding door lassen tot stand is gebracht.

2.2.3.   Bij motorvoertuigen die via de geleidende verbinding met de geaarde externe stroombron moeten worden verbonden, is een voorziening vereist om het elektrische chassis galvanisch met de aarde te kunnen verbinden.

Deze voorziening moet de verbinding met de aarde tot stand kunnen brengen voordat externe spanning op het voertuig wordt gezet en moet de verbinding handhaven totdat die externe spanning is opgeheven.

De naleving van dit voorschrift kan worden aangetoond door gebruik te maken van de door de voertuigfabrikant gespecificeerde connector of door analyse.

2.2.3.1.

Een galvanische verbinding van het elektrische chassis met de aard is niet vereist in de volgende gevallen: — het voertuig alleen gebruik kan maken van een speciaal daarvoor bestemde oplader die beschermd is in geval van een losstaand isolatiedefect, — de gehele metalen structuur van het voertuig beveiligd is in geval van een losstaand isolatiedefect, — het voertuig niet kan worden opgeladen zonder de tractiebatterijcontainer geheel uit het voertuig te verwijderen.

2.3.   De isolatieweerstand moet voldoen aan de hieronder beschreven voorschriften.

2.3.1.   In geval van elektrische aandrijflijnen met afzonderlijke gelijkstroom- en wisselstroombussen:

Als wisselstroom- en gelijkstroomhoogspanningsbussen galvanisch van elkaar geïsoleerd zijn, moet de isolatieweerstand tussen alle hoogspanningsbussen en het elektrische chassis ten minste 100 Ω/volt van de werkspanning bedragen bij gelijkstroombussen en ten minste 500 Ω/volt van de werkspanning bij wisselstroombussen.

De metingen worden uitgevoerd overeenkomstig de bepalingen uit aanhangsel 1 — Methode voor het meten van de isolatieweerstand.

2.3.2.   Met betrekking tot elektrische aandrijflijnen met een combinatie van gelijkstroom- en wisselstroombussen:

Als wisselstroom- en gelijkstroomhoogspanningsbussen galvanisch verbonden zijn, moet de isolatieweerstand tussen de hoogspanningsbus en het elektrische chassis ten minste 500 Ω/volt van de werkspanning bedragen.

Als alle hoogspanningsbussen echter door een van de twee volgende maatregelen worden beveiligd, moet de isolatieweerstand tussen de hoogspanningsbus en het elektrische chassis ten minste 100 Ω/volt van de werkspanning bedragen:

—	twee of meer lagen vaste isolatoren, afschermingen of omhullingen die onafhankelijk van elkaar voldoen aan de voorschriften in de punten 2.1 tot 2.1.6.3, bijvoorbeeld een kabelboom, of

—	mechanisch robuuste beveiligingen die de hele levensduur van het voertuig meegaan, zoals motorbehuizingen, omhullingen voor elektronische omzetters of connectoren.

De isolatieweerstand tussen de hoogspanningsbus en het elektrische chassis kan door berekening, meting of een combinatie van beide worden aangetoond.

De meting moet worden uitgevoerd overeenkomstig aanhangsel 1 — Methode voor het meten van de isolatieweerstand.

2.3.3.   Met betrekking tot brandstofcelvoertuigen:

Als de minimale isolatieweerstand mettertijd niet kan worden gehandhaafd, moet de beveiliging tot stand worden gebracht met een van de volgende middelen:

—	twee of meer lagen vaste isolatoren, afschermingen of omhullingen die onafhankelijk van elkaar voldoen aan de voorschriften in de punten 2.1 tot 2.1.6.3, of

—

een ingebouwd systeem om de isolatieweerstand te controleren, samen met een waarschuwing voor de bestuurder als de isolatieweerstand onder de vereiste minimumwaarde zakt; de isolatieweerstand tussen de hoogspanningsbus van het koppelsysteem voor het opladen van het REESS, die alleen tijdens het opladen onder spanning wordt gezet, en het elektrische chassis hoeft niet te worden gecontroleerd.

De correcte werking van het ingebouwde systeem voor de controle van de isolatieweerstand wordt getest op de wijze beschreven in aanhangsel 2 -Methode voor de bevestiging van de werking van een ingebouwd systeem voor de controle van de isolatieweerstand.

2.3.4.   Voorschriften met betrekking tot de isolatieweerstand van het koppelsysteem voor het opladen van het REESS.

Voor het voertuigaansluitpunt — of de oplaadkabel wanneer deze permanent verbonden is met het voertuig — dat geleidend met de geaarde externe wisselstroombron moet worden verbonden, en het elektrische circuit dat tijdens het laden van het REESS galvanisch met dat aansluitpunt of die oplaadkabel wordt verbonden, moet de isolatieweerstand tussen de hoogspanningsbus en het elektrische chassis ten minste 1,0 MΩ bedragen wanneer het koppelsysteem voor het laden wordt losgekoppeld. Tijdens de meting mag de tractiebatterij worden losgekoppeld.

3.   Voorschriften betreffende het REESS

3.1.   Beveiliging tegen te hoge stroomsterkte.

Het REESS mag niet oververhit raken wanneer de stroomsterkte te hoog is; als het REESS oververhit kan raken door een te hoge stroomsterkte, moet het worden beveiligd met bijvoorbeeld zekeringen, circuitonderbrekers en/of hoofdschakelaars.

In voorkomende gevallen kan de fabrikant gegevens en onderzoeken verstrekken waaruit blijkt dat oververhitting door een te hoge stroomsterkte zonder de beveiliging wordt voorkomen.

3.2.   Voorkoming van gasaccumulatie.

Ruimten voor tractiebatterijen van het open type die waterstofgas kunnen produceren, moeten voorzien zijn van een ventilator, een ventilatiekanaal of een andere geschikte voorziening om de accumulatie van waterstofgas te voorkomen. Voertuigen met een constructie van het open type waarbij de accumulatie van waterstofgas in deze ruimten niet mogelijk is, hoeven niet voorzien te zijn van een ventilator of ventilatiekanaal.

3.3.   Beveiliging tegen het weglekken van elektrolyt.

Er mag geen elektrolyt uit het voertuig weglekken wanneer het voertuig naar welke kant dan ook gekanteld wordt, op zijn linker- of rechterzijde wordt gelegd of zelfs wanneer het REESS ondersteboven wordt gelegd.

Wanneer elektrolyt om andere redenen weglekt uit het REESS of een onderdeel daarvan, mag deze de bestuurder noch enig ander persoon in of naast het voertuig bereiken, zij het onder normale bedrijfsomstandigheden, wanneer het voertuig geparkeerd staat (ook wanneer deze geparkeerd staat op een helling) of bij enige andere normale gebruikshandeling.

3.4.   Toevallige of onbedoelde losraking.

Het REESS en de onderdelen daarvan moeten op zodanige wijze in het voertuig zijn geïnstalleerd dat wordt uitgesloten dat het REESS op toevallige of onbedoelde wijze kan losraken of worden uitgeworpen.

Het REESS en de onderdelen daarvan mogen niet worden uitgeworpen wanneer het voertuig naar welke kant dan ook gekanteld wordt, op zijn linker- of rechterzijde wordt gelegd of zelfs wanneer het REESS ondersteboven wordt gelegd.

4.   Veiligheidsvoorschriften tijdens gebruik

4.1.   Procedure voor het in- en uitschakelen van het aandrijfsysteem

4.1.1.   Bij het opstarten, inclusief het inschakelen van het systeem, moeten om de actieve stand (rijden mogelijk) te kiezen door de bestuurder ten minste twee bewuste en afzonderlijke handelingen worden verricht.

4.1.2.   De bestuurder moet ten minste een korte indicatie worden gegeven wanneer de „actieve stand (rijden mogelijk)” wordt ingeschakeld. Dit geldt echter niet wanneer een interne verbrandingsmotor direct of indirect voor de voortstuwing van het voertuig zorgt.

4.1.3.   Bij het verlaten van het voertuig moet de bestuurder er door een signaal (bv. een optisch of geluidssignaal) van op de hoogte worden gebracht dat het voertuig zich nog in de „actieve stand (rijden mogelijk)” bevindt.

4.1.4.   Als het ingebouwde REESS door de gebruiker extern kan worden geladen, moet de voortbeweging van het voertuig door zijn eigen aandrijfsysteem onmogelijk zijn zolang de connector van de externe stroombron fysiek verbonden is met het voertuigaansluitpunt. De naleving van dit voorschrift moet worden aangetoond door gebruik te maken van de door de voertuigfabrikant gespecificeerde connector.

In het geval dat de oplaadkabels permanent aangesloten zijn, wordt aan het bovengenoemde voorschrift geacht voldaan te zijn wanneer duidelijk is dat het gebruik van de oplaadkabel het gebruik van het voertuig onmogelijk maakt (bv. doordat de kabel over de bedieningsinstrumenten, het zadel of de stoel van de bestuurder of het stuur loopt, of wanneer de stoel die de ruimte afdekt waarin de kabel wordt bewaard open moet blijven staan).

4.1.5.   Als een voertuig is uitgerust met een regeleenheid voor de rijrichting (d.w.z. een achteruitrijvoorziening), moet de stand van de regeleenheid duidelijk worden aangegeven aan de bestuurder.

4.1.6.   Toegestaan is dat er slechts één handeling nodig is om de actieve stand (rijden mogelijk) uit te schakelen of de procedure voor het uitschakelen van de stroomvoorziening te voltooien.

4.2.   Rijden met beperkt vermogen

4.2.1.   Melding van beperkt vermogen

Als het elektrische aandrijfsysteem is uitgerust met een toepassing om de aandrijfkracht van het voertuig automatisch te beperken (bv. in de bedrijfsmodus bij een storing in de aandrijflijn), moeten aanzienlijke verminderingen aan de bestuurder worden aangegeven.

4.2.2.   Melding van laag energieniveau van het REESS

Als de oplaadtoestand van het REESS een aanzienlijk effect heeft op de rijprestaties van het voertuig (d.w.z. het acceleratievermogen en de bestuurbaarheid, wat beoordeeld moet worden door de technische dienst samen met de fabrikant van het voertuig), moet een laag energieniveau aan de bestuurder worden gemeld door een goed waarneembare inrichting (bv. een optisch of geluidssignaal). De in punt 4.2.1 voorgeschreven melding mag niet voor dit doeleinde worden gebruikt.

4.3.   Achteruitrijden

De achteruitrijstand kan niet worden ingeschakeld zolang het voertuig naar voren beweegt.

4.4.   Bepaling van de waterstofemissies

4.4.1.   Deze controle wordt uitgevoerd bij alle voertuigtypen die zijn uitgerust met tractiebatterijen van het open type; hierbij moet aan alle voorschriften worden voldaan.

4.4.2.   Voertuigen moeten zijn uitgerust met ingebouwde opladers. De testen moeten worden uitgevoerd volgens de methode beschreven in bijlage 7 bij VN/ECE-Reglement nr. 100 (1). De waterstofbemonstering en -analyse moeten zijn zoals voorgeschreven. Andere analysemethoden kunnen echter worden gebruikt als wordt aangetoond dat zij gelijkwaardige resultaten opleveren.

4.4.3.   Tijdens een normale laadprocedure onder de in bijlage 7 bij VN/ECE-Reglement nr. 100 gestelde voorwaarden moeten de waterstofemissies minder bedragen dan 125 g gedurende 5 uur, of minder dan (25 × t2) (g) gedurende t2 (in uren).

4.4.4.   Tijdens het laden door een ingebouwde lader die een storing vertoont (voorwaarden zoals gesteld in bijlage 7 bij VN/ECE-Reglement nr. 100), moeten de waterstofemissies minder bedragen dan 42 g. Voorts moet de ingebouwde lader deze potentiële storing beperken tot 30 minuten.

4.4.5.   Alle handelingen die verband houden met het laden van het REESS, worden automatisch geregeld, met inbegrip van het stopzetten van het laden.

4.4.6.   Het mag niet mogelijk zijn om laadfasen handmatig over te slaan.

4.4.7.   Normale handelingen zoals het aan- en afkoppelen van de netstroom of stroomonderbrekingen mogen het regelsysteem van de laadfasen niet beïnvloeden.

4.4.8.   Problemen bij het opladen die kunnen leiden tot storingen in de ingebouwde oplader tijdens de verdere laadprocedure moeten permanent aan de bestuurder worden aangegeven of duidelijk worden gemeld aan de gebruiker die op het punt staat de laadprocedure te starten.

4.4.9.   In de handleiding van het voertuig moeten gedetailleerde instructies over de oplaadprocedure en een conformiteitsverklaring zoals voorzien in de punten 4.4.1 tot 4.4.8 worden opgenomen.

4.4.10.   Het is toegestaan testresultaten van voertuigtypes te gebruiken die vergelijkbaar zijn met andere voertuigen uit dezelfde familie, overeenkomstig de bepalingen van aanhangsel 2 van bijlage 7 bij VN/ECE-Reglement nr. 100.

---

(1)  PB L 57 van 2.3.2011, blz. 54.

BIJLAGE V

Toepasselijke voorschriften betreffende de verklaring van fabrikanten betreffende duurzaamheidstesten van systemen, voertuigdelen en uitrustingsstukken die essentieel zijn voor de functionele veiligheid

1.   Voorschriften voor de goedkeuring van een voertuigtype wat duurzaamheidstesten betreft

1.1.   Voor de verklaring overeenkomstig artikel 22, lid 2, van, en bijlage VIII bij Verordening (EU) nr. 168/2013 geldt het volgende:

Voertuigen en bijbehorende systemen, voertuigdelen en uitrustingsstukken die essentieel zijn voor de functionele veiligheid moeten bestand zijn tegen gebruik onder normale omstandigheden en bij door de fabrikant aanbevolen onderhoudsbeurten, rekening houdend met geregeld en gepland onderhoud en specifieke aanpassingen aan de uitrusting die zijn uitgevoerd overeenkomstig de in de door de voertuigfabrikant bij het voertuig geleverde gebruikershandleiding vervatte duidelijke en ondubbelzinnige aanwijzingen.

Het normale gebruik van een voertuig omvat een periode van vijf jaar gerekend vanaf de eerste registratie en een totale afgelegde afstand die gelijk is aan 1,5 keer de afstand die wordt vermeld in bijlage VII bij Verordening (EU) nr. 168/2013 en houdt rechtstreeks verband met de voertuigcategorie in kwestie en de emissiefase (het euroniveau) in overeenstemming waarmee typegoedkeuring voor het voertuig moet worden verleend, maar de vereiste afstand voor een willekeurige voertuigcategorie mag niet meer dan 60 000 km bedragen. Tot het normale gebruik behoort niet het gebruik onder zware omstandigheden (bijvoorbeeld bij extreme koude of hitte) en wegomstandigheden die schade toebrengen aan het voertuig vanwege de staat van onderhoud ervan.

1.2.   Banden, vervangbare lichtbronnen van verlichtingsarmaturen en andere verbruiksartikelen waarvoor typegoedkeuring is verleend, worden uitgesloten van de duurzaamheidsvoorschriften.

1.3.   De voertuigfabrikant is niet verplicht informatie te verschaffen in de vorm van bijvoorbeeld een dossier met onder een eigendomsrecht vallende informatie over bedrijfsgegevens met betrekking tot procedures voor duurzaamheidstesten en andere aanverwante interne praktijken.

1.4.   De verklaring van de fabrikant doet geen afbreuk aan diens garantieverplichtingen jegens de eigenaar van het voertuig.

BIJLAGE VI

Toepasselijke voorschriften betreffende beschermingsstructuren aan de voor- en achterzijde

1.   Voorschriften voor de goedkeuring van een voertuigtype wat beschermingsstructuren aan de voor- en achterzijde betreft

1.1.

Er wordt geacht voldaan te zijn aan de voorschriften van deze bijlage indien de voorschriften van VN/ECE-Reglement nr. 26 betreffende naar buiten uitstekende delen zijn toegepast op het gehele voertuig, overeenkomstig de relevante bepalingen van bijlage II (C) (7) bij Verordening (EU) nr. 168/2013.

1.2.

Er moet aan de volgende voorschriften worden voldaan indien de voorschriften van VN/ECE-Reglement nr. 26 betreffende naar buiten uitstekende delen niet of slechts gedeeltelijk zijn toegepast op het voertuig, voor zover dat is toegestaan op grond van de relevante bepalingen van bijlage II (C) (7) bij Verordening (EU) nr. 168/2013. 1.2.1. Voertuigen waarvan de bewuste frontstructuur volledig is beoordeeld overeenkomstig VN/ECE-Reglement nr. 26 worden geacht te voldoen aan de voorschriften voor beschermingsstructuren aan de voorzijde. 1.2.2. Voertuigen met één voorwiel en waarvan de naar buiten uitstekende delen vóór de vooras zijn beoordeeld met behulp van de testinrichting overeenkomstig de bepalingen van bijlage II (C) (7) bij Verordening (EU) nr. 168/2013, worden geacht te voldoen aan de voorschriften voor beschermingsstructuren aan de voorzijde. 1.2.3. Voertuigen met één voorwiel en waarvan de bewuste frontstructuur niet volledig is beoordeeld overeenkomstig VN/ECE-Reglement nr. 26 moeten voldoen aan de volgende voorschriften: 1.2.3.1. Ten minste twee derden van de maximale breedte van het voorste deel van het voertuig, gemeten ter plaatse van de vooras of daarvoor, moeten bestaan uit dat gedeelte van de voertuigstructuur dat gelegen is voor de dwarslijn die zich bevindt halverwege de vooras en het voorste punt van het voertuig (d.w.z. de relevante structuur, zie figuur 6-1). Voor de hoogte waarop deze structuur zich bevindt, is alleen dat deel van belang dat hoger is dan de vloerlijn en lager dan 2,0 m. Figuur 6-1 Relevante structuur van het voorste gedeelte van het voertuig 1.2.3.2. Geen enkel gedeelte van de voertuigconstructie dat is gelegen voor de in punt 1.2.3.1 beschreven lijn mag puntige of snijdende delen of naar buiten stekende delen bevatten waaraan kwetsbare weggebruikers kunnen blijven haken of die de ernst van verwondingen of het risico van snijwonden aanzienlijk kunnen vergroten in geval van een botsing waarbij met het voertuig in voorwaartse richting wordt gereden. De structuur mag in geen geval randen hebben die kunnen worden geraakt door een bol met een diameter van 100 mm en die een kromtestraal hebben van minder dan 2,5 mm. De randen mogen evenwel zijn afgerond wanneer zij minder dan 5,0 mm uitsteken; er zijn geen bijzondere voorschriften voor randen die minder dan 1,5 mm uitsteken. 1.2.4. Voertuigen die niet zijn uitgerust met een achteruitrijvoorziening worden vrijgesteld van de voorschriften voor beschermingsstructuren aan de achterzijde die worden vermeld in de punten 1.2.5 tot en met 1.2.6.2.1. 1.2.5. Voertuigen die zijn uitgerust met een achteruitrijvoorziening en waarvan de relevante achterstructuur volledig is beoordeeld overeenkomstig VN/ECE-Reglement nr. 26 worden geacht te voldoen aan de voorschriften met betrekking tot beschermingsstructuren aan de achterzijde. 1.2.6. Voertuigen die zijn uitgerust met een achteruitrijvoorziening en waarvan de relevante achterstructuur niet volledig is beoordeeld overeenkomstig VN/ECE-Reglement nr. 26 moeten voldoen aan de volgende voorschriften: 1.2.6.1. Het voertuig moet voor ten minste twee derden van de breedte, gemeten ter plaatse van de achteras, bestaan uit voertuigstructuur (d.w.z. de relevante structuur, zie figuur 6-2). Voor de hoogte waarop deze structuur zich bevindt, is alleen dat deel van belang dat hoger is dan de vloerlijn en lager dan 2,0 m. Figuur 6.2 1.2.6.2. Geen enkel gedeelte van de voertuigconstructie dat achter de achteras is gelegen, mag puntige of snijdende delen of naar buiten stekende delen bevatten waaraan kwetsbare weggebruikers kunnen blijven haken of die de ernst van verwondingen of het risico van snijwonden aanzienlijk kunnen vergroten in geval van een botsing waarbij met het voertuig in achterwaartse richting wordt gereden. De structuur mag in geen geval randen hebben die kunnen worden geraakt door een bol met een diameter van 100 mm en die een kromtestraal hebben van minder dan 2,5 mm. De randen mogen evenwel zijn afgerond wanneer zij minder dan 5,0 mm uitsteken; er zijn geen bijzondere voorschriften voor randen die minder dan 1,5 mm uitsteken. 1.2.6.2.1. Bij voertuigen van de categorieën L2e-U, L5e-B, L6e-BU en L7e-CU moeten de randen die door een bol met een diameter van 100 mm kunnen worden geraakt ten minste zijn afgerond wanneer ze 1,5 mm of meer uitsteken.

1.3.

Wanneer op verzoek van de technische dienst de materiaalhardheid wordt gemeten, moet het materiaal op het voertuig zijn bevestigd. Indien het niet mogelijk is een dergelijke meting op de juiste wijze uit te voeren, kan de technische dienst alternatieve beoordelingsmethoden aanvaarden.

BIJLAGE VII

Toepasselijke voorschriften betreffende ruiten, ruitenwissers, ruitensproeiers en ontdooiings- en ontwasemingssystemen

DEEL 1

Voorschriften voor de goedkeuring van een voertuigtype wat ruiten betreft

1.   Montagevoorschriften

1.1.

Er mogen alleen veiligheidsruiten worden gemonteerd op voertuigen.

1.1.1.

Voor alle veiligheidsruiten die op het voertuig zijn gemonteerd moet typegoedkeuring zijn verleend overeenkomstig VN/ECE-Reglement nr. 43.

1.1.2.

Veiligheidsruiten moeten zodanig worden gemonteerd dat zij, ondanks de belastingen waaraan het voertuig onder normale bedrijfsomstandigheden is blootgesteld, op hun plaats blijven en steeds het zicht en de veiligheid van de inzittenden of bestuurders van het voertuig waarborgen.

1.1.3.

Voorruiten van kunststof die zijn gemonteerd op voertuigen zonder carrosserie en die bovenaan niet worden ondersteund, worden niet geacht veiligheidsruiten te zijn en worden vrijgesteld van de in deze bijlage opgenomen voorschriften.

1.1.3.1.

In afwijking van artikel 2, lid 5, en voor de toepassing van deze bijlage wordt een voertuig geacht een carrosserie te hebben indien er structuurelementen zoals A-stijlen of een stijf frame rond de voorruit aanwezig zijn, in combinatie met andere mogelijke elementen zoals zijdeuren, zijramen en/of een dak waardoor een geheel of gedeeltelijk gesloten ruimte ontstaat. De technische dienst moet de beoordelingscriteria in het testrapport duidelijk motiveren.

2.   Bijzondere voorschriften

2.1.

Voertuigen van categorie L moeten voldoen aan alle desbetreffende voorschriften in bijlage 21 bij VN/ECE-Reglement nr. 43, zoals voorgeschreven voor voertuigcategorie M1.

2.1.1.

De punten 4.2.1.2 en 4.2.2.2 van bijlage 21 bij VN/ECE-Reglement nr. 43 zijn niet van toepassing. In plaats daarvan mogen ruiten van zachte kunststof met het goedkeuringsmerk „IX” worden gemonteerd als andere veiligheidsruiten dan voorruiten.

2.1.2.

Veiligheidsruiten van harde kunststof mogen worden gemonteerd als voorruit op voertuigen van de categorieën L1e, L2e, L3e, L4e en L5e, mits hiervoor typegoedkeuring is verleend en deze het goedkeuringsmerk „VIII/A/L” of „X/A/L” dragen.

2.1.3.

Voertuigen van de categorieën L5e-B, L6e-B en L7e-C moeten worden uitgerust met een voorruit die onderdeel is van de gesloten bestuurders- en passagiersruimte.

DEEL 2

Voorschriften voor de goedkeuring van een voertuigtype wat ruitenwissers en ruitensproeiers betreft

1.   Montagevoorschriften

1.1.   Alle voertuigen die zijn uitgerust met een voorruit van veiligheidsglas moeten zijn uitgerust met een wissysteem voor de voorruit dat kan werken wanneer de hoofdbesturingsschakelaar van het voertuig is ingeschakeld en dat de bestuurder met het daarvoor bestemde bedieningsorgaan in werking kan stellen en stopzetten zonder andere handelingen te moeten verrichten.

1.1.1.   Het wissysteem voor de voorruit moet bestaan uit een of meer wisarmen met gemakkelijk vervangbare wisbladen die handmatig kunnen worden gereinigd. De wisarmen moeten op zodanige wijze worden gemonteerd dat ze kunnen worden weggeklapt van de voorruit.

1.1.2.   Het wisveld van de voorruit moet ten minste 90 % van zichtveld A, zoals bepaald overeenkomstig aanhangsel 1, omvatten.

1.1.2.1.

Het wisveld van de voorruit moet voldoen aan de voorschriften wanneer het systeem in bedrijf is met een wisfrequentie overeenkomstig punt 1.1.3. Het wisveld van de voorruit moet worden beoordeeld onder de in de punten 2.1.10 tot en met 2.1.10.3 beschreven omstandigheden.

1.1.3.   Het wissysteem voor de voorruit moet een wisfrequentie hebben van ten minste 40 cycli per minuut, die moet worden bereikt onder de omstandigheden die in de punten 2.1.1 tot en met 2.1.6, alsmede 2.1.8 zijn vastgesteld.

1.1.4.   Het wissysteem voor de voorruit moet twee minuten op een droge voorruit kunnen werken zonder dat de prestaties verslechteren.

1.1.4.1.

De prestaties van het wissysteem voor de voorruit op een droge voorruit moeten worden getest onder de voorwaarden die in punt 2.1.11 zijn vastgesteld.

1.1.5.   Het wissysteem voor de voorruit moet bestand zijn tegen een blokkering van ten minste 15 seconden. Het gebruik van automatische circuitbeveiligingsvoorzieningen is toegestaan, mits voor het eventuele resetten uitsluitend het bedieningsorgaan van het wissysteem voor de voorruit moet worden bediend.

1.1.5.1.

De bestandheid tegen blokkering van het wissysteem voor de voorruit moet onder de in punt 2.1.7 beschreven omstandigheden worden getest.

1.2.   Alle voertuigen die zijn uitgerust met een voorruit van veiligheidsglas moeten zijn uitgerust met een sproeisysteem voor de voorruit dat kan werken wanneer de hoofdbesturingsschakelaar van het voertuig is ingeschakeld en dat bestand is tegen de belastingen en spanningen die optreden wanneer de sproeiers zijn afgesloten en het systeem volgens de procedure voorzien in de punten 2.2.1.1 tot en met 2.2.1.1.2 in werking wordt gesteld.

1.2.1.   Blootstelling aan de in de punten 2.2.1 tot en met 2.2.3.1 beschreven temperatuurcycli mag niet leiden tot een verslechtering van de prestaties van het sproeisysteem voor de voorruit.

1.2.2.   Het sproeisysteem voor de voorruit moet onder normale omstandigheden bij blootstelling aan omgevingstemperaturen tussen 255 K en 333 K (– 18 °C en 60 °C) vloeistof op het doelgebied van de voorruit kunnen sproeien zonder dat enige lekkage optreedt, leidingen losraken of sproeiers slecht functioneren. Bovendien mag het systeem bij blokkering van de sproeiers geen tekenen van lekkage of losrakende leidingen vertonen.

1.2.3.   Het sproeisysteem voor de voorruit moet voldoende vloeistof kunnen leveren om onder de in de punten 2.2.5 tot en met 2.2.5.4 beschreven omstandigheden ten minste 60 % van zichtveld A, zoals bepaald overeenkomstig aanhangsel 1, te reinigen.

1.2.4.   Het sproeisysteem voor de voorruit moet met het bedieningsorgaan van de sproeier handmatig kunnen worden ingeschakeld. Daarnaast mag het in- en uitschakelen van het systeem worden gecoördineerd en gecombineerd met andere systemen van het voertuig.

1.2.5.   De inhoud van het vloeistofreservoir mag niet minder dan 1,0 liter bedragen.

1.2.6.   Er mag een overeenkomstig Verordening (EU) nr. 1008/2010 (1) als technische eenheid goedgekeurd sproeisysteem voor de voorruit worden geïnstalleerd, mits wordt voldaan aan de bepalingen van punt 2.2.6.

2.   Testprocedure

2.1.   Testomstandigheden voor het wissysteem voor de voorruit

2.1.1.   Tenzij anders is bepaald, moeten de hieronder beschreven testen worden uitgevoerd onder de omstandigheden zoals beschreven in de punten 2.1.2 tot en met 2.1.5.

2.1.2.   De omgevingstemperatuur moet tussen 278 K en 313 K (5 °C en 40 °C) liggen.

2.1.3   De voorruit moet voortdurend worden natgehouden.

2.1.4.   Elektrische wissystemen voor de voorruit moeten aan de volgende aanvullende voorwaarden voldoen:

2.1.4.1.

Alle accu’s moeten bij het begin van de test volledig zijn opgeladen.

2.1.4.2.

De eventuele motor moet draaien met een toerental van niet meer dan 30 % van het toerental dat overeenkomt met zijn maximale geleverde vermogen. Indien dat echter door bepaalde motorsturingsstrategieën niet praktisch haalbaar blijkt, bijvoorbeeld bij hybride elektrische voertuigen, wordt een realistisch scenario bepaald, waarbij rekening wordt gehouden met het toerental en periodieke of totale afwezigheid van een draaiende motor tijdens normale rijomstandigheden. Indien het wissysteem voor de voorruit aan de voorschriften kan voldoen zonder draaiende motor, hoeft de motor helemaal niet te draaien.

2.1.4.3.

De dimlichtkoplampen moeten worden ingeschakeld.

2.1.4.4.

Alle geïnstalleerde verwarmings-, ventilatie-, ontdooiings- en ontwasemingssystemen (ongeacht hun plaats in het voertuig) moeten met maximaal verbruik van elektriciteit werken.

2.1.5.   Wissystemen voor de voorruit die op perslucht of vacuüm werken, moeten voortdurend met de voorgeschreven wisfrequenties kunnen functioneren, ongeacht het toerental en de belasting van de motor of de door de fabrikant opgegeven minimum- en maximumaccuniveaus voor normale bedrijfsomstandigheden.

2.1.6.   Nadat het wissysteem voor de voorruit eerst 20 minuten op een natte voorruit heeft gewerkt, moet de wisfrequentie aan de voorwaarden in punt 1.1.3 voldoen.

2.1.7.   Aan punt 1.1.5 wordt voldaan indien de wisarmen bij de maximumwisfrequentie van het wissysteem voor de voorruit 15 seconden lang worden tegengehouden in een stand die overeenkomt met een halve cyclus.

2.1.8.   Het buitenoppervlak van de voorruit moet grondig worden ontvet door middel van spiritus of een gelijkwaardig ontvettingsmiddel. Na drogen moet een ammoniakoplossing van niet minder dan 3 % en niet meer dan 10 % worden aangebracht. Na opnieuw drogen moet het oppervlak met een droge katoenen doek worden schoongeveegd.

2.1.9.   Op het buitenoppervlak van de voorruit moet een gelijkmatige laag testmengsel overeenkomstig de specificaties in aanhangsel 2 worden aangebracht en aan de lucht gedroogd.

2.1.9.1.

Nadat het buitenoppervlak van de voorruit overeenkomstig de punten 2.1.8 en 2.1.9 is geprepareerd, mag het sproeisysteem voor de voorruit de desbetreffende tests ondergaan.

2.1.10.   Het in punt 1.1.2 voorgeschreven wisveld van het wissysteem voor de voorruit wordt als volgt bepaald:

2.1.10.1.

Het buitenoppervlak van de voorruit moet overeenkomstig de punten 2.1.8 en 2.1.9 worden behandeld.

2.1.10.2.

Om te controleren of aan de voorwaarden van punt 1.1.2 wordt voldaan, moet het wissysteem voor de voorruit in werking worden gesteld, waarbij punt 2.1.9.1 in aanmerking wordt genomen, en moet het wisveld worden afgetekend en vergeleken met het eveneens afgetekende zichtveld A, zoals bepaald overeenkomstig aanhangsel 1.

2.1.10.3.

De technische dienst kan toestaan dat een alternatieve testprocedure (bv. een virtuele methode) wordt gevolgd om te controleren of aan punt 1.1.2 is voldaan.

2.1.11.   Aan punt 1.1.4 moet worden voldaan onder de in punt 2.1.2 vastgestelde omstandigheden. Het voertuig moet worden voorbereid voor gebruik onder de in de punten 2.1.4 tot en met 2.1.5 vastgestelde omstandigheden. Tijdens de test moet het wissysteem normaal werken, bij de maximumwisfrequentie. Het wisveld hoeft niet te worden geobserveerd.

2.2.   Testomstandigheden voor het sproeisysteem voor de voorruit

2.2.1.   Test 1: Het sproeisysteem voor de voorruit moet met water worden gevuld, volgepompt en ten minste vier uur lang aan een omgevingstemperatuur van 293 ± 2 K (20 ± 2 °C) blootgesteld. Het water moet op deze temperatuur gestabiliseerd blijven.

2.2.1.1.

Alle sproeiopeningen moeten worden afgesloten en het systeem moet binnen een minuut zes keer met het bedieningsorgaan van de sproeier worden ingeschakeld, telkens gedurende ten minste drie seconden.

2.2.1.1.1

Indien het sproeisysteem voor de voorruit met spierkracht van de bestuurder wordt aangedreven, moet de uitgeoefende kracht 11,0 tot 13,5 daN bedragen bij gebruik van een handpomp of 40,0 tot 44,5 daN bij gebruik van een voetpomp.

2.2.1.1.2.

Bij gebruik van elektrische pompen mag de testspanning niet lager zijn dan de nominale spanning en niet hoger dan de nominale spanning plus 2 volt.

2.2.1.2.

Aan het eind van de test moeten de prestaties van het sproeisysteem voor de voorruit aan punt 1.2.2 voldoen.

2.2.2.   Test 2: Het sproeisysteem voor de voorruit moet met water worden gevuld, volgepompt en ten minste vier uur lang aan een omgevingstemperatuur van 255 ± 3 K (– 18 ± 3 °C) blootgesteld, zodat al het water in het sproeisysteem bevroren is. De ruitensproeier moet vervolgens worden blootgesteld aan een omgevingstemperatuur van 293 ± 2K (20 ± 2 °C) totdat het ijs volledig gesmolten is.

2.2.2.1.

Vervolgens moeten de prestaties van het sproeisysteem voor de voorruit worden gecontroleerd door het systeem overeenkomstig de punten 2.2.1.1 tot en met 2.2.1.2 in werking te stellen.

2.2.3.   Test 3: Het sproeisysteem voor de voorruit moet worden gevuld met water met een temperatuur van 333 ± 3 K (60 ± 3 °C).

2.2.3.1.

Vervolgens moeten de prestaties van het sproeisysteem voor de voorruit worden gecontroleerd door het systeem overeenkomstig de punten 2.2.1.1 tot en met 2.2.1.2 in werking te stellen.

2.2.4.   De in de punten 2.2.1 tot en met 2.2.3.1 beschreven tests voor sproeisystemen voor de voorruit moeten achtereenvolgens worden uitgevoerd op hetzelfde systeem. Het systeem mag worden getest zoals het geïnstalleerd is op het voertuigtype waarvoor typegoedkeuring wordt aangevraagd, of afzonderlijk.

2.2.5.   Test 4: Test van het vermogen van het sproeisysteem voor de voorruit

2.2.5.1.

Het sproeisysteem voor de voorruit moet met water worden gevuld en volgepompt. Indien mogelijk, mogen de sproeier of sproeiers worden bijgesteld om ze op het doelgebied aan het buitenoppervlak van de voorruit te richten, waarbij het voertuig moet stilstaan en er geen significante invloed van de wind mag zijn.

2.2.5.2.

Het buitenoppervlak van de voorruit moet worden behandeld zoals voorgeschreven in de punten 2.1.8 en 2.1.9.

2.2.5.3.

Het sproeisysteem voor de voorruit moet volgens de instructies van de fabrikant in werking worden gesteld, waarbij rekening wordt gehouden met de punten 2.2.1.1.1 en 2.2.1.1.2. De totale duur van de test mag niet langer zijn dan 10 volledige cycli van het automatisch werkende wissysteem voor de voorruit bij de maximumwisfrequentie.

2.2.5.4.

Om te controleren of aan punt 1.2.3 wordt voldaan, moet het relevante gereinigde gebied worden afgetekend en vergeleken met het eveneens afgetekende zichtveld A, zoals bepaald overeenkomstig aanhangsel 1. Indien uit observatie blijkt dat aan de voorschriften wordt voldaan, hoeft er geen aftekening te worden gemaakt.

2.2.6.   Indien op het voertuig een technische eenheid is geïnstalleerd waarvoor typegoedkeuring is verleend, hoeft overeenkomstig punt 1.2.6 alleen de in de punten 2.2.5 tot en met 2.2.5.4 beschreven test te worden uitgevoerd op het sproeisysteem voor de voorruit.

DEEL 3

Voorwaarden voor de goedkeuring van een voertuigtype wat ontdooiings- en ontwasemingssystemen betreft

1.   Montagevoorschriften

1.1.

Alle voertuigen die zijn uitgerust met een voorruit van veiligheidsglas, behalve voertuigen van de categorieën L2e en L6e, alsmede voertuigen die niet zijn uitgerust met zijdeuren die de deuropening voor ten minste 75 % afdekken, hetzij als standaarduitrusting hetzij als optionele uitrusting, moeten zijn voorzien van een systeem voor het verwijderen van rijp en ijs van het buitenoppervlak van de voorruit en het verwijderen van wasem van het binnenoppervlak van de voorruit. Het ontdooiings- en ontwasemingssysteem voor de voorruit moet voldoende effectief zijn om bij koud weer een toereikend zicht door de voorruit te garanderen.

1.1.1.

Voertuigen met een maximumvermogen van niet meer dan 15 kW moeten voldoen aan alle desbetreffende voorschriften van VN/ECE-Reglement nr. 122 (3), zoals voorgeschreven voor voertuigcategorie M1.

1.1.2.

Voertuigen met een maximumvermogen van meer dan 15 kW moeten voldoen aan alle desbetreffende voorschriften van Verordening (EU) nr. 672/2010 (4), zoals voorgeschreven voor voertuigcategorie M1.

1.2.

Indien de voorruit echter zo is bevestigd dat geen aan de voorruit gemonteerde voertuigstructuur meer dan 100 mm in achterwaartse richting uitsteekt wanneer een afneembaar of opvouwbaar dak is geïnstalleerd en zich in de gesloten stand bevindt, is het ontdooiings- en ontwasemingssysteem voor de voorruit niet vereist.

---

(1)  PB L 292 van 10.11.2010, blz. 2.

(2)  PB L 200 van 31.7.2010, blz. 38.

(3)  PB L 164 van 30.6.2010, blz. 231.

(4)  PB L 196 van 28.7.2010, blz. 5.

BIJLAGE VIII

Toepasselijke voorschriften met betrekking tot door de bestuurder bediende bedieningsorganen, waaronder identificatie van de bedieningsorganen, verklikkerlichten en meters

1.   Voorschriften voor de goedkeuring van een voertuigtype wat de identificatie van de bedieningsorganen, verklikkerlichten en meters betreft

1.1.   Identificatie van bedieningsorganen, verklikkerlichten en meters

1.1.1.   Voertuigen van categorieën L1e-B en L3e moeten voldoen aan alle desbetreffende voorschriften van VN/ECE-Reglement nr. 60, met uitzondering van die in bijlage 3 bij die verordening. Ook de voorschriften in de punten 1.1.1.1 en 1.1.1.2 moeten in acht worden genomen.

1.1.1.1.   Gewaarborgd moet worden dat er geen afwijkingen met betrekking tot de vorm en oriëntatie van de aanwezige symbolen zijn toegestaan.

1.1.1.2.   Daarnaast moet gewaarborgd worden dat wordt voldaan aan de desbetreffende voorschriften van de punten 2 tot en met 2.2.1.6 met betrekking tot functies waarvoor VN/ECE-Reglement nr. 60 geen, maar deze verordening wel symbolen bevat.

1.1.2.   Voertuigen van categorie L4e moeten voldoen aan alle desbetreffende voorschriften in de punten 1.1.1 tot en met 1.1.1.2 voor voertuigcategorie L3e.

1.1.3.   Voertuigen van categorie L2e, L5e, L6e en L7e moeten voldoen aan de voorschriften van de punten 2 tot en met 2.2.1.6 of de desbetreffende voorschriften van VN/ECE-Reglement nr. 121 (1), zoals voorgeschreven voor voertuigcategorie M1.

1.2.   Snelheidsmeter en kilometerteller

1.2.1.   Voertuigen met een maximumontwerpsnelheid van meer dan 25 km/h moeten zijn uitgerust met een snelheidsmeter en een kilometerteller.

1.2.1.1.   Voertuigen van de categorieën L1e, L2e, L3e, L4e en L5e die met een snelheidsmeter zijn uitgerust, moeten voldoen aan alle desbetreffende voorschriften van VN/ECE-Reglement nr. 39.

1.2.1.2.   Voertuigen van categorie L6e die met een snelheidsmeter zijn uitgerust moeten, behoudens bijzondere voorschriften voor voertuigen van die categorie, voldoen aan alle desbetreffende voorschriften van VN/ECE-Reglement nr. 39, zoals voorgeschreven voor voertuigcategorie L2e.

1.2.1.3.   Voertuigen van categorie L7e die met een snelheidsmeter zijn uitgerust moeten, behoudens bijzondere voorschriften voor voertuigen van die categorie, voldoen aan alle desbetreffende voorschriften van VN/ECE-Reglement nr. 39, zoals voorgeschreven voor voertuigcategorie L5e.

1.2.2.   Toelichtingen bij VN/ECE-Reglement nr. 39

1.2.2.1.   De technische dienst mag een verhoogd temperatuurbereik van 296 ± 15 K (23 ± 15 °C) aanvaarden in plaats van het in punt 5.2.3 van VN/ECE-Reglement nr. 39 vermelde bereik, indien kan worden aangetoond dat de snelheidsmeter niet gevoelig is voor dergelijke temperatuurverschillen (bv. bij digitale displays).

2.   Bijzondere voorschriften

2.1.   Bedieningsorganen, verklikkerlichten en meters die op het voertuig zijn gemonteerd en worden vermeld in punt 2.1.10, moeten voldoen aan de voorschriften voor plaats, identificatie, kleur en verlichting. Voor functies waarvoor deze verordening geen symbool bevat, mag de fabrikant een symbool gebruiken dat voldoet aan ISO-norm 6727:2012 resp. ISO-norm 2575:2010/Amd 1:2011. Indien er geen ISO-symbool beschikbaar is, mag de fabrikant een zelf ontworpen symbool gebruiken. Een dergelijk symbool mag in geen geval leiden tot verwarring met een voorgeschreven symbool.

2.1.1.   De symbolen moeten duidelijk tegen de achtergrond uitkomen.

2.1.1.1.   Er moeten contrasterende kleuren worden gebruikt in overeenstemming met de voorschriften van punt 2.1.1.

2.1.2.   De symbolen moeten zijn aangebracht op of in de onmiddellijke nabijheid van het te identificeren bedieningsorgaan of verklikkerlicht voor een bedieningsorgaan. Indien dit onmogelijk is, moeten de symbolen en het bedieningsorgaan of het verklikkerlicht met een zo kort mogelijke doorlopende lijn met elkaar zijn verbonden.

2.1.3.   Afwijkingen in de vorm van de voorgeschreven symbolen zijn niet toegestaan.

2.1.4.   Voor de duidelijkheid mogen aanvullende symbolen worden gebruikt in combinatie met een voorgeschreven symbool, tenzij deze leiden tot verwarring met een symbool dat in dit reglement wordt voorgeschreven.

2.1.5.   De fabrikant mag in de mogelijkheid voorzien om alle bedieningsorganen en meters alsmede hun identificatie op elk ogenblik te verlichten.

2.1.6.   De verklikkerlichten mogen alleen oplichten bij het identificeren van de storing of het probleem waarvoor ze zijn ontworpen of bij functionele controles (bv. van de lampen).

2.1.7.   De nodige middelen moeten ter beschikking worden gesteld om verklikkerlichten en hun identificatie onder alle rijomstandigheden zichtbaar en herkenbaar te maken.

2.1.7.1.   De verklikkerlichten en de bijbehorende identificerende symbolen moeten, wanneer zij branden, goed zichtbaar en herkenbaar zijn in alle omgevingslichtomstandigheden.

2.1.8.   De kleuren moeten, wanneer ze voor verklikkerlichten worden gebruikt, de volgende betekenis hebben:

—	rood: er is onmiddellijk of dreigend gevaar voor personen of risico van zeer ernstige schade aan de uitrusting,

—	geel: de normale bedrijfsgrenzen zijn overschreden, er doet zich een storing voor in een voertuigsysteem, schade aan het voertuig is waarschijnlijk of er is sprake van een andere omstandigheid die gevaar oplevert op de langere termijn (waarschuwing),

—	groen: er is sprake van een veilige, normale bedrijfstoestand (behalve indien blauw of geel vereist is).

De verplichte kleuren worden vermeld in punt 2.1.10. Er dient te worden nagegaan of er geen onjuiste kleuren worden gebruikt voor de verklikkerlichten, zelfs indien deze in combinatie met andere zijn gemonteerd (bv. rood ter aanduiding van de normale werking van de snelheidsregelaar of de „sportstand”).

2.1.9.   Indien gebruik wordt gemaakt van kleurcodes om de grenswaarden van het afstelbereik van een temperatuurfunctie (bv. voor het verwarmingssysteem van de passagiersruimte) aan te geven, moet de grenswaarde voor „warm” worden aangegeven met de kleur rood en de grenswaarde voor „koud” met de kleur blauw. Indien de stand of grenswaarde van een functie wordt aangegeven door een meter die gescheiden is van het bedieningsorgaan van die functie en zich niet dicht bij dat bedieningsorgaan bevindt, moet zowel het bedieningsorgaan als de meter afzonderlijk worden geïdentificeerd met behulp van het juiste symbool.

2.1.10.   Aanduiding en identificatie van de symbolen:

Figuur 8-1

Grootlichtkoplamp (bedieningsorgaan/verklikkerlicht)

Kleur van het verklikkerlicht: blauw

Figuur 8-2

Dimlichtkoplamp (bedieningsorgaan/verklikkerlicht)

Kleur van het verklikkerlicht: groen

Figuur 8-3

Richtingaanwijzer (bedieningsorgaan/verklikkerlicht)

Kleur van het verklikkerlicht: groen

Opmerking: indien er afzonderlijke verklikkerlichten voor linker- en rechterrichtingaanwijzer zijn, mogen de beide pijlen ook onafhankelijk van elkaar worden gebruikt.

Figuur 8-4

Waarschuwingsknipperlicht (bedieningsorgaan/verklikkerlicht)

Twee mogelijkheden:

—	Identificatiesymbool (figuur 8-4), kleur van het verklikkerlicht: rood of

—	gelijktijdige werking van de afzonderlijke verklikkerlichten voor de richtingaanwijzers (figuur 8-3), mits deze gewoonlijk onafhankelijk van elkaar werken (zie de opmerking bij figuur 8-3).

Figuur 8-5

Handchoke (bedieningsorgaan/verklikkerlicht)

Kleur van het verklikkerlicht: geel

Figuur 8-6

Elektrisch akoestisch waarschuwingssignaal (bedieningsorgaan)

Opmerking: indien de bedieningsorganen zijn voorzien van meer dan één symbool, mogen de aanvullende symbolen in spiegelbeeld worden afgebeeld. Indien het bedieningsorgaan rechtstreeks op het stuurwiel is geplaatst, zijn de voorschriften van punt 2.1.1.1 niet van toepassing.

Figuur 8-7

Brandstofniveau (meter/verklikkerlicht)

Kleur van het verklikkerlicht: geel

Figuur 8-8

Koelmiddeltemperatuur (meter/verklikkerlicht)

Kleur van het verklikkerlicht: rood

Figuur 8-9

Oplaadniveau van de batterij (meter/verklikkerlicht)

Kleur van het verklikkerlicht: rood

Figuur 8-10

Motorolie (meter/verklikkerlicht)

Kleur van het verklikkerlicht: rood

Figuur 8-11

Mistvoorlicht (bedieningsorgaan/verklikkerlicht)

Kleur van het verklikkerlicht: groen

Figuur 8-12

Mistachterlicht (bedieningsorgaan/verklikkerlicht)

Kleur van het verklikkerlicht: geel

Figuur 8-13

Hoofdbesturingsschakelaar van het voertuig, ontsteking van de motor, aanvullende inrichting die de motor uitschakelt (bedieningsorgaan)

Opmerking: de „uit”-stand hoeft niet te worden aangeduid wanneer de schakelaars zijn ingebouwd in beveiligingsinrichtingen die op de stuurinrichting werken (stuurslot).

Figuur 8-14

Hoofdbesturingsschakelaar van het voertuig, ontsteking van de motor, aanvullende inrichting die de motor uitschakelt (bedieningsorgaan)

Opmerking: de „aan”-stand hoeft niet te worden aangeduid wanneer de schakelaars zijn ingebouwd in beveiligingsinrichtingen die op de stuurinrichting werken (stuurslot).

Figuur 8-15

Lichtschakelaar (bedieningsorgaan/verklikkerlicht)

Kleur van het verklikkerlicht: groen

Figuur 8-16

Breedtelichten (bedieningsorgaan/verklikkerlicht)

Kleur van het verklikkerlicht: groen

Opmerking: indien er voor deze functie geen afzonderlijk bedieningsorgaan of verklikkerlicht is voorzien, mag deze worden aangeduid met het symbool in figuur 8-15.

Figuur 8-17

Parkeerlichten (bedieningsorgaan)

Figuur 8-18

Vrijloopaanduiding (verklikkerlicht)

Kleur van het verklikkerlicht: groen

Opmerking: de versnellingsbak is in de vrijstand geplaatst.

Figuur 8-19

Startknop van de elektromotor (bedieningsorgaan)

Figuur 8-20

Storing in het antiblokkeersysteem (verklikkerlicht)

Kleur van het verklikkerlicht: geel

Figuur 8-21

Storingslampje (verklikkerlicht)

Kleur van het verklikkerlicht: geel

Opmerking: dit lampje dient voor het melden van storingen in de aandrijving die gevolgen kunnen hebben voor de emissies.

Toelichting:

(1)	Het omlijste oppervlak mag uit één stuk bestaan.

(2)	Het donkere gedeelte van dit symbool mag vervangen worden door het silhouet.

2.1.11.   Het basismodel uit figuur 8-22 dient te worden gebruikt.

Figuur 8-22

Opbouw van het basismodel van de in punt 2.1.10 opgenomen symbolen

Het basismodel bestaat uit:

1.	een basisvierkant met zijden van 50 mm, waarvan de lengte „a” gelijk is aan de nominale maat van het origineel;

2.	een basiscirkel met een diameter van 56 mm die bij benadering dezelfde oppervlakte heeft als het basisvierkant (1);

3.	een tweede, in het basisvierkant (1) ingeschreven cirkel met een diameter van 50 mm;

4.	een tweede vierkant waarvan de hoekpunten op de basiscirkel (2) liggen en waarvan de zijden evenwijdig zijn aan de zijden van het basisvierkant (1);

5.	en 6. twee rechthoeken waarvan de oppervlakte gelijk is aan die van het basisvierkant (1) en waarvan de zijden loodrecht op elkaar staan. Ieder van deze rechthoeken snijdt de tegenover elkaar staande zijden van het basisvierkant op symmetrische wijze;

7.	een derde vierkant waarvan de zijden onder een hoek van 45° door de snijpunten van basisvierkant (1) en basiscirkel (2) gaan, en dat aldus de grootste horizontale en verticale afmetingen van het basismodel bepaalt;

8.	een onregelmatige achthoek, waarvan de zijden een hoek van 30° vormen met de zijden van vierkant (7).

Het basismodel is aangebracht op een rastertekening waarop de afstand tussen de lijnen 12,5 mm bedraagt. De zijden van basisvierkant (1) vallen samen met genoemde lijnen.

2.2.   Gemeenschappelijke ruimte voor de weergave van meervoudige informatie

2.2.1.   Onder de volgende voorwaarden mag een gemeenschappelijke ruimte worden gebruikt om informatie uit verschillende bronnen weer te geven:

2.2.1.1.   de verklikkerlichten en meters die in de gemeenschappelijke ruimte worden getoond, moeten voldoen aan de voorschriften van de punten 2.1 tot en met 2.1.11, en moeten oplichten wanneer de voorwaarde wordt vervuld waarvoor ze zijn ontworpen;

2.2.1.2.   de in punt 2.1.10 vermelde verklikkerlichten en meters die worden getoond in de gemeenschappelijke ruimte moeten oplichten zodra een onderliggende voorwaarde is vervuld:

2.2.1.3.   behoudens het bepaalde in de punten 2.2.1.4 tot en met 2.2.1.6, moet, wanneer de voorwaarde voor het oplichten van twee of meer verklikkerlichten is vervuld, de informatie:

—	automatisch afwisselend worden weergegeven, of

—	met visuele middelen worden weergegeven, waarbij de bestuurder de informatie gezeten in de rijpositie kan selecteren;

2.2.1.4.   de verklikkerlichten voor storingen van het remsysteem, het grootlicht en de richtingaanwijzers mogen niet in dezelfde gemeenschappelijke ruimte worden weergegeven;

2.2.1.5.   indien een of meer van deze verklikkerlichten worden weergegeven in dezelfde ruimte als andere verklikkerlichten, heeft de inschakeling daarvan voorrang op die van alle andere elementen in de gemeenschappelijke ruimte;

2.2.1.6.   het moet onmogelijk zijn de verklikkerlichten voor de storing van het remsysteem, de grootlichtkoplamp en de richtingaanwijzers of welk ander rood verklikkerlicht dan ook uit te schakelen wanneer de voorwaarde voor hun inschakeling nog steeds is vervuld. De weergave van andere informatie in de gemeenschappelijke ruimte mag automatisch of door de bestuurder kunnen worden opgeheven.

---

(1)  PB L 177 van 10.7.2010, blz. 290.

BIJLAGE IX

Toepasselijke voorschriften betreffende de installatie van verlichtings- en lichtsignaalinrichtingen, met inbegrip van automatische in- en uitschakeling van lichten

1.   Voorschriften voor de goedkeuring van een voertuigtype wat de installatie van verlichting betreft

1.1.   Voertuigen van categorie L1e moeten voldoen aan alle desbetreffende voorschriften van VN/ECE-Reglement nr. 74 (1). Ook de voorschriften in de punten 1.8. tot en met 1.12 moeten in acht worden genomen.

1.1.1.   Voertuigen van categorie L1e-B moeten, behoudens geharmoniseerde voorschriften in VN/ECE-Reglement nr. 74, altijd zijn uitgerust met een achterkentekenplaatverlichting.

1.1.2.   Voertuigen van categorie L1e kunnen, behoudens bijzondere voorschriften in VN/ECE-Reglement nr. 74, zijn uitgerust met dagrijlichten die worden geactiveerd in plaats van automatisch ingeschakelde koplichten en die voldoen aan de voorschriften van de punten 2.3.4 tot en met 2.3.4.7 hieronder.

1.1.3.   Voertuigen van categorie L1e-A mogen in afwijking van de voorschriften die zijn vastgesteld in de punten 1.1 tot en met 1.1.2 zijn uitgerust met alle volgende inrichtingen: een koplamp die wit licht uitstraalt in voorwaartse richting wanneer het voertuig in beweging is, een achterlicht dat rood licht uitstraalt in achterwaartse richting wanneer het voertuig in beweging is, ambergele zijretroreflectoren (één aan elke kant), ambergele pedaalretroreflectoren (aan voor- en achterzijde, aan weerszijden) en een rode achterretroreflector. Voor deze verlichtingsinrichtingen hoeft geen onderdeeltypegoedkeuring te zijn verleend en er zijn geen andere bijzondere voorschriften van toepassing op de montage, het ontsteken en doven, en de elektrische schakeling. In dat geval moet de fabrikant verklaren dat de verlichtingsinrichtingen in kwestie voldoen aan ISO-normen nrs. 6742-1:1987 en 6742-2:1985.

1.2.   Voertuigen van categorie L2e moeten voldoen aan de voorschriften van de punten 1.10 tot en met 2.5.

1.3.   Voertuigen van categorie L3e moeten voldoen aan alle desbetreffende voorschriften van VN/ECE-Reglement nr. 53. Ook de voorschriften van de punten 1.8 tot en met 1.12 moeten in aanmerking worden genomen.

1.4.   Voertuigen van categorie L4e moeten voldoen aan de voorschriften van de punten 1.10 tot en met 1.12, alsmede de punten 3 tot en met 3.2.8.1.

1.5.   Voertuigen van categorie L5e moeten voldoen aan de voorschriften van de punten 1.10 tot en met 2.5.

1.6.   Voertuigen van categorie L6e moeten voldoen aan de voorschriften van de punten 1.10 tot en met 2.5.

1.7.   Voertuigen van categorie L7e moeten voldoen aan de voorschriften van de punten 1.10 tot en met 2.5.

1.8.   Voertuigen van categorie L1e-A kunnen worden uitgerust met retroreflecterende strepen op de zijwanden of randen van de banden waardoor de visuele indruk van cirkels van wit licht ontstaat en dergelijke voertuigen gemakkelijk herkenbaar zijn.

1.9.   Voertuigen van categorie L1e en L3e kunnen worden uitgerust met extra retroreflecterende voorzieningen of materialen aan de achterzijde en aan de zijkanten, mits deze de effectiviteit van de verplichte verlichtings- en lichtsignaalinrichtingen niet verminderen. Met name bagagecompartimenten en zadeltassen kunnen worden uitgerust met retroreflecterende materialen, mits deze dezelfde kleur hebben als de verlichtingsinrichting op die plek.

1.10.   Geen enkel voertuig wordt uitgerust met hulpverlichtingsbronnen waarvan het uitgestraalde licht onder normale rijomstandigheden rechtstreeks en/of onrechtstreeks kan worden waargenomen, anders dan om bedieningsorganen, verklikkerlichten en meters of de ruimte voor de inzittenden te verlichten.

1.11.   Geen enkel voertuig mag worden uitgerust met verlichtingsinrichtingen die, bij ontstentenis van duidelijke bewoordingen in de desbetreffende bepalingen van de onderdeeltypegoedkeuring en tenzij uitdrukkelijk op grond van deze bepalingen toegestaan, het aanzicht geven of de indruk wekken dat het uitgestraalde licht zich over het zichtbare vlak verplaatst of verspreidt dan wel een stroboscopisch of knipperend effect hebben. Voorts moet, indien de grootte van het zichtbare vlak van een verlichtingsfunctie wordt verminderd doordat een andere verlichtingsfunctie met een andere kleur wordt geactiveerd, het overblijvende zichtbare vlak van de eerstgenoemde functie blijven voldoen aan de desbetreffende colorimetrische en de juiste voorschriften voor lichtsterkte (bv. wanneer het linker- en rechterachterlicht bestaan uit twee ringvormige delen met leds, waarvan de buitenste ring kan fungeren als de richtingaanwijzer en de binnenste ring blijft fungeren als gecombineerd achterlicht en stoplicht). Alle bedrijfsstanden moeten naar behoren zijn beschreven in de typegoedkeuring voor de verlichtingsinrichting.

1.12.   Wanneer de automatische inschakeling van groot licht of de activering van dagrijlichten is gekoppeld aan het lopen van een motor, wordt deze geacht gekoppeld te zijn aan de activering van de hoofdbesturingsschakelaar van het voertuig. Dit geldt in het bijzonder voor voertuigen met elektrische of andere alternatieve aandrijving en voertuigen die zijn uitgerust met een automatisch stop-/startsysteem voor de motor.

2.   Voorschriften voor voertuigen van categorie L2e, L5e, L6e en L7e

2.1.   Algemene specificaties

2.1.1.   Voor alle verlichtingsinrichtingen moet typegoedkeuring zijn verleend en zij moeten zijn aangebracht in overeenstemming met de fabrieksspecificaties en zo zijn geïnstalleerd dat zij onder normale gebruiksomstandigheden en ondanks de trillingen waaraan zij kunnen zijn blootgesteld de voorgeschreven kenmerken behouden, en dat het voertuig blijft voldoen aan de voorschriften van deze bijlage. Het moet met name onmogelijk zijn de verlichtingsinrichtingen door onoplettendheid te ontregelen.

2.1.2.   De lichten moeten zo zijn aangebracht dat een juiste instelling van de stand gemakkelijk uitvoerbaar is.

2.1.3.   De referentieas van de op het voertuig aangebrachte verlichtingsinrichting moet loodrecht staan op het middenlangsvlak van het voertuig bij zijretroreflectoren en evenwijdig zijn aan dit vlak voor alle andere verlichtingsinrichtingen, met een tolerantiemarge van 3°.

2.1.4.   De hoogte en de instelling van de verlichtingsinrichtingen moeten worden gecontroleerd terwijl het voertuig waarvan de massa alsmede de massa van de eventueel aanwezige aandrijfbatterijen in rijklare toestand verkeren, op een plat horizontaal vlak rust, waarbij het gestuurd wiel of de gestuurde wielen in de rechtuitstand staan en de bandenspanning is ingesteld op de door de fabrikant opgegeven waarden.

2.1.5.   Behoudens bijzondere voorschriften moeten de verlichtingsinrichtingen die een paar vormen:

—	symmetrisch zijn aangebracht ten opzichte van het middenlangsvlak van het voertuig,

—	symmetrisch zijn ten opzichte van elkaar in verhouding tot het middenlangsvlak (en dus ook boven elkaar geplaatst mogen zijn),

—	aan dezelfde colorimetrische voorschriften voldoen, en

—	dezelfde fotometrische kenmerken bezitten.

2.1.6.   Behoudens bijzondere voorschriften mogen lichten met verschillende functies afzonderlijk of gegroepeerd, gecombineerd of samengebouwd in een zelfde inrichting voorkomen, mits alle lichten voldoen aan de desbetreffende voorschriften.

2.1.7.   De maximumhoogte boven het wegdek wordt gemeten vanaf het hoogste punt van het lichtuitstralend oppervlak en de minimumhoogte vanaf het laagste punt.

2.1.8.   Behoudens bijzondere voorschriften mag geen enkel licht knipperen, behalve de richtingaanwijzers, het waarschuwingsknipperlicht en het noodremsignaal.

2.1.9.   Geen lichtuitstralend oppervlak van een rood licht, behalve de achterste zijmarkeringslichten, mag zichtbaar zijn aan de voorzijde en geen lichtuitstralend oppervlak van een wit licht, behalve de achteruitrijlichten, mag zichtbaar zijn aan de achterzijde. Er moet geen rekening worden gehouden met binnen- of dashboardverlichting en de toestand wordt als volgt gecontroleerd:

2.1.9.1.

Geen enkel rood licht mag rechtstreeks zichtbaar zijn voor een waarnemer die zich verplaatst in zone 1 in een dwarsvlak dat zich 25 m voor het voorste deel van het voertuig bevindt (zie figuur 9-1).

2.1.9.2.

Geen enkel wit licht mag rechtstreeks zichtbaar zijn voor een waarnemer die zich verplaatst in zone 2 in een dwarsvlak dat zich 25 m achter het achterste deel van het voertuig bevindt (zie figuur 9-2).

2.1.9.3.

Zones 1 en 2 worden als volgt begrensd in hun respectieve vlakken (zie figuren 9-1 en 9-2): 2.1.9.3.1. twee horizontale vlakken respectievelijk op 1,0 m en op 2,2 m boven het wegdek; 2.1.9.3.2. twee verticale vlakken die in de richting van respectievelijk de voorzijde en de achterzijde van het voertuig een hoek van 15° naar buiten vormen met het middenlangsvlak van het voertuig. In deze vlakken liggen respectievelijk de verticale snijlijnen van de verticale vlakken die evenwijdig aan het middenlangsvlak van het voertuig lopen en de totale breedte begrenzen met de verticale dwarsvlakken die de totale lengte van het voertuig begrenzen.

Figuur 9-1

Rechtstreekse zichtbaarheid aan de voorzijde van een lichtuitstralend oppervlak van een rood licht

Figuur 9-2

Rechtstreekse zichtbaarheid aan de achterzijde van een lichtuitstralend oppervlak van een wit licht

2.1.10.   De elektrische schakeling moet zo zijn dat de breedte- en achterlichten, en de achterkentekenplaatverlichting alleen tegelijk kunnen worden ontstoken en gedoofd.

2.1.11.   Voertuigen moeten zijn voorzien van:

—	dagrijlichten, of

—	dimlichtkoplampen die automatisch worden ontstoken wanneer de hoofdbesturingsschakelaar van het voertuig is ingeschakeld.

2.1.12.   Behoudens bijzondere voorschriften moet de elektrische schakeling zo zijn dat de grootlichtkoplampen, de dimlichtkoplampen en de mistvoorlichten alleen kunnen worden ontstoken indien de in punt 2.1.10 vermelde lichten eveneens worden ontstoken. Deze voorwaarde geldt niet wanneer de grootlichtkoplampen en/of dimlichtkoplampen kort en met korte tussenpozen worden ingeschakeld om een optische waarschuwing te geven.

2.1.13.   Verklikkerlichten

2.1.13.1.   Voorschriften voor bepaalde inschakelverklikkerlichten kunnen worden vervuld door het verklikkersignaal voor de werking.

2.1.14.   Door de verlichtingsinrichtingen moet licht van de volgende kleuren worden uitgestraald:

Grootlichtkoplampen	:	wit
Dagrijlicht	:	wit
Dimlichtkoplamp	:	wit
Richtingaanwijzers	:	ambergeel
Stoplicht	:	rood
Breedtelicht	:	wit
Achterlicht	:	rood
Mistvoorlicht	:	wit of geel
Mistachterlicht	:	rood
Achteruitrijlicht	:	wit
Waarschuwingsknipperlicht	:	ambergeel
Achterkentekenplaatverlichting	:	wit
Niet-driehoekige zijretroreflector (voorzijde)	:	ambergeel
Niet-driehoekige zijretroreflector (achterzijde)	:	ambergeel of rood
Zijmarkeringslicht (voorzijde)	:	ambergeel
Zijmarkeringslicht (achterzijde)	:	ambergeel of rood
Niet-driehoekige achterretroreflector	:	rood

2.1.14.1.   Trichromatische coördinaten:

Rood:	Grenswaarde naar geel:	y ≤ 0,335
	Grenswaarde naar paars:	z ≤ 0,008
Wit:	Grenswaarde naar blauw	x ≥ 0,310
	Grenswaarde naar geel:	x ≤ 0,500
	Grenswaarde naar groen:
	Grenswaarde naar groen:	y ≤ 0,440
	Grenswaarde naar paars:
	grenswaarde naar rood:	y ≤ 0,382
Geel:	grenswaarde naar rood:
	Grenswaarde naar groen:
	Grenswaarde naar wit:	en y ≥ 0,440
		y ≤ 0,440
	Grenswaarde naar de spectrumwaarde:
Ambergeel:	Grenswaarde naar geel:	y ≤ 0,429
	grenswaarde naar rood:	y ≤ 0,398
	Grenswaarde naar wit:	z ≤ 0,007

Voor het controleren van bovengenoemde grenswaarden wordt gebruikgemaakt van een lichtbron met een kleurtemperatuur van 2 856 K (standaard A van de Internationale Commissie voor Verlichtingskunde (CIE)).

2.1.14.2.   De kleurdefinities in VN/ECE-Reglement nr. 48 (2) kunnen worden beschouwd als een alternatief voor de specificaties in punt 2.1.14.1, in welk geval de definitie van „selectief geel licht” dient te worden gebruikt in plaats van de bovenstaande specificatie voor „geel”.

2.2.   Algemene voorschriften

2.2.1.   Voertuigen van categorie L2e en L6e moeten zijn uitgerust met de volgende verlichtingsinrichtingen:

—	dimlichtkoplamp,

—	breedtelicht,

—	richtingaanwijzers,

—	achterlicht,

—	stoplicht,

—	achterkentekenplaatverlichting,

—	achterretroreflector (niet-driehoekig), en

—	zijretroreflectoren (niet-driehoekig).

2.2.2.   Voertuigen van categorie L2e en L6e kunnen worden uitgerust met de volgende aanvullende verlichtingsinrichtingen:

—	grootlichtkoplamp,

—	dagrijlicht,

—	mistvoorlicht,

—	waarschuwingsknipperlicht,

—	mistachterlicht,

—	achteruitrijlicht, en

—	zijmarkeringslichten.

2.2.3.   Op voertuigen van categorie L2e of L6e worden geen andere verlichtings- en lichtsignaalinrichtingen geïnstalleerd dan die welke worden vermeld in de punten 2.2.1 en 2.2.2.

2.2.4.   Voertuigen van categorie L5e en L7e moeten zijn uitgerust met de volgende verlichtingsinrichtingen:

—	grootlichtkoplamp,

—	dimlichtkoplamp,

—	breedtelicht,

—	richtingaanwijzers,

—	achterlicht,

—	stoplicht,

—	achterkentekenplaatverlichting,

—	achterretroreflector (niet-driehoekig), en

—	zijretroreflectoren (niet-driehoekig).

2.2.5.   Voertuigen van categorie L5e en L7e kunnen zijn uitgerust met de volgende aanvullende verlichtingsinrichtingen:

—	dagrijlicht,

—	mistvoorlicht,

—	waarschuwingsknipperlicht,

—	mistachterlicht,

—	achteruitrijlicht, en

—	zijmarkeringslichten.

2.2.6.   Op voertuigen van categorie L5e of L7e worden geen andere verlichtings- en lichtsignaalinrichtingen geïnstalleerd dan die welke worden vermeld in de punten 2.2.4 en 2.2.5.

2.2.7.   Op het voertuig worden alleen verlichtings- en lichtsignaalinrichtingen geïnstalleerd waarvoor typegoedkeuring is verleend voor voertuigen van categorie L. Er mogen echter ook verlichtings- en lichtsignaalinrichtingen worden geïnstalleerd waarvoor typegoedkeuring is verleend voor installatie op voertuigen van categorie M1 of N1, in overeenstemming met VN/ECE-Reglement nr. 48.

2.2.7.1.   Voertuigen van andere categorieën dan L2e en L6e mogen niet zijn uitgerust met dimlichtkoplampen van klasse A.

2.3.   Bijzondere voorschriften

2.3.1.   Grootlichtkoplamp

2.3.1.1.   Aantal:

—	één of twee, bij voertuigen met een totale breedte van niet meer dan 1 300 mm,

—	twee, bij voertuigen met een totale breedte van meer dan 1 300 mm.

2.3.1.2.   Opstelling:

—	geen bijzondere voorschriften.

2.3.1.3.   Plaats:

2.3.1.3.1.

In de breedte: — één afzonderlijke grootlichtkoplamp mag boven, onder of naast een ander voorlicht worden geïnstalleerd. Indien het ene licht boven op het andere is geplaatst, moet het referentiepunt van de grootlichtkoplamp zich in het middenlangsvlak van het voertuig bevinden. Indien de lichten zich naast elkaar bevinden, moeten hun referentiepunten symmetrisch zijn ten opzichte van het middenlangsvlak van het voertuig, — één afzonderlijke grootlichtkoplamp die met een ander voorlicht is samengebouwd, moet zo zijn gemonteerd dat haar referentiepunt in het middenlangsvlak van het voertuig ligt. Wanneer het voertuig echter ook van een ander voorlicht is voorzien naast de grootlichtkoplamp, moeten hun referentiepunten symmetrisch zijn ten opzichte van het middenlangsvlak van het voertuig, — twee grootlichtkoplampen, waarvan geen, één of beide met een ander voorlicht is (zijn) samengebouwd, moeten zo zijn geïnstalleerd dat hun referentiepunten symmetrisch zijn ten opzichte van het middenlangsvlak van het voertuig.

2.3.1.3.2.

In de hoogte: — geen bijzondere voorschriften.

2.3.1.3.3.

In de lengte: — aan de voorzijde van het voertuig. Aan dit voorschrift wordt geacht te zijn voldaan, indien de bestuurder noch rechtstreeks noch onrechtstreeks via de achteruitkijkspiegels en/of andere lichtweerkaatsende oppervlakken van het voertuig hinder ondervindt van het uitgestraalde licht.

2.3.1.3.4.

Afstand: — indien er één afzonderlijke grootlichtkoplamp is, mag de afstand tussen de rand van het lichtuitstralend oppervlak en de rand van één afzonderlijke dimlichtkoplamp niet meer dan 200 mm bedragen.

2.3.1.4.   Geometrische zichtbaarheid:

—

de zichtbaarheid van het lichtuitstralend oppervlak, ook in velden die niet verlicht lijken in de betrokken waarnemingsrichting, moet zijn gewaarborgd binnen een divergerende ruimte begrensd door beschrijvende lijnen die de omtrek van het lichtuitstralend oppervlak raken en met de referentieas van de grootlichtkoplamp een hoek van ten minste 5° maken.

2.3.1.5.   Richting:

—	naar voren gericht; mag draaien naargelang van de draaiing van de stuurinrichting.

2.3.1.6.   Elektrische schakeling:

—	alle grootlichtkoplampen moeten tegelijkertijd worden ontstoken en gedoofd,

—	alle grootlichtkoplampen moeten worden ontstoken wanneer de voorwaartse verlichtingsstand wordt gewijzigd van dimlicht naar grootlicht,

—	alle grootlichtkoplampen moeten tegelijkertijd worden gedoofd wanneer de voorwaartse verlichtingsstand wordt gewijzigd van grootlicht naar dimlicht,

—	de dimlichtkoplampen mogen tegelijk met de grootlichtkoplampen blijven branden.

2.3.1.7.   Inschakelverklikkerlicht:

—	verplicht, indien de grootlichtkoplamp is gemonteerd (niet-knipperend blauw verklikkerlicht).

2.3.1.8.   Overige voorschriften:

—	de gecombineerde waarde van de maximale lichtsterkte van alle grootlichtkoplampen die op hetzelfde moment kunnen worden geactiveerd mag niet hoger zijn dan 430 000 cd, hetgeen overeenkomt met een referentiewaarde van 100.

2.3.2.   Dimlichtkoplamp

2.3.2.1.   Aantal:

—	één of twee, bij voertuigen met een totale breedte van niet meer dan 1 300 mm,

—	twee, bij voertuigen met een totale breedte van meer dan 1 300 mm.

2.3.2.2   Opstelling:

—	geen bijzondere voorschriften.

2.3.2.3   Plaats:

2.3.2.3.1

In de breedte: — één afzonderlijke dimlichtkoplamp mag boven, onder of naast een ander voorlicht worden geïnstalleerd. Indien het ene licht boven op het andere is geplaatst, moet het referentiepunt van de dimlichtkoplamp zich in het middenlangsvlak van het voertuig bevinden. Indien de lichten zich naast elkaar bevinden, moeten hun referentiepunten symmetrisch zijn ten opzichte van het middenlangsvlak van het voertuig, — één afzonderlijke dimlichtkoplamp die met een ander voorlicht is samengebouwd, moet zo zijn gemonteerd dat haar referentiepunt in het middenlangsvlak van het voertuig ligt. Wanneer het voertuig echter van een ander voorlicht is voorzien naast de dimlichtkoplamp, moeten hun referentiepunten symmetrisch zijn ten opzichte van het middenlangsvlak van het voertuig, — twee dimlichtkoplampen, waarvan geen, één of beide met een ander voorlicht is (zijn) samengebouwd, moeten zo zijn geïnstalleerd dat hun referentiepunten symmetrisch zijn ten opzichte van het middenlangsvlak van het voertuig, — wanneer er twee dimlichtkoplampen zijn, mag de zijwaartse afstand tussen de buitenranden van de lichtuitstralende oppervlakken en de buitenranden van het voertuig niet meer dan 400 mm bedragen.

2.3.2.3.2.

In de hoogte: — minimaal 500 mm, maximaal 1 200 mm boven het wegdek.

2.3.2.3.3.

In de lengte: — aan de voorzijde van het voertuig. Aan dit voorschrift wordt geacht te zijn voldaan, indien de bestuurder noch rechtstreeks noch onrechtstreeks via weerkaatsing van de achteruitkijkspiegels en/of andere lichtweerkaatsende oppervlakken van het voertuig hinder ondervindt van het uitgestraalde licht.

2.3.2.3.4.

Afstand: — de afstand tussen de rand van het lichtuitstralend oppervlak van één afzonderlijke dimlichtkoplamp en de rand van één afzonderlijke grootlichtkoplamp mag niet meer dan 200 mm bedragen.

2.3.2.4.   Geometrische zichtbaarheid:

—	α = 15° naar boven en 10° naar beneden,

—	β = 45° naar links en naar rechts, indien er slechts één dimlichtkoplamp is,

—	β = 45° naar buiten en 10° naar binnen, indien er twee dimlichtkoplampen zijn.

2.3.2.5.   Richting:

—	naar voren gericht; mag draaien naargelang van de draaiing van de stuurinrichting.

2.3.2.6.   Elektrische schakeling:

—	alle dimlichtkoplampen worden tegelijkertijd ontstoken en gedoofd,

—	alle dimlichtkoplampen moeten worden ontstoken wanneer de voorwaartse verlichtingsstand wordt gewijzigd van grootlicht naar dimlicht,

—	alle dimlichtkoplampen moeten tegelijkertijd worden gedoofd wanneer de voorwaartse verlichtingsstand wordt gewijzigd van dimlicht naar grootlicht; de dimlichtkoplampen mogen evenwel tegelijk met de grootlichtkoplampen blijven branden.

2.3.2.7.   Inschakelverklikkerlicht:

—	facultatief (niet-knipperend groen verklikkerlicht).

2.3.2.8.   Overige voorschriften:

—	dimlichtkoplampen waarvan het laagste punt van het lichtuitstralend oppervlak zich 0,8 m of minder boven het wegdek bevindt, moeten worden versteld tot een begininstelling van tussen – 1,0 % en – 1,5 %. De exacte waarde kan worden aangegeven door de fabrikant,

—	dimlichtkoplampen waarvan het laagste punt van het lichtuitstralend oppervlak zich tussen 0,8 m en 1,0 m boven het wegdek bevindt, moeten worden versteld tot een begininstelling van tussen – 1,0 % en – 2,0 %. De exacte waarde kan worden aangegeven door de fabrikant,

—	dimlichtkoplampen waarvan het laagste punt van het lichtuitstralend oppervlak zich 1,0 m of meer boven het wegdek bevindt, moeten worden versteld tot een begininstelling van tussen – 1,5 % en – 2,0 %. De exacte waarde kan worden aangegeven door de fabrikant,

—

voor dimlichtkoplampen met een lichtbron met een objectieve lichtstroom die niet sterker is dan 2 000 lumen en een begininstelling tussen – 1,0 % en – 1,5 %, moet de verticale helling in alle beladingstoestanden tussen – 0,5 % en – 2,5 % blijven. De verticale helling moet tussen – 1,0 % en – 3,0 % blijven indien de beginhelling is ingesteld tussen – 1,5 % en – 2,0 %. Om aan de voorschriften te voldoen kan een externe verstellingsinrichting worden gebruikt, mits er geen andere instrumenten nodig zijn dan die welke bij het voertuig worden verschaft,

—

voor dimlichtkoplampen met een lichtbron met een objectieve lichtstroom die sterker is dan 2 000 lumen en een begininstelling tussen – 1,0 % en –1,5 %, moet de verticale helling in alle beladingstoestanden tussen – 0,5 % en – 2,5 % blijven. De verticale helling moet tussen – 1,0 % en – 3,0 % blijven indien de beginhelling is ingesteld tussen – 1,5 % en – 2,0 %. Er kan een verstelinrichting voor de koplamphoogte worden gebruikt om te voldoen aan de voorschriften van dit punt, mits deze volledig automatisch werkt en de responstijd minder dan 30 seconden bedraagt.

2.3.2.8.1.   Testomstandigheden:

—

de voorschriften met betrekking tot de helling in punt 2.3.2.8 worden als volgt gecontroleerd: — de massa in rijklare toestand van het voertuig plus de massa van de eventueel aanwezige aandrijfbatterijen en een massa van 75 kg om de bestuurder na te bootsen, — het voertuig is tot de maximale technisch toelaatbare massa beladen waarbij de massa zo is verdeeld dat de door de fabrikant voor deze beladingstoestand aangegeven maximale asbelastingen worden bereikt, — in het voertuig is een massa van 75 kg geplaatst ter simulatie van de bestuurder en het voertuig is zo beladen dat de door de fabrikant aangegeven maximaal toelaatbare belasting van de achteras is bereikt; in dat geval moet de belasting van de vooras echter zo laag mogelijk zijn,

—	voordat er metingen worden verricht, moet het voertuig ten minste drie keer heen en weer worden geschommeld en vervolgens over ten minste één volledige omwenteling van het wiel achteruit en vooruit worden bewogen.

2.3.3.   Breedtelicht

2.3.3.1.   Aantal:

—	één of twee, bij voertuigen met een totale breedte van niet meer dan 1 300 mm,

—	twee, bij voertuigen met een totale breedte van meer dan 1 300 mm.

2.3.3.2.   Opstelling:

—	geen bijzondere voorschriften.

2.3.3.3.   Plaats:

2.3.3.3.1.

In de breedte: — één afzonderlijk breedtelicht mag boven, onder of naast een ander voorlicht zijn geïnstalleerd. Indien het ene licht boven op het andere is geplaatst, moet het referentiepunt van het breedtelicht zich in het middenlangsvlak van het voertuig bevinden. Indien de lichten zich naast elkaar bevinden, moeten hun referentiepunten symmetrisch zijn ten opzichte van het middenlangsvlak van het voertuig, — één afzonderlijk breedtelicht dat met een ander voorlicht is samengebouwd, moet zo zijn gemonteerd dat zijn referentiepunt in het middenlangsvlak van het voertuig ligt. Wanneer het voertuig echter van een ander voorlicht is voorzien naast het breedtelicht, moeten hun referentiepunten symmetrisch zijn ten opzichte van het middenlangsvlak van het voertuig, — twee breedtelichten, waarvan geen, één of beide met een ander voorlicht is (zijn) samengebouwd, moeten zo zijn geïnstalleerd dat hun referentiepunten symmetrisch zijn ten opzichte van het middenlangsvlak van het voertuig, — wanneer er twee breedtelichten zijn, mag de zijwaartse afstand tussen de buitenranden van de lichtuitstralende oppervlakken van het licht en de buitenranden van het voertuig niet meer dan 400 mm bedragen.

2.3.3.3.2.

In de hoogte: — minimaal 350 mm, maximaal 1 200 mm boven het wegdek.

2.3.3.3.3.

In de lengte: — aan de voorzijde van het voertuig.

2.3.3.4.   Geometrische zichtbaarheid:

—	α = 15° naar boven en 15° naar beneden; de neerwaartse hoek mag tot 5° worden teruggebracht indien het breedtelicht zich minder dan 750 mm boven het wegdek bevindt,

—	β = 80° naar links en naar rechts, indien er slechts één breedtelicht is,

—	β = 80° naar buiten en 45° naar binnen, indien er twee breedtelichten zijn.

2.3.3.5.   Richting:

—	naar voren gericht; mag draaien naargelang van de draaiing van de stuurinrichting.

2.3.3.6.   Elektrische schakeling:

—	moet worden ontstoken overeenkomstig punt 2.1.10.

2.3.3.7.   Inschakelverklikkerlicht:

—	verplicht (een niet-knipperend groen verklikkerlicht of de dashboardverlichting van het voertuig mag worden gebruikt om aan te geven dat de lichten zijn geactiveerd zoals in punt 2.1.10 wordt beschreven).

2.3.4.   Dagrijlicht

2.3.4.1.   Aantal:

—	één of twee, bij voertuigen met een totale breedte van niet meer dan 1 300 mm,

—	twee, bij voertuigen met een totale breedte van meer dan 1 300 mm.

2.3.4.2.   Opstelling:

—	geen bijzondere voorschriften.

2.3.4.3.   Plaats:

2.3.4.3.1.

In de breedte: — één afzonderlijk dagrijlicht mag boven, onder of naast een ander voorlicht zijn geïnstalleerd. Indien het ene licht boven op het andere is geplaatst, moet het referentiepunt van het dagrijlicht zich in het middenlangsvlak van het voertuig bevinden. Indien de lichten zich naast elkaar bevinden, moeten hun referentiepunten symmetrisch zijn ten opzichte van het middenlangsvlak van het voertuig, — één afzonderlijk dagrijlicht dat met een ander voorlicht is samengebouwd, moet zo zijn gemonteerd dat zijn referentiepunt in het middenlangsvlak van het voertuig ligt. Wanneer het voertuig echter van een ander voorlicht is voorzien naast het dagrijlicht, moeten hun referentiepunten symmetrisch zijn ten opzichte van het middenlangsvlak van het voertuig, — twee dagrijlichten, waarvan er geen, één of beide met een ander voorlicht is (zijn) samengebouwd, moeten zo zijn geïnstalleerd dat hun referentiepunten symmetrisch zijn ten opzichte van het middenlangsvlak van het voertuig, — de afstand tussen de binnenranden van de lichtuitstralende oppervlakken is ten minste 500 mm bij voertuigen met een totale breedte van meer dan 1 300 mm.

2.3.4.3.2.

In de hoogte: — minimaal 250 mm, maximaal 1 500 mm boven het wegdek.

2.3.4.3.3.

In de lengte: — aan de voorzijde van het voertuig. Aan dit voorschrift wordt geacht te zijn voldaan, indien de bestuurder noch rechtstreeks noch onrechtstreeks via weerkaatsing van de achteruitkijkspiegels en/of andere lichtweerkaatsende oppervlakken van het voertuig hinder ondervindt van het uitgestraalde licht.

2.3.4.3.4.

Afstand: — indien de afstand tussen de voorrichtingaanwijzer en het dagrijlicht 40 mm of minder bedraagt, moet de elektrische schakeling van het dagrijlicht aan de desbetreffende kant van het voertuig zo zijn dat: — het dagrijlicht wordt uitgeschakeld, of — de lichtsterkte wordt teruggebracht tot maximaal 140 cd, gedurende de hele periode (zowel binnen als buiten de cyclus) dat de desbetreffende voorrichtingaanwijzer is geactiveerd.

2.3.4.4.   Geometrische zichtbaarheid:

—	α = 10° naar boven en 10° naar beneden,

—	β = 20° naar links en naar rechts, indien er slechts één dagrijlicht is,

—	β = 20° naar buiten en 20° naar binnen, indien er twee dagrijlichten zijn.

2.3.4.5.   Richting:

—	naar voren gericht; mag draaien naargelang van de draaiing van de stuurinrichting.

2.3.4.6.   Elektrische schakeling:

—

alle dagrijlichten lichten op wanneer de hoofdbesturingsschakelaar is geactiveerd; onder de volgende omstandigheden kunnen ze echter uit blijven staan: — het bedieningsorgaan van de automatische transmissie bevindt zich in de parkeerstand, — de parkeerrem is ingeschakeld, of — voordat het voertuig voor het eerst in beweging wordt gebracht na elke handmatige activering van de hoofdbesturingsschakelaar en het aandrijfsysteem,

—	dagrijlichten mogen handmatig worden uitgeschakeld; dit is echter alleen mogelijk bij een voertuigsnelheid die niet hoger is dan 10 km/h. De lichten worden automatisch opnieuw ingeschakeld wanneer de voertuigsnelheid hoger is dan 10 km/h of wanneer het voertuig meer dan 100 m heeft afgelegd,

—

dagrijlichten moeten telkens automatisch worden uitgeschakeld wanneer: — het voertuig wordt uitgeschakeld met behulp van de hoofdbesturingsschakelaar, — de mistvoorlichten worden ingeschakeld, — de koplampen worden ingeschakeld, behalve wanneer ze worden gebruikt om met korte tussenpozen onderbroken lichtsignalen te geven, en — in omgevingslicht van minder dan 1 000 lux waarbij de op de snelheidsmeter aangegeven snelheid van het voertuig nog duidelijk leesbaar is (bv. wanneer de verlichting van de snelheidsmeter altijd aan staat) en het voertuig niet is uitgerust met een niet-flitsend groen verklikkerlicht in overeenstemming met punt 2.3.3.7 of een speciaal groen inschakelverklikkerlicht voor het dagrijlicht dat door het passende symbool wordt aangegeven. In dergelijke gevallen worden de in punt 2.1.12 voorgeschreven dimlichtkoplampen en verlichtingsinrichtingen automatisch en gelijktijdig ingeschakeld binnen twee seconden nadat het omgevingslicht onder het niveau van 1 000 lux is gezakt. Indien het omgevingslicht vervolgens stijgt tot een niveau van ten minste 7 000 lux, worden de dagrijlichten automatisch opnieuw ingeschakeld, terwijl de in punt 2.1.12 voorgeschreven dimlichtkoplampen en verlichtingsinrichtingen automatisch en gelijktijdig worden uitgeschakeld binnen 5 tot 300 seconden (d.w.z. dat volledig automatische lichtschakeling voorgeschreven is indien de bestuurder geen zichtbare indicatie of stimulans heeft om de normale verlichting in te schakelen wanneer het donker is).

2.3.4.7.   Inschakelverklikkerlicht:

—	facultatief.

2.3.5.   Mistvoorlicht

2.3.5.1.   Aantal:

—	één of twee, bij voertuigen met een totale breedte van niet meer dan 1 300 mm,

—	twee, bij voertuigen met een totale breedte van meer dan 1 300 mm.

2.3.5.2.   Opstelling:

—	geen bijzondere voorschriften.

2.3.5.3.   Plaats:

2.3.5.3.1.

In de breedte: — één afzonderlijk mistvoorlicht mag boven, onder of naast een ander voorlicht zijn geïnstalleerd. Indien het ene licht boven op het andere is geplaatst, moet het referentiepunt van het mistvoorlicht zich in het middenlangsvlak van het voertuig bevinden. Indien de lichten zich naast elkaar bevinden, moeten hun referentiepunten symmetrisch zijn ten opzichte van het middenlangsvlak van het voertuig, — één afzonderlijk mistvoorlicht dat met een ander voorlicht is samengebouwd, moet zo zijn gemonteerd dat zijn referentiepunt in het middenlangsvlak van het voertuig ligt. Wanneer het voertuig echter van een ander voorlicht is voorzien naast het mistvoorlicht, moeten hun referentiepunten symmetrisch zijn ten opzichte van het middenlangsvlak van het voertuig, — twee mistvoorlichten, waarvan er geen, één of beide met een ander voorlicht is (zijn) samengebouwd, moeten zo zijn geïnstalleerd dat hun referentiepunten symmetrisch zijn ten opzichte van het middenlangsvlak van het voertuig, — wanneer er twee mistvoorlichten zijn, mag de zijwaartse afstand tussen de buitenranden van de lichtuitstralende oppervlakken en de buitenranden van het voertuig niet meer dan 400 mm bedragen.

2.3.5.3.2.

In de hoogte: — minimaal 250 mm, maximaal 800 mm boven het wegdek; — geen enkel gedeelte van het lichtuitstralend oppervlak mag hoger zijn dan de bovenkant van het lichtuitstralend oppervlak van de hoogst geplaatste dimlichtkoplamp.

2.3.5.3.3.

In de lengte: — aan de voorzijde van het voertuig. Aan dit voorschrift wordt geacht te zijn voldaan, indien de bestuurder noch rechtstreeks noch onrechtstreeks via weerkaatsing van de achteruitkijkspiegels en/of andere lichtweerkaatsende oppervlakken van het voertuig hinder ondervindt van het uitgestraalde licht.

2.3.5.4.   Geometrische zichtbaarheid:

—	α = 5° naar boven en 5° naar beneden,

—	β = 45° naar links en naar rechts, indien er slechts één mistvoorlicht is,

—	β = 45° naar buiten en 10° naar binnen, indien er twee mistvoorlichten zijn.

2.3.5.5.   Richting:

—	naar voren gericht; mag draaien naargelang van de draaiing van de stuurinrichting.

2.3.5.6.   Elektrische schakeling:

—	alle mistvoorlichten worden tegelijkertijd ontstoken en gedoofd;

—	het moet mogelijk zijn het mistvoorlicht onafhankelijk van de grootlichtkoplamp, de dimlichtkoplamp of een combinatie van deze koplampen te ontsteken en te doven.

2.3.5.7.   Inschakelverklikkerlicht:

—	verplicht (niet-knipperend groen verklikkerlicht).

2.3.6.   Richtingaanwijzers

2.3.6.1.   Aantal:

—

vier,

—	zes, indien er twee extra zijrichtingaanwijzers zijn geïnstalleerd en in overeenstemming met alle desbetreffende voorschriften van VN/ECE-Reglement nr. 48, zoals voorgeschreven voor voertuigcategorie M1.

2.3.6.2.   Opstelling:

—	twee voorrichtingaanwijzers van categorie 11, 1, 1a of 1b en twee achterrichtingaanwijzers van categorie 12, 2a of 2b (d.w.z. twee aan elke kant),

—

er mogen twee zijrichtingaanwijzers van categorie 5 of 6 (d.w.z. één aanvullende zijrichtingaanwijzer aan elke kant) worden geïnstalleerd in aanvulling op de verplichte richtingaanwijzers, mits hun installatie voldoet aan alle desbetreffende voorschriften van VN/ECE-Reglement nr. 48, zoals voorgeschreven voor voertuigcategorie M1.

2.3.6.3.   Plaats:

2.3.6.3.1.

In de breedte: — de zijwaartse afstand tussen de buitenranden van de lichtuitstralende oppervlakken en de buitenranden van het voertuig mag niet meer dan 400 mm bedragen, — de afstand tussen de binnenranden van de lichtuitstralende oppervlakken van de voorrichtingaanwijzers moet ten minste 240 mm zijn bij voertuigen met één voorwiel of bij voertuigen met een breedte van ten hoogste 1 000 mm, — de afstand tussen de binnenranden van de lichtuitstralende oppervlakken van de voorrichtingaanwijzers moet ten minste 500 mm zijn bij voertuigen met meer dan één voorwiel of bij voertuigen met een breedte van meer dan 1 000 mm, — de afstand tussen de binnenranden van de lichtuitstralende oppervlakken van de achterrichtingaanwijzers moet ten minste 180 mm zijn bij voertuigen met één achterwiel of bij voertuigen met een breedte van ten hoogste 1 000 mm, — de afstand tussen de binnenranden van de lichtuitstralende oppervlakken van de achterrichtingaanwijzers moet ten minste 500 mm zijn bij voertuigen met meer dan één achterwiel of bij voertuigen met een breedte van meer dan 1 000 mm, — tussen het lichtuitstralend oppervlak van een voorrichtingaanwijzer en de dichtstbijzijnde dimlichtkoplampen moet er een onderlinge minimumafstand zijn van: — 75 mm indien de richtingaanwijzer een minimale lichtsterkte heeft van 90 cd, — 40 mm indien de richtingaanwijzer een minimale lichtsterkte heeft van 175 cd, — 20 mm indien de richtingaanwijzer een minimale lichtsterkte heeft van 250 cd, — ≤ 20 mm indien de richtingaanwijzer een minimale lichtsterke heeft van 400 cd.

2.3.6.3.2.

In de hoogte: — minimaal 500 mm, maximaal 1 500 mm boven het wegdek.

2.3.6.3.3.

In de lengte: — geen bijzondere voorschriften.

2.3.6.4.   Geometrische zichtbaarheid:

—	α = 15° naar boven en 15° naar beneden; de neerwaartse hoek mag tot 5° worden teruggebracht indien de richtingaanwijzers zich minder dan 750 mm boven het wegdek bevinden,

—	β = 80° naar buiten en 45° naar binnen (zie figuur 9-3).

Figuur 9-3

Geometrische zichtbaarheid van de richtingaanwijzers rechtsvoor en rechtsachter

2.3.6.5.   Richting:

—	naar voren gericht; mag bewegen naargelang van de draaiing van de stuurinrichting, alsook in achterwaartse richting.

2.3.6.6.   Elektrische schakeling:

—	het inschakelen van de richtingaanwijzers moet onafhankelijk van de ontsteking van de andere lichten geschieden. Alle richtingaanwijzers aan één kant van het voertuig moeten met één bedieningsorgaan worden in- en uitgeschakeld.

2.3.6.7.   Verklikkersignaal voor de werking:

—	verplicht; kan optisch, akoestisch of beide zijn,

—	indien het verklikkersignaal optisch is, moet het een groen knipperlicht zijn dat, wanneer één van de voor- of achterrichtingaanwijzers defect is, dooft, blijft branden zonder te knipperen of een duidelijke verandering in de frequentie vertoont,

—	indien het verklikkersignaal geheel akoestisch is, moet het duidelijk hoorbaar zijn en in vergelijkbare bedrijfsomstandigheden functioneren als het optische verklikkersignaal.

2.3.6.8.   Overige voorschriften:

—

de volgende kenmerken moeten worden gecontroleerd zonder een andere dan de voor de werking van de motor (indien aanwezig) vereiste belasting van het elektrische systeem, na activering van de hoofdbesturingsschakelaar en activering van de verlichtingsinrichtingen die als gevolg daarvan worden ontstoken.

2.3.6.8.1.   Kenmerken:

—	de knipperfrequentie van het licht moet 90 ± 30 keer per minuut bedragen,

—	de richtingaanwijzers aan dezelfde kant van het voertuig moeten met dezelfde frequentie (in fase) knipperen en kunnen hetzij synchroon hetzij afwisselend werken,

—	de lichten moeten binnen één seconde na de inwerkingstelling van het bedieningsorgaan beginnen te knipperen en binnen anderhalve seconde na de buitenwerkingstelling ervan worden uitgeschakeld,

—

wanneer een voor- of achterrichtingaanwijzer door een ander oorzaak dan kortsluiting defect is, moet de andere richtingaanwijzer of moeten de andere richtingaanwijzers voor dezelfde richting blijven branden of knipperen; in dat geval hoeft de knipperfrequentie echter niet met de in dit punt voorgeschreven waarde overeen te komen.

2.3.7.   Waarschuwingsknipperlicht

2.3.7.1.   Aantal:

—	overeenkomstig de bepalingen van punt 2.3.6.1.

2.3.7.2.   Opstelling:

—	overeenkomstig de bepalingen van punt 2.3.6.2.

2.3.7.3.   Plaats:

2.3.7.3.1.

In de breedte: — overeenkomstig de bepalingen van punt 2.3.6.3.1.

2.3.7.3.2.

In de hoogte: — overeenkomstig de bepalingen van punt 2.3.6.3.2.

2.3.7.3.3.

In de lengte: — overeenkomstig de bepalingen van punt 2.3.6.3.3.

2.3.7.4.   Geometrische zichtbaarheid:

—	overeenkomstig de bepalingen van punt 2.3.6.4.

2.3.7.5.   Richting:

—	overeenkomstig de bepalingen van punt 2.3.6.5.

2.3.7.6.   Elektrische schakeling:

—

het waarschuwingsknipperlicht wordt geactiveerd met behulp van een afzonderlijk bedieningsorgaan en bestaat uit de gelijktijdige werking van alle richtingaanwijzers. Het moet mogelijk zijn het waarschuwingsknipperlicht zelfs te bedienen wanneer de hoofdbesturingsschakelaar is gedeactiveerd en het boordelektronicasysteem is uitgeschakeld.

2.3.7.7.   Inschakelverklikkerlicht:

—	verplicht, indien het waarschuwingsknipperlicht aanwezig is (knipperend rood verklikkerlicht),

—	indien er twee afzonderlijke groene verklikkerlichten zijn voor de linker- en de rechterrichtingaanwijzers, kunnen deze verklikkerlichten tegelijkertijd oplichten in plaats van het rode verklikkerlicht afzonderlijk.

2.3.7.8.   Overige voorschriften:

—	de voorschriften van punt 2.3.6.8. zijn van toepassing.

2.3.7.8.1.   Kenmerken:

—	de knipperfrequentie van het licht moet 90 ± 30 keer per minuut bedragen,

—	alle richtingaanwijzers knipperen met dezelfde frequentie en in fase. De richtingaanwijzers aan de tegenoverliggende kanten van het voertuig moeten synchroon knipperen, terwijl die aan dezelfde kant van het voertuig afwisselend kunnen oplichten,

—	de lichten moeten binnen één seconde na de inwerkingstelling van het bedieningsorgaan beginnen te knipperen en binnen anderhalve seconde na de buitenwerkingstelling ervan worden uitgeschakeld,

—	het waarschuwingsknipperlicht kan automatisch worden geactiveerd door voertuigsystemen, zoals het noodremsignaal of na een botsing, en kan vervolgens met de hand worden gedeactiveerd.

2.3.8.   Achterlicht

2.3.8.1.   Aantal:

—	één of twee, bij voertuigen met een totale breedte van niet meer dan 1 300 mm,

—	twee, bij voertuigen met een totale breedte van meer dan 1 300 mm.

2.3.8.2.   Opstelling:

—	geen bijzondere voorschriften.

2.3.8.3.   Plaats:

2.3.8.3.1.

In de breedte: — één achterlicht moet zo worden aangebracht op het voertuig dat het referentiepunt van het achterlicht zich in het middenlangsvlak van het voertuig bevindt, — twee achterlichten moeten zo worden aangebracht op het voertuig dat de referentiepunten van de achterlichten symmetrisch zijn ten opzichte van het middenlangsvlak van het voertuig, — bij voertuigen met twee achterwielen en een totale breedte van meer dan 1 300 mm, mag de zijwaartse afstand tussen de buitenranden van de lichtuitstralende oppervlakken en de buitenranden van het voertuig niet groter zijn dan 400 mm.

2.3.8.3.2.

In de hoogte: — minimaal 250 mm, maximaal 1 500 mm boven het wegdek.

2.3.8.3.3.

In de lengte: — aan de achterzijde van het voertuig.

2.3.8.4.   Geometrische zichtbaarheid:

—	α = 15° naar boven en 15° naar beneden; de neerwaartse hoek mag tot 5° worden teruggebracht indien het achterlicht zich minder dan 750 mm boven het wegdek bevindt,

—	β = 80° naar links en naar rechts, indien er slechts één achterlicht is,

—	β = 80° naar buiten en 45° naar binnen, indien er twee achterlichten zijn.

2.3.8.5.   Richting:

—	naar achteren gericht.

2.3.8.6.   Elektrische schakeling:

—	moet worden ontstoken overeenkomstig punt 2.1.10.

2.3.8.7.   Inschakelverklikkerlicht:

—	overeenkomstig de bepalingen van punt 2.3.3.7.

2.3.9.   Stoplicht

2.3.9.1.   Aantal:

—	één of twee, bij voertuigen met een totale breedte van niet meer dan 1 300 mm,

—	twee, bij voertuigen met een totale breedte van meer dan 1 300 mm,

—	een extra stoplicht van categorie S3 of S4 (d.w.z. een stoplicht, hoog in het midden) mag worden aangebracht, mits wordt voldaan aan alle desbetreffende voorschriften van VN/ECE-Reglement nr. 48 die van toepassing zijn op de installatie van dergelijke stoplichten op voertuigen van categorie M1.

2.3.9.2.   Opstelling:

—	geen bijzondere voorschriften.

2.3.9.3.   Plaats:

2.3.9.3.1.

In de breedte: — één stoplicht moet zo worden aangebracht op het voertuig dat het referentiepunt van het stoplicht zich in het middenlangsvlak van het voertuig bevindt, — twee stoplichten moeten zo worden aangebracht op het voertuig dat de referentiepunten van de stoplichten symmetrisch zijn ten opzichte van het middenlangsvlak van het voertuig, — de afstand tussen de binnenranden van de lichtuitstralende oppervlakken moet ten minste 600 mm zijn bij voertuigen met twee achterwielen en een totale breedte van meer dan 1 300 mm, — de afstand tussen de binnenranden van de lichtuitstralende oppervlakken moet ten minste 400 mm zijn bij voertuigen met twee achterwielen, een totale breedte die niet groter is dan 1 300 mm en twee stoplichten.

2.3.9.3.2.

In de hoogte: — minimaal 250 mm, maximaal 1 500 mm boven het wegdek.

2.3.9.3.3.

In de lengte: — aan de achterzijde van het voertuig.

2.3.9.4.   Geometrische zichtbaarheid:

—	α = 15° naar boven en 15° naar beneden; de neerwaartse hoek mag tot 5° worden teruggebracht indien het stoplicht zich minder dan 750 mm boven het wegdek bevindt,

—	β = 45° naar links en naar rechts, indien er slechts één stoplicht is,

—	β = 45° naar buiten en 10° naar binnen, indien er twee stoplichten zijn.

2.3.9.5.   Richting:

—	naar achteren gericht.

2.3.9.6.   Elektrische schakeling:

—	moet bij elke bediening van de bedrijfsrem oplichten.

2.3.9.7.   Inschakelverklikkerlicht:

—

verboden.

2.3.9.8.   Overige voorschriften:

—

voertuigen mogen zijn uitgerust met een noodstopsignaal overeenkomstig punt 2.28 van VN/ECE-Reglement nr. 48, mits wordt voldaan aan alle desbetreffende voorschriften van dat reglement die van toepassing zijn op dergelijke signalen en het signaal wordt geactiveerd en gedeactiveerd onder de omstandigheden en/of bij een vertraging zoals voorgeschreven voor voertuigen van categorie M1,

—	voertuigen mogen zijn uitgerust met een waarschuwingssignaal voor kop-staartaanrijdingen (RECAS) overeenkomstig punt 2.33 van VN/ECE-Reglement nr. 48, mits wordt voldaan aan alle desbetreffende voorschriften van dat reglement die van toepassing zijn op RECAS.

2.3.10.   Mistachterlicht

2.3.10.1.   Aantal:

—	één of twee.

2.3.10.2.   Opstelling:

—	geen bijzondere voorschriften.

2.3.10.3.   Plaats:

2.3.10.3.1.

In de breedte: — bij voertuigen die bedoeld en uitgerust zijn voor rechts verkeer, moet één mistachterlamp zo worden aangebracht dat het referentiepunt ervan zich in of links van het middenlangsvlak van het voertuig bevindt, — bij voertuigen die bedoeld en uitgerust zijn voor links verkeer, moet één mistachterlamp zo worden aangebracht dat het referentiepunt ervan zich in of rechts van het middenlangsvlak van het voertuig bevindt, — bij voertuigen die bedoeld en uitgerust zijn voor zowel links als rechts verkeer, moet één mistachterlamp zo worden aangebracht dat het referentiepunt ervan zich in het middenlangsvlak van het voertuig bevindt, — bij voertuigen die bedoeld en uitgerust zijn voor links en/of rechts verkeer, moeten twee mistachterlichten zo worden aangebracht dat de referentiepunten van de mistachterlichten symmetrisch zijn ten opzichte van het middenlangsvlak van het voertuig.

2.3.10.3.2.

In de hoogte: — minimaal 250 mm, maximaal 1 000 mm boven het wegdek; de laatste waarde mag echter worden verhoogd tot 1 200 mm indien het mistachterlicht is gegroepeerd met een andere verlichtingsinrichting.

2.3.10.3.3.

In de lengte: — aan de achterzijde van het voertuig.

2.3.10.3.4.

Afstand: — de afstand tussen de rand van het lichtuitstralend oppervlak van het mistachterlicht en de rand van een stoplicht moet meer dan 100 mm bedragen.

2.3.10.4.   Geometrische zichtbaarheid:

—	α = 5° naar boven en 5° naar beneden;

—	β = 25° naar links en naar rechts.

2.3.10.5.   Richting:

—	naar achteren gericht.

2.3.10.6.   Elektrische schakeling:

—	alle mistachterlichten moeten tegelijkertijd worden ontstoken en gedoofd,

—	het moet alleen mogelijk zijn het mistachterlicht te activeren wanneer de grootlichtkoplamp, de dimlichtkoplamp of het mistvoorlicht is geactiveerd,

—	het moet mogelijk zijn het mistachterlicht onafhankelijk van de andere lichten uit te schakelen,

—	het mistachterlicht moet automatisch worden gedeactiveerd wanneer: — het breedtelicht wordt uitgeschakeld, en — het voertuig wordt uitgeschakeld met behulp van de hoofdbesturingsschakelaar,

—	zodra het mistachterlicht is uitgeschakeld of gedeactiveerd, mag het alleen opnieuw automatisch of onafhankelijk worden gereactiveerd indien het handmatig is ingeschakeld met het desbetreffende bedieningsorgaan.

2.3.10.7.   Inschakelverklikkerlicht:

—	verplicht (niet-knipperend geel verklikkerlicht).

2.3.11.   Achteruitrijlicht

2.3.11.1.   Aantal:

—	één of twee.

2.3.11.2.   Opstelling:

—	geen bijzondere voorschriften.

2.3.11.3.   Plaats:

2.3.11.3.1.

In de breedte: — indien er één achteruitrijlicht is: geen bijzondere voorschriften, — indien er twee achteruitrijlichten zijn, moeten deze zo op het voertuig zijn aangebracht dat de referentiepunten van de achteruitrijlichten symmetrisch zijn ten opzichte van het middenlangsvlak ervan.

2.3.11.3.2.

In de hoogte: — minimaal 250 mm, maximaal 1 200 mm boven het wegdek.

2.3.11.3.3.

In de lengte: — aan de achterzijde van het voertuig.

2.3.11.4.   Geometrische zichtbaarheid:

—	α = 15° naar boven en 5° naar beneden,

—	β = 45° naar links en naar rechts, indien er slechts één achteruitrijlicht is,

—	β = 45° naar buiten en 30° naar binnen, indien er twee achteruitrijlichten zijn.

2.3.11.5.   Richting:

—	naar achteren gericht.

2.3.11.6.   Elektrische schakeling:

—	het achteruitrijlicht moet wit licht uitstralen wanneer de achteruitrijvoorziening is ingeschakeld en de hoofdbesturingsschakelaar is geactiveerd,

—	het achteruitrijlicht mag alleen licht uitstralen indien aan beide bovengenoemde voorwaarden wordt voldaan.

2.3.11.7.   Inschakelverklikkerlicht:

—	facultatief.

2.3.11.8.   Overige voorschriften:

—	behoudens voorschriften voor verlichtingsinrichtingen voor achteruitrijlichten waarvoor typegoedkeuring kan zijn verleend voor voertuigen van categorie L, moet het achteruitrijlicht goedgekeurd zijn overeenkomstig VN/ECE-Reglement nr. 23.

2.3.12.   Achterkentekenplaatverlichting

2.3.12.1.   Aantal:

—	één of meer.

2.3.12.2.   Plaats en opstelling:

—	zodanig dat de achterkentekenplaatverlichting de ruimte die is bedoeld voor de achterkentekenplaat verlicht.

2.3.12.3.   Elektrische schakeling:

—	moet worden ontstoken overeenkomstig punt 2.1.10.

2.3.12.4.   Inschakelverklikkerlicht:

—	de voorschriften van punt 2.3.3.7 zijn van toepassing.

2.3.13.   Achterretroreflector (niet-driehoekig)

2.3.13.1.   Aantal:

—	één of twee,

—	twee, bij voertuigen met een totale breedte van meer dan 1 000 mm,

—	extra retroreflecterende voorzieningen en materialen aan de achterzijde zijn toegestaan mits zij geen nadelige invloed hebben op de effectiviteit van de verplichte verlichtings- en lichtsignaalinrichtingen.

2.3.13.2.   Opstelling:

—	één of twee achterretroreflectoren van klasse IA of IB.

2.3.13.3.   Plaats:

2.3.13.3.1.

In de breedte: — indien er één achterretroreflector is, moet deze zo op het voertuig zijn aangebracht dat het referentiepunt van de achterretroreflector zich in het middenlangsvlak ervan bevindt, — indien er twee achterretroreflectoren zijn, moeten deze zo op het voertuig zijn aangebracht dat de referentiepunten van de achterretroreflectoren symmetrisch zijn ten opzichte van het middenlangsvlak ervan, — indien er twee achterretroreflectoren zijn, mag de zijwaartse afstand tussen de buitenranden van de lichtuitstralende oppervlakken en de buitenranden van het voertuig niet meer dan 400 mm bedragen.

2.3.13.3.2.

In de hoogte: — minimaal 250 mm en maximaal 900 mm boven het wegdek.

2.3.13.3.3.

In de lengte: — aan de achterzijde van het voertuig.

2.3.13.4.   Geometrische zichtbaarheid:

—	α = 10° naar boven en 10° naar beneden; de neerwaartse hoek mag tot 5° worden teruggebracht indien de achterretroreflector zich minder dan 750 mm boven het wegdek bevindt,

—	β = 30° naar links en naar rechts, indien er slechts één achterretroreflector is,

—	β = 30° naar buiten en 30° naar binnen, indien er twee achterretroreflectoren zijn.

2.3.13.5.   Richting:

—	naar achteren gericht.

2.3.13.6.   Overige voorschriften:

—	het lichtuitstralend oppervlak van een retroreflector mag bepaalde delen gemeen hebben met elk ander rood licht aan de achterzijde van het voertuig.

2.3.14.   Zijretroreflectoren (niet-driehoekig)

2.3.14.1.   Aantal:

—	één of twee aan weerszijden.

2.3.14.2.   Opstelling:

—	er moet één zijretroreflector van klasse IA of IB zijn aangebracht binnen het eerste derde en/of het laatste derde deel van de totale lengte van het voertuig,

—	extra retroreflecterende voorzieningen en materialen aan de zijkant zijn toegestaan mits zij geen nadelige invloed hebben op de effectiviteit van de verplichte verlichtings- en lichtsignaalinrichtingen.

2.3.14.3.   Plaats:

2.3.14.3.1.

In de breedte: — geen bijzondere voorschriften.

2.3.14.3.2.

In de hoogte: — minimaal 250 mm, maximaal 900 mm boven het wegdek; de laatste waarde mag echter worden verhoogd tot 1 200 mm indien de zijretroreflector is gegroepeerd met een andere verlichtingsinrichting.

2.3.14.3.3.

In de lengte: — geen bijzondere voorschriften.

2.3.14.4.   Geometrische zichtbaarheid:

—	α = 10° naar boven en 10° naar beneden; de neerwaartse hoek mag tot 5° worden teruggebracht indien de zijretroreflector zich minder dan 750 mm boven het wegdek bevindt;

—	β = 45° naar voren en naar achteren.

2.3.14.5.   Richting:

—	aan de zijkant.

2.3.15.   Zijmarkeringslicht

2.3.15.1.   Aantal:

—	één of twee aan weerszijden.

2.3.15.2.   Opstelling:

—	er mag één zijmarkeringslicht van klasse SM1 of SM2 zijn aangebracht binnen het eerste derde en/of het laatste derde deel van de totale lengte van het voertuig.

2.3.15.3.   Plaats:

2.3.15.3.1.

In de breedte: — geen bijzondere voorschriften.

2.3.15.3.2.

In de hoogte: — minimaal 250 mm, maximaal 1 500 mm boven het wegdek.

2.3.15.3.3.

In de lengte: — geen bijzondere voorschriften.

2.3.15.4.   Geometrische zichtbaarheid:

—	α = 10° naar boven en 10° naar beneden; de neerwaartse hoek mag tot 5° worden teruggebracht indien de zijretroreflector zich minder dan 750 mm boven het wegdek bevindt,

—	β = 30° naar voren en naar achteren.

2.3.15.5.   Richting:

—	aan de zijkant.

2.3.15.6.   Elektrische schakeling:

—	lichten op samen met de in punt 2.1.10 bedoelde verlichtingsinrichtingen,

—	mogen zodanig zijn dat de zijmarkeringslichten en de richtingaanwijzers aan dezelfde kant van het voertuig met dezelfde frequentie, in fase en hetzij synchroon hetzij afwisselend knipperen.

2.3.15.7.   Inschakelverklikkerlicht:

—	overeenkomstig de bepalingen van punt 2.3.3.7.

2.3.15.8.   Overige voorschriften:

—	behoudens voorschriften voor verlichtingsinrichtingen voor zijmarkeringslichten waarvoor typegoedkeuring kan zijn verleend voor voertuigen van categorie L, moeten de lichten goedgekeurd zijn overeenkomstig VN/ECE-Reglement nr. 91.

2.4.   Als alternatief voor de voorschriften in de punten 2 tot en met 2.3.15.8 kunnen voertuigen van categorie L2e, L5e, L6e en L7e voldoen aan alle desbetreffende voorschriften van VN/ECE-Reglement nr. 48, zoals voorgeschreven voor voertuigcategorie M1.

In dat geval worden bijzondere voorschriften van VN/ECE-Reglement nr. 48 niet vervangen of wordt daarvoor geen ontheffing verleend op grond van verschillen in of behoudens bijzondere voorschriften in deze bijlage (bv. installatie van koplichtwissers, handmatige verstelinrichting voor de koplamphoogte).

2.5.   Gezien de verscheidenheid aan constructievormen van voertuigen van categorie L2e, L5e, L6e en L7e kan de voertuigfabrikant met instemming van de technische dienst en de goedkeuringsinstantie besluiten alle desbetreffende voorschriften van VN/ECE-Reglement nr. 53 toe te passen, zoals voorgeschreven voor voertuigen van categorie L3e, als alternatief voor de voorschriften die zijn vastgesteld in de punten 2 tot en met 2.3.15.8. In dat geval worden bijzondere voorschriften van VN/ECE-Reglement nr. 53 niet vervangen of wordt daarvoor geen ontheffing verleend op grond van verschillen in of behoudens bepalingen in deze bijlage en wordt dat alleen aanvaard voor voertuigen met een totale breedte van niet meer dan 1 300 mm die ertoe neigen over te hellen in de bochten (bv. voor een voertuigtype dat de uiterlijke kenmerken van een motorfiets heeft, maar is uitgerust met drie wielen, waardoor het moet worden geclassificeerd als voertuig van categorie L5e).

3.   Voorschriften voor voertuigen van categorie L4e

3.1.   Indien het zijspan kan worden losgemaakt van de motorfiets zodat de motorfiets daarzonder kan worden gebruikt, moet de motorfiets voldoen aan de voorschriften voor solomotorfietsen in punt 1.3, naast de voorschriften in de punten 3.2 tot en met 3.2.8.1 hieronder. Ook de voorschriften in 1.9 kunnen in acht worden genomen.

3.1.1.   In dat geval moet het mogelijk zijn de elektrische verbinding los te koppelen van de op de motorfiets en tussen de motorfiets en het zijspan aangebrachte richtingaanwijzers.

3.2.   Indien het zijspan, al dan niet permanent, is verbonden met de motorfiets, moet de motorfiets met zijspan voldoen aan alle desbetreffende voorschriften van VN/ECE-Reglement nr. 53, zoals voorgeschreven voor voercategorie L3e en de onderstaande aanvullende bepalingen.

3.2.1.   Breedtelichten

3.2.1.1.   Aantal:

—	twee of drie,

—	het zijspan moet zijn uitgerust met één breedtelicht,

—	de motorfiets moet zijn uitgerust met één breedtelicht; hij mag evenwel zijn uitgerust met twee breedtelichten, mits deze zijn aangebracht in overeenstemming met de desbetreffende bepalingen van VN/ECE-Reglement nr. 53, zoals voorgeschreven voor voertuigcategorie L3e (solomotorfiets).

3.2.1.2.   Plaats:

—

de plaats is degene die wordt voorgeschreven in VN/ECE-Reglement nr. 53 voor voertuigcategorie L3e, behalve in de volgende gevallen: 3.2.1.2.1. In de breedte: — de zijwaartse afstand tussen de buitenranden van de lichtuitstralende oppervlakken en de buitenranden van het voertuig mag niet meer dan 400 mm bedragen (deze grenswaarde is niet van toepassing op een tweede breedtelicht dat is aangebracht op de motorfiets).

3.2.1.3.   Geometrische zichtbaarheid:

—	de breedtelichten op het zijspan en de motorfiets kunnen worden beschouwd als paar.

3.2.1.4.   In alle overige opzichten moeten de breedtelichten voldoen aan de voorschriften van VN/ECE-Reglement nr. 53, zoals voorgeschreven voor voertuigcategorie L3e.

3.2.2.   Dagrijlichten

3.2.2.1.   Aantal:

—	twee of drie,

—	het zijspan mag zijn uitgerust met één dagrijlicht,

—	de motorfiets mag zijn uitgerust met één dagrijlicht; hij mag evenwel zijn uitgerust met twee dagrijlichten, mits deze zijn aangebracht in overeenstemming met de desbetreffende bepalingen van VN/ECE-Reglement nr. 53, zoals voorgeschreven voor voertuigcategorie L3e (solomotorfiets).

3.2.2.2.   Plaats:

—

de plaats is degene die wordt voorgeschreven in VN/ECE-Reglement nr. 53 voor voertuigcategorie L3e, behalve in de volgende gevallen: 3.2.2.2.1. In de breedte: — de zijwaartse afstand tussen de buitenranden van de lichtuitstralende oppervlakken en de buitenranden van het voertuig mag niet meer dan 400 mm bedragen (deze grenswaarde is niet van toepassing op een tweede dagrijlicht dat is aangebracht op de motorfiets).

3.2.2.3.   Geometrische zichtbaarheid:

—	de dagrijlichten op het zijspan en de motorfiets kunnen worden beschouwd als paar.

3.2.2.4.   In alle overige opzichten moeten de dagrijlichten voldoen aan de voorschriften van VN/ECE-Reglement nr. 53, zoals voorgeschreven voor voertuigcategorie L3e.

3.2.3.   Richtingaanwijzers

3.2.3.1.   Plaats:

—

de plaats is degene die wordt voorgeschreven in VN/ECE-Reglement nr. 53 voor voertuigcategorie L3e, behalve in de volgende gevallen: 3.2.3.1.1. In de breedte (met betrekking tot alle elektrisch aangesloten richtingaanwijzers): — de zijwaartse afstand tussen de buitenranden van de lichtuitstralende oppervlakken en de buitenranden van het voertuig mag niet meer dan 400 mm bedragen, — de afstand tussen de binnenranden van de lichtuitstralende oppervlakken moet ten minste 600 mm bedragen, — tussen het lichtuitstralend oppervlak van een voorrichtingaanwijzer en de dichtstbijzijnde dimlichtkoplampen moet er een onderlinge minimumafstand zijn van: — 75 mm indien de richtingaanwijzer een minimale lichtsterkte heeft van 90 cd, — 40 mm indien de richtingaanwijzer een minimale lichtsterkte heeft van 175 cd, — 20 mm indien de richtingaanwijzer een minimale lichtsterkte heeft van 250 cd, — ≤ 20 mm indien de richtingaanwijzer een minimale lichtsterke heeft van 400 cd, — beide voorrichtingaanwijzers moeten vergelijkbare fotometrische prestaties leveren, evenals beide achterrichtingaanwijzers. 3.2.3.1.2. In de lengte (dit punt is alleen van toepassing op de zijkant van het zijspan): — de voorrichtingaanwijzer moet zich op de voorste helft van het zijspan en de achterrichtingaanwijzer op de achterste helft bevinden.

3.2.3.2.   Geometrische zichtbaarheid:

—	de horizontale hoeken worden als volgt toegelicht: zie figuur 9-4. Figuur 9-4 Opstelling van de richtingaanwijzers

3.2.3.3.   In alle overige opzichten moeten de richtingaanwijzers voldoen aan de voorschriften van VN/ECE-Reglement nr. 53, zoals voorgeschreven voor voertuigcategorie L3e.

3.2.4.   Waarschuwingsknipperlicht

3.2.4.1.   Het waarschuwingsknipperlicht moet tot stand worden gebracht door de gelijktijdige werking van de richtingaanwijzerlichten overeenkomstig de punten 3.1 tot en met 3.2 en 3.2.3 tot en met 3.2.3.3.

3.2.5.   Achterlichten

3.2.5.1.   Aantal:

—	twee of drie,

—	het zijspan moet zijn uitgerust met één achterlicht,

—	de motorfiets moet zijn uitgerust met één achterlicht; hij mag evenwel zijn uitgerust met twee achterlichten, mits deze zijn aangebracht in overeenstemming met de desbetreffende bepalingen van VN/ECE-Reglement nr. 53, zoals voorgeschreven voor voertuigcategorie L3e (solomotorfiets).

3.2.5.2.   Plaats:

—

de plaats is degene die wordt voorgeschreven in VN/ECE-Reglement nr. 53 voor voertuigcategorie L3e, behalve in de volgende gevallen: 3.2.5.2.1. In de breedte: — de zijwaartse afstand tussen de buitenranden van de lichtuitstralende oppervlakken en de buitenranden van het voertuig mag niet meer dan 400 mm bedragen (deze grenswaarde is niet van toepassing op een tweede achterlicht dat is aangebracht op de motorfiets).

3.2.5.3.   Geometrische zichtbaarheid:

—	de achterlichten op het zijspan en de motorfiets kunnen worden beschouwd als paar.

3.2.5.4.   In alle overige opzichten moeten de achterlichten voldoen aan de voorschriften van VN/ECE-Reglement nr. 53, zoals voorgeschreven voor voertuigcategorie L3e.

3.2.6.   Stoplichten

3.2.6.1.   Aantal:

—	twee of drie,

—	het zijspan moet zijn uitgerust met één stoplicht,

—	de motorfiets moet zijn uitgerust met één stoplicht; hij mag evenwel zijn uitgerust met twee stoplichten, mits deze zijn aangebracht in overeenstemming met de desbetreffende bepalingen van VN/ECE-Reglement nr. 53, zoals voorgeschreven voor voertuigcategorie L3e (solomotorfiets).

3.2.6.2.   Plaats:

—

de plaats is degene die wordt voorgeschreven in VN/ECE-Reglement nr. 53 voor voertuigcategorie L3e, behalve in de volgende gevallen: 3.2.6.2.1. In de breedte: — de zijwaartse afstand tussen de buitenranden van de lichtuitstralende oppervlakken en de buitenranden van het voertuig mag niet meer dan 400 mm bedragen (deze grenswaarde is niet van toepassing op een tweede stoplicht dat is aangebracht op de motorfiets).

3.2.6.3.   Geometrische zichtbaarheid:

—	de stoplichten op het zijspan en de motorfiets kunnen worden beschouwd als paar.

3.2.6.4.   In alle overige opzichten moeten de stoplichten voldoen aan de voorschriften van VN/ECE-Reglement nr. 53, zoals voorgeschreven voor voertuigcategorie L3e.

3.2.7.   Achterretroreflector (niet-driehoekig)

3.2.7.1.   Aantal:

—	twee of drie,

—	het zijspan moet zijn uitgerust met één achterretroreflector,

—	de motorfiets moet zijn uitgerust met één achterretroreflector of twee, mits deze zijn aangebracht in overeenstemming met de desbetreffende bepalingen van VN/ECE-Reglement nr. 53, zoals voorgeschreven voor voertuigcategorie L3e (solomotorfiets),

—	extra retroreflecterende voorzieningen en materialen aan de achterzijde zijn toegestaan mits zij geen nadelige invloed hebben op de effectiviteit van de verplichte verlichtings- en lichtsignaalinrichtingen.

3.2.7.2.   Plaats:

—

de plaats is degene die wordt voorgeschreven in VN/ECE-Reglement nr. 53 voor voertuigcategorie L3e, behalve in de volgende gevallen: 3.2.7.2.1. In de breedte: — de zijwaartse afstand tussen de buitenranden van de lichtuitstralende oppervlakken en de buitenranden van het voertuig mag niet meer dan 400 mm bedragen (deze grenswaarde is niet van toepassing op een tweede achterretroreflector die op de motorfiets is aangebracht of extra retroreflecterende voorzieningen en materialen die aan de achterzijde van het voertuig zijn aangebracht).

3.2.7.3.   Geometrische zichtbaarheid:

—	de achterretroreflectoren op het zijspan en de motorfiets kunnen worden beschouwd als paar.

3.2.7.4.   In alle overige opzichten moeten de achterretroreflectoren voldoen aan de voorschriften van VN/ECE-Reglement nr. 53, zoals voorgeschreven voor voertuigcategorie L3e.

3.2.8.   Zichtbaarheid van een rood licht naar achteren en van een wit licht naar voren

3.2.8.1.   De in VN/ECE-Reglement nr. 53 genoemde zone 1 en zone 2 worden als volgt toegepast: zie de figuren 9-5 en 9-6

Figuur 9-5

Rechtstreekse zichtbaarheid aan de voorzijde van een lichtuitstralend oppervlak van een rood licht

Figuur 9-6

Rechtstreekse zichtbaarheid aan de achterzijde van een lichtuitstralend oppervlak van een wit licht

---

(1)  PB L 166 van 18.6.2013, blz. 88.

(2)  PB L 323 van 6.12.2011, blz. 46.