52010DC0796

[pic] | KOMISJA EUROPEJSKA |

Bruksela, dnia 21.12.2010

KOM(2010) 796 wersja ostateczna

KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

Lepsze ramy prawne reg ulujące nadzór rynku w zakresie unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji

KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

Lepsze ramy prawne reg ulujące nadzór rynku w zakresie unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji

WPROWADZENIE

Unijny system handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS)[1] wprowadzono dnia 1 stycznia 2005 r. System zapewnia ograniczanie emisji po najniższych możliwych dla społeczeństwa kosztach, a tym samym jest on jednym z najważniejszym narzędzi UE w zakresie ograniczania emisji gazów cieplarnianych. System obejmuje energochłonne sektory przemysłowe, sektor energetyczny, a od 2012 r. obejmie także lotnictwo. W ramach pakietu klimatyczno-energetycznego przyjętego w kwietniu 2009 r. EU ETS został wzmocniony i poprawiony, aby zapewnić długoterminową stabilność jego ram prawnych[2]. Ustalono malejący do roku 2020 i później pułap liczby uprawnień do emisji. O ile pułap ten może zostać dodatkowo obniżony w zależności od rozwoju sytuacji w przyszłości, uczestnicy rynku już teraz mogą uwzględnić w swoich decyzjach inwestycyjnych znany obecnie minimalny spadek emisji.

Chociaż europejski rynek emisji[3] w pierwszych sześciu latach działania znacznie się powiększył, zarówno pod względem wielkości jak i różnorodności, to nadal pozostaje on stosunkowo młodym rynkiem. Ważne zatem jest zapewnienie dalszego rozwoju rynku i jego pełnej wiarygodności jako źródła niezafałszowanych sygnałów cenowych dotyczących emisji dwutlenku węgla. Dlatego też rynek ten potrzebuje odpowiednich ram prawnych regulujących nadzór rynku. Ramy te muszą zapewniać uczciwe i skuteczne warunki handlowe wszystkim uczestnikom rynku w postaci przejrzystych wymogów, a także zapobiegające nadużyciom na rynku i je karające, zwłaszcza jeśli chodzi o wykorzystywanie informacji poufnych i manipulację na rynku. Ramy te powinny także do minimum ograniczać ryzyko wykorzystania rynku emisji jako narzędzia innych nielegalnych działań, takich jak pranie pieniędzy i oszustwa dotyczące podatku VAT.

CELE NINIEJSZEGO KOMUNIKATU

Artykuł 12 ust. 1a dyrektywy 2003/87/WE (dyrektywa w sprawie EU ETS) stanowi, że Komisja bada, czy rynek uprawnień do emisji jest wystarczająco chroniony przed wykorzystywaniem poufnych informacji lub manipulacją na rynku, oraz w stosownych przypadkach przedstawia wnioski w celu zapewnienia takiej ochrony

Niniejszy komunikat stanowi pierwszą ocenę aktualnego poziomu ochrony rynku emisji przed takimi nadużyciami lub podobnymi zjawiskami. Na tej podstawie Komisja przeprowadzi w pierwszej połowie 2011 r. zakrojone na szeroką skalę konsultacje z zainteresowanymi stronami dotyczące najlepszych rozwiązań na przyszłość, z zamiarem przedstawienia, w razie konieczności, wniosku ustawodawczego przed końcem 2011 r.

EUROPEJSKI RYNEK EMISJI DZISIAJ

Struktura rynku – kto może handlować, czym i gdzie można handlować?

Obecnie każdy ma dostęp do rynku emisji, bezpośrednio lub za pośrednictwem pośrednika finansowego. Występują dwa główne typy uczestników rynku uprawnień do emisji: nabywcy podlegający EU ETS, którzy są prawnie zobowiązani umorzyć uprawnienia w wyznaczonych terminach, oraz pośrednicy finansowi, którzy sami nie mają prawnego obowiązku dostosowania się[4]. Wśród nabywców podlegających EU ETS można wyróżnić firmy energetyczne oraz firmy przemysłowe. Dwie największe grupy uczestników rynku to firmy energetyczne, które są największym źródłem emisji gazów cieplarnianych wśród uczestniczących sektorów, oraz pośrednicy finansowi.

Istotną cechą EU ETS jest aktywny udział pośredników finansowych , którzy ułatwiają handel między firmami oraz opracowują produkty pochodne, takie jak kontrakty terminowe typu future, opcje i swapy, aby pomóc uczestniczącym firmom w zarządzaniu ryzykiem. Wynikający z powyższego szerszy udział w rynku emisji zwiększa jego płynność i sprzyja pojawianiu się wiarygodnych sygnałów cenowych. Usługi pośrednictwa świadczone przez firmy finansowe mają szczególne znaczenie dla małych i średnich przedsiębiorstw oraz dla operatorów poszczególnych instalacji, którzy mogą nie posiadać odpowiednich zasobów lub doświadczenia, lub których potrzeby w zakresie dostosowania się do przepisów są zbyt małe, aby uzasadnić stałą bezpośrednią obecność na rynku emisji.

Produktami będącymi obecnie przedmiotem obrotu na rynku emisji, które mogą być wykorzystane na potrzeby dostosowania się do wymogów EU ETS, są uprawnienia do emisji określone dyrektywą 2003/87/WE ustanawiającą EU ETS1 (dyrektywa w sprawie EU ETS) oraz jednostki emisji przydzielane z tytułu mechanizmów kompensacji emisji określonych Protokołem z Kioto, a mianowicie jednostki poświadczonej redukcji emisji (CER) wynikające z mechanizmu czystego rozwoju oraz jednostki redukcji emisji (ERU) wynikające z projektów wspólnych wdrożeń[5]. Wszystkie te jednostki mogą być przedmiotem transakcji z natychmiastową dostawą, tzw. transakcji na rynku kasowym , lecz większość transakcji dotyczy instrumentów pochodnych opierających się na uprawnieniach i jednostkach CER, takich jak transakcje terminowe typu forward , transakcje terminowe typu future , opcje i swapy. Wstępne informacje, jakimi dysponuje Komisja wskazują, że w 2009 r. 75-80% ogółu obrotów zrealizowano za pomocą instrumentów pochodnych.

Tabela 1 w załączniku przedstawia dywersyfikację europejskiego rynku emisji oraz przegląd produktów oferowanych przez liczne giełdy na rynku emisji .

Pozagiełdowe (OTC) [6] transakcje na rynku kasowym i transakcje terminowe typu forward , które dominowały na rynku emisji, obecnie uległy ograniczeniu wraz z rozwojem standardyzowanych kontraktów na rynku kasowym i kontraktów terminowych typu future będących przedmiotem obrotu giełdowego, jak pokazuje wykres 1.

Wykres 1 – Transakcje na giełdach w porównaniu do transakcji pozagiełdowych od 2005 r.[7]

[pic]

Oprócz obrotu na giełdzie lub transakcji pozagiełdowych za pośrednictwem maklera, możliwy jest także bezpośredni obrót między dwoma znającymi się stronami. Transakcje dwustronne są zawierane raczej na dużą skalę, a ich cena nie jest ujawniana. Rosnąca liczba transakcji dwustronnych jest obecnie rozliczana przez partnera centralnego[8].

Możliwy jest także zakup uprawnień na aukcjach organizowanych przez niektóre państwa członkowskie, chociaż do tej pory korzystano w ograniczonym zakresie z takiej możliwości[9]. Jednak od 2013 r. sprzedaż na aukcji będzie głównym sposobem przydzielania uprawnień w ramach EU ETS. System sprzedaży na aukcji będzie stopniowo rozbudowywany, aby od 2027 r. stać się jedyną metodą przydziału uprawnień. W ramach nowego rozporządzenia o sprzedaży na aukcji (zob. pkt 5.2) dostęp do rynku pierwotnego będzie początkowo ograniczony do niektórych kategorii uczestników. Nie wyklucza się jednak, że wykaz osób uprawnionych do wnioskowania o udział w aukcjach może zostać rozszerzony o dodatkowe kategorie uczestników wraz z pojawieniem się informacji dotyczących aukcji w trzecim okresie rozliczeniowym.

Dostępność danych i przejrzystość rynku

Przejrzystość rynku daje uczestnikom danego rynku możliwość dokonywania bardziej świadomych decyzji handlowych. Zwiększa także zaufanie do integralności i efektywności rynku. Równocześnie przejrzystość jest jednym z podstawowych narzędzi do walki z różnymi formami nadużyć na rynku. Istotne zatem jest przyjrzenie się obecnej dostępności danych na europejskim rynku emisji. Zazwyczaj dokonuje się rozróżnienia danych o transakcjach i danych podstawowych, a także danych ogólnodostępnych i danych, które dostępne są tylko organom regulacyjnym.

Giełdy i inne zorganizowane systemy obrotu udostępniają uczestnikom rynku w czasie rzeczywistym anonimowe informacje na temat ofert, transakcji oraz cen zamknięcia . Informacje te są także ogólnodostępne z kilkuminutowym opóźnieniem. Szczegóły dotyczące transakcji pozagiełdowych zasadniczo nie są dostępne dla innych uczestników rynku . Jednak niektórzy analitycy rynkowi i finansowe agencje prasowe publikują i sprzedają dane handlowe, w tym codzienne informacje o wolumenie transakcji pozagiełdowych, które zostały rozliczone za pośrednictwem giełdy (zarówno transakcji na rynku kasowym, jak i transakcji terminowych typu forward ).

Najważniejsze dane podstawowe dotyczą zweryfikowanych emisji około 11 000 instalacji, które w ramach EU ETS mają obowiązek umorzenia uprawnień w celu pokrycia swoich emisji gazów cieplarnianych. Niezależny dziennik transakcji Wspólnoty (CITL)[10] zawiera roczne dane na temat niezależnie zweryfikowanych emisji wszystkich instalacji objętych EU ETS. Poziom emisji instalacji determinuje popyt na rynku i dlatego informacje te w mają bardzo duży wpływ na ceny. Zgodnie ze zmienionym rozporządzeniem o rejestrach Komisja udostępni dane o zweryfikowanych emisjach dla każdej instalacji za poprzedni rok kalendarzowy dnia 1 kwietnia, lub, jeśli 1 kwietnia wypada w weekend lub dzień świąteczny, dane o zweryfikowanych emisjach zostaną udostępnione pierwszego dnia roboczego następującego po dniu 1 kwietnia[11]. Informacje na temat liczby uprawnień nieodpłatnych, które państwa członkowskie przyznały instalacjom także są ogólnodostępne[12]. Znaczenie informacji na temat przydziału uprawnień nieodpłatnych będzie z czasem spadać, wraz z upowszechnianiem się systemu sprzedaży na aukcyji jako głównej metody przydziału uprawnień w ramach EU ETS. Inne istotne informacje (np. dotyczące środków wdrażających dyrektywę w sprawie EU ETS) także są udostępniane przez Komisję w sposób ogólny i niedyskryminujący.

Ponadto przepisy rozporządzenia o sprzedaży na aukcji (zob. pkt 6.2) przewidują pewne środki zapewniające przejrzystość, które odnoszą się, między innymi, do kalendarza aukcji, ogłaszania wyników oraz miesięcznych i rocznych sprawozdań z aukcji.

TYPY NADUżYć NA RYNKU I POZOSTAłE KWESTIE WYMAGAJąCE ROZWIąZANIA

Termin „nadużycie na rynku” w ścisłym znaczeniu, zgodnym z dyrektywą w sprawie nadużyć na rynku[13], obejmuje tylko wykorzystywanie informacji poufnych i manipulację na rynku , zdefiniowane w wymienionej dyrektywie. Do tych pojęć odnosi się także art. 12 ust. 1a dyrektywy w sprawie EU ETS i dalsza część niniejszego komunikatu poświęcona będzie głównie temu właśnie zagadnieniu. Komisja uważa jednak, że należy szerzej spojrzeć na problem nadużyć na rynku, aby zapewnić odpowiednią ochronę integralności rynku emisji. W miarę dojrzewania rynku trzeba będzie zapewnić stosowanie środków chroniących cały europejski rynek emisji, a także pozwalających zapobiegać przypadkom nie tylko wykorzystywania informacji poufnych i manipulacji na rynku, ale także innym formom nadużyć, takim jak pranie pieniędzy, finansowanie terroryzmu i pozostała działalność przestępcza. Środki te powinny również umożliwiać wykrywanie i karanie takich nadużyć.

W latach 2009 i 2010 na europejskim rynku emisji miały miejsce trzy zdarzenia, które pokazują szerszy zakres zagrożeń, którym trzeba sprostać. Chociaż zdarzenia te nie stanowią nadużycia na rynku w rozumieniu dyrektywy w sprawie nadużyć na rynku, podniosły się głosy, aby bardziej rygorystycznie uregulować europejski rynek emisji:

- W latach 2009-2010 na rynku emisji wykryto przypadki oszustw związanych z podatkiem VAT . Jest to poważny problem, jednak zjawisko to występuje nie tylko na rynku emisji. W przeszłości tego typu oszustwa występowały także na innych rynkach. Komisja ściśle współpracowała z państwami członkowskimi w walce z tym problemem i dnia 16 marca 2010 r. przyjęto nową dyrektywę w sprawie stosowania mechanizmu odwrotnego obciążenia podatkiem VAT w handlu emisjami[14], która weszła w życie w kwietniu 2010 r., umożliwiając wyeliminowanie możliwości oszustw podatkowych.

- Tak zwane „ ataki phisingowe ” ze strony przestępów próbujących bezprawnie uzyskać dostęp do kont uczestników rynku również nie stanowią specyfiki rynku emisji, lecz mimo to skłoniły Komisję do podjęcia pilnych działań we współpracy z państwami członkowskimi[15].

- Natomiast odsprzedaż na europejskim rynku emisji jednostek poświadczonej redukcji emisji (CER) wykorzystanych już wcześniej przez dane państwo członkowskie w celu dostosowania się do wymogów EU ETS stanowiła praktykę występującą wyłącznie na tym rynku. UE szybko zareagowała, aby zapobiec tego typu recyklingowi jednostek CER , zmieniając rozporządzenie w sprawie rejestrów[16], i w razie pojawienia się nowych zagrożeń Komisja nie zawaha się podjąć natychmiast ponownych działań.

Występuje także szereg kwestii niezwiązanych z nadużyciami lub oszustwami na rynku, które jednak, po ich wyjaśnieniu, zwiększyłyby przejrzystość i ogólną efektywność EU ETS. Ujednolicone standardy rachunkowości w zakresie uprawnień do emisji są jedną z takich kwestii[17]. Po nieudanej próbie z 2004 r. ustanowienia standardów rachunkowości (IFRIC 3, który wycofano), w 2008 r. Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (IASB) uruchomiła wspólny projekt wraz z Radą Standardów Rachunkowości Finansowej (FASB) w Stanach Zjednoczonych w celu opracowania kompleksowych wytycznych dotyczących rachunkowości w zakresie uprawnień do emisji[18]. Komisja zachęca IASB i FASB do zakończenia prac możliwie jak najszybciej, aby opracowane standardy można było poddać procedurze zatwierdzenia na szczeblu UE.

OBOWIąZUJąCE PRZEPISY W RAMACH DYREKTYWY W SPRAWIE ETS I POZOSTAłE WłAśCIWE PRZEPISY

Dyrektywa w sprawie EU ETS nadaje Komisji szczególną funkcję kontrolną nad ETS, która związana jest m.in. z wprowadzeniem systemu sprzedaży na aukcyji jako głównej metody przydziału uprawnień.

Dyrektywa stanowi, że Komisja monitoruje funkcjonowanie rynku emisji i przedkłada roczne sprawozdanie Parlamentowi Europejskiemu i Radzie . Sprawozdanie obejmuje realizację aukcji oraz płynność i wielkość obrotów na rynku. W razie uzyskania dowodów na nieprawidłowe działanie rynku emisji Komisja przedkłada sprawozdanie Parlamentowi Europejskiemu i Radzie dołączając odpowiedni wniosek ustawodawczy mający zwiększyć przejrzystość rynku emisji i poprawić jego funkcjonowanie.

Ponieważ pośrednicy finansowi i firmy energetyczne są największymi podmiotami na europejskim rynku emisji, analiza poziomu nadzoru rynkowego musi uwzględniać prawodawstwo dotyczące zarówno rynków finansowych jak i energetycznych. Ponadto przepisy rozporządzenia o sprzedaży na aukcji określają ramy prawne służące zapewnieniu integralności i przejrzystości aukcji uprawnieniami do emisji.

Prawodawstwo dotyczące rynków finansowych

Prawodawstwo dotyczące rynków finansowych ma znaczenie dla rynku emisji w tym sensie, że handel na rynku emisji obejmuje korzystanie z instrumentów finansowych, odbywa się za pośrednictwem pośredników finansowych posiadających odpowiednie zezwolenie lub jest prowadzony za pośrednictwem systemów obrotu lub infrastuktur zorganizowanych i nadzorowanych zgodnie z przepisami regulującymi rynki finansowe. Różnorodność produktów, systemów obrotu oraz uczestników na rynku emisji oznacza, że przepisy regulujące rynki finansowe mają różne zastosowanie do różnych segmentów rynku. Możliwych jest jednak kilka uwag ogólnych na temat sposobu, w jaki obowiązujące przepisy dotyczące rynków finansowych regulują działalność rynku emisji.

Po pierwsze, dyrektywa w sprawie nadużyć na rynku (MAD) stosuje się do instrumentów pochodnych bazujących na uprawnieniach do emisji, które zgodne są z definicją instrumentu finansowego podaną w dyrektywie. Aby dyrektywa w sprawie nadużyć na rynku miała zastosowanie, instrument finansowy musi być dopuszczony do obrotu na „ rynku regulowanym ” lub złożony musi zostać wniosek o jego dopuszczenie do obrotu na takim rynku. Dlatego też instrumenty pochodne bazujące na uprawnieniach do emisji będące przedmiotem obrotu na rynkach regulowanych podlegają już zakazowi wykorzystywania informacji poufnych i manipulacji na rynku zgodnie z MAD. Finansowe organy regulacyjne w państwach członkowskich mają obowiązek prowadzenia stałego nadzoru na tymi rynkami i, w razie konieczności, mogą podejmować środki egzekwujące przepisy w przypadku nadużyć na rynku.

Po drugie, dyrektywa w sprawie rynków instrumentów finansowych[19] (MiFID) stosuje się do instrumentów pochodnych bazujących na uprawnieniach do emisji, pod warunkiem że spełniają one określone kryteria, na przykład obrót nimi odbywa się na rynku regulowanym lub na „ wielostronnej platformie obrotu ” (MTF) . W związku z tym pośrednicy finansowi świadczący usługi inwestycyjne związane z takimi instrumentami pochodnymi bazującymi na uprawnieniach do emisji muszą uzyskać zezwolenie zgodnie z MiFID i podlegają stałemu nadzorowi ze strony finansowych organów regulacyjnych. Oznacza to także, że ich działalność musi być zgodna z szeregiem wymogów operacyjnych i sprawozdawczych (np. przepisy dotyczące prowadzenia działalności, sprawozdania z transakcji dla pośredników, zapewnienie odpowiedniej dostępności informacji na temat instrumentów dopuszczonych do obrotu na rynkach regulowanych i na MTF) mających na celu zapewnienie inwestorom odpowiedniej ochrony i przejrzystości rynku.

Niektóre giełdy obracające uprawnieniami do emisji, jednostkami CER i ERU są rynkami regulowanymi, a niektóre wielostronnymi platformami obrotu. Inne systemy obrotu kontraktami na rynku kasowym podlegają regulacjom krajowym albo samoregulacji.

Zarówno MAD jak i MiFID podlegają obecnie kompleksowemu przeglądowi, a wnioski Komisji spodziewane są w 2011 r. O ile wynik tych przeglądów nie jest jeszcze znany, jednym z głównych celów przeglądu MAD jest rozszerzenie zakresu stosowania tej dyrektywy w celu uwzględnienia zmian technicznych i regulacyjnych na rynkach finansowych, tak aby przepisy o nadużyciach na rynku miały zastosowanie do nowych typów systemów obrotu i instrumentów finansowych, które obecnie pozostają poza zakresem dyrektywy. Przegląd MAD uwzględni także sposoby zwiększenia skuteczności koordynacji egzekwowania przepisów oraz nadzoru, przyznając wiodącą rolę w tym zakresie Europejskiemu Organowi Nadzoru nad Giełdami i Papierami Wartościowymi (ESMA). Celem przeglądu będzie również poprawa w zakresie przejrzystości i integralności rynku instrumentów pochodnych, w tym rynku towarowych instrumentów pochodnych oraz powiązanych rynków kasowych, a także poprawa w zakresie nadzoru nad tymi rynkami. Jeśli chodzi o przegląd MiFID, Komisja zamierza między innymi udoskonalić środki w zakresie nadzoru i przejrzystości, aby zapewnić sprawne działanie rynków towarowych instrumentów pochodnych w zakresie hedgingu i jako źródło informacji na temat przyszłych cen rynkowych. Poprawa może także nastąpić w odniesieniu do potrzeb inwestorów dotyczących informacji i ochrony ze strony pośredników finansowych. Wszelkie środki ustawodawcze, które ostatecznie Komisja może zaproponować w tych obszarach, będą miały wyraźny wpływ na uregulowania dotyczące rynku emisji i ochronę inwestorów na tym rynku.

Po trzecie, niektóre z nowych środków dotyczących rynków finansowych będą mogły znaleźć zastosowanie w pewnych segmentach rynku emisji. W szczególności, dnia 15 września 2010 r. Komisja przyjęła wniosek dotyczący rozporządzenia w sprawie instrumentów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym, partnerów centralnych i repozytoriów transakcji[20]. Rozporządzenie ma wprowadzić obowiązek sprawozdawczy dla instrumentów pochodnych OTC, obowiązek rozliczania kwalifikujących się klas instrumentów pochodnych OTC (zgodnie z decyzją ESMA), a także środki ograniczające ryzyko kredytowe kontrahenta i ryzyko operacyjne dla bilateralnie rozliczanych instrumentów pochodnych OTC. Te szczegółowe obowiązki dotyczyłyby uczestników rynku emisji prowadzących obrót instrumentami pochodnymi OTC w zakresie uprawnień do emisji, chyba że korzystają oni z jednego z nielicznych zwolnień dla firm niefinansowych określonego w projekcie rozporządzenia.

Rozporządzenie o sprzedaży na aukcji

Rozporządzenie o sprzedaży na aukcji[21] ustanawia ramy prawne sprzedaży na aukcji uprawnień do emisji na trzeci okres rozliczeniowy. Przepisy istotnie rozszerzają zakres stosowania przepisów MAD i MiFID na rynku emisji, gdyż wymagają od platform aukcyjnych i pośredników finansowych dostosowania się zasadniczo do tych samych wymogów, nawet jeśli ich działalność prowadzona jest poza typowym rynkiem wtórnym i może obejmować uprawnienia do emisji, które nie kwalifikują się jako instrumenty finansowe (jednym z produktów, który może być przedmiotem aukcji jest dwudniowy kontrakt na rynku kasowym). Na mocy rozporządzenia o sprzedaży na aukcji stosowanie niektórych środków wynikających z dyrektywy w sprawie przeciwdziałania praniu pieniędzy także zostanie rozszerzone na uczestników procesów aukcyjnych. Przepisy rozporządzenia między innymi nakładają na platformy aukcyjne obowiązek informowania organów nadzorczych o stwierdzonych lub domniemanych przypadkach nadużyć na rynku, prania pieniędzy, finansowania terroryzmu i innej działalności przestępczej.

Komisja dokona ponownej oceny poszczególnych elementów tych przepisów w ramach dalszych prac nad kwestią nadzoru rynku emisji.

Prawodawstwo dotyczące rynków energii

W grudniu 2010 r. Komisja przyjęła wniosek ustawodawczy, będący następstwem trzeciego pakietu liberalizacji rynku energii i dotyczący przejrzystości oraz integralności europejskich rynków hurtowych energii. Projekt rozporządzenia w sprawie integralności i przejrzystości rynku energii (REMIT[22]) zabrania nadużyć (wykorzystywania poufnych informacji lub manipulacji na rynku) na rynkach hurtowych energii elektrycznej i związanych z nią produktów oraz na rynkach hurtowych gazu ziemnego i związanych z nim produktów. Środki określone dyrektywą REMIT są zgodne z dyrektywą w sprawie nadużyć na rynku i nie stosują się do instrumentów finansowych, które objęte są już zakresem tej dyrektywy. O ile przepisy tego rozporządzenia nie dotyczą bezpośrednio żadnej części rynku emisji, są one istotne w tym sensie, że dotyczą rynku o poważnych powiązaniach z handlem uprawnieniami do emisji i ich wprowadzenie może mieć skutek dyscyplinujący ogólne zachowanie na rynku niektórych graczy aktywnych zarówno na rynku energii jak i na rynku emisji.

WNIOSKI ORAZ DALSZE KROKI

Podsumowanie:

1. Rynek emisji rozwija się prawidłowo, jeśli chodzi o płynność, ogólnounijny udział pośredników i jego przejrzystość, co, w zasadzie, ogranicza ryzyko nadużyć na rynku w porównaniu do na przykład niektórych rynków towarowych. Powstanie giełd klimatycznych i rynku pozagiełdowego oraz powszechny udział nie tylko nabywców podlegających EU ETS, ale także pośredników finansowych świadczy o tym, że europejski rynek emisji jest w dużym stopniu rynkiem dojrzałym .

2. Rynek emisji w znacznej części podlega już uregulowaniom dotyczącym rynków. Rynek instrumentów pochodnych bazujących na uprawnieniach do emisji podlega przepisom o rynkach finansowych i tym samym korzysta z zabezpieczeń i mechanizmów nadzoru obowiązujących standardowo na innych rynkach pochodnych instrumentów towarowych.

3. Transakcje na rynku kasowym, których przedmiotem są uprawnienia do emisji, nie podlegają obecnie uregulowaniom na poziomie europejskim. Niektóre państwa członkowskie indywidualnie podjęły decyzję o rozszerzeniu przepisów dotyczących obrotu instrumentami finansowymi na uprawnienia do emisji, jeśli te ostatnie są przedmiotem obrotu na rynkach kasowych w tych państwach[23].

4. Segment, który będzie miał w przyszłości kluczowe znaczenie dla rynku pierwotnego, czyli aukcje, zostanie w pełni poddany systemowi nadzoru rynku ustanowionego rozporządzeniem o sprzedaży na aukcji , niezależnie od tego, czy produkt sprzedawany na aukcji kwalifikuje się jako instrument finansowy, czy też nie. Dzięki temu dalszemu ograniczeniu ulegnie podatność rynku emisji na nadużycia.

Dalsze kroki:

5. Trwały rozwój rynku emisji i jego zdolność do przekazywania niezafałszowanych sygnałów cenowych dotyczących emisji dwutlenku węgla są częściowo uzależnione od zdolności rynku do skutecznego reagowania na ryzyko nadużyć na rynku i innego rodzaju oszustwa. Komisja dokona szczegółowej analizy i przeprowadzi konsultacje z zainteresowanymi stronami , dogłębniej przyglądając się strukturze rynku emisji i obecnemu poziomowi nadzoru rynku. Analiza obejmie nie tylko nadużycia na rynku w ścisłym tego słowa znaczeniu, ale także ogólną integralność aukcji i handlu na europejskim rynku emisji, w tym kwestie nadzoru.

6. Komisja weźmie pod uwagę skutki dla rynku emisji wynikające ze zmian przepisów finansowych oraz przyjęcia przepisów w zakresie rynku energii. Ramy prawne w jednym i drugim przypadku mają zlikwidować nieprawidłowości na rynkach związanych z europejskim rynkiem emisji i dlatego konieczne jest zapewnienie maksymalnej zgodności tych systemów oraz ewentualnych środków, których podjęcie może być niezbędne w odniesieniu do rynku emisji. W związku z tym Komisja rozważy włączenie europejskiego rynku emisji do prawodawstwa dotyczącego rynków finansowych, na przykład zastępując obecne transakcje na rynku kasowym transakcjami terminowymi typu future na rynku kasowym[24], dopuszczonymi do obrotu na rynkach regulowanych. Rozważona zostanie także opcja przewidująca zdefiniowanie jednostek stosowanych do celów zgodności w ramach EU ETS jako instrumentów finansowych, ze szczególnym uwzględnieniem stosowności i proporcjonalności takiego podejścia. Alternatywą, która zostanie poddana analizie, jest także wprowadzenie transakcji na rynku kasowym jako jednostek stosowanych do celów zgodności w ramach EU ETS – jako samodzielnych instrumentów– zgodnie z przepisami dyrektywy w sprawie nadużyć na rynku lub dyrektywy w sprawie rynków instrumentów finansowych, a także wszelkimi pozostałymi przepisami o rynkach finansowych niezbędnych dla efektywności i integralności rynku emisji, takich jak dyrektywa w sprawie przeciwdziałania praniu pieniędzy[25], dyrektywa w sprawie zamknięcia rozliczeń[26] lub dyrektywa w sprawie zabezpieczeń finansowych[27].

7. Komisja nadal będzie szybko reagować, jeśli pojawi się nowe zagrożenie, równocześnie oceniając konieczność przedstawienia wniosku ustawodawczego do końca 2011 r. Wniosek ustawodawczy wprowadzający szczegółowe przepisy w zakresie nadzoru rynku emisji poprzedzony zostanie oceną skutków. Korzyści wynikające z ochrony zapewniającej integralność rynku zostaną przeciwstawione ewentualnemu negatywnemu wpływowi na płynność i dostęp do rynku emisji dla różnych klas jego uczestników (przede wszystkim małych podmiotów uczestniczących w systemie oraz MŚP).

ZAŁĄCZNIK

Tabela 1 – Produkty oferowane przez różne giełdy klimatyczne[28]

Giełda | Kraj | Obrót giełdowy w trybie ciągłym |

| |Kontrakty na rynku terminowym |Kontrakty terminowe typu future |Kontrakty terminowe typu forward |Opcje |Swapy |Aukcje |Rozliczenie OTC | | | |EUA |CER |ERU |EUA |CER |ERU |EUA |CER |EUA |CER |ERU |CER / EUA | | | |ECX/ICE |Zjednoczone Królestwo |( |( | |( |( |( | | |( |( |( | | |( | |Bluenext |Francja |( |( |( |( |( | | | | | | |( |( |( | |EEX |Niemcy |( | | |( |( | | | |( | | | |( |( | |NASDAQ OMX |Norwegia |( |( | |( |( | |( |( |( |( | | | |( | |Green Exchange |Stany Zjednoczone | | | |( |( | | | |( |( | | | |( | |Climex |Niderlandy |( |( |( | | | | | | | | | |( | | |

[1] Dyrektywa 2003/87/WE ustanawiająca system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych we Wspólnocie oraz zmieniająca dyrektywę Rady 96/61/WE, Dz.U. L 275 z 25.10.2003.

[2] Zob. dyrektywa 2009/29/WE zmieniająca dyrektywę 2003/87/WE w celu usprawnienia i rozszerzenia wspólnotowego systemu handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych, Dz.U. L 140, s. 63.

[3] Do celów niniejszego komunikatu „europejski rynek emisji” obejmuje prowadzony w 30 krajach, które aktualnie uczestniczą w EU ETS (UE-27, Islandia, Liechtenstein i Norwegia), handel unijnymi uprawnieniami i innymi jednostkami, które mogą być stosowane na potrzeby EU ETS.

[4] A.D. Ellerman, F.J. Convery and Ch. de Perthuis. 2010. Pricing Carbon . Cambridge University Press, New York. Zob. strony 127-139 opisujące rozwój rynku.

[5] Zob. dyrektywę 2004/101/WE zmieniającą dyrektywę 2003/87/WE ustanawiającą system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych we Wspólnocie, z uwzględnieniem mechanizmów projektowych Protokołu z Kioto (tzw. „dyrektywa łącząca”), Dz. U. L 338 z 13.11.2004 r., s.18.

[6] Transakcje są przedmiotem prywatnych negocjacji między dwoma partnerami poza giełdą.

[7] Źródło: Stan i rozwój rynku emisji 2010 r., s. 9. http://siteresources.worldbank.org/INTCARBONFINANCE/Resources/State_and_Trends_of_the_Carbon_Market_2010_low_res.pdf

[8] A.D. Ellerman, F.J. Convery and Ch. de Perthuis. 2010.

[9] W etapie drugim EU ETS (lata 2008-2012) około 4 % uprawnień przydzielanych jest w drodze aukcji organizowanych przez Austrię, Irlandię, Niderlandy, Niemcy, Węgry i Zjednoczone Królestwo.

[10] CITL to system elektroniczny, który rejestruje wydanie, przekazanie lub anulowanie uprawnień oraz dokonuje automatycznego sprawdzenia każdej transakcji, aby zapobiec wszelkim nieprawidłowościom.

[11] Punkt 4 lit. a) załącznika XVI do rozporządzenia Komisji (WE) nr 2216/2004 z dnia 21 grudnia 2004 r. w sprawie standaryzowanego i zabezpieczonego systemu rejestrów stosownie do dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz decyzji nr 280/2004/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, Dz.U. L 386 z 29.12.2004, s. 1, ostatnio zmienionego rozporządzeniem Komisji (UE) nr 920/2010 z dnia 7 października 2010 r. w sprawie standaryzowanego i zabezpieczonego systemu rejestrów na mocy dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, Dz.U. L 270 z 14.10.2010 r., s. 1.

[12] http://ec.europa.eu/environment/climat/emission/2nd_phase_ep.htm

[13] Dyrektywa 2003/6/WE w sprawie wykorzystywania poufnych informacji i manipulacji na rynku (nadużyć na rynku), Dz.U. L 96 z 12.4.2003, s. 16.

[14] http://europa.eu/rapid/pressReleasesAction.do?reference=IP/09/1376

[15] http://europa.eu/rapid/pressReleasesAction.do?reference=IP/10/125

[16] Artykuł 53 rozporządzenia Komisji (WE) nr 2216/2004 ostatnio zmienionego rozporządzeniem Komisji (UE) nr 920/2010.

[17] Kolejną powiązaną kwestią jest krajowa rachunkowość w zakresie uprawnień i jednostek emisji

[18] Http://www.ifrs.org/Current+Projects/IASB+Projects/Emission+Trading+Schemes/Emissions+Trading+Schemes.htm

[19] Dyrektywa 2004/39/WE w sprawie rynków instrumentów finansowych zmieniająca dyrektywę Rady 85/611/EWG i 93/6/EWG i dyrektywę 2000/12/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz uchylająca dyrektywę Rady 93/22/EWG, Dz.U. L 145 z 30.4.2004, s. 1.

[20] COM(2010) 484 wersja ostateczna.

[21] Rozporządzenie Komisji (UE) nr 1031/2010 z dnia 12 listopada 2010 r. w sprawie harmonogramu, kwestii administracyjnych oraz pozostałych aspektów sprzedaży na aukcji uprawnień do emisji gazów cieplarnianych na mocy dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającej system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych we Wspólnocie, Dz.U. L 302 z 18.11.2010, s. 1.

[22] COM(2010) xxx

[23] Na przykład Niemcy stosują już przepisy o rynkach regulowanych do obrotu giełdowego towarami i prawami. We Francji jesienią 2010 r. przyjęto ustawę przewidującą objęcie transakcji kasowych dokonywanych na rynku emisji przepisami obecnie stosowanymi do rynków regulowanych. Zmiany w prawie francuskim opierają się na kompleksowymi raporcie eksperckim Michela Prady, The Regulation of CO2 Markets, dostępnym na stronie internetowej: http://www.economie.gouv.fr/services/rap10/100419rap-prada.pdf

[24] Rozumiane tutaj jako instrumenty finansowe o stosunkowo krótkim terminie dostawy.

[25] Dyrektywa 2005/60/WE w sprawie przeciwdziałania korzystaniu z systemu finansowego w celu prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu, Dz.U. L 309 z 25.11.2005, s. 15.

[26] Dyrektywa 98/26/WE w sprawie zamknięcia rozliczeń w systemach płatności i rozrachunku papierów wartościowych, Dz.U. L 166 z 11.6.1998, s. 45.

[27] Dyrektywa 2002/47/WE w sprawie uzgodnień dotyczących zabezpieczeń finansowych, Dz.U. 168 z 27.6.2002, s. 43.

[28] Na podstawie tabeli z The Post-Trade Infrastructure for Carbon Emissions Trading . Raport przygotowany przez Bourse Consult dla City of London Corporation . Opublikowany w lipcu 2010 r. http://217.154.230.218/NR/rdonlyres/EA473E51-37BD-49CA-8729-3CD87BF4A2A0/0/BC_RS_CarbonEmissionsTrading.pdf