52007DC0641

[pic] | KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH |

Bruksela, dnia 24.10.2007

KOM(2007) 641 wersja ostateczna

KOMUNIKAT KOMISJI DO RADY I PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

w sprawie przyszłości stosunków między Unią Europejską a Republiką Zielonego Przylądka [SEK(2007) 1415]

1. WPROWADZENIE

W ostatnim okresie władze oraz społeczeństwo obywatelskie Republiki Zielonego Przylądka wielokrotnie wyrażały pragnienie przekształcenia stosunków Zielonego Przylądka i Unii Europejskiej w „szczególne partnerstwo”.

Republika Zielonego Przylądka wykazuje coraz większe zainteresowanie zacieśnieniem stosunków z Unią Europejską, szczególnie z jej regionami najbardziej oddalonymi leżącymi w rejonie Północnego Atlantyku. Wyspy Zielonego Przylądka oraz europejskie wyspy Azory, Madera i Wyspy Kanaryjskie stanowią grupę zwaną Makaronezją, którą od dawnych czasów charakteryzują powiązania historyczne, kulturowe, językowe i wzajemnie uzupełniające się cechy, mające do dnia dzisiejszego wpływ na ich stosunki i współpracę.

Obecne dążenia tego kraju mają swoje przyczyny w starożytnej i najnowszej historii Zielonego Przylądka i Europy, naznaczonej istnieniem bliskich stosunków międzyludzkich i kulturowych, wspólnych doświadczeń oraz silnych wspólnych wartości społeczno-politycznych. W istocie społeczeństwo Republiki Zielonego Przylądka ukształtowało się tworząc nierozerwalne więzi historyczne, międzyludzkie, religijne, językowe i kulturowe z Europą. Społeczeństwo to powstało przez połączenie ludności europejskiej i afrykańskiej i rozwinęło się na podstawie dialogu między tymi dwiema kulturami. Republika Zielonego Przylądka zaangażowana jest w szerzenie wartości demokratycznych, ochronę praw człowieka, ładu politycznego i gospodarczego, oraz gwarancji zasad państwa prawa funkcjonującego w Republice Zielonego Przylądka, wspierając jednocześnie działania na rzecz pokoju, bezpieczeństwa, walki z terroryzmem i przestępczością. Wreszcie, należy podkreślić, że Republika Zielonego Przylądka posiada naturalne warunki do pełnienia roli pomostu między kontynentami afrykańskim, europejskim i amerykańskim. Z tą kluczową rolą związane są wspólne interesy Europy oraz Republiki Zielonego Przylądka oraz stojące przed nimi wspólne wyzwania.

Zacieśnienie stosunków Republiki Zielonego Przylądka z Unią Europejską ma na celu w szczególności doprowadzenie do powstania bliższych powiązań między tym krajem a regionami najbardziej oddalonymi UE; Należy dodać, że Republika Zielonego Przylądka podziela wiele strategicznych priorytetów Unii Europejskiej, szczególnie w odniesieniu do kwestii związanych z bezpieczeństwem, jak walka z nielegalnym handlem (handlem narkotykami, nielegalną imigracją itd.). W związku z powyższym Republika Zielonego Przylądka powinna stać się partnerem Europy w ścisłej współpracy policyjnej i sądowej. Położenie geograficzne tego kraju stwarza warunki do znacznego przyczynienia się do walki z nielegalnym handlem, zaś jego otwartość w dziedzinie bezpieczeństwa stanowi główny argument w wysiłkach zmierzających do zacieśnienia stosunków z UE.

Celem szczególnego partnerstwa jest wzmocnienie dialogu i zbliżenie polityki obu stron poprzez wzbogacenie tradycyjnych stosunków opartych na zasadzie ofiarodawca – beneficjent o wymiar wspólnych interesów.

2. DEFINICJA „SZCZEGÓLNEGO PARTNERSTWA UE-ZP”

Szczególne partnerstwo to rodzaj podejścia politycznego, które wykracza poza ramy zwykłych stosunków ofiarodawca – beneficjent, uwzględniając również kwestie bezpieczeństwa i rozwoju leżące we wspólnym interesie. Partnerstwo to wpisuje się w ramy procesu realizacji postanowień umowy z Kotonu przez wykorzystanie wszystkich aspektów tej umowy w celu utworzenia nowego modelu współpracy UE-ZP.

Należy zaznaczyć, że szczególne partnerstwo między UE a Republiką Zielonego Przylądka w żadnym razie nie ma na celu zastąpienia umowy z Kotonu – przeciwnie, ma ono doprowadzić do pogłębienia i rozszerzenia współpracy między obiema zaangażowanymi stronami.

Republika Zielonego Przylądka pragnie wyjść poza ramy obecnych stosunków i osiągnąć znacznie pogłębioną współpracę, szczególnie w kwestii zbliżenia z regionami najbardziej oddalonymi, w tym poprzez otwarcie dostępu do rynku wewnętrznego W związku z powyższym i w świetle pojawiających się problemów, które pozwalają uświadomić wagę wspólnych wyzwań, przewiduje się możliwość stopniowego uczestnictwa Republiki Zielonego Przylądka w niektórych politykach i programach UE, szczególnie w odniesieniu do dziedzin objętych planem działania.

3. PODEJŚCIE STOSOWANE W RAMACH SZCZEGÓLNEGO PARTNERSTWA UE-ZP

Podejście przyjęte w ramach szczególnego partnerstwa jest nowatorskie, pragmatyczne, oparte na zasadach stopniowego działania i komplementarności:

4. Podejście oparte na dialogu politycznym: szczególne partnerstwo ma na celu wzmocnienie otwartego, konstruktywnego i pragmatycznego dialogu, który powinien znaleźć odzwierciedlenie w konkretnych działaniach stanowiących istotę tego rodzaju procesu.

Rozważane jest określenie strategicznych ram dla całości szczególnego partnerstwa w planie działania , który obejmie priorytety wyznaczone w procesie przygotowywania szczególnego partnerstwa. W planie tym zostaną zawarte tradycyjne instrumenty współpracy określone w umowie z Kotonu.

5. Podejście oparte na zasadzie komplementarności: szczególne partnerstwo ma się opierać na formach współpracy, które umożliwią uzupełnienie i wzmocnienie tradycyjnych działań realizowanych do tej pory w ramach umowy z Kotonu. „Podejście w ramach szczególnego partnerstwa” zostanie uwzględnione w krajowym dokumencie strategicznym oraz krajowym programie orientacyjnym w ramach 10. EFR. Dodatkowo przewiduje się możliwość wsparcia szczególnego partnerstwa przez odwołanie się do innych instrumentów, takich jak EFRR w zakresie współpracy z regionami najbardziej oddalonymi, tematyczne linie budżetowe, inne linie budżetowe zarządzane przez Komisję oraz partnerstwo UE-Afryka w zakresie infrastruktur.

6. Podejście oparte na działaniu stopniowym: pierwszorzędną kwestią jest propagowanie procesu stopniowego oraz nowych konkretnych działań w zakresie współpracy, które będą uzupełnieniem obecnej współpracy w dziedzinie ograniczania ubóstwa; tego rodzaju działania nadadzą głębszy wymiar stosunkom UE-ZP. Plan działania będzie się charakteryzował elastycznością i będzie przewidywał możliwość stopniowego dostosowywania go do zmian zachodzących w Republice Zielonego Przylądkach oraz w charakterze stosunków z Unią Europejską oraz z krajami trzecimi.

7. Podejście oparte na zasadzie dobrych rządów: stopień zaawansowania osiągnięty przez Republikę Zielonego Przylądka we wprowadzaniu odpowiedniego ładu administracyjno-regulacyjnego jest podstawą szczególnego partnerstwa. W związku z faktem, że zarówno Unia Europejska, jak i Republika Zielonego Przylądka przywiązują znaczną wagę do właściwego systemu rządów, poczynienie w tej dziedzinie dalszych postępów stanowi jeden z filarów szczególnego partnerstwa.

8. Podejście oparte na integracji regionalnej: biorąc pod uwagę cechy charakterystyczne Republiki Zielonego Przylądka, szczególne partnerstwo ma na celu podkreślenie powołania tego kraju do podejmowania działań prowadzących do zacieśnienia stosunków między regionami najbardziej oddalonymi a resztą UE, przy jednoczesnym wzmożeniu stosunków Republiki Zielonego Przylądka z regionem zachodnioafrykańskim w ramach Wspólnoty Gospodarczej Państw Afryki Zachodniej.

9. Podejście oparte na dostosowaniu do norm i standardów europejskich: dostosowanie ustawodawstwa ułatwi stopniowe zacieśnianie stosunków z UE i z jej regionami najbardziej oddalonymi i pozwoli na lepsze wykorzystanie porównawczej przewagi kraju.

10. NOWE PERSPEKTYWY PARTNERSTWA

Szczególne partnerstwo oferuje następujące nowe perspektywy:

- zwiększenie zakresu i intensywności współpracy politycznej;

- pogłębienie stosunków gospodarczych i handlowych, które będą ulegać stopniowemu rozszerzeniu w celu stworzenia korzystnych warunków dla rozwoju sektora prywatnego gospodarki oraz dla wzrostu inwestycji i wartości wywozu;

- zbliżenie ustawodawstwa oraz przepisów Republiki Zielonego Przylądka regulujących kwestie gospodarcze i techniczne do przepisów UE, prowadzące do wzajemnego otwarcia gospodarek, obejmujące szczególnie stałe zmniejszanie przeszkód w wymianie handlowej (również z innymi krajami w regionie) oraz do unowocześnienia gospodarki i wzrostu konkurencyjności RZP;

- perspektywę wyjścia poza ramy obecnych stosunków w celu osiągnięcia znacznie ściślejszej współpracy (szczególnie jeśli chodzi o zbliżenie RZP do regionów najbardziej oddalonych UE), w tym poprzez zapewnienie Republice Zielonego Przylądka dostępu do rynku wewnętrznego oraz możliwości stopniowego uczestnictwa w niektórych politykach i programach UE, szczególnie w dziedzinach objętych planem działania;

- wzmożenie współpracy administracyjnej i sądowej;

- stopniowe tworzenie wspólnej sieci informacyjnej i baz danych; wspieranie działań związanych z wymianą i partnerstwem w celu harmonizacji ustaw, rozporządzeń, norm i praktyk stosowanych w Republice Zielonego Przylądka z dorobkiem wspólnotowym we wszystkich dziedzinach objętych planem działania.

- STRUKTURA PLANU DZIAŁANIA W ZAKRESIE SZCZEGÓLNEGO PARTNERSTWA

Plan działania w zakresie szczególnego partnerstwa oparty jest na następujących sześciu filarach tematycznych:

11. Dobre rządy

Omawiany program działania oparty będzie na polityce władz w zakresie sposobu sprawowania rządów i obejmie między innymi listę zobowiązań załączoną do wyżej wspomnianego krajowego dokumentu strategicznego (pkt 3.2).

Szczególna uwaga zostanie skierowana między innymi na konsolidację i pogłębianie demokracji, państwo prawa i uczestnictwo społeczeństwa obywatelskiego w życiu politycznym kraju. Nastąpi wzmocnienie dialogu politycznego i współpracy, szczególnie w dziedzinie demokracji i praw człowieka.

Szczególne znaczenie będą miały kwestie związane z prawami dzieci i kobiet, integracją legalnych imigrantów oraz zapobieganiem przemocy domowej. Rząd będzie kontynuował reformę wymiaru sprawiedliwości i wprowadzi w życie narodowy plan walki z korupcją.

Kontynuowana będzie reforma finansów publicznych oraz reforma i wzmacnianie potencjału administracji publicznej, również w dziedzinie statystyki. Rząd będzie nadal podejmował inicjatywy mające na celu poprawę warunków prowadzenia działalności gospodarczej, ładu społecznego i gospodarowania zasobami naturalnymi.

12. Bezpieczeństwo/stabilność

Filar ten obejmie zasadniczo następujące zagadnienia: bezpieczeństwo i walkę z międzynarodową przestępczością zorganizowaną (współpracę w walce z terroryzmem, handlem ludźmi, przerzutem nielegalnych migrantów, nielegalnym handlem narkotykami i bronią, praniem pieniędzy) przy jednoczesnym przestrzeganiu praw człowieka; skuteczne zarządzanie przepływami migracyjnymi, w tym zwiększenie wkładu diaspory pochodzącej z Republiki Zielonego Przylądka w rozwój kraju (przekazy środków przez migrantów) i zapobieganie nielegalnym przepływom migrantów; bezpieczeństwo morskie.

Ze względu na szczególny charakter działań podejmowanych w ramach tego filaru, ich organizacja i przeprowadzanie wymagały będą współpracy międzynarodowej i regionalnej, która może zostać osiągnięta szczególnie dzięki bliskim stosunkom z regionami najbardziej oddalonymi w ramach szczególnego partnerstwa.

13. Integracja regionalna

14. W kontekście regionów najbardziej oddalonych wewnętrzna integracja w rejonie Makaronezji, mająca na celu lepsze ustrukturyzowanie oraz podniesienie dynamizmu i konkurencyjności tego regionu świata, zmierza w kierunku „szerszego sąsiedztwa”. Należy zachęcić do przyjęcia środków, które pomogą doprowadzić do zacieśnienia współpracy między regionami najbardziej oddalonymi a Republiką Zielonego Przylądka we wszystkich dziedzinach objętych planem działania, w szczególności do pełniejszego uczestnictwa Republiki Zielonego Przylądka w programie współpracy transnarodowej „Madera-Azory-Wyspy Kanaryjskie” na lata 2007-2013 oraz w mechanizmach i ciałach konsultacyjnych i w zakresie współpracy już istniejących w obrębie regionów najbardziej oddalonych.

15. W kontekście Afryki Zachodniej:

16. analiza możliwości uwzględnienia specyficznych cech Republiki Zielonego Przylądka w ramach umowy o partnerstwie gospodarczym, przeprowadzona wspólnie z Komisją Wspólnoty Gospodarczej Państw Afryki Zachodniej;

17. w miarę możliwości, rzeczywiste uwzględnienie Republiki Zielonego Przylądka przy wykorzystywaniu środków pochodzących z regionalnych programów indykatywnych EFR na rzecz Afryki Zachodniej.

W ramach obu wyżej wymienionych aspektów integracji szczególna uwaga skierowana będzie na rozwój korzystnych warunków dla trwałego wzrostu i rozwoju, na bezpośrednie inwestycje zagraniczne i na rozwój konkurencyjnych przedsiębiorstw i lepiej działającej administracji przez, między innymi, poprawę warunków prowadzenia działalności gospodarczej, harmonizację przepisów z normami i standardami UE, stworzenie sytuacji pewności i bezpieczeństwa, szczególnie w sektorze transportu, komunikacji i energii oraz polepszenie infrastruktury krajowej i regionalnej.

18. Dostosowanie norm technicznych i standardów

Dostosowanie polityki w zakresie norm technicznych i standardów w dziedzinach objętych planem działania w celu ułatwienia harmonizacji ze standardami UE i wspierania lepszego wykorzystania porównawczej przewagi Republiki Zielonego Przylądka w związku z rozwojem kraju.

19. Społeczeństwo oparte na wiedzy

Filar ten ma za zadanie wesprzeć wysiłki tego kraju w dążeniu do „społeczeństwa opartego na wiedzy”. Za najważniejszą kwestię w ramach tego filaru należy uznać rozwój gospodarczy, społeczny i kulturalny przez edukację, badania naukowe i własność/rozwój narzędzi informatycznych (w tej dziedzinie Republika Zielonego Przylądka odnotowuje znaczny postęp, szczególnie w zakresie e-administracji ). Elementy te są szczególnie ważne, jeśli wziąć pod uwagę fakt, że kraj ten pozbawiony jest tradycyjnych zasobów naturalnych i musi polegać na rozwoju zasobów ludzkich oraz wykorzystaniu wartości niematerialnych, takich jak położenie geo-ekonomiczne.

20. Walka z ubóstwem oraz rozwój

Część procesu szczególnego partnerstwa poświęcona walce z ubóstwem przyczyni się do realizacji programów rządowych Republiki Zielonego Przylądka przeprowadzanych na podstawie dokumentu dotyczącego strategii wzrostu i ograniczania ubóstwa. Ponadto filar ten będzie miał za zadanie całościowo wspierać plan działania w ramach szczególnego partnerstwa oraz wspomagać działania zmierzające do zacieśnienia stosunków z Europą, którym szczególne partnerstwo ma nadać odpowiedni kształt.

Walka z ubóstwem obejmie działania związanie z ochroną środowiska naturalnego, ochroną zasobów naturalnych oraz zachowaniem środowiska morskiego, w tym zapobieganiem zanieczyszczeniom oceanów. Ściślejsza współpraca na rzecz narodowej polityki rybołówstwa, a szczególnie zapobieganie nielegalnym, nieregulowanym, nieraportowanym połowom, przyczyni się do zrównoważonego gospodarowania zasobami rybnymi i pomoże chronić te zasoby w interesie miejscowej ludności zależnej od rybołówstwa.

Zdefiniowanie konkretnych środków w ramach planu działania nastąpi na podstawie analiz, których zakres zostanie określony w przyszłości. Dla ułatwienia realizacji konkretnych działań ich wprowadzanie w życie objęte zostanie pomocą techniczną. Przy definiowaniu wspomnianych środków należy wziąć pod uwagę kwestie związane z równością płci.

21. FINANSOWANIE PLANU DZIAŁANIA

Do finansowania szczególnego partnerstwa w dużej mierze przyczyni się Europejski Fundusz Regionalny wraz z Instrumentem Inwestycyjnym zarządzanym przez EBI. Ponadto do wsparcia szczególnego partnerstwa wykorzystane zostaną także inne instrumenty, jak EFRR w ramach współpracy między regionami najbardziej oddalonymi (Program współpracy transnarodowej „Madera-Azory-Wyspy Kanaryjskie” na lata 2007-2013).

Szczególne działania mogą otrzymać wsparcie ze środków przeznaczonych na działania zewnętrzne finansowane z ogólnego budżetu Wspólnoty Europejskiej oraz ze środków własnych EBI w zakresie ram finansowych na lata 2007-2013. Tego rodzaju finansowanie podlega specjalnym procedurom i jest zależne od dostępności środków. Wśród działań finansowanych z ogólnego budżetu wymienić należy w szczególności programy finansowane przez instrument współpracy na rzecz rozwoju, takie jak programy tematyczne „Inwestowanie w ludzi”, „Podmioty pozarządowe na rzecz rozwoju”, „Migracja i polityka azylowa”, „Środowisko naturalne i zrównoważone gospodarowanie zasobami naturalnymi” i „Bezpieczeństwo żywności”. Należą do nich także działania finansowane za pomocą innych instrumentów, takie jak instrument na rzecz stabilności, instrument na rzecz promowania praw człowieka i demokracji lub instrument na rzecz pomocy humanitarnej i pomocy nadzwyczajnej.

Tego rodzaju finansowanie wzmocni środki własne rządu Republiki Zielonego Przylądka przeznaczona na realizację planu działania. Państwa członkowskie Unii Europejskiej zostaną zachęcone do uczestniczenia w finansowaniu planu działania.

22. CZAS TRWANIA PLANU DZIAŁANIA

Szczególne partnerstwo jest procesem , którego przebieg oparty jest na planie działania określającym jego ramy i stanowiącym instrument umożliwiający jego realizację. Plan działania będzie obowiązywał przez czas nieokreślony, podlegając regularnemu przeglądowi na wspólnie ustalonych zasadach.

23. KONTROLA WDRAŻANIA SZCZEGÓLNEGO PARTNERSTWA

Przewiduje się, że kontrola realizacji planu działania przyjmie formę spotkań na poziomie politycznym, których częstotliwość zostanie określona w późniejszym terminie oraz corocznych spotkań roboczych, które odbywać się będą w Republice Zielonego Przylądka lub na terenie Unii Europejskiej.

UE będzie reprezentowana przez „Trojkę”.

Na poziomie lokalnym w celu monitorowania procesu szczególnego partnerstwa zostaną zorganizowane regularne spotkania powołanej przez rząd Republiki Zielonego Przylądka międzyministerialnej grupy pod przewodnictwem ministra spraw zagranicznych z przedstawicielstwem KE oraz z misjami dyplomatycznymi państw członkowskich.