KOMISJA EUROPEJSKA
Bruksela, dnia 26.2.2025
COM(2025) 80 final
2025/0044(COD)
Wniosek
DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY
zmieniająca dyrektywy (UE) 2022/2464 i (UE) 2024/1760 w odniesieniu do dat, od których państwa członkowskie mają stosować niektóre wymogi dotyczące sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju i niektóre wymogi w zakresie należytej staranności przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju
(Tekst mający znaczenie dla EOG)
{SWD(2025) 80 final}
UZASADNIENIE
1.KONTEKST WNIOSKU
•Przyczyny i cele wniosku
W sprawozdaniu na temat przyszłości europejskiej konkurencyjności Mario Draghi podkreślił, że Europa musi stworzyć otoczenie regulacyjne ułatwiające konkurencyjność i odporność, zwracając uwagę na obciążenia i koszty przestrzegania przepisów wynikające z dyrektywy w sprawie sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju (CSRD) i dyrektywy w sprawie należytej staranności przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju (CSDDD). W deklaracji budapeszteńskiej w sprawie nowego ładu na rzecz europejskiej konkurencyjności szefowie państw i rządów UE wezwali do zainicjowania „procesu gruntownego upraszczania przepisów, aby zapewnić jasne, proste i inteligentne ramy regulacyjne dla przedsiębiorstw oraz radykalnie zmniejszyć obciążenia administracyjne, regulacyjne i sprawozdawcze, w szczególności dla MŚP”. Wezwali oni Komisję do przedstawienia w pierwszej połowie 2025 r. konkretnych propozycji dotyczących zredukowania wymogów sprawozdawczych o co najmniej 25 %.
W komunikacie w sprawie kompasu konkurencyjności dla UE Komisja potwierdziła, że zaproponuje pierwszy „pakiet zbiorczy w sprawie uproszczenia”, który obejmowałby daleko idące uproszczenie w dziedzinach sprawozdawczości dotyczącej zrównoważonego finansowania, należytej staranności w zakresie zrównoważonego rozwoju oraz systematyki. W komunikacie pt. „Prostsza i szybsza Europa: komunikat dotyczący wdrażania i upraszczania” Komisja przedstawiła program wdrażania i upraszczania, który zapewni szybką i odczuwalną poprawę sytuacji obywateli i przedsiębiorstw w praktyce, wymagając więcej niż stopniowego podejścia i podkreślając potrzebę odważnych działań, aby usprawnić i uprościć przepisy unijne, krajowe i regionalne.
Dyrektywa CSRD weszła w życie w dniu 5 stycznia 2023 r. Wzmocniła i zmodernizowała ona wymogi dotyczące sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju dzięki zmianom w dyrektywie o rachunkowości, dyrektywie w sprawie przejrzystości, dyrektywie w sprawie badania sprawozdań finansowych i rozporządzeniu w sprawie badania sprawozdań finansowych. CSRD jest ważnym elementem Europejskiego Zielonego Ładu i Planu działania w zakresie finansowania zrównoważonego wzrostu gospodarczego. Jej celem jest zapewnienie, aby inwestorzy dysponowali informacjami potrzebnymi im do zrozumienia ryzyka, na jakie narażone są spółki, w których dokonano inwestycji, oraz do zarządzania takim ryzykiem, wynikającym ze zmiany klimatu i innych kwestii dotyczących zrównoważonego rozwoju. Jest ona również ukierunkowana na zapewnienie inwestorom i innym zainteresowanym stronom potrzebnych im informacji na temat wpływu przedsiębiorstw na ludzi i środowisko. Tym samym przyczynia się ona do stabilności finansowej i integralności środowiskowej. Jest to niezbędny warunek przepływu zasobów finansowych do przedsiębiorstw, które dążą do osiągnięcia celów zrównoważonego rozwoju, zapewniający większą rozliczalność i przejrzystość wobec wszystkich zainteresowanych stron w odniesieniu do wyników przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju.
Dyrektywę CSDDD przyjęto w dniu 13 czerwca 2024 r. Jej celem jest przyczynienie się do realizacji szerszych ambicji Unii Europejskiej w zakresie przejścia na zrównoważoną i neutralną dla klimatu gospodarkę, jak określono w Europejskim Zielonym Ładzie. Nakłada ona na przedsiębiorstwa obowiązek identyfikowania niekorzystnych skutków dla praw człowieka i środowiska oraz zaradzenia im w ramach ich własnej działalności, działalności ich jednostek zależnych oraz ich łańcuchów działalności.
CSRD i CSDDD obecnie wdraża się w nowym i trudnym kontekście. Rosyjska wojna napastnicza przeciwko Ukrainie spowodowała wzrost cen energii dla przedsiębiorstw w UE. Napięcia handlowe rosną wraz z postępującą zmianą krajobrazu geopolitycznego. Odmienne podejście, jakie przyjęły niektóre inne główne jurysdykcje w odniesieniu do regulacji sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju oraz ich należytej staranności w zakresie zrównoważonego rozwoju, budzi wątpliwości co do wpływu tych przepisów na pozycję konkurencyjną przedsiębiorstw w UE. Zdolność Unii do zachowania i ochrony swoich wartości zależy między innymi od zdolności jej gospodarki do przystosowania się do niestabilnego i czasami wrogiego kontekstu geopolitycznego oraz konkurowania w takim kontekście.
Niniejszy wniosek odracza zatem rozpoczęcie stosowania CSDDD oraz niektórych przepisów CSRD.
Szczególny kontekst i cele niniejszego wniosku w odniesieniu do CSRD
CSRD ma obecnie zastosowanie do dużych jednostek, MŚP, których papiery wartościowe są notowane na rynkach regulowanych UE, jednostek dominujących dużych grup, a także do emitentów należących do tych kategorii jednostek. Rozpoczęcie stosowania wymogów sprawozdawczych wprowadzonych przez CSRD ma charakter stopniowy w zależności od różnych kategorii jednostek. W ramach pierwszej fali duże jednostki interesu publicznego zatrudniające ponad 500 pracowników muszą po raz pierwszy sporządzić sprawozdanie w 2025 r. za rok obrotowy 2024. W drugiej fali pozostałe duże jednostki muszą sporządzić sprawozdanie w 2026 r. za rok obrotowy 2025. W ramach trzeciej fali MŚP, których papiery wartościowe są notowane na rynkach regulowanych UE, muszą sporządzić sprawozdanie w 2027 r. za rok obrotowy 2026, chociaż mają one możliwość rezygnacji ze sprawozdawczości za lata obrotowe 2026 i 2027. W czwartej fali niektóre jednostki z państw trzecich, które prowadzą działalność na terytorium Unii powyżej określonych progów, muszą złożyć sprawozdanie w 2029 r. za rok obrotowy 2028.
W CSRD zobowiązano jednostki objęte zakresem dyrektywy do przekazywania informacji na temat zrównoważonego rozwoju zgodnie z obowiązkowymi europejskimi standardami sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju (ESRS) i zobowiązano Komisję do przyjęcia takich standardów w drodze aktów delegowanych. W lipcu 2023 r. Komisja przyjęła pierwszy zestaw standardów ESRS, które obejmują wszystkie sektory, co oznacza, że mają zastosowanie do wszystkich jednostek objętych zakresem stosowania niezależnie od sektora gospodarki, w którym jednostka prowadzi działalność. W CSRD zobowiązano również Komisję do przyjęcia sektorowych standardów sprawozdawczości, przy czym pierwszy zestaw takich standardów ma zostać przyjęty do czerwca 2026 r. W CSRD umożliwiono MŚP notowanym na rynku regulowanym sporządzanie sprawozdań z wykorzystaniem odrębnego i mniej rygorystycznego, proporcjonalnego zestawu standardów zamiast pełnego zestawu ESRS.
Na wniosek Komisji EFRAG przedłożyła standard sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju do dobrowolnego stosowania przez MŚP, które nie są objęte wymogami sprawozdawczymi (standard VSME). Celem standardu VSME jest zapewnienie MŚP prostego, powszechnie uznawanego narzędzia, za pomocą którego mogą one przekazywać informacje na temat zrównoważonego rozwoju bankom, dużym przedsiębiorstwom i innym zainteresowanym stronom, które mogą wymagać takich informacji.
Inne ważne aspekty CSRD to przepisy dotyczące atestacji i sprawozdawczości w zakresie informacji z łańcucha wartości. Jednostki muszą publikować swoje informacje na temat zrównoważonego rozwoju wraz z opinią biegłego rewidenta lub, jeżeli państwa członkowskie na to zezwalają, niezależnego dostawcy usług atestacyjnych. Obecny wymóg dotyczy atestacji dającej ograniczoną pewność, a CSRD przewiduje, że w przyszłości, pod pewnymi warunkami, mógłby on stać się wymogiem dotyczącym atestacji dającej wystarczającą pewność. W CSRD zobowiązano również Komisję do przyjęcia standardów atestacji w zakresie zrównoważonego rozwoju w drodze aktów delegowanych.
W CSRD zobowiązano jednostki do przekazywania informacji z łańcucha wartości w zakresie niezbędnym do zrozumienia skutków, ryzyka i możliwości związanych ze zrównoważonym rozwojem. W CSRD ustanowiono tzw. limit informacji z łańcucha wartości, który oznacza, że ESRS nie mogą zawierać wymogów sprawozdawczych, które wymagałyby od jednostek uzyskania od MŚP w ich łańcuchu wartości informacji wykraczających poza informacje ujawniane zgodnie z proporcjonalnym standardem dla MŚP notowanych na rynku regulowanym.
Niniejszy wniosek ma na celu zmniejszenie obciążeń sprawozdawczych i ograniczenie „skapywania” obowiązków na mniejsze przedsiębiorstwa. Po pierwsze, odrębny wniosek ustawodawczy przedstawiony przez Komisję równolegle z niniejszym wnioskiem uprościłby ramy i zmniejszył obciążenia w następujący sposób:
–Liczba jednostek podlegających obowiązkowym wymogom dotyczącym sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju zostałaby zmniejszona o około 80 %, co oznaczałoby wyłączenie z zakresu stosowania dużych jednostek zatrudniających do 1 000 pracowników (tj. niektórych jednostek z drugiej fali i niektórych jednostek z pierwszej fali) oraz MŚP notowanych na rynku regulowanym (tj. wszystkich jednostek z trzeciej fali). Wymogi sprawozdawcze miałyby zastosowanie wyłącznie do dużych jednostek zatrudniających średnio ponad 1 000 pracowników (tj. jednostek zatrudniających ponad 1 000 pracowników i których obrót przekracza 50 mln EUR lub których suma bilansowa przekracza 25 mln EUR). Ten zmieniony próg doprowadziłby do ściślejszego dostosowania CSRD do CSDDD.
–W przypadku jednostek nieobjętych obowiązkowymi wymogami dotyczącymi sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju Komisja proponuje proporcjonalny standard do dobrowolnego zastosowania, który opierałby się na standardzie VSME opracowanym przez EFRAG. Zgodnie z niniejszym wnioskiem Komisja przyjęłaby ten dobrowolny standard jako akt delegowany. W tym czasie, aby zaspokoić potrzeby rynku, Komisja zamierza jak najszybciej wydać zalecenie w sprawie dobrowolnej sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju w oparciu o standard VSME opracowany przez EFRAG.
–Limit informacji z łańcucha wartości zostałby rozszerzony i wzmocniony. Miałby on zastosowanie bezpośrednio do przedsiębiorstwa prowadzącego sprawozdawczość, zamiast stanowić jedynie ograniczenie tego, co można określić w ESRS. Zapewniłoby to ochronę wszystkim jednostkom zatrudniającym do 1 000 pracowników, a nie tylko MŚP, jak ma to miejsce obecnie. Limit ten zostałby określony w dobrowolnym standardzie przyjętym przez Komisję w formie aktu delegowanego, opartym na standardzie VSME opracowanym przez EFRAG. Przyczyni się to do znacznego ograniczenia efektu „skapywania”.
–Nie istniałyby żadne sektorowe standardy sprawozdawczości, co pozwoliłoby uniknąć wzrostu liczby wymaganych punktów danych, które jednostki powinny zgłaszać.
–Zlikwidowana zostałaby możliwość przejścia od wymogu atestacji dającej ograniczoną pewność do wymogu atestacji dającej wystarczającą pewność. Zapewni to jasność co do tego, że w przyszłości nie dojdzie do wzrostu kosztów atestacji dla jednostek objętych zakresem.
–Zamiast zobowiązania Komisji do przyjęcia standardów atestacji w zakresie zrównoważonego rozwoju do 2026 r. Komisja wyda ukierunkowane wytyczne dotyczące atestacji do 2026 r. Umożliwi to Komisji szybsze rozwiązywanie pojawiających się problemów w dziedzinie atestacji w zakresie zrównoważonego rozwoju, które mogą powodować niepotrzebne obciążenie dla jednostek podlegających wymogom sprawozdawczym.
–We wniosku wprowadza się system opt-in, w ramach którego duże jednostki zatrudniające średnio ponad 1 000 pracowników (tj. jednostki zatrudniające ponad 1 000 pracowników i których obrót przekracza 50 mln EUR lub których suma bilansowa przekracza 25 mln EUR) oraz posiadające przychody netto ze sprzedaży nieprzekraczające 450 mln EUR, które twierdzą, że ich działalność jest zgodna lub częściowo zgodna z unijną systematyką dotyczącą zrównoważonego rozwoju, ujawniają swoje kluczowe wskaźniki wyników dotyczące obrotów i nakładów inwestycyjnych oraz mogą zdecydować się na ujawnienie swoich kluczowych wskaźników wyników dotyczących kosztów operacyjnych. Takie podejście opt-in całkowicie wyeliminuje koszty przestrzegania zasad sprawozdawczości zgodnie z systematyką dla dużych jednostek zatrudniających średnio ponad 1 000 pracowników (tj. jednostek zatrudniających ponad 1 000 pracowników i których obrót przekracza 50 mln EUR lub których suma bilansowa przekracza 25 mln EUR) oraz posiadających przychody netto ze sprzedaży nieprzekraczające 450 mln EUR, które nie twierdzą, że ich działalność jest związana z działalnością gospodarczą kwalifikującą się jako zrównoważona środowiskowo na podstawie rozporządzenia w sprawie systematyki. Ponadto niniejszy wniosek zapewnia większą elastyczność, umożliwiając tym jednostkom składanie sprawozdań na temat działalności, która spełnia określone techniczne kryteria kwalifikacji w ramach systematyki bez konieczności spełnienia wszystkich tych kryteriów. Taka sprawozdawczość na temat częściowego dostosowania może sprzyjać stopniowej transformacji ekologicznej działalności w miarę upływu czasu, zgodnie z celem zwiększenia finansowania transformacji.
Po drugie, Komisja zamierza niezwłocznie przyjąć akt delegowany w celu zmiany pierwszego zestawu ESRS. Aby szybko uprościć i usprawnić ESRS oraz zapewnić jednostkom jasność i pewność prawa, Komisja zamierza jak najszybciej, a najpóźniej sześć miesięcy po wejściu w życie dyrektywy, przyjąć niezbędny akt delegowany w celu uproszczenia ram sprawozdawczości będących przedmiotem odrębnego wniosku ustawodawczego, o którym mowa powyżej. Zmiana aktu delegowanego spowoduje znaczne zmniejszenie liczby obowiązkowych punktów danych ESRS przez (i) usunięcie punktów danych uznanych za najmniej istotne do celów sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju o ogólnym przeznaczeniu, (ii) priorytetowe traktowanie ilościowych punktów danych względem tekstu opisowego oraz (iii) dalsze rozróżnienie między obowiązkowymi i dobrowolnymi punktami danych, bez podważania interoperacyjności z globalnymi standardami sprawozdawczości i bez uszczerbku dla oceny istotności każdej jednostki. Zmiana doprecyzuje przepisy, które uznaje się za niejasne. Poprawi ona spójność z innymi aktami prawnymi UE. Zapewni ona jaśniejsze instrukcje dotyczące stosowania zasady istotności w celu zapewnienia, aby jednostki zgłaszały jedynie istotne informacje, oraz w celu zmniejszenia ryzyka, że dostawcy usług atestacyjnych w sposób niezamierzony zachęcają jednostki do zgłaszania informacji, które nie są konieczne, lub przeznaczają nadmierne zasoby na proces oceny istotności. Zmiana uprości strukturę i prezentację standardów. Przyczyni się ona do dalszego zwiększenia już i tak bardzo wysokiego stopnia interoperacyjności z globalnymi standardami sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju. Wprowadzi ona również wszelkie inne zmiany, które mogą zostać uznane za konieczne, biorąc pod uwagę doświadczenia z pierwszego zastosowania ESRS.
Po trzecie, niniejszy wniosek odroczyłby o dwa lata rozpoczęcie stosowania wymogów sprawozdawczych w odniesieniu do drugiej fali (duże jednostki, które nie są jednostkami interesu publicznego i zatrudniają ponad 500 pracowników, a także duże jednostki zatrudniające mniej niż 500 pracowników) i trzeciej fali (MŚP notowane na rynku regulowanym, małe i niezłożone instytucje kredytowe oraz wewnętrzne zakłady ubezpieczeń i reasekuracji). Celem odroczenia jest uniknięcie sytuacji, w której niektóre jednostki są zobowiązane do składania sprawozdań za rok obrotowy 2025 (druga fala) lub 2026 (trzecia fala), a następnie zostają zwolnione z tego wymogu. Taka sytuacja oznaczałaby, że jednostki, o których mowa, ponosiłyby niepotrzebne i możliwe do uniknięcia koszty.
Komisja zwraca się do współprawodawców o szybkie osiągnięcie porozumienia w sprawie proponowanego odroczenia, w szczególności o zapewnienie niezbędnej jasności prawa dla jednostek z drugiej fali, które są obecnie zobowiązane do sporządzenia sprawozdań po raz pierwszy w 2026 r. za rok obrotowy 2025.
Szczególny kontekst i cele niniejszego wniosku w odniesieniu do CSDDD
Zgodnie z obowiązującymi przepisami państwa członkowskie powinny transponować CSDDD do dnia 26 lipca 2026 r. Rozpoczęcie stosowania przewiduje się w trzech etapach: od lipca 2027 r. przepisy zaczęłyby mieć zastosowanie wyłącznie do największych przedsiębiorstw unijnych, tj. przedsiębiorstw, które zatrudniają ponad 5 000 pracowników i które zgłaszają roczne przychody netto (w skali światowej) w wysokości ponad 1,5 mld EUR, a także do przedsiębiorstw z państw trzecich, które osiągają przychody netto ze sprzedaży w UE w wysokości ponad 1,5 mld EUR. W drugiej fali przedsiębiorstwa unijne zatrudniające ponad 3 000 pracowników i osiągające przychody netto ze sprzedaży w wysokości ponad 900 mln EUR, a także przedsiębiorstwa z państw trzecich osiągające takie przychody netto ze sprzedaży w UE musiałyby przestrzegać nowych ram od lipca 2028 r. Wreszcie w lipcu 2029 r. wszystkie pozostałe przedsiębiorstwa objęte zakresem ogólnym musiałyby zacząć stosować dyrektywę (przepisy krajowe transponujące dyrektywę). Szacuje się, że od tego dnia CSDDD będzie miała zastosowanie do około 6 000 dużych przedsiębiorstw unijnych i około 900 przedsiębiorstw z państw trzecich. Zakres podmiotowy i stopniowe stosowanie uwzględniają fakt, że przedsiębiorstwa różnej wielkości mają różne zdolności do wdrożenia nowych obowiązkowych ram i jako takie stanowią kluczowy element w zapewnianiu proporcjonalnego podejścia.
Ponadto odrębny wniosek ustawodawczy przedstawiony przez Komisję równolegle z niniejszym wnioskiem uprościłby ramy i zmniejszył obciążenia przedsiębiorstw na wiele sposobów. Niniejszy wniosek odroczyłby pierwszy etap rozpoczęcia stosowania dyrektywy o jeden rok. Celem odroczenia jest zapewnienie pierwszej grupie przedsiębiorstw dodatkowego czasu na przygotowanie się do wypełniania obowiązków wynikających ze zmienionej dyrektywy, również z uwzględnieniem wytycznych, które Komisja przyjmie zgodnie z bardziej rygorystycznym harmonogramem określonym w równoległym wniosku w sprawie uproszczenia.
Ponadto niniejszy wniosek przesunąłby termin transpozycji dla państw członkowskich o jeden rok, aby uwzględnić ewentualne opóźnienia w bieżących działaniach związanych z transpozycją CSDDD spowodowane ewentualnymi zmianami dyrektywy wynikającymi z równoległego wniosku w sprawie uproszczenia.
•Spójność z przepisami obowiązującymi w tej dziedzinie polityki
Przedsiębiorstwa, które podlegają wymogom dotyczącym sprawozdawczości na podstawie CSRD, są również automatycznie zobowiązane do zgłaszania niektórych wskaźników zgodnie z art. 8 rozporządzenia w sprawie systematyki. Odraczając stosowanie wymogów sprawozdawczych dla przedsiębiorstw z drugiej i trzeciej fali, niniejszy wniosek automatycznie odraczałby zatem również termin, w którym takie przedsiębiorstwa muszą zgłosić te wskaźniki zgodnie z rozporządzeniem w sprawie systematyki.
Wymogi sprawozdawcze określone w CSRD i ESRS mają na celu między innymi zapewnienie uczestnikom rynku finansowego, instytucjom kredytowym i administratorom wskaźników referencyjnych dostępu do informacji na temat zrównoważonego rozwoju, których potrzebują od jednostek w celu wypełnienia swoich obowiązków sprawozdawczych wynikających z rozporządzenia w sprawie ujawniania informacji związanych ze zrównoważonym rozwojem w sektorze usług finansowych, rozporządzenia w sprawie wymogów kapitałowych i rozporządzenia o wskaźnikach referencyjnych. Proponowane odroczenie opóźni poprawę dostępności informacji dla uczestników rynku finansowego, instytucji kredytowych i administratorów wskaźników referencyjnych.
Przedsiębiorstwa podlegające zarówno CSRD, jak i CSDDD nie są zobowiązane na mocy CSDDD do zgłaszania żadnych informacji dodatkowych w stosunku do informacji wymaganych na podstawie CSRD. Ponieważ niniejszy wniosek odracza środki przewidziane w CSDDD, a także datę rozpoczęcia stosowania wymogów sprawozdawczych w odniesieniu do niektórych jednostek na mocy CSRD, zachowana zostaje spójność między tymi dwoma aktami prawnymi.
•Spójność z innymi politykami Unii
Niniejszy wniosek jest spójny z polityką UE mającą na celu zwiększenie konkurencyjności, uproszczenie ram regulacyjnych i zmniejszenie obciążeń dla przedsiębiorstw, przy jednoczesnym dalszym osiąganiu celów politycznych określonych w CSRD i CSDDD. Obejmuje to zachowanie Zielonego Ładu, ponieważ średnio- i długoterminowa konkurencyjność zależy od tego, czy przedsiębiorstwa w wystarczającym stopniu uwzględniają kwestie zrównoważonego rozwoju w swojej działalności.
2.PODSTAWA PRAWNA, POMOCNICZOŚĆ I PROPORCJONALNOŚĆ
•Podstawa prawna
Podstawą prawną wniosku są art. 50 i 114 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE). Art. 50 TFUE stanowi podstawę prawną przyjmowania środków UE służących urzeczywistnieniu prawa przedsiębiorczości na jednolitym rynku w ramach prawa spółek oraz upoważnia Parlament Europejski i Radę do działania w drodze uchwalania dyrektyw. Art. 114 TFUE jest przepisem prawnym o charakterze ogólnym mającym na celu ustanowienie lub zapewnienie funkcjonowania jednolitego rynku – w tym przypadku swobodnego przepływu kapitału. Art. 50 i 114 TFUE stanowią podstawę prawną dyrektywy (UE) 2022/2464 i dyrektywy (UE) 2024/1760.
•Pomocniczość (w przypadku kompetencji niewyłącznych)
Niniejszy wniosek zmienia daty rozpoczęcia stosowania niektórych przepisów prawa Unii. Daty te można zmienić jedynie w drodze działań na szczeblu UE.
•Proporcjonalność
Celem polityki jest odroczenie dat rozpoczęcia stosowania niektórych przepisów prawa Unii. Jedynym sposobem osiągnięcia tego celu jest zaproponowanie zmiany tych dat.
•Wybór instrumentu
Niniejszy wniosek obejmuje dyrektywę zmieniającą przepisy dyrektywy w sprawie sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju (CSRD) oraz dyrektywy w sprawie należytej staranności przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju (CSDDD). Dyrektywę zbiorczą uznaje się za najwłaściwszy instrument prawny do zmiany obowiązujących dyrektyw w odniesieniu do uproszczenia i zmniejszenia obciążeń w obszarze sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju i należytej staranności w zakresie zrównoważonego rozwoju.
3.WYNIKI OCEN EX POST, KONSULTACJI Z ZAINTERESOWANYMI STRONAMI I OCEN SKUTKÓW
•Oceny ex post/oceny adekwatności obowiązującego prawodawstwa
Przedsiębiorstwa nie transponowały ani nie stosowały jeszcze CSDDD. CSRD została zastosowana przez pierwszą grupę przedsiębiorstw, które publikują swoje pierwsze oświadczenia dotyczące zrównoważonego rozwoju głównie w pierwszej połowie 2025 r. W związku z tym nie było możliwe przeprowadzenie oceny ex post ani oceny adekwatności żadnego z aktów prawnych.
•Konsultacje z zainteresowanymi stronami
Do ukształtowania treści niniejszego wniosku przyczyniły się następujące konsultacje:
-Komisja Europejska, „Zaproszenie do zgłaszania uwag dotyczących racjonalizacji wymogów sprawozdawczych”, od października do grudnia 2023 r.
-Komisja Europejska, „Kontrola skuteczności sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju i okrągły stół na temat uproszczenia” na początku lutego 2025 r.
-W maju i listopadzie 2024 r. Komisja Europejska zorganizowała również odrębne działania zainteresowanych stron, w tym dwa duże hybrydowe fora zainteresowanych stron poświęcone CSRD, w których wzięło udział ponad 400 uczestników osobiście i ponad 3 000 uczestników wirtualnie.
-Komisja Europejska otrzymała bardzo dużą liczbę pism i szczegółowych analiz od wszystkich rodzajów zainteresowanych stron (od przedsiębiorstw po inwestorów, banki, społeczeństwo obywatelskie, organizacje pozarządowe, izby handlowe i administracje krajowe państw członkowskich).
Dyrektywa w sprawie sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju
W wystosowanym przez Komisję Europejską zaproszeniu do zgłaszania uwag dotyczących racjonalizacji wymogów sprawozdawczych zwrócono się o dowody i opinie dotyczące przepisów postrzeganych jako powodujące obciążenie administracyjne. Odpowiedzi udzieliło prawie 200 zainteresowanych stron, które domagały się przede wszystkim uproszczenia sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju, należytej staranności i unijnej systematyki dotyczącej zrównoważonego rozwoju.
Podczas spotkań Komisji Europejskiej z przedstawicielami przemysłu europejskiego, partnerami społecznymi i organizacjami społeczeństwa obywatelskiego na początku lutego 2025 r. zainteresowane strony wyraziły poparcie dla nadrzędnych celów CSRD i CSDDD, ale podkreśliły potrzebę uproszczenia i harmonizacji ich wdrażania.
Niektóre zainteresowane strony, w szczególności przedsiębiorstwa i grupy branżowe, zaproponowały wstrzymanie stosowania istniejącego prawodawstwa w celu skoncentrowania się na uproszczeniu. Twierdziły one, że odroczenie wymogów sprawozdawczych zawartych w CSRD zapewniłoby Komisji możliwość uproszczenia ram, a jednocześnie dałoby przedsiębiorstwom więcej czasu na przygotowanie się na wszelkie zbliżające się zmiany.
Inne zainteresowane strony, w szczególności grupy społeczeństwa obywatelskiego, dostrzegły duże korzyści w utrzymaniu przepisów oraz opowiedziały się za znaczeniem pewności prawa i stabilności regulacyjnej dla przedsiębiorstw, a także za utrzymaniem celów Europejskiego Zielonego Ładu i Planu działania w zakresie finansowania zrównoważonego wzrostu gospodarczego. Podkreśliły one również, że wytyczne dotyczące wdrażania należy wykorzystywać do wyjaśnienia i uproszczenia niektórych części ram sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju, a nie do odroczenia lub zmiany obowiązujących przepisów.
Potrzeba uproszczenia znalazła również potwierdzenie w wielu innych sprawozdaniach, zaleceniach i opiniach zainteresowanych stron zarówno z jednostek z sektora finansowego, jak i niefinansowego, z których wiele podkreśla znaczenie zmniejszenia złożoności i obciążeń administracyjnych oraz które przyczyniły się do opracowania opisanych w niniejszym wniosku środków służących zmniejszeniu obciążeń.
Dyrektywa w sprawie należytej staranności przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju
Podstawą wniosku były konsultacje z różnymi zainteresowanymi stronami, w tym przedsiębiorstwami, stowarzyszeniami handlowymi i organizacjami społeczeństwa obywatelskiego, a także inne kontakty z zainteresowanymi stronami i otrzymane od nich informacje. Obejmuje to w szczególności dwudniowe wydarzenie z udziałem zainteresowanych stron, podczas którego Komisja mogła usłyszeć od praktyków o wyzwaniach, jakie dostrzegają w obecnych ramach prawnych, oraz o możliwych rozwiązaniach tych problemów. Podczas gdy niektóre zainteresowane strony wezwały do daleko idących zmian i odroczenia, inne podkreśliły potrzebę pewności regulacyjnej i sprzeciwiły się ponownemu otwarciu dyrektywy zamiast skoncentrowania się na jej wdrażaniu. Wniosek, wraz z równoległym wnioskiem w sprawie uproszczenia, ma na celu zrównoważenie tych perspektyw dzięki utrzymaniu integralności CSDDD przy jednoczesnym wprowadzeniu zmian mających na celu uproszczenie i usprawnienie dyrektywy.
•Gromadzenie i wykorzystanie wiedzy eksperckiej
•Ocena skutków
Niniejszemu wnioskowi towarzyszy dokument roboczy służb Komisji, który zawiera analizę skutków proponowanych środków. Biorąc pod uwagę pilną potrzebę przedstawienia wniosków służących rozwiązaniu stwierdzonych problemów, nie było możliwe przygotowanie pełnej oceny skutków.
•Sprawność regulacyjna i uproszczenie
Niniejszy wniosek ma wyraźnie na celu ułatwienie znacznego uproszczenia systemu sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju.
•Prawa podstawowe
Dyrektywa w sprawie sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju
Wniosek przygotowano z poszanowaniem praw podstawowych i zasad zapisanych w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej. Dyrektywa w sprawie sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju ma pośredni pozytywny wpływ na prawa podstawowe, biorąc pod uwagę, że wymogi dotyczące sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju mogą wpływać na zmianę zachowania przedsiębiorstw na lepsze. Przyczynia się ona do zwiększenia świadomości przedsiębiorstw na temat praw podstawowych i pozytywnego wpływu na sposób, w jaki przedsiębiorstwa identyfikują faktyczne i potencjalne niekorzystne skutki dla praw podstawowych oraz zarządzają tymi skutkami. Proponowane odroczenie opóźniłoby również te pozytywne skutki w odniesieniu do przedsiębiorstw, które zaczęłyby stosować wymogi sprawozdawcze w późniejszym terminie. Zmniejszenie obciążeń dla takich przedsiębiorstw, a w szczególności zmniejszenie obciążeń dla przedsiębiorstw, które zostałyby wyłączone z zakresu CSRD na podstawie odrębnego wniosku przedłożonego przez Komisję równolegle z niniejszym wnioskiem, powinno jednak prowadzić do innych korzyści społecznych w zakresie tworzenia dobrobytu, zatrudnienia i innowacji, w tym innowacji na rzecz zrównoważonego rozwoju.
Dyrektywa w sprawie należytej staranności przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju
Wniosek przygotowano z poszanowaniem praw podstawowych i zasad zapisanych w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej. Jednym z głównych celów dyrektywy CSDDD jest ochrona i propagowanie praw podstawowych. Nakłada ona na bardzo duże przedsiębiorstwa obowiązek identyfikowania niekorzystnych skutków dla praw człowieka i środowiska oraz zaradzenia im w ramach ich własnej działalności, działalności ich jednostek zależnych oraz ich łańcuchów działalności. Proponowane odroczenie opóźniłoby te pozytywne skutki w odniesieniu do pierwszej grupy przedsiębiorstw objętych zakresem dyrektywy, które rozpoczęłyby stosowanie wymogów należytej staranności w późniejszym terminie.
4.WPŁYW NA BUDŻET
Wniosek nie ma wpływu finansowego na budżet UE.
5.ELEMENTY FAKULTATYWNE
•Plany wdrożenia i monitorowanie, ocena i sprawozdania
•Dokumenty wyjaśniające (w przypadku dyrektyw)
Uznaje się, że żadne dokumenty wyjaśniające nie są konieczne.
•Szczegółowe objaśnienia poszczególnych przepisów wniosku
W art. 1 zmieniono art. 5 ust. 2 dyrektywy (UE) 2022/2464 (dyrektywa w sprawie sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju, „CSRD”) przez wprowadzenie dwuletniego odroczenia wymogów dotyczących sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju w odniesieniu do wszystkich przedsiębiorstw objętych zakresem CSRD, które muszą spełniać wymogi począwszy od roku obrotowego 2025 lub 2026 w zależności od ich wielkości.
W szczególności:
–w ust. 1 lit. a) zobowiązano państwa członkowskie do zapewnienia, aby następujące jednostki składały sprawozdania na temat zrównoważonego rozwoju od lat obrotowych rozpoczynających się w dniu 1 stycznia 2027 r. lub po tej dacie (zamiast 1 stycznia 2025 r.):
·duże jednostki ze średnią liczbą nie więcej niż 500 zatrudnionych w roku obrotowym;
·duże jednostki ze średnią liczbą ponad 500 zatrudnionych w roku obrotowym, ale niebędące jednostkami interesu publicznego;
·jednostki dominujące dużej grupy ze średnią liczbą ponad 500 zatrudnionych na dzień bilansowy, w ujęciu skonsolidowanym, w roku obrotowym;
·jednostki dominujące dużej grupy ze średnią liczbą ponad 500 zatrudnionych na dzień bilansowy, w ujęciu skonsolidowanym, w roku obrotowym, ale niebędące jednostkami interesu publicznego;
–w ust. 1 lit. b) zobowiązano państwa członkowskie do zapewnienia, aby MŚP posiadające papiery wartościowe dopuszczone do obrotu na unijnym rynku regulowanym, małe i niezłożone instytucje (pod warunkiem że są dużymi jednostkami lub MŚP notowanymi na rynku regulowanym) oraz wewnętrzne zakłady ubezpieczeń i reasekuracji z UE (pod warunkiem że są dużymi jednostkami lub MŚP notowanymi na rynku regulowanym) składały sprawozdania na temat zrównoważonego rozwoju od lat obrotowych rozpoczynających się w dniu 1 stycznia 2028 r. lub po tej dacie (zamiast 1 stycznia 2026 r.);
–w ust. 2 lit. a) zobowiązano państwa członkowskie do zapewnienia, aby następujący emitenci składali sprawozdania na temat zrównoważonego rozwoju od lat obrotowych rozpoczynających się w dniu 1 stycznia 2027 r. lub po tej dacie (zamiast 1 stycznia 2025 r.):
·emitenci będący dużymi jednostkami ze średnią liczbą nie więcej niż 500 zatrudnionych w roku obrotowym;
·emitenci będący jednostkami dominującymi dużej grupy ze średnią liczbą ponad 500 zatrudnionych, w ujęciu skonsolidowanym, w roku obrotowym;
–w ust. 2 lit. b) zobowiązano państwa członkowskie do zapewnienia, aby emitenci będący MŚP, małymi i niezłożonymi instytucjami (pod warunkiem że są dużymi jednostkami lub MŚP notowanymi na rynku regulowanym) oraz wewnętrznymi zakładami ubezpieczeń i reasekuracji z UE (pod warunkiem że są dużymi jednostkami lub MŚP notowanymi na rynku regulowanym) składali sprawozdania na temat zrównoważonego rozwoju od lat obrotowych rozpoczynających się w dniu 1 stycznia 2028 r. lub po tej dacie (zamiast 1 stycznia 2026 r.).
W art. 2 zmieniono art. 37 dyrektywy (UE) 2024/1760 (dyrektywa w sprawie należytej staranności przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju, „CSDDD”) przez odroczenie terminu transpozycji oraz rozpoczęcia stosowania dyrektywy o rok w odniesieniu do pierwszej grupy przedsiębiorstw objętej zakresem dyrektywy.
W art. 3 zobowiązano państwa członkowskie do transpozycji art. 1 niniejszej dyrektywy najpóźniej do dnia 31 grudnia 2025 r. oraz do przekazania Komisji tekstu swoich aktów transponujących.
W art. 4 określono, że niniejsza dyrektywa wchodzi w życie w dniu po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.
2025/0044 (COD)
Wniosek
DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY
zmieniająca dyrektywy (UE) 2022/2464 i (UE) 2024/1760 w odniesieniu do dat, od których państwa członkowskie mają stosować niektóre wymogi dotyczące sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju i niektóre wymogi w zakresie należytej staranności przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju
(Tekst mający znaczenie dla EOG)
PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,
uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 50 i 114,
uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,
po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym,
uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego,
stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą,
a także mając na uwadze, co następuje:
(1)W komunikacie z dnia 11 lutego 2025 r. pt. „Prostsza i szybsza Europa: komunikat dotyczący wdrażania i upraszczania” Komisja nakreśliła wizję programu wdrażania i upraszczania, który zapewni szybką i odczuwalną poprawę sytuacji obywateli i przedsiębiorstw w praktyce. Wymaga to więcej niż stopniowego podejścia, a Unia musi podjąć odważne działania, aby osiągnąć ten cel. Komisja, Parlament Europejski, Rada, organy państw członkowskich na wszystkich szczeblach i zainteresowane podmioty muszą współpracować, aby usprawnić i uprościć przepisy unijne, krajowe i regionalne oraz skuteczniej realizować polityki.
(2)W kontekście zobowiązania Komisji do zmniejszenia obciążeń sprawozdawczych i zwiększenia konkurencyjności konieczne jest wprowadzenie ukierunkowanych zmian w dyrektywach Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2464 i (UE) 2024/1760, aby osiągnąć te cele, przy jednoczesnym utrzymaniu celów politycznych Zielonego Ładu i Planu działania w zakresie finansowania zrównoważonego wzrostu gospodarczego.
(3)W art. 5 ust. 2 akapit pierwszy dyrektywy (UE) 2022/2464 określono daty, od których państwa członkowskie mają stosować wymogi dotyczące sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju określone w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE, przy czym daty te są różne w zależności od wielkości danej jednostki. Duże jednostki będące jednostkami interesu publicznego ze średnią liczbą ponad 500 zatrudnionych w roku obrotowym oraz jednostki interesu publicznego będące jednostkami dominującymi dużej grupy ze średnią liczbą ponad 500 zatrudnionych na dzień bilansowy, w ujęciu skonsolidowanym, w roku obrotowym, mają sporządzać sprawozdania w 2025 r. za lata obrotowe rozpoczynające się w dniu 1 stycznia 2024 r. lub po tej dacie. Pozostałe duże jednostki oraz pozostałe jednostki dominujące dużej grupy mają składać sprawozdania w 2026 r. za lata obrotowe rozpoczynające się w dniu 1 stycznia 2025 r. lub po tej dacie. Małe i średnie jednostki – z wyłączeniem mikrojednostek – oraz małe i niezłożone instytucje oraz wewnętrzne zakłady ubezpieczeń i reasekuracji mają sporządzać sprawozdania w 2027 r. za lata obrotowe rozpoczynające się w dniu 1 stycznia 2026 r. lub po tej dacie. Biorąc pod uwagę bieżące inicjatywy Komisji mające na celu uproszczenie niektórych istniejących obowiązków dotyczących sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju oraz zmniejszenie związanych z tym obciążeń administracyjnych jednostek, zapewnienie jasności prawa oraz uniknięcie sytuacji, w której jednostki zobowiązane obecnie do składania sprawozdań za lata obrotowe rozpoczynające się w dniu 1 stycznia 2025 r. lub po tej dacie oraz w dniu 1 stycznia 2026 r. lub po tej dacie poniosą niepotrzebne i możliwe do uniknięcia koszty, wymogi dotyczące sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju w odniesieniu do tych jednostek należy odroczyć odpowiednio o dwa lata.
(4)W art. 5 ust. 2 akapit trzeci dyrektywy (UE) 2022/2464 określono daty, od których państwa członkowskie mają stosować wymogi dotyczące sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju określone w dyrektywie 2004/109/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, przy czym daty te są różne w zależności od wielkości danego emitenta. Emitenci będący dużymi jednostkami ze średnią liczbą ponad 500 zatrudnionych w roku obrotowym oraz emitenci, którzy są jednostkami dominującymi dużej grupy ze średnią liczbą ponad 500 zatrudnionych na dzień bilansowy, w ujęciu skonsolidowanym, w roku obrotowym, mają obowiązek składania sprawozdań w 2025 r. za lata obrotowe rozpoczynające się w dniu 1 stycznia 2024 r. lub po tej dacie. Pozostali emitenci będący dużymi jednostkami oraz pozostali emitenci będący jednostkami dominującymi dużej grupy mają składać sprawozdania w 2026 r. za lata obrotowe rozpoczynające się w dniu 1 stycznia 2025 r. lub po tej dacie. Emitenci będący małymi i średnimi jednostkami – z wyłączeniem mikrojednostek – małymi i niezłożonymi instytucjami oraz wewnętrznymi zakładami ubezpieczeń i reasekuracji mają składać sprawozdania w 2027 r. za lata obrotowe rozpoczynające się w dniu 1 stycznia 2026 r. lub po tej dacie. Biorąc pod uwagę bieżące inicjatywy Komisji mające na celu uproszczenie niektórych istniejących obowiązków dotyczących sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju oraz zmniejszenie związanych z tym obciążeń administracyjnych jednostek, zapewnienie jasności prawa oraz uniknięcie sytuacji, w której emitenci zobowiązani obecnie do składania sprawozdań za lata obrotowe rozpoczynające się w dniu 1 stycznia 2025 r. lub po tej dacie oraz w dniu 1 stycznia 2026 r. lub po tej dacie poniosą niepotrzebne i możliwe do uniknięcia koszty, wymogi dotyczące sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju w odniesieniu do tych emitentów należy odroczyć odpowiednio o dwa lata.
(5)Datę, od której państwa członkowskie mają stosować dyrektywę 2024/1760, należy odroczyć o rok w odniesieniu do pierwszej grupy przedsiębiorstw objętej zakresem stosowania tej dyrektywy, aby zapewnić przedsiębiorstwom więcej czasu na przygotowanie się do spełnienia wymogów tej dyrektywy oraz dać im możliwość uwzględnienia wytycznych, które ma wydać Komisja, dotyczących sposobu, w jaki powinny one w praktyce wypełniać swoje obowiązki w zakresie należytej staranności.
(6)Ponadto w świetle równoległego wniosku ustawodawczego mającego na celu uproszczenie ram zrównoważonego rozwoju i zmniejszenie obciążeń dla przedsiębiorstw termin transpozycji dyrektywy 2024/1760 przez państwa członkowskie należy przedłużyć o jeden rok, aby uwzględnić ewentualne opóźnienia w bieżących działaniach transpozycyjnych ze względu na ewentualne zmiany tej dyrektywy.
(7)Ponieważ cele niniejszej dyrektywy nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast ze względu na rozmiary lub skutki działań możliwe jest ich lepsze osiągnięcie na poziomie Unii, może ona podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule niniejsza dyrektywa nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tych celów.
(8)Należy zatem odpowiednio zmienić dyrektywy (UE) 2022/2464 i (UE) 2024/1760.
(9)Z uwagi na pilną sytuację oraz w celu jak najszybszego zapewnienia pewności prawa niniejsza dyrektywa powinna wejść w życie następnego dnia po jej opublikowaniu,
PRZYJMUJĄ NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ:
Artykuł 1
Zmiany w dyrektywie (UE) 2022/2464
W art. 5 ust. 2 dyrektywy (UE) 2022/2464 wprowadza się następujące zmiany:
1)w akapicie pierwszym wprowadza się następujące zmiany:
a)w lit. b) formuła wprowadzająca otrzymuje brzmienie:
„w odniesieniu do lat obrotowych rozpoczynających się w dniu 1 stycznia 2027 r. lub po tym dniu:”;
b)w lit. c) formuła wprowadzająca otrzymuje brzmienie:
„w odniesieniu do lat obrotowych rozpoczynających się w dniu 1 stycznia 2028 r. lub po tym dniu:”;
2)w akapicie trzecim wprowadza się następujące zmiany:
a)w lit. b) formuła wprowadzająca otrzymuje brzmienie:
„w odniesieniu do lat obrotowych rozpoczynających się w dniu 1 stycznia 2027 r. lub po tym dniu:”;
b)w lit. c) formuła wprowadzająca otrzymuje brzmienie:
„w odniesieniu do lat obrotowych rozpoczynających się w dniu 1 stycznia 2028 r. lub po tym dniu:”.
Artykuł 2
Zmiany w dyrektywie (UE) 2024/1760
Art. 37 ust. 1 akapit pierwszy i drugi dyrektywy (UE) 2024/1760 otrzymują brzmienie:
„Państwa członkowskie przyjmują i publikują, do dnia 26 lipca 2027 r., przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne niezbędne do wykonania niniejszej dyrektywy. Niezwłocznie przekazują Komisji tekst tych przepisów.
Państwa członkowskie stosują te przepisy:
a)od dnia 26 lipca 2028 r. w odniesieniu do przedsiębiorstw, o których mowa w art. 2 ust. 1 lit. a) i b), które utworzono zgodnie z ustawodawstwem państwa członkowskiego i które zatrudniały średnio ponad 3 000 pracowników i osiągnęły przychody netto ze sprzedaży w skali światowej w wysokości ponad 900 000 000 EUR w ostatnim roku obrotowym poprzedzającym dzień 26 lipca 2028 r., za który roczne sprawozdanie finansowe zostało lub powinno było zostać przyjęte, z wyjątkiem środków niezbędnych do wykonania art. 16, które państwa członkowskie stosują względem tych przedsiębiorstw za lata obrotowe rozpoczynające się w dniu 1 stycznia 2029 r. lub po tej dacie;
b)od dnia 26 lipca 2028 r. w odniesieniu do przedsiębiorstw, o których mowa w art. 2 ust. 2 lit. a) i b), które utworzono zgodnie z ustawodawstwem państwa trzeciego i które osiągnęły przychody netto ze sprzedaży w wysokości ponad 900 000 000 EUR w Unii w roku obrotowym poprzedzającym ostatni rok obrotowy poprzedzający dzień 26 lipca 2028 r., z wyjątkiem środków niezbędnych do wykonania art. 16, które państwa członkowskie stosują względem tych przedsiębiorstw za lata obrotowe rozpoczynające się w dniu 1 stycznia 2029 r. lub po tej dacie;
c)od dnia 26 lipca 2029 r. w odniesieniu do wszystkich innych przedsiębiorstw, o których mowa w art. 2 ust. 1 lit. a) i b) oraz w art. 2 ust. 2 lit. a) i b), i przedsiębiorstw, o których mowa w art. 2 ust. 1 lit. c) i art. 2 ust. 2 lit. c), z wyjątkiem środków niezbędnych do wykonania art. 16, które państwa członkowskie stosują względem tych przedsiębiorstw za lata obrotowe rozpoczynające się w dniu 1 stycznia 2030 r. lub po tej dacie.”.
Artykuł 3
Transpozycja
1.Państwa członkowskie wprowadzają w życie przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne niezbędne do wykonania niniejszej dyrektywy najpóźniej do dnia 31 grudnia 2025 r. Niezwłocznie przekazują Komisji tekst tych przepisów.
Przepisy przyjęte przez państwa członkowskie zawierają odniesienie do niniejszej dyrektywy lub odniesienie takie towarzyszy ich urzędowej publikacji. Metody dokonywania takiego odniesienia określane są przez państwa członkowskie.
2.Państwa członkowskie przekazują Komisji tekst podstawowych przepisów prawa krajowego przyjętych w dziedzinie objętej niniejszą dyrektywą.
Artykuł 4
Wejście w życie
Niniejsza dyrektywa wchodzi w życie następnego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.
Artykuł 5
Adresaci
Niniejsza dyrektywa skierowana jest do państw członkowskich.
Sporządzono w Brukseli dnia r.
W imieniu Parlamentu Europejskiego
W imieniu Rady
Przewodnicząca
Przewodniczący
OCENA SKUTKÓW FINANSOWYCH I CYFROWYCH REGULACJI
1.STRUKTURA WNIOSKU/INICJATYWY3
1.1.Tytuł wniosku/inicjatywy3
1.2.Obszary polityki, których dotyczy wniosek/inicjatywa3
1.3.Cel(e)3
1.3.1.Cel(e) ogólny(-e)3
1.3.2.Cel(e) szczegółowy(-e)3
1.3.3.Oczekiwane wyniki i wpływ3
1.3.4.Wskaźniki dotyczące realizacji celów3
1.4.Wniosek/inicjatywa dotyczy:4
1.5.Uzasadnienie wniosku/inicjatywy4
1.5.1.Potrzeby, które należy zaspokoić w perspektywie krótko- lub długoterminowej, w tym szczegółowy terminarz przebiegu realizacji inicjatywy4
1.5.2.Wartość dodana z tytułu zaangażowania Unii Europejskiej (może wynikać z różnych czynników, na przykład korzyści koordynacyjnych, pewności prawa, większej efektywności lub komplementarności). Na potrzeby tej sekcji „wartość dodaną z tytułu zaangażowania Unii Europejskiej” należy rozumieć jako wartość wynikającą z unijnej interwencji, wykraczającą poza wartość, która zostałaby wytworzona przez same państwa członkowskie.4
1.5.3.Główne wnioski wyciągnięte z podobnych działań4
2.ŚRODKI ZARZĄDZANIA8
2.1.Zasady nadzoru i sprawozdawczości8
2.2.System zarządzania i kontroli8
2.2.1.Uzasadnienie dla proponowanych metod wykonania budżetu, mechanizmów finansowania wykonania, sposobów dokonywania płatności i strategii kontroli8
2.2.2.Informacje dotyczące zidentyfikowanego ryzyka i systemów kontroli wewnętrznej ustanowionych w celu jego ograniczenia8
2.2.3.Oszacowanie i uzasadnienie efektywności kosztowej kontroli (relacja kosztów kontroli do wartości zarządzanych funduszy powiązanych) oraz ocena prawdopodobnego ryzyka błędu (przy płatności i przy zamykaniu)8
2.3.Środki zapobiegania nadużyciom finansowym i nieprawidłowościom9
4.Wymiar cyfrowy29
4.1.Wymogi cyfrowe30
4.2.Dane30
4.3.Rozwiązania cyfrowe31
4.4.Ocena interoperacyjności31
4.5.Środki wspierające cyfrowe wdrażanie32
1.STRUKTURA WNIOSKU/INICJATYWY
1.1.Tytuł wniosku/inicjatywy
Wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającej dyrektywy (UE) 2022/2464 i (UE) 2024/1760 w odniesieniu do niektórych wymogów dotyczących sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju i niektórych wymogów w zakresie należytej staranności przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju.
1.2.Obszary polityki, których dotyczy wniosek/inicjatywa
Unia rynków kapitałowych, unia oszczędności i inwestycji, Europejski Zielony Ład, strategia zrównoważonego finansowania, prawo spółek i ład korporacyjny.
1.3.Cel(e)
1.3.1.Cel(e) ogólny(-e)
Ogólnym celem niniejszego wniosku ustawodawczego jest uproszczenie i ograniczenie niektórych elementów dyrektywy 2006/43/WE, dyrektywy 2013/34/UE, dyrektywy (UE) 2022/2464 i dyrektywy (UE) 2024/1760, aby zmniejszyć obciążenie sprawozdawcze przedsiębiorstw objętych zakresem wymogów.
Niniejszy wniosek ma na celu zwiększenie proporcjonalności ram i konkurencyjności przedsiębiorstw europejskich, przy jednoczesnym utrzymaniu celów Europejskiego Zielonego Ładu, dzięki zmniejszeniu obciążenia administracyjnego związanego z wymogami w zakresie sprawozdawczości i kosztów przestrzegania przepisów w sprawie sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju wynikających z wyżej wymienionych przepisów.
1.3.2.Cel(e) szczegółowy(-e)
Cele szczegółowe proponowanych zmian dyrektywy (UE) 2022/2464 zawartych w niniejszym wniosku służą osiągnięciu następujących rezultatów:
–Odroczenie o dwa lata wymogów dotyczących sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju w odniesieniu do przedsiębiorstw z drugiej i trzeciej fali.
Cele szczegółowe proponowanych zmian dyrektywy (UE) 2024/1760 zawartych w niniejszym wniosku służą osiągnięciu następujących rezultatów:
–Odroczenie o jeden rok terminu transpozycji i stosowania wymogów należytej staranności w zakresie zrównoważonego rozwoju w odniesieniu do przedsiębiorstw z pierwszej fali.
1.3.3.Oczekiwane wyniki i wpływ
Należy wskazać, jakie efekty przyniesie wniosek/inicjatywa beneficjentom/grupie docelowej.
Oczekiwane wyniki i wpływ proponowanych zmian polegają na uproszczeniu wymogów dotyczących sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju, a tym samym zmniejszeniu obciążeń administracyjnych dla przedsiębiorstw w tym zakresie, przy jednoczesnym utrzymaniu celów Europejskiego Zielonego Ładu i Planu działania w zakresie finansowania zrównoważonego wzrostu gospodarczego. Oczekuje się również, że proponowane zmiany przyniosą znaczne oszczędności kosztów dla przedsiębiorstw objętych zakresem przepisów w ramach prowadzenia sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju.
Oczekuje się, że zmiany w dyrektywie (UE) 2024/1760 zawarte w niniejszym wniosku złagodzą obciążenie regulacyjne przedsiębiorstw, ponieważ będą one miały więcej czasu na przygotowanie się do przestrzegania przepisów oraz dostosowanie swoich polityk, procesów i procedur, również z uwzględnieniem wytycznych, które wyda Komisja, co umożliwi im korzystanie z najlepszych praktyk oraz zmniejszenie ich zależności od porad prawnych i usług doradczych.
1.3.4.Wskaźniki dotyczące realizacji celów
Należy wskazać wskaźniki stosowane do monitorowania postępów i osiągnięć.
CSRD została zastosowana przez pierwszą grupę przedsiębiorstw, które publikują swoje pierwsze oświadczenia dotyczące zrównoważonego rozwoju głównie w pierwszej połowie 2025 r. W związku z tym nie było możliwe przeprowadzenie oceny ex post ani oceny adekwatności żadnego z aktów prawnych.
Aby monitorować postępy w osiąganiu celów szczegółowych wniosku, Komisja zbada możliwość zorganizowania wymian z zainteresowanymi stronami w różnych formatach, a także okresowych badań wśród użytkowników informacji na temat zrównoważonego rozwoju oraz jednostek, które zgłaszają takie informacje, w zależności od dostępności zasobów finansowych. W art. 6 CSRD zobowiązano Komisję do przedstawienia sprawozdania z wykonania dyrektywy do kwietnia 2029 r.
W niniejszym wniosku Komisja zobowiązuje się również do zmiany pierwszego zestawu ESRS. Zgodnie z dyrektywą 2013/34/UE Komisja ma dokonywać przeglądu tych standardów sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju, w tym standardów sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju dla małych i średnich jednostek, co trzy lata w celu uwzględnienia istotnych zmian, w tym rozwoju standardów międzynarodowych.
Wdrożenie zmienionej CSDDD oraz jej skuteczność w osiąganiu celów, w szczególności w zakresie przeciwdziałania niekorzystnym skutkom, również będzie podlegać regularnej ocenie zgodnie z art. 36 tej dyrektywy.
Do monitorowania postępów w realizacji tych wniosków wykorzystane zostaną pewne wskaźniki, takie jak skuteczność i terminowość proponowanych działań, efektywność procesów gromadzenia i przetwarzania danych zgodnie z wymogami dotyczącymi sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju oraz cel, jakim jest ograniczenie obciążeń administracyjnych i unikanie niepotrzebnych lub powielających się wymogów sprawozdawczych.
1.4.Wniosek/inicjatywa dotyczy:
nowego działania
nowego działania, będącego następstwem projektu pilotażowego/działania przygotowawczego
przedłużenia bieżącego działania
połączenia lub przekształcenia co najmniej jednego działania pod kątem innego/nowego działania
1.5.Uzasadnienie wniosku/inicjatywy
1.5.1.Potrzeby, które należy zaspokoić w perspektywie krótko- lub długoterminowej, w tym szczegółowy terminarz przebiegu realizacji inicjatywy
W niniejszym wniosku Komisja proponuje dyrektywę zmieniającą dyrektywy (UE) 2022/2464 i (UE) 2024/1760. Po osiągnięciu przez współprawodawców porozumienia w sprawie treści wniosku państwa członkowskie będą miały pewien czas na transpozycję do prawa krajowego zmian wprowadzonych niniejszą dyrektywą w odniesieniu do odroczenia daty, od której niektóre grupy przedsiębiorstw muszą stosować te dyrektywy. Zgodnie z niniejszym wnioskiem termin transpozycji wyznaczono na 31 grudnia 2025 r. Niniejszy wniosek ma również na celu odroczenie terminu transpozycji dyrektywy (UE) 2024/1760 o jeden rok. W związku z tym państwa członkowskie byłyby zobowiązane do transpozycji CSDDD najpóźniej do dnia 26 lipca 2027 r.
W odrębnym wniosku ustawodawczym Komisja proponuje zmianę szeregu przepisów dyrektyw 2006/43/WE, 2013/34/UE, (UE) 2022/2464 i (UE) 2024/1760. Komisja proponuje również zmianę rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2023/2772 (europejskie standardy sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju). Komisja przyjmie akt delegowany w sprawie zmiany ESRS w odpowiednim czasie, aby umożliwić stosowanie zmienionych standardów jednostkom z drugiej fali, które byłyby zobowiązane do rozpoczęcia prowadzenia sprawozdawczości na podstawie CSRD w 2028 r. w odniesieniu do roku obrotowego 2027.
Aby monitorować postępy w osiąganiu celów szczegółowych wniosku, Komisja zbada możliwość zorganizowania wymian z zainteresowanymi stronami w różnych formatach, a także okresowych badań wśród użytkowników informacji na temat zrównoważonego rozwoju oraz jednostek, które zgłaszają takie informacje, w zależności od dostępności zasobów finansowych. W art. 6 CSRD zobowiązano Komisję do przedstawienia sprawozdania z wykonania dyrektywy do kwietnia 2029 r. Wdrożenie zmienionej CSDDD oraz jej skuteczność w osiąganiu celów, w szczególności w zakresie przeciwdziałania niekorzystnym skutkom, również będzie podlegać regularnej ocenie zgodnie z art. 36 tej dyrektywy. Niniejszy wniosek nie wymaga planu wdrożenia.
1.5.2.Wartość dodana z tytułu zaangażowania Unii Europejskiej (może wynikać z różnych czynników, na przykład korzyści koordynacyjnych, pewności prawa, większej efektywności lub komplementarności). Na potrzeby tej sekcji „wartość dodaną z tytułu zaangażowania Unii Europejskiej” należy rozumieć jako wartość wynikającą z unijnej interwencji, wykraczającą poza wartość, która zostałaby wytworzona przez same państwa członkowskie.
Dyrektywa o rachunkowości, zmieniona przez CSRD, reguluje już w UE ujawnianie informacji na temat zrównoważonego rozwoju. Wspólne przepisy dotyczące sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju i jej atestacji zapewniają równe warunki działania przedsiębiorstwom mającym siedzibę w różnych państwach członkowskich. Znaczne różnice między państwami członkowskimi pod względem wymogów dotyczących sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju i jej atestacji spowodowałyby dodatkowe koszty i złożoność dla przedsiębiorstw prowadzących działalność transgraniczną, co byłoby szkodliwe dla jednolitego rynku. Państwa członkowskie działające samodzielnie nie są w stanie zmienić obowiązujących przepisów UE w celu zmniejszenia obciążenia przedsiębiorstw.
Podobnie w CSDDD określono już zharmonizowane ramy regulacyjne dotyczące należytej staranności przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju, a także uwzględniono niektóre przedsiębiorstwa z państw trzecich działające na rynku UE, zapewniając równe warunki działania w tym obszarze polityki.
1.5.3.Główne wnioski wyciągnięte z podobnych działań
1.5.4.Spójność z wieloletnimi ramami finansowymi oraz możliwa synergia z innymi właściwymi instrumentami
1.5.5.Ocena różnych dostępnych możliwości finansowania, w tym możliwości przegrupowania środków
3.SZACUNKOWY WPŁYW FINANSOWY WNIOSKU/INICJATYWY
3.1.Działy wieloletnich ram finansowych i linie budżetowe po stronie wydatków, na które wniosek/inicjatywa ma wpływ
4.Wymiar cyfrowy
4.1.Wymogi cyfrowe
Wymogi sprawozdawcze wprowadzone dyrektywą 2013/34/UE nakładają na przedsiębiorstwa obowiązek gromadzenia i zgłaszania danych dotyczących ich skutków, ryzyka i możliwości w odniesieniu do istotnych kwestii związanych ze zrównoważonym rozwojem. Działanie to obejmuje identyfikację, gromadzenie, przetwarzanie, weryfikację i publikację istotnych danych. Aby gromadzić odpowiednie dane, jednostki często korzystają z cyfrowych platform gromadzenia i udostępniania danych. Ponadto, aby przechowywać i przetwarzać dane do celów sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju, przedsiębiorstwa często korzystają również z cyfrowych narzędzi zarządzania danymi.
Użytkownicy informacji na temat zrównoważonego rozwoju coraz częściej oczekują, że informacje te będą dostępne i będzie można je porównać i odczytać maszynowo w formatach cyfrowych. Państwa członkowskie muszą mieć możliwość wprowadzenia wymogu, aby jednostki podlegające wymogom dotyczącym sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju określonym w dyrektywie 2013/34/UE nieodpłatnie udostępniały publicznie sprawozdania z działalności na swoich stronach internetowych. Transformacja cyfrowa stwarza możliwości bardziej efektywnego wykorzystania informacji i niesie ze sobą potencjał znacznych oszczędności kosztów zarówno dla użytkowników, jak i jednostek. Transformacja cyfrowa umożliwia też centralizację danych na szczeblu UE i państw członkowskich w otwartym i dostępnym formacie, który ułatwia odczyt i pozwala na porównanie danych. Wymogi te uzupełniają również utworzenie europejskiego pojedynczego punktu dostępu (ESAP) do publicznych informacji przedsiębiorstw.
Informacje na temat szczegółowych wymogów cyfrowych przedstawiono poniżej.
W dyrektywie 2013/34/UE zobowiązano jednostki podlegające sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju do sporządzania sprawozdań z działalności w elektronicznym formacie sprawozdawczym określonym w art. 3 rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2019/815 (rozporządzenie delegowane w sprawie ESEF). Zobowiązano w niej również te jednostki do znakowania informacji w ramach sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju, w tym informacji ujawnianych na mocy art. 8 rozporządzenia (UE) 2020/852, zgodnie z taksonomią cyfrową, która zostanie przyjęta przez Komisję w drodze zmiany rozporządzenia delegowanego w sprawie ESEF.
Taksonomia cyfrowa na potrzeby unijnych standardów sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju umożliwi znakowanie i odczyt maszynowy sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju. Do czasu przyjęcia tej taksonomii cyfrowej jednostki nie są zobowiązane do znakowania swoich oświadczeń dotyczących zrównoważonego rozwoju. Biorąc pod uwagę to, że oświadczenie dotyczące zrównoważonego rozwoju będzie się nadawać do odczytu maszynowego dopiero po jego włączeniu do dokumentu XHTML i oznakowaniu za pomocą taksonomii cyfrowej, w oczekiwaniu na przyjęcie taksonomii cyfrowej jednostki
nie mają również obowiązku sporządzania sprawozdania z działalności w formacie XHTML.
Wśród zainteresowanych stron, których dotyczą te wymogi, znajdują się jednostki zobowiązane do przygotowania i opublikowania oświadczenia dotyczącego zrównoważonego rozwoju, które zostało oznakowane cyfrowo i dostarczone w formacie XHTML, a także dostawcy usług atestacyjnych, którzy muszą zweryfikować, czy oświadczenie dotyczące zrównoważonego rozwoju spełnia niezbędne wymogi.
Obecny wniosek nie zmienia obowiązujących przepisów dotyczących znakowania cyfrowego ani formatu cyfrowego wprowadzonych dyrektywą w sprawie sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju, co usprawni sprawozdawczość cyfrową i umożliwi stosowanie sztucznej inteligencji do wykorzystania informacji zgłaszanych przez jednostki.
Jeżeli chodzi o CSDDD, narzędzia i technologie cyfrowe mogłyby wspierać gromadzenie i ocenę danych oraz zmniejszać koszty tych procesów. Niniejszy wniosek nie zmienia odpowiednich przepisów CSDDD.
|
4.2.Dane
4.3.Rozwiązania cyfrowe
4.4.Ocena interoperacyjności
4.5.Środki wspierające cyfrowe wdrażanie
Aby ułatwić sprawne wdrożenie wymogów cyfrowych określonych w sekcji 4.1, Komisja jest zaangażowana w szereg inicjatyw.
Po pierwsze, konieczne będzie opracowanie taksonomii cyfrowej na potrzeby unijnych standardów sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju, aby umożliwić oznaczanie zgłaszanych informacji zgodnie z tymi standardami sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju. Komisja przyjmie w drodze aktu delegowanego taksonomię cyfrową dotyczącą znakowania informacji na temat zrównoważonego rozwoju po otrzymaniu porady technicznej od ESMA.
Po drugie, w ramach zaplanowanych na 2025 r. działań w kontekście Instrumentu Wsparcia Technicznego Komisja zamierza uruchomić sztandarowy projekt wielokrajowy zatytułowany „Ulepszenie warunków prowadzenia przez przedsiębiorstwa sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju”. Celem tej inicjatywy jest zwiększenie zdolności państw członkowskich do wsparcia przedsiębiorstw, w szczególności MŚP, we wdrażaniu wymogów sprawozdawczych na podstawie CSRD i unijnej systematyki dotyczącej zrównoważonego rozwoju. Wsparcie w ramach tej inicjatywy będzie uwzględniać zmiany w wymogach sprawozdawczych, a także będzie istotne dla MŚP nienotowanych na rynku regulowanym, które nie podlegają obowiązkowej sprawozdawczości, ale borykają się z rosnącym zapotrzebowaniem na informacje na temat zrównoważonego rozwoju ze strony swoich partnerów finansowych i partnerów w łańcuchu wartości.
Po trzecie, EFRAG uruchomiła forum MŚP skupiające odpowiednie zainteresowane strony ze społeczności MŚP w celu omówienia wdrażania wymogów dotyczących sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju oraz sposobów wykorzystania rozwiązań i narzędzi cyfrowych, aby ułatwić MŚP prowadzenie sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju.
W odniesieniu do CSDDD, aby pomóc przedsiębiorstwom w wypełnianiu obowiązków w zakresie należytej staranności w całym łańcuchu wartości, dyrektywa zachęca do korzystania z narzędzi i technologii cyfrowych oraz zobowiązuje Komisję do wydania wytycznych zawierających przydatne informacje i odniesienia do odpowiednich zasobów. Niniejszy wniosek nie zmienia odpowiednich przepisów.
|