This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Document 52024DC0073
REPORT FROM THE COMMISSION TO THE EUROPEAN PARLIAMENT, THE COUNCIL, THE EUROPEAN ECONOMIC AND SOCIAL COMMITTEE AND THE COMMITTEE OF THE REGIONS on the implementation and relevance of the European Union Work Plan for Sport 2021-2024 and on the Recommendation on promoting health-enhancing physical activities across sectors
SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU REGIONÓW dotyczące realizacji i przydatności planu prac Unii Europejskiej w dziedzinie sportu na lata 2021-2024 oraz dotyczące zalecenia w sprawie propagowania we wszystkich sektorach prozdrowotnej aktywności fizycznej
SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU REGIONÓW dotyczące realizacji i przydatności planu prac Unii Europejskiej w dziedzinie sportu na lata 2021-2024 oraz dotyczące zalecenia w sprawie propagowania we wszystkich sektorach prozdrowotnej aktywności fizycznej
COM/2024/73 final
KOMISJA EUROPEJSKA
Bruksela, dnia 14.2.2024
COM(2024) 73 final
SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU REGIONÓW
dotyczące realizacji i przydatności planu prac Unii Europejskiej w dziedzinie sportu na lata 2021-2024 oraz dotyczące zalecenia w sprawie propagowania we wszystkich sektorach prozdrowotnej aktywności fizycznej
A.WPROWADZENIE
Odkąd Rada przyjęła czwarty plan prac Unii Europejskiej w dziedzinie sportu (2021–2024) 1 , sport nieprzerwanie wypełnia swoją rolę jako element kultury, historii i tradycji Europy. Jego wyjątkowa i jednocząca siła w naszych społeczeństwach wiąże się z wielką odpowiedzialnością związaną z umożliwianiem zmian przez postęp społeczny, działalność gospodarczą i zdrowsze, bardziej spójne społeczności.
Obowiązujący obecnie plan prac UE koncentruje się na uczciwości i wartościach w sporcie, społeczno-gospodarczych i środowiskowych aspektach sportu oraz promocji uczestnictwa w sporcie i prozdrowotnej aktywności fizycznej.
Okoliczności, w których plan ten został wdrożony, były złożone i trudne. Świat sportu musiał uporać się z utrzymującymi się skutkami pandemii COVID-19, która zbiegła się w czasie z rosyjską wojną napastniczą przeciwko Ukrainie oraz wynikającym z niej okresem inflacji, wysokich cen energii i napięć geopolitycznych wpływających na rozgrywki sportowe. Dlatego oprócz pracy nad podstawowymi priorytetami, takimi jak propagowanie zdrowia, równości i bezpieczeństwa, konieczne było zarządzanie wyzwaniami związanymi z tymi wydarzeniami. Spory prawne przed sądami europejskimi zwiększyły widoczność i znaczenie europejskiego wymiaru sportu. W szczególności ożywiła się debata na temat europejskiego modelu sportu, która zawładnęła wyobraźnią opinii publicznej.
Przez cały ten okres plan prac UE w dziedzinie sportu był fundamentem umożliwiającym koncentrację na głównych priorytetach polityki sportowej, a przy tym pozwalał zaspokoić potrzeby sektora sportu w zakresie odbudowy i odporności.
Plan prac UE stanowi podstawę dialogu i współpracy między państwami członkowskimi, Radą i Komisją. Jak w nim określono, Rada zwraca się do Komisji o przedłożenie sprawozdania z jego realizacji i przydatności. Posłuży ono za podstawę do przygotowania kolejnego planu prac UE, którego przyjęcie przewiduje się na pierwszą połowę 2024 r.
Niniejsze sprawozdanie opiera się na szeroko zakrojonych konsultacjach. Przeprowadzone w internecie badanie w ramach konsultacji publicznych umożliwiło państwom członkowskim i zainteresowanym stronom przekazanie pisemnych informacji zwrotnych. Łącznie wpłynęły 72 odpowiedzi od państw członkowskich, międzynarodowych i europejskich instytucji sportowych, narodowych komitetów olimpijskich, narodowych organizacji antydopingowych i innych zainteresowanych stron. Oprócz tego Komisja zorganizowała spotkanie, aby uzyskać od respondentów dodatkowe informacje zwrotne.
Niniejsze sprawozdanie opiera się na ocenie postępów poczynionych w kluczowych obszarach polityki określonych w planie prac UE. Zawiera ono przegląd realizacji planowanych działań oraz analizę skuteczności narzędzi i metod pracy. Przedstawiono w nim zalecenia dotyczące przyszłych działań i współpracy w dziedzinie sportu. Niniejsze sprawozdanie zawiera także ocenę wdrożenia zalecenia w sprawie propagowania we wszystkich sektorach prozdrowotnej aktywności fizycznej 2 .
B.OCENA/SPRAWOZDAWCZOŚĆ
1.Metody pracy
Plan prac UE w dziedzinie sportu realizowano za pomocą kilku ustanowionych formatów prac i mechanizmów sprawozdawczych, które w ostatnich trzech latach dopracowano i rozwinięto. Działania te obejmowały konkluzje Rady, debaty, grupy ekspertów, działania w zakresie partnerskiego uczenia się, konferencje i seminaria, spotkania dyrektorów generalnych UE ds. sportu oraz badania.
Utworzono dwie grupy ekspertów – ds. ekologicznego sportu oraz ds. odbudowy i odporności sektora sportu podczas pandemii COVID-19 i po jej zakończeniu. Przewodniczy im Komisja, przy aktywnym udziale organów państw członkowskich, a także obserwatorów i ekspertów będących przedstawicielami ruchu sportowego. Grupy ekspertów przedstawiły sprawozdania i zalecenia oraz stanowiły platformę wymiany wiedzy fachowej i najlepszych praktyk.
Działania w zakresie partnerskiego uczenia się skierowane do państw członkowskich w celu wymiany informacji i doświadczeń na konkretne tematy znacznie rozwinęły się w okresie realizacji planu prac UE. Spotkania i konferencje wysokiego szczebla, takie jak nieformalne spotkania dyrektorów generalnych UE ds. sportu, a także debaty orientacyjne w Radzie odegrały kluczową rolę w rozwijaniu polityki dotyczącej wspólnych wyzwań.
Komisja przeprowadziła badania dotyczące aktualnych zagadnień i kontynuowała opracowywanie inicjatyw i kampanii, takich jak Forum Sportu UE, Europejski Tydzień Sportu, kampania HealthyLifestyle4All oraz inicjatywa SHARE. Te badania i kampanie miały pomóc państwom członkowskim i innym zainteresowanym stronom w opracowywaniu i realizacji strategii politycznych i działań w dziedzinie sportu.
Kluczową rolę we wdrażaniu polityki sportowej odgrywają federacje i stowarzyszenia sportowe oraz inne zainteresowane strony w dziedzinie sportu, a ich opinie stanowią istotną część dyskusji politycznych. W tym kontekście przedstawiciele ruchu sportowego aktywnie uczestniczyli w corocznym Forum Sportu UE i innych konferencjach. Uważnie też śledzili prace grup ekspertów.
Komisja współpracowała także z międzynarodowymi organizacjami rządowymi i pozarządowymi, takimi jak Rada Europy, Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), Biuro Narodów Zjednoczonych ds. Narkotyków i Przestępczości (UNODC), Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Oświaty, Nauki i Kultury (UNESCO) oraz Światowa Agencja Antydopingowa (WADA).
Te metody pracy przyczyniły się do zacieśnienia współpracy między państwami członkowskimi, Radą, Komisją i zainteresowanymi stronami w dziedzinie sportu. Poprawiły one koordynację na szczeblu UE oraz umożliwiły wymianę cennej wiedzy fachowej i doświadczeń w realizacji planu prac UE. Jednocześnie konieczne mogą być pewne zmiany w sposobie opracowywania działań, tak aby zapewnić bardziej regularne przekazywanie rezultatów i generowanie wyników, które łatwo można powielić.
2.Działania i wyniki
2.1.Grupy ekspertów
W sprawozdaniu grupy ekspertów dotyczącym ekologicznego sportu 3 przeanalizowano, w jaki sposób można zapewnić jak najlepsze propagowanie zrównoważenia środowiskowego w europejskim systemie sportowym, i przedstawiono zalecenia skierowane przede wszystkim do organów publicznych i krajowych organizacji sportowych. Między innymi zwrócono się do liderów w dziedzinie sportu i zrównoważonego rozwoju o propagowanie ekologicznego sportu, ustanowienie organów zajmujących się wymianą wiedzy oraz finansowanie na poziomie krajowym i europejskim w celu wsparcia przejścia na bardziej ekologiczny sport. Ze sprawozdania wynika, że sport jest w dużym stopniu zależny od innych sektorów, a jego wpływ na klimat wiąże się głównie z podróżami kibiców i uczestników rozgrywek.
W sprawozdaniu grupy ekspertów dotyczącym odbudowy i odporności 4 przedstawiono znaczące skutki pandemii COVID-19 odczuwane w całym sektorze sportu. Wykazano w nim również wpływ kolejnych kryzysów, w szczególności związanych z rosyjską wojną napastniczą przeciwko Ukrainie i rosnącymi kosztami energii. Oprócz omówienia bezpośredniego wpływu tych kryzysów i reagowania na nie w sprawozdaniu przeanalizowano, w jaki sposób aspekty te są powiązane z szerszymi kwestiami, takimi jak zrównoważony rozwój i zarządzanie. Podkreślono tym samym znaczenie przyjęcia przez organizacje sportowe strategii ryzyka i planowania ewentualnościowego.
2.2.Wydarzenia organizowane przez prezydencje i działania w zakresie partnerskiego uczenia się
Państwa członkowskie sprawujące prezydencję UE zorganizowały konferencje, seminaria i spotkania dyrektorów generalnych UE ds. sportu. Wydarzenia te dostarczyły bogatej wiedzy fachowej i informacji na temat kierunków polityki w takich dziedzinach jak dyplomacja sportowa, innowacje sportowe, zrównoważoność, uczciwość i równość w sporcie.
Coraz większym zainteresowaniem cieszyły się ponadto działania w zakresie partnerskiego uczenia się, dzięki którym państwa członkowskie mogły uporządkować swoją wiedzę i wymieniać się informacjami w bardziej specjalistycznych dziedzinach w sposób dogłębny.
Pełen wykaz wydarzeń organizowanych przez prezydencje i innych działań można znaleźć w załączniku I. Choć okres realizacji planu prac UE nadal trwa, prawie wszystkie działania i wydarzenia opisane w tym załączniku zostały pomyślnie przeprowadzone. To wspólne osiągnięcie potwierdza zdecydowane zaangażowanie państw członkowskich, prezydencji, Rady, Komisji i wszystkich innych zainteresowanych stron we wnoszenie wkładu w realizację planu prac UE i współpracę w tym względzie.
2.3.Dalsze inicjatywy wspierające realizację planu prac UE
Aby zwiększyć oddziaływanie obszarów priorytetowych i osiągnąć cele przewodnie planu prac UE, Komisja podjęła rozmaite odpowiednie inicjatywy w celu uzupełnienia działań i celów.
Jednym z celów przewodnich planu jest intensyfikowanie dialogu i współpracy. Forum Sportu UE stanowi główną publiczną platformę dialogu merytorycznego między zainteresowanymi stronami w dziedzinie sportu na temat kluczowych wyzwań i obszarów, w których prowadzona jest współpraca w ramach planu prac UE. Forum organizowane co roku przyciąga nawet 400 uczestników z całej Europy, a wśród nich są osoby reprezentujące federacje i kluby sportowe, władze krajowe i regionalne, środowisko akademickie i organizacje pozarządowe oraz sportowcy.
Oprócz tego w 2020 r. Komisja powołała grupę wysokiego szczebla ds. równości płci w sporcie, w której w 2021 r. rozpoczęło prace 15 ekspertów z różnych środowisk. Sprawozdanie na temat równości płci w sporcie sporządzone przez tę grupę 5 zawierało plan działania obejmujący zalecenia skierowane do Komisji, państw członkowskich, krajowych i międzynarodowych związków sportowych oraz organizacji oddolnych w różnych obszarach tematycznych, takich jak uczestnictwo w sporcie, równe traktowanie, przywództwo i środki zapewniające bezpieczny sport.
W ramach obszaru priorytetowego, jakim jest zwiększenie uczestnictwa w sporcie i prozdrowotnej aktywności fizycznej, przeprowadzono kampanię HealthyLifestyle4All, realizowaną w latach 2021–2023, która propagowała zdrowy styl życia wśród wszystkich grup wiekowych i społecznych, łącząc sport i aktywny styl życia z polityką zdrowotną, żywnościową i innymi dziedzinami polityki. W ramach tej inicjatywy zaproszono do zgłaszania uwag, a w odpowiedzi otrzymano 102 zobowiązania od zainteresowanych stron w dziedzinie sportu. Wśród nich znalazły się Komisja, państwa członkowskie, władze lokalne, federacje sportowe, oddolne organizacje sportowe i organizacje społeczeństwa obywatelskiego. Mapa zdrowego stylu życia zawiera przegląd wyników i podstawowe informacje na temat finansowania projektów 6 .
Europejski Tydzień Sportu, kolejny instrument mobilizujący do działania na rzecz wspierania uczestnictwa w sporcie, rozwijany był z powodzeniem i umożliwił organizacjom sportowym, społecznościom i innym podmiotom z całej UE i jej sąsiedztwa propagowanie aktywności fizycznej i sportu wśród ogółu społeczeństwa. Wydarzenie to jest centralnym elementem corocznej kampanii Komisji #BeActive, która szeroko promuje plan prac UE i sport w całej UE. Działania kontynuowano mimo pandemii COVID-19 w ramach komponentu #BeActive@Home. Rok 2022 był rekordowy, jeśli chodzi o wydarzenia w ramach tej inicjatywy, w których wzięło udział ponad 13 mln osób w 40 krajach i regionach. W 2023 r. odbyło się 36 000 wydarzeń z udziałem prawie 11 mln osób. Od 2022 r. w ramach kampanii Komisja przyznaje nagrody #BeActive w czterech kategoriach: edukacja, praca, bohater lokalny i z pokolenia na pokolenie.
Działania w dziedzinie sportu w ramach programu Erasmus+ pomagają promować uczestnictwo w sporcie, aktywność fizyczną i wolontariat. Dzięki wsparciu finansowemu działania te stanowią istotną podstawę do zacieśniania współpracy europejskiej. Mają one na celu sprostanie wyzwaniom społecznym i związanym ze sportem, a ich priorytety 7 są odpowiednio dostosowane do priorytetów planu prac UE. W porównaniu z poprzednim okresem programowania budżet na te działania podwojono i wynosi on 470 mln EUR na lata 2021–2027. Możliwości nawiązywania partnerstw cieszą się coraz większą popularnością, a wprowadzenie partnerstw na małą skalę umożliwiło zaangażowanie się we współpracę większej liczbie organizacji oddolnych. Dla przykładu w 2023 r. Komisja otrzymała rekordową liczbę 1 500 wniosków, co stanowi wzrost o 17 % w porównaniu z 2022 r. W tym samym roku po raz pierwszy umożliwiono realizację projektów w zakresie mobilności edukacyjnej dla trenerów sportowych.
Komisja udzielała się także w innych obszarach w związku z propagowaniem uwzględniania aspektu sportu i aktywności fizycznej. 30 maja 2023 r. zgromadziła naukowców, przedsiębiorstwa i decydentów podczas szczytu w dziedzinie sportu i innowacji, na którym omówiono możliwości i stworzono nowe partnerstwa w zakresie wyników sportowych, zrównoważoności i cyfryzacji. Nagrody UE w dziedzinie sportu #BeInclusive są wyrazem uznania dla organizacji wykorzystujących sport do zwiększania włączenia społecznego. Od 2022 r. w ramach poszczególnych kategorii wyróżniano projekty, które pokazują, w jaki sposób można pokonywać bariery, propagują równość płci i uwidaczniają rolę sportu w propagowaniu wartości UE i pokoju, np. w integracji uchodźców z Ukrainy.
W ramach planu prac UE Komisja wniosła wkład w politykę opartą na dowodach, gromadząc dane za pomocą badań i ankiet, w tym badania z 2021 r. dotyczącego zwalczania stosowania steroidów anabolicznych i hormonów wzrostu w sporcie w UE 8 oraz badania z 2022 r. dotyczącego europejskiego modelu sportu 9 . W 2023 r. rozpoczęto badanie dotyczące praw sportowców podczas dużych imprez sportowych i w związku z nimi, a w 2024 r. planuje się publikację sprawozdania końcowego z tego badania. Oprócz tego badanie Eurobarometr na temat sportu i aktywności fizycznej w 2022 r. 10 dostarczyło danych ilościowych dotyczących powszechności sportu i aktywności fizycznej w UE oraz kilku powiązanych kwestii, takich jak wolontariat w sporcie, zrównoważoność i równość. Częstotliwość uprawiania sportu przez Europejczyków jest także jednym z kluczowych wskaźników polityki sportowej.
2.4.Współpraca z podmiotami międzynarodowymi
UE i Rada Europy podzielają wspólne aspiracje dotyczące sportu, w szczególności dążenia do tego, by sport był dobrem społecznym oraz narzędziem do propagowania praw człowieka i wartości europejskich. Jest to podstawa wspólnych projektów UE i Rady Europy koncentrujących się na zwalczaniu nawoływania do nienawiści w sporcie, ochronie i bezpieczeństwie dzieci oraz równouprawnieniu płci.
Komisja współpracuje z WADA w walce z dopingiem w sporcie. Grupa Robocza Rady ds. Sportu w dalszym ciągu pracowała nad określeniem mandatu UE, zgodnie z rezolucją przedstawicieli rządów państw członkowskich w sprawie reprezentacji państw członkowskich w Radzie Założycielskiej WADA oraz koordynowania stanowisk państw członkowskich przed posiedzeniami tej agencji. Rezolucja Rady została zaktualizowana w 2023 r., aby odzwierciedlić zmieniające się praktyki i nowelizacje prawne 11 .
Komisja i UNODC współpracują w zakresie przeciwdziałania korupcji, zwalczania prania pieniędzy i odzyskiwania mienia w regionie Azji i Pacyfiku, w Afryce oraz na szczeblu międzynarodowym w celu wsparcia mechanizmu przeglądu Konwencji Narodów Zjednoczonych przeciwko korupcji.
Komisja utrzymuje również dobre stosunki z WHO i UNESCO, aby osiągnąć cele określone w planie prac UE. Komisja podpisała także formalne uzgodnienia dotyczące współpracy z Unią Europejskich Związków Piłkarskich (UEFA) 12 i Stowarzyszeniem Europejskich Komitetów Olimpijskich (EOC) 13 .
2.5. Współpraca w zakresie prozdrowotnej aktywności fizycznej we wszystkich sektorach
W zaleceniu Rady w sprawie propagowania we wszystkich sektorach prozdrowotnej aktywności fizycznej 14 zachęca się państwa członkowskie do opracowywania krajowych strategii i planów działania w celu propagowania aktywności fizycznej, a przy tym do współpracy między sobą i z Komisją. W zaleceniu wzywa się do wspierania WHO w zbieraniu danych i gromadzeniu przeglądów sytuacji w poszczególnych krajach. Monitorowanie postępów opiera się na 23 wskaźnikach.
Ogólnie rzecz biorąc, ustrukturyzowaną współpracę między WHO a Komisją można ocenić pozytywnie. W państwach członkowskich odnotowano poprawę wyników wdrażania we wszystkich 23 wskaźnikach: z 64,7 % w 2015 r. do 74,5 % w 2018 r., a następnie do 75,7 % w 2021 r. Opóźnienia w postępach zauważono tylko w przypadku dwóch wskaźników: wskaźnika 7 (program „Klub sportowy dla zdrowia”) i wskaźnika 18 (europejskie wytyczne w sprawie poprawy infrastruktury umożliwiającej aktywność fizyczną w czasie wolnym).
Większość państw członkowskich i zainteresowanych stron uważa, że zalecenie i określone w nim wskaźniki, a także wyniki i dane są nadal istotne (szczegóły w załączniku II).
3.Informacje zwrotne na temat wdrażania planu prac UE w dziedzinie sportu
Informacje zwrotne od państw członkowskich i zainteresowanych stron na temat wdrażania planu prac UE zebrano w drodze otwartego badania internetowego oraz dyskusji podczas spotkania zainteresowanych stron z udziałem respondentów.
Analiza wykazała wysoki poziom poparcia dla priorytetów, wymiany wiedzy i doświadczeń oraz metod pracy. Większość respondentów uznała grupy ekspertów, badania i wydarzenia za wysoce odpowiednie. Pozytywnie oceniono również działania w zakresie partnerskiego uczenia się.
Jednocześnie respondenci zaproponowali sposoby poprawy wdrażania i wpływu wyników, a mianowicie ulepszenie prezentacji wyników i przepływu informacji oraz poszerzenie możliwości wymiany doświadczeń. Kilkoro z nich opowiedziało się za kontaktami osobistymi i tworzeniem sieci kontaktów. Podkreślono również ciągłość i możliwość wykorzystania zrealizowanych prac.
|
Informacje zwrotne dotyczące przyszłych działań: ogólny zarys Państwa członkowskie i inne zainteresowane strony, które wzięły udział w konsultacjach, podkreśliły znaczenie następujących tematów. Sport zawodowy – uczciwość i wartości w sporcie: Øpropagowanie i dalszy rozwój europejskiego modelu sportu, Økoncentracja na wartościach uczciwości w sporcie, zwalczaniu dopingu i korupcji oraz na dobrym zarządzaniu. Społeczno-gospodarczy wymiar sportu i środowiskowy wymiar sportu: Østosowanie bardziej kompleksowego podejścia do zapewnienia równego i sprawiedliwego dostępu do sportu, Ødalsze propagowanie i poprawa równości płci i włączenia społecznego we wszystkich aspektach – od struktur zarządzania po uczestnictwo oddolne, Ønacisk na zrównoważoność w sporcie – środowiskową i gospodarczą. Sport masowy – uczestnictwo w sporcie i prozdrowotnej aktywności fizycznej: Øpropagowanie uczestnictwa w sporcie masowym i skupienie się w szczególności na potrzebach organizacji oddolnych i lokalnych, Øskupienie się na całościowym podejściu do zdrowego stylu życia, Øpodkreślenie znaczenia wolontariatu w sporcie, Øochrona młodzieży i małoletnich w sporcie, w tym na poziomie lokalnym. Narzędzia – metody pracy: Øułatwianie organizacji spotkań fizycznych i zachęcanie do wymiany dobrych praktyk, Øzapewnienie częstszego rozpowszechniania wyników oraz dostępu do informacji, danych i sprawozdań, Øułatwianie dialogu i współpracy w elastyczny sposób. |
C. PRZYSZŁE DZIAŁANIA
Komisja z zadowoleniem przyjmuje informacje zwrotne od państw członkowskich i zainteresowanych stron. W kontekście wdrażania planu prac UE w dziedzinie sportu zasadniczo uznaje ona metody pracy za skuteczne. Komisja dostrzega dużą wartość w dalszym wspieraniu wymiany wiedzy i doświadczeń i uznaje, że jest to dziedzina, w której sama może odgrywać pożyteczną rolę koordynującą. Jest gotowa podjąć prace w celu rozwiązania problemów zgłoszonych w odniesieniu do niektórych formatów i wydarzeń oraz zobowiązuje się do ich ciągłego doskonalenia.
Z ogólnej oceny i informacji zwrotnych od państw członkowskich i zainteresowanych stron wynika, że skupienie się na priorytetach politycznych jest właściwe, ale może wymagać przeglądu pod kątem obecnych i przyszłych wydarzeń, takich jak rosyjska wojna napastnicza przeciwko Ukrainie, rozszerzenie UE czy globalne zainteresowanie europejskim sportem. Wymiana wiedzy i doświadczeń oraz tworzenie sieci kontaktów są zasadniczo odbierane jako zadowalające. Komisja zgadza się z taką oceną.
Ustalenia zawarte w sprawozdaniu dają obraz obszarów, na które należy zwrócić uwagę w przyszłości. Ogólnie rzecz biorąc, można je podzielić na następujące obszary: (i) propagowanie europejskiego modelu sportu; (ii) oparte na wartościach zarządzanie sportem i organizacja dużych imprez w Europie; (iii) stabilność finansowania; (iv) utrzymanie wysokich standardów uczciwości; (v) przestrzeganie praw sportowców rozwijających karierę zawodową; (vi) zapewnienie równości i reprezentacji oraz (vii) lepsze docenianie roli sportu masowego i wolontariatu.
Istnieje wyraźna wola polityczna i potrzeba dalszego koncentrowania się na zrównoważonym rozwoju, z uwzględnieniem rentowności, ale także wpływu zmiany klimatu na sport oraz ekologiczne, innowacyjne i sprzyjające włączeniu społecznemu rozwiązania, które można opracować w sporcie. Konieczne może być również uwzględnienie w planie wszelkich zmian wynikających z postępu technologicznego i rozwoju sztucznej inteligencji oraz ich wpływu na sport.
Jednym z ważnych priorytetów pozostaje zapewnienie równości i sprawiedliwości wszystkim osobom, które chcą mieć dostęp do sportu w celu uczestnictwa, przy czym wyraźnie konieczne jest dalsze uwzględnianie potrzeb i problemów grup niedostatecznie reprezentowanych w sporcie, w tym kobiet, osób ze środowisk defaworyzowanych oraz rosnącej grupy osób starszych i osób cierpiących na choroby przewlekłe lub osób z niepełnosprawnościami.
Na podstawie wniosków wyciągniętych z szerszego kontekstu, w którym wdrożono omawiany plan prac UE, należy również rozważyć położenie większego nacisku na zewnętrzne i dyplomatyczne aspekty sportu, w tym na propagowanie wartości europejskich.
Podstawą tych obszarów zainteresowania jest znaczenie utrzymania i propagowania uczciwości i wartości w sporcie, czy to przez zwalczanie korupcji, dopingu, dyskryminacji, przemocy i nietolerancji (np. nawoływania do nienawiści) czy propagowanie i obronę włączenia społecznego, równości, tolerancji i praw człowieka. Sport powinien zapewniać bezpieczne środowisko, sprzyjające zdobywaniu umiejętności i inwestowaniu w pozytywne relacje społeczne. Ma to zasadnicze znaczenie dla zapewnienia, by sport w Europie mógł nadal w pełni odgrywać swoją rolę jako siła jednocząca, zapewniająca spójność i wzmacniająca pozycję naszych społeczeństw, społeczności i gospodarek.
Zachęca się Parlament Europejski, Radę, Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny oraz Komitet Regionów do zapoznania się z niniejszym sprawozdaniem.
Zachęca się Radę do uwzględnienia w ramach kolejnego planu prac UE w dziedzinie sportu informacji zwrotnych na temat priorytetów przyszłych prac i metod pracy określonych w niniejszym sprawozdaniu.
Prezydencji zaleca się potraktowanie niniejszego sprawozdania jako podstawy do przygotowania kolejnego planu prac UE w dziedzinie sportu w pierwszej połowie 2024 r.
Dz.U. C 419 z 4.12.2020, s. 1.
Dz.U. C 354 z 4.12.2013, s. 1.
https://op.europa.eu/pl/publication-detail/-/publication/0e76da18-9e26-11ee-b164-01aa75ed71a1
https://op.europa.eu/pl/publication-detail/-/publication/a482583b-b3a7-11ee-b164-01aa75ed71a1
https://op.europa.eu/pl/publication-detail/-/publication/684ab3af-9f57-11ec-83e1-01aa75ed71a1
https://op.europa.eu/pl/publication-detail/-/publication/3c4366d4-89b5-11ee-99ba-01aa75ed71a1
Priorytety w dziedzinie sportu obejmują: (i) zachęcanie do prowadzenia zdrowego stylu życia; (ii) promowanie uczciwości i wartości w sporcie; (iii) promowanie edukacji w dziedzinie sportu i poprzez sport; (iv) zwalczanie przemocy, rasizmu, dyskryminacji i nietolerancji w sporcie oraz (v) zwalczanie radykalizacji prowadzącej do przemocy.
https://op.europa.eu/pl/publication-detail/-/publication/76890558-f016-11eb-a71c-01aa75ed71a1
https://op.europa.eu/pl/publication-detail/-/publication/d10b4b5b-e159-11ec-a534-01aa75ed71a1
Dz.U. C 185 z 26.5.2023, s. 29.
C(2022) 3721 final.
C(2022) 257 final.
Dz.U. C 354 z 4.12.2013, s. 1.
KOMISJA EUROPEJSKA
Bruksela, dnia 14.2.2024
COM(2024) 73 final
ZAŁĄCZNIKI
do
SPRAWOZDANIA KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU REGIONÓW
dotyczącego realizacji i przydatności planu prac Unii Europejskiej w dziedzinie sportu na lata 2021-2024 oraz dotyczącego zalecenia w sprawie propagowania we wszystkich sektorach prozdrowotnej aktywności fizycznej
ZAŁĄCZNIK I
Obszar priorytetowy: ochrona uczciwości i wartości w sporcie
|
Kluczowe zagadnienie |
Temat |
Cel |
Format prac |
Wyniki prac/termin |
Kierujący |
|
Bezpieczne środowisko dla sportu 1 |
Zapobieganie molestowaniu, nadużyciom i przemocy, w tym przemocy seksualnej, i wszelkim formom dyskryminacji |
-Podnoszenie świadomości -Wymiana najlepszych praktyk -Budowanie wiedzy -Działania następcze w związku z zaleceniami grupy ekspertów ds. dobrego zarządzania w sporcie w zakresie ochrony młodych sportowców i ochrony praw dzieci w sporcie (2016 r.) 2 i konkluzjami Rady i przedstawicieli rządów państw członkowskich zebranych w Radzie pt. „Ochrona dzieci w sporcie” (2019 r.) 3 |
Rada i organy przygotowawcze Konferencja na temat bezpiecznego środowiska dla sportu |
22.09.2023 r., Walencja |
Prezydencja ES |
|
Debata orientacyjna – Rada ds. Edukacji, Młodzieży, Kultury i Sportu |
24.11.2023 r., Bruksela |
Prezydencja ES |
|||
|
Zwalczanie dopingu 4 |
Zapewnianie koordynacji i wymiany informacji, szczególnie w kontekście posiedzeń WADA i CAHAMA |
-Przygotowywanie stanowisk UE i jej państw członkowskich na posiedzenia Europejskiego Komitetu ad hoc ds. Światowej Agencji Antydopingowej (CAHAMA) i Światowej Agencji Antydopingowej (WADA) zgodnie z rezolucją przedstawicieli rządów państw członkowskich zebranych w Radzie w sprawie reprezentacji państw członkowskich UE w Radzie Założycielskiej WADA oraz koordynowania stanowisk państw członkowskich przed posiedzeniami tej agencji 5 (lub wszelkimi późniejszymi dokumentami dotyczącymi tej kwestii) -Wymiana najlepszych praktyk -Budowanie wiedzy |
Rada i jej organy przygotowawcze (w razie potrzeby przy wsparciu ze strony ekspertów) Koordynacja i stanowisko UE |
Prezydencje, Komisja |
|
|
Rezolucja w sprawie przeglądu reprezentacji państw członkowskich UE oraz koordynowania ich stanowisk w WADA |
15–16.05.2023 r. |
Prezydencja SE |
|||
|
Konferencja dotycząca zwalczania dopingu |
7–8.11.2022 r., Praga |
Prezydencja CZ |
|||
|
Sport i edukacja |
-Sport jako ramy dla umiejętności osobistych, społecznych i w zakresie uczenia się oraz dla promowania tolerancji, solidarności, inkluzywności, a także innych wartości w sporcie i wartości UE 6 -Umiejętności i kwalifikacje w sporcie: sportowcy i personel, w szczególności trenerzy |
-Podnoszenie świadomości -Wymiana najlepszych praktyk -Budowanie wiedzy -Działania następcze w związku z konkluzjami Rady i przedstawicieli rządów państw członkowskich zebranych w Radzie na temat propagowania wspólnych wartości UE poprzez sport 7 |
Grupa zainteresowanych państw członkowskich (działania w zakresie partnerskiego uczenia się) |
12–13.05.2022 r., Berlin |
DE |
|
Konferencja na temat roli i znaczenia sportu w życiu dzieci: „Konferencja na temat sportu i celów zrównoważonego rozwoju w dzieciństwie: kwestie społeczne dotyczące odpowiedniej aktywności fizycznej” |
7–8.02.2022 r., Paryż |
Prezydencja FR |
|||
|
Spotkania dyrektorów generalnych (ze zwróceniem szczególnej uwagi na sportowców zawodowych i ruch sportowy w roli wzorów do naśladowania) |
21.09.2022 r., Praga |
Prezydencja CZ |
|||
|
Konferencja Nie zrealizowano, ale podjęto temat w kontekście szczytu edukacyjnego |
30.11.2023 r., Bruksela |
Komisja |
|||
|
Dwutorowa kariera sportowców |
-Podnoszenie świadomości -Wymiana najlepszych praktyk -Działania następcze w związku z konkluzjami Rady i przedstawicieli rządów państw członkowskich zebranych w Radzie w sprawie dwutorowych karier sportowców 8 |
Rada i organy przygotowawcze Debata orientacyjna |
30.11.2021 r., Bruksela |
Prezydencja SI |
|
|
Równość płci |
-Zwiększanie liczby kobiet, zwłaszcza wśród trenerów i na stanowiskach kierowniczych w organizacjach sportowych i klubach sportowych -Równe warunki (w tym w zakresie wynagrodzenia) dla sportowców, trenerów, działaczy, personelu itd. obu płci -Zwiększanie relacjonowania w mediach zawodów sportowych kobiet, zwalczanie stereotypów itp. |
-Wymiana najlepszych praktyk -Budowanie wiedzy -Działania następcze w związku z konkluzjami Rady z dnia 21 maja 2014 r. w sprawie równości płci w sporcie 9 i zaleceniami grupy ekspertów ds. dobrego zarządzania w sporcie w zakresie równości płci w sporcie (2016 r.) 10 |
Konferencja na temat równości płci w sporcie |
14–15.11.2023 r., Madryt |
Prezydencja ES/Komisja |
|
Rada i organy przygotowawcze Konkluzje Rady w sprawie kobiet i równości w dziedzinie sportu |
24.11.2023 r. |
Prezydencja ES |
|||
|
Grupa wysokiego szczebla ds. równości płci |
1.01.2021 r.–15.03.2022 r. |
Komisja |
|||
|
Dyplomacja sportowa |
Dyplomacja sportowa w kontekście stosunków zewnętrznych UE |
-Wymiana najlepszych praktyk -Budowanie wiedzy -Działania następcze w związku z konkluzjami Rady w sprawie dyplomacji sportowej 11 |
Konferencja Dyplomacja sportowa w kontekście stosunków zewnętrznych UE |
3–4.06.2021 r., Lizbona |
Prezydencja PT |
|
Grupa zainteresowanych państw członkowskich |
23–24.10.2023 r., Dubrownik |
HR |
|||
|
Europejski model sportu |
-Wpływ zamkniętych systemów współzawodnictwa na system sportu zorganizowanego, z uwzględnieniem specyfiki sportu -Ewentualne wyzwania stojące przed europejskimi organizacjami i federacjami sportowymi (tytuł roboczy) |
-Budowanie wiedzy -Analiza stanu faktycznego i sytuacji prawnej -Podnoszenie świadomości |
Rada i organy przygotowawcze Rezolucja Rady w sprawie kluczowych cech europejskiego modelu sportu |
30.11.2021 r. |
Prezydencja SI |
|
- |
Badanie dotyczące europejskiego modelu sportu |
04.2022 r. |
Komisja |
||
|
Prawa sportowców |
Prawa sportowców i warunki pracy, szczególnie te związane z uczestnictwem w imprezach sportowych (m.in. prawa w zakresie marketingu, wolność wypowiedzi, ochrona prawna, niedyskryminacja) |
-Podnoszenie świadomości -Budowanie wiedzy -Analiza stanu faktycznego i sytuacji prawnej |
Badanie |
2023–2024 |
Komisja |
|
Rozwój i promowanie dobrego zarządzania w sporcie |
Rozpoznawanie przeszkód związanych z zarządzaniem, które należy wyeliminować w sporcie |
-Wymiana najlepszych praktyk -Analiza porównawcza |
Konferencja (Jeszcze) nie zrealizowano |
2022–2023 |
BG SE |
|
Zwalczanie manipulacji rozgrywkami sportowymi |
Konwencja Rady Europy w sprawie zwalczania manipulacji rozgrywkami sportowymi |
-Przeanalizowanie, we współpracy z Komisją, sposobów rozwiązania impasu w odniesieniu do konwencji z myślą o umożliwieniu UE i jej państwom członkowskim zakończenia odpowiednich procesów ratyfikacyjnych i przystąpienia do tej konwencji -Działania następcze w związku z konkluzjami Rady i przedstawicieli rządów państw członkowskich zebranych w Radzie w sprawie zwalczania korupcji w sporcie 12 |
Rada i organy przygotowawcze Nie podjęto działań |
2021–2022 |
Prezydencje Komisja |
Obszar priorytetowy: społeczno-gospodarczy wymiar sportu i środowiskowy wymiar sportu
|
Kluczowe zagadnienie |
Temat |
Cel |
Format prac |
(Ewent.) Wyniki prac/termin |
Kierujący |
|
Innowacje i cyfryzacja |
Innowacje w sporcie w każdym wymiarze i na wszystkich poziomach sektora sportu (w tym lokalnych klubów sportowych) |
-Wymiana najlepszych praktyk -Budowanie wiedzy -Działania następcze w związku z konkluzjami Rady i przedstawicieli rządów państw członkowskich zebranych w Radzie na temat sportu jako siły napędowej innowacji i wzrostu gospodarczego 13 |
Rada i organy przygotowawcze Konkluzje Rady na temat innowacji w sporcie |
18.05.2021 r. |
Prezydencja PT |
|
- |
Seminarium „Innowacje w sporcie: jak wykroczyć poza dotychczasowy scenariusz postępowania” |
16–17.06.2021 r., Lizbona |
Prezydencja PT |
||
|
- |
Grupa zainteresowanych państw członkowskich „Współpraca na rzecz innowacji: pobudzanie innowacji w sporcie wyczynowym i masowym w Europie” |
30–31.08.2021 r., Sofia |
BG |
||
|
Grupa zainteresowanych państw członkowskich (ze zwróceniem szczególnej uwagi na wykorzystywanie narzędzi cyfrowych w kształceniu trenerów 14 ) |
21–22.03.2023 r., Frankfurt |
DE HR |
|||
|
Seminarium Innowacje w sporcie europejskim |
19.10.2023 r., Gandawa |
BE |
|||
|
Ekologiczny sport |
-Edukacja na rzecz zrównoważonego sportu -Przyjazne dla środowiska uprawianie sportu, obiekty i imprezy sportowe -Rozwój sportu i jego uprawiania w świetle zmiany klimatu |
-Wymiana najlepszych praktyk -Budowanie wiedzy -Podnoszenie świadomości -Opracowanie wniosku dotyczącego wspólnych ram zawierających wspólne zobowiązania, z uwzględnieniem Europejskiego Paktu na rzecz Klimatu |
Grupa ekspertów |
Grupa ekspertów ds. ekologicznego sportu 2021–2023 |
Komisja |
|
Grupa zainteresowanych państw członkowskich „Jakie są najlepsze praktyki w UE w zakresie organizacji imprez sportowych niegenerujących odpadów ani emisji dwutlenku węgla?” Przejście na ekologiczne i zrównoważone podejście do sportu |
3–4.03.2022 r., Strasburg |
Prezydencja FR |
|||
|
Grupa zainteresowanych państw członkowskich (Jeszcze) nie zrealizowano |
NL |
||||
|
Rada i organy przygotowawcze Rezolucja Rady w sprawie sportu i aktywności fizycznej jako obiecujących czynników zmiany zachowań sprzyjającej zrównoważonemu rozwojowi |
4.04.2022 r. |
Prezydencja FR |
|||
|
Obiekty sportowe |
Zrównoważone planowanie, budowa i utrzymanie |
-Wymiana najlepszych praktyk -Budowanie wiedzy -Podnoszenie świadomości |
Grupa zainteresowanych państw członkowskich (działania w zakresie partnerskiego uczenia się) „Obiekty sportowe: zrównoważone planowanie, budowa i utrzymanie” |
16–17.09.2021 r., Monachium |
DE |
|
- |
Konferencja „Zrównoważona i dostępna infrastruktura sportowa” |
22.09.2022 r., Praga |
Prezydencja CZ |
||
|
- |
Rada i organy przygotowawcze Konkluzje Rady na temat zrównoważonej i dostępnej infrastruktury sportowej |
29.11.2022 r. |
Prezydencja CZ |
||
|
Duże imprezy sportowe |
-Przyszłość Europy jako miejsca organizacji dużych imprez sportowych -Współorganizowanie dużych imprez sportowych przez kilka krajów -Zrównoważone planowanie i realizacja -Pozytywne efekty dla miast i regionów organizujących imprezy sportowe (w tym w sferze zaangażowania młodzieży) |
-Wymiana najlepszych praktyk -Działania następcze w związku z konkluzjami Rady i przedstawicieli rządów państw członkowskich zebranych w Radzie w sprawie wzmocnienia uczciwości, przejrzystości i dobrego zarządzania w odniesieniu do dużych imprez sportowych 15 i zaleceniami grupy ekspertów ds. dobrego zarządzania w sporcie na temat dużych imprez sportowych, szczególnie w zakresie aspektów związanych z dziedzictwem tych imprez z naciskiem na zrównoważoność społeczną, gospodarczą i środowiskową (2016 r.) 16 -Działania następcze w związku z deklaracją podpisaną na nieformalnym posiedzeniu ministerialnym w dniu 31 maja 2018 r. w Paryżu 17 |
Grupa zainteresowanych państw członkowskich lub konferencja Wartość dużych imprez sportowych |
17–18.01.2023 r. Współorganizowana z NL |
FI+NL |
|
2024 |
ES |
||||
|
Perspektywa sportowa UE na Igrzyska Olimpijskie i Paraolimpijskie w 2024 r. |
Spotkania dyrektorów generalnych |
15–16.06.2022 r., Paryż |
Prezydencja FR |
||
|
Inwestycje w sport i aktywność fizyczną |
-Wkład sportu w rozwój regionalny -Możliwości wykorzystania unijnych programów finansowania (Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, REACT-EU, fundusze strukturalne i inne unijne programy finansowania) |
-Analiza sytuacji -Wymiana najlepszych praktyk -Budowanie wiedzy -Działania następcze w związku z konkluzjami Rady oraz przedstawicieli rządów państw członkowskich zebranych w Radzie w sprawie gospodarczego wymiaru sportu i związanych ze sportem korzyści społeczno-gospodarczych 18 -Działania następcze w związku z konkluzjami Rady i przedstawicieli rządów państw członkowskich zebranych w Radzie w sprawie wpływu pandemii COVID-19 na sektor sportu i odbudowy tego sektora 19 |
Grupa zainteresowanych państw członkowskich
|
2021 |
IT |
|
Spotkanie klastrów tematycznych Nie zrealizowano, ale podjęto temat w kontekście inicjatywy SHARE oraz szczytu w dziedzinie sportu i innowacji |
30.05.2023 r. |
Komisja |
|||
|
Wzmocnienie odbudowy sektora sportu i jego odporności na kryzysy podczas pandemii COVID-19 i po jej zakończeniu |
-Średnio- i długoterminowy wpływ pandemii na sport zawodowy, wyczynowy i masowy -Ewentualna potrzeba zmian strukturalnych w systemie sportowym -Rola administracji publicznej -Możliwości uzyskania finansowania |
-Analiza sytuacji -Wymiana najlepszych praktyk -Opracowanie strategii -Działania następcze w związku z konkluzjami Rady i przedstawicieli rządów państw członkowskich zebranych w Radzie w sprawie wpływu pandemii COVID-19 na sektor sportu i odbudowy tego sektora |
Konferencja (Jeszcze) nie zrealizowano |
2021 |
ES |
|
Grupa ekspertów |
Grupa ekspertów ds. wzmocnienia odbudowy sektora sportu i jego odporności na kryzysy podczas pandemii COVID-19 i po jej zakończeniu 2021–2023 |
Komisja |
Obszar priorytetowy: promocja uczestnictwa w sporcie i prozdrowotnej aktywności fizycznej
|
Kluczowe zagadnienie |
Temat |
Cel |
Format prac |
(Ewent.) Wyniki prac/termin |
Kierujący |
|
Tworzenie na rzecz wszystkich grup wiekowych odpowiednich możliwości uprawiania sportu i aktywności fizycznej |
Strategiczny rozwój sportu i aktywności fizycznej na szczeblu lokalnym |
-Wymiana najlepszych praktyk -Budowanie wiedzy -Działania następcze w związku z konkluzjami Rady w sprawie promowania zajęć w zakresie sprawności ruchowej, aktywności fizycznej i zajęć sportowych dla dzieci (2015 r.) 20 |
Grupa zainteresowanych państw członkowskich |
23–24.11.2022 r., Kolonia |
DE |
|
Uznanie roli i znaczenia sportu w życiu dzieci |
Konferencja Zrealizowano (zob. pkt „Sport i edukacja”) |
7–8.02.2022 r., Paryż |
Prezydencja FR |
||
|
Rada i organy przygotowawcze Konkluzje Rady w sprawie sportu i aktywności fizycznej jako obiecujących czynników zmiany zachowań sprzyjającej zrównoważonemu rozwojowi |
4.04.2022 r. |
Prezydencja FR |
|||
|
Promowanie aktywności fizycznej |
-Monitorowanie aktywności fizycznej przez całe życie -Współpraca międzysektorowa z odpowiednimi instytucjami (m.in. ze szkołami) -Rola mediów |
-Podnoszenie świadomości -Budowanie wiedzy -Wymiana najlepszych praktyk |
Konferencja „Monitorowanie aktywności fizycznej przez całe życie” |
24.09.2021 r., Bled |
Prezydencja SI |
|
Rada i organy przygotowawcze Konkluzje Rady w sprawie aktywności fizycznej przez całe życie |
30.11.2021 r. |
Prezydencja SI |
Załącznik II – Sprawozdanie z wdrożenia zalecenia w sprawie propagowania we wszystkich sektorach prozdrowotnej aktywności fizycznej 21
Kontekst
W przyjętym w listopadzie 2013 r. zaleceniu Rady w sprawie propagowania we wszystkich sektorach prozdrowotnej aktywności fizycznej zachęca się państwa członkowskie do opracowywania krajowych strategii i planów działania w celu propagowania aktywności fizycznej obejmujących wszystkie właściwe sektory, w tym między innymi sport i zdrowie. Zachęca się je również do ścisłej współpracy między sobą oraz z Komisją przez regularną wymianę informacji i najlepszych praktyk. W zaleceniu wzywa się ponadto do współpracy między Komisją a Światową Organizacją Zdrowia (WHO) w celu gromadzenia odpowiednich danych, opracowywania przeglądów sytuacji w poszczególnych krajach oraz dokonywania analiz.
Monitorowanie postępów opiera się na 23 wskaźnikach. Prace w tym zakresie są prowadzone przez WHO, sieć krajowych punktów kontaktowych ds. prozdrowotnej aktywności fizycznej wyznaczonych przez państwa członkowskie i Komisję. Projekt miał być realizowany od połowy 2019 r. do połowy 2022 r., ale na jego planowanie wpływ miały wyzwania związane z pandemią COVID-19. Wyniki projektu osiągnięto ostatecznie w pierwszym półroczu 2023 r.
Sieć ds. prozdrowotnej aktywności fizycznej
Współpraca z WHO, w szczególności z Biurem Regionalnym dla Europy, okazuje się wciąż istotna i przynosi obopólne korzyści. Pozwoliła ona na skuteczne monitorowanie i nadzorowanie prozdrowotnej aktywności fizycznej w państwach członkowskich za pośrednictwem sieci krajowych punktów kontaktowych ds. prozdrowotnej aktywności fizycznej.
Sieć krajowych punktów kontaktowych stała się niezawodną i użyteczną siecią. Od 2019 r. dodatkowo usprawniono funkcjonowanie sieci, między innymi w celu zacieśnienia współpracy międzysektorowej na szczeblu krajowym. W ten proces zaangażowane były wszystkie zainteresowane strony: skrupulatnie gromadziły i udostępniały istotne dla polityki informacje na temat prozdrowotnej aktywności fizycznej we wszystkich państwach członkowskich. Co więcej, prace te zaowocowały wysokiej jakości szczegółowymi sprawozdaniami na temat sytuacji w Europie oraz umożliwiły aktualizowanie bazy danych europejskiej platformy informacyjnej WHO na temat zdrowia (European Health Information Gateway).
Od 2019 r. sieć krajowych punktów kontaktowych ds. prozdrowotnej aktywności fizycznej odbyła osiem posiedzeń, których celem było zwiększenie zdolności punktów kontaktowych w celu zapewnienia zrównoważonego systemu gromadzenia danych. Punkty kontaktowe przeanalizowały i omówiły ponadto innowacyjne rozwiązania i dobre praktyki w zakresie aktywności fizycznej.
WHO zorganizowała kolejne wydarzenia dla punktów kontaktowych, aby umożliwić im zaangażowanie się we współpracę międzynarodową, regionalną i krajową. Punkty kontaktowe mogłyby uczestniczyć w konferencjach sieci HEPA Europa, tj. kierowanym przez WHO forum na rzecz postępów w badaniach, polityce i praktykach w zakresie prozdrowotnej aktywności fizycznej z myślą o poprawie zdrowia i dobrostanu. Zorganizowano spotkania z innymi sieciami takimi jak grupa wysokiego szczebla WHO ds. żywienia i aktywności fizycznej. Przeprowadzono specjalne warsztaty, na których omówiono sposoby zacieśnienia współpracy i rozwoju inicjatyw wielosektorowych w celu bardziej zdecydowanego propagowania prozdrowotnej aktywności fizycznej.
WHO zapewniła wsparcie dla poszczególnych państw członkowskich w opracowaniu wytycznych dotyczących aktywności fizycznej opartych na dowodach, zaleceń i planów działania w ramach polityki dotyczącej aktywności fizycznej w różnych sektorach.
Gromadzenie danych
WHO wzmocniła monitorowanie aktywności fizycznej w państwach członkowskich i opracowała nowatorskie narzędzia propagowania aktywności fizycznej. Dane dotyczące unijnych wskaźników prozdrowotnej aktywności fizycznej gromadzone od 2015 r. przez państwa członkowskie za pośrednictwem krajowych punktów kontaktowych ds. prozdrowotnej aktywności fizycznej są obecnie dostępne w bazie danych europejskiej platformy informacyjnej WHO na temat zdrowia 22 . Ta baza danych zawiera informacje na temat nadzoru i monitorowania wskaźników aktywności fizycznej na szczeblu krajowym i regionalnym za pomocą interaktywnego mechanizmu wizualizacji.
Kluczowym wynikiem prac w ramach projektu są zestawienia informacji o aktywności fizycznej w 2021 r. dotyczące UE i jej 27 państw członkowskich 23 . Opierając się na doświadczeniach z przeszłości i udoskonalonym badaniu skierowanym do państw członkowskich, w 2021 r. przeprowadzono trzecią rundę gromadzenia danych dotyczących powszechności aktywności fizycznej i środków z zakresu polityki mających na celu propagowanie prozdrowotnej aktywności fizycznej w różnych sektorach. Obejmowało to pytania dotyczące tendencji, postępów i zmian od 2015 r. w całej UE i we wszystkich 27 państwach członkowskich UE.
Aby wesprzeć politykę i działania w zakresie prozdrowotnej aktywności fizycznej, w sprawozdaniu pt. „Step up! Tackling the burden of insufficient physical activity in Europe” 24 oszacowano społeczno-gospodarcze korzyści płynące z aktywności fizycznej. Ze sprawozdania tego wynika, że rosnący poziom aktywności fizycznej miałby znaczący i pozytywny wpływ na zdrowie ludności i gospodarkę: inwestowanie w politykę w zakresie aktywności fizycznej zapewnia poprawę samopoczucia i zdrowia ludności, a przy tym przynosi 1,7 EUR w postaci korzyści gospodarczych na każde zainwestowane 1 EUR. W Europie takie działania mogłyby przyczynić się do wydłużenia średniego trwania życia osób, które są niedostatecznie aktywne, o 7,5 miesiąca i zapobieżenia ponad 10 000 przedwczesnych zgonów rocznie, a państwom członkowskim pozwoliłyby zaoszczędzić łącznie 8 mld EUR w skali roku.
WHO opublikowała kilka innych sprawozdań, w tym na temat narzędzi technicznych służących udoskonaleniu praktyk w zakresie aktywności fizycznej w miejscu pracy, ze szczególnym uwzględnieniem małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP), oraz materiałów wspierających kluby sportowe w propagowaniu prozdrowotnej aktywności fizycznej. Pracowała również nad narzędziami kontroli w zakresie promocji zdrowia w klubach sportowych.
Jeżeli chodzi o porównanie stopnia powszechności aktywności fizycznej w państwach członkowskich, wciąż nierozwiązanym problemem są niekiedy sprzeczne dane z różnych instrumentów badania. Dostępność wiarygodnych danych ma zasadnicze znaczenie dla kształtowania polityki. W związku z tym Komisja opracowała odpowiednie dane na temat sportu i aktywności fizycznej za pomocą nowego badania Eurobarometr 25 .
Komisja zainwestowała ponadto w poprawę metodyki odpowiednich badań statystycznych. Oprócz mapowania dostępnych statystyk i danych dotyczących sportu w UE 26 Komisja prowadzi badanie rozpoczęte w 2022 r. w celu wsparcia rozwoju zharmonizowanych statystyk dotyczących sportu w UE, w tym statystyk i danych dotyczących prozdrowotnej aktywności fizycznej. Badanie ma na celu wzmocnienie bazy dowodowej i opracowanie danych porównawczych w celu lepszego kształtowania polityki w dziedzinie sportu i aktywności fizycznej na szczeblu UE.
Wyniki
Wyniki rundy gromadzenia danych na temat wskaźników prozdrowotnej aktywności fizycznej z 2021 r. wskazują na ogólną stabilizację wdrażania: średnie wartości procentowe 23 wskaźników odnotowane przez państwa członkowskie wzrosły z 64,7 % w 2015 r. do 74,5 % w 2018 r., a następnie do 75,7 % w 2021 r. Należy przy tym mieć na uwadze skutki pandemii COVID-19, która utrudniła lub tymczasowo uniemożliwiła uprawianie sportu i aktywność fizyczną.
Oprócz znacznego wzrostu wartości pewnych wskaźników, jak np. wskaźnik 15 (prozdrowotna aktywność fizyczna jako element szkolenia nauczycieli wychowania fizycznego), 20 (programy propagowania aktywności fizycznej w miejscu pracy) i 21 (programy społecznościowych działań na rzecz propagowania aktywności fizycznej osób starszych), w przypadku kilku innych wskaźników odnotowano spadek, a w przypadku jeszcze innych nie odnotowano żadnych postępów, ponieważ osiągnięte wskaźniki były już maksymalne w 2018 r. Większość krajowych strategii politycznych lub planów działania w zakresie aktywności fizycznej miała charakter wielosektorowy, przy czym dobrze uwzględniono sektory uznane za istotne dla propagowania prozdrowotnej aktywności fizycznej.
Pozytywne zmiany obejmują w szczególności wskaźniki dotyczące: krajowych zaleceń w sprawie aktywności fizycznej (23 państwa), stosowania systemów nadzoru aktywności fizycznej (26 państw), posiadania co najmniej jednej krajowej polityki lub planu działania na rzecz propagowania prozdrowotnej aktywności fizycznej (wszystkie państwa), finansowania przeznaczonego specjalnie na propagowanie prozdrowotnej aktywności fizycznej (23), wykorzystania krajowych mechanizmów koordynacji (19), działań skierowanych do konkretnych grup docelowych (20), specjalnych ram zapewniających dostęp do ośrodków rekreacyjnych lub sportowych dla grup w niekorzystnej sytuacji społecznej (21), krajowych wytycznych lub programu wspierającego poradnictwo w zakresie aktywności fizycznej lub ćwiczeń udzielane przez pracowników służby zdrowia (18), zajęć wychowania fizycznego w szkołach (wszystkie), propagowania aktywnej drogi do pracy (17), propagowania aktywności fizycznej w miejscu pracy (20) oraz kampanii popularyzującej wiedzę na temat aktywności fizycznej i zwiększającej świadomość społeczną (23).
Dwa wskaźniki wyróżniają się niskim poziomem realizacji: wskaźnik 7 (program „Klub sportowy dla zdrowia”) i wskaźnik 18 (europejskie wytyczne w sprawie poprawy infrastruktury umożliwiającej aktywność fizyczną w czasie wolnym). Tylko sześć państw zgłosiło, że skorzystało z wytycznych dotyczących programu „Klub sportowy dla zdrowia” opracowanych przez HEPA Europa i stowarzyszenie TAFISA (the Association for International Sport for All). Kolejne dziewięć państw zgłosiło, że stosowało podobne krajowe wytyczne lub programy mające na celu zachęcenie klubów sportowych do propagowania aktywności sportowej związanej ze zdrowiem lub zdrowia. Zaledwie pięć państw zgłosiło, że zastosowało europejskie wytyczne z 2011 r. w sprawie poprawy infrastruktury umożliwiającej aktywność fizyczną w czasie wolnym na arenie lokalnej (IMPALA) 27 na poziomie krajowym.
W kontekście otwartego internetowego badania przeprowadzonego latem 2023 r. na temat treści i znaczenia zalecenia większość respondentów uznała, że jest ono nadal istotne lub częściowo istotne. W dodatkowym badaniu przeprowadzonym wśród krajowych punktów kontaktowych ds. prozdrowotnej aktywności fizycznej większość punktów kontaktowych stwierdziła, że zalecenie koncentruje się na odpowiednich celach i priorytetach, a przyjęta struktura i metody pracy są odpowiednie. Zgodnie uznano również, że prace generują odpowiednie wyniki i dane. Wskaźnik 4 (mechanizm koordynacji w zakresie propagowania prozdrowotnej aktywności fizycznej), wskaźnik 10 (monitorowanie i nadzór aktywności fizycznej) oraz wskaźnik 1 (zalecenia w sprawie aktywności fizycznej) uznano za najbardziej zasługujące na priorytetowe potraktowanie. Przykładowe sugestie obejmowały ocenę wskaźników z punktu widzenia dostępności danych, poprawę mechanizmu monitorowania w niektórych państwach członkowskich oraz zwiększenie wymiany dobrych praktyk dotyczących opracowywania i wdrażania polityki w zakresie prozdrowotnej aktywności fizycznej w państwach członkowskich.
Przyszłe działania
Od czasu rozpoczęcia wdrażania zalecenia można zauważyć ogólne postępy w zakresie propagowania i monitorowania prozdrowotnej aktywności fizycznej w państwach członkowskich, ale aby zaradzić utrzymującym się niedociągnięciom, niezbędne będzie dalsze wsparcie. Dotyczy to wskaźników 7 i 18, w przypadku których wykazano większe słabości strukturalne. Co ważniejsze, mimo bardzo dobrych postępów we wdrażaniu zalecenia, zebrane dane na temat aktywności fizycznej ludności wskazują, że poziomy aktywności są nadal zbyt niskie, a to oznacza, że niezbędnych jest więcej środków na rzecz zwiększenia aktywności fizycznej w ujęciu ogólnym.
Komisja będzie zatem nadal współpracować z WHO w celu wspierania państw członkowskich w zakresie prozdrowotnej aktywności fizycznej z myślą o przyczynieniu się do osiągnięcia globalnego celu WHO, jakim jest zmniejszenie o 15 % poziomów braku aktywności fizycznej w państwach członkowskich do 2030 r.
Art. 165 ust. 2 TFUE: „Działanie Unii zmierza do (...) rozwoju europejskiego wymiaru sportu (...) przez ochronę integralności fizycznej i psy chicznej sportowców, w szc zególności tych najmłodszych”.
Art. 165 ust. 2 TFUE: „Działanie Unii zmierza do (...) rozwoju europejskiego wymiaru sportu, przez popieranie uczciwości i dostępności we współzawodnictwie sportowym (...)”.
Art. 165 ust. 1 TFUE: „Unia przyczynia się do wspierania europejskich przedsięwzięć w zakresie sportu, uwzględniając (...) jego funkcję społeczną i edukacyjną”.
https://ec.europa.eu/assets/eac/sport/library/policy_documents/expert-group-gender-equality_en.pdf
Dz.U. C 416 z 11.12.2019, s. 3 (zob. pkt 26).
Działania następcze w związku z konkluzjami Rady i przedstawicieli rządów państw członkowskich zebranych w Radzie na temat roli trenerów w społeczeństwie ( Dz.U. C 423 z 9.12.2017, s. 6 ) i konkluzjami Rady i przedstawicieli rządów państw członkowskich zebranych w Radzie pt. „Wzmacnianie pozycji trenerów dzięki zwiększaniu możliwości nabywania umiejętności i kompetencji” ( Dz.U. C 196 z 11.6.2020, s. 1 ).
https://www.sports.gouv.fr/IMG/pdf/declarationjop2024_europe_en.pdf
Dz.U. C 354 z 4.12.2013, s. 1.
Opublikowano zestawienia informacji o aktywności fizycznej w 2021 r. | Sport (europa.eu)
https://op.europa.eu/pl/publication-detail/-/publication/25c4dfc8-19bf-11ec-b4fe-01aa75ed71a1