KOMISJA EUROPEJSKA

Bruksela, dnia 5.7.2023

COM(2023) 420 final

2023/0234(COD)

Wniosek

DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

zmieniająca dyrektywę 2008/98/WE w sprawie odpadów

(Tekst mający znaczenie dla EOG)

{SEC(2023) 420 final} - {SWD(2023) 420 final} - {SWD(2023) 421 final} - {SWD(2023) 422 final}

UZASADNIENIE

1.KONTEKST WNIOSKU

•Przyczyny i cele wniosku

W ramach Europejskiego Zielonego Ładu 1 i Planu działania dotyczącego gospodarki o obiegu zamkniętym 2 wezwano do wzmocnienia i przyspieszenia działań na szczeblu UE i państw członkowskich w celu zapewnienia zrównoważenia środowiskowego sektora włókienniczego i sektora spożywczego, ponieważ są one najbardziej zasobochłonne, powodują znaczne negatywne ekologiczne efekty zewnętrzne, przy czym luki finansowe i technologiczne utrudniają postęp w kierunku przejścia na gospodarkę o obiegu zamkniętym i obniżenia emisyjności. Spośród sektorów najbardziej zasobochłonnych sektor spożywczy i sektor włókienniczy zajmują odpowiednio miejsca pierwsze i czwarte 3 i nie w pełni przestrzegają podstawowych zasad gospodarowania odpadami UE określonych w hierarchii postępowania z odpadami, które wymagają nadania priorytetowego charakteru zapobieganiu powstawaniu odpadów, a w następnej kolejności przygotowaniu do ponownego użycia i recyklingu. Biorąc pod uwagę podjęte zobowiązania, w niniejszym wniosku dotyczącym zmiany dyrektywy ramowej w sprawie odpadów 4 skoncentrowano się na dwóch zasobochłonnych sektorach: włókienniczym i spożywczym, przyjmując następujące cele ogólne: 

–zmniejszenie wpływu na środowisko i klimat, poprawa jakości środowiska i zdrowia publicznego w związku z gospodarowaniem odpadami włókienniczymi zgodnie z hierarchią postępowania z odpadami;

–zmniejszenie wpływu systemów żywnościowych na środowisko i klimat w związku z wytwarzaniem odpadów żywności. Zapobieganie powstawaniu odpadów żywności przyczyniłoby się również do zwiększenia bezpieczeństwa żywnościowego.

Odpady włókiennicze

Mimo że zapobieganie powstawaniu odpadów stanowi kluczowy cel dyrektywy ramowej w sprawie odpadów oraz działań na rzecz wdrożenia podejmowanych na szczeblu krajowym, również przez podmioty prywatne, poziom wytwarzania odpadów w ujęciu ogólnym stale rośnie i można zaobserwować jedynie względne oddzielenie wytwarzania odpadów od wzrostu gospodarczego 5 . Wspomnianą tendencję w zakresie odpadów ogólnych można również zaobserwować w przypadku odpadów włókienniczych. Sytuację pogarsza jednak tzw. szybka moda, która charakteryzuje się częstszym wprowadzaniem na rynek kolekcji mody 6 z produktami o niskich cenach, nie uwzględnia ekologicznych efektów zewnętrznych 7 , zachęca klientów do impulsywnych zakupów i propaguje kupowanie większej liczby ubrań 8 . Rosnąca konsumpcja wyrobów włókienniczych prowadzi do wzrostu ilości odpadów włókienniczych. Zgodnie z badaniem prowadzonym obecnie przez Wspólne Centrum Badawcze (JRC) 9 całkowita ilość odpadów włókienniczych – obejmująca odzież i obuwie, wyroby włókiennicze używane w gospodarstwach domowych, techniczne wyroby włókiennicze oraz odpady poprzemysłowe i przedkonsumenckie – w 2019 r. wyniosła 12,6 mln ton (10,9 mln ton odpadów pokonsumenckich i 1,7 mln ton odpadów poprzemysłowych i przedkonsumenckich).Wygenerowano 5,2 mln ton odpadów odzieży i odpadów obuwniczych, co odpowiada 12 kg odpadów na osobę rocznie w UE.

Zgodnie z badaniem przeprowadzonym przez Wspólne Centrum Badawcze (JRC) 10  obecnie około 78 % pokonsumenckich odpadów włókienniczych obejmujących odzież i obuwie oraz wyroby włókiennicze używane w gospodarstwach domowych i techniczne wyroby włókiennicze nie jest zbieranych selektywnie i trafia do zmieszanych odpadów z gospodarstw domowych, przeznaczonych do spalenia lub składowania. Takie nieefektywne pod względem zasobów gospodarowanie odpadami nie jest zgodne z hierarchią postępowania z odpadami i prowadzi do szkód dla środowiska w UE i państwach trzecich ze względu na zbyt wysokie poziomy emisji gazów cieplarnianych, zużycia wody, zanieczyszczenia i użytkowania gruntów. Spośród selektywnie zebranych odpadów włókienniczych, które stanowią zaledwie 22 % wytworzonych pokonsumenckich odpadów włókienniczych, około 32 % jest poddawanych recyklingowi w UE (około 20 % poza UE), a około 8 % jest ponownie używanych w UE (około 38 % poza UE), natomiast reszta jest wywożona. 

Obowiązek selektywnego zbierania wyrobów włókienniczych przewidziany w dyrektywie ramowej w sprawie odpadów wchodzi w życie 1 stycznia 2025 r. Zgodnie z informacjami uzyskanymi od państw członkowskich szacuje się, że systemy selektywnego zbierania odpadów oraz infrastruktura do sortowania i recyklingu prawdopodobnie nie będą gotowe do przetwarzania oczekiwanych dodatkowych ilości odpadów. Oczekuje się, że sortowanie odbędzie się w większości państw członkowskich w pobliżu punktów zbierania odpadów i na większą skalę w tych państwach, w których warunki rynkowe są korzystne (np. koszty gospodarowania odpadami są niższe, istniejące infrastruktura i umiejętności pozwalają na zwiększenie skali, w niedużej odległości znajdują się centra recyklingu/produkcji i porty). Oczekuje się, że recykling nie będzie odbywał się we wszystkich państwach i prawdopodobnie będzie prowadzony w regionach w pobliżu zakładów produkcji wyrobów włókienniczych i istniejącej infrastruktury.

Sektor włókienniczy jest zasobochłonny. W odniesieniu zarówno do produkcji surowców, jak i wyrobów włókienniczych większość presji i oddziaływań związanych z konsumpcją odzieży, obuwia i wyrobów włókienniczych używanych w gospodarstwach domowych w UE dotyka inne regiony świata. Podczas gdy większość presji środowiskowych związanych z konsumpcją wyrobów włókienniczych w UE dotyka jednak państwa trzecie 11 , mają one również wpływ na UE ze względu na ich globalne oddziaływanie. EEA szacuje, że do wyprodukowania odzieży, wyrobów włókienniczych i obuwia zużytych w UE w 2020 r. 80 % surowców pierwotnych, 88 % wody i 92 % użytkowanych gruntów oraz 73 % emisji gazów cieplarnianych pochodziło spoza UE. Przykładowo emisje gazów cieplarnianych są zjawiskiem globalnym i nie są ograniczone do konkretnych granic ani regionów. Ponadto na całym świecie w łańcuchu dostaw w wymiarze ekwiwalentu pełnego czasu pracy zatrudnionych było 13 mln pracowników 12 . W związku z tym zapobieganie powstawaniu odpadów włókienniczych, ich ponowne wykorzystanie i recykling mogą przyczynić się do ograniczania śladu środowiskowego tego sektora. 

Ponadto koszty gospodarowania odpadami używanej odzieży i wyrobów włókienniczych używanych w gospodarstwach domowych nie są internalizowane w cenie nowych produktów. Średnio koszty zbiórki i przetwarzania wyniosłyby około 12 centów za jeden wyrób. Koszty te różnią się jednak w zależności od rodzaju produktu, przy czym te, które składają się z mieszanki różnych rodzajów włókien tekstylnych i zawierają dodatkowe elementy (np. guziki i zamki błyskawiczne), kosztują więcej, a te, które składają się z jednego rodzaju włókien bez dodatkowych elementów, takie jak koszulki, kosztują mniej. Biorąc pod uwagę duże ilości odpadów włókienniczych unieszkodliwianych obecnie za pośrednictwem pojemników na odpady resztkowe, koszt unieszkodliwiania i ekologiczne efekty zewnętrzne tego unieszkodliwiania, w tym emisje ze spalania i składowania, również nie podlegają internacjonalizacji. Inne efekty zewnętrzne obejmują w szczególności wpływ wywierany na środowisko i społeczeństwo przez odpady włókiennicze wywożone do państw trzecich pod pretekstem ich ponownego użycia, w szczególności w odniesieniu do wywożonych niesortowanych wyrobów włókienniczych, z których znaczna część trafia na (nielegalne) składowiska odpadów. 

Fragmentaryczne definicje wyrobów włókienniczych i odpadów włókienniczych prowadzą do powstania obciążenia administracyjnego i stwarzają bariery dla transgranicznego przemieszczania odpadów. W dodatku do złożoności recyklingu wyrobów włókienniczych ze względu na różny skład odpadów włókienniczych, różne sygnały polityczne i regulacyjne w poszczególnych państwach członkowskich oraz luki informacyjne (np. dotyczące jakości surowców) utrudniają rozwój branży recyklingu i ponownego użycia oraz zakłócają równe warunki działania na jednolitym rynku. Utrudnia to nie tylko przejście przemysłu włókienniczego na gospodarkę o obiegu zamkniętym, ale także uniemożliwia tworzenie wysokiej jakości miejsc pracy i wartości dodanej w UE. Niewystarczająca infrastruktura do sortowania i recyklingu prawdopodobnie doprowadzi do sytuacji, w której wyroby włókiennicze nie będą przetwarzane zgodnie z hierarchią postępowania z odpadami nawet po wejściu w życie obowiązku selektywnego zbierania. Produkcja o niskiej wartości dodanej odbywa się głównie w państwach trzecich. Produkcja i unieszkodliwianie przywożonych odpadów włókienniczych powoduje znaczące negatywne skutki społeczne na poziomie lokalnym, regionalnym i globalnym 13 . 

W związku z tym cele szczegółowe niniejszego wniosku w odniesieniu do odpadów włókienniczych są następujące: poprawa gospodarowania odpadami włókienniczymi zgodnie z „hierarchią postępowania z odpadami” 14 przewidzianą w dyrektywie ramowej w sprawie odpadów, nadanie priorytetowego charakteru zapobieganiu powstawaniu odpadów, przygotowanie do ponownego użycia i recyklingu wyrobów włókienniczych w pierwszej kolejności przed zastosowaniem innych wariantów odzysku i unieszkodliwiania, a także wdrożenie zasady „zanieczyszczający płaci”. W Planie działania dotyczącym gospodarki o obiegu zamkniętym 15 oraz Strategii UE na rzecz zrównoważonych wyrobów włókienniczych w obiegu zamkniętym („strategia na rzecz wyrobów włókienniczych”) 16  wezwano do wzmocnienia i przyspieszenia działań na szczeblu UE i państw członkowskich w celu zapobiegania powstawaniu odpadów włókienniczych i usprawnienia obiegu zamkniętego sektora włókienniczego, ponieważ jest on sektorem zasobochłonnym, powodującym znaczne negatywne ekologiczne efekty zewnętrzne, przy czym luki finansowe i technologiczne utrudniają postęp w kierunku przejścia na gospodarkę o obiegu zamkniętym.  

Odpady żywności

Powstawanie odpadów żywności jest jedną z największych przyczyn nieefektywności w łańcuchu rolno-spożywczym. W szczególności wywołuje negatywny wpływ na środowisko i klimat. Konsumpcja żywności jest głównym czynnikiem wywierającym wpływ na środowisko 17 i zwiększa wpływ konsumpcji na bioróżnorodność 18 w UE.  

Kiedy żywność jest wyrzucana, cała wartość energetyczna i zasoby oraz ich skutki dla środowiska, takie jak emisje gazów cieplarnianych, które gromadzą się w łańcuchu żywnościowym, nadal się urzeczywistniają, nie przynosząc żadnych korzyści dla żywienia ludzi. Żywność przetworzona, transportowana i poddana obróbce, która następnie marnuje się na etapie konsumpcji, ma większy wpływ na środowisko niż straty nieprzetworzonych produktów spożywczych w gospodarstwie rolnym. 58,5 mln ton odpadów żywności wytworzonych w UE w 2020 r. 19 spowodowało emisję 252 mln ton ekwiwalentu CO2 20 . Odpowiada to 16 % całkowitego wpływu systemu żywnościowego UE na emisję gazów cieplarnianych. Marnowanie żywności wywiera również niepotrzebną presję na ograniczone zasoby naturalne. Przykładowo ilość wody zużywanej do produkcji żywności, która ostatecznie zostaje zmarnowana, można określić ilościowo na poziomie 342 mld m3 ekwiwalentu wody 21 , co odpowiada 12 % całkowitego wpływu produkcji i konsumpcji żywności w UE. Odpady żywności odpowiadają również za 16 % oddziaływań na glebę spowodowanych działalnością związaną z użytkowaniem gruntów 22 , natomiast wpływ na eutrofizację mórz stanowi 15 % całkowitego oddziaływania 23 24 .

Jeśli chodzi o konsekwencje gospodarcze, szacuje się, że wartość rynkowa 58,5 mln ton odpadów żywności wynosi 132 mld EUR 25 . Koszty te obejmują zasoby utracone przez podmioty prowadzące przedsiębiorstwa spożywcze na każdym etapie łańcucha dostaw żywności, ale także niepotrzebne wydatki gospodarstw domowych. Ponadto koszt zbierania i przetwarzania odpadów żywności szacuje się na dodatkowe 9,3 mld EUR 26 . 

Marnowanie żywności ma poważne skutki społeczne. Prowadzi do niepotrzebnego wydatkowania środków, które mogłyby zostać przeznaczone na inny cel. Średni udział wydatków na żywność (artykuły rolno-spożywcze i usługi gastronomiczne) w wydatkach gospodarstw domowych w ujęciu ogólnym w UE wynosi około 19 % 27 . Wyrzucanie żywności, która nadaje się jeszcze do spożycia przez ludzi – zamiast redystrybucji tej żywności wśród potrzebujących, np. poprzez darowizny – również stanowi przykład straconej szansy pod względem coraz większych wyzwań związanych z bezpieczeństwem żywnościowym. Chociaż w Europie dostęp do żywności jest zapewniony, coraz więcej obywateli UE wyraża obawy dotyczące przystępności cenowej żywności: 32,6 mln osób nie może sobie pozwolić na zjedzenie posiłku zawierającego mięso, kurczaka, rybę lub wegetariański odpowiednik co drugi dzień 28 . Ponadto dla wielu konsumentów marnowanie żywności ma ważny wymiar etyczny 29 . 

W tym kontekście UE i jej państwa członkowskie zobowiązały się do realizacji zadania w ramach celu zrównoważonego rozwoju nr 12.3 polegającego na tym, aby do 2030 r. zmniejszyć o połowę globalną ilość marnowanej żywności per capita w sprzedaży detalicznej i konsumpcji, zmniejszyć straty żywnościowe w procesie produkcji i dystrybucji, w tym straty powstałe podczas zbiorów. 

UE wdrożyła specjalny plan działania na rzecz ograniczenia strat i marnotrawienia żywności, obejmujący zarówno działania regulacyjne, jak i pozaregulacyjne, początkowo w ramach Planu działania dotyczącego gospodarki o obiegu zamkniętym z 2015 r., a od 2020 r. – w ramach unijnej strategii „Od pola do stołu” 30 . W ten sposób Komisja dąży nie tylko do ustanowienia jasnych zobowiązań dla państw członkowskich w zakresie ograniczenia powstawania odpadów żywności, ale także do stworzenia środowiska politycznego, które wspiera państwa członkowskie w podejmowaniu skutecznych działań.  

W dyrektywie ramowej w sprawie odpadów, zmienionej w 2018 r., zobowiązuje się państwa członkowskie do przygotowania specjalnych programów zapobiegania powstawaniu odpadów żywności zgodnie z hierarchią postępowania z odpadami. W dyrektywie tej nałożono na państwa członkowskie obowiązek ograniczenia powstawania odpadów żywności na każdym etapie łańcucha dostaw żywności, monitorowania poziomów odpadów żywności i składania sprawozdań z poczynionych postępów. W 2019 r. Komisja przyjęła wspólną metodę pomiaru ilości odpadów żywności 31 , którą należy stosować jako podstawę do monitorowania odpadów żywności w całej UE.  

Aby wesprzeć działania państw członkowskich, Komisja od 2015 r. podejmuje inicjatywy mające na celu wyjaśnienie i harmonizację odpowiednich przepisów (np. przyjęcie Wytycznych UE w zakresie darowizny żywności 32 , a następnie wprowadzenie zmian w przepisach dotyczących higieny żywności w celu ułatwienia bezpiecznych praktyk w zakresie darowizny żywności, a także przyjęcie wytycznych UE w sprawie stosowania jako paszy żywności, która nie jest już przeznaczona do spożycia przez ludzi 33 ). W 2016 r. Komisja ustanowiła również wielostronną Unijną Platformę ds. Strat i Marnotrawienia Żywności 34 , aby wspierać wszystkie podmioty w określaniu środków służących zapobieganiu powstawaniu odpadów żywności, wymieniać się najlepszymi praktykami i oceniać postępy. Przyjęła również własne wyniki (np. zalecenia dotyczące działań w zakresie zapobiegania powstawaniu odpadów żywności 35 ) i wspiera prowadzone na szczeblu unijnym prace ukierunkowane na poprawę praktyk oznaczania datą przydatności do użycia 36 . Ponadto dzielenie się najlepszymi praktykami i rozwiązaniami, aby ograniczyć ilości odpadów żywności w całej UE, jest ułatwione dzięki cyfrowemu unijnemu centrum zapobiegania stratom żywności i powstawaniu odpadów żywności 37 . Projekt pilotażowy RESTwithEU 38 służy do oceny i polecania narzędzi cyfrowych służących ograniczeniu marnowania żywności w branży gastronomicznej. Wspieraniem zmiany zachowań konsumentów zajmuje się specjalna podgrupa platformy, a przed końcem czerwca 2023 r. udostępnione zostanie kompendium najlepszych praktyk opracowane w ramach unijnego projektu pilotażowego Europejskie forum ds. marnotrawienia żywności przez konsumentów. Aby wzmocnić bazę dowodową w zakresie zapobiegania powstawaniu odpadów żywności, Wspólne Centrum Badawcze przeprowadza oceny skuteczności interwencji w zakresie zapobiegania powstawaniu odpadów żywności 39 , uzupełnione ramami oceny, które mogą być wykorzystywane przez wszystkie podmioty. Zaproszenia do składania wniosków w ramach programu ramowego UE w zakresie badań naukowych i innowacji „Horyzont 2020” 40 oraz „Horyzont Europa” 41 oferują nowe możliwości w zakresie badań naukowych i innowacji w celu przeciwdziałania utracie i marnowaniu żywności. Inne instrumenty finansowania zapobiegania powstawaniu odpadów żywności obejmują program LIFE i Interreg Europa . W ramach Programu na rzecz jednolitego rynku Komisja udziela również dotacji na wsparcie państw członkowskich i zainteresowanych stron 42 w usprawnianiu pomiarów ilości produkowanych odpadów żywności i wdrażaniu działań ukierunkowanych na ograniczenie powstawania odpadów żywności we współpracy z Europejską Agencją Wykonawczą ds. Zdrowia i Cyfryzacji (HADEA).

Wiele podmiotów prowadzących przedsiębiorstwa spożywcze w całym łańcuchu dostaw żywności podjęło istotne działania, aby ograniczyć wytwarzanie odpadów żywności i poprawić zasobooszczędność. Zgodnie z kodeksem postępowania UE dotyczącym odpowiedzialnych praktyk w zakresie biznesu i marketingu w sektorze spożywczym 43 przetwórcy żywności i sprzedawcy detaliczni podjęli konkretne zobowiązania dotyczące ograniczenia marnowania żywności w swojej działalności i w całym łańcuchu dostaw. 

Pomimo podjętych działań i rosnącej świadomości na temat negatywnego wpływu i konsekwencji marnowania żywności, zobowiązań politycznych podjętych na szczeblu UE i państw członkowskich oraz środków UE wdrożonych od czasu przyjęcia planu działania dotyczącego gospodarki o obiegu zamkniętym z 2015 r., powstawanie odpadów żywności nie zmniejsza się w stopniu wymaganym do osiągnięcia znaczących postępów w realizacji zadania w ramach celu zrównoważonego rozwoju nr 12.3. W UE, pomimo istniejących zobowiązań prawnych zawartych w dyrektywie ramowej w sprawie odpadów i działań wspierających Komisji, działania podjęte do tej pory w państwach członkowskich są rozbieżne i nie doprowadziły do znacznego zmniejszenia poziomu odpadów żywności.  

Ustalenie celów jest zatem niezbędnym kolejnym krokiem. Szczegółowe cele niniejszego wniosku są następujące: po pierwsze, wyraźne zobowiązanie państw członkowskich do przyspieszenia zmniejszania poziomu generowania odpadów żywności w całym łańcuchu dostaw żywności i w gospodarstwach domowych na swoich terytoriach, a tym samym wniesienie dużego wkładu w realizację zadania w ramach celu zrównoważonego rozwoju nr 12.3; i po drugie, zapewnienie odpowiedniej i spójnej reakcji wszystkich państw członkowskich i podmiotów gospodarczych będących liderami w celu ograniczenia generowania odpadów żywności.

Powinno to skłonić każde państwo członkowskie do podjęcia ambitnych działań – wdrożenia najskuteczniejszych środków dostosowanych do konkretnej sytuacji krajowej i ukierunkowanych na wspieranie zmiany zachowań konsumentów oraz wzmocnienie koordynacji działań między podmiotami w całym łańcuchu wartości żywności, a także z innymi odpowiednimi podmiotami (np. środowiskiem akademickim, organizacjami pozarządowymi, instytucjami finansowymi, podmiotami gospodarki społecznej itp.).

Ponadto w następstwie Konferencji w sprawie przyszłości Europy kwestię odpadów żywności wybrano jako pierwszy temat do omówienia w ramach europejskich paneli obywatelskich. Zalecenia panelu obywatelskiego zostaną uwzględnione w pracach Komisji i będą wspierać państwa członkowskie w opracowywaniu krajowych strategii i planów działania mających na celu zapobieganie generowaniu odpadów żywności.

•Spójność z przepisami obowiązującymi w tej dziedzinie polityki

•Spójność z innymi politykami Unii

2.PODSTAWA PRAWNA, POMOCNICZOŚĆ I PROPORCJONALNOŚĆ

•Podstawa prawna

•Pomocniczość (w przypadku kompetencji niewyłącznych)

•Proporcjonalność

•Wybór instrumentu

3.WYNIKI OCEN EX POST, KONSULTACJI Z ZAINTERESOWANYMI STRONAMI I OCEN SKUTKÓW

•Oceny ex post

Nie przeprowadzono ocen ex post, ponieważ ostatnia zmiana dyrektywy ramowej w sprawie odpadów miała miejsce dopiero w 2018 r. Ocena ex post niedawno wprowadzonych zmian, które nie przyniosły jeszcze pełnego efektu, byłaby zatem przedwczesna. Ponadto w dyrektywie ramowej w sprawie odpadów przewidziano szczegółowe klauzule przeglądowe dotyczące określonych strumieni odpadów, których wprowadzenie skutkowałyby sporządzeniem analiz wpływu obecnie obowiązujących przepisów.

•Konsultacje z zainteresowanymi stronami

Panel obywatelski 

W następstwie Konferencji w sprawie przyszłości Europy Komisja ogłosiła „nową generację” paneli obywatelskich, które posłużą do konsultacji z losowo wybranymi obywatelami przed niektórymi kluczowymi wnioskami na szczeblu europejskim. Jako jeden z trzech pierwszych tematów (wraz ze światami wirtualnymi i mobilnością edukacyjną), którymi mają zająć się obywatele, wybrano marnotrawienie żywności, a wspomniany panel zwołano na trzy sesje, które odbyły się między grudniem 2022 r. a lutym 2023 r. Mimo że panel obywatelski nie był częścią konsultacji zorganizowanych na potrzeby przygotowania wniosku ustawodawczego, zalecenia obywateli 60 będą nadal stanowić wsparcie w kontekście prac Komisji związanych z zapobieganiem powstawaniu odpadów żywności i zalecenia te uwzględniono podczas przygotowywania niniejszego wniosku ustawodawczego. Ponadto zalecenia obywateli pomogą państwom członkowskim w osiągnięciu przedstawionych w niniejszym wniosku unijnych celów w zakresie ograniczenia powstawania odpadów żywności. 

W 23 zaleceniach przestawionych przez obywateli podkreślono potrzebę przyjęcia szeroko zakrojonego podejścia do systemów żywnościowych z myślą o zaangażowaniu wszystkich podmiotów oraz wzmocnieniu współpracy w całym łańcuchu dostaw żywności. To kompleksowe podejście znajduje również odzwierciedlenie w trzech tematach poruszanych w zaleceniach panelu obywatelskiego: 1) „Współpraca w ramach łańcucha wartości żywności: od pola do stołu”; 2) „Inicjatywy na rzecz przedsiębiorstw spożywczych”; oraz 3) „Wspieranie zmiany zachowań konsumentów”.

Zalecenia obywateli odzwierciedlają trzy główne kierunki działań, które państwa członkowskie muszą podjąć, aby przyspieszyć ograniczenie powstawania odpadów żywności na szczeblu krajowym i osiągnąć przyszłe cele. Nadrzędne ramy regulacyjne UE dotyczące zapobiegania powstawaniu odpadów żywności określone w dyrektywie ramowej w sprawie odpadów, a także środki wsparcia na szczeblu unijnym będą również opierać się na zaleceniach i będą również stanowić wsparcie dla państw członkowskich w osiąganiu przyszłych celów.

•Gromadzenie i wykorzystanie wiedzy eksperckiej

Komisja zamówiła badanie zewnętrzne uzupełniające ocenę skutków wariantów strategicznych rewizji dyrektywy ramowej w sprawie odpadów w 2023 r. – umowa szczegółowa nr 090202/2021/861277/ENV.B.3. Badanie zostało również wsparte przez szereg ekspertów i uzupełnione badaniami pomocy technicznej wymienionymi w załączniku do oceny skutków.

–Wspólne Centrum Badawcze wniosło kluczowy wkład naukowy dzięki sporządzeniu dwóch sprawozdań z analizami wspierającymi opracowanie oceny skutków rewizji dyrektywy ramowej w sprawie odpadów, w szczególności pod kątem możliwości ustanowienia celów w zakresie ograniczenia marnowania żywności.

–Komisja Europejska, Wspólne Centrum Badawcze: Setting the scene for an EU initiative on food waste reduction targets [Ogólny zarys sytuacji: inicjatywa UE dotycząca celów w zakresie ograniczenia marnowania żywności], 2023 62 .

–Komisja Europejska, Wspólne Centrum Badawcze: Assessing the economic, social and environmental impacts of food waste reduction targets A model-based analysis 63 [Ocena skutków gospodarczych, społecznych i środowiskowych celów w zakresie ograniczenia marnowania żywności. Ocena oparta na modelu], 2023.

–25 października 2022 r. Eurostat opublikował pierwsze specjalne statystyczne monitorowanie ilości odpadów żywności w Unii Europejskiej poparte dodatkowymi wyjaśnieniami na temat danych dotyczących ilości odpadów żywności w UE. Opis i interpretację danych oraz metodykę można znaleźć na stronie internetowej „Statistics Explained” Eurostatu poświęconej kwestii odpadów żywności 64 . Ostatnia aktualizacja danych miała miejsce w marcu 2023 r.

•Ocena skutków

–wariant 1 – wsparcie państw członkowskich we wdrażaniu i egzekwowaniu obowiązujących przepisów poprzez bardziej ujednolicone stosowanie definicji, podejścia do selektywnego zbierania i przypisanie odpowiedzialności za gospodarowanie odpadami dzięki przyjęciu niewiążących wytycznych, zaleceń, wykonywaniu istniejących mandatów Komisji w zakresie prawa wtórnego, usprawnieniu istniejących platform zainteresowanych stron w zakresie wytycznych i wymiany najlepszych praktyk. W wariancie tym odniesiono się do wszystkich czynników powodujących problemy i obu celów szczegółowych, aczkolwiek jego wpływ będzie prawdopodobnie zredukowany ze względu na charakter środków, które ograniczają się do niewiążących instrumentów; 

–wariant 2 – ustanowienie dodatkowych wiążących wymogów regulacyjnych, aby zwiększyć skuteczność gospodarowania odpadami zgodnie z hierarchią postępowania z odpadami, poprzez ukierunkowaną zmianę dyrektywy ramowej w sprawie odpadów. Celem zmian jest stworzenie nowych obowiązków operacyjnych dla państw członkowskich, producentów wyrobów włókienniczych i podmiotów gospodarujących odpadami. Za ich pomocą doprecyzowano by i ujednolicono definicje na poziomie UE, uściślono zakres istniejących obowiązków sprawozdawczych w celu poprawy rzetelności danych oraz zakres obowiązków w zakresie selektywnej zbiórki, a także wprowadzono by nowe obowiązki operacyjne dla podmiotów gospodarujących odpadami w celu zapewnienia sortowania do celów ponownego użycia i recyklingu. Sztandarowym środkiem tego wariantu jest wprowadzenie mandatu dla państw członkowskich do ustanowienia krajowych systemów rozszerzonej odpowiedzialności producenta w odniesieniu do wyrobów włókienniczych i zharmonizowania ich zakresu, celów oraz kluczowych cech organizacyjnych i operacyjnych. W wariancie tym odniesiono się do wszystkich czynników powodujących problemy i obu celów szczegółowych; 

–wariant 3 – ustalenie docelowych parametrów skuteczności gospodarowania odpadami na poziomie UE. Wariant ten wiąże się ze zmianą dyrektywy ramowej w sprawie odpadów ustanawiającą wiążące docelowe parametry skuteczności gospodarowania odpadami, wprowadzając w życie obowiązek stosowania hierarchii postępowania z odpadami przez państwa członkowskie i podmioty gospodarcze. Harmonizacja zakresów stosowania i definicji byłaby nierozerwalnie związana z definicją wartości docelowej w dyrektywie ramowej w sprawie odpadów i późniejszych aktach wykonawczych określających bardziej szczegółowe zasady dotyczące metod obliczania na potrzeby każdego z celów. Wariant ten odnosi się zarówno do celów szczegółowych, jak i do wszystkich czynników powodujących problemy, aczkolwiek nie doprowadziłby do takiego poziomu harmonizacji jak w wariancie 2, ponieważ pozostawia państwom członkowskim decyzje w sprawie środków służących osiągnięciu poziomów skuteczności. Z uwagi na fakt, że dostępne obecnie dane dotyczące wytwarzania odpadów włókienniczych nie są wystarczająco rzetelne, co częściowo wynika z fragmentarycznego rozumienia tego, czy zebrane wyroby włókiennicze są odpadami, oraz zakresu wyrobów włókienniczych objętych wdrożeniem przez państwa członkowskie, w ocenie skutków wyjaśniono kwestię wykonalności mechanizmu, który mógłby posłużyć do ustalenia celów w przyszłości, oraz skutki tego procesu (a nie rzeczywiste poziomy celów). W odniesieniu do ustalenia celu w zakresie zbiórki przedstawiono bardziej szczegółową ocenę opartą na tymczasowym średnio ambitnym celu. Działanie nr 3.6 dotyczy w szczególności ustalenia docelowego poziomu zbierania wyrobów włókienniczych wynoszącego 50 % – osiągnięcie tego celu zwiększyłoby poziom selektywnego zbierania wyrobów włókienniczych, zwiększając tym samym współczynnik ponownego użycia i współczynnik recyklingu oraz zmniejszając wskaźniki unieszkodliwiania, lecz nałożyłoby również obciążenie administracyjne, a wchodzący w życie w 2025 r. obowiązek selektywnej zbiórki może mieć podobny wpływ na poziom selektywnej zbiórki. Istnieje również duża niejednorodność przewidywanych wskaźników w poszczególnych państwach członkowskich, co może utrudniać ustalenie celu na tym etapie.

–cel dotyczący produkcji podstawowej – brak celu;  

–cel dotyczący przetwórstwa i wytwórstwa – 10 %;  

–cel dotyczący etapów handlu detalicznego i konsumpcji – 15 %. 

–cel dotyczący produkcji podstawowej – brak celu w %;  

–cel dotyczący przetwórstwa i wytwórstwa – 10 %;  

–cel dotyczący etapów handlu detalicznego i konsumpcji – 30 %. 

–cel dotyczący produkcji podstawowej – 10 %;  

–cel dotyczący przetwórstwa i wytwórstwa – 25 %;  

–cel dotyczący etapów handlu detalicznego i konsumpcji – 50 %. 

Wymierne skutki społeczne są silnie powiązane ze skutkami gospodarczymi i wykazują podobne cechy – wraz z ograniczaniem powstawania odpadów żywności można zaobserwować większy wpływ wariantów na przystępność cenową żywności i oszczędności gospodarstw domowych. Z drugiej strony skala negatywnych skutków dla zatrudnienia w sektorze rolno-spożywczym wzrasta od wariantu 1 do wariantu 3, choć skutki te powinny zostać zrekompensowane poprzez nowe profile zatrudnienia w sektorze spożywczym i zyski w innych sektorach gospodarki.

Oczekuje się, że wpływ na MŚP będzie ograniczony. Inicjatywa koncentruje się na ustaleniu celów w zakresie ograniczenia powstawania odpadów żywności dla państw członkowskich i nie będzie miała zastosowania do indywidualnych przedsiębiorstw. Podczas gdy władze państw członkowskich prawdopodobnie zaangażują się we współpracę ze wszystkimi podmiotami w łańcuchu dostaw żywności, działania obserwowane do tej pory w państwach, które podjęły skoordynowane działania na rzecz ograniczenia powstawania odpadów żywności, koncentrują się na większych przedsiębiorstwach i dobrowolnych środkach mających zachęcać do zaangażowania się w zapobieganie powstawaniu odpadów żywności przy wsparciu finansowania rządowego. W procesie konsultacji MŚP nie spodziewały się problemów spowodowanych bezpośrednio przez tę inicjatywę, choć pozostały ostrożne co do potencjalnych przyszłych działań wykonawczych ze strony państw członkowskich.

W obszarze odpadów żywności po porównaniu skutków gospodarczych, środowiskowych i społecznych, ale także technicznej wykonalności proponowanych wariantów, preferowanym wariantem jest wariant 2. Oczekuje się, że wariant ten będzie skuteczny w zapewnieniu silnego impulsu politycznego dla państw członkowskich do podjęcia działań na rzecz ograniczenia powstawania odpadów żywności na szczeblu krajowym i pozwoli osiągnąć znaczne korzyści dla środowiska, a jednocześnie będzie proporcjonalny i wykonalny. Ustanowienie prawnie wiążących celów w zakresie ograniczenia powstawania odpadów żywności powinno zatem przebiegać stopniowo, przy czym należy zacząć od poziomu niższego niż ten określony w ramach SDG, aby zapewnić spójną reakcję państw członkowskich i wymierne postępy w wykonywaniu zadania nr 12.3. Okresowy przegląd postępów poczynionych przez państwa członkowskie, oparty na corocznym monitorowaniu poziomów odpadów żywności, umożliwiłby ewentualne dostosowanie celów z myślą o zwiększeniu wkładu Unii i dalszym dostosowaniu do zadania w ramach celu zrównoważonego rozwoju nr 12.3, jak również zapewnieniu kierunku dalszych postępów po 2030 r.

•Sprawność regulacyjna i uproszczenie

•Prawa podstawowe

4.WPŁYW NA BUDŻET

5.ELEMENTY FAKULTATYWNE

•Plany wdrożenia i monitorowanie, ocena i sprawozdania

•Szczegółowe objaśnienia poszczególnych przepisów wniosku

2023/0234 (COD)

Wniosek

DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

zmieniająca dyrektywę 2008/98/WE w sprawie odpadów

(Tekst mający znaczenie dla EOG)

PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 192 ust. 1,

uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,

po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym,

uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego 67 ,

uwzględniając opinię Komitetu Regionów 68 ,

stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą,

a także mając na uwadze, co następuje:

(1)W ramach Europejskiego Zielonego Ładu i Planu działania dotyczącego gospodarki o obiegu zamkniętym 69 wezwano do wzmocnienia i przyspieszenia działań na szczeblu Unii i państw członkowskich w celu zapewnienia zrównoważenia środowiskowego i społecznego sektora włókienniczego i sektora spożywczego, ponieważ są one najbardziej zasobochłonne i powodują znaczne negatywne ekologiczne efekty zewnętrzne. W sektorach tych luki finansowe i technologiczne utrudniają postęp w kierunku przejścia na gospodarkę o obiegu zamkniętym i obniżenia emisyjności. Spośród sektorów najbardziej zasobochłonnych sektor spożywczy i sektor włókienniczy zajmują odpowiednio miejsca pierwsze i czwarte 70 i nie w pełni przestrzegają podstawowych unijnych zasad gospodarowania odpadami określonych w hierarchii postępowania z odpadami, które wymagają nadania priorytetowego charakteru zapobieganiu powstawaniu odpadów, a w następnej kolejności przygotowaniu do ponownego użycia i recyklingu. Wyzwania te wymagają rozwiązań systemowych z podejściem opartym na cyklu życia.

(2)Zgodnie ze Strategią UE na rzecz zrównoważonych wyrobów włókienniczych w obiegu zamkniętym 71 , potrzebne są głębokie zmiany w dominującym obecnie linearnym sposobie projektowania, produkcji, użytkowania i wyrzucania wyrobów włókienniczych, ze szczególnym uwzględnieniem ograniczenia szybkiej mody. W strategii tej uznano, że ważne jest obciążenie producentów odpowiedzialnością za odpady wytwarzane przez ich produkty, i odniesiono się do ustanowienia zharmonizowanych unijnych zasad dotyczących rozszerzonej odpowiedzialności producenta w odniesieniu do wyrobów włókienniczych z ekomodulacją opłat. Stanowi ona, że kluczowym celem takich zasad jest stworzenie gospodarki zbierania, sortowania, ponownego użycia, przygotowania do ponownego użycia i recyklingu, a także zachęt dla producentów, które mają zapewnić, aby ich produkty były projektowane z uwzględnieniem zasad obiegu zamkniętego. W tym celu przewiduje ona, by znaczna część składek wnoszonych do systemów rozszerzonej odpowiedzialności producenta była przeznaczana na środki zapobiegania powstawaniu odpadów i przygotowanie do ponownego użycia. Wspiera również potrzebę wzmocnionych i bardziej innowacyjnych podejść do zrównoważonego zarządzania zasobami biologicznymi w celu zwiększenia obiegu zamkniętego i waloryzacji odpadów żywności oraz ponownego użycia wyrobów włókienniczych pochodzenia biologicznego.

(3)Mając na uwadze negatywne skutki powstawania odpadów żywności, państwa członkowskie zobowiązały się do podjęcia działań wspierających zapobieganie powstawaniu odpadów żywności i ograniczenie ich powstawania zgodnie z Agendą na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030, przyjętą przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych (ONZ) w dniu 25 września 2015 r., a w szczególności z jej celem dotyczącym zmniejszenia o połowę globalnej ilości odpadów żywności na mieszkańca na poziomie detalicznym i konsumenckim oraz zmniejszenia strat żywności w łańcuchach produkcji i dostaw, w tym pozbiorczych strat, do 2030 r. Środki te miały na celu zapobieganie powstawaniu odpadów żywności i zmniejszenie ich wytwarzania w produkcji podstawowej, przetwórstwie i produkcji, w sprzedaży detalicznej i innej dystrybucji żywności, w restauracjach i usługach gastronomicznych oraz w gospodarstwach domowych.

(4)W następstwie Konferencji w sprawie przyszłości Europy Komisja zobowiązała się do umożliwienia obrad paneli obywatelskich w celu uzyskania ich zaleceń na potrzeby formułowania niektórych kluczowych wniosków. W tym kontekście w okresie od grudnia 2022 r. do lutego 2023 r. odbywały się obrady europejskiego panelu obywatelskiego, które miały na celu opracowanie wykazu zaleceń 72 dotyczących sposobu zintensyfikowania działań na rzecz ograniczenia powstawania odpadów żywności w Unii. Ponieważ gospodarstwa domowe odpowiadają za ponad połowę odpadów żywności wytwarzanych w Unii, spostrzeżenia obywateli na temat zapobiegania powstawaniu tych odpadów są szczególnie istotne. Obywatele zalecili trzy główne kierunki działań, w tym wzmocnienie współpracy w łańcuchu wartości żywności, inicjatywy biznesowe dotyczące żywności oraz wspieranie zmiany zachowań konsumentów. Zalecenia panelu będą nadal wspierać ogólny program prac Komisji związany z zapobieganiem powstawaniu odpadów żywności i mogą pomóc państwom członkowskim w osiągnięciu celów w zakresie ograniczenia powstawania odpadów żywności.

(5)W dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/31/WE 73 wyłączono z zakresu stosowania dyrektywy 2006/12/WE Parlamentu Europejskiego i Rady 74 dwutlenek węgla wychwytywany i transportowany dla celów geologicznego składowania zgodnie z wymogami dyrektywy 2006/12/WE. Przepis dyrektywy 2009/31/WE zmieniający dyrektywę 2006/12/WE nie został jednak włączony do dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE 75 , którą uchylono dyrektywę 2006/12/WE. W związku z tym, w celu zagwarantowania pewności prawa, niniejsza dyrektywa obejmuje zmiany dyrektywy 2009/31/WE dotyczące wyłączenia dwutlenku węgla wychwytywanego i transportowanego do celów geologicznego składowania z zakresu dyrektywy 2008/98/WE.

(6)Definicje producentów wyrobów włókienniczych, platform internetowych i organizacji odpowiedzialności producenta związane z wdrażaniem rozszerzonej odpowiedzialności producenta w odniesieniu do wyrobów włókienniczych muszą zostać włączone do dyrektywy 2008/98/WE, aby doprecyzować zakres tych pojęć i powiązanych z nimi obowiązków.

(7)Państwa członkowskie do pewnego stopnia opracowały materiały i przeprowadziły kampanie mające na celu zapobieganie powstawaniu odpadów żywności skierowane do konsumentów i podmiotów prowadzących przedsiębiorstwa spożywcze; koncentrują się one jednak głównie na podnoszeniu świadomości, a nie na wywoływaniu zmian zachowań. Aby osiągnąć pełny potencjał w zakresie ograniczania powstawania odpadów żywności i zapewnić postęp na przestrzeni czasu, należy opracować interwencje na rzecz zmiany zachowań, dostosowane do konkretnych sytuacji i potrzeb w państwach członkowskich oraz w pełni zintegrowane z krajowymi programami zapobiegania powstawaniu odpadów żywności. Należy również zwrócić uwagę na regionalne rozwiązania oparte na obiegu zamkniętym, w tym partnerstwa publiczno-prywatne i zaangażowanie obywateli, a także dostosowanie do konkretnych potrzeb regionalnych, takich jak regiony najbardziej oddalone lub wyspy.

(8)Pomimo rosnącej świadomości na temat negatywnych skutków i konsekwencji powstawania odpadów żywności, zobowiązań politycznych podjętych na szczeblu UE i państw członkowskich oraz środków unijnych wdrożonych od czasu przyjęcia Planu działania dotyczącego gospodarki o obiegu zamkniętym w 2015 r. powstawanie odpadów żywności nie zmniejsza się w wystarczającym stopniu, aby poczynić znaczące postępy w kierunku wykonania zadania nr 12.3 w ramach celu zrównoważonego rozwoju ONZ (SDG) nr 12. Aby zapewnić znaczący wkład w osiągnięcie zadania w ramach celu zrównoważonego rozwoju nr 12.3, należy wzmocnić środki, które mają wprowadzić państwa członkowskie, w celu poczynienia postępów we wdrażaniu niniejszej dyrektywy i innych odpowiednich środków służących ograniczeniu powstawania odpadów żywności.

(9)Aby osiągnąć wyniki w perspektywie krótkoterminowej i zapewnić podmiotom prowadzącym przedsiębiorstwa spożywcze, konsumentom i organom publicznym niezbędną perspektywę długoterminową, należy określić ilościowe cele w zakresie ograniczenia powstawania odpadów żywności, które państwa członkowskie powinny osiągnąć do 2030 r.

(10)Biorąc pod uwagę zobowiązanie Unii do osiągnięcia ambitnego zadania w ramach celu zrównoważonego rozwoju nr 12.3, wyznaczenie celów w zakresie ograniczenia powstawania odpadów żywności, które państwa członkowskie mają osiągnąć do 2030 r., powinno stanowić silny impuls polityczny do podjęcia działań i zapewnienia znaczącego wkładu w osiągnięcie globalnych celów. Biorąc jednak pod uwagę prawnie wiążący charakter takich celów, powinny one być proporcjonalne i wykonalne oraz uwzględniać rolę różnych uczestników łańcucha dostaw żywności, a także ich możliwości (w szczególności mikroprzedsiębiorstw i małych przedsiębiorstw). Ustanowienie prawnie wiążących celów powinno zatem przebiegać stopniowo, przy czym należy zacząć od poziomu niższego niż ten określony w ramach SDG, aby zapewnić spójną reakcję państw członkowskich i wymierne postępy w wykonywaniu zadania nr 12.3.

(11)Aby ograniczyć powstawanie odpadów żywności na etapie produkcji i konsumpcji, konieczne jest zastosowanie różnych podejść i środków oraz zaangażowanie różnych grup zainteresowanych stron. W związku z tym należy zaproponować jeden cel w odniesieniu do etapu przetwórstwa i produkcji oraz drugi w odniesieniu do sprzedaży detalicznej i innej dystrybucji żywności, restauracji i usług gastronomicznych oraz gospodarstw domowych.

(12)Mając na uwadze współzależność między etapami dystrybucji i konsumpcji w łańcuchu dostaw żywności, w szczególności wpływ praktyk detalicznych na zachowania konsumentów oraz związek między konsumpcją żywności w domu i poza domem, zaleca się ustanowienie jednego wspólnego celu dla tych etapów łańcucha dostaw żywności. Ustanowienie oddzielnych celów dla każdego z tych etapów spowodowałoby niepotrzebną złożoność i ograniczyłoby elastyczność państw członkowskich w koncentrowaniu się na ich konkretnych obszarach zainteresowania. Aby uniknąć sytuacji, w której wspólny cel spowoduje nadmierne obciążenie po stronie niektórych operatorów, państwom członkowskim będzie się zalecać uwzględnienie zasady proporcjonalności przy ustalaniu środków służących osiągnięciu tego wspólnego celu. 

(13)Zmiany demograficzne mają znaczący wpływ na ilość spożywanej żywności i wytwarzanych odpadów żywności. Dlatego też wspólny cel dotyczący ograniczenia powstawania odpadów żywności, mający zastosowanie do sprzedaży detalicznej i innej dystrybucji żywności, restauracji i usług gastronomicznych oraz gospodarstw domowych, powinien być wyrażony jako procentowa zmiana poziomów odpadów żywności na mieszkańca, aby uwzględnić przyrost ludności.

(14)Według zharmonizowanej metodyki określonej w decyzji delegowanej Komisji (UE) 2019/1597 76 pierwszym rokiem, dla którego zebrano dane dotyczące poziomów odpadów żywności, był rok 2020. W związku z tym rok 2020 należy przyjąć za punkt odniesienia przy ustalaniu celów w zakresie ograniczenia powstawania odpadów żywności. Państwom członkowskim, które mogą wykazać, że przeprowadziły pomiary odpadów żywności przed 2020 r., stosując metody zgodne z decyzją delegowaną (UE) 2019/1597, należy zezwolić na przyjęcie za punkt odniesienia wcześniejszej daty.

(15)W celu zapewnienia, by stopniowe podejście do osiągnięcia globalnego celu spełniło swoje zadania, poziomy określone dla prawnie wiążących celów w zakresie ograniczenia powstawania odpadów żywności powinny zostać poddane przeglądowi i w razie potrzeby zmienione, aby uwzględnić postępy poczynione z czasem przez państwa członkowskie. Umożliwiłoby to ewentualne dostosowanie celów z myślą o zwiększeniu wkładu Unii i dalszym dostosowaniu do zadania w ramach celu zrównoważonego rozwoju nr 12.3, które ma zostać wykonane do 2030 r., i zapewnieniu kierunku dalszych postępów po tej dacie.

(16)Aby zapewnić lepsze, bardziej terminowe i jednolite wdrożenie przepisów dotyczących zapobiegania powstawaniu odpadów żywności, przewidzieć wszelkie niedociągnięcia we wdrażaniu oraz umożliwić podejmowanie działań przed upływem terminów osiągnięcia celów, należy rozszerzyć wprowadzony w 2018 r. system sprawozdań wczesnego ostrzegania, tak by objął on cele dotyczące ograniczenia powstawania odpadów żywności.

(17)Zgodnie z zasadą „zanieczyszczający płaci”, o której mowa w art. 191 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), istotne jest, aby producenci wprowadzający na rynek unijny określone wyroby włókiennicze, wyroby związane z branżą włókienniczą i produkty obuwnicze ponosili odpowiedzialność za gospodarowanie nimi po zakończeniu ich przydatności do użycia, a także za przedłużenie ich okresu użytkowania poprzez udostępnianie na rynku używanych wyrobów włókienniczych, wyrobów związanych z branżą włókienniczą i produktów obuwniczych w celu ich ponownego użycia. W celu wdrożenia zasady „zanieczyszczający płaci” należy ustanowić obowiązki dotyczące gospodarowania wyrobami włókienniczymi, wyrobami związanymi z branżą włókienniczą i obuwiem w odniesieniu do producentów z uwzględnieniem każdego wytwórcy, importera lub dystrybutora, który – niezależnie od stosowanej techniki sprzedaży, w tym za pośrednictwem umów zawieranych na odległość w rozumieniu art. 2 pkt 7 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/83/UE 77 – po raz pierwszy udostępnia te produkty na rynku na terytorium państwa członkowskiego w ramach prowadzonej działalności zawodowej pod własną nazwą lub własnym znakiem towarowym. Z grona producentów objętych rozszerzoną odpowiedzialnością producenta należy wykluczyć mikroprzedsiębiorstwa i krawców działających na własny rachunek, wytwarzających wyroby dopasowane do indywidualnych potrzeb, z uwagi na ograniczoną rolę tych podmiotów na rynku wyrobów włókienniczych, a także podmioty wprowadzające do obrotu używane wyroby włókiennicze, wyroby związane z branżą włókienniczą i produkty obuwnicze lub wyroby i produkty otrzymane z używanych wyrobów i produktów tego rodzaju lub z ich odpadów, z myślą o wspieraniu ponownego użycia, w tym w drodze naprawy, renowacji i upcyklingu, w ramach których zmienia się niektóre funkcje oryginalnego wyrobu, w Unii.

(18)Istnieją duże rozbieżności w sposobie wprowadzenia lub planach wprowadzenia selektywnej zbiórki wyrobów włókienniczych, czy to w ramach systemów rozszerzonej odpowiedzialności producenta, czy też innych podejść. Tam, gdzie brane są pod uwagę systemy rozszerzonej odpowiedzialności producenta, również występują znaczne rozbieżności, np. w odniesieniu do produktów objętych zakresem tych systemów oraz odpowiedzialności producentów, a także modeli zarządzania. W związku z tym przepisy dotyczące rozszerzonej odpowiedzialności producenta ustanowione w dyrektywie 2008/98/WE powinny mieć zastosowanie ogólnie do systemów rozszerzonej odpowiedzialności producenta w odniesieniu do producentów wyrobów włókienniczych, wyrobów związanych z branżą włókienniczą i produktów obuwniczych. Należy je jednak uzupełnić o dalsze przepisy szczegółowe dotyczące charakterystyki sektora włókienniczego, w szczególności wysokiego udziału małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) wśród producentów, roli przedsiębiorstw społecznych i znaczenia ponownego użycia w zwiększaniu zrównoważonego charakteru łańcucha wartości w sektorze włókienniczym. Powinny one również być bardziej szczegółowe i w większym stopniu zharmonizowane, aby zapobiec tworzeniu rozdrobnionego rynku zbierania, przetwarzania i recyklingu, który mógłby mieć negatywny wpływ na sektor, w szczególności na mikroprzedsiębiorstwa i MŚP, a także aby zapewnić wyraźne zachęty do projektowania zrównoważonych wyrobów włókienniczych i prowadzenia zrównoważonych działań z zakresu polityki oraz ułatwić funkcjonowanie rynków surowców wtórnych. W tym kontekście zachęca się państwa członkowskie do rozważenia udzielenia zezwolenia wielu organizacjom odpowiedzialności producenta, ponieważ konkurencja między takimi organizacjami może prowadzić do większych korzyści dla konsumentów, zwiększenia innowacyjności, obniżenia kosztów, poprawy poziomów zbierania i większych możliwości wyboru dla producentów, którzy chcą zawrzeć umowę z taką organizacją.

(19)Wyroby włókiennicze używane w gospodarstwach domowych i odzież stanowią największą część konsumpcji wyrobów włókienniczych w Unii i w największym stopniu przyczyniają się do niezrównoważonych wzorców nadmiernej produkcji i nadmiernej konsumpcji. Wyroby włókiennicze używane w gospodarstwach domowych i odzież objęte są również wszystkimi istniejącymi systemami selektywnej zbiórki w państwach członkowskich, wraz z inną odzieżą pokonsumencką oraz dodatkami odzieżowymi i produktami obuwniczymi, które nie składają się głównie z wyrobów włókienniczych. Zakres ustanowionego systemu rozszerzonej odpowiedzialności producenta powinien zatem obejmować wyroby włókiennicze używane w gospodarstwach domowych oraz inne artykuły odzieżowe, dodatki odzieżowe i obuwie. W celu zapewnienia pewności prawa dla producentów w odniesieniu do produktów objętych rozszerzoną odpowiedzialnością producenta, produkty objęte jej zakresem powinny być identyfikowane przez odniesienie do kodów Nomenklatury scalonej zgodnie z załącznikiem I do rozporządzenia Rady (EWG) nr 2658/87 78 .

(20)Sektor włókienniczy jest zasobochłonny. Podczas gdy w odniesieniu zarówno do produkcji surowców, jak i wyrobów włókienniczych, większość presji i oddziaływań związanych z konsumpcją odzieży, obuwia i wyrobów włókienniczych używanych w gospodarstwach domowych w UE dotyka inne regiony świata, te presje i oddziaływania mają również znaczenie dla Unii ze względu na globalny wpływ na klimat i środowisko. Zapobieganie powstawaniu odpadów włókienniczych, ich przygotowanie do ponownego użycia i recyklingu mogą się zatem przyczynić do ograniczania śladu środowiskowego tego sektora także w Unii. Ponadto obecne nieefektywne pod względem zasobów gospodarowanie odpadami z wyrobów włókienniczych nie jest zgodne z hierarchią postępowania z odpadami i prowadzi do szkód dla środowiska zarówno w Unii, jak i w państwach trzecich, w tym ze względu na emisje gazów cieplarnianych pochodzące ze spalania i składowania odpadów.

(21)Celem rozszerzonej odpowiedzialności producenta w odniesieniu do wyrobów włókienniczych, wyrobów związanych z branżą włókienniczą i produktów obuwniczych jest zapewnienie wysokiego poziomu ochrony środowiska i zdrowia w Unii, stworzenie gospodarki zbierania, sortowania, ponownego użycia, przygotowania do ponownego użycia i recyklingu – w szczególności recyklingu włókien, a także zachęt dla producentów, które mają zapewnić, aby ich produkty były projektowane z uwzględnieniem zasad obiegu zamkniętego. Producenci wyrobów włókienniczych i obuwia powinni finansować koszty zbierania, sortowania pod kątem ponownego użycia, przygotowania do ponownego użycia i recyklingu oraz recyklingu i innego przetwarzania zebranych używanych wyrobów włókienniczych i produktów obuwniczych oraz odpadów z nich, w tym niesprzedanych produktów konsumenckich uznanych za odpady, które zostały dostarczone na terytorium państw członkowskich po wejściu w życie niniejszej dyrektywy zmieniającej, aby zagwarantować, że rozszerzona odpowiedzialność producenta nie ma zastosowania z mocą wsteczną i jest zgodna z zasadą pewności prawa. Producenci ci powinni również finansować koszty przeprowadzania badań składu zmieszanych zebranych odpadów komunalnych, wsparcia na rzecz badań i rozwoju w dziedzinie technologii sortowania i recyklingu, sprawozdawczości dotyczącej selektywnej zbiórki, ponownego użycia i innego przetwarzania oraz dostarczania użytkownikom końcowym informacji na temat wpływu wyrobów włókienniczych i zrównoważonego zarządzania nimi.

(22)Producenci powinni być odpowiedzialni za ustanowienie systemów zbiórki wszystkich używanych wyrobów włókienniczych, wyrobów związanych z branżą włókienniczą i produktów obuwniczych oraz odpadów z nich oraz zapewnienie, aby były one następnie poddawane sortowaniu do celów ponownego użycia, przygotowaniu do ponownego użycia i recyklingu w celu zmaksymalizowania dostępności używanej odzieży i obuwia oraz zmniejszenia ilości rodzajów przetwarzanych odpadów, które znajdują się niżej w hierarchii postępowania z odpadami. Zapewnienie, by wyroby włókiennicze mogły być i były dłużej używane i ponownie używane, jest najskuteczniejszym sposobem znacznego zmniejszenia ich wpływu na klimat i środowisko. Powinno to również umożliwić stosowanie modeli biznesowych o obiegu zamkniętym, takich jak ponowne użycie, wypożyczanie i naprawa, usługi zwrotu i handel detaliczny towarami używanymi, w sposób umożliwiający obywatelom zaoszczędzenie kosztów. Obciążenie producentów odpowiedzialnością za odpady wytwarzane przez ich produkty ma zasadnicze znaczenie dla oddzielenia wytwarzania odpadów włókienniczych od wzrostu sektora. Producenci powinni zatem być również odpowiedzialni za recykling, a w szczególności za priorytetowe traktowanie zwiększenia skali recyklingu włókien oraz innych operacji odzyskiwania i unieszkodliwiania.

(23)Producenci i organizacje odpowiedzialności producenta powinni finansować zwiększanie skali recyklingu wyrobów włókienniczych, w szczególności recyklingu włókien, umożliwiając recykling szerszej gamy materiałów i tworząc źródło surowców do produkcji wyrobów włókienniczych w Unii. Istotne jest również, aby producenci wspierali finansowo badania naukowe i innowacje w zakresie rozwoju technologicznego rozwiązań do automatycznego sortowania i sortowania ze względu na skład, które umożliwiają oddzielanie i recykling materiałów mieszanych oraz dekontaminację odpadów, dzięki czemu będą mogły powstać wysokiej jakości rozwiązania w zakresie recyklingu włókien i wykorzystania włókien pochodzących z recyklingu. Aby ułatwić przestrzeganie niniejszej dyrektywy, państwa członkowskie powinny zapewnić podmiotom gospodarczym z sektora włókienniczego, zwłaszcza małym i średnim przedsiębiorstwom, dostęp do informacji i pomocy, które powinny mieć formę wskazówek, wsparcia finansowego, dostępu do finansowania, specjalistycznych materiałów szkoleniowych dla kadry zarządzającej i pracowników lub pomocy organizacyjnej i technicznej. Jeżeli wsparcie jest finansowane z zasobów państwowych, w tym gdy jest w całości finansowane ze składek nałożonych przez organ publiczny i pobieranych od zainteresowanych przedsiębiorstw, może stanowić pomoc państwa w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE; w takich przypadkach państwa członkowskie muszą zapewnić zgodność z zasadami pomocy państwa. Mobilizacja inwestycji prywatnych i publicznych w dziedzinie obiegu zamkniętego i obniżenia emisyjności sektora włókienniczego jest również przedmiotem szeregu unijnych programów finansowania i planów działania, takich jak inicjatywa „Hubs for Circularity” i specjalne zaproszenia do składania wniosków w ramach programu Horyzont Europa. Należy również poddać dalszej ocenie możliwość wyznaczenia unijnych celów w zakresie recyklingu wyrobów włókienniczych, aby wspierać i stymulować rozwój technologiczny oraz inwestycje w infrastrukturę recyklingu; należy też dążyć do wprowadzenia ekoprojektu na potrzeby recyklingu.

(24)Używane wyroby włókiennicze, wyroby związane z branżą włókienniczą i produkty obuwnicze oraz odpady z nich powinny być zbierane oddzielnie od innych strumieni odpadów, takich jak metale, papier i tektura, szkło, tworzywa sztuczne, drewno i bioodpady od 1 stycznia 2025 r., aby zachować możliwość ich ponownego wykorzystania i potencjał wysokiej jakości recyklingu. Biorąc pod uwagę wpływ na środowisko i straty materiałów wynikające z tego, że używane wyroby włókiennicze i odpady włókiennicze nie są zbierane selektywnie, a w konsekwencji nie są przetwarzane w sposób przyjazny dla środowiska, sieć zbierania używanych wyrobów włókienniczych, wyrobów związanych z branżą włókienniczą i produktów obuwniczych oraz odpadów z nich powinna obejmować całe terytorium państw członkowskich, w tym regiony najbardziej oddalone, znajdować się blisko użytkownika końcowego i nie powinna być ukierunkowana wyłącznie na obszary i produkty, w których zbieranie jest opłacalne. Sieć zbierania należy zorganizować we współpracy z innymi podmiotami działającymi w sektorach gospodarowania odpadami i ponownego użycia, takimi jak gminy i przedsiębiorstwa społeczne. Ze względu na znaczące korzyści dla środowiska i klimatu związane z ponownym użyciem, głównym i drugorzędnym celem sieci zbierania powinny być zbiórka nadających się do ponownego użycia i, odpowiednio, recyklingu wyrobów włókienniczych, wyrobów związanych z branżą włókienniczą i produktów obuwniczych. Ponieważ konsument nie posiada umiejętności rozróżniania artykułów nadających się do ponownego użycia i artykułów nadających się do recyklingu, w ramach systemów zbiórki należy, również ze względów logistycznych, przewidzieć pojemniki do zbierania, w których gromadzone będą zarówno artykuły używane, jak i odpady. Wysokie poziomy zbierania przełożyłyby się na wysoką wydajność ponownego użycia i wysokiej jakości recykling w łańcuchach dostaw wyrobów włókienniczych, zwiększenie wykorzystania wysokiej jakości surowców wtórnych i wsparcie planowania inwestycji w infrastrukturę sortowania i przetwarzania wyrobów włókienniczych. Aby zweryfikować i poprawić wydajność sieci zbierania i kampanii informacyjnych, należy prowadzić regularne badania dotyczące składu, co najmniej na poziomie NUTS 2, zbieranych zmieszanych odpadów komunalnych w celu określenia ilości używanych wyrobów włókienniczych i obuwia w nich zawartych. Ponadto co roku organizacje odpowiedzialności producenta powinny obliczać i udostępniać publicznie informacje na temat wydajności systemów selektywnej zbiórki odpadów i osiągniętego w skali roku poziomu selektywnego zbierania odpadów.

(25)W związku z zasadniczą rolą przedsiębiorstw społecznych i podmiotów ekonomii społecznej w istniejących systemach zbiórki wyrobów włókienniczych oraz ich potencjałem w zakresie tworzenia lokalnych, zrównoważonych, partycypacyjnych i sprzyjających włączeniu społecznemu modeli biznesowych oraz wysokiej jakości miejsc pracy w Unii, zgodnie z celami unijnego planu działania na rzecz gospodarki społecznej 79 , wprowadzenie systemów rozszerzonej odpowiedzialności producenta powinno działać na rzecz utrzymania i wspierania działalności przedsiębiorstw społecznych i podmiotów ekonomii społecznej zaangażowanych w zarządzanie używanymi wyrobami włókienniczymi. Podmioty te należy zatem traktować w ramach systemów selektywnej zbiórki jako partnerów wspierających zwiększanie skali ponownego użycia i naprawy oraz tworzenie wysokiej jakości miejsc pracy dla wszystkich, a w szczególności dla grup znajdujących się w trudnej sytuacji.

(26)Producenci i organizacje odpowiedzialności producenta powinni być aktywnie zaangażowani w przekazywanie użytkownikom końcowym, a w szczególności konsumentom informacji, że używane wyroby włókiennicze i odpady z nich oraz używane produkty obuwnicze oraz odpady z nich należy zbierać osobno, że dostępne są systemy zbierania oraz że użytkownicy końcowi pełnią ważną rolę w zapobieganiu powstawaniu odpadów i zapewnianiu optymalnego dla środowiska gospodarowania odpadami włókienniczymi. Informacje te powinny obejmować dostępność rozwiązań w zakresie ponownego użycia wyrobów włókienniczych i obuwia, a także korzyści dla środowiska wynikające ze zrównoważonej konsumpcji oraz wpływ przemysłu tekstylno-odzieżowego na środowisko, zdrowie i społeczeństwo. Użytkowników końcowych należy również informować o ich ważnej roli polegającej na dokonywaniu świadomych, odpowiedzialnych i zrównoważonych wyborów w zakresie konsumpcji wyrobów włókienniczych oraz w zapewnianiu optymalnego pod względem środowiskowym gospodarowania odpadami włókienniczymi i obuwniczymi. Te wymogi informacyjne mają zastosowanie oprócz wymogów dotyczących przekazywania informacji użytkownikom końcowym w odniesieniu do wyrobów włókienniczych określonych w rozporządzeniu w sprawie ekoprojektu dla zrównoważonych produktów 80 i rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1007/2011 81 . Do celów ujawniania informacji wszystkim użytkownikom końcowym należy wykorzystywać nowoczesne technologie informatyczne. Informacje te należy przekazywać zarówno za pomocą klasycznych sposobów, takich jak plakaty zarówno w pomieszczeniach, jak i na zewnątrz, kampanie w mediach społecznościowych, jak i za pomocą sposobów bardziej innowacyjnych, takich jak elektroniczny dostęp do stron internetowych przez kody QR.

(27)W celu zwiększenia skali działania w obiegu zamkniętym i zrównoważenia środowiskowego w odniesieniu do wyrobów włókienniczych oraz zmniejszenia negatywnego wpływu na klimat i środowisko, w rozporządzeniu .../... [Urząd Publikacji: proszę podać numer seryjny i odesłanie do instytucji w odniesieniu do rozporządzenia w sprawie ekoprojektu dla zrównoważonych produktów oraz uzupełnić przypis] 82 zawarte zostaną wiążące wymogi dotyczące ekoprojektu dla wyrobów włókienniczych, które, w zależności od tego, co ocena skutków wykaże jako korzystne z punktu widzenia poprawy zrównoważenia środowiskowego wyrobów włókienniczych, będą regulować kwestie trwałości, możliwości ponownego użycia, możliwości naprawy i zdolności do recyklingu włókien w wyrobach włókienniczych oraz obowiązkowej zawartości włókien pochodzących z recyklingu w wyrobach włókienniczych. Rozporządzenie będzie również regulować obecność substancji potencjalnie niebezpiecznych, aby umożliwić ich minimalizację i śledzenie w celu ograniczenia wytwarzania odpadów i poprawy jakości recyklingu, a także zapobieganie i ograniczanie ilości włókien syntetycznych uwalnianych do środowiska, co pomoże w znacznym ograniczeniu uwalniania mikrodrobin plastiku. Modulacja opłat z tytułu rozszerzonej odpowiedzialności producenta jest również skutecznym instrumentem ekonomicznym zachęcającym do bardziej zrównoważonego projektowania wyrobów włókienniczych, co prowadzi do lepszego projektowania pod kątem obiegu zamkniętego. Aby zapewnić silną zachętę w odniesieniu do ekoprojektu, przy jednoczesnym uwzględnieniu celów rynku wewnętrznego i składu sektora włókienniczego, w którym przeważają MŚP, konieczne jest zharmonizowanie kryteriów modulacji opłat z tytułu rozszerzonej odpowiedzialności producenta na podstawie najistotniejszych parametrów ekoprojektu, aby umożliwić przetwarzanie wyrobów włókienniczych zgodnie z hierarchią postępowania z odpadami. Modulacja opłat zgodnie z kryteriami ekoprojektu powinna opierać się na wymogach dotyczących ekoprojektu i metodach ich pomiaru, przyjętych zgodnie z rozporządzeniem w sprawie ekoprojektu dla zrównoważonych produktów w odniesieniu do wyrobów włókienniczych lub innym unijnym aktem prawnym ustanawiającym zharmonizowane kryteria zrównoważonego rozwoju i metody pomiaru w odniesieniu do wyrobów włókienniczych, oraz tylko w przypadku, gdy te ostatnie zostały przyjęte. Należy upoważnić Komisję do przyjęcia zharmonizowanych przepisów dotyczących modulacji opłat, aby zapewnić dostosowanie kryteriów modulacji opłat do tych wymogów dotyczących produktów.

(28)Aby monitorować, czy producenci spełniają obowiązki finansowe i organizacyjne związane z zapewnieniem gospodarowania używanymi wyrobami włókienniczymi, wyrobami związanymi z branżą włókienniczą i produktami obuwniczymi oraz odpadami z nich, które po raz pierwszy udostępniają na rynku na terytorium państwa członkowskiego, każde państwo członkowskie powinno ustanowić rejestr producentów i zarządzać tym rejestrem oraz nałożyć na producentów obowiązek zarejestrowania się w nim. Wymogi dotyczące rejestracji i formatu powinny być w jak największym stopniu zharmonizowane w całej Unii, aby ułatwić rejestrację, w szczególności w przypadku gdy producenci udostępniają po raz pierwszy na rynku wyroby włókiennicze, wyroby związane z branżą włókienniczą i produkty obuwnicze w różnych państwach członkowskich. Informacje zawarte w rejestrze powinny być dostępne dla podmiotów, które odgrywają rolę w weryfikacji wypełniania obowiązków wynikających z rozszerzonej odpowiedzialności producenta i ich egzekwowaniu.

(29)Ponieważ sektor włókienniczy składa się w 99 % z małych i średnich przedsiębiorstw, wdrożenie systemu rozszerzonej odpowiedzialności producenta w odniesieniu do wyrobów związanych z branżą włókienniczą i produktów obuwniczych powinno mieć na celu zmniejszenie w możliwie największym stopniu obciążeń administracyjnych. Obowiązki z zakresu rozszerzonej odpowiedzialności producenta powinny być zatem wypełniane przez producentów wspólnie, poprzez organizacje odpowiedzialności producenta przejmujące odpowiedzialność w ich imieniu. Organizacje odpowiedzialności producenta powinny mieć obowiązek posiadania zezwolenia udzielanego przez państwa członkowskie oraz powinny dokumentować m.in. fakt, że posiadają zasoby finansowe na pokrycie kosztów związanych z rozszerzoną odpowiedzialnością producenta oraz że wywiązują się z obowiązków z tą odpowiedzialnością związanych.

(30)W art. 30 ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2065 83 zobowiązano niektórych dostawców platform internetowych umożliwiających konsumentom zawieranie umów na odległość z producentami oferującymi wyroby włókiennicze, wyroby związane z branżą włókienniczą i produkty obuwnicze konsumentom znajdującym się w Unii, przed umożliwieniem producentowi korzystania z usług takiej platformy, do uzyskania od tego producenta określonych informacji identyfikacyjnych oraz oświadczenia, w którym zobowiązuje się on do oferowania wyłącznie produktów lub usług zgodnych z mającymi zastosowanie przepisami prawa Unii. W celu zapewnienia skutecznego egzekwowania obowiązków wynikających z rozszerzonej odpowiedzialności producenta należy doprecyzować, że dostawcy platform internetowych objęci zakresem rozdziału 3 sekcja 4 rozporządzenia (UE) 2022/2065 powinni uzyskać od tych producentów informacje o wpisie do rejestru producentów wyrobów włókienniczych, który państwo członkowskie jest zobowiązane utworzyć zgodnie z niniejszą dyrektywą, a także numer rejestracyjny (numery rejestracyjne) producenta w tym rejestrze oraz oświadczenie producenta, w którym zobowiązuje się on do oferowania wyłącznie wyrobów włókienniczych, wyrobów związanych z branżą włókienniczą i produktów obuwniczych, do których mają zastosowanie wymogi z zakresu rozszerzonej odpowiedzialności producenta określone w niniejszej dyrektywie. Przepisy dotyczące egzekwowania określone w rozdziale IV rozporządzenia (UE) 2022/2065 mają zastosowanie do dostawców takich platform w odniesieniu do tych zasad identyfikowalności.

(31)W celu zapewnienia obróbki wyrobów włókienniczych zgodnie z hierarchią postępowania z odpadami określoną w dyrektywie 2008/98/WE organizacje odpowiedzialności producenta powinny dopilnować, aby wszystkie selektywnie zebrane wyroby włókiennicze i produkty obuwnicze były poddawane procesom sortowania, w wyniku których powstają zarówno produkty nadające się do ponownego użycia, spełniające potrzeby rynków używanych wyrobów włókienniczych oraz rynków surowców do recyklingu w Unii i na świecie. Biorąc pod uwagę większe korzyści dla środowiska związane z wydłużeniem okresu użytkowania wyrobów włókienniczych, głównym celem procesu sortowania powinno być ponowne użycie, następnie zaś, w przypadku gdy na podstawie profesjonalnej oceny stwierdzono, że wyroby nie nadają się do ponownego użycia, należy je poddać procesowi sortowania do celów recyklingu. Wymogi dotyczące sortowania powinny zostać priorytetowo opracowane przez Komisję w ramach zharmonizowanych unijnych kryteriów utraty statusu odpadu dotyczących wyrobów włókienniczych nadających się do ponownego użycia i wyrobów włókienniczych pochodzących z recyklingu, w tym w zakresie wstępnego sortowania, które może mieć miejsce w punkcie zbierania. Takie zharmonizowane kryteria powinny przyczynić się do zapewnienia jednorodności i wysokiej jakości gromadzonych frakcji, a także transgranicznych przepływów materiałów do celów sortowania, operacji odzyskiwania odpadów i pozyskiwania surowców wtórnych, co z kolei powinno ułatwić rozbudowę łańcuchów wartości ponownego użycia i recyklingu. Odzież używana, która zgodnie z profesjonalną oceną przeprowadzoną przez podmioty zajmujące się ponownym użyciem lub przedsiębiorstwa społeczne i podmioty ekonomii społecznej w punkcie zbierania od użytkowników końcowych nadaje się ona do ponownego użycia, nie powinna być uznawana za odpad. W przypadku gdy ponowne użycie lub recykling nie są technicznie możliwe należy nadal stosować hierarchię postępowania z odpadami, unikając w miarę możliwości składowania, w szczególności biodegradowalnych wyrobów włókienniczych, które są źródłem emisji metanu, oraz stosować odzysk energii w przypadku spalania.

(32)Wywóz używanych wyrobów włókienniczych i odpadów włókienniczych poza UE stale rośnie, a zarazem stanowi największą część rynku ponownego użycia pokonsumenckich wyrobów włókienniczych wytwarzanych w UE. W związku ze znacznym wzrostem ilości zbieranych odpadów włókienniczych po nałożeniu zobowiązania do wprowadzenia selektywnej zbiórki do 2025 r. ważne jest wzmocnienie starań na rzecz zwalczania nielegalnego przemieszczania odpadów do państw trzecich pod postacią materiałów niebędących odpadami w celu zapewnienia wysokiego poziomu ochrony środowiska. Bazując na rozporządzeniu .../... [Urząd Publikacji: proszę wstawić instytucje i numer seryjny oraz wypełnić przypis odesłaniem do rozporządzenia w sprawie przemieszczania odpadów] 84 oraz mając na uwadze cel, jakim jest zapewnienie zrównoważonego zarządzania pokonsumenckimi wyrobami włókienniczymi i zwalczanie nielegalnego przemieszczania odpadów, należy zapewnić, aby wszystkie selektywnie zebrane używane wyroby włókiennicze, wyroby związane z branżą włókienniczą i produkty obuwnicze przed ich przemieszczeniem były poddawane procesom sortowania. Należy ponadto przewidzieć, że wszystkie selektywnie zebrane używane wyroby włókiennicze, wyroby związane z branżą włókienniczą i produkty obuwnicze uznaje się za odpady i podlegają one unijnym przepisom dotyczącym odpadów, w tym dotyczącym przemieszczania odpadów, dopóki nie zostaną poddane procesom sortowania przez wyszkolony podmiot zajmujący się sortowaniem do celów ponownego użycia i recyklingu. Sortowanie należy przeprowadzać zgodnie ze zharmonizowanymi wymogami dotyczącymi sortowania, które pozwalają uzyskać wysokiej jakości frakcję nadającą się do ponownego użycia, która spełnia potrzeby rynków używanych wyrobów włókienniczych w UE i na całym świecie, oraz przez ustanowienie kryteriów umożliwiających rozróżnianie towarów używanych od odpadów. Przy przemieszczaniu używanych wyrobów włókienniczych, wyrobów związanych z branżą włókienniczą i produktów obuwniczych należy dołączyć informacje pozwalające wykazać, że wyroby te poddano procesom sortowania lub przygotowania do ponownego użycia oraz że nadają się one do ponownego użycia.

(33)Aby państwa członkowskie mogły osiągnąć cele określone w niniejszej dyrektywie, powinny one dokonać przeglądu swoich programów zapobiegania powstawaniu odpadów żywności w celu uwzględnienia nowych środków, angażujących wielu partnerów z sektora publicznego i prywatnego, z uwzględnieniem skoordynowanych działań dostosowanych tak, aby rozwiązać problemy w konkretnych newralgicznych obszarach, a także postaw i zachowań, które prowadzą do powstawania odpadów żywności. Podczas przygotowywania tych programów państwa członkowskie mogłyby czerpać inspirację z zaleceń opracowanych przez panel obywatelski ds. marnowania żywności.

(34)Jasne zasady rozliczalności i zarządzania w odniesieniu do środków zapobiegania powstawaniu odpadów żywności mają zasadnicze znaczenie dla zapewnienia skutecznej koordynacji działań, które przyniosą zmiany i pozwolą osiągnąć cele określone w niniejszej dyrektywie. Z uwagi na to, że plan działania jest wspólny dla wielu organów oraz że w walkę z marnowaniem żywności w państwach członkowskich zaangażowanych jest wiele różnych zainteresowanych stron, istnieje potrzeba wyznaczenia właściwego organu odpowiedzialnego za ogólną koordynację działań na szczeblu krajowym.

(35)Należy poprawić stopień szczegółowości informacji na temat zarządzania pokonsumenckimi komunalnymi wyrobami włókienniczymi na poziomie Unii, aby skuteczniej monitorować ponowne użycie produktów, w tym ponowne użycie i przygotowanie do ponownego użycia wyrobów włókienniczych, w tym w kontekście ewentualnego ustalenia docelowych parametrów skuteczności w przyszłości. Dane dotyczące ponownego użycia i przygotowania do ponownego użycia stanowią kluczowe przepływy danych do celów monitorowania oddzielenia wytwarzania odpadów od wzrostu gospodarczego, jak również przejścia na zrównoważoną, sprzyjającą włączeniu społecznemu gospodarkę o obiegu zamkniętym. Tymi przepływami danych zarządzać powinna Europejska Agencja Środowiska.

(36)Uprawnienie do przyjmowania aktów delegowanych określone w art. 9 ust. 8 dyrektywy 2008/98/WE w odniesieniu do wspólnej metody i minimalnych wymagań jakościowych dla jednolitego pomiaru poziomów odpadów żywności należy przenieść, z nieznacznymi zmianami, do nowego artykułu dotyczącego konkretnie zapobiegania powstawaniu odpadów żywności.

(37)W celu dostosowania kodów Nomenklatury scalonej wymienionych w dyrektywie 2008/98/WE do kodów wymienionych w załączniku 1 do rozporządzenia Rady (EWG) nr 2658/87 należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjmowania aktów zgodnie z art. 290 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej w odniesieniu do zmiany załącznika IVc do dyrektywy 2008/98/WE. Szczególnie ważne jest, aby w czasie prac przygotowawczych Komisja prowadziła stosowne konsultacje, w tym na poziomie ekspertów, oraz aby konsultacje te prowadzone były zgodnie z zasadami określonymi w Porozumieniu międzyinstytucjonalnym z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie lepszego stanowienia prawa. W szczególności, aby zapewnić Parlamentowi Europejskiemu i Radzie udział na równych zasadach w przygotowaniu aktów delegowanych, instytucje te otrzymują wszelkie dokumenty w tym samym czasie co eksperci państw członkowskich, a eksperci tych instytucji mogą systematycznie brać udział w posiedzeniach grup ekspertów Komisji zajmujących się przygotowaniem aktów delegowanych.

(38)W celu zapewnienia jednolitych warunków wdrażania dyrektywy 2008/98/WE należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze dotyczące zharmonizowanego formatu wpisu do rejestru na podstawie wymogów informacyjnych określonych w art. 22b ust. 4, kryteriów modulacji opłat na potrzeby stosowania art. 22c ust. 3 lit. a) oraz metody obliczania i weryfikacji poziomu selektywnego zbierania, o którym mowa w art. 22c ust. 6 lit. c). Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 85 .

(39)Należy zatem odpowiednio zmienić dyrektywę 2008/98/WE.

(40)Ponieważ cele niniejszej dyrektywy, a mianowicie poprawa zrównoważenia środowiskowego gospodarowania odpadami żywnościowymi i włókienniczymi oraz zapewnienie swobodnego przepływu na rynku wewnętrznym używanych wyrobów włókienniczych i odpadów z nich, nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast ze względu na ich skalę i skutki możliwe jest ich osiągnięcie wyłącznie na poziomie Unii, może ona podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE). Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule niniejsza dyrektywa nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tego celu dotyczącego pomocniczości,

PRZYJMUJĄ NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ:

Artykuł 1

Zmiany

W dyrektywie 2008/98/WE wprowadza się następujące zmiany:

1)art. 2 ust. 1 lit. a) otrzymuje brzmienie:

„a) wyziewy gazowe emitowane do powietrza i dwutlenek węgla wychwytywany i transportowany dla celów geologicznego składowania zgodnie z przepisami dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/31/WE*;

* Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/31/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie geologicznego składowania dwutlenku węgla oraz zmieniająca dyrektywę Rady 85/337/EWG, dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2000/60/WE, 2001/80/WE, 2004/35/WE, 2006/12/WE, 2008/1/WE i rozporządzenie (WE) nr 1013/2006 (Dz.U. L 140 z 5.6.2009, s. 114).”;

2)w art. 3 dodaje się punkty w brzmieniu:

„4b) »producent wyrobów włókienniczych, wyrobów związanych z branżą włókienniczą i produktów obuwniczych wymienionych w załączniku IVc« oznacza producenta, importera lub dystrybutora bądź inną osobę fizyczną lub prawną – z wyjątkiem osób zajmujących się dostarczaniem używanych wyrobów włókienniczych i produktów obuwniczych wymienionych w załączniku IVc oraz wyrobów włókienniczych, wyrobów związanych z branżą włókienniczą i produktów obuwniczych wymienionych w załączniku IVc pochodzących z takich wyrobów używanych lub odpadów z nich lub z ich części na rynku, przedsiębiorstw, które zatrudniają mniej niż 10 osób, a których roczny obrót i suma bilansowa nie przekraczają 2 mln EUR, oraz samozatrudnionych krawców wytwarzających produkty personalizowane – którzy niezależnie od stosowanej techniki sprzedaży, w tym umów zawieranych na odległość w rozumieniu art. 2 pkt 7 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/83/UE*, spełniają poniższe kryteria:

a) mają siedzibę w państwie członkowskim i wytwarzają wyroby włókiennicze, wyroby związane z branżą włókienniczą i produkty obuwnicze wymienione w załączniku IVc pod własną nazwą lub własnym znakiem towarowym lub zlecają ich zaprojektowanie lub wytworzenie i dostarczają je po raz pierwszy pod własną nazwą lub własnym znakiem towarowym na terytorium tego państwa członkowskiego;

b) mają siedzibę w państwie członkowskim i odsprzedają na terytorium tego państwa członkowskiego pod własną nazwą lub własnym znakiem towarowym wyroby włókiennicze, wyroby związane z branżą włókienniczą i produkty obuwnicze wymienione w załączniku IVc wytwarzane przez innych producentów, o których mowa w lit. a), na których to wyrobach lub produktach nie widnieje nazwa, marka ani znak towarowy ich producenta;

c) mają siedzibę w państwie członkowskim i dostarczają po raz pierwszy w tym państwie członkowskim w ramach działalności zawodowej wyroby włókiennicze, wyroby związane z branżą włókienniczą i produkty obuwnicze wymienione w załączniku IVc z innego państwa członkowskiego lub z państwa trzeciego; albo

d) sprzedają wyroby włókiennicze, wyroby związane z branżą włókienniczą i produkty obuwnicze wymienione w załączniku IVc z wykorzystaniem środków porozumiewania się na odległość bezpośrednio użytkownikom końcowym, w tym do gospodarstw domowych lub innych, w państwie członkowskim i mają siedzibę w innym państwie członkowskim lub w państwie trzecim;

4c) »udostępnienie na rynku« oznacza wszelkie dostawy produktu na rynek Unii w celu jego dystrybucji lub wykorzystania w ramach działalności handlowej, za opłatą lub nieodpłatnie;

4d) »organizacja odpowiedzialności producenta« oznacza podmiot prawny, który organizuje pod względem finansowym lub finansowym i operacyjnym wypełnianie obowiązków w zakresie rozszerzonej odpowiedzialności producenta w imieniu producentów;

4e) »platforma internetowa« oznacza platformę internetową w rozumieniu art. 3 lit. i) rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2065**;

4f) »konsument« oznacza osoby fizyczne, które działają w celach niezwiązanych z ich działalnością handlową, gospodarczą, rzemieślniczą lub zawodową;

* Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/83/UE z dnia 25 października 2011 r. w sprawie praw konsumentów, zmieniająca dyrektywę Rady 93/13/EWG i dyrektywę 1999/44/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz uchylająca dyrektywę Rady 85/577/EWG i dyrektywę 97/7/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (Dz.U. L 304 z 22.11.2011, s. 64).

** Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2065 z dnia 19 października 2022 r. w sprawie jednolitego rynku usług cyfrowych oraz zmiany dyrektywy 2000/31/WE (Dz.U. L 277 z 27.10.2022, s. 1).”;

3)w art. 9 uchyla się ust. 1 lit. g) i h) oraz ust. 5, 6 i 8;

4)dodaje się art. 9a w brzmieniu:

„Artykuł 9a

Zapobieganie powstawaniu odpadów żywności

1.Państwa członkowskie przyjmują odpowiednie środki w celu zapobiegania powstawaniu odpadów żywności w produkcji podstawowej, przetwórstwie i produkcji, w sprzedaży detalicznej i dystrybucji żywności, w restauracjach i usługach gastronomicznych oraz w gospodarstwach domowych. Do środków tych należy:

a)opracowywanie i wspieranie interwencji na rzecz zmiany zachowań w celu ograniczenia powstawania odpadów żywności oraz kampanii informacyjnych mających na celu podnoszenie świadomości na temat zapobiegania powstawaniu odpadów żywności;

b)określanie i eliminowanie nieefektywności w funkcjonowaniu łańcucha dostaw żywności oraz wspieranie współpracy między wszystkimi podmiotami, przy jednoczesnym zapewnieniu sprawiedliwego podziału kosztów i korzyści wynikających ze środków zapobiegania;

c)zachęcanie do dokonywania darowizn produktów spożywczych i do innych form redystrybucji żywności, przy czym przedkładać należy przeznaczanie jej dla ludzi nad wykorzystanie jako paszę dla zwierząt czy przetwarzanie na produkty niespożywcze;

d)wspieranie szkoleń i rozwoju umiejętności, a także ułatwianie dostępu do możliwości finansowania, w szczególności dla małych i średnich przedsiębiorstw oraz podmiotów gospodarki społecznej.

Państwa członkowskie zapewniają, aby wszystkie odpowiednie podmioty w łańcuchu dostaw były zaangażowane proporcjonalnie do możliwości i roli w zapobieganiu powstawaniu odpadów żywności w całym łańcuchu dostaw żywności, ze szczególnym naciskiem na zapobieganie nieproporcjonalnemu wpływowi na małe i średnie przedsiębiorstwa.

2.Państwa członkowskie monitorują i oceniają wdrażanie swoich środków zapobiegających powstawaniu odpadów żywności, w tym zgodność z celami w zakresie ograniczenia powstawania odpadów żywności, o których mowa w ust. 4, przez pomiar poziomów odpadów żywności na podstawie metody ustanowionej zgodnie z ust. 3.

3.Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 38a w celu uzupełnienia niniejszej dyrektywy przez ustanowienie wspólnej metody i minimalnych wymagań jakościowych dla jednolitego pomiaru poziomów odpadów żywności.

4.Państwa członkowskie przyjmują niezbędne i odpowiednie środki, aby do dnia 31 grudnia 2030 r. osiągnąć następujące cele w zakresie ograniczenia powstawania odpadów żywności na poziomie krajowym:

a)ograniczenie powstawania odpadów żywności w przetwórstwie i wytwórstwie o 10 % w porównaniu z ilością wytworzoną w 2020 r.;

b)ograniczenie powstawania odpadów żywności na mieszkańca, łącznie w sprzedaży detalicznej i innej dystrybucji żywności, w restauracjach i usługach gastronomicznych oraz w gospodarstwach domowych, o 30 % w porównaniu z ilością wytworzoną w 2020 r.

5.W przypadku gdy państwo członkowskie może dostarczyć dane za rok referencyjny poprzedzający 2020 r., które zgromadzono przy użyciu metod porównywalnych z metodą i minimalnymi wymaganiami jakościowymi dla jednolitego pomiaru poziomów odpadów żywności określonymi w decyzji delegowanej Komisji (UE) 2019/1597, można wykorzystać wcześniejszy rok referencyjny. Państwo członkowskie powiadamia Komisję i pozostałe państwa członkowskie o zamiarze wykorzystania wcześniejszego roku referencyjnego w ciągu 18 miesięcy od wejścia w życie niniejszej dyrektywy oraz przekazuje Komisji dane i metody pomiaru wykorzystane do ich zgromadzenia.

6.Jeżeli Komisja uzna, że dane te nie spełniają warunków określonych w ust. 5, w ciągu 6 miesięcy od otrzymania powiadomienia dokonanego zgodnie z ust. 5 przyjmuje ona decyzję wzywającą dane państwo członkowskie do zastosowania jako roku referencyjnego 2020 r. lub roku innego niż rok zaproponowany przez to państwo członkowskie.

7.Do dnia 31 grudnia 2027 r. Komisja dokona przeglądu celów, które należy osiągnąć do 2030 r., określonych w ust. 4, aby w stosownych przypadkach zmodyfikować lub rozszerzyć je na inne etapy łańcucha dostaw żywności oraz rozważyć ustanowienie nowych celów na okres po 2030 r. W tym celu Komisja przedstawi Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie, któremu w stosownym przypadku towarzyszy wniosek ustawodawczy.”;

5)art. 11 ust. 1 zdanie trzecie otrzymuje brzmienie:

„Z zastrzeżeniem art. 10 ust. 2 i 3 państwa członkowskie ustanowią selektywną zbiórkę przynajmniej papieru, metalu, tworzyw sztucznych i szkła.”;

6)w art. 11b ust. 1 otrzymuje brzmienie:

„1. Komisja, we współpracy z Europejską Agencją Środowiska, sporządza sprawozdania z postępów w osiąganiu celów określonych w art. 9a ust. 4, art. 11 ust. 2 lit. c), d) i e) oraz w art. 11 ust. 3 najpóźniej trzy lata przed każdym terminem określonym w tych przepisach.”;

7)dodaje się art. 22a–22d w brzmieniu:

„Artykuł 22a

System rozszerzonej odpowiedzialności producenta wyrobów włókienniczych

1.Państwa członkowskie zapewniają, aby producenci ponosili rozszerzoną odpowiedzialność producenta za wyroby włókiennicze używane w gospodarstwach domowych, artykuły odzieżowe, dodatki odzieżowe i obuwie, odzież i dodatki odzieżowe wymienione w załączniku IVc („wyroby włókiennicze, wyroby związane z branżą włókienniczą i produkty obuwnicze”), które udostępniają na rynku po raz pierwszy na terytorium państwa członkowskiego zgodnie z art. 8 i 8a.

2.Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 38a w celu zmiany załącznika IVc do niniejszej dyrektywy, aby dostosować kody Nomenklatury scalonej, wymienione w załączniku IVc do niniejszej dyrektywy, do kodów wymienionych w załączniku 1 do rozporządzenia Rady (EWG) nr 2658/87*.

3.Państwa członkowskie w jasny sposób określają role i obowiązki odpowiednich podmiotów zaangażowanych we wdrażanie, monitorowanie i weryfikację systemu rozszerzonej odpowiedzialności producenta, o którym mowa w ust. 1.

4.Państwa członkowskie zapewniają, aby producenci wyrobów włókienniczych, wyrobów związanych z branżą włókienniczą i produktów obuwniczych wymienionych w załączniku IVc pokrywali koszty następujących działań:

a)zbiórki używanych wyrobów włókienniczych, wyrobów związanych z branżą włókienniczą i produktów obuwniczych oraz odpadów z nich wymienionych w załączniku IVc i dalszego gospodarowania odpadami, które obejmuje:

1)zbiórkę tych używanych produktów w celu ich ponownego użycia oraz selektywne zbieranie zużytych produktów w celu przygotowania ich do ponownego użycia i recyklingu zgodnie z art. 22c i 22d,

2)transport zebranych ładunków, o których mowa w pkt 1, w celu późniejszego sortowania do ponownego użycia, przygotowania do ponownego użycia i recyklingu zgodnie z art. 22d,

3)sortowanie, przygotowanie do ponownego użycia, recykling i inne procesy odzysku oraz unieszkodliwiania zebranych ładunków, o których mowa w pkt 1,

4)zbiórkę, transport i przetwarzanie, o których mowa w pkt 1 i 2, odpadów wytworzonych przez przedsiębiorstwa społeczne i inne podmioty niegospodarujące odpadami, które są częścią systemu zbierania, o którym mowa w art. 22c ust. 5 i 11;

b)prowadzenia badania składu zbieranych zmieszanych odpadów komunalnych zgodnie z art. 22d ust. 6;

c)dostarczania informacji na temat zrównoważonej konsumpcji, zapobiegania powstawaniu odpadów, ponownego użycia, przygotowania do ponownego użycia, recyklingu oraz innego odzysku i unieszkodliwiania wyrobów włókienniczych i produktów obuwniczych zgodnie z art. 22c ust. 13, 14 i 17;

d)gromadzenia danych i sprawozdawczości na rzecz właściwych organów zgodnie z art. 37;

e)wsparcia na rzecz badań i rozwoju w celu usprawnienia procesów sortowania i recyklingu, w szczególności w celu zwiększenia skali recyklingu włókien, bez uszczerbku dla unijnych zasad pomocy państwa.

5.Państwa członkowskie zapewniają, aby producenci wyrobów włókienniczych, wyrobów związanych z branżą włókienniczą i produktów obuwniczych wymienionych w załączniku IVc pokrywali koszty, o których mowa w ust. 4 niniejszego artykułu, w odniesieniu do używanych wyrobów włókienniczych, wyrobów związanych z branżą włókienniczą i produktów obuwniczych oraz odpadów z nich wymienionych w załączniku IVc, zdeponowanych w punktach zbierania utworzonych zgodnie z art. 22c ust. 5 i 11, jeżeli takie wyroby i produkty po raz pierwszy udostępniono na rynku na terytorium państwa członkowskiego po [Urząd Publikacji: proszę wstawić datę wejścia w życie niniejszej dyrektywy zmieniającej].

6.Wskazane w ust. 4 koszty, które należy pokryć, nie przekraczają kosztów niezbędnych do gospodarnego świadczenia wskazanych w tym ustępie usług i są one ustalane z zachowaniem przejrzystości między zainteresowanymi podmiotami.

7.W celu zapewnienia zgodności z art. 30 ust. 1 lit. d) i e) rozporządzenia (UE) 2022/2065 państwa członkowskie zapewniają, aby dostawcy platform internetowych, które umożliwiają konsumentom zawieranie umów zawieranych na odległość z przedsiębiorcami oferującymi konsumentom znajdującym się w Unii wyroby włókiennicze, wyroby związane z branżą włókienniczą i produkty obuwnicze wymienione w załączniku IVc, objęci zakresem rozdziału III sekcja 4 tego rozporządzenia, otrzymywali od producentów następujące informacje;

a)informacje na temat rejestracji w rejestrze producentów, o którym mowa w art. 22b, w państwie członkowskim, w którym znajduje się konsument, i numer (bądź numery) rejestracji producentów w tym rejestrze;

b)własne poświadczenie producenta, w którym zobowiązuje się do oferowania wyłącznie wyrobów włókienniczych, wyrobów związanych z branżą włókienniczą i produktów obuwniczych wymienionych w załączniku IVc, w odniesieniu do których w państwie członkowskim, w którym znajduje się konsument, przestrzegane są wymogi w zakresie rozszerzonej odpowiedzialności producenta, o których mowa w ust. 1 i 4 niniejszego artykułu oraz art. 22c ust. 1.

8.Państwa członkowskie zapewniają, aby systemy rozszerzonej odpowiedzialności producenta określone w ust. 1 niniejszego artykułu ustanowiono do dnia [Urząd Publikacji: proszę wstawić datę trzydzieści miesięcy po wejściu w życie niniejszej dyrektywy zmieniającej] zgodnie z art. 8, 8a i 22a–22d.

Artykuł 22b

Rejestr producentów wyrobów włókienniczych, wyrobów związanych z branżą włókienniczą i obuwia

1.Państwa członkowskie ustanawiają rejestr producentów wyrobów włókienniczych, wyrobów związanych z branżą włókienniczą i produktów obuwniczych wymienionych w załączniku IVc w celu monitorowania zgodności tych producentów z art. 22a i art. 22c ust. 1.

Państwa członkowskie zapewniają, aby rejestr zawierał łącza do innych rejestrów krajowych w celu ułatwienia rejestracji producentów we wszystkich państwach członkowskich.

2.Państwa członkowskie zapewniają, aby producenci byli zobowiązani do zarejestrowania się w rejestrze, o którym mowa w ust. 1. W tym celu państwa członkowskie wymagają od producentów złożenia wniosku o rejestrację w każdym państwie członkowskim, w którym po raz pierwszy udostępniają na rynku wyroby włókiennicze, wyroby związane z branżą włókienniczą i produkty obuwnicze wymienione w załączniku IVc.

3.Państwa członkowskie zezwalają producentom na udostępnienie po raz pierwszy na rynku na terytorium tych państw wyrobów włókienniczych, wyrobów związanych z branżą włókienniczą i produktów obuwniczych wymienionych w załączniku IVc wyłącznie wtedy, gdy producenci ci lub, w przypadku zezwolenia, ich upoważnieni przedstawiciele ds. rozszerzonej odpowiedzialności producenta są zarejestrowani w tym państwie członkowskim.

4.Wniosek o rejestrację obejmuje następujące informacje:

a)nazwę, znak towarowy producenta i, jeżeli są one dostępne, nazwy marek, pod którymi producent prowadzi działalność w danym państwie członkowskim, oraz adres producenta, w tym kod pocztowy i miejscowość, nazwę ulicy i numer budynku, w stosownych przypadkach numer telefonu, adres strony internetowej i adres e-mail oraz nazwę pojedynczego punktu kontaktowego;

b)krajowy numer identyfikacyjny producenta, w tym jego numer w rejestrze handlowym lub równoważny oficjalny numer rejestracyjny, w tym unijny numer identyfikacyjny podatnika lub krajowy numer identyfikacyjny podatnika;

c)kody Nomenklatury scalonej wyrobów włókienniczych, wyrobów związanych z branżą włókienniczą i produktów obuwniczych wymienionych w załączniku IVc, które producent zamierza udostępnić na rynku po raz pierwszy na terytorium tego państwa członkowskiego;

d)nazwę, kod pocztowy, miejscowość, ulicę i numer, kraj, numer telefonu, adres internetowy, adres e-mail i krajowy numer identyfikacyjny organizacji odpowiedzialności producenta, numer w rejestrze handlowym lub równoważny oficjalny numer rejestracyjny, unijny lub krajowy numer identyfikacyjny podatnika organizacji odpowiedzialności producenta oraz upoważnienie udzielone przez reprezentowanego producenta;

e)oświadczenie producenta lub organizacji odpowiedzialności producenta stwierdzające, że podane informacje są prawdziwe.

5.Państwa członkowskie zapewniają, aby obowiązki wynikające z niniejszego artykułu mogła wypełniać w imieniu producenta organizacja odpowiedzialności producenta.

W przypadku gdy producent wyznaczył organizację odpowiedzialności producenta, obowiązki wynikające z niniejszego artykułu wypełnia odpowiednio ta organizacja, chyba że dane państwo członkowskie postanowi inaczej.

6.Państwa członkowskie zapewniają, aby właściwy organ:

a)otrzymywał wnioski o rejestrację producentów, o których mowa w ust. 2, za pośrednictwem elektronicznego systemu przetwarzania danych, o którym szczegółowe informacje udostępniane są na stronie internetowej właściwego organu;

b)dokonywał rejestracji i nadawał numer rejestracyjny w terminie nieprzekraczającym 12 tygodni od przekazania informacji określonych w ust. 4;

c)mógł dokonywać szczegółowych ustaleń dotyczących wymogów i procesu rejestracji bez dodawania istotnych wymogów do tych określonych w ust. 4;

d)mógł nakładać na producentów oparte na kosztach i proporcjonalne opłaty za rozpatrywanie wniosków, o których mowa w ust. 2.

7.Właściwy organ może odmówić rejestracji producenta lub wycofać ją, jeżeli informacje określone w ust. 4 i powiązane dowody w postaci dokumentów nie zostały dostarczone lub są niewystarczające lub jeżeli producent nie spełnia już wymogów określonych w ust. 4 lit. d).

8.Państwa członkowskie wymagają, aby producent lub, w stosownych przypadkach, organizacja odpowiedzialności producenta bez zbędnej zwłoki zawiadamiała właściwy organ o wszelkich zmianach w zakresie informacji zawartych w rejestracji zgodnie z ust. 4 lit. d) oraz o trwałym zaprzestaniu udostępniania na rynku po raz pierwszy na terytorium państwa członkowskiego wyrobów włókienniczych i produktów obuwniczych, o których mowa w danej rejestracji. Producent jest wykluczany z rejestru producentów, jeżeli przestał istnieć.

9.Jeżeli informacje w rejestrze producentów nie są publicznie dostępne, państwa członkowskie zapewniają, aby dostawcy platform internetowych umożliwiających konsumentom zawieranie umów na odległość z producentami otrzymali bezpłatny dostęp do rejestru.

10.Komisja przyjmuje akty wykonawcze ustanawiające zharmonizowany format rejestracji w rejestrze na podstawie wymogów informacyjnych określonych w ust. 4 niniejszego artykułu. Te akty wykonawcze przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 39 ust. 2.

Artykuł 22c

Organizacja odpowiedzialności producenta wyrobów włókienniczych

1.Państwa członkowskie zapewniają, aby producenci wyrobów włókienniczych, wyrobów związanych z branżą włókienniczą i produktów obuwniczych wymienionych w załączniku IVc wyznaczyli organizację odpowiedzialności producenta do wypełniania w ich imieniu obowiązków w zakresie rozszerzonej odpowiedzialności producenta określonych w art. 22a.

2.Państwa członkowskie wymagają, aby organizacje odpowiedzialności producenta zamierzające wypełniać w imieniu producentów obowiązki w zakresie rozszerzonej odpowiedzialności producenta zgodnie z art. 8a ust. 3, art. 22a, 22b, 22d i niniejszym artykułem uzyskały zezwolenie właściwego organu.

3.Państwa członkowskie wymagają od organizacji odpowiedzialności producenta zapewnienia, aby składki finansowe wpłacane na ich rzecz przez producentów wyrobów włókienniczych, wyrobów związanych z branżą włókienniczą i produktów obuwniczych wymienionych w załączniku IVc:

a)były oparte na masie danych produktów, a w przypadku wyrobów włókienniczych wymienionych w części 1 załącznika IVc były modulowane na podstawie wymogów dotyczących ekoprojektu przyjętych zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady .../... [Urząd Publikacji: proszę wstawić numer seryjny rozporządzenia w sprawie ekoprojektu dla zrównoważonych produktów, gdy zostanie przyjęte]**, które są najistotniejsze dla zapobiegania powstawaniu odpadów włókienniczych i dla przetwarzania wyrobów włókienniczych zgodnie z hierarchią postępowania z odpadami oraz odpowiadającymi im metodami pomiaru dla tych kryteriów przyjętymi zgodnie z tym rozporządzeniem lub na podstawie innego unijnego aktu prawnego ustanawiającego zharmonizowane kryteria zrównoważonego rozwoju i metody pomiaru w odniesieniu do wyrobów włókienniczych, i które zapewniają poprawę zrównoważenia środowiskowego i obiegu zamkniętego wyrobów włókienniczych;

b)były korygowane w celu uwzględnienia wszelkich dochodów osiągniętych przez organizacje odpowiedzialności producenta z tytułu ponownego użycia i przygotowania do ponownego użycia lub z tytułu wartości surowców wtórnych z odpadów włókienniczych poddanych recyklingowi;

c)zapewniały równe traktowanie poszczególnych producentów, niezależnie od ich pochodzenia czy wielkości, nie nakładając nieproporcjonalnego obciążenia na producentów małych ilości wyrobów włókienniczych, wyrobów związanych z branżą włókienniczą i produktów obuwniczych wymienionych w załączniku IVc, w tym również na małe i średnie przedsiębiorstwa.

4.W razie potrzeby, aby uniknąć zakłóceń na rynku wewnętrznym i zapewnić spójność z wymogami dotyczącymi ekoprojektu przyjętymi zgodnie z art. 4 w związku z art. 5 rozporządzenia .../... [Urząd Publikacji: proszę wstawić numer seryjny rozporządzenia w sprawie ekoprojektu dla zrównoważonych produktów, gdy zostanie przyjęte], Komisja może przyjąć akty wykonawcze ustanawiające kryteria modulacji opłat do celów stosowania ust. 3 lit. a) niniejszego artykułu. Ten akt wykonawczy nie dotyczy dokładnego określenia poziomu wkładów i przyjmuje się go zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 39 ust. 2 niniejszej dyrektywy.

5.Państwa członkowskie zapewniają, aby organizacje odpowiedzialności producenta ustanowiły system selektywnej zbiórki używanych wyrobów włókienniczych, wyrobów związanych z branżą włókienniczą i produktów obuwniczych oraz odpadów z nich wymienionych w załączniku IVc, niezależnie od ich charakteru, składu materiałowego, stanu, nazwy, marki, znaku towarowego lub pochodzenia, na terytorium państwa członkowskiego, w którym organizacje te po raz pierwszy udostępniają te produkty na rynku. Za pomocą systemu selektywnej zbiórki:

a)oferuje się zbiórkę takich używanych wyrobów włókienniczych, wyrobów związanych z branżą włókienniczą i produktów obuwniczych oraz odpadów z nich podmiotom, o których mowa w ust. 6 lit. a), oraz zapewnia niezbędne rozwiązania praktyczne dotyczące zbierania i transportu takich używanych wyrobów i produktów oraz odpadów z nich, w tym bezpłatne dostarczanie do powiązanych punktów zbierania („powiązane punkty zbierania”) odpowiednich pojemników do zbierania i transportu;

b)zapewnia się bezpłatne zbieranie takich używanych wyrobów włókienniczych, wyrobów związanych z branżą włókienniczą i produktów obuwniczych oraz odpadów z nich zebranych w powiązanych punktach zbierania z częstotliwością proporcjonalną do obszaru objętego zasięgiem oraz objętości takich używanych wyrobów i produktów oraz odpadów z nich, jakie zazwyczaj zbierane są za pośrednictwem tych punktów zbierania;

c)zapewnia się bezpłatne zbieranie odpadów wytwarzanych przez przedsiębiorstwa społeczne i inne podmioty niegospodarujące odpadami z takich wyrobów włókienniczych, wyrobów związanych z branżą włókienniczą i produktów obuwniczych zbieranych za pośrednictwem powiązanych punktów zbierania.

Wszelka koordynacja między organizacjami odpowiedzialności producenta podlega unijnym regułom konkurencji.

6.Państwa członkowskie zapewniają, aby system zbiórki, o którym mowa w ust. 5:

a)składał się z punktów zbierania utworzonych przez organizacje odpowiedzialności producenta i podmioty gospodarujące odpadami w ich imieniu we współpracy z co najmniej jednym z następujących podmiotów: przedsiębiorstwami społecznymi i podmiotami gospodarki społecznej, dystrybutorami, organami publicznymi lub osobami trzecimi prowadzącymi w ich imieniu zbiórkę używanych wyrobów włókienniczych, wyrobów związanych z branżą włókienniczą i produktów obuwniczych oraz odpadów z nich wymienionych w załączniku IVc oraz innymi punktami dobrowolnego zbierania;

b)obejmował całe terytorium państwa członkowskiego, biorąc pod uwagę liczebność populacji i gęstość zaludnienia, przewidywaną ilość używanych wyrobów włókienniczych, wyrobów związanych z branżą włókienniczą i produktów obuwniczych oraz odpadów z nich wymienionych w załączniku IVc, dostępność i lokalizację w najbliższej okolicy użytkowników końcowych, nie ograniczając się do okolic, w których zbieranie, a następnie zarządzanie tymi wyrobami i produktami, jest zyskowne;

c)pozwalał utrzymywać stały wzrost poziomu selektywnego zbierania w celu osiągnięcia technicznie wykonalnych poziomów z uwzględnieniem dobrych praktyk.

7.Państwa członkowskie zapewniają, aby poziom zbierania, o którym mowa w ust. 6 lit. c), obliczano zgodnie z ust. 8 i 9.

8.Poziom selektywnej zbiórki, o którym mowa w ust. 6 lit. c), oblicza się jako wartość procentową uzyskaną przez podzielenie masy zużytych wyrobów włókienniczych, wyrobów związanych z branżą włókienniczą i produktów obuwniczych wymienionych w załączniku IVc zebranych zgodnie z ust. 5 w danym roku kalendarzowym w państwie członkowskim przez masę takich zużytych wyrobów i produktów wytworzonych i zebranych jako zmieszane odpady komunalne.

9.Komisja przyjmuje akty wykonawcze określające metodę obliczania i weryfikacji poziomu selektywnego zbierania, o którym mowa w ust. 6 lit. c) niniejszego artykułu. Ten akt wykonawczy przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 39 ust. 2.

10.Państwa członkowskie zapewniają, aby organizacje odpowiedzialności producenta nie miały możliwości odmowy udziału przedsiębiorstw społecznych i innych podmiotów zajmujących się ponownym użyciem w systemie selektywnej zbiórki ustanowionym zgodnie z ust. 5.

11.Bez uszczerbku dla ust. 5 lit. a) i b) oraz ust. 6 lit. a) państwa członkowskie zapewniają, aby przedsiębiorstwa społeczne mogły utrzymywać i prowadzić własne punkty selektywnego zbierania oraz aby były traktowane na równi lub preferencyjnie pod względem lokalizacji takich punktów. Państwa członkowskie zapewniają, aby przedsiębiorstwa społeczne i podmioty gospodarki społecznej, które są częścią powiązanych punktów zbierania zgodnie z ust. 6 lit. a), nie były zobowiązane do przekazywania organizacji odpowiedzialności producenta zebranych używanych wyrobów włókienniczych, wyrobów związanych z branżą włókienniczą i produktów obuwniczych oraz odpadów z nich wymienionych w załączniku IVc.

12.Państwa członkowskie zapewniają, aby punkty zbierania utworzone zgodnie z ust. 5, 6 i 11 nie podlegały wymogom rejestracji lub uzyskania zezwolenia przewidzianym w niniejszej dyrektywie.

13.Państwa członkowskie zapewniają, aby oprócz informacji, o których mowa w art. 8a ust. 2, organizacje odpowiedzialności producenta udostępniały użytkownikom końcowym, a zwłaszcza konsumentom, następujące informacje dotyczące zrównoważonej konsumpcji, ponownego użycia i gospodarowania pod koniec przydatności do użycia wyrobami włókienniczymi i produktami obuwniczymi w odniesieniu do wyrobów włókienniczych, wyrobów związanych z branżą włókienniczą i produktów obuwniczych wymienionych w załączniku IVc, które producenci udostępniają na terytorium państwa członkowskiego:

a)informacje na temat roli konsumentów w przyczynianiu się do zapobiegania powstawaniu odpadów, biorąc pod uwagę wszelkie najlepsze praktyki, w szczególności przez wspieranie wzorów zrównoważonej konsumpcji i promowanie właściwego dbania o produkty podczas ich użytkowania;

b)informacje na temat dostępnych rozwiązań w zakresie ponownego użycia oraz naprawy wyrobów włókienniczych i obuwia;

c)informacje na temat roli konsumentów w przyczynianiu się do selektywnego zbierania używanych wyrobów włókienniczych i obuwia oraz odpadów z nich;

d)informacje na temat wpływu produkcji wyrobów włókienniczych, w szczególności praktyk z zakresu szybkiej mody i konsumpcji, recyklingu i innych sposobów odzysku i unieszkodliwiania oraz niewłaściwego pozbywania się odpadów włókienniczych i obuwniczych, takich jak zaśmiecanie lub wyrzucanie do zmieszanych odpadów komunalnych, na środowisko, zdrowie ludzi oraz prawa socjalne i prawa człowieka.

14.Państwa członkowskie zapewniają, aby organizacja odpowiedzialności producenta regularnie przekazywała informacje, o których mowa w ust. 13, oraz aby informacje te były aktualne i przekazywane za pośrednictwem:

a)strony internetowej lub innych środków łączności elektronicznej;

b)informacji w przestrzeni publicznej;

c)programów i kampanii edukacyjnych;

d)oznakowania w języku lub językach łatwo zrozumiałych przez użytkowników i konsumentów.

15.W przypadku gdy w państwie członkowskim występuje kilka organizacji odpowiedzialności producenta upoważnionych do wykonywania w imieniu producentów obowiązków w zakresie rozszerzonej odpowiedzialności producenta, państwa członkowskie zapewniają, aby organizacje te obejmowały całe terytorium państwa członkowskiego systemu selektywnej zbiórki używanych wyrobów włókienniczych, wyrobów związanych z branżą włókienniczą i produktów obuwniczych oraz odpadów z nich wymienionych w załączniku IVc. Państwa członkowskie powierzają właściwemu organowi nadzór nad spełnianiem przez organizacje odpowiedzialności producenta obowiązków w sposób skoordynowany i zgodnie z unijnymi regułami konkurencji, lub wyznaczają do tego celu niezależną osobę trzecią.

16.Państwa członkowskie wymagają, aby organizacje odpowiedzialności producenta zapewniały poufność danych będących w ich posiadaniu w odniesieniu do informacji zastrzeżonych lub informacji, które można bezpośrednio przypisać poszczególnym producentom lub ich upoważnionym przedstawicielom.

17.Państwa członkowskie zapewniają, aby organizacje odpowiedzialności producenta publikowały na stronach internetowych, oprócz informacji, o których mowa w art. 8a ust. 3 lit. e):

a)co najmniej raz w roku, z zastrzeżeniem zachowania tajemnicy handlowej i przemysłowej, informacje na temat ilości produktów wprowadzonych do obrotu, poziomu selektywnego zbierania używanych wyrobów włókienniczych, wyrobów związanych z branżą włókienniczą i produktów obuwniczych oraz odpadów z nich wymienionych w załączniku IVc, w tym tego rodzaju niesprzedanych produktów, poziomów ponownego użycia, przygotowania do ponownego użycia i recyklingu, z wyszczególnieniem osobno poziomu recyklingu włókien, osiągniętego przez organizacje odpowiedzialności producenta, oraz poziomów innego odzysku, unieszkodliwiania i wywozu;

b)informacje na temat procedury wyboru podmiotów gospodarujących odpadami wybranych zgodnie z ust. 18.

18.Państwa członkowskie zapewniają, aby organizacje odpowiedzialności producenta gwarantowały niedyskryminacyjną procedurę wyboru, na podstawie przejrzystych kryteriów wyboru, bez nakładania nieproporcjonalnych obciążeń na małe i średnie przedsiębiorstwa związanych z nabywaniem usług gospodarowania odpadami od podmiotów gospodarujących odpadami, o których mowa w ust. 6 lit. a), oraz od podmiotów gospodarujących odpadami w celu ich późniejszego przetwarzania.

19.Państwa członkowskie zapewniają, aby organizacje odpowiedzialności producenta wymagały corocznego zgłaszania przez producentów danych dotyczących wyrobów włókienniczych, wyrobów związanych z branżą włókienniczą i produktów obuwniczych wymienionych w załączniku IVc.

Artykuł 22d

Gospodarowanie odpadami włókienniczymi

1.Państwa członkowskie zapewnią, do dnia 1 stycznia 2025 r. i z zastrzeżeniem art. 10 ust. 2 i 3, selektywną zbiórkę wyrobów włókienniczych przeznaczonych do ponownego użycia, przygotowania do ponownego użycia i recyklingu.

2.Państwa członkowskie zapewniają, aby infrastruktura i operacje związane ze zbieraniem, załadunkiem i rozładunkiem, transportem i składowaniem oraz inne operacje związane z odpadami włókienniczymi, w tym późniejsze operacje sortowania i przetwarzania, były chronione przed warunkami pogodowymi i innymi źródłami zanieczyszczenia, aby zapobiec uszkodzeniu i zanieczyszczeniu krzyżowemu zebranych wyrobów włókienniczych. Selektywnie zebrane używane wyroby włókiennicze i odpady włókiennicze podlegają kontroli w punkcie selektywnego zbierania w celu zidentyfikowania i wyeliminowania niedocelowych przedmiotów lub materiałów lub substancji, które są źródłem zanieczyszczenia.

3.Państwa członkowskie zapewniają, aby używane wyroby włókiennicze, wyroby związane z branżą włókienniczą i produkty obuwnicze oraz odpady z nich, które są zbierane selektywnie zgodnie z art. 22c ust. 5, były uznawane za odpady w momencie zbierania.

W odniesieniu do wyrobów włókienniczych innych niż wyroby wymienione w załączniku IVc, a także niesprzedanych wyrobów włókienniczych, wyrobów związanych z branżą włókienniczą i produktów obuwniczych wymienionych w załączniku IVc, państwa członkowskie zapewniają, aby poszczególne frakcje materiałów włókienniczych i wyrobów włókienniczych były oddzielane w punkcie wytwarzania odpadów, jeżeli takie oddzielenie ułatwia późniejsze ponowne użycie, przygotowanie do ponownego użycia lub recykling, w tym recykling włókien, jeżeli pozwala na to postęp technologiczny.

4.Państwa członkowskie zapewniają, aby używane wyroby włókiennicze, wyroby związane z branżą włókienniczą i produkty obuwnicze oraz odpady z nich, które są zbierane selektywnie zgodnie z art. 22c ust. 5, poddawano procesom sortowania w celu zapewnienia przetwarzania zgodnie z hierarchią postępowania z odpadami ustanowioną w art. 4 ust. 1.

5.Państwa członkowskie zapewniają, aby procesy sortowania używanych wyrobów włókienniczych, wyrobów związanych z branżą włókienniczą i produktów obuwniczych oraz odpadów z nich, które zbiera się selektywnie zgodnie z art. 22c ust. 5, spełniały następujące wymogi:

a)procesy sortowania mają na celu wytworzenie wyrobów włókienniczych przeznaczonych do ponownego użycia oraz przygotowania do ponownego użycia;

b)procesy sortowania w celu ponownego użycia polegają na sortowaniu wyrobów włókienniczych na odpowiednim poziomie szczegółowości i oddzielaniu frakcji, które nadają się do bezpośredniego ponownego użycia, od tych, które mają podlegać dalszym procesom przygotowania do ponownego użycia i są ukierunkowane na konkretny rynek ponownego użycia przy zastosowaniu aktualnych kryteriów sortowania odpowiednich dla rynku przyjmującego;

c)produkty, które oceniono jako nienadające się do ponownego użycia, sortuje się do recyklingu, a tam, gdzie pozwala na to postęp technologiczny, w szczególności do recyklingu włókien;

d)wyniki sortowania i późniejszych procesów odzysku ukierunkowanych na ponowne użycie spełniają kryteria pozwalające na zaprzestanie uznawania za odpady, o których to kryteriach jest mowa w art. 6.

6.Do dnia 31 grudnia 2025 r., a następnie co 5 lat, państwa członkowskie przeprowadzają badanie składu zbieranych zmieszanych odpadów komunalnych w celu określenia udziału odpadów włókienniczych w tych odpadach. Państwa członkowskie zapewniają, aby na podstawie uzyskanych informacji właściwe organy mogły wymagać od organizacji odpowiedzialności producenta podjęcia działań naprawczych w celu zwiększenia ich sieci punktów zbierania oraz przeprowadzenia kampanii informacyjnych zgodnie z art. 22c ust. 13 i 14.

7.Państwa członkowskie zapewniają, aby w celu rozróżnienia między używanymi wyrobami włókienniczymi a odpadami włókienniczymi przemieszczanie używanych wyrobów włókienniczych, wyrobów związanych z branżą włókienniczą i produktów obuwniczych, co do których istnieje podejrzenie, że są odpadami, mogło być kontrolowane przez właściwe organy państw członkowskich pod kątem zgodności z wymogami minimalnymi określonymi w ust. 8 i 9 w odniesieniu do przemieszczania używanych wyrobów włókienniczych, wyrobów związanych z branżą włókienniczą i produktów obuwniczych wymienionych w załączniku IVc oraz odpowiednio monitorowane.

8.Państwa członkowskie zapewniają, aby zorganizowane zawodowo przemieszczanie używanych wyrobów włókienniczych, wyrobów związanych z branżą włókienniczą i produktów obuwniczych spełniało wymogi minimalne dotyczące prowadzenia ewidencji określone w ust. 9 i aby towarzyszyły temu co najmniej następujące informacje:

a)kopia faktury i umowy dotyczącej sprzedaży lub przeniesienia własności wyrobów włókienniczych, wyrobów związanych z branżą włókienniczą i produktów obuwniczych, w której stwierdzono, że są one przeznaczone do bezpośredniego ponownego użycia i że się do niego nadają; 

b)dowód uprzednich procesów sortowania przeprowadzonych zgodnie z niniejszym artykułem oraz, jeżeli są one dostępne, kryteriami przyjętymi zgodnie z art. 6 ust. 2, w postaci kopii rejestrów dotyczących każdej beli w ramach przesyłki oraz protokołu zawierającego wszystkie informacje z rejestru zgodnie z ust. 9;

c)oświadczenie złożone przez osobę fizyczną lub prawną będącą w posiadaniu używanych wyrobów włókienniczych, wyrobów związanych z branżą włókienniczą lub produktów obuwniczych, która zawodowo zajmuje się transportem takich używanych wyrobów i produktów, że żaden z materiałów znajdujących się w przesyłce nie jest odpadem w rozumieniu art. 3 pkt 1;  

d)odpowiednie zabezpieczenie przed uszkodzeniem podczas transportu, załadunku i rozładunku, w szczególności poprzez wystarczające opakowanie i właściwe rozmieszczenie ładunku. 

9.Państwa członkowskie zapewniają, aby przemieszczanie używanych wyrobów włókienniczych, wyrobów związanych z branżą włókienniczą i produktów obuwniczych spełniało następujące wymogi minimalne dotyczące prowadzenia ewidencji:

a)ewidencja procesów sortowania lub przygotowania do ponownego użycia musi być bezpiecznie, ale nie na stałe, przymocowana do opakowania;

b)    ewidencja ta zawiera następujące informacje:

1)opis artykułu lub artykułów znajdujących się w beli odzwierciedlający najwyższy poziom szczegółowości sortowania, jakiemu poddano wyroby włókiennicze podczas procesów sortowania lub przygotowania do ponownego użycia, taki jak rodzaj odzieży, rozmiar, kolor, płeć, skład materiałowy,

2)nazwę i adres przedsiębiorstwa odpowiedzialnego za sortowanie końcowe lub przygotowanie do ponownego użycia.

10.Państwa członkowskie zapewniają, aby – w przypadku ustalenia przez właściwe organy państwa członkowskiego, że planowany transport używanych wyrobów włókienniczych, wyrobów związanych z branżą włókienniczą i obuwia obejmuje odpady – kosztami odpowiednich analiz, inspekcji i magazynowania używanych wyrobów włókienniczych, wyrobów związanych z branżą włókienniczą i obuwia, co których zachodzi podejrzenie, że są to odpady, można było obciążyć producentów wyrobów włókienniczych, wyrobów związanych z branżą włókienniczą i produktów obuwniczych wymienionych w załączniku IVc, osoby trzecie działające w ich imieniu lub inne osoby organizujące przedmiotowy transport.

* Rozporządzenie Rady (EWG) nr 2658/87 z dnia 23 lipca 1987 r. w sprawie nomenklatury taryfowej i statystycznej oraz w sprawie Wspólnej Taryfy Celnej (Dz.U. L 256 z 7.9.1987, s. 1).

** Rozporządzenie .../... (Dz.U. .... s. ) [Urząd Publikacji: proszę wstawić szczegółowe informacje dotyczące publikacji rozporządzenia w sprawie ekoprojektu dla zrównoważonych produktów]”;

8)w art. 29 uchyla się ust. 2a;

9)dodaje się art. 29a w brzmieniu:

„Artykuł 29a

Programy zapobiegania powstawaniu odpadów żywności

1.Do dnia [Urząd Publikacji: proszę wstawić datę przypadającą dwa lata po dacie wejścia w życie niniejszej dyrektywy zmieniającej] państwa członkowskie dokonują przeglądu swoich programów zapobiegania powstawaniu odpadów żywności i dostosowują je w celu osiągnięcia celów przewidzianych w art. 9a ust. 4. Programy te zawierają co najmniej środki określone w art. 9 ust. 1 i w art. 9a ust. 1 oraz, w stosownych przypadkach, środki wymienione w załącznikach IV i IVa.

2.Każde państwo członkowskie wyznacza właściwe organy odpowiedzialne za koordynację środków zmniejszania ilości odpadów żywności wdrożonych w celu osiągnięcia celu określonego w art. 9a ust. 4 i informuje o tym Komisję do dnia [Urząd Publikacji: proszę wstawić datę przypadającą trzy miesiące po dacie wejścia w życie niniejszej dyrektywy zmieniającej]. Następnie Komisja publikuje te informacje na odpowiedniej stronie internetowej UE.”;

10)w art. 37 wprowadza się następujące zmiany:

a)ust. 3 akapit pierwszy otrzymuje brzmienie:

„Państwa członkowskie co roku zgłaszają Europejskiej Agencji Środowiska dane dotyczące wdrażania art. 9 ust. 4 oraz dane, o których mowa w art. 22c ust. 17 lit. a). Państwa członkowskie nie mają obowiązku zgłaszania danych ilościowych dotyczących ponownego użycia wyrobów włókienniczych zgodnie z art. 9 ust. 4. Państwa członkowskie co roku zgłaszają Komisji dane dotyczące wdrażania art. 9a ust. 2.”;

b)ust. 7 otrzymuje brzmienie:

„7. Komisja przyjmie akty wykonawcze ustanawiające format zgłaszania danych, o których mowa w ust. 1, 3, 4a i 5 niniejszego artykułu. Do celów składania sprawozdań z wdrożenia art. 11 ust. 2 lit. a) i b) państwa członkowskie stosują format określony w decyzji wykonawczej Komisji z dnia 18 kwietnia 2012 r. ustanawiającej kwestionariusz na potrzeby sprawozdań państw członkowskich z wykonania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE w sprawie odpadów. Do celów składania sprawozdań dotyczących odpadów żywności przy opracowywaniu formatu zgłaszania danych uwzględnia się metodykę opracowaną zgodnie z art. 9a ust. 3. Takie akty wykonawcze przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 39 ust. 2 niniejszej dyrektywy.”;

11)w art. 38 wprowadza się następujące zmiany:

a)ust. 2 i 3 otrzymują brzmienie:

„2. Uprawnienia do przyjmowania aktów delegowanych, o których mowa w art. 7 ust. 1, art. 9a ust. 3, art. 11a ust. 10, art. 27 ust. 1 i 4 oraz art. 38 ust. 2 i 3, powierza się Komisji na okres pięciu lat od dnia 4 lipca 2018 r. Uprawnienia do przyjmowania aktów delegowanych, o których mowa w art. 22a ust. 2, powierza się Komisji na okres pięciu lat od dnia [Urząd Publikacji: proszę wstawić datę przypadającą osiemnaście miesięcy po dacie wejścia w życie niniejszej dyrektywy zmieniającej]. Komisja sporządza sprawozdanie dotyczące przekazania uprawnień nie później niż dziewięć miesięcy przed końcem okresu pięciu lat. Przekazanie uprawnień zostaje automatycznie przedłużone na takie same okresy, chyba że Parlament Europejski lub Rada sprzeciwią się takiemu przedłużeniu nie później niż trzy miesiące przed końcem każdego okresu.

3. Przekazanie uprawnień, o którym mowa w art. 7 ust. 1, art. 9a ust. 3, art. 11a ust. 10, art, 22a ust. 2, art. 27 ust. 1 i 4 oraz art. 38 ust. 2 i 3, może zostać w dowolnym momencie odwołane przez Parlament Europejski lub Radę. Decyzja o odwołaniu kończy przekazanie określonych w niej uprawnień. Decyzja o odwołaniu staje się skuteczna następnego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej lub w późniejszym terminie określonym w tej decyzji. Nie wpływa ona na ważność już obowiązujących aktów delegowanych.”;

b)ust. 6 otrzymuje brzmienie:

„6. Akt delegowany przyjęty na podstawie art. 7 ust. 1, art. 9a ust. 3, art. 11a ust. 10, art, 22a ust. 2, art. 27 ust. 1 i 4 oraz art. 38 ust. 2 i 3 wchodzi w życie tylko wówczas, gdy ani Parlament Europejski, ani Rada nie wyraziły sprzeciwu w terminie dwóch miesięcy od przekazania tego aktu Parlamentowi Europejskiemu i Radzie, lub gdy, przed upływem tego terminu, zarówno Parlament Europejski, jak i Rada poinformowały Komisję, że nie wniosą sprzeciwu. Termin ten przedłuża się o dwa miesiące z inicjatywy Parlamentu Europejskiego lub Rady.”;

12)dodaje się załącznik IVc zgodnie z załącznikiem do niniejszej dyrektywy.

Artykuł 2

Transpozycja

1.Państwa członkowskie wprowadzają w życie przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne niezbędne do wykonania niniejszej dyrektywy najpóźniej do dnia [Urząd Publikacji: proszę wstawić datę przypadającą osiemnaście miesięcy po dacie wejścia w życie niniejszej dyrektywy zmieniającej] r. Niezwłocznie przekazują Komisji tekst tych przepisów.

Przepisy przyjęte przez państwa członkowskie zawierają odniesienie do niniejszej dyrektywy lub odniesienie takie towarzyszy ich urzędowej publikacji. Metody dokonywania takiego odniesienia określane są przez państwa członkowskie.

2.Państwa członkowskie przekazują Komisji tekst podstawowych przepisów prawa krajowego przyjętych w dziedzinie objętej niniejszą dyrektywą.

Artykuł 3

Wejście w życie

Niniejsza dyrektywa wchodzi w życie dwudziestego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Artykuł 4

Adresaci

Niniejsza dyrektywa skierowana jest do państw członkowskich.

Sporządzono w Brukseli dnia […] r.

OCENA SKUTKÓW FINANSOWYCH REGULACJI

1.STRUKTURA WNIOSKU/INICJATYWY

1.1.Tytuł wniosku/inicjatywy

1.2.Obszary polityki, których dotyczy wniosek/inicjatywa

1.3.Wniosek/inicjatywa dotyczy:

1.4.Cel(e)

1.4.1.Cel(e) ogólny(e)

1.4.2.Cel(e) szczegółowy(e)

1.4.3.Oczekiwane wyniki i wpływ

1.4.4.Wskaźniki dotyczące realizacji celów

1.5.Uzasadnienie wniosku/inicjatywy

1.5.1.Potrzeby, które należy zaspokoić w perspektywie krótko- lub długoterminowej, w tym szczegółowy terminarz przebiegu realizacji inicjatywy

1.5.2.Wartość dodana z tytułu zaangażowania Unii Europejskiej (może wynikać z różnych czynników, na przykład korzyści koordynacyjnych, pewności prawa, większej efektywności lub komplementarności). Na potrzeby tego punktu „wartość dodaną z tytułu zaangażowania Unii” należy rozumieć jako wartość wynikającą z unijnej interwencji, wykraczającą poza wartość, która zostałaby wytworzona przez same państwa członkowskie.

1.5.3.Główne wnioski wyciągnięte z podobnych działań

1.5.4.Spójność z wieloletnimi ramami finansowymi oraz możliwa synergia z innymi właściwymi instrumentami

1.5.5.Ocena różnych dostępnych możliwości finansowania, w tym zakresu przegrupowania środków

1.6.Czas trwania i wpływ finansowy wniosku/inicjatywy

1.7.Planowane metody wykonania budżetu

2.ŚRODKI ZARZĄDZANIA

2.1.Zasady nadzoru i sprawozdawczości

2.2.System zarządzania i kontroli

2.2.1.Uzasadnienie dla systemu zarządzania, mechanizmów finansowania wykonania, warunków płatności i proponowanej strategii kontroli

2.2.2.Informacje dotyczące zidentyfikowanego ryzyka i systemów kontroli wewnętrznej ustanowionych w celu jego ograniczenia

2.2.3.Oszacowanie i uzasadnienie efektywności kosztowej kontroli (relacja kosztów kontroli do wartości zarządzanych funduszy powiązanych) oraz ocena prawdopodobnego ryzyka błędu (przy płatności i przy zamykaniu)

2.3.Środki zapobiegania nadużyciom finansowym i nieprawidłowościom

3.SZACUNKOWY WPŁYW FINANSOWY WNIOSKU/INICJATYWY

3.1.Działy wieloletnich ram finansowych i linie budżetowe po stronie wydatków, na które wniosek/inicjatywa ma wpływ

3.2.Szacunkowy wpływ finansowy wniosku na środki

3.2.1.Podsumowanie szacunkowego wpływu na środki operacyjne

3.2.2.Przewidywany produkt finansowany ze środków operacyjnych

3.2.3.Podsumowanie szacunkowego wpływu na środki administracyjne

3.2.3.1.Szacowane zapotrzebowanie na zasoby ludzkie

3.2.4.Zgodność z obowiązującymi wieloletnimi ramami finansowymi

3.2.5.Udział osób trzecich w finansowaniu

3.3.Szacunkowy wpływ na dochody

1.STRUKTURA WNIOSKU/INICJATYWY

1.1.Tytuł wniosku/inicjatywy

1.2.Obszary polityki, których dotyczy wniosek/inicjatywa 

1.3.Wniosek/inicjatywa dotyczy:

 nowego działania 

 nowego działania, będącego następstwem projektu pilotażowego/działania przygotowawczego 86  

 przedłużenia bieżącego działania 

 połączenia lub przekształcenia co najmniej jednego działania pod kątem innego/nowego działania 

1.4.Cel(e)

1.4.1.Cel(e) ogólny(e)

1.4.2.Cel(e) szczegółowy(e)

1.4.3.Oczekiwane wyniki i wpływ

Należy wskazać, jakie efekty przyniesie wniosek/inicjatywa beneficjentom/grupie docelowej.

1.4.4.Wskaźniki dotyczące realizacji celów

Należy wskazać wskaźniki stosowane do monitorowania postępów i osiągnięć.

1.5.Uzasadnienie wniosku/inicjatywy

1.5.1.Potrzeby, które należy zaspokoić w perspektywie krótko- lub długoterminowej, w tym szczegółowy terminarz przebiegu realizacji inicjatywy

1.5.2.Wartość dodana z tytułu zaangażowania Unii Europejskiej (może wynikać z różnych czynników, na przykład korzyści koordynacyjnych, pewności prawa, większej efektywności lub komplementarności). Na potrzeby tego punktu „wartość dodaną z tytułu zaangażowania Unii” należy rozumieć jako wartość wynikającą z unijnej interwencji, wykraczającą poza wartość, która zostałaby wytworzona przez same państwa członkowskie.

1.5.3.Główne wnioski wyciągnięte z podobnych działań

1.5.4.Spójność z wieloletnimi ramami finansowymi oraz możliwa synergia z innymi właściwymi instrumentami

1.5.5.Ocena różnych dostępnych możliwości finansowania, w tym zakresu przegrupowania środków

1.6.Czas trwania i wpływ finansowy wniosku/inicjatywy

 Ograniczony czas trwania

–    Okres trwania wniosku/inicjatywy: od [DD/MM]RRRR r. do [DD/MM]RRRR r.

–    Okres trwania wpływu finansowego: od RRRR r. do RRRR r. w odniesieniu do środków na zobowiązania oraz od RRRR r. do RRRR r. w odniesieniu do środków na płatności.

 Nieograniczony czas trwania

–Wprowadzenie w życie z okresem rozruchu od 2024 r. do 2028 r.,

–po którym następuje faza operacyjna.

1.7.Planowane metody wykonania budżetu 87

 Bezpośrednie zarządzanie przez Komisję

– w ramach jej służb, w tym za pośrednictwem jej pracowników w delegaturach Unii;

– przez agencje wykonawcze;

 Zarządzanie dzielone z państwami członkowskimi

 Zarządzanie pośrednie poprzez przekazanie zadań związanych z wykonaniem budżetu:

– państwom trzecim lub organom przez nie wyznaczonym;

– organizacjom międzynarodowym i ich agencjom (należy wyszczególnić);

– EBI oraz Europejskiemu Funduszowi Inwestycyjnemu;

– organom, o których mowa w art. 70 i 71 rozporządzenia finansowego;

– organom prawa publicznego;

– podmiotom podlegającym prawu prywatnemu, które świadczą usługi użyteczności publicznej, o ile są im zapewnione odpowiednie gwarancje finansowe;

– podmiotom podlegającym prawu prywatnemu państwa członkowskiego, którym powierzono realizację partnerstwa publiczno-prywatnego i zapewniono odpowiednie gwarancje finansowe;

– podmiotom lub osobom odpowiedzialnym za wykonanie określonych działań w dziedzinie wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa na mocy tytułu V Traktatu o Unii Europejskiej oraz określonym we właściwym podstawowym akcie prawnym.

–W przypadku wskazania więcej niż jednego trybu należy podać dodatkowe informacje w części „Uwagi”.

Uwagi

2.ŚRODKI ZARZĄDZANIA

2.1.Zasady nadzoru i sprawozdawczości

Określić częstotliwość i warunki

2.2.System zarządzania i kontroli

2.2.1.Uzasadnienie dla systemu zarządzania, mechanizmów finansowania wykonania, warunków płatności i proponowanej strategii kontroli

2.2.2.Informacje dotyczące zidentyfikowanego ryzyka i systemów kontroli wewnętrznej ustanowionych w celu jego ograniczenia

2.2.3.Oszacowanie i uzasadnienie efektywności kosztowej kontroli (relacja kosztów kontroli do wartości zarządzanych funduszy powiązanych) oraz ocena prawdopodobnego ryzyka błędu (przy płatności i przy zamykaniu)

2.3.Środki zapobiegania nadużyciom finansowym i nieprawidłowościom

Określić istniejące lub przewidywane środki zapobiegania i ochrony, np. ze strategii zwalczania nadużyć finansowych.

3.SZACUNKOWY WPŁYW FINANSOWY WNIOSKU/INICJATYWY

3.1.Działy wieloletnich ram finansowych i linie budżetowe po stronie wydatków, na które wniosek/inicjatywa ma wpływ

·Istniejące linie budżetowe

Według działów wieloletnich ram finansowych i linii budżetowych

·Proponowane nowe linie budżetowe

Nie dotyczy

3.2.Szacunkowy wpływ finansowy wniosku na środki

3.2.1.Podsumowanie szacunkowego wpływu na środki operacyjne

–    Wniosek/inicjatywa nie wiąże się z koniecznością wykorzystania środków operacyjnych

–    Wniosek/inicjatywa wiąże się z koniecznością wykorzystania środków operacyjnych, jak określono poniżej:

w mln EUR (do trzech miejsc po przecinku)

Niniejszą część uzupełnia się przy użyciu „danych budżetowych o charakterze administracyjnym”, które należy najpierw wprowadzić do załącznika do oceny skutków finansowych regulacji (załącznika 5 do decyzji Komisji w sprawie przepisów wewnętrznych dotyczących wykonania budżetu ogólnego Unii Europejskiej), przesyłanego do DECIDE w celu konsultacji między służbami.

Koszty DG ENV wynikają z procedury współdecyzji i wdrażania oraz z poszczególnych aktów wykonawczych proponowanych w ramach proponowanych zmian.  

Obecny personel (0,75 EPC w grupie funkcyjnej AD) zostanie w pełni zaangażowany w proces negocjowania i ogólnego wdrażania zmienionej dyrektywy oraz poszczególne prace przygotowawcze i przygotowanie projektów aktów wykonawczych zgodnie z terminami zaproponowanymi we wniosku dotyczącym zmiany. Do wykonania tych ostatnich zadań potrzebne będzie 0,33 EPC (grupa funkcyjna AD). 

3 dodatkowe stanowiska kontraktowe (3 pracowników kontraktowych) są niezbędne do przeprowadzenia prac technicznych obejmujących: 

– akty wykonawcze ustanawiające zharmonizowany format wpisu do rejestru 

– możliwe akty delegowane mające na celu zmianę kodów Nomenklatury scalonej wymienionych w załączniku IVc w celu ich dostosowania do kodów wymienionych w załączniku 1 do rozporządzenia Rady (EWG) nr 2658/87 oraz w celu zapewnienia pewności prawa w odniesieniu do produktów objętych rozszerzoną odpowiedzialnością producenta 

– możliwe akty wykonawcze określające kryteria dotyczące organizacji odpowiedzialności producenta w odniesieniu do wkładów finansowych wpłacanych przez producentów 

– akt wykonawczy określający metodę obliczania i weryfikacji poziomu selektywnej zbiórki 

– akty wykonawcze przyjęte zgodnie z ust. 37 niniejszego artykułu określające format zgłaszania danych, o których mowa w ust. 1, w celu ich dostosowania do wymagań określonych w ust. 3 tego artykułu. 

Koszty DG SANTE wynikają z procesu współdecyzji i monitorowania realizacji we wszystkich państwach członkowskich. Odzwierciedlają one obecny personel (grupa funkcyjna AD).

w mln EUR (do trzech miejsc po przecinku) 

3.2.2.Przewidywany produkt finansowany ze środków operacyjnych

Środki na zobowiązania w mln EUR (do trzech miejsc po przecinku)

3.2.3.Podsumowanie szacunkowego wpływu na zasoby ludzkie i środki administracyjne

Szacunkowe zapotrzebowanie na środki administracyjne w Komisji

–    Wniosek/inicjatywa nie wiąże się z koniecznością wykorzystania środków administracyjnych.

–    Wniosek/inicjatywa wiąże się z koniecznością wykorzystania środków administracyjnych, jak określono poniżej:

w mln EUR (do trzech miejsc po przecinku)  

Potrzeby w zakresie środków na zasoby ludzkie i inne wydatki o charakterze administracyjnym zostaną pokryte z zasobów dyrekcji generalnej już przydzielonych na zarządzanie tym działaniem lub przesuniętych w ramach dyrekcji generalnej, uzupełnionych w razie potrzeby wszelkimi dodatkowymi zasobami, które mogą zostać przydzielone zarządzającej dyrekcji generalnej w ramach procedury rocznego przydziału środków oraz w świetle istniejących ograniczeń budżetowych.

3.2.3.3.Szacowane zapotrzebowanie na zasoby ludzkie w Komisji 

–    Wniosek/inicjatywa nie wiąże się z koniecznością wykorzystania zasobów ludzkich.  

–    Wniosek/inicjatywa wiąże się z koniecznością wykorzystania zasobów ludzkich, jak określono poniżej: 

XX oznacza odpowiedni obszar polityki lub odpowiedni tytuł w budżecie.

Potrzeby w zakresie zasobów ludzkich zostaną pokryte z zasobów dyrekcji generalnej już przydzielonych na zarządzanie tym działaniem lub przesuniętych w ramach dyrekcji generalnej, uzupełnionych w razie potrzeby wszelkimi dodatkowymi zasobami, które mogą zostać przydzielone zarządzającej dyrekcji generalnej w ramach procedury rocznego przydziału środków oraz w świetle istniejących ograniczeń budżetowych.

Opis zadań do wykonania:

3.2.4.Zgodność z obowiązującymi wieloletnimi ramami finansowymi

Wniosek/inicjatywa:

–    może zostać w pełni sfinansowany(a) przez przegrupowanie środków w ramach odpowiedniego działu wieloletnich ram finansowych (WRF).

–    wymaga zastosowania nieprzydzielonego marginesu środków w ramach odpowiedniego działu WRF lub zastosowania specjalnych instrumentów zdefiniowanych w rozporządzeniu w sprawie WRF.

–    wymaga rewizji WRF.

3.2.5.Udział osób trzecich w finansowaniu

Wniosek/inicjatywa:

–    nie przewiduje współfinansowania ze strony osób trzecich

–    przewiduje współfinansowanie ze strony osób trzecich szacowane zgodnie z poniższymi szacunkami:

środki w mln EUR (do trzech miejsc po przecinku)

3.3.Szacunkowy wpływ na dochody

–    Wniosek/inicjatywa nie ma wpływu finansowego na dochody

–    Wniosek/inicjatywa ma wpływ finansowy określony poniżej:

    wpływ na zasoby własne

    wpływ na dochody inne

Wskazać, czy dochody są przypisane do linii budżetowej po stronie wydatków    

w mln EUR (do trzech miejsc po przecinku)

W przypadku wpływu na dochody przeznaczone na określony cel należy wskazać linie budżetowe po stronie wydatków, które ten wpływ obejmie.

Pozostałe uwagi (np. metoda/wzór użyte do obliczenia wpływu na dochody albo inne informacje).

(1)    Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiej, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów „Europejski Zielony Ład”, COM(2019) 640 final.

(2)    Nowy plan działania UE dotyczący gospodarki o obiegu zamkniętym na rzecz czystszej i bardziej konkurencyjnej Europy, COM(2020) 98 final z dnia 11 marca 2020 r.

(3)     Ścieżki transformacji UE (europa.eu) .

(4)    Dz.U. L 312 z 22.11.2008, s. 3.

(5)    Europejska Agencja Środowiska, „Waste prevention in Europe” [„Zapobieganie powstawaniu odpadów w Europie”], 2021, Zapobieganie powstawaniu odpadów w Europie — Europejska Agencja Środowiska (europa.eu) .

(6)    Lai, O., „What is fast fashion” [„Czym jest szybka moda”], Earth.org, 2021, https://earth.org/what-is-fast-fashion

(7)    Warsztaty z zainteresowanymi stronami.

(8)    Komisja Europejska, Wspólne Centrum Badawcze, 2021, https://data.europa.eu/doi/10.2760/858144  

(9)    Komisja Europejska, Wspólne Centrum Badawcze. Techno-scientific assessment of the management options for used and waste textiles [Techniczno-naukowa ocena wariantów zarządzania używanymi wyrobami włókienniczymi i odpadami włókienniczymi], 2023 (w trakcie opracowywania).

(10)    Komisja Europejska, Wspólne Centrum Badawcze. Techno-scientific assessment of the management options for used and waste textiles [Techniczno-naukowa ocena wariantów zarządzania używanymi wyrobami włókienniczymi i odpadami włókienniczymi], 2023 (w trakcie opracowywania).

(11)    Europejska Agencja Środowiska, 2019.

(12)    EEA. „Textiles and the environment: the role of design in Europe’s circular economy” [„Wyroby włókiennicze i środowisko: rola projektowania w europejskiej gospodarce o obiegu zamkniętym”], 2022. Dostępne pod adresem: https://www.eea.europa.eu/publications/textiles-and-the-environment-the

(13)    Ellen Mac Arthur Foundation, 2017, https://ellenmacarthurfoundation.org/a-new-textiles-economy

(14)    Hierarchia postępowania z odpadami jest główną koncepcją dyrektywy ramowej w sprawie odpadów, w której ustalono preferowaną kolejność gospodarowania odpadami i ich unieszkodliwiania: najpierw zapobieganie (w tym ponowne użycie), a następnie działania związane z gospodarowaniem odpadami: przygotowanie do ponownego użycia, recykling, odzysk, a na końcu unieszkodliwianie. Odbywa się to z uwzględnieniem przepisów szczegółowych i docelowych parametrów skuteczności, takich jak ustanowienie obowiązków selektywnej zbiórki i celów w zakresie zapobiegania, recyklingu lub kierowania odpadów na składowiska.

(15)    COM(2020) 98 final.

(16)    COM(2022) 141 final.

(17)    Sanye Mengual, E. i Sala, S., 2023. Consumption Footprint and Domestic Footprint: Assessing the environmental impacts of EU consumption [Ślad konsumpcyjny i ślad krajowy: ocena wpływu konsumpcji i produkcji w UE na środowisko]. 

(18)    Sanyé-Mengual, E., Biganzoli, F., Valente, A., Pfister, S., Sala, S. (2023). What are the main environmental impacts and products contributing to the biodiversity footprint of EU consumption? A comparison of life cycle impact assessment methods and models [Co jest głównym czynnikiem wywierającym wpływ na środowisko i które produkty przyczyniają się do zwiększania wpływu konsumpcji na bioróżnorodność w UE? Porównanie metod i modeli oceny wpływu cyklu życia].

(19)     https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/env_wasfw/default/table?lang=en

(20)    Obliczono przy użyciu metody obliczania śladu konsumpcyjnego przedstawionej w:Komisja Europejska, Wspólne Centrum Badawcze, Sanyé Mengual, E., Sala, S. Consumption footprint and domestic footprint: assessing the environmental impacts of EU consumption and production: life cycle assessment to support the European Green Deal [Ślad konsumpcyjny i ślad krajowy: ocena wpływu konsumpcji i produkcji w UE na środowisko: ocena cyklu życia w celu wsparcia Europejskiego Zielonego Ładu], Urząd Publikacji Unii Europejskiej, 2023, https://data.europa.eu/doi/10.2760/218540

(21)    Jednostka m3 ekwiwalentu zasobów światowych oznacza średnie zużycie wody na świecie w metrach sześciennych. Średnia ta jest średnią ważoną zużycia, a zatem oznacza miejsca, w których woda jest obecnie zużywana.

(22)    W ocenie uwzględniono wpływ na cztery właściwości gleby: produkcję biotyczną, odporność na erozję, uzupełnianie wód gruntowych i filtrację mechaniczną, jak przedstawiono w: De Laurentiis, V., Secchi, M., Bos, U., Horn, R., Laurent, A. i Sala, S., „Soil quality index: Exploring options for a comprehensive assessment of land use impacts in LCA” [„Wskaźnik jakości gleby: Analiza możliwości kompleksowej oceny oddziaływania użytkowania gruntów w LCA”], Journal of Cleaner Production, 215, s. 63–74, 2019.

(23)    Ślad konsumpcji obejmuje 16 kategorii wpływu śladu środowiskowego (Komisja Europejska, 2021), w tym eutrofizację wód słodkich, która jest spowodowana głównie emisjami fosforu.

(24)    Dz.U. L 471 z 30.12.2021, s. 1.

(25)    Eurostat, 2022 r. (zob. przypis 92, s. 32).

(26)    Manfredi, S. i Cristobal, J., „Towards more sustainable management of European food waste: Methodological approach and numerical application” [„W kierunku bardziej zrównoważonego gospodarowania odpadami żywności w Europie: podejście metodyczne i zastosowanie metod numerycznych”]. Waste Management and Research, t. 34, wyd. 9, s. 957–968, 2016, https://doi.org/10.1177/0734242X16652965

(27)    Komisja Europejska, Dyrekcja Generalna ds. Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, EU agricultural outlook for markets, income and environment 2022–2032 [Perspektywy rolnictwa w UE dla rynków, dochodów i środowiska 2022–2032], Urząd Publikacji Unii Europejskiej, 2023, s. 43. https://data.europa.eu/doi/10.2762/29222Uwaga: bardzo małe odchylenie (mniejsze niż 1 %) ze względu na nieco inny poziom bazowy MAGNET.

(28)    Eurostat, październik 2022 r. Warunki życia w Europie – deprywacja materialna i obciążenie ekonomiczne – Statistics Explained.

(29)    Potrzebę zapewnienia dostępu do żywności i solidarności w łańcuchu dostaw żywności podkreślono również w zaleceniach europejskiego panelu obywatelskiego ds. marnowania żywności. Pełny zbiór zaleceń zawarto w załączniku 16 do sprawozdania z oceny skutków.

(30)    COM(2020) 381 final.

(31)    Dz.U. L 248 z 27.9.2019, s. 77.

(32)    Dz.U. C 361 z 25.10.2017, s. 1.

(33)    Dz.U. C 133 z 16.4.2018, s. 2.

(34)    https://food.ec.europa.eu/safety/food-waste/eu-actions-against-food-waste/eu-platform-food-losses-and-food-waste_en

(35)    https://food.ec.europa.eu/system/files/2021-05/fs_eu-actions_action_platform_key-rcmnd_en.pdf

(36)    https://food.ec.europa.eu/safety/food-waste/eu-actions-against-food-waste/date-marking-and-food-waste-prevention_pl

(37)    https://ec.europa.eu/food/safety/food_waste/eu-food-loss-waste-prevention-hub/eu-member-state-page/show/FI

(38)    https://restwith.eu/

(39)    Komisja Europejska, Wspólne Centrum Badawcze, Caldeira, C., Sala, S. i De Laurentiis, V., Assessment of food waste prevention actions. Development of an evaluation framework to assess the performance of food waste prevention action. [Ocena działań na rzecz zapobiegania powstawaniu odpadów żywności. Opracowanie ram ewaluacji w celu oceny skuteczności działań na rzecz zapobiegania powstawaniu odpadów żywności], Urząd Publikacji, 2019. 

(40)    Zob. projekty „CHORIZO” i „ToNoWaste” .

(41)    Zob. projekty „FOLOU” i „WASTELESS” .

(42)    Na przykład: zaproszenie do składania wniosków opublikowane przez HADEA w 2022 r., aby pomóc zainteresowanym stronom w podjęciu działań na rzecz walki z marnowaniem żywności .

(43)    Komisja Europejska, Bezpieczeństwo żywności, „Kodeks postępowania UE dotyczący odpowiedzialnych praktyk w zakresie biznesu i marketingu w sektorze spożywczym”, 2021.

(44)    COM(2022) 66 final.

(45)    COM(2021) 709 final.

(46)    COM(2022) 142 final.

(47)    Dz.U. L 272 z 18.10.2011, s. 1.

(48)    Dz.U. L 396 z 30.12.2006, s. 1.

(49)    COM(2020) 562 final.

(50)    COM(2012) 60 final.

(51)    https://op.europa.eu/pl/publication-detail/-/publication/404a8144-8892-11ec-8c40-01aa75ed71a1

(52)     https://data.consilium.europa.eu/doc/document/ST-15441-2022-INIT/pl/pdf

(53)     SWD(2023) 4 final, „Czynniki bezpieczeństwa żywnościowego”.

(54)    Dz.U. C 326 z 26.10.2012, s. 47. 

(55)    Komisja Europejska, „Wyraź swoją opinię – inicjatywy opublikowane”, Wpływ gospodarowania odpadami na środowisko – przegląd unijnych ram dotyczących odpadów, https://ec.europa.eu/info/law/better-regulation/have-your-say/initiatives/13225-Wp%C5%82yw-gospodarowania-odpadami-na-srodowisko-przeglad-unijnych-ram-dotyczacych-odpadow_pl

(56)    Komisja Europejska, „Wyraź swoją opinię – inicjatywy opublikowane”, „Cele w zakresie ograniczenia marnowania żywności”, https://ec.europa.eu/info/law/better-regulation/have-your-say/initiatives/13223-Cele-w-zakresie-ograniczenia-marnowania-zywnosci_pl

(57)    Na stronie: „Wpływ gospodarowania odpadami na środowisko – przegląd unijnych ram dotyczących odpadów” (europa.eu)   podano liczbę 198 odpowiedzi, ponieważ jedna jest powtórzeniem odpowiedzi przedstawionej na forum WEEE.

(58)    Wszystkie otrzymane odpowiedzi uznano za ważne. 

(59)    Zakłada się, że wysoka liczba respondentów z Belgii wynika z faktu, że w Brukseli znajduje się wiele organizacji reprezentujących różne grupy interesów przed instytucjami Unii, takich jak stowarzyszenia branżowe, organizacje pozarządowe i konsumenckie itp.

(60)    Europejski panel obywatelski ds. marnowania żywności, „Zalecenia końcowe” , luty 2023 r.

(61)     Komisja Europejska, Wspólne Centrum Badawcze. Circular economy perspectives in the EU Textile sector [Perspektywy gospodarki o obiegu zamkniętym w unijnym sektorze włókienniczym], 2021 oraz Komisja Europejska, Wspólne Centrum Badawcze. Techno-scientific assessment of the management options for used and waste textiles [Techniczno-naukowa ocena wariantów zarządzania używanymi wyrobami włókienniczymi i odpadami włókienniczymi]. 2023 (w trakcie opracowywania).

(62)    De Laurentiis, V., Mancini, L., Casonato, C., Boysen-Urban, K., De Jong, B., M'Barek, R., Sanyé Mengual, E., Sala, S., Setting the scene for an EU initiative on food waste reduction targets [Ogólny zarys sytuacji: inicjatywa UE dotycząca celów w zakresie ograniczenia marnowania żywności]. Urząd Publikacji Unii Europejskiej, Luksemburg, 2023, doi: 10.2760/13859, JRC133967.

(63)    De Jong, B., Boysen-Urban, K., De Laurentiis, V., Philippidis, G., Bartelings, H., Mancini, L., Biganzoli, F., Sanyé Mengual, E., Sala, S., Lasarte-López, J., Rokicki, B., M’barek, R. Assessing the economic, social and environmental impacts of food waste reduction targets. A model-based analysis[Ocena skutków gospodarczych, społecznych i środowiskowych celów w zakresie ograniczenia marnowania żywności. Ocena oparta na modelu] Urząd Publikacji Unii Europejskiej, Luksemburg, 2023, doi:10.2760/77251, JRC133971.

(64)     https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Food_waste_and_food_waste_prevention_-_estimates . Dostęp do bazy danych można uzyskać, wpisując kod ( env_wasfw ) na stronie Eurostatu.

(65)    Informacje na temat kanałów, za pośrednictwem których gospodarka o obiegu zamkniętym wpływa na konkurencyjność, można znaleźć w następujących publikacjach: Flachenecker, F. (2018) „The causal impact of material productivity on macroeconomic competitiveness in the EU”, Environmental Economics and Policy Studies, wyd. 20, s. 17–46, https://doi.org/10.1007/s10018-016-0180-3 i Flachenecker, F., Kornejew, M. (2019) „The causal impact of material productivity on microeconomic competitiveness and environmental performance in the EU”, Environmental Economics and Policy Studies, wyd. 21, s. 87–122, https://doi.org/10.1007/s10018-018-0223-z

(66)    COM(2014) 397 final.

(67)    Dz.U. C z , s. .

(68)    Dz.U. C z , s. .

(69)    COM(2020) 98 final z dnia 11 marca 2020 r.

(70)    Ścieżki transformacji UE (europa.eu).

(71)    COM(2022) 141 final z dnia 30 marca 2022 r.

(72)    Pełny wykaz zaleceń zawarto w załączniku 16 do sprawozdania z oceny skutków.

(73)    Dz.U. L 140 z 5.6.2009, s. 114.

(74)    Dz.U. L 114 z 27.4.2006, s. 9.

(75)    Dz.U. L 312 z 22.11.2008, s. 3.

(76)    Decyzja delegowana Komisji (UE) 2019/1597 z dnia 3 maja 2019 r. uzupełniająca dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE w odniesieniu do wspólnej metody i minimalnych wymagań jakościowych dla jednolitego pomiaru poziomów odpadów żywności (Dz.U. L 248 z 27.9.2019, s. 77).

(77)    Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/83/UE z dnia 25 października 2011 r. w sprawie praw konsumentów, zmieniająca dyrektywę Rady 93/13/EWG i dyrektywę 1999/44/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz uchylająca dyrektywę Rady 85/577/EWG i dyrektywę 97/7/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (Dz.U. L 304 z 22.11.2011, s. 64).

(78)    Dz.U. L 256 z 7.9.1987, s. 1.

(79)    COM(2021) 778 final z 9 grudnia 2021 r.

(80)    Proszę wstawić numer referencyjny Dz.U. po przyjęciu aktu prawnego.

(81)    Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1007/2011 z dnia 27 września 2011 r. w sprawie nazewnictwa włókien tekstylnych oraz etykietowania i oznakowywania składu surowcowego wyrobów włókienniczych, a także uchylenia dyrektywy Rady 73/44/EWG oraz dyrektyw Parlamentu Europejskiego i Rady 96/73/WE i 2008/121/WE (Dz.U. L 272 z 18.10.2011, s. 1).

(82)    Proszę wstawić numer referencyjny Dz.U. po przyjęciu aktu prawnego.

(83)    Dz.U. L 277 z 27.10.2022, s. 1

(84)    Proszę wstawić numer referencyjny Dz.U. po przyjęciu aktu prawnego.

(85)    Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 z dnia 16 lutego 2011 r. ustanawiające przepisy i zasady ogólne dotyczące trybu kontroli przez państwa członkowskie wykonywania uprawnień wykonawczych przez Komisję (Dz.U. L 55 z 28.2.2011, s. 13).

(86)    O którym mowa w art. 58 ust. 2 lit. a) lub b) rozporządzenia finansowego.

(87)    Szczegóły dotyczące metod wykonania budżetu oraz odniesienia do rozporządzenia finansowego znajdują się na stronie BUDGpedia: https://myintracomm.ec.europa.eu/corp/budget/financial-rules/budget-implementation/Pages/implementation-methods.aspx

(88)    Środki zróżnicowane/środki niezróżnicowane

(89)    EFTA: Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu

(90)    Kraje kandydujące oraz w stosownych przypadkach potencjalne kraje kandydujące Bałkanów Zachodnich.

(91)    Produkty odnoszą się do produktów i usług, które zostaną zapewnione (np. liczba sfinansowanych wymian studentów, liczba kilometrów zbudowanych dróg itp.).

(92)    Zgodnie z opisem w pkt 1.4.2. „Cel(e) szczegółowy(e) …”.

(93)    Wsparcie techniczne lub administracyjne oraz wydatki na wsparcie realizacji programów lub działań UE (dawne linie „BA”), pośrednie badania naukowe, bezpośrednie badania naukowe.

(94)    W ramach podpułapu na personel zewnętrzny ze środków operacyjnych (dawne linie „BA”).

(95)    Rok N jest rokiem, w którym rozpoczyna się realizację wniosku/inicjatywy. „N” należy zastąpić oczekiwanym pierwszym rokiem realizacji (np.: 2021). Tak samo należy postąpić dla kolejnych lat.

(96)    W przypadku tradycyjnych zasobów własnych (opłaty celne, opłaty wyrównawcze od cukru) należy wskazać kwoty netto, tzn. kwoty brutto po odliczeniu 20 % na poczet kosztów poboru.

KOMISJA EUROPEJSKA

Bruksela, dnia 5.7.2023

COM(2023) 420 final

ZAŁĄCZNIKI

do

dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającej dyrektywę 2008/98/WE w sprawie odpadów

{SEC(2023) 420 final} - {SWD(2023) 420 final} - {SWD(2023) 421 final} - {SWD(2023) 422 final}

ZAŁĄCZNIK IVc

Produkty objęte zakresem rozszerzonej odpowiedzialności producenta w odniesieniu do niektórych wyrobów włókienniczych, wyrobów związanych z branżą włókienniczą i produktów obuwniczych 

Część 1

Wyroby włókiennicze używane w gospodarstwach domowych oraz artykuły odzieżowe i dodatki odzieżowe z materiałów włókienniczych, które wchodzą w zakres stosowania art. 22a 

Część 2

Obuwie oraz artykuły odzieżowe i dodatki odzieżowe, których główny skład nie zawiera materiału włókienniczego objętego zakresem stosowania art. 22a